Actieprogramma Verkeersveiligheid

Transcriptie

1 Actieprogramma Verkeersveiligheid Drechtsteden Versie: 27 september

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Organisatie 3. Evaluatie meerjarenplan Beleidskaders en ontwikkelingen 5. Actieprogramma Begroting LIJST MET AFKORTINGEN BIJLAGEN 1. Kaart resultaten PRIOS clusters niveau 1 2. Kaart deelnemende scholen School op Seef schoolseizoen Voorbeeld samenwerkingsovereenkomst School op Seef 4. Voorbeeld samenwerkingsovereenkomst Totally Traffic 5. Gedetailleerde begroting Overzicht eigen bijdrage per wegbeheerder

3 1. Inleiding Verkeersveiligheid is een zaak van ons allemaal. De dood van een naaste, of het moeten dragen van zwaar letsel na een ongeval, grijpt diep in de levenssfeer van mensen in. Daarnaast heeft verkeersveiligheid ook grote consequenties voor de economie, volksgezondheid en sociale voorzieningen. Voortdurende collectieve aandacht voor dit onderwerp blijft nodig. De Regionale Projectgroep Verkeersveiligheid (RPV) Drechtsteden vraagt sinds 1998 in de regio aandacht voor het onderwerp. De doelstelling van de RPV is om verkeersveilig gedrag in de regio te stimuleren en het aantal verkeersslachtoffers te reduceren. Er worden vele activiteiten in de regio georganiseerd om blijvend aandacht voor verkeersveiligheid te houden. Voor de regionale bewoners. Een sterk accent ligt hierbij op kwetsbare verkeersdeelnemers. Een dalende trend in het aantal verkeersslachtoffers in de regio is sinds 2000 zichtbaar. In het landelijk Strategisch Plan Verkeersveiligheid van juli 2008 wordt geconcludeerd dat het werken aan verkeersveiligheid om permanente verbeteringen vraagt. De eenvoudige maatregelen zijn bijna allemaal genomen. Het wordt moeilijker om verkeersveiligheidswinst de komende jaren te boeken. De minister vraagt om decentrale uitwerking van dit plan onder het motto: van, voor en door iedereen. Bij de uitwerking zijn drie pijlers bepalend voor het succes van verkeersveiligheidsbeleid: Samenwerking; Integrale aanpak; Duurzaam Veilig. De RPV Drechtsteden verwoord in dit actieprogramma de wijze waarop het invulling wil geven aan dit landelijke beleid. De RPV doet dit in samenwerking met de provincie Zuid-Holland als regievoerder op het gebied van verkeersveiligheid in onze regio. Zij wordt hierbij ondersteund door het Regionaal Ondersteuningsbureau Verkeersveiligheid Zuid-Holland (ROV-ZH). Ten opzichte van de afgelopen jaren richt dit actieprogramma zich niet alleen op de gedragsbeïnvloeding van de mens, ook al blijft dit beleid centraal staan, maar op verkeersveiligheid in de brede zin van het woord. Een integrale aanpak waar telkens wordt gezocht naar een optimale mix van maatregelen op het gebied van gedragsbeïnvloeding, infrastructuur/ruimtelijke ordening en voertuigveiligheid. Naast het landelijke verkeersveiligheidsbeleid zijn de provinciale / regionale ervaringen met activiteiten en cijfers voor doelgroepen een belangrijk uitgangspunt voor dit programma. In het programma is gezocht naar realistische doelstellingen voor de komende jaren en activiteiten die effectief zijn. Hierbij is gebruik gemaakt van het door de provincie Zuid-Holland opgestelde verkeersveiligheidsprofiel voor de Drechtsteden. In het voor u liggende programma worden vervolgens de bestaande organisatie,,ervaringen met activiteiten in de periode , beleidskaders plus ontwikkelingen en de voorgenomen activiteiten verwoord. Uiteraard wordt afgesloten met de RPV begroting voor de periode 2011 tot en met

4 2. RPV Drechtsteden De Regionale Projectgroep Verkeersveiligheid (RPV) Drechtsteden is een initiatief waarin een groot aantal regionale partners op het gebied van verkeersveiligheid zijn vertegenwoordigd die zich bezighouden met het stimuleren van de verkeersveiligheid in de regio. De RPV is op dit terrein sinds 1997 actief en voor deze samenwerking is door deelnemende partners een intentieverklaring ondertekend. In deze verklaring wordt als doel gesteld om gezamenlijk te streven naar een geïntegreerde en breed gedragen regionale aanpak van de verkeersonveiligheid. In de intentieverklaring is ook de bestuurlijke en ambtelijke inzet binnen de RPV afgesproken. Deelnemende partners in de RPV zijn: Provincie Zuid-Holland; Regionaal Ondersteuningsbureau Verkeersveiligheid Zuid-Holland (ROV Zuid-Holland); Rijkswaterstaat Dienst Zuid-Holland; Waterschap Hollandse Delta Waterschap Rivierenland Gemeente Alblasserdam; Gemeente Dordrecht; Gemeente Hendrik-Ido-Ambacht; Gemeente Papendrecht; Gemeente Sliedrecht; Gemeente Zwijndrecht; Politie Zuid-Holland-Zuid; Openbaar Ministerie (OM); Landelijk Parket, Team Verkeer; Veilig Verkeer Nederland (VVN); Fietsersbond. Binnen de RPV worden met drie subwerkgroepen de verkeersveiligheidsactiviteiten binnen de regio uitgevoerd: schoolgaande jeugd: doelgroep 0 tot 16 jaar; senioren: 55 jaar en ouder; techniek en uitvoering (WTU). De begeleiding en de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van projecten ligt bij de betreffende werkgroep. Binnen de werkgroepen worden initiatiefvoorstellen en projectresultaten besproken en goedgekeurd. Alle werkgroepleden ramen op jaarbasis 30 uur voor deelname per werkgroep. Voor het voorzitterschap of secretariaat van een werkgroep is 30 uur extra per jaar benodigd. Deze afspraken zijn bestuurlijk goedgekeurd bij de vaststelling van het RPV meerjarenplan Binnen de RPV worden uitvoerende werkzaamheden waar mogelijk verzorgd door vrijwilligers en professionele organisaties. Alle RPV partners stellen zich voor RPV activiteiten faciliterend op. Hierbij moet worden gedacht aan verkeersbesluiten, tijdelijke verkeersmaatregelen, versturen van uitnodigingen / persberichten, berichten op de website, enz. De afstemming van activiteiten vindt plaats in de Regionale Werkgroep Verkeersveiligheid (RWV). In de RWV worden agendapunten voor het bestuurlijke RPV overleg voorbereid en vindt de 4

5 terugkoppeling vanuit de subwerkgroepen plaats. De RPV is geen onderdeel van het brede ambtelijke en bestuurlijke overleg Verkeer en Vervoer in de Drechtsteden. Binnen de RPV draagt het Bureau Drechtsteden zorg voor overlegstructuur in het kader van de RPV en RWV. De uitvoerende werkzaamheden zijn toebedeeld aan de genoemde subwerkgroepen. Een externe regionaal projectleider verzorgt de afstemming en communicatie tussen werkgroepen, bestuur en provinciale partners (gemiddeld 1 dag per week). Daarnaast initieert de projectleider werkgroepactiviteiten. De projectleider wordt hierbij ondersteunt door een RPV secretaris van het Bureau Drechtsteden. De RPV Drechtsteden ontvangt jaarlijks een instandhoudingsbijdrage van vanuit de provinciale Brede Doel Uitkering (BDU) Verkeer en Vervoer voor de werkzaamheden van de RPV secretaris. 5

6 3. Evaluatie RPV meerjarenplan De evaluatie van een driejarig meerjarenplan in het derde jaar van de looptijd is nooit volledig, omdat het nog onduidelijk is of plandoelstellingen in het derde jaar ook daadwerkelijk worden gehaald. Desondanks geven de uitgevoerde activiteiten en samenwerking in 2008, 2009 en begin 2010 voldoende handvaten om te evalueren en inzicht te krijgen of de doelstellingen gehaald zijn. Een eigen evaluatie is van belang om de RPV beleidslijnen binnen de regio voor de komende jaren te kunnen uitzetten. Binnen de evaluatie wordt onderscheid gemaakt in: Organisatie en samenwerking; Inhoudelijke activiteiten; Handhaving; Communicatie en publiciteit; Financien; Lokale activiteiten verkeersveiligheid. Organisatie en samenwerking In hoofdstuk 2 is op hoofdlijnen de RPV organisatie in de Drechtsteden omschreven. De samenwerking binnen de RPV en haar werkgroepen heeft de afgelopen jaren op een constructieve, kritische en hechte wijze plaatsgevonden. De samenwerking heeft geleid tot een aantal succesvolle activiteiten en keuzes om bepaalde activiteiten anders of niet uit te voeren. Voorzitterschap, projectleiding en secretariaat RPV Een belangrijke rol de afgelopen jaren was weggelegd voor de bestuurlijke RPV voorzitter André van Leeuwen die naast zijn reguliere RPV werkzaamheden ook enthousiast voorzitter was van de Regionale Werkgroep Verkeersveiligheid (RWV), voorzitter op het 10-jarig RPV jubileum en regelmatig aanwezig was bij de start van regionale, provinciale en zelfs landelijke activiteiten. De ondersteuning vond hierbij plaats door RPV projectleider en RPV secretaris die korte lijnen met elkaar onderhouden. Gedurende de looptijd van het meerjarenplan tot maart 2010 hebben geen personele wijzigingen in de taken van voorzitter, projectleider en secretaris gevonden wat voor continuïteit heeft gezorgd in de uitvoering van activiteiten. Met ingang van 3 juni 2010 is Ferdinand van den Oever voorzitter van de RPV Drechtsteden. Het accent van de projectleider lag in de periode op het initiëren en leiden van activiteiten vanuit de subwerkgroep schoolgaande jeugd. De projectleider was tevens voorzitter van de subwerkgroep senioren en vervangend RWV voorzitter. In de periode zal gelet op de provinciale regie ontwikkelingen het accent meer gaan verschuiven naar ondersteuning van de werkgroep techniek en uitvoering plus RWV. Regionale Werkgroep Verkeersveiligheid (RWV) Binnen de RWV heeft een goede kritische en opbouwende samenwerking plaatsgevonden doordat veel partners goed bekend zijn met het vakgebied, al geruime tijd structureel samenwerken en bekend plus betrokken zijn bij de regio. Samenwerking op RPV terrein met bovenregionale partners als de provincie Zuid-Holland, ROV Zuid-Holland en het landelijke kantoor van Veilig Verkeer Nederland heeft veelal via de RPV voorzitter, projectleider en / of secretaris gelopen. Implementatie van activiteiten van bovenregionale partners verloopt ook via genoemde personen. 6

7 Onderwerpen die ambtelijk in het RWV overleg zijn besproken en tot activiteiten hebben geleid zijn: Nieuwe activiteiten RPV meerjarenplan ; Monitoring voortgang RPV meerjarenplan ; Monitor verkeersongevallen RPV Drechtsteden; Regionale en lokale subsidieaanvragen provinciale BDU verkeersveiligheid; Presentaties (o.a. PRIOS en wachttijdvoorspellers); Bespreking landelijke en provinciale verkeersveilligheidsontwikkelingen en verkeersregels; Voorlichting handhaving op grijze wegen. Goed om te zien is dat een aantal lokale overheden op eigen initiatief de afgelopen jaren gebruik hebben gemaakt van ondersteuning door de RPV om activiteiten te organiseren (bijv. projectorganisatie De Volgerlanden en Wielwijk fietst!). De inzet van lokale ambtelijke capaciteit voor regionale RPV activiteiten heeft binnen de uitvoering van een aantal activiteiten onder druk gestaan. Redenen hiervoor zijn: Wisselende of tijdelijke personele bezetting; Ontbrekende personele bezetting; Prioriteit voor lokale werkzaamheden boven RPV activiteiten. Vanuit de RWV is de afgelopen jaren gebleken dat er behoefte is aan een verder gaande samenwerking met politie en Openbaar Ministerie. RPV partners hadden onvoldoende inzicht in de werkwijze van beide instanties. Een aantal RWV bijeenkomsten is energie gestoken in de rol van handhavende instanties als politie / OM enerzijds en wegbeheerders anderzijds. Beide partijen hebben behoefte aan een intensievere samenwerking en structurele afspraken over handhaving op regionale wegen met als doel om de verkeersveiligheid in de regio te verbeteren. Zowel beleidskaders als de regionale partners bieden hiervoor aanknopingspunten. Een regionaal verkeersveiligheidsarrangement Drechtsteden kan een eindresultaat worden. Bij de samenwerking met de gemeenten is gebleken dat duidelijk moet worden gecommuniceerd dat het gaat om verkeersveiligheidsactiviteiten die regionaal worden geïnitieerd maar voor de lokale bewoners bedoeld zijn van een kern of gemeente. Ook de afgesproken jaarlijkse gemeentelijke RPV inzet van 60 uur per jaar moet regelmatig worden aangehaald: deelname aan RWV en 1 subwerkgroep. Werkgroep schoolgaande jeugd De meeste activiteiten binnen de RPV in 2008 tot en met 2010 waren gericht op de schoolgaande jeugd (0 tot 16 jaar). Binnen de Werkgroep schoolgaande jeugd stonden drie doelgroepen inclusief bijbehorende activiteiten centraal: Verkenning regionale interesse en uitvoering programma JONGleren in het verkeer voor kinderdagverblijven / peuterspeelzalen vanaf 2009; Uitvoering van praktische verkeerseducatie via het programma School op Seef op basisscholen in de regio vanaf 2008; Start uitvoering verkeerseducatie via het programma Totally Traffic op middelbare scholen in de regio in Het accent binnen de werkgroep lag op School op Seef. Binnen de werkgroep hebben de uitvoerende partijen afdeling West-Alblasserwaard van VVN (o.a. regionale start campagne De scholen zijn weer begonnen en fietsverlichtingsactie voortgezet onderwijs) en de schoolbegeleidingsdienst CED Groep 7

8 (o.a. JONGleren in het verkeer, School op Seef en Totally Traffic) vele activiteiten vanuit de RPV verricht. De samenstelling van de werkgroep, die de activiteiten heeft begeleid, is gedurende de looptijd van dit plan nauwelijks gewijzigd: RPV projectleider (voorzitter en secretariaat) Gemeente Alblasserdam Gemeente Dordrecht Gemeente Papendrecht Gemeente Zwijndrecht Schoolbegeleidingsdienst CED Groep VVN, afdeling West-Alblasserwaard Politie Zuid-Holland-Zuid ROV Zuid-Holland VVN, Regiokantoor West (per 1 september 2010) Werkgroep senioren De Werkgroep senioren is een kleine werkgroep die de afgelopen jaren drie succesvolle activiteiten heeft uitgevoerd voor de regionale gemeenten: BROEM-dagen: rijvaardigheidstrainingen senioren; Opfriscursussen verkeersregels voor senioren (theorie); Scootmobielcursussen (theorie en praktijk). Binnen de werkgroep senioren is behoefte aan verbreding en verdieping van de werkgroep. Er wordt regelmatig werkdruk ervaren in de uitvoering van activiteiten. De werkgroep bestaat nu uit de RPV projectleider (voorzitter), gemeente Sliedrecht (secretariaat) en 2 VVN vrijwilligers. De werkgroepactiviteiten lopen inhoudelijk goed, worden gewaardeerd door deelnemers maar zijn kwetsbaar door de beperkte bezetting en werkdruk. Voor moet naar verbreding van de werkgroep zowel ambtelijk als vrijwillig worden gezocht. Daarnaast is uitbreiding van het aantal vrijwilligersdocenten gewenst ten behoeve van het verlagen van de werkdruk en continuïteit van de cursussen. Voor de BROEM-dagen vindt samenwerking plaats met leverancier van een rijsimulator, opticien en audicien. Samenwerking vindt plaats met de WMO Drechtsteden bij de uitvoering van de scootmobielcursus. Bij de organisatie en uitvoering van deze cursus worden gemeentelijke medewerkers van de afdeling WMO en scootmobielleveranciers betrokken. Ook worden opticien en audicien ingeschakeld. Vanuit de WMO Drechtsteden worden de RPV scootmobielcursussen voor 50% mede gefinancieerd. Voor een versterking van de integrale aanpak van verkeersveiligheid is een verder gaande samenwerking met andere instanties de komende jaren van belang. Zowel vanuit het Strategisch Plan Verkeersveiligheid als vanuit de regio wordt dit onderkend. Werkgroep techniek en uitvoering De activiteiten van de werkgroep techniek en uitvoering bestaan met name uit het monitoren van de verkeersongevallencijfers binnen de regio. Deze worden gebundeld in de jaarlijkse Verkeersveiligheidsmonitor. Wegbeheerders analyseren de verkeersongevallen op hun eigen wegennet en stemmen de verkeersmaatregelen waar mogelijk op elkaar af. Een andere onderwerp 8

9 dat binnen deze werkgroep is behandeld, is de uniformering van de voorrangsregeling voor fietsers op rotondes binnen de Drechtsteden. Externe samenwerking Samenwerking met aanpalende beleidsvelden als zorg / welzijn / onderwijs of marktpartijen heeft nog op beperkte schaal plaats gevonden. Vanuit de projectleiding was hier onvoldoende tijd voor om daar invulling te geven. Externe samenwerking was het meest zichtbaar bij de organisatie van RPV activiteiten als scootmobielcursus (zorgconsulenten WMO, audicien, opticien), School op Seef (verkeersouders en rijschoolhouder) en BROEM-dagen (audicien, opticien, rijsimulator). Voor een versterking van de integrale aanpak van verkeersveiligheid is een verder gaande samenwerking met andere instanties de komende jaren van belang. Zowel vanuit het Strategisch Plan Verkeersveiligheid als vanuit de regio wordt dit onderkend. Inhoudelijke activiteiten Op basis van het RPV meerjarenplan zijn de afgelopen jaren bestaande activiteiten gecontinueerd en nieuwe activiteiten geïnitieerd. De activiteiten hadden de hoofdthema's educatie, handhaving en communicatie. Hierbij is gewerkt conform de doelgroepenbenadering binnen permanente verkeerseducatie (PVE), educatie van 0 tot 100 jaar. Hierna worden de uitgevoerde activiteiten inhoudelijk beknopt geëvalueerd. Voorschoolse verkeerseducatie (0-4 jarigen) Kinderen in de leeftijd van 0 tot 4 jaar en hun ouders zijn een belangrijke doelgroep. Vanzelfsprekend kunnen peuters nog niet zelfstandig aan het verkeer deelnemen. Zij leren echter in een hoog tempo, zowel door imitatie van het gedrag van ouders en begeleiders als door te luisteren naar wat deze hen vertellen over het verkeer. Ten slotte is het natuurlijk van het grootste belang, dat volwassenen de juiste beveiligingsmiddelen gebruiken als ze kinderen in deze leeftijd vervoeren, of dat nu per auto of (brom)fiets is. Met het programma JONGleren in het verkeer zijn de kinderdagverblijven en peuterspeelzalen in de regio eind 2008 benaderd. Centraal in het programma staan verkeersactiviteiten voor de kinderen / begeleiders, het creëren van een veiligheidscultuur en een verplichte informatieavond met de ouders. Bij het programma hoort een materialenkist. Voor de RPV Drechtsteden zijn 4 kisten aangeschaft. In totaal hebben 7 kinderdagverblijven / peuterspeelzalen interesse voor een proef met het programma getoond. In 2009 is de CED groep gestart met uitvoering van het programma. Doelstelling was om met circa 13 vestigingen in 2010 te starten (10%). Deze doelstelling is niet gehaald. Vestigingen van kinderdagverblijven en peuterspeelzalen bleken voorzichtig om aan het programma deel te nemen. De eerste ervaringen leren dat de ouderbetrokkenheid, hoge begeleidingskosten en een structurele aanpak aandachtspunt zijn. Kinderdagverblijven en peuterspeelzalen die het programma hebben uitgevoerd zijn enthousiast en geven aan dat zij het programma in het vervolg zelfstandig kunnen uitvoeren, eventueel met advies op afstand. Verkeerseducatie primair onderwijs (4-12 jarigen) De leeftijdsgroep 4 tot 12 jaar valt samen met de periode die kinderen doorbrengen op de basisschool. In het verkeer kenmerkt deze periode zich met name door de ontwikkeling die kinderen doormaken 9

10 van passagier tot zelfstandig verkeersdeelnemer. Vanaf hun vierde jaar gaan kinderen meestal onder begeleiding naar school, later mogen zij zelfstandig de route naar school afleggen. De fiets vormt daarbij een belangrijke uitbreiding van de actieradius van het kind. Het fietsen is daarbij echter een geheel nieuwe verkeersrol. In eerste instantie zal de aandacht met name uitgaan naar het fietsen als taak op zich. Pas wanneer men deze vaardigheid enigszins beheerst, is er ook weer ruimte om de aandacht te richten op het verkeer. De ontwikkeling van passagier tot zelfstandig verkeersdeelnemer maakt een structurele aanpak van verkeerseducatie noodzakelijk. De fasen van de motorische en de zintuiglijke ontwikkeling van 4-12 jarigen, hun eigen verkeersrol en de interactie daarvan met andere weggebruikers dienen hierbij als uitgangspunt. Voor de scholen in Zuid-Holland is deze structurele aanpak van verkeerseducatie vormgegeven door middel van het programma School op Seef ( School op Seef streeft naar een duurzame en kwalitatief hoogwaardige aanpak van verkeerseducatie op basisscholen door: actuele theoretische en praktische verkeerseducatie; een veilige schoolomgeving en school-thuisroutes; communicatie met ouders; een planmatige organisatie. Gemeente Deelnemende schoollocaties Alblasserdam 3 Dordrecht* 15 Hendrik-Ido-Ambacht 5 Papendrecht 4 Sliedrecht 2 Zwijndrecht 6 TOTAAL 35 * In Dordrecht doen 2 extra grote basisscholen buiten dit overzicht mee. Tabel 4.1: Overzicht deelnemende scholen School op Seef Drechtsteden 2010 In totaal nemen in basisscholen deel in de Drechtsteden (zie kaart in bijlage 2) aan School op Seef. Binnen het programma krijgen basisscholen in het eerste jaar 80 uur inzet van een externe verkeersleerkracht, in het tweede jaar 50 uur en in het derde jaar 30 uur. Doelstelling is dat scholen na het derde jaar zelfstandig praktische verkeerseducatie in alle groepen kunnen geven. Daarnaast kunnen scholen binnen School op Seef een Verkeersveiligheidslabel halen. In het schoolseizoen hebben 10 schoollocaties uit Alblasserdam, Hendrik-Ido-Ambacht, Papendrecht en Dordrecht dit label gehaald. Eén basisschool is inmiddels gestopt met het programma. Binnen Dordrecht doen twee extra grote basisscholen vanaf 2010 mee aan School op Seef. Deze scholen worden met 75% provinciale subsidie bekostigd door de gemeente Dordrecht. De hoofddoelstelling was dat tenminste 75% van de basisscholen in 2010 in de regio aan het programma zouden meedoen. In het schoolseizoen neemt circa 30% van de scholen deel. In de praktijk blijkt een doelstelling van 75% deelname niet haalbaar: uitvoering- en materiaalkosten van het programma liggen structureel hoger dan begroot; implementatie of deelname aan het programma duurt soms 1 jaar of langer; een aantal scholen heeft geen interesse in een externe verkeersleerkracht op school. 10

11 Naast deze hoofddoelstelling was de inzet erop gericht om elke school een verkeersouder en een schoolcontactpersoon aan te stellen. De werving van verkeersouders op de scholen is een aandachtspunt. Verkeersouders zijn nodig om de (verkeers)leerkracht te ondersteunen bij de uitvoering van praktische verkeerslessen op het schoolplein en/of schoolomgeving. Uitvoering in kleine groepjes onder begeleiding van ouders is essentieel om de lessen goed te kunnen uitvoeren. In 2010 is in samenwerking met regiokantoor West van VVN gestart met extra werving en scholing van (potentiële) verkeersouders. Een ander aandachtspunt zijn de dode hoeklessen voor groep 7-8 van basisscholen met particuliere rijschoolhouders. Deze samenwerking verliep niet altijd voorspoedig. Ook is gebleken dat het van belang is om aandacht te hebben voor de afstemming van praktische verkeerslessen op de kennis en vaardigheden van leerlingen op een school. Per school kan dit niveau verschillen en is maatwerk nodig. Een andere doelstelling is om scholen te stimuleren om het Verkeersveiligheidslabel te halen. Hiervoor dient een school een schoolactieplan op te stellen om de praktische verkeerslessen in een plan te beschrijven zodat deze bij personeelswisselingen kunnen worden overgenomen. Voor deze certificering blijken sommige scholen langer de tijd en/of ondersteuning nodig te hebben dan de afgesproken 3 jaar. Sommige scholen zien ook de toegevoegde waarde niet van het halen van een label. Het valt op dat School op Seef nu voornamelijk een succesvol programma is van de uitvoerende onderwijsbegeleidingsdienst, school en werkgroepleden. Een aantal gemeenten en politie zijn nog beperkt bij het programma betrokken. Dit blijkt ook uit het aantal samenwerkingsovereenkomsten dat tussen gemeenten, RPV en scholen is gesloten; namelijk 10 van de 35 locaties hebben de overeenkomst ondertekend. Initiatie van ondertekening lag hierbij meestal bij de school of een verkeerscommissie op school. Een voorbeeld van een samenwerkingsovereenkomst is in bijlage 3 opgenomen, waarbij de rol van de politie in de overeenkomst optioneel is. Het aantal deelnemende scholen per gemeente is niet over alle gemeenten evenredig verdeeld. Belangrijk is om in de komende drie jaar te streven naar een goede vertegenwoordiging van basisscholen per gemeente en afspraken te maken over het maximum aantal deelnemende scholen per gemeente vanuit het regionale RPV budget. Ook moeten afspraken worden gemaakt hoe wordt om gegaan met het accountmanagement van School op Seef in de periode 2011 tot en met 2013 en hoe de kosten kunnen worden beperkt. Aanvullend op de School op Seef activiteiten zijn in 2008 tot en met 2010 ook de volgende activiteiten uitgevoerd: Regionale start van de campagne Scholen zijn weer begonnen bij de start van een nieuw schoolseizoen. In 2009 is deze activiteit voor de eerste maal uitgevoerd in Zwijndrecht, in 2010 in Dordrecht. Initiatief van deze start ligt bij de werkgroep. Groot Verkeersmysteriespel jaarlijks op een aantal basisscholen als kennismakingsproject voor School op Seef. Uitvoering door onderwijsbegeleidingsdienst. Activiteiten als de theoretische en praktische verkeersexamens in groep 7 en/of 8 zijn activiteiten die vanuit VVN, scholen en/of gemeenten op lokaal niveau worden uitgevoerd. Daarnaast zijn door verschillende gemeenten school-thuis-routeprojecten uitgevoerd, waarbij de RPV Drechtsteden heeft geparticipeerd en geadviseerd. 11

12 Voortgezet onderwijs (12-16 jarigen) De overstap van het basisonderwijs naar het voortgezet onderwijs betekent voor veel jongeren een belangrijke uitbreiding in de actieradius. De meesten gaan vaker (en over grotere afstand) op de fiets naar school. Zij krijgen daardoor vaak met ingewikkelder verkeerssituaties te maken. De rijsnelheden van het overige verkeer liggen hoger. Ook komen ze meer conflictsituaties tegen tussen langzaam en snelverkeer. Ook als ze het fietsen als taak al beter beheersen bestaat het risico, dat dit negatief wordt gecompenseerd door roekeloos verkeersgedrag. De psychomotorische en intellectuele ontwikkeling vindt in deze leeftijdsfase een afronding. Jongeren zijn steeds meer in staat op een abstracte manier over zaken na te denken. Belangrijk binnen deze leeftijdsgroep is de sociale en emotionele ontwikkeling. Verder zijn jongeren steeds meer in staat zichzelf te redden en rekening te houden met anderen. Tegelijkertijd vormen deze anderen (met name de peer group ) vaak ook een druk om zich verkeersonveilig te gedragen. Het nemen van eigen verantwoordelijkheid vormt een belangrijk thema voor deze leeftijdsgroep. Enerzijds biedt deze eigenschap aanknopingspunten voor het ontwikkelen van verkeersveilig gedrag; anderzijds kan deze eigenschap ook belemmerend werken. Risicovol gedrag kan een belangrijke belemmerende factor zijn. Het is dus van groot belang dat kinderen een juiste risicoperceptie ontwikkelen. In deze leeftijdsfase worden leerlingen veelal met alcohol en drugs in het verkeer geconfronteerd en maken jongeren de keuze de fiets te verruilen voor de bromfiets of scooter. De school is nog steeds een heel belangrijke intermediair als het gaat om de vorming van verkeersveilig gedrag. Immers, alle jongeren in deze leeftijdsfase zijn daar te bereiken. Cruciaal is maatwerk per school, daar elke school autonoom is in de wijze waarop zij hun lesaanbod vormgeven, en er grote verschillen zijn in (verkeer en andere) problematiek, onderwijsvisie en dergelijke. De afgelopen jaren is in overleg met het ROV Zuid-Holland gewerkt aan een programma voor verkeerseducatie in het voortgezet onderwijs: Totally Traffic ( De kick-off van dit programma heeft in oktober 2009 plaatsgevonden. In het voorjaar van 2010 zijn in de regio de eerste educatiemodules uit dit programma binnen het regionale voortgezet onderwijs uitgevoerd. In 2009 en 2010 zijn de eerste contacten vanuit de onderwijsbegeleidingsdienst en de regionale projectleiding gezet met scholen binnen het voortgezet onderwijs. In 2009 zijn de schoolthuisroutes van scholieren van en naar school in de Drechtsteden in kaart gebracht en worden door wegbeheerders mogelijke verkeersmaatregelen op de belangrijkste knelpunten op deze routes onderzocht. Een belangrijk accent is in de afgelopen jaren ook geweest om scholieren in het voortgezet onderwijs in de regio voorlichting te geven over het voeren van juiste en volledige fietsverlichting. De actie is vanuit de werkgroep schoolgaande jeugd geïnitieerd en uitgevoerd door VVN, FietsNed (mobiele fietsenmakers), Fietsersbond en politie. In 2009 heeft ongeveer de helft van de scholen deelgenomen aan de fietsverlichtingsactie en in 2010 nemen naar verwachting bijna alle scholen deel. De actie bestaat uit het vooraf informeren van scholieren over fietsverlichting, scholieren daarna op school de kans geven om hun verlichting door een fietsenmaker te laten repareren, waarna de politie een aantal weken later over ging tot handhaving op de schoolthuisroutes. Bij de fietsverlichtingsactie wordt gebruik gemaakt van de landelijke campagnematerialen voor fietsverlichting conform Daar kun je mee thuiskomen. 12

13 De doelstelling om op 75% van de scholen in de regio structureel aan verkeerseducatie in 2010 te doen is door de benodigde langere ontwikkelingstijd voor Totally Traffic niet gehaald. Er zijn incidenteel wel verkeerslessen uitgevoerd op een aantal scholen: Develstein College (Kruispunt door Stichting TeamAlert), Dalton College (LaMaZien door Stichting TeamAlert), Walburg College (Roadtrip door Stichting TeamAlert) en CS De Lage Waard (Verkeersdebat door CED Groep en Verkeersquiz door VVN). Beginnende bestuurders (16-25 jarigen) De combinatie van nieuwe, sterke vervoermiddelen als bromfiets, motor en auto, enkele specifieke bij de leeftijdsfase behorende eigenschappen als bravoure en ondernemingslust en de onervarenheid als bestuurder leidt ertoe, dat jongeren in deze leeftijdsfase een betrekkelijk groot risico lopen om bij een ongeval betrokken te raken. Educatie kan een belangrijke bijdrage leveren aan de noodzakelijke kennis en vaardigheden, maar ook aan het herkennen en hanteren van risico s en het (verder) ontwikkelen van verantwoordelijkheidsbesef voor zichzelf en andere weggebruikers. De ontwikkelingen in de rij-examinering en rijbewijzen spelen hier op in. In 2009 en 2010 zijn door het ROV Zuid-Holland pilots uitgevoerd met rijvaardigheidsdagen voor jonge automobilisten. Aan de hand van de evaluatie van deze pilots wordt gekeken of deze structureel binnen de RPV s kunnen worden ingezet. De RWV steunt het concept om voor jonge onervaren automobilisten rijvaardigheidsdagen te organiseren en voorlichting te geven over verkeersveilig rijgedrag. Er zijn ook landelijke structurele ontwikkelingen als bijvoorbeeld het puntenrijbewijs voor jongeren, begeleid rijden, educatieve maatregelen na handhaving (EMA: Educatieve Maatregel Alcohol en EMG: Educatieve Maatregel Gedrag). Sinds 1 oktober 2008 zijn in Nederland ruim automobilisten naar een gedragscursus door politie en OM gestuurd. Hiervan is van 92 personen het rijbewijs ongeldig verklaard omdat zij weigerden deel te nemen aan de cursus. Vooral mannen tot 25 jaar (486 personen) kregen een EMG opgelegd. Bestuurders (25-55 jarigen) Van de groep bestuurders zou moeten worden verwacht dat zij in de regel de verkeerstaken die nodig zijn voor een veilige verkeersdeelname beheerst. Uit betrokkenheid bij ongevallen en het veelvuldig overtreden van verkeersregels, moet men echter concluderen dat deze verwachting lang niet altijd gerechtvaardigd is. Zo is het rijden onder invloed een probleem dat met name in deze leeftijdsgroep speelt, terwijl ook snelheidsovertredingen voor een belangrijk deel voor rekening van de rijbewijsbezitters in deze leeftijdsgroep komen. Een belangrijke achtergrond van de problemen bij deze groep ervaren bestuurders is de overschatting van de eigen capaciteiten. Het ontbreekt momenteel aan enig toetsmoment na het behalen van het rijbewijs, waarin wordt nagegaan of men nog over de benodigde kennis van verkeersregels beschikt en of men de geleerde vaardigheden nog steeds juist toepast. Deze doelgroep wordt met name vanuit de politie benaderd over hun rijgedrag en hun kennis van verkeersregels. De Drechtse wegbeheerders zetten in op het gebruik gemaakt van landelijke campagneuitingen met betrekking tot verkeersregels ( Rij met je hart ) en alcoholgebruik (BOB) langs de belangrijke regionale wegen. 13

14 In de regio is daarnaast het project Actie Veilig Rijden (per 1 januari 2010: Veiligrijden.nu) van VVN op een 6 bedrijven actief. Binnen deze actie worden chauffeurs persoonlijk gestimuleerd om veilig te rijden. Bij een bepaald aantal schadevrije jaren ontvangen zij van VVN een certificaat of aandenken. Senioren (55 jaar en ouder) In de doelgroep senioren speelt de afname van functionele capaciteiten (ogen, gehoor, reactievermogen, conditie) een belangrijke rol. De groep senioren maakt een steeds groter deel uit van onze maatschappij. Vanuit de overheid wordt er bovendien naar gestreefd senioren zolang mogelijk zelfstandig te laten functioneren. Mobiliteit maakt een belangrijk onderdeel uit van deze zelfstandigheid. Er zijn veel senioren die op relatief late leeftijd nog een rijbewijs hebben gehaald. Er zijn echter ook relatief veel senioren die weer teruggrijpen op het fietsen en lopen of bijvoorbeeld afhankelijk worden van het gebruik van een scootmobiel. Dit betekent dat verkeerseducatie voor senioren zich niet alleen moet richten op het autorijden, maar met name ook op andere vervoerwijzen als de scootmobiel, het fietsen en lopen. De doelstelling was om zoveel mogelijk mensen van 55 jaar per gemeente tweejaarlijks hun kennis en vaardigheden ten aanzien van hun verkeersdeelname (per auto, scootmobiel, fiets of lopend) te laten toetsen: In 2008 zijn 4 BROEM-dagen, 1 cursus verkeersregels en 3 scootmobielcursussen in de regio georganiseerd; In 2009 zijn 4 BROEM-dagen, 3 cursussen verkeersregels en 3 scootmobielcursussen in de regio georganiseerd; Voor 2010 staan 3 BROEM-dagen, 2 cursussen verkeersregels en 3 scootmobielcursussen in de regio gepland. De cursussen worden tweejaarlijks in een gemeente georganiseerd. De uitnodigingen voor de BROEM-dagen en opfriscursus verkeersregels worden verzonden door de desbetreffende gemeente. De uitnodigingen voor de scootmobielcursus worden verzonden door de Sociale Dienst Drechtsteden (SDD). Voor de scootmobielcursus wordt samenwerking wordt gezocht met de medewerkers van het zorgloket van de gemeente. Afspraak hierbij is dat 50% van de kosten wordt gedragen door de desbetreffende gemeente. Binnen het project Wielwijk fietst is in 2009 en 2010 een extra scootmobielcursus georganiseerd. Voor een BROEM-dag bedraagt het maximale aantal deelnemers 60, het minimale aantal 30 deelnemers. Het minimale aantal inschrijvingen voor een scootmobielcursus bedraagt 15 deelnemers, het maximale aantal bedraagt 30 deelnemers. Voor de scootmobielcursus is vanaf 2008 een draaiboek, folder en poster vanuit de werkgroep ontwikkeld. Voor de BROEM was dit draaiboek reeds voorhanden. Handhaving Samen met de politie Zuid-Holland-Zuid en het Openbaar Ministerie (OM) arrondisement Dordrecht is binnen de RPV tijdens een aantal presentaties gesproken over de inpassing van verkeershandhaving binnen het RPV verkeersveiligheidsbeleid. 14

15 Uit de overleggen kwamen de volgende zaken naar voren: Belangrijk zijn goede afspraken en structureel overleg over de wederzijdse verwachtingen tussen enerzijds wegbeheerders en anderzijds handhavers over een Duurzaam Veilig ingerichte weg. Discussies over de handhavingscomponent gebeuren regelmatig over de zogenaamde grijze wegen: een weginrichting met omgevingskenmerken die niet aansluit op de geldende maximumsnelheid waardoor handhaving niet mogelijk. Beiden zijn voornemens om in een eerder stadium met elkaar in overleg te treden en de handhavingscomponent meer projectmatig op te pakken. Inzet van verkeershandhaving in de regio gebeurt voornamelijk door de inzet van het Regionaal Verkeershandhavingsteam (RVHT) en regionale politie conform het Convenant Speerpuntenprogramma Combinatie Zuid-Holland Zuid In dit convenant is de ureninzet op de thema s snelheid, alcohol, gordel, helm, roodlicht en mobiel bellen opgenomen. Daarnaast is inzet opgenomen voor het thema subjectieve onveiligheid. Ook zijn de taakstellingen van het aantal procesverbalen voor het RVHT en politie in dit programma opgenomen. Aansturing van het RVHT binnen de regio gebeurt door de politie. Het Korps Landelijke Politie Diensten (KLPD) verzorgt de handhaving op het hoofdwegennet. Het programma is de aanzet tot een integraal regionaal verkeershandhavingsplan. Zowel wegbeheerders, provincie, RPV, politie, OM en Landelijk Parket, Team Verkeer (LPTV) zouden voorstander zijn van een meer structurele handhaving op infrastructurele verkeersveiligheidsclusters in de regio om richting de burger geloofwaardiger over te komen. Communicatie en publiciteit Ten opzichte van het RPV meerjarenplan is er de afgelopen jaren meer aandacht besteed aan communicatie en publiciteit van verkeersveiligheidsactiviteiten. Ook is zoveel mogelijk aangesloten bij de landelijke algemene verkeersveiligheidscampagnes conform de pay-off van Daar kun je mee thuis komen. Er zijn RPV persberichten opgesteld en communicatiemomenten geweest naar aanleiding van: Themamiddag 10-jarig jubileum RPV Drechtsteden; Regionale start van de campagne De scholen zijn weer begonnen; Fietsverlichtingsactie scholieren voortgezet onderwijs; Ondertekening School op Seef overeenkomsten; Uitreiking School op Seef Verkeersveiligheidslabels. Ook weet de schrijvende media steeds vaker uitvoerende RPV partijen zoals VVN, politie en onderwijsbegeleidingsdienst te vinden voor achtergronden over activiteiten. Naast communicatie over RPV activiteiten bestaat vanuit verschillende werkgroepen de wens om ook breder over verkeersregels en activiteiten richting inwoners van de Drechtsteden te communiceren. De werkgroepen worden hierbij ondersteunt door de resultaten van het Periodiek Regionaal Onderzoek Verkeersveiligheid (PROV) 2007 waaruit deze behoefte ook blijkt. 93% van de respondenten wil meer informatie over nieuwe verkeersregels en 78% wil meer informatie over bestaande verkeersregels in de Drechtsteden. Ook wenst 79% van regionale respondenten in het onderzoek meer reclameachtige voorlichting. 15

16 Financien De jaarlijkse RPV begroting voor uitvoering van het meerjarenplan liep uiteen: in 2008, in 2009 en in Het gezamenlijke budget voor bedroeg Deze begroting was opgebouwd uit drie componenten: 1. bijdrage vanuit de Brede Doel Uitkering (BDU) van de Provincie Zuid-Holland: in 2008, in 2009 en in 2010.; 2. bijdrage door wegbeheerders op basis van een inwonerbijdrage van 0,14 per inwoner in en 0,21 per inwoner in 2010; 3. bijdrage vanuit de RPV reserve van voor de jaren 2008, 2009 en Jaar RPV begroting RPV realisatie * ** TOTAAL ** * voorlopig getal met daarin ook kosten 2008 en ** prognose Tabel 3.2: Overzicht begroting en uitgaven De kosten voor de werkgroep schoolgaande jeugd werden in 2008 en 2009 overschreden. De kostenoverschrijding betreft de succesvolle activiteiten voor het programma School op Seef. Tijdens de looptijd is de RPV ambitie van 30 naar 40 deelnemende schoollocaties bijgesteld. Voor 2010 is derhalve een aanvullende BDU subsidie aangevraagd bij de provincie Zuid-Holland. De overige werkgroepen kenden geen overschrijdingen. De verwachting is dat voor de looptijd van dit RPV meerjarenplan een kostenoverschrijding van de begroting zal plaatsvinden met circa ten gevolge van de succesvolle activiteiten van School op Seef. Door de provincie Zuid-Holland is voor de jaren 2008 tot en met 2010 een BDU een subsidiebijdrage van 75% toegekend voor activiteiten van de werkgroep schoolgaande jeugd. Voor activiteiten van de andere werkgroepen bedraagt de subsidiebijdrage 50%. Daarnaast ontvangt de RPV jaarlijks een instandhoudingsbijdrage van voor uitvoering van het RPV secretariaat. De externe RPV projectleider (1 dag per week) wordt door de provincie Zuid-Holland gefinancierd. Lokale activiteiten verkeersveiligheid Naast de regionale RPV verkeersveiligheidsactiviteiten zijn er in de periode ook vele lokale activiteiten door individuele partners uitgevoerd en bekostigd. Dit zijn aanvullende activiteiten op infrastructurele Duurzaam Veilig werkzaamheden zoals bijvoorbeeld de aanleg en wijziging van rotondes, aanleg vrijliggende fietspaden en wegdekmarkering conform de essentiële herkenbaarheidskenmerken. De coördinatie voor BDU subsidieaanvragen richting de provincie Zuid- Holland van deze lokale activiteiten is door de RPV secretaris en projectleider verzorgd. 16

17 Voorbeelden van uitgevoerde lokale activiteiten zijn: Onderzoeken naar schoolomgevingen en schoolthuisroutes; Snelheidsmetingen met dynamische snelheidsinformatiepanelen; Verkeerseducatie / verkeersquizen / verkeersvoorlichting voor verschillende doelgroepen; Kleine infrastructurele verkeersveiligheidsmaatregelen. In 2008 is ruim door RPV partners geïnvesteerd in lokale activiteiten. In 2009 bedraagt dit circa Voor 2010 is het de verwachting dat het gaat om een bedrag van circa

18 4. Beleidskaders en ontwikkelingen 4.1 Landelijke beleidskaders Strategisch Plan Verkeersveiligheid , Van, voor en door iedereen. Doelen, pijlers en maatregelen Maximaal 500 doden en gewonden in het verkeer van Dat zijn de landelijke verkeersveiligheidsdoelstellingen die met elkaar zijn afgesproken bij het vaststellen van het Strategisch Plan Verkeersveiligheid Het landelijke verkeersveiligheidsbeleid wordt in de periode gefundeerd op de drie succesvolle pijlers van de afgelopen jaren: Samenwerking; Integrale aanpak; Duurzaam Veilig. Bij de drie pijlers worden twee lijnen gehanteerd. De eerste lijn bouwt met generieke maatregelen voort op de weg die we al jaren met succes volgen. De tweede lijn richt zich op specifieke aandachtsgebieden. Die aandachtsgebieden zijn voortgekomen uit analyses van ongevalgegevens en van trends die de komende jaren de verkeersveiligheid kunnen beïnvloeden. De analyses laten duidelijk een aantal kwetsbare groepen zien: Voetgangers; Fietsers; Enkelvoudige ongevallen; Kinderen; Senioren; Beginnende bestuurders; Berijders van brom-, snorfietsen en brommobielen; Motorrijders; Bestuurders onder invloed; Snelheidsovertreders; 50 km- en 80 km-wegen; Vracht- en bestelverkeer. Om het risico voor deze groepen slachtoffers te verlagen, komen er de komende jaren gerichte maatregelen, in aanvulling op generieke maatregelen. Maatregelen om het verkeer veiliger te maken, zijn gebaseerd op een afweging tussen het maatschappelijk belang, de effectiviteit, de proportionaliteit en de kosten. Daarnaast worden veroorzakers van verkeersonveiligheid hard aangepakt. Innovatieve maatregelen vormen een integraal onderdeel van het maatregelenpakket. De inzet van nieuwe technologie helpt ons om de ambities van het verkeersveiligheidsbeleid voor de komende jaren waar te maken. Uitgangspunten De overheid is verantwoordelijk dat de mens zich in de openbare ruimte veilig kan bewegen en veilig voelt (Planwet Verkeer en Vervoer, 2005). Verkeersveiligheid hoort daarbij. Onveiligheid kan er toe leiden dat mensen niet meer de straat op durven, wat grote gevolgen heeft voor hun sociale leven. Veiligheid is ook belangrijk voor de mobiliteit en economie; onveiligheid leidt tot grote 18

19 maatschappelijke kosten en menselijk leed. Kortom, veiligheid is een belangrijke randvoorwaarde voor ons welzijn en sociale cohesie. Daarom is het essentieel de verkeersveiligheid steeds verder te verbeteren. Dat doen we binnen het bestaande systeem, zonder de mobiliteit en bewegingsvrijheid ingrijpend te beperken. Mensen moeten zelf de afweging mogen maken wanneer en hoe zij zich willen verplaatsen. Daarbij mogen we de eigen verantwoordelijkheid van de mensen niet uit het oog verliezen. Iedere verkeersdeelnemer moet zijn of haar steentje bijdragen aan de eigen verkeersveiligheid en die van anderen. Actieprogramma Inmiddels is samen met decentrale partners het eerste landelijke Actieprogramma Verkeersveiligheid uitgewerkt als invulling van het Strategisch Plan Verkeersveiligheid Het programma is een gezamenlijk product van de partners uit het Nationaal MobiliteitsBeraad (NMB): provincies, waterschappen, stadsregio s, gemeenten en het rijk. In het programma staat aangegeven wie, wanneer, welke activiteit oppakt. Naast de bestuurlijke partners uit het NMB zijn er uiteraard nog vele andere organisaties betrokken bij het verkeersveiligheidsbeleid. Bij het uitvoeren van de activiteiten uit het actieprogramma worden deze organisatie betrokken. Bekeken wordt nog hoe al deze organisaties voor het vervolg op meer structurele basis bij het Actieprogramma kunnen worden betrokken. Met het landelijke actieprogramma is geen volledigheid beoogd. Om de twee jaar wordt bekeken welke activiteiten of doelgroepen extra inzet of aandacht nodig hebben. Door deze tweejaarlijkse actualisatie kunnen enerzijds de activiteiten en de daarmee behaalde resultaten tegen het licht worden gehouden en waar nodig worden bijgestuurd. Anderzijds kan hierdoor worden ingespeeld op actuele en toekomstige ontwikkelingen. De in het programma gedefinieerde activiteiten vallen uiteen in generieke activiteiten en activiteiten per aandachtsgebied. Deze aandachtsgebieden bestaan enerzijds uit groepen verkeersdeelnemers die extra aandacht vragen, zowel slachtoffers als veroorzakers en anderzijds uit categorieën wegen en voertuigen. In het landelijke actieprogramma Verkeersveiligheid zijn voor de decentrale overheden de volgende generieke en specifieke activiteiten geformuleerd: Gedragsactiviteiten Voorlichting en communicatie verkeersveiligheid (GG-2); Doelgroepenbenadering op basis van permanente verkeerseducatie van 0 tot 100 jaar waarbij de volgende leeftijdsdoelgroepen worden onderscheiden: 0-4 jaar, 4-12 jaar, jaar, jaar, jaar en ouder dan 60 jaar (GG-3); Regionaal overleg Verkeershandhaving (GG-4). Infrastructurele activiteiten Stimuleren aanpak onveilige locaties en trajecten regionaal wegennet (GI-4); Onderzoeken mogelijkheden relatie verkeersveiligheid/kosteneffectiviteit (GI-5); Ontwikkelen gezamenlijke visie verkeersveilige inrichting schoolomgevingen (GI-6); Integrale afweging bereikbaarheidsstudies (GI-7). 19

20 Onderzoeksactiviteiten Analyses type ongevallen 50- en 80-km wegen (GO-2); Maatschappelijk draagvlak verkeersveiligheidsmaatregelen (GO-10); Structurele aanpak subjectieve verkeersonveiligheid (GO-11). Regionale regie activiteiten Regionaal verkeersveiligheidsoverleg over onder andere uitvoering, kennis, opzetten nulstrategie verkeersslachtoffers en landbouwverkeer (GR-1). Overige regionale activiteiten Kennisgerelateerde projecten zoals regionale monitoring verkeersveiligheid, regionale inventarisatie Wegkenmerken Plus, uitwerken risicoanalyse (inclusief maatregelen), ongevalsregistratie (pilot verzekeraars Noord-Nederland), onderzoek enkelvoudige ongevallen en veilige/vergevingsgezinde bermen (GOR-1). Innovatieve activiteiten Het out of the box denken structureel een plek geven om tot echt vernieuwende ideeën te komen. PPS, bedrijfsleven, etc. benutten (GIN-1); Aandacht voor verkeersveiligheid bij marktpartijen stimuleren (GIN-2). Fietsers Stimuleren verbeteren regionaal- en lokaal fietsnetwerk (SF-9). 50 km- en 80 km-wegen Aanpak verkeersonveiligheid en Duurzaam Veilige weginrichting (SW-1). Door met Duurzaam Veilig De Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) heeft begin november 2005 de visie "Door met Duurzaam Veilig" gepresenteerd. Deze visie borduurt voort op het paarse boek "Naar een Duurzaam Veilig wegverkeer" waarmee de SWOV in 1992 de basis legde voor de Duurzaam Veilig benadering. De SWOV vindt dat een nieuwe impuls voor verkeersveiligheid nodig is. Er is veel ervaring opgedaan met vooral infrastructurele maatregelen. Deze ervaringen in combinatie met nieuwe (technologische) ontwikkelingen moeten benut worden om verkeersveiligheid te verbeteren. In een analyse wordt nog eens verduidelijkt waarom de Duurzaam Veilig aanpak essentieel is voor het terugdringen van het aantal doden en gewonden in het verkeer. Dit tweede uitwerkingsdeel richt zich naast de infrastructuur ook op probleemgebieden en probleemgroepen binnen verkeersveiligheid, zoals alcohol, jongeren, snelheid, gemotoriseerde tweewielers. Het laatste onderdeel beschrijft de uitvoering in termen van kwaliteitszorg, organisatie, financiën en flankerende beleid. Het gaat daarbij om de randvoorwaarden die noodzakelijk zijn om door te gaan met Duurzaam Veilig. 20

21 Aan de bestaande drie leidende principes van Duurzaam Veilig heeft de SWOV er op basis van de analyses twee toegevoegd. Dit leidt tot het volgende overzicht: Duurzaam Veilig principe Functionaliteit van wegen. Homogeniteit van massa s en / of snelheid en richting. Vergevingsgezindheid van de omgeving en van weggebruikers onderling. Herkenbaarheid van de vormgeving van de weg en de voorspelbaarheid van wegverloop en van gedrag van weggebruikers. Statusonderkenning door de verkeersdeelnemer. Beschrijving Monofunctionaliteit van wegen, stroomwegen, gebiedsontsluitingswegen, erftoegangswegen, in een hiërarchisch opgebouwd wegennet. Gelijkwaardigheid in snelheid, richting en massa bij matige en hoge snelheden. Letselbeperking door een vergevingsgezinde omgeving en anticipatie van weggebruikers op gedrag van anderen (mentaliteitsverandering). Omgeving en gedrag van andere weggebruikers die de verwachtingen van weggebruikers ondersteunen via consistentie en continuïteit van wegontwerp. Vermogen om taakbekwaamheid te kunnen inschatten. In de uitgewerkte visie wordt educatie een wezenlijke aanvulling toegedicht op maatregelen voor een duurzaam veilige omgeving van weggebruikers. Aanbevolen wordt om in het "leren" aan te sluiten op de kenmerken van mensen. Zij leren voortdurend (de "lerende mens" als maat der dingen). Het is volgens de SWOV nodig om naast de formele educatie (via scholen en rijscholen) ook informele educatie (o.a. door voorbeeldgedrag van ouders) aan te bieden en deze beide vormen onderling af te stemmen. Ten aanzien van handhaving beveelt de SWOV aan de huidige vormen van toezicht te optimaliseren, specifiek op doelgroepen gerichte handhaving te ontwikkelen en intelligente systemen in te zetten. Strategische Nota Politieverkeerstaak Deze strategische nota is tot stand gekomen in een samenwerking tussen de Portefeuillehouder Verkeer in de Raad van Korpschefs, de Strategische Beleidsgroep Wegverkeer en ketenpartners, waaronder het Ministerie van Verkeer en Waterstaat en het Bureau Verkeershandhaving Openbaar Ministerie (per 1 januari 2010: Landelijk parket, Taakveld Verkeer). Aanleiding voor de nota vormen een drietal maatschappelijke ontwikkelingen: 1. Ontwikkelingen in de veiligheid en leefbaarheid. Verkeer en reistijdverliezen zullen de komende jaren toenemen, de daling van verkeersdoden dreigt te stagneren en het aantal ziekenhuisgewonden is al jaren nagenoeg onveranderd. De politie beschouw het als haar taak op professionele wijze om te gaan met de consequenties van verkeersonveiligheid. Zij beoogt zich extern te oriënteren en zich dienstbaar te maken op de knooppunten en vervoersstromen zonder daarbij haar eigen identiteit te verliezen. 2. Ontwikkelingen in de verkeershandhaving. Sturing van buiten de politie op een beperkt aantal speerpunten (HelmGRAS) heeft weliswaar de handhavingsdruk vergroot. Maar heeft tegelijkertijd geleid tot de roep om het aantal onuitlegbare bekeuring te reduceren, waardoor 21