Publieksparticipatie.in.de.culturele.sector.

Transcriptie

1 Keizersgracht174 Postbus CZAmsterdam +31(0) wwwkennislandnl Publieksparticipatieindeculturelesector e2brief 2011

2 Colofon Publieksparticipatieindeculturelesector StichtingNederlandKennisland(2011) Auteurs:NikkiTimmermansenMachteldVinkenborg Eindredactie:TamaraMangelaars KennislandmaaktNederlandslimmerWeontwerpenenrealisereninterventiesomde kennissamenlevingteversterkenwanteensterkekennissamenlevingisdebestegarantieom welvaartenwelzijnvooriedereenteblijvengenererennuenindetoekomst OpditwerkiseenCreativeCommonsNaamsvermeldingTGelijkDelen30licentievan toepassingdegebruikermaghetwerkkopiërenverspreidenendoorgevenenafgeleide werkenmakenonderdevolgendevoorwaarden: DegebruikerdientbijhetwerkStichtingNederlandKennislandtevermeldenals makervanhetoorspronkelijkewerk Indiendegebruikerhetwerkbewerktkanhetdaaruitontstanewerkuitsluitend krachtensdezelfdelicentiewordenverspreid Bijhergebruikofverspreidingdientdegebruikerdelicentievoorwaardenvanditwerk kenbaartemakenaanderden Degebruikermaguitsluitendafstanddoenvaneenofmeerderevandeze voorwaardenmetvoorafgaandeschriftelijketoestemmingvanderechthebbende Hetvoorgaandelaatdewettelijkebeperkingenopdeintellectueleeigendomsrechten onverlet Devolledigelicentietekstistevindenophttp://creativecommonsorg/licenses/byTsa/30/nl/ VragenoverenreactiesopdezeeTbriefkunnenwordengerichtaan: StichtingNederlandKennisland Postbus CZAmsterdam DePDFTversievandezepublicatieisbeschikbaaropdewebsitevan Kennisland:wwwkennislandnl 2

3 Inhoudsopgave 1Inleiding4 2Vijfstadiavanparticipatieenpraktijkvoorbeelden5 3Zelfaandeslag 13 Meerweten?18 Bijlage:Voorbeeldenpublieksparticipatie19 3

4 4 1Inleiding 2011ishetjaarvandevergrijzingEenrecordaantalmenseninNederlandzalditjaarde leeftijdvan65jaarbereikendezebabyboomgeneratieisvaakcultureelactiefenbeschiktover veelvrijetijdeenvijverwaarinhetvoormuseatheatersenmuziekpodiadankbaarvissenis (Schnabel)Parallelaandevergrijzingvanonzesamenlevingvergrijstookhetpubliekvan museaconcertgebouwentheatersenkunsteducatieveinstellingendemeertraditionele vormenvancultuurvolgensvandenbroekdehaanenhuysmansvanhetsociaalcultureel Planbureau(SCP)datonderzoeknaarcultureletrendsinNederlandverrichtkanditenerzijds verklaardwordenvanuithetfeitdatermeeroudereninonzesamenlevingzijnanderzijdskan hetverklaardwordenvanuithetbildungsidealwaardezegeneratiemeeopgegroeidisde babyboomgeneratieisvooralgeïnteresseerdinklassiekeengecanoniseerdecultuurengericht ophetaanlerenvanculturelecompetentiesjongeregeneraties(20t49jaar)richtenzichmeer oppopulairevormenvancultuurzoalscabaretpopmuziekendebioscoopvoorlopigvalter inderdaadvoor(traditionele)cultureleinstellingennogveelwinsttebehalenuitde babyboomgeneratiemetdenadrukopvoorlopigwantoverpakwegtwintigjaarzaldeze doelgroepweerkleinerwordenenzalhetvoorinstellingenjuistbelangrijkzijnomnieuwe generatiesaanzichtebindenomhunbestaansrechttekunnenwaarborgenmaarhoebindje eennieuwenjongpubliekaanjeinstelling?dezeetbriefbiedthiervooreenhandreiking Eensleutelvoorhetbindenvannieuwegeneratieslijktteliggenindetransitiedieonze samenlevingdoormaaktvaneendiensteneconomienaareenbeleveniseconomie(pineii& Gilmore)InhetboekThe1Experience1Economy1(1999)beschrijvendeauteursdatweopzoek zijnnaarmeerdanalleeneenproductofdienstwewilleneenbeleveniswaarbijweeenwarm gevoelkrijgeneneenbijzondereervaringbedrijvenalsdisneyspeleninophetcreërenvan eenbelevenisdoorhunklantentebetrekkenopeenmanierdiezebijblijftbelangrijkaspect volgenspineii&gilmoreisdathetnietmeergaatomhetamuserenmaaromhetbetrekken1 vanjepubliekwaardebabyboomgeneratievooralkomtvoorhetopdoenvankennishet (passief)consumerenvancultuurwildenieuwegeneratieactiefdeelnemenaanen participerenincultuurineensamenlevingdiesteedsmeerdigitaliseertverplaatsthet speelveldzichdaarbijsteedsmeernaarhetonlinegebiedbuitendefysiekemurenvanhet theaterenhetmuseumhetisjuistdejongeregeneratiediejeviasocialenetwerken eenvoudigkuntaanspreken(shirky)viaonlineplatformsennetwerkenkunjesnelen gemakkelijkmensensamenbrengenwatdedrempeltothetbereikenvaneennieuwe doelgroepsnelverlaagdindezecontextwordthetfenomeencrowdsourcing1voorculturele instellingenooksteedsinteressantereentrendwaarbijorganisaties(overheidbedrijven instituten)ofpersonensteedsmeergebruikmakenvaneengrotegroepnietvooraf gespecificeerdeindividuen(professionalsvrijwilligersgeïnteresseerden)voorhetgevenvan adviesdoenvanonderzoekvormenvanbeleidofinnovatie(surowiecki) IndezeeTbriefwillenwemedewerkersvancultureleinstellingeninspirerenomaandeslagte gaanmethetaangaanvannieuwerelatiesmethunpubliekhetvindenvanmanierenom nieuwepublieksgroepenenjongeregeneratiestelatenparticipereninverschillendevormen vancultuurwezullenhierbijaandehandvanpraktijkvoorbeeldenuithetveldkijkennaarde verschillendestadia1van1participatiediejealscultureleinstellingkuntregisserentenslotte gevenweeenaantalpraktischetipsdievantoepassingkunnenzijnbijhetuitdenkenvan nieuweactiviteitententoonstellingenvoorstellingenofontmoetingen

5 5 2Vijfstadiavanparticipatieenpraktijkvoorbeelden IndezeeTbriefkijkenweallereerstnaardemanierenwaaropkanwordeningespeeldopde belevingvandebezoekerhoekaneenprojectofinstellingzowordeningerichtenontworpen dathetpubliekgeactiveerdwordtommeetedenkenendoen?daarheeftdeamerikaanse NinaSimoneenduidelijkideeoverInhetdoorhaarin2010uitgegevenboekThe1Participatory1 Museum1geeftzeuitgebreidweerhoeeenparticipatiefprojectkanwordenopgezetMethaar ervaringalsonderandereexperiencedevelopmentspecialistbijhetinternationalspy MuseuminWashingtonenalscuratorbijTheTechMuseumofInnovationinSanJosékanzij alseenautoriteitophetgebiedvanbezoekersparticipatiegezienwordeninhet hiernavolgendezullenweeenaantalvanhaarideeënuiteenzettenenillustrerenaandehand vanpraktijkvoorbeeldenuitdeculturelesector(museaarchieventheaterenfestival) Openstaan(voor(nieuwe(mogelijkheden( VolgensNinaSimonzijnveelinstellingenmeteentraditionelewerkvormheelandersingericht daninstellingenmeteennieuweparticipatievemaniervanwerkenhetgrootsteverschil tussentraditioneleenparticipatievevormenvanontwerpenorganisatieisdemanierwaarop informatiewordtuitgewisseldtussendeinstellingendebezoekerofgebruikerintraditionele tentoonstellingenisdeinhoudvastgestelddoordeinstellingmetalsdoelallebezoekerstmet verschillendevoorkeurenenachtergrondenttevredentestellendebezoekerheefthierbij eenpassieverolineenparticipatiefprojectwordtinformatieopeengeheelanderemanier ingezetdebezoekerwordtuitgedaagdommeeteproducerenaanheteindproduct bijvoorbeelddetentoonstellingzoligteenprojectvantevorennognietvastmaarwordtdeze volgenssimon(2010hoofdstuk1)ingevuldaandehandvaninputvandegebruiker: When1designing1participatory1components1to1exhibitions1I1always1ask1myself:1how1can1we1use1 this?1what1can1visitors1provide1that1staff1can t?1how1can1we1do1some1meaningful1work1that1 supports1the1institution1overall?1when1staff1can1answer1these1questions1easily1and1confidently1 participation1can1yield1powerful1results1for1institutions1and1participants1alike 1 Wanneereeninstellingovergaattotparticipatievevormenvanorganiserenishetvanbelang datdegelegenheidwordtgebodenvoorbezoekersomcontentaanteleverenendatditzois ontworpendathetalsaantrekkelijkenzinvolwordtervarendoordebezoekermetcontent wordtbedoeld:inhoudelijkebijdragenzoalstekstenbeeldenengeluidenhiervoormoeter volgenssimoneenveranderingindeinstellingplaatsvindennamelijkdatzijopengaatstaan voorinbrengvanbuitenafendaarflexibelmeeomkangaaneenparticipatieve tentoonstellingkangaandewegveranderenendaarmeeafwijkenvandemanierwaaropdie oorspronkelijkwasbedoelddoordeprofessionalshoewelheteenspannendeuitdaginglijkt omhet lot vandetentoonstellinginhandenteleggenvandebezoekercreëerthetveel nieuwemogelijkhedendebezoekervoeltzicheenactieveparticipantendatisietswat mensenaantrekteengoedvoorbeelddaarvanisdematewaarinmensentegenwoordig onlineparticiperenopwebsitesalsflickrenfacebook Verschillende(manieren(om(te(participeren( UiteenonderzoekvanForresterResearchuit2008(Jenning)haaltSimonaandater verschillendemanierenbestaanvooreenpubliekom(online)teparticiperenerzijnzes groepensamengesteldinhetonderzoek:makerscriticiverzamelaarsmeedoeners toeschouwerseninactievelingendecategoriemakersbestaatuitmensendiecontent leverenactiefuploadenenzoduszelfcreëreneninbrengenuithetonderzoekisgebleken dat24%vandemensengraagmakerishetfeitdatdusnietiedereenmeteenoverdaadaan contentzalkomenkaneengeruststellingzijnvoorinstellingendiedaarbangvoorzijneen

6 grootdeelvandemensenwilnietzelfaanhetroerstaanlieverkrijgenzijderolvan toeschouwer(73%)meedoener(51%)ofcriticaster(37%)1daaromishetvanbelangals participatieveinstellingomnietalleengerichttezijnopdebezoekerdiegraagmakerwilzijn maarookopdebezoekerdiebijvoorbeeldgraagzijnmeninggeeftcriticikunnenervoor zorgendatallecontentdieversbinnenkomtgeordendwordtdoormiddelvanhetplaatsen vantagsofdoorhetgevenvaneenbeoordelingzodoendekunjeookdekrachtvanhet publiekinzettenomdatateordenenenovereenstemmingtevindenoverbruikbaarheiden kwaliteit Vijf(stadia(van(participatie( SimononderscheidtvijfstadiaindematevanparticipatiediekanplaatsvindenDatbegint vaakbijhet ik inheteerstestadium enwordtsteedsmeergerichtophetsamenbrengen vanmensenopbasisvanbijvoorbeeldeengedeeldeinteressehetgaaterdanduidelijkom dathetgeentop1downsituatieoproeptmaardathetvoortkomtuitmensenzelfinde afbeeldinghieronderzijndevijfstadiaschematischweergegeven Afbeelding111De1vijf1stadia1die1Nina1Simon1onderscheidt1in1The1Participatory1Museum1(hoofdstuk11)1 Inelkestadium ofmatevanparticipatie isersprakevaneenandererelatievanbezoeker totdeinstellinginheteerstestadiumkunnenmensendecontentvindendievoorhen belangrijkofinteressantiszijkomenhalenwateeninstellingtebiedenheeftinhettweede stadiumwordtdemogelijkheidgebodenomdecontenttebevragenofdaarmeeactiete ondernemeninhetderdestadiumwordenbezoekersendeelnemerssamengebrachtineen netwerkwaarbijzijkunnenontdekkenhoezeinverbandtotdegemeenschapstaanstadium viergaatookinophetnetwerkmaarrichtzichdanopmeerspecifiekeverbindingenzoals bijvoorbeeldbezoekersdierelatiesaangaanmetmedewerkersvandeinstellingofmensen metdezelfdeinteressesinhetlaatsteenvijfdestadiumwordtdegeheleinstellingopeen hogerniveaugetildhetgaateromdatdeinstellinghetgevoeluitstraaltvaneenplekwaar ietsgebeurtenwaarinmensensamenkomendiedeplekverrijkenkortomhetiseen 1Samenisditmeerdanhonderdprocent:meerderemensenvallenvaakinmeerderecategorieën 6

7 interessanteplace1to1begewordenwaarmensenkenniseninteressesmetelkaardelenenzo elkaarendecultureleinstellingverderbrengen Ommeerduidelijkheidtecreërenoverhetontwerpvanparticipatieveelementenofprojecten indeinstellingdiepenweditaandehandvaneenaantalpraktijkvoorbeeldenverderuit 21Praktijkvoorbeelden11 Stof(tot(nadenken(in(het(Centraal(Museum(in(Utrecht( HetCentraalMuseuminUtrechtstondvanfebruaritotmei2010geheelinhettekenvande modeontwerperalexandervanslobbedeontwerperindutchmodernismvierdezijn twintigjarigjubileuminhetcentraalmuseumwarenallerleiactiviteitenaandeganglosvan hetsimpelwegbezoekenvaneententoonstellingoverbijvoorbeeldkleding(stage1)werden mensenuitgedaagdommeetedoenaanbijvoorbeeldverscheideneworkshopsmetbekende kunstenaarsenontwerpersofeenworkshopomtelerennaaien(stadium2)hetproject Patroonontrafeld wastegelijkertijdookaandegangalexandervanslobbeheefteenmalig hetpatroonvanéénvanzijnjurkenvrijgegevenendaarmeemochtengeïnteresseerdenaan deslagmensenvaakbeginnendeontwerperskondenzichaanmeldenvoordewedstrijdzo kwamenmodeliefhebbersbijelkaar(stadium3)vervolgenskondenzijineenspeciaal ingerichtnaaiatelierinhetmuseumeenophetontwerpgeïnspireerdeeigenversievandejurk creërenmensenmeteengedeeldeliefdevoormodekwamensamenenparticipeerdenmet elkaarendemedewerkers(stadium4)uiteindelijkwashetfeestinhethelemuseum(stage5) toenalledeelnemershunjurkenopdecatwalkaanpublieklietenzienenereenwinnaarwerd verkozendecatwalktrokeenopvallendjongpubliekwaarbijdetwaalfjarigejudith Glimmerveeneenaanmoedigingsprijsontvingvoorhaarcreatie Afbeelding121Screenshot1Stof1tot1nadenken1Centraal1Museum 1 7

8 Investigating(Where(We(Live(met(National(Building(Museum(in(Washington(DC( HetNationalBuildingMuseuminWashingtonDCwerkttijdensdezomeraaneenprojectdat leerlingenvandemiddelbareschooluitdaagtomteparticiperenenbetrokkentezijnmethet projectinvestigating1where1we1livedatsinds1996bestaathoudenjongerenvantwaalftot zestienzichgedurendedegehelezomerbezigmetdeverschillendebuurteninwashington HierbijwordtcreatiefschrijvenenfotografieingezetZoalswijeerderalzagenishetbezoeken vandetentoonstelling(stadium1)demeestbeperktematevanparticipatienugaande jongerenbijaanvangvanhetprojecteenpaarwekenaandeslagomdebasiskneepjesvanhet fotografievakonderdeknietekrijgen(stadium2)vervolgenswordenteamssamengestelden gaandeleerlingenmetcuratorenenmedewerkersoppadomdebuurtenvanwashington vastteleggenentedocumenteren(stadium3)hetsamenwerkenwordttoteenhogerniveau getildwanneerdeleerlingenalleverschillendefoto servaringenendocumentendiezij meebrengenverwerkentoteententoonstellingvoorinhetmuseumallekenniswordt gedeeld(stadium4)uiteindelijkisdaardetentoonstellinginhetmuseumdiemensen uitnodigttotdialoogerontstaatinditprojectduidelijkinteractietussenveelverschillende mensenzoalsdemedewerkersdeleerlingendebezoekersendemensenindewijk(stadium 5) Afbeelding131Screenshot1Investigating1where1we1live1National1Building1Museum1 Community(Garden(bij(Tate(Modern(in(Londen( BijhetTateModerninLondeniseenietsandereparticipatieveaanpakontwikkeldInhet projectcommunitygarden(2007)draaithetnamelijkallemaalomdetuinvanhetmuseum Mensendieindebuurtvanhetmuseumwonenenvantuinierenhoudenofvantuinieren houdenmaargeentuinhebbenzijndoorhettateuitgenodigdommeetedoenmethet project(stage1)hetplanvanhetmuseumwasomeenplektecreërenvoordelokale gemeenschapzodathettateletterlijkmiddenindegemeenschapzoukomentestaande gemeenschappelijkevoordelenzijndathettateendelocalebewonersvandetuinkonden lerenengenieten(stadium2)doorhetprojectontstondereennetwerkvanvriendenvande tuinvanhettate(stadium3)erwerdsamenaandetuingewerktenerwerdensamen activiteitengeorganiseerddaarbijwerdsomsookhetmuseumbetrokkenerwerden activiteitengeorganiseerdwaarbijverbandengelegdwerdentussenelementenindetuinen dekunstwerkenbinnenbuitenwerdmetbinnenverbonden(stadium4)uiteindelijkontstond ereenactievecommunityvanmensendiezichmetdetuinvanhetmuseumbezighieldenen besteeddejongenoudermetveelpleziervrijetijdinenomhetmuseumzebezochtenvaker hetmuseumenomdatzeallemaaldichtbijelkaarindebuurtwonenhieldenzedaarbuiten 8

9 ookmakkelijkcontactmetelkaar(stadium5)hetzouinteressantzijnomdezeaanpakinte zettenvooreenplekalshetmuseumpleininamsterdamofhetmuseumparkinrotterdam Afbeelding141Screenshot1Community1Garden1Almanac1 Magneetfestival DezezomerzalhetcrowdsourcefestivalMagneetfestival(2011)voorheteerstplaatsvindenin AmsterdamJekuntnatuurlijkgewoonnaarhetfestivalgaanenleukekunstzinnigeprojecten zienenbandsbeluisteren(stadium1)maaralsjehetinteressantvindtommeetedenkenof altijdaleenleukideehadvooreenfestivalactiviteitdanzoujeopinternetlidkunnenworden vandemagneetfestivaltgemeenschap(stadium2)opditplatformkunjemeedenkenoverde plannendiemensenophetfestivaltenuitvoerwillenbrengenookkunjezelfprojecten pitchendiejouleuklijkenomophetfestivalterreinteorganisern(stadium3)alleledenvande communitykunnenopelkaarsplannenstemmenengevenaanofzehetleukzoudenvinden ommeetehelpenaanhetproject(stadium4)wanneereenprojectpopulairblijkttezijnen veelstemmenkrijgtdanhebjedegoedkeuringvandecommunityomaandeslagtegaan SamenmetdemensendiejehierbijwillenhelpenIedereenkanopdezemanierzijnsteentje bijdragenaandeprogrammeringvanhetmagneetfestivalenzowordtheteencreatieveen cultureleuitgaansplkgeorganiseerdvoorendoordecommunity(stadium5) Afbeelding151Screenshot1aankondiging1Magneetfestival120111in1Amsterdam1 9

10 Astronomy(Photographer(of(the(Year(met(The(Royal(Observatory(in(Greenwich TheRoyalObservatoryinGreenwichheefteenleukenleerzaamprojectopgezetvoor liefhebbersvanplanetenenastronomie:eenwedstrijdvoordebestefotograafvanhetheelal (2009)EndanletterlijkdoorhetheelaltefotograferenAllefoto ssamenvormenuiteindelijk eenuserygeneratedkaartvanhetuniversumnietsismooiervoorliefhebbersvanastronomie danhetvandichtbijobserverenvansterrenenplanetendoordeeigenlensofbijvoorbeeldin een(geprojecteerd)planetarium(stage1)indewedstrijdvantheroyalobservartorykunnen liefhebbersparticiperenenhunsteentjebijdragenaanhetinkaartbrengenvanhetheelal doorhuneigenfoto svanhetheelalaanteleveren(stage2)ronddewedstrijdiseen communityontstaanmetruim2000actieveledendiesamenhetheelalinkaartbrengen (stadium3)hetprojectzouopeennoghogerlevelgebrachtkunnenwordendoorde deelnemersnietalleenvirtueelmaarookinhetechtaanelkaartekoppelenzozoudener bijvoorbeelddagengeorganiseerdkunnenwordenwaaropmensenmetelkaargaan fotograferen(stadium4)opdezemanierzouhetplanetariumeenbruisendeennogsocialere plekkunnenwordenwaarmensenkomenomelkaarteontmoetenrondeengedeeldepassie Afbeelding161Screenshot1website1Astronomy1Photographer1of1the1Year1 Digitaal(Monument(Joodse(Gemeenschap(bij(het(Joods(Historisch(Museum(in(Amsterdam DathetJoodsHistorischMuseum(JHM)eengrotewaardeheeftvoordeJoodsegemeenschap innederlandisduidelijkaltijdalkomenmensennaarhetjhmonderandereter nagedachtenisaandetweedewereldoorlog(stadium1)maarhetmuseumheeftzichzelf helemaalonmisbaargemaaktmethetopzettenvaneencommunitywebsite(2005)opeen onlineplatformstaatinformatieovernederlandsejodenvanvroegerennuvooriedereen ookmensendiezijnomgekomeniseenpaginaaangemaaktwaaropstaatwatbekendisof waarmeerinformatieoveriemandtevindenishierdoorkunnenverlorenbandenworden hersteldenraadselsbijvoorbeeldoveriemandsverdwijningwordenopgelostiedereendielid isvandegemeenschapkaninformatieenfoto stoevoegen(stadia2en3)uiteindelijkishet doeldatfamilieledenkunnenwordenteruggevondenenbandenwordenhersteld(stadium4) VaakgebeurtdatviajongegeneratiesdiewillenwetenwaterisgebeurdenopdecommunityT websiteinformatiezoekenopdezemanierkomendezejongereningesprekmetdeoudere 10

11 generatieshetjhmzorgtmetditontwerpvoorextraverdiepingvandebijzondereplekdie hetalinneemtvoordenederlandstjoodsegemeenschapzalhetmuseumeenanderefunctie krijgendiemisschienwelbelangrijkerisdanvoorheen(stadium5) Afbeelding171Screenshot1Digitaal1Monument1Joodse1Gemeenschap1 1 Zoet(en(Zout(community(art(project(van(ZID(Theater(en(Stichting(Lize( Zoet&ZoutiseensamenwerkingsprojecttussenZIDTheaterenStichtingLize(2009)waarin culinairerfgoedgekoppeldwordtaantheateromgeneratiesenculturenmetelkaarte verbindeninhetprojectwisseldenbewonerstjongenoudtvanamsterdamnieuwwestuit verschillendeculturenmaarookacteursendansersherinneringenmetelkaaruitaaneten feestenenculinairetradities(stadium4)erwerdenworkshopsgeorganiseerdenaanheteind vanelkebijeenkomstofrepetitiekwamenkinderenenvolwassenenbijeenomelkaarhet materiaaltelatenzienopdezemanierkregendeelnemersinzichtinelkaarswereldtradities gewoontenrituelenengeschiedeniserontstondtussenheneenduurzameband(stadium5) enditvormdedebasisvoordeeindvoorstellingdietezienwasintheaterdemeervaart (stadium1)eencombinatievangesprokenscènesfysiektheaterdanszangmuzieken videowasheteindresultaat Afbeelding181Screenshot1Zoet1en1Zout1op1website1ZID1Theater1 1 11

12 Opvallendinonzezoektochtnaarvoorbeeldenvanparticipatieveprojectenindeculturele sectorisdatdemeestevoorbeeldentevindenzijnophetgebiedvanerfgoedarchievenen museadepodiumkunstensectorlijkthiernogslechtsmondjesmaatmeeteexperimenteren Vaakwordtditookeerderals communitytart geziendanalstheater Nabovenstaandevoorbeeldenwordthetinteressantomnatedenkenoverdeeigeninstelling Zouhetmogelijkzijnomdebezoekermeertebetrekkenbijhetprocesendecontent?Enop welkemanierkanjeditdanhetbesteaanpakken?inhethiernavolgendezullenwedaariets dieperopingaanenwordenpraktischetipsgegevenensuggestiesgedaanomzelfte beginnenaaneenparticipatiefproject 12

13 3Zelfaandeslag Wanneerjeinjeeigeninstellingbezoekersmeerwillatenparticiperendankunjemeteen aantaldingenrekeninghoudeninsocialesituatieszijnervolgensshirky(2008)drie basisregelsdiemakendatmensenwordengeactiveerdomteparticiperendezebasisregels zijndatjeeenaannemelijkebeloftekuntmakeneffectievetoolsbiedteneenaanvaardbare onderhandelingaangaatmetdegebruikersofdeelnemersdebeloftekomtvanuiteen instellingomhetinteressanttemakenvooriemandomeensteentjebijtedragenvervolgens zijnerdetoolsdielatenzienopwelkemanierhetgroepsprocesofdeactiviteitkanworden aangegaandaarnamoetonderhandeldwordenopdatdewederzijdseverwachtingen duidelijkzijnerbestaatvolgensshirkygeeneenduidigemanierommetdezedrie voorwaardenomtegaanzezullenzichinelkprocesanderstotelkaarverhouden OokSimon(2010)geeftaandathetvangrootbelangisdateenbezoekerpreciesweetwater moetgebeurenwanneerdezebesluitteparticiperenzeadviseertdaaromdaaroverdusaltijd helderteblijvenenduidelijktezijnoverdebeloningdieertegenoverstaatdedeelnemers wetendanprecieswaarzijaantoezijnookvanbelangisdathetpersoneelgoedopde hoogteisvanhoehetprojectinzijnwerkgaatwatgebeurterpreciesmetdeingebrachte content?hoehetwordtverwerktgebruiktengedeeldenopwelkeplekkendecontentzal wordenverspreidmoetvooriedereenduidelijkzijnwanneerbezoekersprecieswetenwaarzij aantoezijnzaldedrempelminderhoogzijnomdeeerstestaptezetten Hierondergevenweeenpaarpraktischetipsvoorhetontwerpenvanparticipatieveprojecten Departicipatiegraadvanbezoekersisbijelkestapeenstukjehogerwaardoorjemensen steedsmeerbijhetprojectkuntbetrekken 1(Laat(mensen(beoordelen(wat(jij(doet( Inhetnajaarvan2011wordttergelegenheidvanhetzestigjarigbestaanvantelevisiein NederlanddeTVTcanonopgesteldMensenkunnenstemmenviadesiteenzodecanon meebepalenzekunnendeorganisatieooklatenzienwelkekeuzemogelijkhedenernog missenwanneergenoegmensenaangevendatereenanderprogrammainhetcanon opgenomenmoetwordendanwordtdezeaandelijsttoegevoegd Afbeelding191Screenshot1website1TVYcanon1 13

14 MaarookhetParktheaterEindhovenheeftdekrachtvanhetpubliekingezetVooraanvang vanhetnieuweseizoenin2009/2010mochthetpubliekstemmenopdansvoorstellingendiezij graaggeprogrammeerdwildenzienuiteindelijkblekentweeheelverschillende voorstellingenpopulairtezijnenkwamenbeidenteruginhetprogrammademeestemensen diehebbengestemdopeendansvoorstellingzullendezewaarschijnlijkookeerdegeneigdzijn inhetechttegaanbekijken 2(Zet(mensen(in(om(jouw(collectie(beter(doorzoekbaar(te(maken Ophetprincipedatwanneermeerderemensenietsbeamenhetwaarschijnlijkwelwaarisis degamewaisda?(2009)ontworpenbijdetelevisieprogramma sboer1zoekt1vrouwenman1bijt1 Hondwordthetspelgebruiktommensentijdsframesinhetprogrammatelaten taggen of labelenmensenkunnenhetthemaofonderwerpvaneenstukjevideoduidenwanneer voldoendemensenhetzelfdesteekwoordaaneenstukjevideogevendanisditofficieel gelabeldzokanhetprogrammamateriaalmakkelijkerdoorzochtwordenbijwaisda?ishet meedoenvoormensenextraaantrekkelijkgemaaktdoordathetineenspelvormgegotenis enmensenwordenuitgedaagdmeertetaggendananderen OokhetstadsarchiefinAmsterdamvraagtmensenomhulpbijhetdoorzoekbaarmakenvan dearchievenhierbijgaathetomoudefoto smomenteeluitdemilitieregistersdiedooreen groepvrijwilligersgeïndexeerdwordtallearchievenuitnederlandkunnenzichaansluitenbij ditprojectdatvele1handen(2011)heeterwordtbijgehoudenwiedemeestegegevens invoertendaarmeekunnendedeelnemerspuntenverdienenuiteindelijkkunnenzevoordie puntenscanskopenuithetarchiefbijvoorbeeldeenfotovanjeeigenvoorouders Afbeelding1101Vanuit1huis1archiveren1Screenshots1uit1promotiefilmpje1van1Vele1Handen 14

15 3(Vraag(mensen(naar(hun(verhaal(content(of(materiaal HetHaagsHistorischMuseumstaatmethetprojectMijnDenHaag(2011)openvoorde bijdragenvanbezoekersbezoekerswordenuitgedaagdomhunverhaaltevertellenbijde collectiestukkendiehetmuseuminbezitheeftookkrijgenzedekansomzelfstukkenaan hetarchieftoetevoegenonderhetmotto samengeschiedenisschrijven leertdebezoeker vanhetmuseumenhetmuseumvandebezoeker SpaarnestadenhetNationaalArchiefhebbeninhetkadervanhetprojectBeelden1voor1de1 ToekomsthetspelMapit1418(2009)ontwikkeldvoorhetverrijkenvanarchiefmateriaalFoto s eneenaantalfilmsvaneyefilminstituutuitdeeerstewereldoorlogzijnonlinegezeten gebruikerswerdgevraagdomditmateriaalopeenkaarttelokaliserendezegeografische kennisoverdecollectieontbraknogbijdeinstellingentevenswerdengebruikersook aangemoedigdomhunverhalenbijhethistorischemateriaaltevertellenenmetelkaarte delen Afbeelding1111Kies1een1foto1prik1deze1op1de1kaart1en1vul1je1gegevens1in1Screenshot1Mapit (Laat(mensen(elkaar(beoordelen Wanneerjedekrachtvandebezoekernietalleeninzetomcontentteleverenmaarook vraagtomkritiekenreactieshebjenogveelmeeraanelkaardaarmeebewaakjede kwaliteit:veelmensenwetenmeerdanéénmaarookkrijgjezobeterzichtopdepopulariteit InfeitedraaitYoutubeopditprincipeFilmpjesdieveelwordenbekekengroeien exponentieelinkijkersaantallen:opeenskentiedereendatenefilmpjemaarfilmpjesdie wordenafgekraaktrakenalsnelindevergetelheid Voortbordurendophetideevan samenweetjemeerdanalleen zijntweenederlandse musea(museumvoorvolkenkundeenhetmuseon)insamenwerkingmettweegroenlandse museadeonlinecommunityroots2share(2010)gestartopeenwebsiteworden fotocollectiesonlinegezetwaarbijdeelnemersdeverhalenkunnenvertellenonderling kunnenmensenweerreagerenopelkaarsverhaalofvragenstellenzowordenteksten aangepastenscherpgesteldeniedereenleertvanelkaar 15

16 Afbeelding1121Screenshot1van1Roots2Share11 5(Laat(mensen(hergebruiken(en(creëren Eenleukeinteractievevormommensenkennistelatenmakenmetdematerialendiejijin huishebtisdoorheninstaattestellenomdittelatenhergebruikenenopnieuwemanieren teinterpreterenzoorganiseerdeeyefilminstituutinhetkadervanhetprojectbeelden1voor1 de1toekomstdewedstrijdcelluloidremix(2009)amateurtfilmmakerswerdenuitgedaagdom aandehandvanfilmfragmentenuitdeperiodevandevroegefilmnieuwefilmpjestemaken ZokwamhetarchiefmateriaalopnieuwtotlevenDebestefilmswerdenuiteindelijkophet FilmfestivalinUtrechtophetgrotedoekvertoondwaareenjurydevierbestewinnaars bekendmaakte 1 Afbeelding1131Winnaars1Celluloid1Remix1contest1EYE1filminstituut1op1het1Filmfestival1Utrecht1 16

17 EenandervoorbeeldishetbekendekaartenmerkBoomerangBoomerangbiedt creatievelingendekansomhunwerkteverspreidenmeteenzelfontworpenpostkaartzo lieponlangshetprojectvoorhetmakenvaneenzogenaamde lenticularkaart eenkaartdie verandertwanneerjehembeweegterwarenveelinzendingenendebesteinzendingen werdengedrukthierdoorkrijgendebeginnendeontwerpersmeerbekendheidenkrijgt BoomerangnieuweenfrisseontwerpenomteverspreidendoorNederland DeverschillendetipsenvoorbeeldendienaarvorenzijngekomenindezeeTbriefzijnbedoeld omteinspirerentothetbetrekkenvanhetpubliekerkanwordengerichtopenigematevan participatieofjuistophetbereikenvaneenhogematevanparticipatieinhetvijfdestadium vansimononlineparticiperenofelkaarinhetechtontmoetenmaakteenverschilmaarbij elksoortcultureleinstellingpasteeneigensoortparticipatiehetisinteressantomtekijken opwelkemanierdeeigeninstellingzichkanopenstellenvoorhetbetrekkenvandebezoekers 17

18 Meerweten? ALiteratuur GillmoreJamesHandBJosephPineIITheExperienceEconomyBoston:HarvardBusiness SchoolPress1999 JenningsRebeccaEuropeanSocialTechnographicsRevealedHowEuropeansAreAdopting SocialTechnologiesForresterResearch2008 SchnabelPaulEenzegenvoorkunstencultuurin:Boekman86 Devergrijzing Boekmanstichtingmaart2011 ShirkyClayHereComesEverybodyThePowerofOrganizationwithoutOrganizationsNew York:PenguinPress2008 SimonNinaTheParticipatoryMuseumSantaCruz:Museum SurowieckiJamesTheWisdomofCrowdsWhytheManyAreSmarterThantheFew Londen:Abacus2004 VandenBroekdeHaanenFransHuysmansCultuurbewonderaarsencultuurbeoefenaars TrendsincultuurparticipatieenmediagebruikDenHaag:SociaalenCultureelPlanbureau 2009 BInspiratie BestelofleeshetboekvanNinaSimononlineendiscussieermee wwwparticipatorymuseumorg LeeshetverslagvandeKomjeook?bijeenkomstoverCrowdsourcingdieplaatsvondop16 juni2011 wwwkomjeookorg/page/65040/nl 18

19 19 Bijlage:Voorbeeldenpublieksparticipatie AstronomyPhotographeroftheYear TheRoyalObservatory wwwnmmacuk/visit/exhibitions/astronomytphotographertoftthetyear BoomerangCreate Boomerang CelluloidRemix EYEFilmInstituut wwwcelluloidremixnl CommunityGarden TateModern wwwtateorguk/modern/building/garden DigitaalMonumentJoodseGemeenschap JoodsHistorischMuseum wwwcommunityjoodsmonumentnlenwwwjoodsmonumentnl InvestigatingWhereWeLive NationalBuildingMuseum wwwnbmorg/familiestkids/teenstyoungtadults Magneetfestival wwwmagneetfestivalnl Mapit1418 NationaalArchiefenSpaarnestad wwwmapit1418nl MijnDenHaag HaagsHistorischMuseum wwwmijndenhaagorg ParktheaterEindhoven wwwparktheaternl Patroonontrafeld CentraalMuseumUtrecht wwwcentraalmuseumnl Roots2Share wwwroots2sharegl TVCanon wwwtvcanonnl VeleHanden StadsarchiefAmsterdam Waisda? BeeldenGeluid wwwwaisdanl ZoetenZoutcommunityartproject ZIDtheaterenStichtingLize wwwzidtheaternl