Het Nieuwe Werken: hoe blijf je er gezond bij?

Transcriptie

1 Handreiking HetNieuweWerken:hoeblijfjeergezondbij? Aandachtspuntenbijeenverantwoordeintroductie Inhoudsopgave 1. InleidingHetNieuweWerken 2. HoezithetmetArbo? 3. Watzijnmogelijkevraagstukken? 4. HoekuntuHetNieuweWerkenintroduceren? 5. Totslot Bijlagen VoorbeeldArbochecklistThuiswerkplek Overzichtgeïnterviewdebedrijven DehandreikingisgemaaktdoordewerkgroepHetNieuweWerkenenArbeidsomstandigheden,een initiatiefvandetaskforcemobiliteitsmanagementenhetkenniscentrumwerk&vervoer.aande werkgroepnamendeel:vertegenwoordigersvandeministeriesvanszw,v&wenbzk,microsoft, KPN,Rabobank,SNSReaal,TNT,ING,FNVenTelewerkforum.Tekst:werkgroepHetNieuweWerken enarbeidsomstandigheden/aadviesbv.redactie:castelcommunicatie. 1

2 Hoofdstuk1 InleidingHetNieuweWerken Werkenwaarenwanneerjewilt,metminderregelsenmeerondernemerschap,metalsdoelhet besteresultaatvoordeklant,zoomschrijvensommigebedrijvenhetnieuwewerken(hnw). Andereorganisatiesbenadrukkendeintegralebenaderingvandefysieke,virtueleenmentale (werk)omgevingwaarbijuwmedewerkerbinnengrenzenzelfbeslisthoehijwerkt,waarhijwerkt, wanneerhijwerkt,waarmeehijwerktenmetwiehijwerkt. HNWkanvoororganisatiesenmedewerkersvoordelenopleverenalskostenbesparing,meer werkplezier,terugdringingvanhetziekteverzuim,maarook:werknemershelpenomarbeidenprivé betertecombineren.endatallesheeftweereenpositieveinvloedopuwpositiealswerkgeveropde arbeidsmarkt. Dezehandreikingverteltmeeroveruwverantwoordelijkheidalswerkgevervoorde arbeidsomstandighedenvanuwwerknemersbijhetnieuwewerken.ookgevenweueenaantal handvattenomdezeverantwoordelijkheidintevullen.dezeinformatieis(deels)gebaseerdop interviewsmetzesorganisatiesvanverschillendeomvangenuitdiversesectoren(ziebijlage2). Eigentempo VeelorganisatieszijnopdeéénofandermanieractiefmetHNW.Datgebeurtnietoveralopdezelfde manier.sommigenstaanaanhetbeginenmakenhetmedewerkersmogelijkomafentoeeenseen dagthuistewerken.anderenzijnveelverderenorganiserenhetwerkvolledigplaatsen tijdonafhankelijk.inallegevallenverandertderelatietussenleidinggevendeenmedewerker. NaarmateeenorganisatiemeerfacettenvanHNWintroduceert,zullenmedewerkersmeer zeggenschapkrijgenoverdemanierwaaropzijwerkenenkandearbeidsrelatiegelijkwaardiger worden.invergelijkingmetdetraditionelemaniervanwerkenbetekentditvooreenleidinggevende dathijmeermoetsturenopbasisvanvertrouwenenresultaatenmindervanuiteencontrolerende rol.hettempowaarinditgebeurt,zalperorganisatieveranderen,evenalsderoute.defiguuropde volgendepaginageeftditprocesschematischweer.zogeeftdegroenelijneensituatieweerwaarbij werknemerssnelveelverantwoordelijkhedenkrijgen.dekansisgrootdatorganisatiesmeteen platteorganisatiestructuurhiervoorkiezen.deblauwelijnbrengteenmeervanbovenafgestuurd groeipadinbeeld.hiergaathetverschuivenvanverantwoordelijkhedennaarwerknemers langzamer,deorganisatiekiestvooreengeleidelijkpadenwilervaringopbouwenvoordatzedestap zetrichtingvolledighnw.dekeuzevoorderouteisvanveelfactorenafhankelijk,bijvoorbeeldde cultuur,deambitie,hetsoortactiviteitenendewijzewaarophetwerkisgeorganiseerd. 2

3 Eenandereinvullingvandeverantwoordelijkheid Deverschuivingvanverantwoordelijkhedenenhetandersaansturenvanwerknemersleidttot nieuwevraagstukkenindeorganisatie.zozultumoetenbedenkenwelkeverantwoordelijkhedenu wiltoverdragenaanwerknemers,enhoeuditwiltdoen.somsgeeftdatspanningmetde verantwoordelijkhedendieuvolgensdewetgevingheeft.datspeeltbijvoorbeeldbij arbeidsomstandigheden.zoheeftudewettelijkeverantwoordelijkheidtezorgenvoorgoedeen veiligearbeidsomstandighedenvooruwwerknemers,maartegelijkertijdminderinvloedenzichtop demaniervanwerkenvanuwmedewerkers.enerzijdsomdaterbinnenhnwgeensprakemeeris vanvastewerkplekkenenwerktijdenenanderzijdsomdatwerkgeverenwerknemerde arbeidsrelatiesteedsmindervanuiteentraditionelehiërarchischeverhoudingvormgeven.de verschuivingvanverantwoordelijkhedenleidttoteenandereinvullingvanuwzorgplicht.bij sommigewerkgeversleidtdittotonzekerheidalszijaandeslagwillenmethnw.opbasisvande nieuweverdelingvanverantwoordelijkhedenishetnietaltijdlogischofmogelijktecontrolerenofde werkplekconformarbostandaardenennormenisingerichtenofeenmedewerkerconform arborichtlijnenwerkt. Leeswijzer Watbetekenthetalseenmedewerkerlichamelijkeen/offysiekeklachtenkrijgt?Bentuals werkgeverdanaansprakelijk?hebtureëlemogelijkhedenombinnendebestaandeweten regelgevingditsoortrisico stebeperken?enhoezithetmetdeverantwoordelijkheidvande werknemer?allemaalterechtevragendiespelenbijdeintroductievanhnw.metdezehandreiking proberenweuenkelehandvattentegevenzodatuuwzorgplichtookbijhnwgoedkuntinvullen. Metnadrukstellenwedathetgaatomeenmogelijkeandereinvullingvandezorgplichttenopzichte vande traditionele situatie,nietomhetverminderenvandezorgplicht. 3

4 Inhetvolgendehoofdstuk(2)gevenweophoofdlijneneenschetsvandebelangrijksteonderdelen vandewetenregelgevingtenaanzienvanarbeidsomstandighedenenarbeidstijden.vervolgens staanweinhoofdstuk3stilbijmogelijkevraagstukkendiemethnwsamenhangen.hetlaatste hoofdstuk(4)laatzienhoeudezorgplichtkuntinvullenalsuworganisatiemethnwaandeslagwil. 4

5 Hoofdstuk2 HoezithetmetArbo? InNederlandgeldenwettelijkeregelsvoorwerkgeversenwerknemers.Belangrijkeregelgevingop hetterreinvanarbeidvindenweinhetburgerlijkwetboek(bw),dearbeidstijdenwet(atw)ende Arbeidsomstandighedenwet(Arbowet).Dezeregelshebbenbetrekkingopdearbeidsverhouding tussenwerknemerenwerkgever,detoegestanearbeidstijdenendeveiligheidengezondheidopde werkplek.deregelszijnalgemeenengeldenvoorwerkgeversenwerknemers,tenzijuitdrukkelijk andersisbepaaldinderegelgeving.hoewelderegelsalgemeenzijn,kunnenwetsartikelenvanmeer ofminderbelangzijnalnaargelanghetsoortarbeidofberoepsgroep.indithoofdstukbelichtenwe enkeleartikelenuitderegelgevingdieinhetkadervanhnwvanbelangzijn. Opvoorhandishetmoeilijktezeggenwanneeruuwzorgplichtvoldoendeheeftingevuld.Daarzijn geenvastomschrevencriteriavoor.ingevalvaneenrechtszaakzaldewerkgeverditzelfmoeten bewijzen,zoblijktuitjurisprudentie.overigenszijnindejurisprudentiegevallenbekendwaarinde werkgeveraanzijnzorgplichtheeftvoldaan,maartochaansprakelijkisgesteldopgrondvangoed werkgeverschap. Arbeidsomstandighedenwet Deregelgevingtenaanzienvanarbeidsomstandighedeniseenregelgevingdienogveelruimtevoor invullinggeeftaanwerkgeversenwerknemers.datwilzeggendatdewetgeverslechtsinalgemene termen(doelvoorschriften)zijnwensentenaanzienvanarbeidindewetneerlegt.ditgeeftaan werkgeversenwerknemersmaximaleruimteom,binnendegegevensituatievandeorganisatie,zelf demaatregelen(middelvoorschriften)teontwikkelenenintevoerenomaandedoelvoorschriftente voldoen. IndeArbowet(artikel3)isvastgelegddatdewerkgeververantwoordelijkisvooreenveilige werkplekvandewerknemer.dewetmaaktgeenonderscheidtussenwerkgeversnaardelocatie waarwerknemerswerkzaamhedenverrichten.inhetarbeidsomstandighedenbesluitzijnspecifieke regelsvoordethuiswerkplekopgenomen,bijvoorbeeldtenaanzienvandefysiekebelasting.op gronddaarvanmoeteenwerkgeverervoorzorgendatookdethuiswerkplekisingerichtvolgensde ergonomischebeginselen.tenzijditredelijkerwijsnietvandewerkgeverkanwordengevergd,maar deomstandighedenmoetenwelheelbijzonderzijnwileenwerkgeverzichhieropkunnenberoepen; bijvoorbeeldalsdateconomischonverantwoordis.belangrijkisomdaaroverookmetde ondernemingsraadovereenstemmingtehebben. Enkeleanderebelangrijkeverplichtingenvandewerkgeverzijn: inventariserenenevaluerenvanrisico s(artikel5).dewerkgevermoeteenbeeldhebbenvan dearbeidsrisico sinzijnorganisatie,dezevastleggenenaangevenwelkemaatregelenzullen wordengenomenomdezerisico sopteheffen; voorlichtinggevenaanwerknemersoverdearbeidsrisico sendehierbovengenoemde maatregelen(artikel8); werknemersindegelegenheidstelleneenonderzoekteondergaandatisgerichtop(het voorkomenenbeperkenvan)risico sdiehetwerkvoordegezondheidmetzichbrengt. (artikel18). 5

6 Dewerknemerisverplichtommetbehulpvandevoorlichtingvandewerkgevertezorgenvooreen veiligeengezondewerkplekvoorzichzelfenanderen.totslotwijzenwenogophet Arbeidsomstandighedenbesluit.Hierinzijnregelsopgenomenoverdefysiekebelastingen beeldschermwerk. BurgerlijkWetboek InhetBurgerlijkWetboekisvastgelegddatdewerkgeverendewerknemerverplichtzijnzichals goedwerkgeverengoedwerknemertegedragen(artikel7:611).dewerkgeverisverantwoordelijk voordeinrichtingvandewerkplek,hetwerkendematerialenwaarmeehijarbeidlaat verrichten(artikel7:658).deschadedieeenwerknemereventueellijdtindeuitoefeningvanzijn werk,valtonderverantwoordelijkheidvandewerkgeveralsdithetgevolgisvande werkzaamheden.hetgaatomschadevanzowelfysiekealspsychischeklachten.dewerkgeverkan dezeaansprakelijkheidslechtsafwendenalshijkanaantonendathijzijnverplichtingenis nagekomen,ofdatdeschadehetgevolgisvanopzetofbewusteroekeloosheidvandewerknemer. Uitdejurisprudentiezijnechternauwelijksgevallenbekendwaarinaangenomenisdatersprakeis vanopzetofbewusteroekeloosheid. Arbeidstijdenwet IndeArbeidstijdenwetstaathoelangwerknemersperdagenperweekmogenwerkenenwanneer zijrechthebbenoppauzeofrusttijd.dieregelszijnertenbehoevevandeveiligheid,gezondheiden hetwelzijnvandewerknemer,maarookomdecombinatiewerk,privéenzorgtakente vergemakkelijken.deregelsgeldenvanaf18jaar.voorjongerewerknemersbestaanaparteregels. AanvullingenenuitzonderingenopdeArbeidstijdenwetzijnopgenomeninhetArbeidstijdenbesluit. IntegenstellingtotdeArbowet,schrijftdeArbeidstijdenwetmeerzakentotindetailvoor.Deruimte voororganisatiesomdeinvullingvanderegelgevingvooralaftestemmenopdeeigensituatieis daardoorbeperkter.omdatdecontroleopwerkenrusttijdenbijhnwbeperkteris,ishet verstandigdatleidinggevendeenwerknemerhieroverduidelijkeafsprakenmakenendieschriftelijk vastleggen.zokunnenzijafsprekendatermomentenzijnwaaropcollega sbijvoorkeurgeen(ofjuist wel)contactmetelkaaropnemen.overigenszijndenormenindearbeidstijdenwetruimenzalhet nietsnelvoorkomendatdezeookbijtijdenplaatsongebondenwerkenwordenovertreden. Samengevat Opbasisvandewetgevingkunnenwedezorgplichtalsvolgtsamenvatten: a. dewerkgevermoetzichinformerenoverdestandvandewetenschapmetbetrekkingtotde risico'senpreventie; b. dewerkgevermoetderisico'sinalgemenezininventariseren; c. dewerkgevermoetpassendemaatregelennemenomtevoorkomendatrisico soptreden. 6

7 7 Hoofdstuk3 Watzijnmogelijkevraagstukken? HNWkanvoorzowelwerkgeversalswerknemersveelvoordelenopleveren.Zogevenorganisaties dieervaringhebbenmethnwaandatwerknemersmeertevredenenvitalerzijn.anderzijdsleidt HNWooktotvraagstukkenoverarbeidsrisico s.vooreendeelzijndezevergelijkbaarmetde traditionele maniervanwerken.denkaanonderwerpenalsinrichtingvandewerkplek, beeldschermwerkendehoeveelheidwerk.indeinterviewskomtookenkelemalennaarvorendat medewerkersjuistminderkanshebbenop(sommige)werkgerelateerdeklachtenalszijeengrotere vrijheidervarenomhunwerkzelfinterichten. Opbasisvandeinterviewsonderscheidenwedevolgendeonderwerpenwaarzich(nieuwe)risico s kunnenvoordoen: Inrichtingvandewerkplekenwerkhouding Alsmedewerkersoveralenaltijdkunnenwerkenendaarbijgeengoedewerkplekhebben,bestaatde kansoplichamelijkeklachten.langdurigbeeldschermwerkisonprettig,ongezondenonveilig.daarbij vergrootintensiefgebruikvanlaptopsdekansoplichamelijkeklachten.aandeanderekant stimuleertflexibelwerkenmedewerkersdewerkzaamhedenvakeraftewisselenendatverkleint juistweerdekansopklachten.hetgaathiernietomnieuweklachten;ookindereguliere werksettingkomenzevoor.dewerkgeverheefteralleenminderzichtop. Organisatievanwerk OokwerkdrukisgeennieuwrisicobijHNW,maarhetmanifesteertzichwelopeenanderewijze.Het overalenaltijdkunnenwerkenkannamelijkleidentoteengevoelvanonbegrensdheidbij medewerkers.hetideealtijdenoveraltekunnenwerken,kanbetekenendatmedewerkersniet meerloskomenvanhunwerkenonvoldoenderustnemen.vooreenleidinggevendeisdezesituatie mindersnelteherkennenomdathetdirectcontactbeperkteris.medewerkerskunnenbijhnwook (meer)moeitehebbenhunwerkgoedteplannenentestructureren. Organisatiecultuur BijHNWsturenleidinggevendenopresultaten;waarenwanneermedewerkershunwerkzaamheden verrichten,isflexibel.doorhetaansturenopresultaatinplaatsvanopaanwezigheid,kaneen prestatiecultuurontstaanwaarbijnietiedereenzichprettigvoelt.medewerkerskunnenverhoogde werkstresservarenofinhetuiterstegevaleenburnoutkrijgen.indezecultuurwillenmedewerkers aanelkaarlatenziendatzehardwerkenenwelkeresultatenzeboekenenstellenzeelkaardaar voortdurendvanopdehoogte.datkanleidentoteeninformatieovervloed. Relatiestussenwerknemersenorganisatie BinnenHNWishetmindervanzelfsprekendwaarenwanneermensenelkaartreffen.Alshier onvoldoendeaandachtvooris,kanditleidentot: o Mindersocialecontacten.Medewerkersverliezenbijvoorbeeldhetzichtophetwelenwee vancollega senvierengeenverjaardagenmeer.daarnaastkanheteeneffecthebbenophet

8 functionerendoordatermindervaakoverlegismetcollega s.ookhulpvragenisdan lastiger.ditzoutotpsychischeklachtenkunnenleiden. o Minderbetrokkenheidvanmedewerkersbijdeorganisatie.Ditkanvervolgensde samenwerking(nogmeer)beperken.doordathetzichtopdeorganisatieontbreekt,heeft eenwerknemermogelijkookminderontwikkelingsmogelijkheden. o Relationeleconflicten(metleidingen/ofcollega s)doordeanderemaniervan communiceren.hetopafstandmetelkaarcommunicerenvereistandereomgangsvormen dandirectepersoonlijkecommunicatie.alsmedewerkershiernietgoedmeeomgaan,kan ditleidentotmisverstandenenmogelijkeconflicten. 8

9 Hoofdstuk4 HoekuntuHNWintroduceren? Degeïnterviewdewerkgeverszijnzichbewustvanhunwettelijkeverantwoordelijkheidomte voorkómendathunwerknemersschadeoplopenaanhungezondheidalsgevolgvanhetuitoefenen vanwerkzaamheden.degeïnterviewdeorganisatiesgevenwelaandathetnooitzekerisofjeaande zorgplichthebtvoldaan,maardatisookhetgevalinderegulierewerksituatie.belangrijkisdatuals werkgevervoorzichzelfkuntverantwoordendatudezorgplichtgoedinvult.allegeïnterviewden (ookvertegenwoordigersvandeor)gevendaarbijaandatersprakeisvaneengedeelde verantwoordelijkheidtussenwerkgeverenmedewerkers. OpbasisvandeinterviewsonderscheidenwedriestappenbijeensuccesvolleintroductievanHNW: 1) Investeerinvoorbereiding:neemdetijd; 2) besteedveelaandachtaanpreventie; 3) organiseerterugkoppeling. Hierondergaanwekortinopdezestappenenbeschrijvenweenkelemaatregelen. Stap1Neemdetijd Allegeïnterviewdenbenadrukkenhetbelangvaneengoedevoorbereidingvanallemedewerkersen leidinggevendenindeorganisatieopdenieuwemaniervanwerken.indezefasewordtdebasis gelegdvoorpreventievangezondheidsschade. HNWheeftinvloedopnagenoegalleaspectenvanorganiserenenwerken;leidinggevendenmoeten lerenomopbasisvanvertrouwenenprestatiestesturen,medewerkerskrijgenmeer verantwoordelijkheidinenvoorhunwerkenafdelingengaanopanderemanierenmetelkaar samenwerken.devoorbereidingvandeorganisatieopdeintroductievanhnwvereistdaaromveel tijd.houdrekeningmeteenperiodevanzestotnegenmaanden.onderwerpenwaaraande organisatieindevoorbereidingsfaseaandachtmoetbestedenzijn: Organiseerverplichteworkshops.Inbijnaallegeïnterviewdeorganisatiesisditgedaan. Onderwerpendiedaarbijaandeordekomenzijn:maniervanwerken, verantwoordelijkheden,stijlvanleidinggeven,makenvanafspraken, arbeidsomstandigheden,fiscaleaspectenenvergoedingen. Creëerdraagvlakvoordenieuwemaniervanwerken.Ditzorgtvooracceptatieenvoorkomt datwerknemersdeveranderingmet(veel)tegenzinondergaan.geïnterviewdeorganisaties gevenaandatnaastdeworkshopsencommunicatieoverdevoordelenvanhnw,ookhet voorbeeldgedragvanhet(top)managementcruciaalisvoorhetdraagvlak. PashetarbobeleidtoeopHNW,opbasisvandeRisicoinventarisatie&Evaluatie(RI&E)enin overlegmetdeondernemingsraad. 9

10 investerenin voorbereiding: neemdetijd Heldermakenvandeverdelingvanverantwoordelijkhedentussen werkgeverenwerknemerendezevastleggen AanbiedenworkshopsomwerknemersvoortebereidenopHNW Benoemenenontwikkelenvanbenodigde(HNW)competenties Trainenvanleidinggevendeninsturingopbasisvanvertrouwenen prestaties Onderscheidenvansoortenwerk(processen)indeorganisatiewaarHNW mogelijkisentoegevoegdewaardebiedt Zorgenvooreenmatchtussendepersoonlijkheidvaneenwerknemeren dematevanparticipatieinhnw Betrekkenvandeondernemingsraadbijdevormgevingenintroductievan HNW Creërenvandraagvlakvoordeveranderingdoorervoortezorgendathet (top)managementhetgoedevoorbeeldgeeft Stap2Besteedveelaandachtaanpreventievangezondheidsrisico s Omdaterminderdirectcontactistussenleidinggevendenenmedewerkers,ispreventieerg belangrijk zoleertdeervaringvandegeïnterviewdeorganisaties.onderwerpenwaaraanaandacht moetwordenbesteedzijn: Hetinventariserenvanrisico s.vooreengoedeinvullingvandezorgplichtishetwenselijk eenspecifiekerisicoinventarisatie&evaluatie(ri&e)voorhnwoptestellen.zolaten enkeleorganisatiesaleenspecifiekeri&evoordethuiswerkplekuitvoerendoor medewerkers.deuitkomstisbepalendvoordetoestemmingomthuistewerken.een voorbeeldvaneenri&evandethuiswerkplekisopgenomeninbijlage1. Informatieentrainingoverhoeomtegaanmetvertrouwen,verantwoordelijkhedenen aansturenopresultaat.ditkomtnaastdevoorlichtingoverhetomgaanmetapparatuuren hetvoorkomenvanrisico salstehogewerkdrukenrsi. AandachtvoorcompetentiesenpersoonskenmerkenvanmedewerkersbijHNW.De geïnterviewdenbenadrukkenhetbelangvan HNWcompetenties alseenzelfstandigeen resultaatgerichtehouding,effectiefkunnencommuniceren,engoedkunnenorganiserenen plannen.deleidinggevendekanhierovermetdemedewerkerindividueleafsprakenmaken endezevervolgenstoetseninfunctioneringsofcoachingsgesprekken.alsduidelijkwordt daterietsmoetveranderen,onderzoektdeleidinggevendesamenmetdemedewerkerwat ermoetveranderenenhoedathetbestekanwordenaangepakt. Voorzieningenterbeschikkingtestellenvoorbijvoorbeelddeinrichtingvandethuiswerkplek oftechnischefaciliteitendievoorkomendatmedewerkerstelangachterelkaarofop verkeerdewijzewerken.denkaanhulpmiddelenalseenlatophouder,lostoetsenborden muis,oflaptoptrolley. 10

11 Dethuiswerkplek Voorveelwerkgeversishetmogelijkmakenvan(afentoe)thuiswerkeneeneerstestapnaarHNW. Alssnelkomendanvragenopals:Wiebetaaltdeinrichtingvandewerkplek?Zijnerfiscale voorwaardenvooreenvergoedingvoordeinrichting?hoecontroleerikdeinrichtingvande werkplekenofdemedewerkerwelopdejuistemanierwerkt? Dewerkgeverkanderisico svanthuiswerkengrotendeelsinschattenaandehandvanderisico inventarisatie&evaluatie(ri&e).derisico svanhetbeeldschermwerkenopkantoorzullen doorgaansovereenstemmenmetderisico sdiezichvoordoenalsdewerknemerdeze werkzaamhedenthuisverricht.dewerkgeverzalwelmoetennagaanofdewerknemereengeschikte werkplekheeft.daarzijnverschillendemogelijkhedenvoor: Ukuntdethuiswerkplekvoordewerknemerinrichten. Ukunt(aanbieden)debestaandethuiswerkplek(te)latencheckendooreendeskundige,of ditlatendoenopbasisvaneenfoto. Werknemerskunnendethuiswerkplekzelfcontroleren.Ziebijlage1vooreenvoorbeeldvan eenchecklist.opwww.werkenvervoer.nlkuntudezedownloaden. Vanbelangisdatuendewerknemerwetenwatbelangrijkisvooreengoedewerkplekenmetelkaar besprekenhoejeditthuisrealiseert.legditookschriftelijkvast.eveneenskuntuafsprakenmaken (individueelofindecao)overeen(financiële)bijdragevoordeinrichtingvandethuiswerkplek.als aanpassingvandewerkpleknodigis,isdatdeverantwoordelijkheidvandewerkgever.opde websitevandebelastingdienst( belastingvrijeenvergoedingkuntverstrekken. organiserenvan terugkoppelingen feedback Opnemenvanarbeidsomstandighedenengezondheidalsvast onderdeleninjaarlijkse(functionerings)gesprekken Opnemenvangerichtevragenin medewerkertevredenheidsonderzoek Organiserenvanfeedbackenontmoetingentussencollega s Aanstellenvanvertrouwenspersoonomarbeidsrisico sen gezondheidsklachtentebespreken Latenmakenvanfoto svandethuiswerkplekdoormedewerkers endezeeventueelterbeoordelingvoorleggenaan arbodeskundigen Stap3Organiseerterugkoppeling Inorganisatieswaarhettijdenplaatsongebondenwerkenvolledigisingevoerd,ishetvoorde werkgeverlastigomtecontrolerenofmedewerkersookdaadwerkelijkwerkenconformde arborichtlijnenindeorganisatie.eenstriktecontroleisvolgensdegeïnterviewdeorganisatiesook nietwenselijkvanuitdeoptiekvaneenmeergelijkwaardigearbeidsrelatie.doorveelaandachtte bestedenaanvoorlichtingeninformatie,kunnenmedewerkershuneigenverantwoordelijkheid invullen.hiermeekomthetzwaartepuntbijdeinvullingvandezorgplichtvooralteliggenbij voorlichting,enminderbijcontrole.eenaantalsuccesvollemanierenomterugkoppelingte organiserenzijn: 11

12 Maakarbeidsomstandighedenengezondheidtoteenvastpuntin (functionerings)gesprekkentussenleidinggevendenenmedewerkers.deleidinggevende bespreektmetdemedewerkerzijnarbeidsomstandighedenenvraagtnaar(aanhetwerk gerelateerde)gezondheidsklachtenofdekansdaarop.zeleggenhetbesprokene(en eventueleafspraken)schriftelijkvast. Houdregelmatigeenmedewerkertevredenheidsonderzoek.Doorgerichtevragenopte nemenoverdenieuwemaniervanwerkenwordtinzichtelijkinhoeverrewerknemers conformderichtlijnenvandeorganisatiewerkenenwatheteffecthiervanisop gezondheidsrisico s. Organiseerontmoetingentussenwerknemersentrainhen,zodatzijelkaaraansprekenop arbeidsomstandighedenengezondheid.omdathetniet(meer)vanzelfsprekendisdat werknemerselkaarveelzien,stimuleerteenaantalorganisatiesactiefdatmenelkaar ontmoetenaanspreektopeventuele(indicatiesvan)arbeidsklachtenofomstandighedendie daartoekunnenleiden. aandachtvoor preventie AanpassenbestaandeRisicoinventarisatie&Evaluatie(RI&E)opspecifieke HNWvraagstukken Voorlichtenvanmedewerkersoverdeinrichtingvandethuiswerkpleken(In samenwerkingmetarbodienst)eenchecklistvoordethuiswerkplek ontwikkelen Informerenoverdeinrichtingvandethuiswerkplekengebruikvan voorzieningenbreedeneenvoudigtoegankelijkmaken(intranet, arbocatalogus) Disciplinerenvanmedewerkersinsamenwerken Afsprakenmakenopteamniveauoverhoevaakenwanneermenelkaarzieten overlegt CoacheninHNWvan(jonge)medewerkers Medewerkerslatenverklarendatzijkennishebbengenomenvandeinformatie envoorlichtingvandewerkgeveroverarbo Trainenvanmedewerkersinnieuween/ofanderemanierenvan communiceren Vragenlijstenlatenbeantwoordendoormedewerkersoverinrichting thuiswerkplekenlatenondertekenenalsvoorwaardevoordeelnameaanhnw Arbeidsomstandighedenalsvastonderdeelopnemenindejaarlijkse gesprekkentussenmedewerkersenleidinggevenden Volgenvanontwikkelingmedewerkersoprelevantecompetentiesenzonodig bijsturen Latencontrolerenvanthuiswerkplekdoorarbodeskundige Werkenaancultuurwaarinmedewerkerselkaaraansprekenopsignalenalste hogewerkdrukoffysiekeklachten Beschikbaarstellenbenodigdetechnischeapparatuuralslaptopen smartphone Beschikbaarstellenvancommunicatiemiddelendieonderlingcontact stimuleren,nadrukkelijkookfacetoface Meerweten Leesterinspiratiedebeschrijvingvandeinvullingvandezorgplichtvoortwee(fictieve)organisaties. 12

13 Hoofdstuk5 Totslot Hettijdenplaatsongebondenwerkenbiedtveelkansenenvoordelenvoorwerkgeversen werknemers.hetkanhelpenomdebalanstussenarbeidenprivébetervormtegeven,hetleidttot minderziekteverzuimenzouzelfstoteenhogereproductiviteitkunnenleiden.daarnaastkanhet werkgeversaantrekkelijkermakenvoorwerknemers.ookhelpthnwomeenarbeidsrelatiete ontwikkelenwaarinwerknemersmeerverantwoordelijkheidkrijgenenhuntalententenvolle kunnenbenutten.totslotishetprettigdatuwmedewerkersmindervaakindefilestaan. Natuurlijkzijnerookaandachtspunten.Indezehandreikinghebbenwevooralstilgestaanbijde arbeidsomstandighedenenuwzorgplichtalswerkgever.dezeisgebaseerdopwetenregelgeving, maarnietinbetongegoten.deinvullingisafhankelijkvanuworganisatieenblijftdaarommaatwerk. Indezehandreikinghebbenwegeprobeerddaarvoorhandvattentebieden.Omtoteengoede invullingvandezorgplichttekomenbijhnwverdienendevolgendestappenuwbijzondere aandacht: investereninvoorbereidingvandeorganisatieophnw; aandachtvoorpreventievangezondheidsrisico s; organiserenvanterugkoppeling. Dezehandreikingisslechtseeneerstestap.Nieuweervaringenvanwerkgeversenwerknemers zullenindetoekomsteenplekkrijgenindezehandreiking. 13

14 Organisatie kenmerken Tabel1Hoevullenandereorganisatieshunzorgplichtin? Tweefictieveorganisaties:deeerstevolgteengeleidelijkeintroductievanHNW,detweedeheeft HNWvolledigingevoerd. Zorgplicht Risico inventarisatie& Evaluatie informatieen voorlichting preventieen voorzieningen monitoring Indezeorganisatiegaanmedewerkerséén dagperweekthuiswerken.inoverlegmetde leidinggevendekiezenzeeengeschiktedag. Daarinweegtmeewelketakenhetbeste thuiskunnenwordenverricht. Debelangrijksterisico shangensamenmet: deinrichtingenhetgebruikvande werkplek>checklistthuiswerkplek ontwikkelddiemedewerkerzelfinvult; telangdoorwerken. inrichtingvandethuiswerkplek; workshop:plannenvanwerkzaamhedenen grenzenstellenaanarbeidstijden; informatieoverarbeidsrisico s; arborichtlijnenenvoorzieningenplaatsenop (vanhuisuittoegankelijk)intranet.. werknemermaaktfotovanthuiswerkplek terbeoordelingaanarbodeskundige; budgetbeschikbaarstellenomde thuiswerkplekinterichtenconform arbonormen; opbasisvanchecklistthuiswerkplek beoordeeltwerkgeverofdemedewerker thuismagwerken; medewerkersdieeenlaptopgebruiken krijgenvandewerkgeverhulpmiddelenvoor verantwoordthuisgebruik. Infunctioneringgesprekken: toetsofarbeidsomstandigheden/ thuiswerkpleknogconformrichtlijnenzijn enofmedewerkergezondheidsklachten heeft; medewerkerswijzenopbeschikbare informatieoverarbeidsrisico s, arborichtlijnenenvoorzieningen; afsprakeneninhoudgesprekwordendoor medewerkerenleidinggevendeschriftelijk bevestigd. Indezeorganisatiemakenmedewerkersmet hunleidinggevendeafsprakenoverwelke resultatenzijmoetenbehalen.de medewerkerbepaaltzelfwanneerenop welkeplaatshijdatdoet.op(een)kantoor heeftdewerkgeveraltijdeenwerkplek beschikbaar. Debelangrijksterisico shangensamenmet: deinrichtingengebruikvandewerkplek (thuisofelders); telangdoorwerken; diffusescheidingwerk/privé; onthechting/vereenzaming. Deorganisatieneemtdezelfdemaatregelen alsorganisatie1envultdezeaanmet: voorlichtingoverwerkenoplocatiesanders danthuisofopkantoor; omgaanmetdiffusescheidingwerk/privé; voorlichtingoverpersoonlijkheidenhnw. medewerkersmakenmetdeleidinggevende enonderling(schriftelijke)afsprakenover wanneermenelkaar(fysiek)zietenspreekt; (jonge)medewerkerscoacheninhethnw; ontwikkelingvanmedewerkersop competentiesombinnenhetkadervanhnw goedtekunnenfunctioneren. Deorganisatieneemtdezelfdemaatregelen alsorganisatie1envultdezeaanmet: trainenvanmedewerkersomelkaaraante sprekenalsarbeidsrisico s(dreigen)op(te) treden; aanstellenvaneenvertrouwenspersoon omarbeidsrisico s(vooralindesociale sfeer)engezondheidsklachtente bespreken. 14

15 15 Bijlage1 Risicoinventarisatie&Evaluatiethuiswerkplek Vraag Toelichting antwoord Kunjethuisinrustwerkenen weetjewatjemoetdoenalsje hulpnodighebt? Aanwezigheidvanhuisgenoten,hetniethebbenvan eenapartwerkkamer,ofandereomstandighedendie geluimetzichmeebrengenofwaardoorjewordt afgeleidkunnenjepsychosocialearbeidsbelasting verhogen. Oja Onee Hebjevoldoenderuimteinje woningomeenbureautafelen stoelopeenergonomisch verantwoordemanieropte kunnenstellen? Debureautafelmoetdwarsophetraamstaanomeen gunstigehoekvoordelichtinvaltekrijgen.jemoet voldoenderuimtehebbenomdebureaustoelmetde juisteinstellingentekunnengebruikenende bureautafeltekunnenbereikenenverlaten.ermoet voldoendealgemeneverlichtingenverlichtingvande beeldschermwerkplekzijn. Oja Onee Hebjedebeschikkingovereen bureautafeldieeenergonomisch verantwoordeziten werkhoudingmogelijkmaakten waaraanjemetdedoorhet bedrijfverstrektelaptop,muis, laptopsteunentoetsenbordkunt werken? Jebentgeïnstrueerdoverhoejede beeldschermwerkplekmoetinstellenenjebentopde hoogtevandemogelijkheidomeenbeeldschermbril aanteschaffen.dehoogtevanhetwerkbladmetop eenvoorjougoedewerkhoogtezijn(linknaar persoonlijkinstellingsadvies).hetbladmoetvoldoende breedendiepzijn,minimaal120cmx80cm.we bevelenbijwerkenmetlaptopofflatscreenmonitor eenafmetingvan160cmx80cmaan.hetwerkbladis bijvoorkeurinhoogteverstelbaar.hetbeeldscherm staatinhetmiddenvanhetbureauzodatjerecht achterhetschermkuntzitten.debovenkantvanhet schermstaatniethogerdanooghoogte.eentehoge bureautafelistegebruikenmeteengrotere stoelhoogteincombinatiemeteenvoetenbankje.aan eentelagebureautafelkannietopeenergonomisch verantwoordewijzewordengewerkt. Oja Onee Hebjedebeschikkingovereen bureaustoeldieeenergonomisch verantwoordeziten werkhoudingmogelijkmaakt? Dehoogteenzitdieptevandezitting,derugleuning, lendeenarmsteunenmoeteninstelbaarzijnenbouw jouwlichaamsverhoudingenpassen(linknaar persoonlijkinstellingsadvies). Oja Onee Hebjedemogelijkheidomde lichtinvalteregelen? Delichtinvalmoetmetraambekleding(bijvoorbeeld lamellenofzonwering)regelbaarzijnomreflectievan lichtophetbeeldschermtekunnenvoorkomen. Oja Onee Algemenetoelichting Metjeleidinggevendehebjeafsprakengemaaktoverwatjemoetdoenalsjehulpnodighebt wanneerjevoorbedrijfthuiswerkt(bijvoorbeeldalsjethuisletseloplooptofziekwordt). AlsjeeenvraagmetNeebeantwoordt,isersprakevaneenongewenstesituatie.Hierinis thuiswerkendannietverantwoord.erdieneninoverlegmetdeleidinggevendedusdanige maatregelentewordengetroffenwaardoordevraagdaarnametjakanwordenbeantwoord. AlsjeeenvraagmetNeebeantwoordtenergeenmaatregelenmogelijkzijnomdeongewenste situatieopteheffen,danisthuiswerkennietverantwoord. Bron:KPN,bewerkingwerkgroepArboenHNW

16 Bijlage2 Overzichtgeïnterviewdebedrijven Organisatie Bedrijf(anoniem) Belastingdienst Eoffice KWFKankerbestrijding KPN SNSReaal Bijlage3 Informatiebronnen Sector Farmacie Overheid ICT Nonprofit Telecommunicatie Financieel 16