Congres Samen Kiezen: beslist! 30 januari 2014

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Congres Samen Kiezen: beslist! 30 januari 2014"

Transcriptie

1 Congres Samen Kiezen: beslist! januari 1 in de praktijk Samen kiezen: beslist! 1 Opbouw Ontwikkeling van keuzehulp Julia van Tol, onderzoeker Radboud UMC, Nijmegen Gebruik van keuzehulp Astrid Albers, oncologieverpleegkundige, Rijnstate zkh. Arnhem Discussie Ontwikkeling van keuzehulp voor mannen met prostaatkanker JJ van TolGeerdink 1 Achtergrond Verschillende behandelingen voor prostaatkanker Rad. rostatectomie (operatie) Brachytherapie (inw. bestraling) Ext. Beam Radiotherapie (uitw. bestraling) Achtergrond Achtergrond Vergelijkbare kans op genezing Verschillen in type ingreep en in bijwerkingen Erectiestoornissen lasklachten Darmproblemen Richtlijnen geven geen beste behandeling aan. Ruimte voor persoonlijke afweging door de patiënt in de keuze te betrekken Voorkeur verschilt 1

2 Congres Samen Kiezen: beslist! januari 1 Achtergrond Informatie nodig Idealiter m.b.v. keuzehulp Fase 1: Inhoud keuzehulp Uitkomsten roces info (wat houdt operatie/bestraling in) Uitkomst info (kans op genezing/bijwerkingen) Kan allebei voorkeur bepalen Fase : Effect meting Effect Gerandomiseerde trial (RCT) groep: besprak keuze met arts groep: kreeg, daarnaast, de keuzehulp o Keuze van behandeling o Kennis o Evaluatie van besluitvorming o articipatie in besluitvorming o Angst en spijt

3 Congres Samen Kiezen: beslist! januari 1 Effect op behandelkeuze Minder patiënten bleven onbeslist R BT EBRT No pref. p R BT EBRT No pref. p Behandel voorkeur Behandel voorkeur Behandeling ontvangen Behandeling ontvangen van TolGeerdink et al BJU Int 1 van TolGeerdink et al BJU Int 1 Meer voorkeur voor brachytherapie rostatectomie behoudt meeste voorkeur R BT EBRT No pref. p R BT EBRT No pref. p Behandel voorkeur Behandel voorkeur Behandeling ontvangen Behandeling ontvangen van TolGeerdink et al BJU Int 1 van TolGeerdink et al BJU Int 1 Grotere toename in selfreported kennis Grotere toename in selfreported kennis Kennis toename (prepost) Kennis toename (prepost) Kennis over behandelingen 1. (1.9).(1.7).6 Kennis over behandelingen 1. (1.9).(1.7).6

4 Congres Samen Kiezen: beslist! januari 1 ositieve evaluatie van besluitvorming ositieve evaluatie van besluitvorming besluitvormingmaking Voelde u zich onder druk gezet? helemaal niet een beetje veel Voelde u zich onder druk gezet? helemaal niet een beetje veel De presentatie van de informatie was: gebalanceerd ten gunste van Operatie ten gunste van Brachytherapie ten gunste vanuitw. bestraling De presentatie van de informatie was: gebalanceerd ten gunste van Operatie ten gunste van Brachytherapie ten gunste vanuitw. bestraling ositieve evaluatie van besluitvorming besluitvormingmaking Meer patiënt participatie Voelde u zich onder druk gezet? helemaal niet een beetje veel Wie besliste over de keuze? (vooral of alleen) de arts samen of (vooralof alleen) ik 9. De presentatie van de informatie was: gebalanceerd ten gunste van Operatie ten gunste van Brachytherapie ten gunste vanuitw. bestraling Meer patiënt participatie Maar niet meer angst Mean(sd) Wie besliste over de keuze? (vooral of alleen) de arts samen of (vooralof alleen) ik 9. Anxiety(HADS) Week na keuze 1 mnd. na behandeling. (.9). (.). (.).6 (.)..

5 Congres Samen Kiezen: beslist! januari 1 En ook niet meer spijt (op 1 mnd) Zelfs trend minder spijt bij bijwerkingen Mean(sd) Decisional regret Mean(sd) Decisional regret(1) 19. (16.6) 16.1 (19.).19 at. zonder bijwerkingen(n=61) 1. (11.) 11. (.).76 at. met bijwerkingen(n=11).9 (1.9). (1.7).6 Bijv. ik heb spijt van de keuze als ik opnieuw moest kiezen, zou ik weer hetzelfde kiezen Zelfs trend minder spijt bij bijwerkingen Decisional regret Mean(sd) at. zonder bijwerkingen(n=61) 1. (11.) 11. (.).76 Keuze behandeling prostaatkanker lijkt patiënten voor te bereiden en te beschermen tegen negatieve gevolgen van behandeling at. met bijwerkingen(n=11).9 (1.9). (1.7).6 Alle uitkomsten ondersteunen het gebruik van keuzehulp Fase : Implementatie boekje voor gebruik door artsen en patiënten in het consult Input van urologen, radiotherapeuten Input van patiëntenvereniging

6 Congres Samen Kiezen: beslist! januari 1 Implementatie onderzoek Implementatie onderzoek JIA studie Radboud Universiteit Tilburg University Vrije Universiteit Amsterdam van Oort Raaijmakers Bleumer Weijerman Geboers van Boven Kortleve Vergunst Implementatie onderzoek Feedback van gebruikers Inhoud en vorm Wijze van aanbieden: Opnemen in zorgpad Wie (arts/verpleegkundige) Wanneer (direct bij diagnose of later) Ervaringen uit de praktijk Bevorderende en belemmerende factoren om keuzehulp al dan niet te gebruiken Astrid Albers Oncologie verpleegkundige poli urologie Ziekenhuis Rijnstate Arnhem Hoe verloopt een gesprek met inzet van de keuzehulp 6

7 Congres Samen Kiezen: beslist! januari 1 Stelling: Het is de taak van de arts om de patiënt advies te geven over zijn behandeling Modellen van Arts atiënt relatie Emanuel / Emanuel 199 aternalistisch model Informatieve model Arts weet wat het beste is voor de patiënt. Arts geeft advies, patiënt volgt advies op. Arts geeft alle informatie en patiënt maakt keuze voor behandeling Interpretatieve model Deliberatieve model Arts geeft ondersteuning bij het maken van de juiste keuze Overleg tussen arts en patiënt Arts geeft niet alleen aan wat de patiënt kan doen maar zet uiteen wat de patiënt zou moeten doen. 7

8 Congres Samen Kiezen: beslist! januari 1 Wat kiezen patiënten? Wat bepaalt de voorkeur? Op welk moment bied je de keuzehulp aan? Voorlopige data JIA studie Wie geeft de keuzehulp, een arts of een verpleegkundige? Kost de keuzehulp (te) veel tijd? Wanneer gebruik je de keuzehulp niet?

Waarom gedeelde besluitvorming

Waarom gedeelde besluitvorming Waarom gedeelde besluitvorming Dr. Peep FM Stalmeier Epidemiology, Biostatistics, and HTA UMC St Radboud Nijmegen p.stalmeier@ebh.umcn.nl Inhoud besluitvorming keuzehulp = decision aid onderzoek (prostaatkanker)

Nadere informatie

Samen beslissen: ``instrumenten`` Paul Kil Uroloog Elisabeth - Tweesteden Ziekenhuis Tilburg

Samen beslissen: ``instrumenten`` Paul Kil Uroloog Elisabeth - Tweesteden Ziekenhuis Tilburg Samen beslissen: ``instrumenten`` Paul Kil Uroloog Elisabeth - Tweesteden Ziekenhuis Tilburg Kiezen, dat doen we samen! Arts Patiënt De beste behandeling is voor iedere patiënt anders De beste behandeling

Nadere informatie

Patient inclusie in de PCPCC trial ( )

Patient inclusie in de PCPCC trial ( ) Patient inclusie in de PCPCC trial (2014-2016) Onderzoek naar de inzet van een keuzehulp bij de behandelkeuze van prostaatkanker Maarten Cuypers, MSc. Social Psychology, Tilburg University Najaarsvergadering

Nadere informatie

Gedeelde Besluitvorming: de tijd van pamperen is voorbij!?

Gedeelde Besluitvorming: de tijd van pamperen is voorbij!? Agenda Gedeelde Besluitvorming: de tijd van pamperen is voorbij!? Verpleegkundig expert Gedeelde Besluitvorming Gedeelde besluitvorming: Definitie; achtergrond; doel Stappen van GB Rol verpleegkundige

Nadere informatie

CoRPS. 'Cancer survivorship' onderzoek in Zuid Oost Nederland: van epidemiologische bevindingen naar interventies

CoRPS. 'Cancer survivorship' onderzoek in Zuid Oost Nederland: van epidemiologische bevindingen naar interventies 'Cancer survivorship' onderzoek in Zuid Oost Nederland: van epidemiologische bevindingen naar interventies Center of Research on Psychology in Somatic diseases Lonneke van de Poll Franse, Integraal Kankercentrum

Nadere informatie

Implementatie van Samen Beslissen

Implementatie van Samen Beslissen Implementatie van Samen Beslissen Successen en uitdagingen Drs. Hoda Al-Itejawi, arts-onderzoeker VU Medisch Centrum Overzicht Implementatie-studie Implementatiegraad Evaluatie en gebruik van de keuzehulp

Nadere informatie

Zijn patiënten met gelokaliseerd prostaatkanker voldoende geïnformeerd om een behandeling te kiezen zonder spijt te krijgen?

Zijn patiënten met gelokaliseerd prostaatkanker voldoende geïnformeerd om een behandeling te kiezen zonder spijt te krijgen? Resultaten uit het Prokeusonderzoek Zijn patiënten met gelokaliseerd prostaatkanker voldoende geïnformeerd om een behandeling te kiezen zonder spijt te krijgen? Dr. Marie-Anne van Stam Gedragswetenschappelijk

Nadere informatie

ehealth in de oncologie dr Nelly van Uden-Kraan

ehealth in de oncologie dr Nelly van Uden-Kraan ehealth in de oncologie dr Nelly van Uden-Kraan Onderzoeksgroep Samen leven met kanker Kanker: incidentie en prevalentie Incidentie 100.000 nieuwe gevallen per jaar Leeftijd 70% ouder dan 60 jaar 20% tussen

Nadere informatie

Nacontrole: scan goed, alles goed? Dr Tom J. Snijders Neuroloog, UMC Utrecht

Nacontrole: scan goed, alles goed? Dr Tom J. Snijders Neuroloog, UMC Utrecht Nacontrole: scan goed, alles goed? Dr Tom J. Snijders Neuroloog, UMC Utrecht Nacontrole De controles na afronding van een behandeling De controles bij een tumor die in eerste instantie niet behandeld wordt

Nadere informatie

Patiënteninformatiedossier (PID) PROSTAATKANKER. onderdeel ALGEMEEN. PROSTAATKANKER Algemeen

Patiënteninformatiedossier (PID) PROSTAATKANKER. onderdeel ALGEMEEN. PROSTAATKANKER Algemeen Patiënteninformatiedossier (PID) PROSTAATKANKER onderdeel ALGEMEEN PROSTAATKANKER 2 Inhoud Inleiding... 5 Toelichting aantekeningen... 6 Wat wordt er van u verwacht?... 6 Patiëntenparticipatie... 7 Betrokken

Nadere informatie

Terugkomdag Richtlijnontwikkeling

Terugkomdag Richtlijnontwikkeling Terugkomdag Richtlijnontwikkeling Martine Versluijs, PGOsupport Ilse Raats, CBO 5 maart 2015 Programma 10.00 Afgeleide producten van richtlijnen Patiëntenversies Keuzehulpen en gedeelde besluitvorming

Nadere informatie

Moeilijke medische beslissingen. Plus Magazine, november 2009

Moeilijke medische beslissingen. Plus Magazine, november 2009 Moeilijke medische beslissingen Plus Magazine, november 2009 Opereren of bestralen? Langer leven, maar zonder borsten of impotent? De arts wikt, maar de patiënt beslist. Met steeds vaker een zogeheten

Nadere informatie

Participatieve ontwikkeling van een keuzehulp voor prostaatkankerpatiënten

Participatieve ontwikkeling van een keuzehulp voor prostaatkankerpatiënten Participatieve ontwikkeling van een keuzehulp voor prostaatkankerpatiënten NVPO Congres 2014 Hoda H.M. Al-Itejawi Vumc Amsterdam Urologie Samen leven met Kanker Behandeling lokaal beperkt prostaatkanker

Nadere informatie

Persoonlijke keuzehulp bij beslissingen

Persoonlijke keuzehulp bij beslissingen Persoonlijke keuzehulp bij beslissingen Deze keuzehulp is geschikt voor elke beslissing en kan daarom ook voor medische beslissingen worden gebruikt. Bijvoorbeeld als u een besluit moet nemen rond uw gezondheid

Nadere informatie

Dilek Yilmaz Arts-onderzoeker LUMC Regina The Algemeen directeur ZorgKeuzeLab

Dilek Yilmaz Arts-onderzoeker LUMC Regina The Algemeen directeur ZorgKeuzeLab Dilek Yilmaz Arts-onderzoeker LUMC d.yilmaz@lumc.nl 06-81930465 Regina The Algemeen directeur ZorgKeuzeLab regina@zorgkeuzelab.nl 06-24220053 Imlanteerbare Cardioverter-defibrillator ICD: preventie plotse

Nadere informatie

OBA rapportage Nummer 1 - Oktober 2012

OBA rapportage Nummer 1 - Oktober 2012 OBA rapportage Nummer 1 - Oktober 2012 1 Inleiding: Een paar maanden na de oprichting van de De Prostaatkliniek (DPK) in 2009 kreeg oud wereldkampioen schaatsen Harm Kuipers een agressieve vorm van prostaatkanker.

Nadere informatie

De patiënt aan het stuur implementatie in het zorgveld. Linda van Mierlo, PhD Beleidsmedewerker Zorginnovatie, CZ

De patiënt aan het stuur implementatie in het zorgveld. Linda van Mierlo, PhD Beleidsmedewerker Zorginnovatie, CZ De patiënt aan het stuur implementatie in het zorgveld Linda van Mierlo, PhD Beleidsmedewerker Zorginnovatie, CZ IQ healthcare congres, 7 september 2012 CZ Alles voor betere zorg 1. Voor verzekerden Goede

Nadere informatie

Kwaliteitsnormen. Blaascarcinoom

Kwaliteitsnormen. Blaascarcinoom Kwaliteitsnormen Blaascarcinoom Versie 6 September 2018 Achtergrond herziening 2017 De NVU heeft eind 2010 de eerste kwaliteitsnormen blaascarcinoom openbaar gemaakt en deze in 2012 en 2014 herzien. Sinds

Nadere informatie

Pilot Ondersteuning bij zelfregie

Pilot Ondersteuning bij zelfregie Pilot Ondersteuning bij zelfregie Achtergrond proces methodiek gespreksmodel Pilot voor zorgpaden long, mamma, colon & prostaat Inhoud presentatie Achtergrondinformatie zorg voor kankerpatiënten in Nederland

Nadere informatie

Komen tot een goede behandelbeslissing, hoe doe je dat?

Komen tot een goede behandelbeslissing, hoe doe je dat? Komen tot een goede behandelbeslissing, hoe doe je dat? Gedeelde besluitvorming vanuit VERPLEEGKUNDIG perspectief Monique Baas verpleegkundig expert Gedeelde besluitvorming (baas@lumc.nl) 1 Gedeelde besluitvorming:

Nadere informatie

SAMEN KIEZEN BIJ DIKKEDARMKANKER. Dikkedarmkanker keuzehulp

SAMEN KIEZEN BIJ DIKKEDARMKANKER. Dikkedarmkanker keuzehulp Dikkedarmkanker keuzehulp SAMEN KIEZEN BIJ DIKKEDARMKANKER een tool om patiënten met uitgezaaide dikkedarmkanker en HUN artsen te ondersteunen bij het kiezen van de best passende behandeling. darmkanker

Nadere informatie

Tumorspecifieke visitatie longcarcinoom. Dhr. R.J.G. Limbeek, adviseur IKNL, Nijmegen Mevr. J.P. Salomé, VS oncologie, SFG, Rotterdam

Tumorspecifieke visitatie longcarcinoom. Dhr. R.J.G. Limbeek, adviseur IKNL, Nijmegen Mevr. J.P. Salomé, VS oncologie, SFG, Rotterdam Tumorspecifieke visitatie longcarcinoom Dhr. R.J.G. Limbeek, adviseur IKNL, Nijmegen Mevr. J.P. Salomé, VS oncologie, SFG, Rotterdam Inhoud presentatie Wat is visitatie? Waarom tumorspecifieke visitatie?

Nadere informatie

De ontwikkeling en evaluatie van een online borstreconstructie keuzehulp

De ontwikkeling en evaluatie van een online borstreconstructie keuzehulp De ontwikkeling en evaluatie van een online borstreconstructie keuzehulp Mammacongres 2017 Jacqueline ter Stege Psycholoog/PhD student Afd. Psychosociaal Onderzoek en Epidemiologie Antoni van Leeuwenhoek

Nadere informatie

PKS TOEKOMSTVISIE OP PK ZORG. Kees van den Berg, voorzitter en patiënt

PKS TOEKOMSTVISIE OP PK ZORG. Kees van den Berg, voorzitter en patiënt PKS TOEKOMSTVISIE OP PK ZORG Kees van den Berg, voorzitter en patiënt SYMPOSIUM PKS 12 JUNI J.L. Presentatie van visie PKS op de toekomst van de prostaatkankerzorg in Nederland Stip op de horizon vanuit

Nadere informatie

PROGRAMMA. Congres Platform gedeelde besluitvorming. Samen Kiezen: beslist! Donderdag 30 januari 2014, NBC, Blokhoeve 1 te Nieuwegein

PROGRAMMA. Congres Platform gedeelde besluitvorming. Samen Kiezen: beslist! Donderdag 30 januari 2014, NBC, Blokhoeve 1 te Nieuwegein PROGRAMMA Twitter mee via #samenbeslist Congres Platform gedeelde besluitvorming Samen Kiezen: beslist! Donderdag 30 januari 2014, NBC, Blokhoeve 1 te Nieuwegein Hoe kan gedeelde besluitvorming in de praktijk

Nadere informatie

PROGRAMMA. Congres Platform gedeelde besluitvorming. Samen Kiezen: beslist! Donderdag 30 januari 2014, NBC, Blokhoeve 1 te Nieuwegein

PROGRAMMA. Congres Platform gedeelde besluitvorming. Samen Kiezen: beslist! Donderdag 30 januari 2014, NBC, Blokhoeve 1 te Nieuwegein PROGRAMMA Twitter mee via #samenbeslist Congres Platform gedeelde besluitvorming Samen Kiezen: beslist! Donderdag 30 januari 2014, NBC, Blokhoeve 1 te Nieuwegein Hoe kan gedeelde besluitvorming in de praktijk

Nadere informatie

Het Palliatief Advies Team. De verpleegkundig specialist centraal en transmuraal 1 september 2015

Het Palliatief Advies Team. De verpleegkundig specialist centraal en transmuraal 1 september 2015 Het Palliatief Advies Team De verpleegkundig specialist centraal en transmuraal 1 september 2015 2011 nieuw ziekenhuis en starten PAT Waarom? Hoe? Met wie? Waarom een PAT Stervensfase in het ziekenhuis

Nadere informatie

Aspecten van het zorgpad hersentumor. Fenna Hummel, Neuro-oncologieverpleegkundige

Aspecten van het zorgpad hersentumor. Fenna Hummel, Neuro-oncologieverpleegkundige Aspecten van het zorgpad hersentumor Fenna Hummel, Neuro-oncologieverpleegkundige Aspecten van het zorgpad hersentumor Het zorgpad; wie doet wat/ wanneer/ toegangstijden Neuro-oncologisch verpleegkundige

Nadere informatie

Blaaskanker 6 november 2017

Blaaskanker 6 november 2017 Martini Ziekenhuis Groningen Blaaskanker 6 november 2017 Dr. L.F.A. Wymenga, uroloog Inhoud Blaaskanker Oppervlakkig/ niet-spierinvasief blaaskanker Spierinvasief blaaskanker Robot cystectomie Functie

Nadere informatie

Beter op alles voorbereid. Prostaatkanker en seksualiteit

Beter op alles voorbereid. Prostaatkanker en seksualiteit BEWUSTCHECKLIST Beter op alles voorbereid Prostaatkanker en seksualiteit Nadat U te horen heeft gekregen dat U prostaatkanker hebt, hebt u allereerst het slechte nieuws van de diagnose moeten verwerken.

Nadere informatie

Keuzehulp voor mannen met gelokaliseerde prostaatkanker

Keuzehulp voor mannen met gelokaliseerde prostaatkanker Keuzehulp voor mannen met gelokaliseerde prostaatkanker In te vullen door de arts Mogelijke behandelingen die voor u geschikt zijn: Actief volgen Operatie Uitwendige bestraling Inwendige bestraling (=brachytherapie)

Nadere informatie

Samen Beslissen in Bernhoven. Inge Blokzijl Chalmer Hoynck van Papendrecht Hans Maertens Mieke Klerkx

Samen Beslissen in Bernhoven. Inge Blokzijl Chalmer Hoynck van Papendrecht Hans Maertens Mieke Klerkx Samen Beslissen in Bernhoven Inge Blokzijl Chalmer Hoynck van Papendrecht Hans Maertens Mieke Klerkx 5 juli 2017 Waarom Samen Beslissen? De beste behandeling is voor iedere patiënt anders Onderzoek laat

Nadere informatie

Individueel Transitieplan Jongere eerste fase (12-14 jaar)

Individueel Transitieplan Jongere eerste fase (12-14 jaar) Individueel Transitieplan Jongere eerste fase (12-14 jaar) Naam: Startdatum: Data van evaluatie in gesprek 1. Ik kan mijn ziekte beschrijven en aan anderen uitleggen. 2. Ik stel zelf vragen bij het consult.

Nadere informatie

Polikliniek voor brachytherapie bij prostaatkanker

Polikliniek voor brachytherapie bij prostaatkanker Urologie Polikliniek voor brachytherapie bij prostaatkanker www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl URO025 / Polikliniek voor brachytherapie bij

Nadere informatie

Zoek het uit! Opdrachten. Studiekeuze123.nl

Zoek het uit! Opdrachten. Studiekeuze123.nl Zoek het uit! Opdrachten Studiekeuze123.nl Wat denk je zelf? Het maken van een studiekeuze is niet gemakkelijk. Er zijn zoveel mogelijkheden, maar welke studie past goed bij jou? Misschien weet je al jaren

Nadere informatie

Sprekende Congressen. spies&spreken. Individuele presentatietraining & coaching voor sprekers op congressen

Sprekende Congressen. spies&spreken. Individuele presentatietraining & coaching voor sprekers op congressen Sprekende Congressen Individuele presentatietraining & coaching voor sprekers op congressen Heel leerzaam en reflectief. Ik kijk met een gerust hart uit naar mijn presentatie op het komende congres Charlotte

Nadere informatie

Dr. Asiong Jie. Hoe krijg ik als patiënt de beste zorg?

Dr. Asiong Jie. Hoe krijg ik als patiënt de beste zorg? Dr. Asiong Jie Hoe krijg ik als patiënt de beste zorg? Hoe krijg ik als patiënt de beste zorg? 1. Wat is beste zorg volgens dokters/ ziekenhuizen patiënten 2. Hoe kunnen we patiënten hierbij helpen? Patiëntenparticipatie:

Nadere informatie

Kernpunten en kwaliteitscriteria

Kernpunten en kwaliteitscriteria ISIE Kernpunten en kwaliteitscriteria voor goede prostaatkankerzorg in Nederland November 2013 Het doel van onze kernpunten en kwaliteitscriteria: 2 zorgverleners en ziekenhuizen een beeld geven van de

Nadere informatie

Welkom. Time-out en gedeelde besluitvorming bij mensen met borstkanker

Welkom. Time-out en gedeelde besluitvorming bij mensen met borstkanker Welkom Time-out en gedeelde besluitvorming bij mensen met borstkanker Time-out en gedeelde besluitvorming bij mensen met borstkanker Programma vandaag 17:00 Welkom en opening 17:10 Het draait om de patiënt

Nadere informatie

VBHC; niet te lang over nadenken

VBHC; niet te lang over nadenken 17 maart 2017 VBHC; niet te lang over nadenken Annemarie Haverhals DISCLOSURE: SPREKERS BELANGEN Sprekers hebben voor deze bijeenkomst geen (potentiële) belangenverstrengeling met (commerciële) bedrijven

Nadere informatie

Prostaatkanker Hoe ontdek je het en dan?

Prostaatkanker Hoe ontdek je het en dan? Prostaatkanker Hoe ontdek je het en dan? Eerste druk, 2014 2014 Henri Pieter www.henripieter.nl Schilderij cover: Irma Boogh-van der Burg isbn: 9789048433735 nur: 860 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer

Nadere informatie

Seksuele disfunctie en relatieproblematiek in de urologische praktijk

Seksuele disfunctie en relatieproblematiek in de urologische praktijk Seksuele disfunctie en relatieproblematiek in de urologische praktijk Symposium Seksuologisch Onderzoek Dr Henk Elzevier, Uroloog en Seksuoloog Afdeling Urologie LUMC LEIDEN Disclosure belangen spreker

Nadere informatie

over? referatenagz @referatenagz

over? referatenagz @referatenagz Durf jij de drempel over? referatenagz @referatenagz referatenagz @referatenagz Agenda Referaten AGZ referatenagz @referatenagz WIFI WIFI 1. Inlognaam: g110621 Wachtwoord: XPZ3VKO 2. Inlognaam: g110641

Nadere informatie

Exclusiecriteria patiënten: - Wilsonbekwame patiënten en ernstig zieke patiënten - Patiënten die al meedoen aan de GRIP-studie

Exclusiecriteria patiënten: - Wilsonbekwame patiënten en ernstig zieke patiënten - Patiënten die al meedoen aan de GRIP-studie Instructie nulmeting In deze instructie lichten we de aanpak van de nulmeting toe (doel, doelgroep, etc.). Ook is uitgelegd hoe de audiorecorder werkt en hoe kan worden bijgehouden bij welke patiënten

Nadere informatie

Erectiestoornis. Albert Schweitzer ziekenhuis november 2014 pavo 0858

Erectiestoornis. Albert Schweitzer ziekenhuis november 2014 pavo 0858 Erectiestoornis Albert Schweitzer ziekenhuis november 2014 pavo 0858 Inleiding Uw arts heeft met u gesproken over de problemen die u heeft bij een erectie. In deze folder informeren wij u over wat een

Nadere informatie

CHOICE CHOosing treatment together In Cancer at the End of life

CHOICE CHOosing treatment together In Cancer at the End of life CHOICE CHOosing treatment together In Cancer at the End of life Sabrina Brugel Hanneke van Laarhoven Hanneke de Haes Ellen Smets Inge Henselmans AMC Universiteit van Amsterdam Afdeling Medische Psychologie

Nadere informatie

De gidsbijprostaatkanker -Uroloog Roderick van den Bergh St Antonius Ziekenhuis, Utrecht

De gidsbijprostaatkanker -Uroloog Roderick van den Bergh St Antonius Ziekenhuis, Utrecht De gidsbijprostaatkanker -Uroloog 4-6-2019 Roderick van den Bergh St Antonius Ziekenhuis, Utrecht Inhoud Wat zijn de stappen die de patiënt doorloopt als mogelijk sprake is van prostaatkanker. 1. Incidentie

Nadere informatie

Patiënteninformatiedossier (PID) PROSTAATKANKER. onderdeel RADIOTHERAPIE. Radiotherapie

Patiënteninformatiedossier (PID) PROSTAATKANKER. onderdeel RADIOTHERAPIE. Radiotherapie Patiënteninformatiedossier (PID) PROSTAATKANKER onderdeel RADIOTHERAPIE PROSTAATKANKER INHOUD Wat is radiotherapie eigenlijk?...3 Uitwendige bestraling...3 Inwendige bestraling...5 Gang van zaken...7 Eerste

Nadere informatie

Waar kunt u terecht als u kanker hebt?

Waar kunt u terecht als u kanker hebt? Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Waar kunt u terecht als u kanker hebt? z Er is kanker bij u geconstateerd. Als gevolg van uw ziekte kunt u te maken krijgen met

Nadere informatie

Seksualiteit en Prostaatkanker

Seksualiteit en Prostaatkanker Seksualiteit en Prostaatkanker Voorlichtingsdag Prostaatkanker, Maandag 7 September 2009 Dr. André Vis, Uroloog VUmc Oncologische Urologie Minimaal Invasieve Urologie Seksualiteit en Prostaatkanker De

Nadere informatie

Zorgen over leven met CF. Inge Heeres en Annelies Kok Verpleegkundig consulenten CF Erasmusmc-Sophia

Zorgen over leven met CF. Inge Heeres en Annelies Kok Verpleegkundig consulenten CF Erasmusmc-Sophia Zorgen over leven met CF Inge Heeres en Annelies Kok Verpleegkundig consulenten CF Erasmusmc-Sophia CFQ wat is dat? Kwaliteit van leven score lijst voor mensen met CF Vertaling van de Franse versie Voor

Nadere informatie

Onderzoek naar gezondheidsvaardigheden in psychosociale oncologie

Onderzoek naar gezondheidsvaardigheden in psychosociale oncologie Onderzoek naar gezondheidsvaardigheden in psychosociale oncologie Dr Mirjam Fransen Amsterdam UMC, Universiteit van Amsterdam Afdeling Sociale Geneeskunde, locatie AMC Deze presentatie 1. Waarom onderzoek

Nadere informatie

prostaatkanker die terugkeert of uitzaait Impact op kwaliteit van leven Dr Marije van der Lee

prostaatkanker die terugkeert of uitzaait Impact op kwaliteit van leven Dr Marije van der Lee prostaatkanker die terugkeert of uitzaait Impact op kwaliteit van leven Dr Marije van der Lee 2 ele Programma Prostaatkanker: gevolgen voor patient en partner Kunnen informatiebijeenkomsten hierbij helpen?

Nadere informatie

Time-out gesprek bij de huisarts wanneer kanker niet meer te genezen is

Time-out gesprek bij de huisarts wanneer kanker niet meer te genezen is Informatiefolder Time-out gesprek bij de huisarts wanneer kanker niet meer te genezen is Time-out Kies gerust omdat ik ik als als huisarts huisarts samen samen met u een met time-out jou een neem timeout

Nadere informatie

Brachytherapie bij prostaatkanker

Brachytherapie bij prostaatkanker Brachytherapie bij prostaatkanker In deze folder vindt u informatie over de inwendige bestraling van de prostaat (brachytherapie). Wat is brachytherapie? Bij deze vorm van inwendige bestraling brengt

Nadere informatie

Time-out en gedeelde besluitvorming bij mensen met borstkanker. Welkom

Time-out en gedeelde besluitvorming bij mensen met borstkanker. Welkom Welkom Programma vandaag 17:00 Welkom 17:10 Teams aan het woord over implementatie en ambities o herinrichten zorgproces? o keuze-instrument/keuzehulp? o Andere acties en vraag aan de andere teams? 18:30

Nadere informatie

Chemotherapie voorafgaand aan de borstoperatie

Chemotherapie voorafgaand aan de borstoperatie Chemotherapie voorafgaand aan de borstoperatie Neo-adjuvante chemotherapie Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Waarom vooraf chemotherapie? 1 Onderzoeken en afspraken 1 Evaluatie van

Nadere informatie

Zorgtraject borstkanker

Zorgtraject borstkanker Zorgtraject borstkanker Wie kunt u bellen als u vragen heeft? Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U wordt behandeld voor borstkanker en die behandeling gaat in stappen.

Nadere informatie

SMART4U: een app om sociale contacten uit te breiden voor mensen met ernstige psychische aandoeningen. Dr. Willeke Manders Léon van Woerden MScN

SMART4U: een app om sociale contacten uit te breiden voor mensen met ernstige psychische aandoeningen. Dr. Willeke Manders Léon van Woerden MScN SMART4U: een app om sociale contacten uit te breiden voor mensen met ernstige psychische aandoeningen Dr. Willeke Manders Léon van Woerden MScN Inhoud presentatie Wat is Smart4U Doel van het onderzoek

Nadere informatie

Vragenlijst. Ervaringen met zorg rondom een borstafwijking

Vragenlijst. Ervaringen met zorg rondom een borstafwijking Vragenlijst Ervaringen met zorg rondom een borstafwijking Bestemd voor personen van 18 jaar en ouder die onderzoek en/ of een behandeling voor een borstafwijking hebben gehad PREM oncologie, module Mammacare

Nadere informatie

Chemotherapie voorafgaand aan de borstoperatie

Chemotherapie voorafgaand aan de borstoperatie Chemotherapie voorafgaand aan de borstoperatie Neo-adjuvante chemotherapie Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Waarom vooraf chemotherapie? 1 Onderzoeken en afspraken 1 Evaluatie van

Nadere informatie

Stand van zaken juli 2016 EMBRAZE kankernetwerk

Stand van zaken juli 2016 EMBRAZE kankernetwerk Stand van zaken juli 2016 EMBRAZE kankernetwerk www.embraze.net Aanleiding Toename kanker patiënten, complexe behandelingen, maatwerk. Toename van kwaliteitseisen/normen, krimpend budget, wijziging rol

Nadere informatie

13-11-2014. Poster. Belemmeringen in drie categorieën te verdelen: In duo s: 1. Persoonlijke belemmeringen

13-11-2014. Poster. Belemmeringen in drie categorieën te verdelen: In duo s: 1. Persoonlijke belemmeringen Poster Jacomijn Hofstra Onderzoeker lectoraat Rehabilitatie en docent Toegepaste Psychologie, Hanzehogeschool Groningen In duo s: Belemmeringen in drie categorieën te verdelen: Wat hindert jongvolwassenen

Nadere informatie

Intelligente coaching van mensen via smartphones

Intelligente coaching van mensen via smartphones Intelligente coaching van mensen via smartphones Vrije Universiteit Amsterdam Afdeling Informatica / Kunstmatige Intelligentie Michel Klein Body@Work symposium 23 mei 2012 Overzicht Wie zijn wij? Voorbeeld

Nadere informatie

Gedeelde Besluitvorming Hoe pak je dat aan (binnen de trombosezorg)?

Gedeelde Besluitvorming Hoe pak je dat aan (binnen de trombosezorg)? Gedeelde Besluitvorming Hoe pak je dat aan (binnen de trombosezorg)? Dirk Ubbink, MD PhD PI afdeling Chirurgie Academisch Medisch Centrum Amsterdam Belangenverstrengeling Wat is gedeelde besluitvorming?

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Brachytherapie bij prostaatkanker

Patiënteninformatie. Brachytherapie bij prostaatkanker Patiënteninformatie Brachytherapie bij prostaatkanker Inhoud Inleiding... 3 Wat is brachytherapie?... 3 Hoe verloopt de behandeling?... 3 Bijwerkingen... 4 Regels en richtlijnen na de bestraling... 5 Controles

Nadere informatie

Arbeidsmarkt & behoeftes

Arbeidsmarkt & behoeftes Arbeidsmarkt & behoeftes Minder vacatures, maar de krapte komt snel. CPB verwacht dat NL 750.000 werknemers nodig heeft binnen enkele jaren. We vergrijzen In 2050 is 16% van de mensen ouder dan 65. Vier

Nadere informatie

Bespreken van prognose en einde van het leven op hartfalenpoli s in Zweden en Nederland

Bespreken van prognose en einde van het leven op hartfalenpoli s in Zweden en Nederland Bespreken van prognose en einde van het leven op hartfalenpoli s in Zweden en Nederland Martje van der Wal m.h.l.van.der.wal@umcg.nl Achtergrond Behandeling van (systolisch) hartfalen verbeterd Medicatie

Nadere informatie

Proefpersoneninformatie. Bestralings-geinduceerde hartschade meten d.m.v. het bepalen van bloedwaarden

Proefpersoneninformatie. Bestralings-geinduceerde hartschade meten d.m.v. het bepalen van bloedwaarden Proefpersoneninformatie Bestralings-geinduceerde hartschade meten d.m.v. het bepalen van bloedwaarden Geachte mevrouw, meneer, In aansluiting op het gesprek met uw behandelend arts, ontvangt u hierbij

Nadere informatie

Kiesgerustin de laatstelevensfase

Kiesgerustin de laatstelevensfase Kiesgerustin de laatstelevensfase CLAUDIA SCHRODER EN MARLIJN CASPERS LEVENMETKANKER 19 FEBRUARI 2016 Disclosurebelangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante

Nadere informatie

BESTRALING PROSTAATKANKER

BESTRALING PROSTAATKANKER BESTRALING PROSTAATKANKER 1064 Inleiding Zoals u van uw uroloog heeft vernomen, is bij u prostaatkanker ontdekt. Het voornemen bestaat om uw prostaatkanker te behandelen met een inwendige of uitwendige

Nadere informatie

KIEZEN VOOR MEER OF MINDER STRALING BIJ DE BEHANDELING VAN PROSTAATKANKER

KIEZEN VOOR MEER OF MINDER STRALING BIJ DE BEHANDELING VAN PROSTAATKANKER KIEZEN VOOR MEER OF MINDER STRALING BIJ DE BEHANDELING VAN PROSTAATKANKER Informatie voor patiënten die betrokken willen worden bij de keuze tussen twee behandelplannen Afweging Bij het bestralen moet

Nadere informatie

Urologie Hematurie en PSA

Urologie Hematurie en PSA Urologie Hematurie en PSA Marina Hovius en George van Andel, urologen Susanne van Laatum, huisarts 15 januari 2016 Casus 1 Vrouw van 63 jaar, blanco VG, 2 vaginale bevallingen heeft recidiverend urineweginfecties

Nadere informatie

Time-out en gedeelde besluitvorming bij mensen met borstkanker. Welkom

Time-out en gedeelde besluitvorming bij mensen met borstkanker. Welkom Welkom Programma vandaag 17:00 Welkom 17:10 Wat zijn de ervaringen tot nu toe? 17:45 Eerste terugkoppeling uit de nulmeting 18:00 Pauze & netwerken 18:20 Behoeftepeiling over time-out en GB bij borstkankerpatiënten

Nadere informatie

23-1-2014. Classificeren en meten. Overzicht van de officiële definities van de meter sinds 1795. Raymond Ostelo, PhD. Klinimetrie

23-1-2014. Classificeren en meten. Overzicht van de officiële definities van de meter sinds 1795. Raymond Ostelo, PhD. Klinimetrie Raymond Ostelo, PhD Professor of Evidence-Based Physiotherapy Dept. Health Sciences EMGO+ Institute for Health and Care Research VU University Amsterdam, the Netherlands r.ostelo@vumc.nl 1 Classificeren

Nadere informatie

Bestraling bij gynaecologische kanker

Bestraling bij gynaecologische kanker Bestraling bij gynaecologische kanker Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding De gynaecoloog heeft met u besproken dat u bestraald gaat worden. De bestraling gebeurt

Nadere informatie

Meet and Greet Citrienfonds Samen verbeteringen binnen bereik brengen

Meet and Greet Citrienfonds Samen verbeteringen binnen bereik brengen November 2017 Meet and Greet Citrienfonds Samen verbeteringen binnen bereik brengen 17 november 2017 Time-out en shared decision making Art Vreugdenhil, Medisch oncoloog Máxima Medisch Centrum, Ella Visserman,

Nadere informatie

Voorlichtingsgesprek over chemotherapie Voor patiënten van de longarts

Voorlichtingsgesprek over chemotherapie Voor patiënten van de longarts Voorlichtingsgesprek over chemotherapie Voor patiënten van de longarts Albert Schweitzer ziekenhuis februari 2015 pavo 0779 Inleiding U heeft van uw arts gehoord dat u chemotherapie gaat krijgen. Binnenkort

Nadere informatie

SAMEN BESLISSEN OVER DE KANKERBEHANDELING: HOE ERVAREN PATIENTEN DAT?

SAMEN BESLISSEN OVER DE KANKERBEHANDELING: HOE ERVAREN PATIENTEN DAT? SAMEN BESLISSEN OVER DE KANKERBEHANDELING: HOE ERVAREN PATIENTEN DAT? DONEER JE ERVARING RAPPORTAGE FINALE VERSIE 27 NOVEMBER 2018 INLEIDING SAMEN BESLISSEN Mensen met kanker moeten vaak in korte tijd

Nadere informatie

Samenvatting Beleidsplan Kwaliteit 2015-2017

Samenvatting Beleidsplan Kwaliteit 2015-2017 Samenvatting Beleidsplan Kwaliteit 2015-2017 Inleiding De Nederlandse Vereniging voor Urologie (NVU) heeft als doel kwaliteitsverbetering te bewerkstelligen bij iedere uroloog ten gunste van iedere patiënt.

Nadere informatie

Invasief blaascarcinoom

Invasief blaascarcinoom Invasief blaascarcinoom U bent patiënt bij de afdeling urologie van VU medisch centrum (VUmc). VU medisch centrum is een universitair medisch centrum waar medisch specialisten worden opgeleid. Zij doen

Nadere informatie

Zelfmanagement en eigen regie bij borstkanker

Zelfmanagement en eigen regie bij borstkanker Zelfmanagement en eigen regie bij borstkanker AnneLoes van Staa PhD RN MD a.van.staa@hr.nl Mariëtte Bergmans (BVN) 1 wie staat hier? AnneLoes van Staa PhD RN MD a.van.staa@hr.nl 1 Definitie zelfmanagement

Nadere informatie

UMC St Radboud. Mindfulness voor mensen met MS

UMC St Radboud. Mindfulness voor mensen met MS UMC St Radboud Mindfulness voor mensen met MS Patiënteninformatie De diagnose MS is ingrijpend voor u en uw omgeving. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat bij ziekte angst, depressie en andere psychologische

Nadere informatie

Radiotherapie (brachytherapie) bij de behandeling van kanker in de neus

Radiotherapie (brachytherapie) bij de behandeling van kanker in de neus Radiotherapie (brachytherapie) bij de behandeling van kanker in de neus In deze folder leest u meer over de inwendige radiotherapie (brachybestraling) bij de behandeling van kanker in de neus met behulp

Nadere informatie

KIEZEN BIJ PROSTAATKANKER

KIEZEN BIJ PROSTAATKANKER KIEZEN BIJ PROSTAATKANKER Resultaten van een wetenschappelijk onderzoek naar lokaal beperkte prostaatkanker. Ervaringen van mannen vanaf diagnose tot een jaar na de behandeling. Inhoud Inleiding...2 1.

Nadere informatie

Ruggespraak. Ruggespraak. Presentatie Ariette Sanders - Netwerkbijeenkomst Platform Gedeelde Besluitvorming - Maart 2013 RUGPIJN? agenda.

Ruggespraak. Ruggespraak. Presentatie Ariette Sanders - Netwerkbijeenkomst Platform Gedeelde Besluitvorming - Maart 2013 RUGPIJN? agenda. agenda Ruggespraak Kennismaking Achtergrond van het onderzoek Methode Resultaten Discussie Conclusie A.R.J. Sanders1, W.Verheul2, T.Magneé2, H.M.Pieters, P. Verhaak2, N.J. de Wit1,, J.M. Bensing2 RUGPIJN?

Nadere informatie

De rol van de huisarts in de nazorg voor de oudere kankerpatiënt: gewone of bijzondere patiënten? dr. Marjan van den Akker

De rol van de huisarts in de nazorg voor de oudere kankerpatiënt: gewone of bijzondere patiënten? dr. Marjan van den Akker De rol van de huisarts in de nazorg voor de oudere kankerpatiënt: gewone of bijzondere patiënten? dr. Marjan van den Akker Opbouw Wat betekent nazorg in de eerste lijn? Ervaringen en ideeën van huisartsen

Nadere informatie

23-09-14. Zorgconsulent Palliatieve Zorg. van idee, naar pilot, naar project, naar Goed Voorbeeld. - 5 zorginstellingen - 9 zorgconsulenten

23-09-14. Zorgconsulent Palliatieve Zorg. van idee, naar pilot, naar project, naar Goed Voorbeeld. - 5 zorginstellingen - 9 zorgconsulenten } Achtergrondinformatie } De functie Zorgconsulent Palliatieve Zorg Els M.L. Verschuur 1 en Marja Oud 2 1 Associate Lector, Hogeschool Arnhem Nijmegen 2 Zorgconsulent Palliatieve Zorg, Esdégé Reigersdaal

Nadere informatie

Behandelwijzer Locatie Arnhem/Ede. Bestralingsbehandeling. De inwendige bestraling van de blaas

Behandelwijzer Locatie Arnhem/Ede. Bestralingsbehandeling. De inwendige bestraling van de blaas Behandelwijzer Locatie Arnhem/Ede Bestralingsbehandeling De inwendige bestraling van de blaas Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 De voorbereidingen 6 3 De bestraling 8 4 Bijwerkingen 10 5 Nazorg 11 2 Behandelwijzer

Nadere informatie

Ondersteunende zorg voor mensen met kanker

Ondersteunende zorg voor mensen met kanker Ondersteunende zorg voor mensen met kanker Máxima Oncologisch Centrum (MOC) Inleiding Als u van uw behandelend arts te horen krijgt dat u kanker heeft, krijgen u en uw naasten veel informatie en emoties

Nadere informatie

Kwaadaardige prostaatgezwellen

Kwaadaardige prostaatgezwellen Kwaadaardige prostaatgezwellen 1 Wanneer aan denken? Vanaf 50 jaar Vanaf 40 jaar als er familie is met prostaatkanker 2 Wat moet ik doen? Ga jaarlijks op raadpleging wij uw huisarts. Deze zal een prostaatonderzoek

Nadere informatie

Evaluatie van de PMTO Boosterdag

Evaluatie van de PMTO Boosterdag Evaluatie van de PMTO Boosterdag Door: Gonnie Albrecht Ger Kerkstra Emilie van Leeuwen Ellen Lubberts Marna Ouwehand Ella Tacq Jolle Tjaden Willemijn van Vlerken 16-11-2011 Naam Training: Fout! Verwijzingsbron

Nadere informatie

Voorlichtingsgesprek. chemo- en/of doelgerichte therapie. Dagbehandeling Oncologie

Voorlichtingsgesprek. chemo- en/of doelgerichte therapie. Dagbehandeling Oncologie 00 Voorlichtingsgesprek chemo- en/of doelgerichte therapie Dagbehandeling Oncologie De arts heeft met u gesproken over een behandeling met chemotherapie en/of doelgerichte therapie. Vóór het starten van

Nadere informatie

MOSAIC studie Informatiebrief voor cases

MOSAIC studie Informatiebrief voor cases 1 MOSAIC studie Informatiebrief voor cases Informatiebrief betreffende het onderzoek (MOSAIC studie): de gevolgen van acute hepatitis C virus infectie bij HIV positieve en HIV negatieve mannen die seks

Nadere informatie

Afwachten bij prostaatkanker

Afwachten bij prostaatkanker Afwachten bij prostaatkanker Inleiding De arts heeft met u besproken dat u prostaatkanker heeft. In dat gesprek is ook gesproken over de verschillende manieren waarop we prostaatkanker kunnen behandelen.

Nadere informatie

Voorlichtingsgesprek over chemotherapie Inleiding

Voorlichtingsgesprek over chemotherapie Inleiding Voorlichtingsgesprek over chemotherapie Inleiding Albert Schweitzer ziekenhuis september 2014 pavo 0740 U heeft van uw arts gehoord dat u chemotherapie gaat krijgen. Binnenkort heeft u een voorlichtingsgesprek

Nadere informatie

Time-out en gedeelde besluitvorming bij mensen met borstkanker. Welkom

Time-out en gedeelde besluitvorming bij mensen met borstkanker. Welkom Welkom Programma 17:00 Welkom 17:05 Presentatie prof. dr.ir. A.M. (Anne) Stiggelbout: (On)bewust(er) sturen 18:05 Pauze & netwerken 18:35 Ervaringen met de implementatie in het afgelopen jaar 19:05 Borgen

Nadere informatie

Dr. Marten Munneke. Afdeling Neurologie, Revalidatie. MijnZorgNet. Jaarcongres V&VN afdeling Neuro & Revalidatie 8 april Factsheet Parkinson

Dr. Marten Munneke. Afdeling Neurologie, Revalidatie. MijnZorgNet. Jaarcongres V&VN afdeling Neuro & Revalidatie 8 april Factsheet Parkinson ParkinsonNet Dr. Marten Munneke Afdeling Neurologie, Revalidatie en IQ Healthcare, UMC St Radboud MijnZorgNet Jaarcongres V&VN afdeling Neuro & Revalidatie 8 april 2010 Factsheet Parkinson Nederland: 50

Nadere informatie

Betere zorg door minder psychofarmaca?

Betere zorg door minder psychofarmaca? Betere zorg door minder psychofarmaca? Sytse Zuidema, specialist ouderengeneeskunde Hoofd sectie ouderengeneeskunde Afdeling huisartsgeneeskunde UMCG 19-11-2013 UKON 10 jaar! 1 Opbouw Psychofarmaca Gebruik,

Nadere informatie