25.1 Veranderd defecatiepatroon
|
|
- Silke Aerts
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 56-Chirurgie :46 Pagina Veranderd defecatiepatroon Th. Wiggers Een 73-jarige man bezoekt het spreekuur van zijn huisarts omdat hij een paar maal bloed bij de ontlasting heeft gezien. Daarbij heeft hij sinds een paar weken loze aandrang. Wat wil de huisarts nog meer weten? Specifieke anamnese De patiënt vertelt al meer dan een jaar bloedverlies bij de ontlasting te hebben, maar heeft dit geweten aan aambeien waarmee hij al langere tijd bekend was. Nieuw is dat het bloed niet alleen aan het toiletpapier zat maar ook op de ontlasting. Nu hij sinds een paar weken ook loze aandrang heeft gekregen, begint hij zich zorgen te maken. Bij navraag is de passage van de ontlasting ook niet meer normaal. Er komen telkens slechts kleine beetjes. Ernaar gevraagd meldt hij dat dit volgens hem een gevolg is van een ander dieet. De continentie voor ontlasting is normaal. Er bestaan geen uitstralende pijnen vanuit de bil naar een van de benen. De mictie verloopt normaal. In het verleden is hij nooit behandeld voor darmklachten. Bij uitvragen van de familieanamnese heeft de patiënt twee oudere broers die beiden behandeld zijn voor dikkedarmkanker. De patiënt heeft zijn hele leven ongeveer tien sigaretten per dag gerookt en drinkt regelmatig een biertje. De patiënt is tevens bekend met claudicatio intermittens, met een loopafstand van 200 meter. Zijn erecties zijn de laatste jaren steeds minder geworden. Bij rectaal toucher voelt de huisarts een weerstand. Hij stuurt de patiënt naar de chirurg. Welk specifiek lichamelijk onderzoek zou u als eerste willen verrichten? Specifiek lichamelijk onderzoek Bij onderzoek van de buik valt een forse adipositas op. In de liezen voelt u geen bijzonderheden. Bij inspectie van de anus ziet u een paar kleine uitwendige hemorroïden. Bij rectaal toucher voelt u op ongeveer 3 cm van de anus een vrijwel circulair groeiende tumor die niet goed te bewegen is. Mogelijk is er uitbreiding naar de rechterzijde, waarbij de tumor vergroeid lijkt met de bekkenwand. Het lukt niet met de vinger de tumor te passeren. Probleemlijst Actuele problemen: tumor in het rectum, met een klein bekken dat vrijwel opgevuld is door deze massa; vaatlijden; belaste familieanamnese voor dikkedarmkanker.
2 56-Chirurgie :46 Pagina VERANDERD DEFECATIEPATROON Wat is uw differentiële diagnose? Differentiële diagnose Bloedverlies bij de ontlasting Differentiële diagnose rectumcarcinoom groot villeus adenoom sarcoom in het bekken colitis ulcerosa anuscarcinoom (cloacogeen carcinoom) Beschouwing differentiële diagnose Het bloedverlies kan niet meer door hemorroïden worden verklaard nu er bij rectaal toucher een tumor palpabel is. Aangezien de anale huid er normaal uitziet, de sfincter intact is bij palpatie en de tumor zich duidelijk in het rectum bevindt, kan er geen sprake zijn van een anuscarcinoom. 95% van de colorectale tumoren zijn adenocarcinomen. Andere histologische diagnosen, zoals plaveiselcel- en cloacogeen carcinoom, carcinoïd en sarcoom, vertonen ander biologisch gedrag en vereisen een andere behandeling. Tegen een villeus adenoom pleit dat de tumor bij palpatie vast aanvoelt en niet week. Bij een sarcoom zou de massa zich vooral extraluminaal presenteren met een glad intact slijmvlies. Slechts een enkele maal kan men bij een sarcoom over een klein oppervlak een ulceratie voelen. Een colitis ulcerosa kan een tumor goed nabootsten maar vult het rectum niet op. Bovendien worden dan ook geen grote vast onregelmatige partijen gevoeld en heeft deze patiënt in het verleden geen darmklachten gehad. Ook zijn leeftijd pleit hier sterk tegen. De anamnese leert dat de patiënt een relatief verhoogd risico heeft op een adenocarcinoom van het rectum. Alcoholgebruik (in het bijzonder bier) en roken zijn predisponerende factoren en ook de familieanamnese is positief. Rectumcarcinoom Symptomen bloedverlies per anum tijdens defecatie tenesmi (pijnlijke aandrang en bemoeilijkte defecatie) pijn bij defecatie potlooddunne ontlasting incontinentie uitstralende pijn van bil naar achterzijde bovenbeen Rectumcarcinoom Lichamelijk onderzoek tumor in het rectum bij rectaal toucher (plaats, deel circumferentie, mobiliteit t.o.v. omliggende structuren) bij de vrouw vaginaal toucher met beoordeling ingroei vagina-achterwand palpatie liezen en supraclaviculair om lymfeklierzwellingen vast te stellen onderzoek abdomen i.v.m. mogelijk ascites palpatie lever Welke aanvullende diagnostiek acht u in dit geval aangewezen? Aanvullende diagnostiek Door de gastro-enteroloog wordt een colonoscopie uitgevoerd. Het lukt net de tumor te passeren en met enige moeite kan de caecumpool worden bereikt (figuur ). Bij terugtrekken worden er, behalve enkele divertikels in het sigmoïd, alleen afwijkingen gezien in het rectum. Er blijkt een stricturerende tumor over een afstand van drie centimeter aanwezig te zijn. Uit deze tumor worden biopten genomen. Hiermee wordt de diagnose adenocarcinoom van het rectum bevestigd. Een coloninloopfoto en rectoscopie hebben geen toegevoegde waarde aangezien het hele colon al gevisualiseerd is en er bij toucher geen twijfel is over de afstand van de tumor ten opzichte van de anale ring.
3 56-Chirurgie :46 Pagina VERANDERD DEFECATIEPATROON 449 Figuur Rectumcarcinoom bij colonoscopie. Figuur CT-scan van het kleine bekken met een uitgebreide rectumtumor. De pijl geeft de ingroei aan in de vesikels en in de bekkenwand ventrolateraal links. B = blaas; V = vesikel; R = rectum; M = mesorectaal vet. Door het ontbreken van mictieklachten en doordat de tumor bij toucher zijn belangrijkste uitbreiding naar rechts heeft en er klinisch geen aanwijzingen zijn voor invasie van prostaat, vesikels of blaas, is urologisch onderzoek niet noodzakelijk. Wel is het van belang de lokale tumorgroei beter in kaart te brengen. Dit kan met behulp van een spiraal-ct-scan of door modern MRI-onderzoek (figuur ). Op deze wijze lukt het vrijwel altijd de marge van de tumor tot het circumferentiële resectievlak te bepalen. Een afstand van minder dan 2 mm (uitgebreide T 3 - tumor) maakt de kans op een radicale resectie veel kleiner en vereist een andere voorbehandeling. Met MRI of een CT-scan kan ook de doorgroei naar omliggende organen worden vastgesteld (vagina, blaas, prostaat, sacrum, bekkenbodem). In dat geval is er sprake van een T 4 -tumor. Endorectale echografie heeft weinig waarde bij een lokaal uitgebreide tumor. De endopelviene fascie kan niet zichtbaar worden gemaakt en vaak kan de probe een stricturerende tumor niet passeren. Wel kan de afgrenzing ten opzichte van de prostaat worden afgebeeld. In figuur wordt deze tumoruitbreiding schematisch weergegeven. vagina pathologische lymfeklier T4 rectum endopelviene fascie T2 vesikels bekkenwand Het is tevens van belang te beoordelen of er metastasen op afstand detecteerbaar zijn. Laboratoriumonderzoek heeft hiervoor nauwelijks waarde. De functieproeven van bijvoorbeeld de lever zijn laat gestoord bij metastasering en hiervoor is tegenwoordig goede beeldvormende diagnostiek voorhanden. De bepaling van de tumormerkstof CEA (carcino-embryonaal antigeen) is uitsluitend van prognostische waarde. Een hoog gehalte (> 10 ng/ml) kan duiden op de aanwezigheid van metastasen op afstand. De normale ondergrens is 3-5 ng/ml, maar kan bij rokers licht verhoogd zijn. T3 T3 Figuur Tumoruitbreiding in relatie tot de endopelviene fascie en de omliggende organen.
4 56-Chirurgie :46 Pagina VERANDERD DEFECATIEPATROON Rectumcarcinoom Aanvullende diagnostiek colonoscopie met biopten endorectale echografie bij zeer kleine tumoren MRI of CT-scan bij grote tumoren coloninloopfoto met dwarse opname om de plaats van de tumor in het bekken te bepalen rectoscopie als de distale begrenzing zorgvuldig beoordeeld moet worden urologisch onderzoek bij verdenking op ventrale doorgroei bij grote comorbiditeit of uitgebreide lokale tumorgroei onderzoek naar metastasen op afstand Welke behandeling stelt u voor? Behandeling Bij onze patiënt zal door de uitgebreidheid van de primaire tumor en bij afwezigheid van detecteerbare metastasen op afstand, gekozen worden voor een langdurige voorbestraling, gevolgd door een wachtperiode om downsizing van de tumor te verkrijgen. De patiënt heeft echter zoveel klachten van de defecatie dat wordt besloten eerst een deviërend eindstandige stoma op het sigmoïd aan te leggen. Tijdens deze laparoscopisch uitgevoerde ingreep wordt de buik geïnspecteerd. Er zijn geen aanwijzingen voor een peritonitis carcinomatosa of levermetastasen. Het distale sigmoïd blijft in de buik en wordt in het bekken gelegd om als biologische spacer te dienen. Radiotherapie heeft als belangrijkste risico een radiatie-enteritis van de dunne darm. Door het bekken op te vullen met een stuk darm dat te zijner tijd toch verwijderd zal worden, kan worden voorkomen dat de dunne darm in het bestralingsveld terechtkomt. Voor de bepaling van de craniale rand van het bestralingsveld door de radiotherapeut wordt de bovenrand van dit darmpakket gemarkeerd met een metalen clip. Deze clip is bij doorlichting of op de plannings-ctscan goed te zien. Aansluitend vindt nog een toucher plaats onder narcose. De tumor lijkt inderdaad niet vast te zitten aan de prostaat of vesikels en heeft alleen een forse uitbreiding naar de rechterzijde. Het beeld komt goed overeen met dat van de CT-scan. Aansluitend aan deze ingreep wordt de patiënt gedurende vijf weken met een fractiedosis van 2 gray bestraald, tot een totale dosis van 50 gray. Na afloop van de radiotherapie heeft de patiënt forse acute radiatieverschijnselen waardoor lichamelijk onderzoek niet mogelijk is. Twee weken na afloop van de radiotherapie meldt hij al dat de tenesmi aan het afnemen zijn en na enkele weken heeft hij geen enkele klacht meer. Bij rectaal toucher is de tumor veel kleiner geworden. Wel is er veel fibrose, waardoor de afgrenzing van de tumor nog steeds niet goed te beoordelen is. Hernieuwde stadiëring toont geen metastasen aan en na een wachtperiode van zes weken wordt de patiënt geopereerd. Voor de operatie wordt uitgebreid met de patiënt gesproken over de risico s van de operatie. Bloeding en kans op infecties zijn voor de direct postoperatieve fase het belangrijkst. Voor de blijvende morbiditeit zijn van belang: blijvende colostoma, mictieproblemen en een verder afname van de seksuele functies. Tijdens de operatie vindt inspectie en palpatie van de buikholte en van de lever plaats. Ook nu zijn er geen aanwijzingen voor uitzaaiingen en de rectumtumor kan via een totale mesorectale excisie worden verwijderd. Macroscopisch is er sprake van een radicale resectie en het lukt tevens de autonome zenuwplexus te sparen. Na een volledige mobilisatie van de tumor aan de achterzijde en aan de voorzijde tussen rectum en vesicula seminales is er onvoldoende marge tussen de tumor en het sfinctercomplex. Daarom wordt besloten geen continuïteitsherstel na te streven en wordt de operatie beëindigd met een perineale fase waarmee de endeldarm in toto met het sfinctercomplex wordt verwijderd. In de blaas wordt een suprapubische blaaskatheter ingebracht in verband met de te verwachten denervatiestoornissen van de blaas. Het bekken wordt opgevuld met een gesteelde omentumplastiek en de bij de
5 56-Chirurgie :46 Pagina VERANDERD DEFECATIEPATROON 451 eerste operatie aangelegde eindstandige stoma blijft in situ. Rectumcarcinoom Behandeling eventueel ontlastende stoma radiotherapie totale mesorectale excisie (TME) rectumextirpatie met stoma op sigmoïd of low anterior resectie Beschouwing behandeling De belangrijkste beslissing bij de operatieve behandeling van een rectumcarcinoom is de preoperatieve inschatting op een R 0 -resectie (microscopisch geen resttumor). Alle rectumcarcinomen, met uitzondering van de zeer kleine carcinomen, worden radiotherapeutisch voorbehandeld. Na beeldvormend onderzoek zal de keuze gemaakt kunnen worden tussen een korte of lange voorbestraling, gevolgd door een lange wachtperiode. De korte voorbestraling is hoog gefractioneerd (5 5 gray), direct gevolgd door operatie. De standaardoperatie is een zenuwsparende totale mesorectale resectie. Deze behandeling is alleen mogelijk wanneer de marge tussen tumor en endopelviene fascie groter is dan 2 mm, anders is de kans zeer groot dat er een R 1 -resectie (microscopische resttumor) plaatsvindt, waarbij de kans op een lokaal recidief vele malen groter is dan bij een R 0 -resectie (microscopische radicale resectie). De tweede inschatting heeft te maken met de kans op continuïteitsherstel na resectie. Een macroscopische tumorvrije distale marge van 2 cm ten opzichte van het sfinctercomplex is voldoende. Bij een T 4 -tumor zal het aangedane orgaan en bloc met het rectum verwijderd moeten worden. Zijn er metastasen op afstand aanwezig, dan zijn er afhankelijk van de lokale klachten andere palliatieve opties, zoals radiotherapie voor bloedende tumoren en een endoluminale stent of lokale destructie van tumor (elektrofulguratie, cryotherapie, lasertherapie) bij obstructie. Beloop Na een voorspoedig herstel met genezing van de perineale wond per primam wordt de patiënt geïnformeerd dat er een radicale resectie is uitgevoerd. De grens van de tumor tot het circumferentiële resectievlak is 4 mm en als gevolg van de radiotherapie is er een forse fibrosering. In het preparaat worden slechts enkele lymfeklieren aangetroffen die alle zonder tumor zijn. Er is geen reden voor aanvullende therapie. Na een paar weken begint de patiënt met blaastraining in de vorm van afklemmen van de suprapubische blaaskatheter en residubepaling. Thuis houdt hij zorgvuldig een lijst bij van het residu na uitplassen en na nog eens twee weken kan de katheter worden verwijderd. Wel moet hij er op bedacht zijn regelmatig uit te plassen omdat het gevoel van een volle blaas verminderd is. De seksuele functies zijn geheel verdwenen. In overleg met de specialist wordt besloten geen follow-up te verrichten naar het voorkomen van metastasen op afstand. Voor een lokaal recidief zijn er geen curatieve opties en de patiënt wil gezien zijn leeftijd niet meer in aanmerking komen voor een leverresectie mocht dit tijdens de follow-up noodzakelijk blijken. Hoewel er nu twee gevallen in de familie zijn met een coloncarcinoom, wordt besloten hen niet te verwijzen naar de afdeling klinische genetica. De patiënt en zijn familie voldoen niet aan de zogenoemde Amsterdam-criteria voor screening. * * Aangepaste Amsterdam-criteria voor de diagnose hereditair non-polyposis colon-rectumcarcinoom (HNPCC) : 1 ten minste drie verwanten met een HNPCC-geassocieerd carcinoom (dikke- of dunnedarmkanker, endometriumcarcinoom, overgangsepitheelcelcarcinoom van ureter of bekken); 2 een van deze drie moet eerstegraads familielid zijn van de andere twee; 3 ten minste twee opeenvolgende generaties moeten zijn aangedaan; 4 ten minste één van de patiënten is bij het stellen van de diagnose jonger dan vijftig jaar; 5 familiaire adenomateuze polyposis is uitgesloten; 6 tumoren moeten aangetoond zijn door pathologisch onderzoek.
6 56-Chirurgie :46 Pagina VERANDERD DEFECATIEPATROON Beschouwing beloop Tot op heden is bij het rectumcarcinoom, in tegenstelling tot bij het coloncarcinoom, de waarde van adjuvante chemotherapie niet aangetoond. Als comorbiditeit geen grote chirurgie meer toelaat, heeft follow-up met als oogmerk de detectie van asymptomatische metastasen geen zin. De prognose van het rectumcarcinoom is afhankelijk van het stadium van de ziekte. Gemiddeld is de vijfjaarsoverleving 50%. Kleine tumoren hebben een betere prognose, maar de prognose van tumoren met lymfeklieruitzaaiingen is slechter. Kernpunten Elk rectumcarcinoom behoeft een zorgvuldige stadiëring omdat een lokaal uitgebreid carcinoom een andere voorbehandeling behoeft. Bij de aanwezigheid van metastasen op afstand zijn er mogelijkheden voor een andere lokale therapie dan een rectumextirpatie ter bestrijding van de klachten (laserbehandeling, stents, palliatieve radiotherapie). De standaardbehandeling van een niet doorgegroeid rectumcarcinoom is een totale mesorectale excisie met sparen van de autonome zenuwplexus. Literatuur Beets-Tan RG, Beets GL, Vliegen RF, Kessels AG, Boven H van, Bruine A de, et al. Accuracy of magnetic resonance imaging in prediction of tumour-free resection margin in rectal cancer surgery. Lancet 2001; 357: MacFarlane JK, Ryall RD, Heald RJ. Mesorectal excision for rectal cancer. Lancet 1993; 341: Menko FH, Griffioen G, Wijnen JTh, Tops CMJ, Fodde R, Vasen HFA. Genetica van darmkanker. I. Non-polyposis- en polyposisvormen van erfelijke darmkanker. II. Erfelijke achtergrond van sporadische en familiaire darmkanker. Ned Tijdschr Geneeskd 1999; 143: Nagengast FM, Kleibeuker JH. Colorectale carcinomen. Gastro-enterologische aspecten. In: Lanschot JJB van, Gouma DJ, Schouten WR, Jansen PLM, Tytgat GNJ, redacteuren. Gastro-intestinale chirurgie en gastro-enterologie in onderling verband. Houten/Diegem: Bohn Stafleu Van Loghum; p Påhlman L, Glimelius SB. Pre- or postoperative radiotherapy in rectal and rectosigmoid carcinoma: report from a randomized multicenter trial. Ann Surg 1990; 211: Quirke P, Durdey P, Dixon MF, et al. Local recurrence of adenocarcinoma due to inadequate surgical resection: histopathological study of lateral tumor spread and surgical excision. Lancet 1986: 1: Wiggers T. Tumoren van dunne en dikke darm. In: Velde CJH van de, Bosman FT, Wagener DJTh, redacteuren. Oncologie. 6th ed. Houten/Diegem: Bohn Stafleu Van Loghum; p Wiggers T, Zoetmulder FAN. Colorectale carcinomen. Chirurgische aspecten. In: Lanschot JJB van, Gouma DJ, Schouten WR, Jansen PLM, Tytgat GNJ, redacteuren. Gastro-intestinale chirurgie en gastro-enterologie in onderling verband. Houten/Diegem: Bohn Stafleu Van Loghum; p CD-rom Motwani BT, Shafir M, Merrick M, Tepper J, Bruckner HW. Chapter 121: Adenocarcinoma of the colon and rectum. Cancer Medicine Plus. 4th ed. Baltimore: Williams & Wilkins; Internet
25.2 Veranderd defecatiepatroon
56A-Chirurgie 25.2 01-06-2005 11:45 Pagina 453 453 25.2 Veranderd defecatiepatroon Th. Wiggers Een 40-jarige vrouw bezoekt haar huisarts omdat zij in toenemende mate last heeft van constipatie. Een enkele
Nadere informatieDarmkanker. Ontwikkelingen en onderzoek. Prof dr Hans de Wilt Afdeling Heelkunde Radboud UMC Nijmegen
Darmkanker Ontwikkelingen en onderzoek Prof dr Hans de Wilt Afdeling Heelkunde Radboud UMC Nijmegen Dikkedarmkanker Inleiding Colon Rectum Uitzaaiingen Discussie Dikke darm endel darm Darmkanker +/-15.000
Nadere informatieRectumcarcinoom. Landelijke richtlijn, Versie: 1.2
Rectumcarcinoom Landelijke richtlijn, Versie: 1.2 Laatst gewijzigd: 01-10-2005 Methodiek: Consensus based Verantwoording: Landelijke Werkgroep Gastro-intestinale Tumoren Inhoudsopgave Diagnostiek...1...1...1
Nadere informatieProcare : kwaliteitsbewaking van de behandeling van het rectumcarcinoom in België
Definitie rectumtumor Procare : kwaliteitsbewaking van de behandeling van het rectumcarcinoom in België Dr L. Deruyter Digestieve Oncologische Heelkunde AZ Sint-Jan Brugge-Oostende Campus Henri Serruys
Nadere informatieChirurgische behandeling darmcarcinoom
ONCOLOGISCH ZORGPROGRAMMA KEMPEN Regionale Vormingscel Oncologie Maandag 10 februari 2014 Dr. Maarten Michiels H.Hartziekenhuis Mol Chirurgische behandeling darmcarcinoom Fast facts Anatomie, fysiologie,
Nadere informatieCover Page. Author: Wiltink, Lisette Title: Long-term effects and quality of life after treatment for rectal cancer Issue Date:
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/46445 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Wiltink, Lisette Title: Long-term effects and quality of life after treatment for
Nadere informatieTwee handen op een buik
Twee handen op een buik Zorgprogramma coloncarcinoom in MZH Herbert van der Heide / Steffan Rödel Traject colorectale tumoren. Compagnonsgedachte Zorgprogramma coloncarcinoom in het Martini Ingang, diagnostiek,
Nadere informatieEndeldarmoperatie. Poli Chirurgie
00 Endeldarmoperatie Poli Chirurgie Deze folder geeft u informatie over operaties aan de endeldarm vanwege een kwaadaardig gezwel. Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de situatie anders
Nadere informatieAnuscarcinoom. Landelijke richtlijn, Versie: 1.1. Datum Goedkeuring: 27-08-2003 Methodiek: Consensus based Verantwoording: LW GE-tumoren
Anuscarcinoom Landelijke richtlijn, Versie: 1.1 Datum Goedkeuring: 27-08-2003 Methodiek: Consensus based Verantwoording: LW GE-tumoren Inhoudsopgave Algemeen...1 Screening...2 Diagnostiek...3 Medisch technisch...3
Nadere informatieBehandeling van dikke
Behandeling van dikke Item 1 Item 2 Item 3 darmkanker Annelies Holvoet Donderdag 24/05/2018 > DD/MM/JJJJ Titel van d Dikke darmkanker Ontstaan Behandeling Preventie Dikkedarmkanker in Vlaanderen Jaarlijks
Nadere informatieKlachten Meestal heeft de patiënt last van een veranderd ontlastingspatroon en/of bloed bij de ontlasting.
Endeldarmkanker De diagnose 2 Waarom een endeldarmoperatie? 3 Voorbereiding voor de operatie 3 De opname 3 De operatie 4 Na de operatie 5 Mogelijke complicaties 5 Gevolgen van de operatie 6 Na de behandeling
Nadere informatieDarmcarcinoom. visie van de radiotherapeut. Dr Sarah Roels
Darmcarcinoom visie van de radiotherapeut Dr Sarah Roels Overzicht Inleiding Radiotherapie bij rectumcarcinoom rectaal carcinoom bestralingstechniek effect op tumor neveneffecten Radiotherapie bij darmcarcinoom
Nadere informatieInclusie criteria Ja Nee
In- en exclusie criteria Visite datum: 2 0 In- en exclusie criteria Inclusie criteria Ja Nee 1. Naadlekkage na LAR tot maximaal 5 cm vanaf de anus. O O 2. Naadlekkage bevestigd op CT-scan OF endoscopie.
Nadere informatieDutch Surgical Colorectal Audit (DSCA)
Dutch Surgical Colorectal Audit (DSCA) Beschrijving Dit overzicht toont de kwaliteitsindicatoren welke per 1 april 2014 ontsloten zullen worden in het kader van het getrapte transparantiemodel van DICA.
Nadere informatieTeam rectumbespreking. Case manager Chirurg (voorzitter) Medisch oncoloog Patholoog Radioloog Radiotherapeut Uroloog
De rectumbespreking Team rectumbespreking Case manager Chirurg (voorzitter) Medisch oncoloog Patholoog Radioloog Radiotherapeut Uroloog Patient 1 Casus -43 jarige vrouw, blanco voorgeschiedenis -Al 2 jaar
Nadere informatieRichtlijn voor diagnostiek en behandeling van een onbekende primaire tumor in het hoofd-halsgebied: Unknown Primary
VII Richtlijn voor diagnostiek en behandeling van een onbekende primaire tumor in het hoofd-halsgebied: Unknown Primary naar Algemeen 538 Epidemiologie 538 1. Screening 538 2. Diagnostiek 538 2.1 Anamnese
Nadere informatieEndeldarmoperatie. Poli Chirurgie
00 Endeldarmoperatie Poli Chirurgie Deze folder geeft u informatie over operaties aan de endeldarm vanwege een kwaadaardig gezwel. Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de situatie anders
Nadere informatieMRI spoort prostaatkanker nauwkeurig op
MRI spoort prostaatkanker nauwkeurig op Prostaatkanker is een van de meest voorkomende vormen van kanker bij mannen. Een op de zes mannen krijgt er last van. Maar het is ook een erg lastig op te sporen
Nadere informatie! Definitie/indicaties! Anatomie! Procedure. ! Resultaten/complicaties! Casuistiek. ! Rectumcarcinoom. ! Cervix/uterus/vagina tumoren
Bekken exenteratie Joost Rothbarth Oncologisch chirurg! Definitie/indicaties! Anatomie! Procedure! Resectie! (s)! Resultaten/complicaties! Casuistiek Definitie: resectie van meerdere organen compartimenten
Nadere informatieDE DIKKE DARM DE DIKKE DARM
DE DIKKE DARM DE DIKKE DARM Om te begrijpen wat dikkedarmkanker is, wordt eerst het spijsverteringsstelsel en de werking van de spijsvertering uitgelegd. Om te begrijpen wat dikkedarmkanker is, wordt eerst
Nadere informatiebaarmoederhalskanker-pid-h2-baarmoederhalskanker-enonderzoeken/
https://www.isala.nl/patientenfolders/7210- baarmoederhalskanker-pid-h2-baarmoederhalskanker-enonderzoeken/ Baarmoederhalskanker (PID): H2 Baarmoederhalskanker en onderzoeken Kanker is een verzamelnaam
Nadere informatie24.4 Braken. Specifiek lichamelijk onderzoek. Specifieke anamnese. Probleemlijst. M. Eeftinck Schattenkerk
55-Chirurgie 24.4 01-06-2005 11:47 Pagina 441 441 24.4 Braken M. Eeftinck Schattenkerk Een 55-jarige vrouw wordt door de huisarts naar de afdeling spoedeisende hulp van een ziekenhuis verwezen wegens buikpijn
Nadere informatieDikke darmpoliepen. MDL-centrum IJsselland Ziekenhuis. www.mdlcentrum.nl
Dikke darmpoliepen MDL-centrum IJsselland Ziekenhuis www.mdlcentrum.nl Inhoudsopgave 1. Wat zijn darmpoliepen? 2 2. Darmpoliepen en darmkanker 2 3. Wat kunnen de klachten zijn bij dikke darmpoliepen? 3
Nadere informatiePAPILLON. MEREL ALBERS - MBB er CONTACT BRACHYTHERAPIE BIJ RECTUMCARINOOM
PAPILLON MEREL ALBERS - MBB er CONTACT BRACHYTHERAPIE BIJ RECTUMCARINOOM INHOUDSOPGAVE Achtergrond rectumcarcinoom Behandelmethodes Papillon behandeling Ervaringen uit de praktijk 2 ACHTERGROND COLORECTAAL
Nadere informatieFactsheet Indicatoren Colorectaal carcinoom (DSCA) 2017 Versie: 2017 Registratie gestart: 2009
Factsheet en Colorectaal carcinoom (DSCA) 2017 Versie: 2017 Registratie gestart: 2009 Versie 2017 pagina 1 van 9 Inclusie en exclusie criteria Inclusie Alle primaire colorectale carcinomen, waarvoor een
Nadere informatieEind goed, al goed? Of ook nog erfelijkheidsonderzoek? Margreet Ausems Afdeling Medische Genetica UMCU
Eind goed, al goed? Of ook nog erfelijkheidsonderzoek? Margreet Ausems Afdeling Medische Genetica UMCU Darmkanker in de familie? familie anamnese negatief: 85% -sporadische vorm- familie anamnese positief:
Nadere informatieoperatie van de endeldarm
patiënteninformatie operatie van de endeldarm Uw arts heeft een afwijking aan uw endeldarm vastgesteld. Hoe stelt de arts de diagnose? Wat is de behandeling? Hoe gaat de operatie? Dat en meer leest in
Nadere informatieRadiotherapie. Preoperatieve radiotherapie bij endeldarmkanker
Radiotherapie Preoperatieve radiotherapie bij endeldarmkanker Radiotherapie Inleiding Na verschillende onderzoeken is bij u endeldarmkanker vastgesteld. De arts die u behandelt, heeft met u besproken
Nadere informatieChirurgische aspecten bij het colorectaal carcinoom en (on)mogelijkheden bij voortgeschreden ziekte
Chirurgische aspecten bij het colorectaal carcinoom en (on)mogelijkheden bij voortgeschreden ziekte Ernst Jan Spillenaar Bilgen, Gastro-intestinaal chirurg Ontwikkeling (colo)rectalechirurgie Kwaliteit
Nadere informatieAanvraag gegevens bij de DSCA (dd.08-11-2012)
Aanvraag gegevens bij de DSCA (dd.08-11-2012) Gegevens Aanvragers: Drs. Verena N.N.Kornmann (Heelkunde; St.Antoniusziekenhuis, Nieuwegein) Dr. Anke B. Smits (Heelkunde; St.Antoniusziekenhuis, Nieuwegein)
Nadere informatiePatiënteninformatiedossier (PID) PROSTAATKANKER. onderdeel RADIOTHERAPIE. Radiotherapie
Patiënteninformatiedossier (PID) PROSTAATKANKER onderdeel RADIOTHERAPIE PROSTAATKANKER INHOUD Wat is radiotherapie eigenlijk?...3 Uitwendige bestraling...3 Inwendige bestraling...5 Gang van zaken...7 Eerste
Nadere informatieDe behandeling van baarmoederkanker
Gynaecologie Patiënteninformatie De behandeling van baarmoederkanker U ontvangt deze informatie, omdat bij u (mogelijk) baarmoederkanker is geconstateerd. In deze informatie kunt u meer lezen over deze
Nadere informatiePeniscarcinoom. Regionale richtlijn IKMN, Versie: 1.1
Peniscarcinoom Regionale richtlijn IKMN, Versie: 1.1 Laatst gewijzigd : 02-05-2003 Methodiek: Consensus based Verantwoording: Reg. WG urologische tumoren Inhoudsopgave Algemeen...1 Diagnostiek...2 Medisch
Nadere informatieRadiotherapie bij kanker van het anale kanaal
Radiotherapie bij kanker van het anale kanaal In deze folder leest u meer over radiotherapie (bestraling) bij de behandeling van kanker van het anale kanaal. Deze informatie ontvangt u als aanvulling
Nadere informatieIndicatoren Colorectaal carcinoom (DSCA) A. Beschrijving Indicator. DSCA 2014 [2.0.; 10-10- 2014] Registratie gestart: 2009
en Colorectaal carcinoom (DSCA) A. Beschrijving DSCA 2014 [2.0.; 10-10- 2014] Registratie gestart: 2009 Type Uitvraag Bron Nr. indicator over (jaar) 1. Deelname aan de DSCA Structuur 2014 DSCA 2. Volume
Nadere informatieFamiliaire Adenomateuze Polyposis (FAP) Informatie over het ziektebeeld
Familiaire Adenomateuze Polyposis (FAP) Informatie over het ziektebeeld Wat is FAP? Familiaire adenomateuze polyposis (FAP) is een erfelijke ziekte die zich kenmerkt door het ontstaan van honderden poliepen
Nadere informatieDarmkanker Presentatie voor Marikenhuis
Darmkanker Presentatie voor Marikenhuis Franka Alofs, verpleegkundig specialist oncologie Linda Geurts, verpleegkundig specialist heelkunde 26 mei 2016 Inhoud Darmkanker Symptomen Diagnose Behandeling
Nadere informatieCervixcarcinoom. PROTOCOL Centrum Gynaecologische Oncologie Amsterdam RICHTLIJNEN VOOR ONDERZOEK EN BEHANDELING VAN MALIGNE TUMOREN VAN DE CERVIX
PROTOCOL Centrum Gynaecologische Oncologie Amsterdam Cervixcarcinoom RICHTLIJNEN VOOR ONDERZOEK EN BEHANDELING VAN MALIGNE TUMOREN VAN DE CERVIX CGOA protocol cervixcarcinoom Pagina 1 Inhoud Inleiding...3
Nadere informatieInschatting van het risico op uitzaaiingen van prostaatkanker
Inschatting van het risico op uitzaaiingen van prostaatkanker 2 Uw uroloog heeft met u besproken dat de resultaten van de onderzoeken helaas bevestigen dat u prostaatkanker heeft. Ook is besproken of er
Nadere informatieRefaja Ziekenhuis Stadskanaal. Ventrale rectopexie
Ventrale rectopexie VENTRALE RECTOPEXIE INLEIDING Binnenkort zult u worden geopereerd aan een verzakking van het laatste stuk van de darm, de endeldarm. Dit zal gebeuren via een zogenaamde kijkoperatie,
Nadere informatieEen melanoom, wat nu?
Een melanoom, wat nu? Aanvullende diagnostiek Is er op gericht om aan te tonen dat er sprake is van gelokaliseerde ziekte Gelokaliseerde ziekte = een primair melanoom met ten hoogste satelliet-, intransit-
Nadere informatieDikke darmoperatie. Poli Chirurgie
00 Dikke darmoperatie Poli Chirurgie 1 Deze folder geeft u informatie over de gebruikelijke gang van zaken rond een dikke darmoperatie. Ook geeft deze folder informatie over de aandoeningen waarbij een
Nadere informatieDikke darmoperatie. Polikliniek Chirurgie Route 10
00 Dikke darmoperatie Polikliniek Chirurgie Route 10 1 Deze folder geeft u een globaal overzicht over de gebruikelijke gang van zaken rond een dikkedarmoperatie. Ook geeft deze folder enige informatie
Nadere informatieRadiotherapie. Preoperatieve chemoradiotherapie. endeldarmkanker
Radiotherapie Preoperatieve chemoradiotherapie bij endeldarmkanker Radiotherapie Inleiding Na verschillende onderzoeken is bij u endeldarmkanker vastgesteld. De arts die u behandelt, heeft met u besproken
Nadere informatieVerwijderen van de endeldarm (rectumextirpatie)
Verwijderen van de endeldarm (rectumextirpatie) De endeldarm is het laatste deel van onze dikke darm. Dit darmdeel heeft een reservoir-functie voor de darminhoud, die als ontlasting het lichaam via de
Nadere informatie6 maart 2014 Ian Faneyte. Ongemak van onder
Ian Faneyte Ongemak van onder Persoonlijke observatie Patienten met proctologische klachten komen veelal met een diagnose al in het hoofd en ook vaak met een verwachting van (chirurgische) therapie Patienten
Nadere informatieFamiliaire Adenomateuze Polyposis (FAP) Informatie over het ziektebeeld
Familiaire Adenomateuze Polyposis (FAP) Informatie over het ziektebeeld Wat is FAP? Familiaire adenomateuze polyposis (FAP) is een erfelijke ziekte die zich kenmerkt door het ontstaan van honderden poliepen
Nadere informatieBlaaskanker, informatie over behandeling Urologie
Blaaskanker, informatie over behandeling Urologie Beter voor elkaar 2 In Nederland wordt per jaar in totaal bij ongeveer 5.200 mensen blaaskanker vastgesteld. Daarvan hebben circa 2.600 mensen een spierinvasief
Nadere informatieHet verwijderen van de endeldarm Rectumamputatie
Afdeling: Onderwerp: Chirurgie Het verwijderen van de endeldarm Inleiding Deze folder geeft u informatie over operaties aan de endeldarm wegens een kwaadaardig afwijking. Het is goed u te realiseren dat
Nadere informatieCasus: levergemetastaseerd rectumcarcinoom. Dr. Jozef Wauters GZA Campus Sint-Vincentius Dienst gastro-enterologie/digestieve oncologie
Dr. Jozef Wauters GZA Campus Sint-Vincentius Dienst gastro-enterologie/digestieve oncologie Man 28.01.1955 VG: graspollenallergie; asthma bronchiale Familiale antecedenten: geen CRC; geen IBD Usus: nil
Nadere informatieDe gidsbijprostaatkanker -Uroloog Roderick van den Bergh St Antonius Ziekenhuis, Utrecht
De gidsbijprostaatkanker -Uroloog 4-6-2019 Roderick van den Bergh St Antonius Ziekenhuis, Utrecht Inhoud Wat zijn de stappen die de patiënt doorloopt als mogelijk sprake is van prostaatkanker. 1. Incidentie
Nadere informatiePatiënteninformatie. Chirurgie Nazorg na de behandeling van dikke darmkanker
Patiënteninformatie Chirurgie Nazorg na de behandeling van dikke darmkanker Inleiding Deze folder informeert u over de manier waarop u onder controle blijft na uw chirurgische behandeling voor dikke darmkanker
Nadere informatieDarmkanker en het bevolkingsonderzoek (en klein stukje erfelijkheid)
Darmkanker en het bevolkingsonderzoek (en klein stukje erfelijkheid) Huisartsen nascholing en GIO-keten Marleen de Leest (MDL-arts), Arnhem, 28 mei 2013 Marcel Spanier (MDL-arts), Zevenaar, 11 juni 2013
Nadere informatieMedische Publieksacademie
Medische Publiekacademie Medisch Centrum Leeuwarden Leeuwarder Courant Dinsdag 20 januari 2015 Welkom! #mclmpa 1 Programma 19:30 Welkom door moderator Hans Willems, redacteur gezondheidszorg Leeuwarder
Nadere informatieKanker van de baarmoeder
Kanker van de baarmoeder Endometriumcarcinoom Deze informatiebrochure is bestemd voor vrouwen met baarmoederkanker en hun omgeving. De brochure geeft u een antwoord op volgende vragen: Wat is baarmoederkanker?
Nadere informatieVerwijderen van de endeldarm
CHIRURGIE Verwijderen van de endeldarm Rectumextirpatie BEHANDELING Verwijderen van de endeldarm Deze folder geeft u informatie over operaties aan de endeldarm wegens een kwaadaardige afwijking. Het is
Nadere informatieDarmstoma Een kunstmatige uitgang van de darm
Darmstoma Een kunstmatige uitgang van de darm U heeft van uw arts gehoord dat u een stoma krijgt of dat de kans op een stoma bij uw operatie aanwezig is. Het is een ingrijpende verandering in uw leven
Nadere informatie26 Fecale incontinentie
59-Chirurgie 26 01-06-2005 11:35 Pagina 473 473 26 Fecale incontinentie C.G.M.I. Baeten Een 40-jarige vrouw meldt zich op de polikliniek omdat ze veel problemen heeft met het ophouden van de ontlasting.
Nadere informatieoperatie van de endeldarm
patiënteninformatie operatie van de endeldarm Uw arts heeft een afwijking aan uw endeldarm vastgesteld. Hoe stelt de arts de diagnose? Wat is de behandeling? Hoe gaat de operatie? Dat en meer leest in
Nadere informatieCHIRURGIE VAN DE DIKKE DARM EN HET RECTUM
CHIRURGIE VAN DE DIKKE DARM EN HET RECTUM In de dikke darm en het rectum kunnen tumoren en ontstekingen voorkomen die een chirurgische ingreep vereisen. Bij dit soort operaties worden de darmen volledig
Nadere informatieCongres VLAS 8-11-2012. Dr. Sarah Roels, AZ Sint-Jan Brugge-Oostende AV
Congres VLAS 8-11-2012 Dr. Sarah Roels, AZ Sint-Jan Brugge-Oostende AV Overzicht Inleiding Radiotherapie bij RC colorectaal carcinoom bestralinstechniek effect op tumor neveneffecten symptomen diagnose
Nadere informatieInfoblad. DARMKANKER Behandeling endeldarmkanker BESTRALING OF CHEMORADIATIE
Infoblad DARMKANKER Behandeling endeldarmkanker U kunt de volgende behandelingen krijgen: bestraling of chemoradiatie voor de operatie operatie van de darm behandelingen van uitzaaiingen: operatie uitzaaiingen,
Nadere informatieCHIRURGIE. Dikke darmoperatie BEHANDELING
CHIRURGIE Dikke darmoperatie BEHANDELING Dikke darmoperatie Deze folder geeft u een globaal overzicht van de klachten en de behandeling. Het is goed u te realiseren dat de situatie voor iedereen anders
Nadere informatieProcess Mining in Ziekenhuizen
Process Mining in Ziekenhuizen Congres Architectuur in de zorg 26-06-2014 Dr.ir. Ronny Mans Proces Zorgprocessen zijn complex! 3 Process Mining: executie data 4 Process Mining: Het idee 5 Process Mining:
Nadere informatieAlles wat je altijd over darmkanker wou weten (maar niet durfde vragen)
Alles wat je altijd over darmkanker wou weten (maar niet durfde vragen) Tim Rondou Gastroenteroloog Sint-Jozefkliniek Bornem-Willebroek Bijscholing 2013 vóórkomen ontstaan voorkómen en preventie symptomen
Nadere informatieDikke darmoperatie. Chirurgie. Beter voor elkaar
Dikke darmoperatie Chirurgie Beter voor elkaar 2 Inleiding Deze folder geeft u een globaal overzicht over de gebruikelijke gang van zaken rond een dikke darmoperatie. Ook geeft deze folder enige informatie
Nadere informatieaanleggen van een pouch (IPAA)
patiënteninformatie aanleggen van een pouch (IPAA) U heeft met uw arts gesproken over het maken van een verbinding tussen de dunne darm en de anus. Dit heet een Ileo Pouch Anale Anastomose (IPAA), in het
Nadere informatie24.2 Braken. Probleemlijst. Specifieke anamnese. Differentiële diagnose. Aanvallen van krampende buikpijn Differentiële diagnose
53-Chirurgie 24.2 01-06-2005 11:49 Pagina 429 429 24.2 Braken N.M.A. Bax Een moeder brengt haar zes maanden oude dochter omdat zij de laatste 24 uur regelmatig terugkerende huilbuien heeft en ontroostbaar
Nadere informatieEndeldarmkanker. Diagnose en behandeling van endeldarmkanker. Inleiding
Endeldarmkanker Diagnose en behandeling van endeldarmkanker Inleiding U bent naar de chirurg verwezen met de diagnose endeldarmkanker. In deze folder willen wij u informeren over endeldarmkanker en over
Nadere informatieBEHANDELING RECTUMPROLAPS (ENDELDARMVERZAKKING) 443 A
BEHANDELING RECTUMPROLAPS (ENDELDARMVERZAKKING) 443 A Inleiding Uw chirurg heeft bij u een verzakking(prolaps) van het weefsel in het anale kanaal/de endeldarm geconstateerd en u een behandeling geadviseerd.
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING HOOFDSTUK 1 Ieder jaar worden in Nederland ongeveer 2 500 nieuwe gevallen van rectumcarcinoom gediagnosticeerd. Vijfenzeventig procent van de rectumcarcinomen is resectabel en
Nadere informatieProcess Mining in Hospitals. Prof.dr.ir. Hajo Reijers
Process Mining in Hospitals Prof.dr.ir. Hajo Reijers Process Process Mining: The idea 3 Process Mining: The technology Case Activity Case 1 Case 2 Case 3 1 First 2 First 1 MRI 1 Lab test 3 First 2 Lab
Nadere informatieInleiding Wat is een melanoom? Hoe vaak komt het voor? Hoe ontstaat een melanoom?
MELANOOM 1179 Inleiding De dermatoloog heeft bij u een melanoom geconstateerd. Deze folder geeft u informatie over een melanoom en de behandelmogelijkheden. Daarnaast krijgt u meer informatie over zelfonderzoek
Nadere informatie7 jaar Dutch Surgical Colorectal Audit; wat is er verbeterd in de perioperatieve zorg van het colorectaal carcinoom? Pieter Tanis, chirurg, AMC
7 jaar Dutch Surgical Colorectal Audit; wat is er verbeterd in de perioperatieve zorg van het colorectaal carcinoom? Pieter Tanis, chirurg, AMC Waarom Clinical audits? Nauwkeurig registreren van de uitkomsten
Nadere informatieSamenvatting van dr. J.J. Koornstra (maag-darm-leverarts) en prof. dr. R.M.W.Hofstra
Medische Publieksacademie UMCG Thema: Dikkedarmkanker Samenvatting van dr. J.J. Koornstra (maag-darm-leverarts) en prof. dr. R.M.W.Hofstra (moleculair geneticus). Dikkedarmkanker is één van de meest voorkomende
Nadere informatieSamenvatting van de richtlijn erfelijke darmkanker, revisie
Samenvatting van de richtlijn erfelijke darmkanker, revisie WKO 3 sept Uitgangspunt richtlijn Welke aanbevelingen over genetische counseling en diagnostiek, preventie, surveillance, behandeling voor mensen
Nadere informatieDarmoperatie bij Diverticulitis. Chirurgie Waregem O.L.V. van Lourdes Ziekenhuis
Darmoperatie bij Diverticulitis Chirurgie Waregem O.L.V. van Lourdes Ziekenhuis Chirurgie Waregem_Versie 1_Feb 2016 Inleiding Deze folder geeft uitleg over een operatie van de dikkedarm bij diverticulitis.
Nadere informatieBehandeling van borstkanker
Behandeling van borstkanker De behandeling van borstkanker Deze folder geeft u algemene informatie over de behandeling van borstkanker. Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de situatie anders
Nadere informatieBlaaskanker 6 november 2017
Martini Ziekenhuis Groningen Blaaskanker 6 november 2017 Dr. L.F.A. Wymenga, uroloog Inhoud Blaaskanker Oppervlakkig/ niet-spierinvasief blaaskanker Spierinvasief blaaskanker Robot cystectomie Functie
Nadere informatieDarmkanker: Het openbaren van het onbekende. Vasilios Kousoulas MDL-arts ziekenhuis Nij Smellinghe, Drachten
Darmkanker: Het openbaren van het onbekende Vasilios Kousoulas MDL-arts ziekenhuis Nij Smellinghe, Drachten Wanneer kun je spreken van een normale dikke darm? (1) Wanneer kun je spreken van een normale
Nadere informatieOperatie Dikkedarmkanker. Chirurgie Waregem O.L.V. van Lourdes Ziekenhuis
Operatie Dikkedarmkanker Chirurgie Waregem O.L.V. van Lourdes Ziekenhuis Chirurgie Waregem_Versie 1_Jan 2016 Inhoudsopgave Waarom deze folder 2 Belangrijke telefoonnummers 2 1. Inleiding 3 2. Oorzaak dikkedarmkanker/
Nadere informatieNABON Breast Cancer Audit (NBCA)
NABON Breast Cancer Audit (NBCA) Beschrijving Dit overzicht toont de kwaliteitsindicatoren welke per 1 april 2014 ontsloten zullen worden in het kader van het getrapte transparantiemodel van DICA. De ontsluiting
Nadere informatiePatiënteninformatie. Melanoom
Patiënteninformatie Melanoom Melanoom Inleiding In deze folder kunt u lezen wat een melanoom is, hoe een melanoom ontstaat en welke behandelingen mogelijk zijn. De folder is bedoeld als aanvulling op de
Nadere informatieBASISPRINCIPES VAN KANKER
BASISPRINCIPES VAN KANKER Prof.dr. D.J. Ruiter Afdeling Pathologie Cursus Introductie in de Fundamentele en Klinische Oncologie HET BEGRIP KANKER? a.alle gezwelgroei b.alle kwaadaardige gezwelgroei c.alle
Nadere informatieRobert Hofstra Afdeling Genetica, UMCG. Erfelijkheidsonderzoek bij Lynch syndroom: wat zijn de klinische consequenties?
Robert Hofstra Afdeling Genetica, UMCG Erfelijkheidsonderzoek bij Lynch syndroom: wat zijn de klinische consequenties? Lynch syndroom of Hereditair Non-Polyposis Colorectaal Carcinoom (HNPCC) Bewezen Lynch
Nadere informatieUrologie Hematurie en PSA
Urologie Hematurie en PSA Marina Hovius en George van Andel, urologen Susanne van Laatum, huisarts 15 januari 2016 Casus 1 Vrouw van 63 jaar, blanco VG, 2 vaginale bevallingen heeft recidiverend urineweginfecties
Nadere informatieDikke-darmkanker. vrijdag 24 april 2015. Bas van Balkom MDL-arts
Dikke-darmkanker Bas van Balkom MDL-arts Inhoud Darmkanker en risicofactoren Lichamelijke klachten bij darmkanker Endoscopie (inwendig darmonderzoek) Vervolgonderzoeken Behandeling 2 Darmkanker 13.000
Nadere informatieKinderen met de ziekte van Hirschsprung
Kinderen met de ziekte van Hirschsprung Uw kind is opgenomen op één van de verpleegafdelingen van Universitair Kinderziekenhuis St Radboud, omdat bij uw kind de ziekte van Hirschsprung is vastgesteld.
Nadere informatieIntra-Operatieve Radiotherapie bij endeldarmkanker
Intra-Operatieve Radiotherapie bij endeldarmkanker Deze folder gaat over een eenmalige bestraling tijdens een operatie bij endeldarmkanker. Deze vorm van bestraling heet intra-operatieve radiotherapie
Nadere informatieDarmfunctiestoornissen na low anterior resectie behandeling en preventie
Darmfunctiestoornissen na low anterior resectie behandeling en preventie Isala Dr. H.L. van Westreenen gastro-intestinaal chirurg ~9:00 uur ~16:00 uur Isala Titel van de presentatie 01-01-2013 pagina 2
Nadere informatieFactsheet Indicatoren NABON Breast Cancer Audit (NBCA) 2018
Factsheet en NABON Breast Cancer Audit (NBCA) 2018 NBCA 2018.3 Registratie gestart: 2009 Datum Versie Mutatie Eigenaar 01-07-2016 2017.1 Aanpassingen conform indicatorendagen juli DICA 2016. Verwijderen
Nadere informatieColoncarcinoom. Inleiding 13/11/2009. Epidemiologie van het colorectaal carcinoom (CRC)
Coloncarcinoom Ann Van Mechelen ZNA Stuivenberg Inleiding Definitie: kwaadaardige wildgroei van weefsel van de dikke darm. Epidemiologie van het colorectaal carcinoom (CRC) Belgie: 6.500 nieuwe gevallen/jaar
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Aambeien. ooproctoscopie o RubberBandLigatie (RBL) o Procedure voor Prolapse en Hemorrhoïden (PPH)
PATIËNTEN INFORMATIE Aambeien ooproctoscopie o o o RubberBandLigatie (RBL) o Procedure voor Prolapse en Hemorrhoïden (PPH) 2 PATIËNTENINFORMATIE Door middel van deze informatiefolder wil het Maasstad Ziekenhuis
Nadere informatieDarmkanker, achtergrondinformatie
Supplement informatiewijzer oncologie Darmkanker, achtergrondinformatie Inhoudsopgave 1. Voorwoord 2. Wat is vooraf gegaan 3. Bespreken van de bevindingen 3.1 Kanker 3.2 Dikkedarmkanker 4. Oorzaken van
Nadere informatie