Meet and Greet Citrienfonds Samen verbeteringen binnen bereik brengen

Transcriptie

1 November 2017 Meet and Greet Citrienfonds Samen verbeteringen binnen bereik brengen

2 17 november 2017 Time-out en shared decision making Art Vreugdenhil, Medisch oncoloog Máxima Medisch Centrum, Ella Visserman, Projectleider kwaliteit van zorg NFK, Haske van Veenendaal, Promovendus ESHPM NFK. Daphne Vogels, Bedrijfsondersteuner oncologie Máxima Medisch Centrum

3 Introductie en programma 1. Wat is samen beslissen (niet) en wat levert het op? 2. Perspectief van de patiënt 3. Uitdagingen voor de toekomst 4. Resultaten Citrien project time-out en SDM 5. Discussie MDO 6. Afsluiting Regionale Oncologienetwerken 3

4 Programma 1. Wat is samen beslissen (niet) en wat levert het op? 2. Perspectief van de patiënt 3. Uitdagingen voor de toekomst 4. Resultaten Citrien project time-out en SDM 5. Discussie MDO 6. Afsluiting Regionale Oncologienetwerken 4

5 Voorkeursgevoelige beslissing Preference-sensitive decision Palliatieve sedatie, euthanasie of niets doen? Wel of geen chemo? Wel of geen reanimatie? Waar wil ik sterven? Depressie: pillen, praten, leefstijl? Prostaatkanker, afwachten, bestralen of opereren? Trombose: doorgaan met medicatie of niet Wel/niet testen op prostaatkanker? Wel of geen amandelen knippen? Borstsparend of amputatie? Hoog cholesterol: pillen, leefstijl of niets doen CVA: behandeling voor arm-handfunctie? Liesbreuk, afwachten of opereren

6 Voorkeursgevoelige beslissing Preference-sensitive decision Er is geen beste optie: 1. vergelijkbare (medische) uitkomst (bijv. borstsparend versus amputatie) 2. gebrek aan bewijs voor een optie versus de andere (bijv. verlagen van dosering van een stof in laatste deel van chemokuur behandeling) 3. Medisch verschillende opties, voor de patiënt wel reëel ivm kwaliteit van leven & persoonlijke waarden (bijv. afzien van chemo, etc.)

7 Over willen kiezen.. Bieden van keuze tussen opties en patiënt vragen hoe die betrokken wil zijn, scoort laagst in consulten (Couët 2015 ) 94% wil kiezen, 50% krijgt geen keuze (NPCF, 2017)

8 Definitie In een gezamenlijk proces nemen zorgverlener en cliënt beslissingen over gezondheids- & behandeldoelen. Dit op basis van waarden en wensen van de cliënt, ervaringskennis en wetenschappelijke kennis (EBM). Elwyn 2012

9 Samen Beslissen Informed consent vragen Beslissing aan patiënt overlaten (andersom kan wel!) Patiëntgericht werken Individueel zorgplan opstellen Alles uitleggen MDO Advies geven (wat zou u doen dokter?)

10 In 4 stappen naar samen beslissen Stiggelbout 2015, Elwyn 2012

11 Samen beslissen = effectiever dan gebruikelijke communicatie twijfel spijt kosten operaties tevredenheid therapie trouw betrokken geïnformeerd Stacey 2017, Veroff 2013, Knops, 2013

12 Programma 1. Wat is samen beslissen (niet) en wat levert het op? 2. Perspectief van de patiënt 3. Uitdagingen voor de toekomst 4. Resultaten Citrien project time-out en SDM 5. Discussie MDO 6. Afsluiting

13 Samen Beslissen en Time Out patiëntenperspectief levenseinde Ella Visserman, projectleider Kwaliteit van zorg NFK

14 Willen patiënten Samen Beslissen? Patientenfederatie 2016 n= 7884

15 Waarom Samen Beslissen?

16 Willen patiënten Time Out? B-force BVN 2016

17 Waarom een Time Out? BVN B-force 2016

18 Samen Beslissen en Time Out in laatste levensfase Hans van den Bosch, huisarts en kankerpatiënt Patiënten worden vaak te snel en onvolledig voorgelicht in een oncologisch behandelcircuit getrokken, waar vervolgens geen weg meer uit terug is. Vaak gaat dat gepaard met een aantasting van de kwaliteit van leven. En er is geen reden om niet tijd te nemen en te zorgen dat de patiënt weloverwogen al dan niet een traject in gaat. Medisch Contact, nr. 26, 26 juni 2014

19 Project Moet alles wat kan NFK 2016 Aanleiding: Het gesprek tussen zorgverlener en patiënt over de laatste levensfase en het levenseinde onvoldoende gevoerd wordt. Doel: Aanvaarden van en praten over levenseinde wordt gewoner Wensen patiënten verhelderen Samenwerking verbeteren Beslissingen neem je samen: proces Samen Beslissen verbeteren

20 Patiëntervaringen: kiezen in laatste levensfase Ik heb gekozen voor kwaliteit van leven, zodat ik nog redelijk mijn laatste tijd door kom. Eigen regie nemen gaf mij kracht. Door de informatie kreeg ik meer grip op mijn situatie. Ik heb gekozen voor euthanasie, maar als het echt zover is denk ik er misschien anders over. Mijn arts vroeg altijd: is alles duidelijk, heb je nog vragen, kan ik nog wat voor je doen. Dat gaf mij ruimte om te vragen. Ik mocht mijn keuzen herzien en wijzigen. Dat gaf veel vertrouwen. Beweeg mee met de patiënt! Project Moet alles wat kan 2016

21 Patiëntervaringen: kiezen in laatste levensfase (2) Negatieve ervaringen van patiënten Ik wil de behandeling niet, maar ik doe het wel, want ik wil de relatie met mijn arts niet verstoren. Ik weigerde een behandeling, omdat ze me niet kon vertellen wat het opleverde voor mijn kwaliteit van leven, de arts was gepikeerd. Als je op het laatst ligt, doe je alles wat de dokter zegt, je wilt geen pijn en ook niet dood. Ik had de informatie liever eerder gehad en toen keuzen gemaakt en niet toen ik al suf was van de medicijnen. Project Moet alles wat kan 2016

22 Moet alles wat kan Kies ervoor te praten over de dood en over het doodgaan te praten over het leven voor de dood door te verwijzen naar een collega te vragen en horen wat de patiënt kiest de patiënt als mens te zien te twijfelen en het niet te weten mee te bewegen met de patiënt te vragen naar de impact van je woorden te horen wat er niet gezegd wordt oog te hebben voor de naaste

23 Kies ervoor

24 Kies ervoor

25

26 Programma 1. Wat is samen beslissen (niet) en wat levert het op? 2. Perspectief van de patiënt 3. Uitdagingen voor de toekomst 4. Resultaten Citrien project time-out en SDM 5. Discussie MDO 6. Afsluiting

27 Werken in de werkelijkheid De kracht van feedback op gedrag

28 Professional van de toekomst is coach, Medisch Contact, Nr oktober 2013 Dokter als coach

29 Niets doen is...

30 Zorgpaden aanpassen.. 1. Ruimte voor time-outs 2. Besluitvorming als continu proces in een team

31 MDO: Advies is maar een advies

32 Programma 1. Wat is samen beslissen (niet) en wat levert het op? 2. Perspectief van de patiënt 3. Uitdagingen voor de toekomst 4. Resultaten Citrien project time-out en SDM 5. Discussie MDO 6. Afsluiting

33 Resultaten Citrien project time-out en shared decison making Daphne Vogels, Project manager Citrien project Time-out en shared decison making Regionale Oncologienetwerken 35

34 Achtergrond Vele initiatieven in Nederland gestart met het onderwerp time-out en shared decision making. Landelijke investering om proces time-out en shared decision making te verbeteren en vorm te geven. Citrien programma: Naar regionale oncologienetwerken. Project: Time-out en shared decision making Oncologisch Netwerk Zuidoost-Nederland Uitvoering onder leiding van Máxima Medisch Centrum Regionale Oncologienetwerken 36

35 Opdracht Inventarisatie van reeds geïnitieerde projecten en initiatieven rondom time-out en shared decision making in de niet-curatieve setting. Vaststelling van wensen betrokkenen (patiënten, medisch specialisten en huisartsen) Ontwikkeling wenselijke en werkbare scenario s Implementatieplan voor scenario s die als pilot kunnen worden gestart Regionale Oncologienetwerken 37

36 Wensen betrokkenen - Alle betrokkenen (patiënt, huisarts en medisch specialist) geven aan gedeelde besluitvorming belangrijk te vinden. - Praktische invulling vraagt nog om een systematische aanpak Patiënt Gezamenlijke besluitvorming Huisarts Medisch specialist Regionale Oncologienetwerken 38

37 Scenario: Implementatie patiënt gerapporteerde uitkomstmaten, advanced care planning en individueel palliatief zorgplan Regionale Oncologienetwerken 39

38 Scenario: Time-out bij huisarts Regionale Oncologienetwerken 40

39 Scenario: Time-out na (diagnose)consult middels keuzehulp Keuzehulpen 41

40 Scenario: Patiënt perspectief / voorkeur in het MDO Regionale Oncologienetwerken 42

41 Programma 1. Wat is samen beslissen (niet) en wat levert het op? 2. Perspectief van de patiënt 3. Uitdagingen voor de toekomst 4. Resultaten Citrien project time-out en SDM 5. Discussie MDO 6. Afsluiting

42 Multidisciplinair overleg (MDO) Waarom? Formuleren van een gezamenlijk behandelplan aan de patiënt Wie? Chirurg, oncoloog, MDL arts (of ), patholoog, radioloog, radiotherapeut, huisarts, hoofdbehandelaar Welke gegevens? Anamnese, LO, lab, röntgen, PA Regionale Oncologienetwerken 44

43 MDO Hoofdbehandelaar informeert patiënt en naasten Afhankelijk aard advies: Behandelplan via hoofdbehandelaar Consulteert collega Informeert huisarts Hoofdbehandelaar of consulent bespreekt plan met patiënt en naasten Patiënt beslist (direct of beraadt zich) Regionale Oncologienetwerken 45

44 MDO urologie Uroloog brengt patiënt in 75 j man Voorgeschiedenis 2012 hartinfarct, diabetes 2014 prostaatkanker, operatie, onderdrukking PSA Sinds 4 weken rugpijn Lichamelijk onderzoek: gb Laboratorium: PSA stijgt, AF verhoogd Regionale Oncologienetwerken 46

45 MDO urologie Botscan: enkele botuitzaaiingen in de wervelkolom MRI: idem Conclusie: uitzaaiingen prostaatkanker Beleidsvoorstel: Bestraling op pijnlijke plek (radiotherapeut) Hormoon- en of chemotherapie (medisch oncoloog) Regionale Oncologienetwerken 47

46 Regionale Oncologienetwerken 48

47 Regionale Oncologienetwerken 49

48 Regionale Oncologienetwerken 50

49 Regionale Oncologienetwerken 51

50 Regionale Oncologienetwerken 52

51 MDO urologie poliklinisch vervolg Radiotherapeut: Bestraling i.v.m. pijn Geen bijwerkingen Medisch oncoloog: Hormoontherapie plus of min chemotherapie of abiraterone Overlevingswinst Duur van de behandeling Kwaliteit van leven Regionale Oncologienetwerken 53

52 MDO urologie besluit patiënt Patiënt bespreekt opties bij HA (niet aanwezig bij MDO) Patiënt komt nog een keer terug bij oncoloog Besluit: voorlopig alleen hormoontherapie Regionale Oncologienetwerken 54

53 SDM? Is hier sprake geweest van voldoende SDM? Hoe vast te stellen? In palliatieve fase zijn er doorlopend beslismomenten Voortdurend checken of er voldoende SDM plaatsvindt Sequentieel of simultaan? Regionale Oncologienetwerken 55

54 Stelling 1 De patiënt dient bij alle beslissingen en beslissingsprocessen betrokken te zijn Regionale Oncologienetwerken 56

55 Stelling 2 Het behandelvoorstel komt tot stand door de behandelaren en deskundigen en wordt nadien voorgelegd aan de patiënt Of De patiënt wordt direct betrokken bij de totstandkoming van het behandelvoorstel Regionale Oncologienetwerken 57

56 Stelling 3 De patiënt neemt deel aan het MDO; efficiënt; hierna kan meteen behandeld worden Of technisch overleg en behandelvoorstel alleen door behandelaren en experts patiënt is niet deskundig; overleg duurt te lang en patiënt is teveel emotioneel betrokken Regionale Oncologienetwerken 59

57 Programma 1. Wat is samen beslissen (niet) en wat levert het op? 2. Perspectief van de patiënt 3. Uitdagingen voor de toekomst 4. Resultaten Citrien project time-out en SDM 5. Discussie MDO 6. Afsluiting

58 ZonMW Het programma Naar regionale oncologienetwerken wordt gefinancierd door het Citrienfonds. Dit fonds helpt duurzame en breed inzetbare oplossingen in de gezondheidszorg te ontwikkelen en is mogelijk gemaakt door ZonMw. Regionale Oncologienetwerken 61

59 Aangesloten partners Regionale Oncologienetwerken 62

60 Regionale Oncologienetwerken p/a