Snelwerkende insuline analoog. Novorapid (aspart) Humalog (lispro) Apidra (glulisine)

Transcriptie

1

2 Wat gaan we doen Basiskennis diabetes Bijspuiten met regel De zieke patiënt Verkeerde insuline gespoten etc. Een aantal doseringsadviezen Uitleg diabetesspreekuur.nl 2

3 Snelwerkende insuline analoog Novorapid (aspart) Humalog (lispro) Apidra (glulisine) 3 3

4 (middel)langwerkende humane NPH-insuline Humuline NPH Insulatard Insuman Basal 4 4

5 Langwerkende insuline-analoog Zure oplossing Glargine (Lantus) 5 5

6 Langwerkend insuline-analoog Detemir (Levemir) HSA HSA HSA HSA HSA HSA HSA HSA 6 6

7 Nieuwe langwerkende analogen Degludec (Tresiba); pen 100 E /ml en 200 E /ml Glargine-300 (Toujeo); pen 300 E /ml 7

8 Analoge mix-insuline (snelwerkende) NovoMix 30, 50 of 70 (aspart 30 / aspart protamine) Humalog Mix (lispro 25 / lispro protamine) 8

9 ( een vraag Gebeld om uur HAP Patiënt 70 jaar heeft 38 EH insuline aspart gespoten i.p.v. 38 EH glargine? F Welke vragen gaat u stellen? F Wat te doen? 9

10 Bij snel i.p.v. lang Piekwerking minuten, werkingsduur 4-5 uur Direct bloedglucosebepaling Eerste 2-3 uur: minimaal iedere 30 minuten bloedglucose bepaling Tot max. 5 uur na verkeerde injectie controle 10

11 Vervolg snel i.p.v. lang Direct koolhydraten gaan eten Hoeveelheid is afhankelijk van het aantal eenheden Vraag naar aantal snelwerkende insuline-eenheden dat normaal gespoten wordt Langw. ins. alsnog geven hangt af van DM1 (halve dosis ochtend erna) of DM2 (1x weglaten) 11

12 Casus Man 83 jr, DM al jaren Analoge Mix 30: E; metformine 2dd 500mg Woont thuis met partner De HAP wordt hierover gebeld; patiënt is ziek Temp 39,6, 2 x gebraakt, glucose 21,1 Wat zijn uw vragen en wat is uw advies? En wat bedreigt deze patiënt?? 12

13 Wat te doen vervolgens? Onderzoek naar oorzaak van koorts/ braken (denk ook aan bijv. MI!) Let op pols/turgor: dehydratie? Schat in of de patiënt thuis kan blijven (klinisch beeld, toezicht etc.) Indien verantwoord thuis : vocht, regel etc. 13

14 vocht regel Braken = bellen!! cc vocht/uur regel Snelwerkend insuline daarvoor nodig! Liefst zo snel mogelijk De oorspronkelijk gegeven insuline blijft daarnaast gehandhaafd! 14

15 Overweeg verder nadrukkelijk Stoppen ACE remmer/aii antagonist Idem metformine Idem diureticum Waarschuw voor NSAID s!! 15

16 Wat kan er mis gaan bij koorts, braken DM2 Mogelijk thrombo-embolische complicaties door viscositeit Elektrolytstoornissen, ernstige nierfunctiestoornis Uiteindelijk hyperglykemische hyperosmolaire stoornis met bewustzijnsverlies 16

17 ( een vraag Gebeld om uur HAP Patiënt 66 jaar heeft 36 EH insuline glargine gespoten gespoten i.p.v. 18 EH aspart F Welke vragen gaat u stellen? F Wat te doen? 17

18 Lang i.p.v. snel direct bloedglucosebepaling eerste 7 uur: ieder uur bloedglucose vervolgens iedere 1 á 2 uur tot max. 24 uur (afhankelijk bloedglucosewaarden en soort langw. insuline) bij-eten is in principe niet nodig 18

19 ( enige paniek Gebeld over Mevr. K-L. 85 jr; maandagavond Heeft glucose19.1 mmol/l om uur; er is paniek, zowel bij verzorging in verz.huis en bij mevr. zelf Pat. gebruikt normaal analoge mix E F Welke vragen? F Welk antwoord/advies? 19

20 LET OP!! Niet iedere incidentele ontregeling behoeft insuline bijregelen! Maar ook misvatting dat bij braken en niet eten de insuline moet worden verminderd! 20

21 ( nog een vraag Dhr. D. 68 jr. had 36 EH langwerkende insuline voor het slapen moeten hebben Maar heeft dit niet gehad; er wordt de volgende ochtend gebeld Bloedglucose is 9,4 mmol/l? F Welke vragen gaat u stellen? F Wat te doen? 21

22 Insuline vergeten 1. Of de insuline alsnog ingespoten moet worden is mede afhankelijk van type 1of 2 Insuline soort; insulineregime Hoeveel tijd is er verstreken na oorspronkelijke injectietijd Tijdstip volgende maaltijd Tijdstip volgende insuline injectie Hoogte bloedglucose 22

23 Insuline vergeten 2. Algemene adviezen: - Bij Type 2DM in principe de vergeten injectie niet geven en als men dat toch wil volg advies als bij type 1 DM - Bij type 1 DM de vergeten injectie op passend tijdstip in halve dosis geven, waarbij het passend tijdstip afhankelijk is van het soort insuline 23

24 ( graag advies Donderdagavond (17.30) gebeld door thuiszorg over Hr. K, 77 jr Hij krijgt insuline detemir VS 34 E naast MF 2dd 1000 en 2dd 80 gliclazide; heeft COPD Hij heeft glucose 21.1 mmol/l om Hij heeft sinds 2 dagen 30mg prednison s ochtends (1 gift!) F Welke vragen stelt u en welk advies? 24

25 ( een lastige vraag Verzorgingshuis belt: Mevr. J. 81 jr. is wat misselijk Zij wil geen avondeten hebben Zij spuit analoge mix EH? F Welke vragen gaat u stellen? F Wat voor advies geeft u? 25

26 Wil niet eten, maar moet spuiten 1 De adviezen worden in dit geval volledig bepaald door het soort insuline: Snelwerkend insuline-analoog (maaltijd gebonden) (Apidra, Humalog of Novorapid): niet eten is niet spuiten 26

27 Wil niet eten, maar moet wel spuiten 2 Analoge mix-insuline (maaltijd gebonden) (Humalog Mix, Novomix): Hier ligt de zaak wat complexer Er is een risico op een hypo door de snelwerkende component Om aan de basale behoefte te voldoen evt. 30% spuiten; wel biscuit e.d. Proberen Maar liever niets spuiten bij waarde glucose < 7 mmol/l 27

28 ( een overleg Gebeld over Hr. P. 55 jr; zondagmorgen 8.00 uur Heeft 2.6 mmol/l vóór ontbijt Pat. Gebruikt normaal E aspart bij maaltijden en 42 E glargine VS. F Welke vragen? F Welk antwoord op vraag: aspart bij ontbijt halveren? F Met welke adviezen sluit u af? 28

29 ( nog een overleg Gebeld zat. morgen over Mevr. V. 68jr Zij krijgt analoge mix 30: E Zij heeft hypoverschijnselen gehad om uur, gluc. 2.4 mmol/l F Welke vragen stelt u? F Wat antwoordt u op de vraag van partner: de EH mix bij het avondeten verlagen? F Met welke adviezen sluit u af? 29

30 ( graag advies Donderdagavond laat gebeld door patiënt 66 jaar Hij krijgt insuline NPH VS 34 E naast MF 2dd 1000 en 2dd 80 gliclazide Hij heeft glucose 4.1 mmol/l om F Welke vragen stelt u en welk advies? 30

31 Tot slot: Kijk ook op Ga daar in de menubalk naar: Spreekuur Ga in dat menu verder naar : Acute zaken Daar vindt u alles: te veel lang, snel i.p.v. lang etc, etc. 31

32 32

33 Tenslotte Regel protocol DM en ontregelingen/ vragen op de HAP Zorg voor snelwerkend analoog in wegwerppen op de post! Want diabetes gerelateerde vragen op de post zijn niet zeldzaam In principe belt patiënt met DM1 overigens 2 e lijn!! 33