Voeding en glycemische regulatie: het advies aan de patient

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Voeding en glycemische regulatie: het advies aan de patient"

Transcriptie

1 Voeding en glycemische regulatie: het advies aan de patient Kirsten Berk Voeding bij CVRM en diabetes - 12 februari 2013 Diëtist in het diabetesteam van het Erasmus MC Promotieonderzoek bij de afdeling Pharmacologie, Vasculaire en Metabole ziekten en de afdeling Medische Psycholgie en Psychotherapie van het Erasmus MC Voorzitter stichting Diabetes and Nutrition Organization PROGRAMMA: De koolhydraten Mogelijkheden van variëren met koolhydraten Het tellen van koolhydraten Koolhydraatinsuline ratio Insulinegevoeligheid In de praktijk 1

2 STELLING Iedereen met diabetes zou inzicht moeten hebben in het effect dat voeding heeft op zijn of haar diabetes. Koolhydraten en glucose Directe relatie! Soorten koolhydraten Ingedeeld in groepen: 1. Zetmeel 2. Vruchtensuiker/fructose uit fruit 3. Tafelsuiker/saccharose 4. Melksuiker/lactose 5. Glucose 2

3 Effect koolhydraten Type 1 diabetes? Honeymoonfase Type 2 diabetes? Eigen insuline reserve? Insuline resistentie? Beweging Stress/ziekte Variëren met koolhydraten Doel: Pieken in bloedglucose voorkomen Flexibel kunnen zijn in wat je wilt eten! Glycemische index 3

4 Laag glykemische index Niet praktisch in de praktijk: Laag glykemisch = gezond? GI ook afhankelijk van rijpheid, bereidingswijze, combinatie met andere voedingsmiddelen/stoffen (eiwit en vet), maagontlediging Eenvoudig: vezelrijk = lage GI Variëren met koolhydraten Geen specifieke aandacht voor koolhydraten en reactief bijregelen Equivalenten variatie Koolhydraatvariatie met grammen koolhydraten Werken met koolhydraatinsuline ratio Richtlijnen bij verschillende therapieën Therapie DM type 1 DM type 2 4x daags insuline of insulinepomp Flexibel eten -> aanpassen dosis kortwerkende insuline Zo nodig kortwerkende aanpassen 2 x daags mix Vaste verdeling Vaste verdeling? 1-2 x daags Insulatard, n.v.t. Vaste verdeling? Lantus of Levemir tabletten en evt. 1-2 x daags Insulatard, Lantus of Levemir of GLP-1 n.v.t. Min of meer vaste verdeling? geen medicatie n.v.t Min of meer vaste verdeling? 4

5 Werken met equivalenten Voor 1 snee brood kunt u nemen: 3 sneetjes stokbrood 2 volkoren beschuiten 2 matzes ( groot) 1 plak ontbijtkoek 1 croissant 1 kleine pannenkoek enzovoort Koolhydraatvariatie met grammen Basisontbijt 2 sneden brood 32 KH halvarine - 1 plak 40+ kaas - 1 x halvajam 4 1 glas sinaasappelsap 9 thee zonder suiker 0 Variatie 1 schaaltje yoghurt 6 KH 3 eetlepels muesli 18 1 snee knackebrod 7 halvarine - 1 plak kaas - 1 appel 14 Totaal 45 KH Totaal 45 KH Het tellen van koolhydraten Vaak onvoldoende inzicht Veel fouten bij het schatten van koolhydraten Voor patiënt kost het veel energie/tijd Niveau en compliance patiënt Een uitgebreid diabetesdagboek invullen en nabespreken, met koolhydraten tellen helpt! Belang van wegen van m.n. koolhydraatrijke producten 5

6 Handige hulpmiddelen Bijvoorbeeld: Educatiemap DNO ( Eettabel (voedingscentrum) ( website) ( website/app) ( website/app) ( website) ( website) Declaraties op verpakkingen Wees altijd alert op de herkomst van de tabellen! Handige hulpmiddelen Handige hulpmiddelen ( website) 6

7 Valkuilen Melk/yoghurt en karnemelk Fruit en (light) sap Ontbijtkoek en andere koekrepen Uit eten Patiënt gebruikt nog steeds koolhydraten tussendoor bij 4 dd schema (m.n. voor het slapen) Fout inschatten gewicht, waardoor foute inschatting koolhydraten De koolhydraat-insuline ratio Hoeveel gram koolhydraten die 1 E snelwerkende insuline kan verwerken. bijvoorbeeld: 1 E voor 15 gram koolhydraten Bereken de KH/ins-ratio per maaltijd op basis van een dagboek Bij DM type 2 niet altijd duidelijke ratio! De insulinegevoeligheid De mate waarmee 1 EH snelwerkende insuline de bloedglucose verlaagt Bijvoorbeeld: 1 EH zorgt voor 2 mmol/l daling Kan met behulp van de 100-regel : Deel 100 door de totale dagdosis insuline Bijvoorbeeld: 100 : 50 EH = 2 (1 EH zorgt voor 2,0 mmol/l daling) Corrigeren van hoge/lage bloedglucose Een persoonlijke regel 7

8 Berekenen van insuline/koolhydraatratio met dagboek Stap 1: diabetesdagboekje 3-5 dagen bijhouden Zo nauwkeurig mogelijk tijd bloed- Insuline eten en drinken Kh en Diversen N glucose IE/Soort/Spuitplaats/ Afwijkende tijd Ontbijt gewicht gram Extra beweging, spanning/ziekte hypo. NO Tussendoor ochtend VL Middagmaaltijd NL Tussendoor middag VA Avondmaaltijd NA s Avonds VS nacht Berekenen van insuline/koolhydraatratio met dagboek Stap 2: Bereken de insulinegevoeligheid (100-regel) Stap 3: Ziet de cliënt zelf al waar het mis gaat? Stap 4: Leg alle ontbijten naast elkaar. Bereken/controleer de hoeveelheid koolhydraten. Verschilt het erg of is het een vaste inname? Wat gebeurt er na het ontbijt? Bij gelijke bloedglucose: koolhydraten/ EH insuline = ratio Bij stijging of daling: terugrekenen naar EH die waren voor de maaltijd nodig 8

9 Berekenen van insuline/koolhydraatratio met dagboek Stap 5: Neem zo de hele dag door. Wat gebeurt er bij tussendoortjes? Wordt er gebolust/extra gespoten, en hoeveel? Stap 6: Hoe worden hogere waardes gecorrigeerd, wat gebeurt er bij activiteit? Bij de pomp: zijn er hoge waardes door naaldproblemen Stap 7: Beoordeel de langwerkende/basale insulinedosering: Nuchtere waarde, stijging nacht? Stijgt of daalt de bloedglucose voor de maaltijd? Voorbeeld dagboek mw A, DM type 2 tijd bloedglucose Insuline IE/Soort/ Afwijkende tijd eten en drinken Kh in gram Diversen Extra beweging, spanning, ziekte, hypo N EH NR 2 sneden brood met halvarine en kaas 1 glas melk 32 KH 10 KH NO Water 1 mars + 1 flesje AA (hypo) 39 KH 41 KH 1 uur aerobics Beoordelen dagboek Wat valt op? Koolhydraat/insulineratio ontbijt: 42/6 = 7 gram/ EH 9

10 Wat kan de patient hiermee? Stap 1 = Hoeveel ga ik eten? dosis insuline aanpassen op koolhydraten met ratio Stap 2 = Hoe hoog sta ik? Corrigeren richting streefwaarde met insulinegevoeligheid Stap 3 = Ga ik bewegen? vooraf insuline als extra beweging gepland is Advies: % minder Voorbeeld mw B, diabetes type 1 1x Levemir, 3x Humalog Totale dagdosis 35 EH BGW 10.5 mmol/l Maaltijd van 70 g Kh Insuline-koolhydraatratio 1 op 10 Na maaltijd 2 uur flink fietsen Advies: stap 1 = 7 stap 2 = + 1 stap 3 = - 50 % Conclusie: 4 EH spuiten Reken hulpmiddelen Boluscalculator of - wizard in de insulinepomp bijvoorbeeld: Accucheck Combo D-tron plus ( geen rekenmodule) Paradigm Medtronic Mylife OmniPod Dana (draadloos) FreeStyle InsuLinx boluscalculator in de BG-meter (boluscalculator voor insulinepen gebruikers) 10

11 CONCLUSIE Inzicht in koolhydraten is must! Welke manier = afhankelijk van patiënt Het berekenen van een koolhydraat/insulineratio is voor de diabetesbehandelaar en patiënt een hele klus Vraagt om een goede afstemming binnen het diabetesteam, vooral tussen POH/diabetesverpleegkundige en diëtist. Alle vragen beantwoord?? 11

STELLING. Soorten koolhydraten. Koolhydraten en glucose. Voeding en glycemische regulatie: het advies aan de patient PROGRAMMA:

STELLING. Soorten koolhydraten. Koolhydraten en glucose. Voeding en glycemische regulatie: het advies aan de patient PROGRAMMA: Voeding en glycemische regulatie: het advies aan de patient Kirsten Berk Voeding bij CVRM en diabetes - 12 februari 2013 Diëtist in het diabetesteam van het Erasmus MC Promotieonderzoek bij de afdeling

Nadere informatie

Voeding en glycemische regulatie: het advies aan de patient

Voeding en glycemische regulatie: het advies aan de patient Voeding en glycemische regulatie: het advies aan de patient Kirsten Berk Voeding bij CVRM en diabetes - 12 februari 2013 Diëtist in het diabetesteam van het Erasmus MC Promotieonderzoek bij de afdeling

Nadere informatie

H.366816.0415. Nuchter voor onderzoek of operatie en Diabetes mellitus (met gebruik van insuline/glp-1)

H.366816.0415. Nuchter voor onderzoek of operatie en Diabetes mellitus (met gebruik van insuline/glp-1) H.366816.0415 Nuchter voor of operatie en Diabetes mellitus (met gebruik van insuline/glp-1) Inleiding U heeft diabetes mellitus en gebruikt insuline of GLP-1 injectie (Victoza of Byetta ). Binnenkort

Nadere informatie

hoe bereidt u zich voor op het onderzoek?

hoe bereidt u zich voor op het onderzoek? hoe bereidt u zich voor op het onderzoek? richtlijnen voor patiënten: met diabetes mellitus () die voor het onderzoek nuchter moeten zijn Waarom deze folder? Deze folder is bestemd voor patiënten met diabetes

Nadere informatie

Voorbereiding onderzoek voor diabetespatiënten

Voorbereiding onderzoek voor diabetespatiënten Voorbereiding onderzoek voor diabetespatiënten Interne Geneeskunde Inhoudsopgave Hoofdstuk Pagina 1. Behandeling in de ochtend: vanaf 24.00 uur nuchter 5 2. Behandeling in de middag: nuchter of licht

Nadere informatie

Als u diabetes hebt en nuchter moet zijn voor een onderzoek of operatie

Als u diabetes hebt en nuchter moet zijn voor een onderzoek of operatie Informatie voor patiënten Als u diabetes hebt en nuchter moet zijn voor een onderzoek of operatie insuline z Vooraf 1 U hebt diabetes mellitus (suikerziekte) en komt binnenkort naar het ziekenhuis voor

Nadere informatie

Diabetesbeleid rondom operatieve ingrepen. Indien de patiënt nuchter moet blijven, bij diabetes met insulinegebruik.

Diabetesbeleid rondom operatieve ingrepen. Indien de patiënt nuchter moet blijven, bij diabetes met insulinegebruik. Diabetesbeleid rondom operatieve ingrepen Indien de patiënt nuchter moet blijven, bij diabetes met insulinegebruik. Beleid als een patiënt die insuline gebruikt, nuchter moet zijn voor onderzoek of operatie.

Nadere informatie

hoe bereidt u zich voor op het onderzoek?

hoe bereidt u zich voor op het onderzoek? hoe bereidt u zich voor op het onderzoek? Richtlijnen voor patiënten: met diabetes mellitus (insuline) die voor het onderzoek een laxeerschema volgen en nuchter moeten zijn Waarom deze folder? Deze folder

Nadere informatie

Gebruik van insuline-injecties voor en na een onderzoek of behandeling

Gebruik van insuline-injecties voor en na een onderzoek of behandeling Interne Geneeskunde Diabetes i Gebruik van insuline-injecties voor en na een onderzoek of behandeling Patiënteninformatie Indien u voorafgaand aan een onderzoek of behandeling een voorbereidingsdieet volgt,

Nadere informatie

Onderzoek van de dikkedarm (coloscopie) en Diabetes mellitus (met gebruik van

Onderzoek van de dikkedarm (coloscopie) en Diabetes mellitus (met gebruik van H.40079.0518 Onderzoek van de dikkedarm (coloscopie) en Diabetes mellitus (met gebruik van tabletten,/glp-1) Inleiding U heeft diabetes mellitus en gebruikt tabletten, en/of GLP-1 injectie. Binnenkort

Nadere informatie

VOEDING & DIABETES. De rol van dieetzorg bij de mens met diabetes mellitus. Janneke de Keijzer, dietist Diabetes Nutrition Organisation

VOEDING & DIABETES. De rol van dieetzorg bij de mens met diabetes mellitus. Janneke de Keijzer, dietist Diabetes Nutrition Organisation VOEDING & DIABETES De rol van dieetzorg bij de mens met diabetes mellitus Janneke de Keijzer, dietist Diabetes Nutrition Organisation 26 september 2013 Warming up Waar denk je aan, voeding & diabetes?

Nadere informatie

Zelfregulatieschema voor intensieve insulinetherapie

Zelfregulatieschema voor intensieve insulinetherapie Zelfregulatieschema voor intensieve insulinetherapie Bij elke controle bij de diabetesverpleegkundige meebrengen DATUM: BASISSCHEMA Voor ontbijt Voor lunch Voor diner Eenheden Insuline 0 Kortwerkend (KW):

Nadere informatie

Hoe bereidt u zich voor op het onderzoek?

Hoe bereidt u zich voor op het onderzoek? Hoe bereidt u zich voor op het onderzoek? richtlijnen voor patiënten: met diabetes mellitus (INSULINE EN TABLETTEN) die voor het onderzoek EEN LAXEERSCHEMA volgen en NUCHTER moeten zijn Waarom deze folder?

Nadere informatie

Voorbereiding of nuchter voor een onderzoek? Hoe gaat u daarmee om als u diabetes heeft? Diabetes met insuline

Voorbereiding of nuchter voor een onderzoek? Hoe gaat u daarmee om als u diabetes heeft? Diabetes met insuline Voorbereiding of nuchter voor een onderzoek? Hoe gaat u daarmee om als u diabetes heeft? Diabetes met insuline Inleiding Binnenkort hebt u een afspraak voor een onderzoek in het ziekenhuis waarvoor u nuchter

Nadere informatie

hoe bereidt u zich voor op het onderzoek?

hoe bereidt u zich voor op het onderzoek? hoe bereidt u zich voor op het onderzoek? richtlijnen voor patiënten: met diabetes mellitus (insuline en tabletten) die voor het onderzoek nuchter moeten zijn Waarom deze folder? Deze folder is bestemd

Nadere informatie

Diabetesvoorlichting FLEXIBELE INSULINETHERAPIE

Diabetesvoorlichting FLEXIBELE INSULINETHERAPIE Diabetesvoorlichting FLEXIBELE INSULINETHERAPIE WAT IS FLEXIBELE INSULINETHERAPIE? Bij flexibele insulinetherapie spuit u vier keer per dag insuline. Een keer langwerkende insuline en drie keer snelwerkende

Nadere informatie

Het bijhouden van een diabetes-eetdagboek tijdens de sensor. Diëtetiek

Het bijhouden van een diabetes-eetdagboek tijdens de sensor. Diëtetiek Het bijhouden van een diabeteseetdagboek tijdens de sensor Diëtetiek Inleiding Mensen met diabetes kunnen hun glucosewaarden op verschillende manieren onder controle houden. Sommigen doen dat met een zorgvuldig

Nadere informatie

Diabetes en nuchter zijn voor onderzoek

Diabetes en nuchter zijn voor onderzoek Interne geneeskunde Diabetes en nuchter zijn voor onderzoek Advies voor mensen die insuline gebruiken Als u langere tijd niet mag eten... Binnenkort heeft u een afspraak voor een onderzoek in het ziekenhuis,

Nadere informatie

Interne Geneeskunde Diabetesverpleegkundigen

Interne Geneeskunde Diabetesverpleegkundigen Zelfregulatie voor mensen die drie keer per dag kortwerkende insuline voor de maaltijd en één keer (middel)langwerkende insuline spuiten en zo nodig bloedglucose verlagende tabletten gebruiken Zelfregulatie

Nadere informatie

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Zelfregulatie bij intensieve therapie

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Zelfregulatie bij intensieve therapie Zelfregulatie bij intensieve therapie ZELFREGULATIE BIJ INTENSIEVE THERAPIE INLEIDING Deze folder geeft u algemene richtlijnen over zelfregulatie bij intensieve insulinetherapie. Zelfregulatie is het zelfstandig

Nadere informatie

Zelfregulatie voor mensen met diabetes die één keer per dag insuline spuiten

Zelfregulatie voor mensen met diabetes die één keer per dag insuline spuiten Interne Geneeskunde Diabetes Zelfregulatie voor mensen met diabetes die één keer per dag insuline spuiten i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Algemeen Deze folder geeft u algemene en veilige richtlijnen

Nadere informatie

Zelfregulatie voor vrouwen met zwangerschapsdiabetes die één of meerdere malen per dag insuline spuiten

Zelfregulatie voor vrouwen met zwangerschapsdiabetes die één of meerdere malen per dag insuline spuiten Interne Geneeskunde Diabetes Zelfregulatie voor vrouwen met zwangerschapsdiabetes die één of meerdere malen per dag insuline spuiten i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Algemeen Deze folder geeft

Nadere informatie

Voorbereiding onderzoek bij diabetes Insuline

Voorbereiding onderzoek bij diabetes Insuline 00 Voorbereiding bij diabetes Insuline Interne geneeskunde Diabetespoli 1 Binnenkort heeft u een afspraak voor een, waarvoor u gedurende langere tijd niets mag eten. Omdat u bekend bent met Diabetes Mellitus,

Nadere informatie

Glycemische index. Aantal koolhydraten in grammen per portie. index van 50 gram koolhydraten. lading per gebruikelijke portie.

Glycemische index. Aantal koolhydraten in grammen per portie. index van 50 gram koolhydraten. lading per gebruikelijke portie. Glycemische index De glycemische index (GI) geeft aan hoe snel koolhydraten worden opgenomen in het bloed. Voeding met een lage GI wordt minder snel opgenomen en geeft minder bloedsuikerpieken en minder

Nadere informatie

DIABETES KETENZORG ROHA 2015. Melanie Uytendaal, diabetesverpleegkundige Elise Kuipers, diёtist

DIABETES KETENZORG ROHA 2015. Melanie Uytendaal, diabetesverpleegkundige Elise Kuipers, diёtist . DIABETES KETENZORG ROHA 2015 Melanie Uytendaal, diabetesverpleegkundige Elise Kuipers, diёtist Pp PROGRpRAMM PROGRAMMA Kwaliteit en Ketenafspraken POH-er en diëtist 2015 Insuline-koolhydraatratio s Casuïstiek

Nadere informatie

Informatie voor patiënten. Als u diabetes hebt en nuchter moet zijn voor een onderzoek of operatie

Informatie voor patiënten. Als u diabetes hebt en nuchter moet zijn voor een onderzoek of operatie Informatie voor patiënten Als u diabetes hebt en nuchter moet zijn voor een onderzoek of operatie z U hebt diabetes mellitus (suikerziekte) en komt binnenkort naar het ziekenhuis voor een onderzoek of

Nadere informatie

Voorbereiding onderzoek bij diabetes

Voorbereiding onderzoek bij diabetes 00 Voorbereiding bij diabetes Insuline Interne geneeskunde Diabetespoli Binnenkort heeft u een afspraak voor een, waarvoor u gedurende langere tijd niets mag eten. Omdat u bekend bent met Diabetes Mellitus,

Nadere informatie

Diabetesvoorlichting Flexibele Insuline Therapie

Diabetesvoorlichting Flexibele Insuline Therapie Diabetesvoorlichting Flexibele Insuline Therapie (met Humalog of Novorapid als maaltijdinsuline) Voordelen van Flexibele insuline therapie Er wordt een natuurlijk ritme nagestreefd van extra insuline aanbod

Nadere informatie

Eet smakelijk René de Groot 15-06-2014

Eet smakelijk René de Groot 15-06-2014 Eet smakelijk René de Groot 15-06-2014 Inhoudsopgave: Kennis testen Waar is voeding eigenlijk goed voor? Waarmee moeten we dan ontbijten? Bloedsuiker spiegel Calorieën?? Schijf van 5 Hoeveel calorieën

Nadere informatie

Wat te doen bij een hyperglycaemie 3 Zelfregulatie 3 Wat zijn de streefwaarden voor bloedglucose? 4 Aandachtspunten bij het bijreguleren 11 13

Wat te doen bij een hyperglycaemie 3 Zelfregulatie 3 Wat zijn de streefwaarden voor bloedglucose? 4 Aandachtspunten bij het bijreguleren 11 13 Bij een hyper is er een te hoge bloedglucose, vaak boven de 10 mmol/l. U kunt dezelfde waarschuwingssignalen ondervinden als in de periode voordat de diagnose werd gesteld. De meest opvallende verschijnselen:

Nadere informatie

Praktische adviezen bij een 2 keer daags insulineregime

Praktische adviezen bij een 2 keer daags insulineregime Praktische adviezen bij een 2 keer daags insulineregime Inhoudsopgave Bladzijde Streefwaarden voor de bloedglucose. 3 Bijstelregels 3 Wat te doen bij een hypoglycemie? 3 Bijstel-schema hypoglycemie 4 Voorkomen

Nadere informatie

Interne geneeskunde. Insulinedosering de dag vóór het onderzoek. Dosering* normaal insuline spuit

Interne geneeskunde. Insulinedosering de dag vóór het onderzoek. Dosering* normaal insuline spuit Interne geneeskunde Hoe bereiden diabetespatiënten zich voor op een CT-scan Als u langere tijd niet mag eten... Binnenkort heeft u een afspraak in het ziekenhuis voor een CT-scan. In de folder over het

Nadere informatie

Zwangerschapsdiabetes en voeding

Zwangerschapsdiabetes en voeding Zwangerschapsdiabetes en voeding Afdeling diëtetiek Zwangerschapsdiabetes wordt ook wel diabetes gravidarum genoemd en is een tijdelijke vorm van diabetes (suikerziekte). Meestal wordt zwangerschapsdiabetes

Nadere informatie

Praktische adviezen bij een 2 keer daags insulineregime

Praktische adviezen bij een 2 keer daags insulineregime Praktische adviezen bij een 2 keer daags insulineregime Inhoudsopgave Bladzijde Streefwaarden voor de bloedglucose. 3 Bijstelregels 3 Wat te doen bij een hypoglycemie? 3 Bijregel-schema hypoglycemie 4

Nadere informatie

Praktische adviezen bij een 4 keer daags insulineregime

Praktische adviezen bij een 4 keer daags insulineregime Praktische adviezen bij een 4 keer daags insulineregime Inhoudsopgave Bladzijde Streefwaarden voor de bloedglucose 3 Bijstelregels 3 Wat te doen bij een hypoglycemie 3 Voorkomen van hypoglycemie bij lichamelijke

Nadere informatie

Informatie. Diabetes en nuchter zijn voor onderzoek of operatie. Richtlijnen insuline

Informatie. Diabetes en nuchter zijn voor onderzoek of operatie. Richtlijnen insuline Informatie Diabetes en nuchter zijn voor onderzoek of operatie Richtlijnen insuline Inleiding U heeft diabetes mellitus en gebruikt hiervoor insuline. Binnenkort heeft u een afspraak in het ziekenhuis

Nadere informatie

voorbereiding op behandeling voor diabetespatiënten

voorbereiding op behandeling voor diabetespatiënten voorbereiding op behandeling voor diabetespatiënten Inhoud 1. Behandeling s morgens: vanaf 24.00 uur nuchter... 3 2. Behandeling s middags: nuchter of licht ontbijt... 5 3. Behandeling s morgens: nuchter

Nadere informatie

Zelfregulatie. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!

Zelfregulatie. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Zelfregulatie U heft suikerziekte (diabetes mellitus) en gebruikt daarvoor twee of vier maal per dag insuline. In overleg met uw arts heeft u besloten dat u zelf uw diabetes mellitus gaat regelen (zelfregulatie).

Nadere informatie

Voor overleg met het Diabetesteam kunt u op werkdagen contact opnemen met: Tussen uur en uur en uur en uur

Voor overleg met het Diabetesteam kunt u op werkdagen contact opnemen met: Tussen uur en uur en uur en uur DIABETES DAGBOEK E I G E N A A R D I A B E T E S D A G B O E K Naam Adres Contactpersoon Telefoon E-mail O V E R L E G Voor overleg met het Diabetesteam kunt u op werkdagen contact opnemen met: Naam huisarts

Nadere informatie

Eten en Drinken. Informatiebrochure Eten en Drinken. Items: Voedingsadviezen Koolhydraten Tussendoortjes Kleine tussendoor Diabetes daglijst

Eten en Drinken. Informatiebrochure Eten en Drinken. Items: Voedingsadviezen Koolhydraten Tussendoortjes Kleine tussendoor Diabetes daglijst Informatiebrochure Eten en Drinken Eten en Drinken Items: Voedingsadviezen Koolhydraten Tussendoortjes Kleine tussendoor Diabetes daglijst Tip!!: voor het opzoeken van de hoeveelheid koolhydraten in de

Nadere informatie

Zelfregulatie voor mensen met diabetes die meerdere malen per dag insuline spuiten

Zelfregulatie voor mensen met diabetes die meerdere malen per dag insuline spuiten Interne Geneeskunde Diabetes Zelfregulatie voor mensen met diabetes die meerdere malen per dag insuline spuiten i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Algemeen Deze folder geeft u algemene en veilige

Nadere informatie

Zelfregulatie bij Diabetes Mellitus

Zelfregulatie bij Diabetes Mellitus Zelfregulatie bij Diabetes Mellitus Zelfregulatie voor mensen met diabetes die: drie keer per dag (ultra)kortwerkende insuline spuiten voor de maaltijd en één keer langwerkende insuline voor de nacht.

Nadere informatie

Praktische adviezen bij een 4 keer daags insulineregime

Praktische adviezen bij een 4 keer daags insulineregime Praktische adviezen bij een 4 keer daags insulineregime Inhoudsopgave Bladzijde Streefwaarden voor de bloedglucose 3 Bijstelregels 3 Wat te doen bij een hypoglycemie? 3 Voorkomen van hypoglycemie bij lichamelijke

Nadere informatie

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Koolhydraten en koolhydraten tellen

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Koolhydraten en koolhydraten tellen Koolhydraten en koolhydraten tellen KOOLHYDRATEN EN KOOLHYDRATEN TELLEN WAT ZIJN KOOLHYDRATEN? Koolhydraten is de verzamelnaam voor suikers en zetmeel. Ze zijn opgebouwd uit één of meerdere suikermoleculen,

Nadere informatie

Diabetes Mellitus Type 1. Informatie over diabetes voor kinderen van de basisschool

Diabetes Mellitus Type 1. Informatie over diabetes voor kinderen van de basisschool Diabetes Mellitus Type 1 Informatie over diabetes voor kinderen van de basisschool 1 Hallo! Dit boekje is geschreven voor kinderen op de basisschool die diabetes hebben en voor hun ouders. Hierin vind

Nadere informatie

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Kind met diabetes en intensieve therapie. Algemene informatie voor kind en ouders

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Kind met diabetes en intensieve therapie. Algemene informatie voor kind en ouders Kind met diabetes en intensieve therapie Algemene informatie voor kind en ouders KIND MET DIABETES EN INTENSIEVE THERAPIE ALGEMENE INFORMATIE VOOR KIND EN OUDERS INLEIDING Je bent voor de behandeling van

Nadere informatie

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Zelfregulatie bij pomptherapie

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Zelfregulatie bij pomptherapie Zelfregulatie bij pomptherapie ZELFREGULATIE BIJ POMPTHERAPIE INLEIDING Deze folder geeft u algemene richtlijnen over zelfregulatie. Zelfregulatie is het zelfstandig aanpassen van de bolusinsuline aan

Nadere informatie

Diabetespoli. Zelfregulatie bij Diabetes Mellitus

Diabetespoli. Zelfregulatie bij Diabetes Mellitus Diabetespoli Zelfregulatie bij Diabetes Mellitus 1 Zelfregulatie is voor mensen met diabetes die: drie keer per dag (ultra)kortwerkende insuline spuiten voor de maaltijd en één keer langwerkende insuline

Nadere informatie

Zwangerschapsdiabetes

Zwangerschapsdiabetes Zwangerschapsdiabetes Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Volgorde van afspraken 1 Wat is zwangerschapsdiabetes? 1 Gevolgen van een te hoge bloedglucosewaarde 2 Behandeling van zwangerschapsdiabetes

Nadere informatie

Zelfregulatie voor mensen met diabetes die combinatieinsuline

Zelfregulatie voor mensen met diabetes die combinatieinsuline Interne Geneeskunde Diabetes i Zelfregulatie voor mensen met diabetes die combinatieinsuline gebruiken Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Algemeen Deze folder geeft u algemene en veilige richtlijnen

Nadere informatie

Onze deskundige medewerkers staan u graag te woord. 2 DAGBOEK

Onze deskundige medewerkers staan u graag te woord. 2 DAGBOEK Dagboek Als Mediq Direct Diabetes richten wij ons volledig op mensen met diabetes. Wij leveren een compleet assortiment op het gebied van diabeteshulpmiddelen, insuline en overige doorlopende herhaalmedicatie.

Nadere informatie

INTENSIEVE INSULINETHERAPIE

INTENSIEVE INSULINETHERAPIE INTENSIEVE INSULINETHERAPIE Op de diabetespolikliniek van het Sint Franciscus Gasthuis wordt gewerkt met verschillende insulinetherapieën. In deze folder wordt de intensieve insulinetherapie besproken.

Nadere informatie

Diabetes type 2. Het belang van gezonde voeding

Diabetes type 2. Het belang van gezonde voeding Diabetes type 2 Het belang van gezonde voeding Gezond eten is voor iedereen belangrijk, maar voor mensen met diabetes type 2 zijn er extra aandachtspunten. Onze voedingsadviezen helpen je. Wat gebeurt

Nadere informatie

Diabetes bij kinderen: behandeling en instructies

Diabetes bij kinderen: behandeling en instructies Diabetes bij kinderen: behandeling en instructies Als uw kind de diagnose diabetes heeft gekregen, heeft dit grote invloed op zijn dagelijkse leven. Zo zal uw kind zijn bloedglucose moeten meten, insuline

Nadere informatie

Voedingsadviezen. Diëtetiek. Bij zwangerschapsdiabetes

Voedingsadviezen. Diëtetiek. Bij zwangerschapsdiabetes Diëtetiek Voedingsadviezen Bij zwangerschapsdiabetes Inleiding U heeft van uw behandelend arts vernomen dat u zwangerschapsdiabetes heeft. U heeft tijdens uw bezoek aan de diëtist al de voedingsadviezen

Nadere informatie

Diabetes type 2 Het belang van gezonde voeding

Diabetes type 2 Het belang van gezonde voeding Diabetes type 2 Het belang van gezonde voeding Gezond eten is voor iedereen belangrijk, maar voor mensen met diabetes type 2 zijn er extra aandachtspunten. Onze voedingsadviezen helpen je. Wat gebeurt

Nadere informatie

Hoofdstuk 5 Medicatie

Hoofdstuk 5 Medicatie Hoofdstuk 5 Medicatie 5.1 Inleiding Diabetes Mellitus wordt altijd met een dieet behandeld, maar ook met tabletten en/of insuline. Uw arts kiest, in overleg met u, de behandeling die bij u past. Bij niet

Nadere informatie

5.1 Tabletten en andere medicatie. Metformine (merknaam Glucophage)

5.1 Tabletten en andere medicatie. Metformine (merknaam Glucophage) Hoofdstuk 5 Medicatie Diabetes mellitus wordt altijd met een dieet behandeld, maar ook met tabletten en/of insuline. Uw arts kiest, in overleg met u, de behandeling die bij u past. Bij niet of niet goed

Nadere informatie

Dieetadvies bij zwangerschapsdiabetes

Dieetadvies bij zwangerschapsdiabetes Dieetadvies bij zwangerschapsdiabetes Wat is zwangerschapsdiabetes Zwangerschapsdiabetes (diabetes gravidarum) is een vorm van diabetes mellitus die tijdens de zwangerschap ontstaat. Als een vrouw deze

Nadere informatie

Onderzoek of ingreep bij diabetes:

Onderzoek of ingreep bij diabetes: Onderzoek of ingreep bij diabetes: tabletten en/of insuline als medicatie Binnenkort heeft u een afspraak voor een onderzoek of een kleine chirurgische ingreep in Gelre ziekenhuizen Zutphen. Voor dit onderzoek

Nadere informatie

Voedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes

Voedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes DIETETIEK Voedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes Bij de behandeling van zwangerschapsdiabetes hoort een voedingsadvies. Vaak zijn maar een paar aanpassingen nodig in de voeding om nadelige gezondheidsgevolgen

Nadere informatie

Voedingsadviezen bij vier maal daags insulinegebruik

Voedingsadviezen bij vier maal daags insulinegebruik Voedingsadviezen bij vier maal daags insulinegebruik U heeft diabetes mellitus en gebruikt hiervoor vier maal daags insuline. Deze brochure geeft extra informatie over uw dieet in bijzondere situaties

Nadere informatie

Hoofdstuk 4 Hypo- en hyperglycemie

Hoofdstuk 4 Hypo- en hyperglycemie Hoofdstuk 4 Hypo- en hyperglycemie 4.1 Inleiding Normaal gesproken schommelt het bloedglucosegehalte tussen 4 en 8 mmo/l. Bij mensen met Diabetes Mellitus is een waarde tussen de 4 en de 10 mmol/l acceptabel.

Nadere informatie

DIEET BIJ CF-GERELATEERDE DIABETES. In deze folder vindt u informatie over het Dieet bij CF-gerelateerde Diabetes

DIEET BIJ CF-GERELATEERDE DIABETES. In deze folder vindt u informatie over het Dieet bij CF-gerelateerde Diabetes DIEET BIJ CF-GERELATEERDE DIABETES In deze folder vindt u informatie over het Dieet bij CF-gerelateerde Diabetes Inhoud 1. Inleiding 3 2. Diabetes bij CF 4 3. Behandeling 4 3.1. Doel van de behandeling

Nadere informatie

Deze brochure is gebaseerd op de NDF Voedingsrichtlijn Diabetes. Lekker. en gezond eten met diabetes

Deze brochure is gebaseerd op de NDF Voedingsrichtlijn Diabetes. Lekker. en gezond eten met diabetes Deze brochure is gebaseerd op de NDF Voedingsrichtlijn Diabetes Lekker en gezond eten met diabetes 3 Gezond eten heeft zin Met diabetes heb je extra veel plezier van gezond eten: je zit lekkerder in je

Nadere informatie

Aanpassen diabetesmedicatie tijdens laxeervoorbereiding met Kleanprep of Picoprep voor colonoscopie die vóór uur plaatsvindt

Aanpassen diabetesmedicatie tijdens laxeervoorbereiding met Kleanprep of Picoprep voor colonoscopie die vóór uur plaatsvindt Aanpassen diabetesmedicatie tijdens laxeervoorbereiding met Kleanprep of Picoprep voor colonoscopie die vóór 12.00 uur plaatsvindt Diabetespolikliniek Beter voor elkaar 2 Inleiding U heeft deze folder

Nadere informatie

Onderzoek of ingreep bij diabetes:

Onderzoek of ingreep bij diabetes: Onderzoek of ingreep bij diabetes: tabletten en/of insuline als medicatie Binnenkort heeft u een afspraak voor een onderzoek of een kleine chirurgische ingreep in Gelre ziekenhuizen Zutphen. Voor dit onderzoek

Nadere informatie

Koolhydraatarm dieet en diabetes mellitus

Koolhydraatarm dieet en diabetes mellitus Koolhydraatarm dieet en diabetes mellitus Een koolhydraatarm dieet De arts of diëtist heeft met u besproken dat u gedurende drie maanden een koolhydraatarm dieet gaat volgen. Dit dieet volgt u in overleg

Nadere informatie

Nuchter zijn voor operatie, behandeling of onderzoek: INSULINE

Nuchter zijn voor operatie, behandeling of onderzoek: INSULINE Inwendige geneeskunde Nuchter zijn voor operatie, behandeling of onderzoek: INSULINE www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl INW010TXT / Nuchter

Nadere informatie

www.diabetesopschool.nl

www.diabetesopschool.nl Informatie begeleiding schoolkamp Deze informatie is bestemd voor mensen die een schoolkamp begeleiden waaraan een kind met diabetes deelneemt. Als begeleiders weten hoe zij moeten handelen in bepaalde

Nadere informatie

Gebruik van bloedglucoseverlagende tabletten voor en na een onderzoek of behandeling

Gebruik van bloedglucoseverlagende tabletten voor en na een onderzoek of behandeling Interne Geneeskunde Diabetes Gebruik van bloedglucoseverlagende tabletten voor en na een onderzoek of behandeling i Patiënteninformatie Indien u voorafgaand aan een onderzoek of behandeling een voorbereidingsdieet

Nadere informatie

Glucose Tolerantie Test (GTT)

Glucose Tolerantie Test (GTT) Glucose Tolerantie Test (GTT) Klinisch Chemisch Laboratorium Op verzoek van uw arts wordt bij u een glucose tolerantie test (GTT) uitgevoerd. Met deze test wordt onderzocht hoe uw lichaam reageert op een

Nadere informatie

FreeStyle InsuLinx Handleiding voor de gebruiker

FreeStyle InsuLinx Handleiding voor de gebruiker FreeStyle InsuLinx Handleiding voor de gebruiker GMAKKLIJK MODUS Blood Glucose Monitoring System ABT-Insulinx Mode facile NLA5 06.indd 1 20/03/12 15:01 Blood Glucose Monitoring System FreeStyle InsuLinx

Nadere informatie

Praktische adviezen bij een 1 maal daags insulineregime

Praktische adviezen bij een 1 maal daags insulineregime Praktische adviezen bij een 1 maal daags insulineregime Inhoudsopgave Bladzijde Streefwaarden voor de bloedglucose 3 Wat te doen bij een hypo (

Nadere informatie

bloedsomloop, dus de insuline wordt beter opgenomen wat een bloedglucosedaling geeft.

bloedsomloop, dus de insuline wordt beter opgenomen wat een bloedglucosedaling geeft. Vakantie en Diabetes Samenvatting van de lezing door Ineke Obbema, diëtiste in het Máxima Medisch Centrum Eindhoven, op dinsdag 26 juni 2007 voor de DVN afd. Eindhoven e.o. door Yolanda Mion Waar moet

Nadere informatie

Zelfcontrole bij diabetes

Zelfcontrole bij diabetes Zelfcontrole bij diabetes Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding De arts heeft met u gesproken over het belang om zelf uw bloedglucosewaarden te controleren en zo nodig

Nadere informatie

EEN LEERLING IN MIJN KLAS HEEFT TYPE 1 DIABETES, WAT NU?

EEN LEERLING IN MIJN KLAS HEEFT TYPE 1 DIABETES, WAT NU? EEN LEERLING IN MIJN KLAS HEEFT TYPE 1 DIABETES, WAT NU? Inhoudsopgave Wat is Type 1 Diabetes?... p. 6 Wat betekent Type 1 Diabetes in de praktijk?... p. 10 Hoe herken ik een te hoge of te lage bloedglucosewaarde?...

Nadere informatie

EEN LEERLING IN MIJN KLAS HEEFT TYPE 1 DIABETES, WAT NU?

EEN LEERLING IN MIJN KLAS HEEFT TYPE 1 DIABETES, WAT NU? EEN LEERLING IN MIJN KLAS HEEFT TYPE 1 DIABETES, WAT NU? Inhoudsopgave Wat is Type 1 Diabetes?... p. 6 Wat betekent Type 1 Diabetes in de praktijk?... p. 10 Hoe herken ik een te hoge of te lage bloedglucosewaarde?...

Nadere informatie

MIJN KLEINKIND HEEFT TYPE 1 DIABETES, WAT NU?

MIJN KLEINKIND HEEFT TYPE 1 DIABETES, WAT NU? MIJN KLEINKIND HEEFT TYPE 1 DIABETES, WAT NU? Inhoudsopgave Wat is Type 1 Diabetes?... p. 6 Wat betekent Type 1 Diabetes in de praktijk?... p. 10 Kan mijn kleinkind dan nog wel langskomen of komen logeren?...

Nadere informatie

MIJN KLEINKIND HEEFT TYPE 1 DIABETES, WAT NU?

MIJN KLEINKIND HEEFT TYPE 1 DIABETES, WAT NU? MIJN KLEINKIND HEEFT TYPE 1 DIABETES, WAT NU? Inhoudsopgave Wat is Type 1 Diabetes?... p. 6 Wat betekent Type 1 Diabetes in de praktijk?... p. 10 Kan mijn kleinkind dan nog wel langskomen of komen logeren?...

Nadere informatie

VOEDING BIJ ZWANGERSCHAPSDIABETES

VOEDING BIJ ZWANGERSCHAPSDIABETES Diabetes DIABETES VOEDING BIJ ZWANGERSCHAPSDIABETES Diabetes is een aandoening waarbij er problemen zijn met het op peil houden van het bloedglucose. Glucose is afkomstig van koolhydraten uit de voeding

Nadere informatie

Hoofdstuk 6B Lichaamsbeweging en sport

Hoofdstuk 6B Lichaamsbeweging en sport Hoofdstuk 6B Lichaamsbeweging en sport 6B.1 Inleiding Regelmatig bewegen heeft een positieve invloed op de gezondheid. Daarnaast zorgt het voor ontspanning en plezier. Dit geldt voor iedereen, dus ook

Nadere informatie

Lichaamsbeweging en sport

Lichaamsbeweging en sport Hoofdstuk 6B Lichaamsbeweging en sport 6b.1 Inleiding Regelmatig bewegen heeft een positieve invloed op de gezondheid. En het zorgt voor ontspanning en plezier. Dit geldt voor iedereen, dus ook voor mensen

Nadere informatie

Voedingsadvies bij hypoglykemie (te laag bloedglucose) Voedingsadvies

Voedingsadvies bij hypoglykemie (te laag bloedglucose) Voedingsadvies Voedingsadvies bij hypoglykemie (te laag bloedglucose) Wanneer u last heeft van een te lage bloedglucose (hypoglykemie) kunnen de volgende klachten zich voordoen: trillen, transpireren, bleekheid, duizeligheid,

Nadere informatie

Richtlijnen insulinepomptherapie

Richtlijnen insulinepomptherapie Interne geneeskunde Richtlijnen insulinepomptherapie bij insuline-resistentie In deze folder staan praktische richtlijnen voor het starten en gebruiken van de insulinepomp. Heeft u na het lezen van de

Nadere informatie

Deze brochure is gebaseerd op de NDF Voedingsrichtlijn Diabetes. Lekker. en gezond eten met diabetes

Deze brochure is gebaseerd op de NDF Voedingsrichtlijn Diabetes. Lekker. en gezond eten met diabetes Deze brochure is gebaseerd op de NDF Voedingsrichtlijn Diabetes Lekker en gezond eten met diabetes 3 Gezond eten heeft zin Met diabetes heb je extra veel plezier van gezond eten: je zit lekkerder in je

Nadere informatie

Instructie voor diabetespatiënten die een operatie ondergaan

Instructie voor diabetespatiënten die een operatie ondergaan Instructie voor diabetespatiënten die een operatie ondergaan Inleiding Binnenkort wordt u opgenomen in het TweeSteden Ziekenhuis vanwege een operatie. Tijdens de opname kunnen uw bloedsuikers gaan schommelen.

Nadere informatie

Hypo- en hyperglycaemie

Hypo- en hyperglycaemie Hoofdstuk 4 Hypo- en hyperglycaemie 4.1 Inleiding Normaal schommelt het bloedglucosegehalte tussen 4 en 8 mmo/l. Bij mensen met diabetes mellitus is een waarde tussen de 4 en de 10 mmol/l acceptabel. Bij

Nadere informatie

Voorbereiding op een operatie bij diabetes

Voorbereiding op een operatie bij diabetes Voorbereiding op een operatie bij diabetes Binnenkort wordt u opgenomen in het Radboudumc vanwege een operatie. Tijdens de opname kunnen uw bloedsuikers gaan schommelen. Dit komt omdat u nuchter moet

Nadere informatie

Workshop Korfbal & Voeding: maximaal effect door minimale aanpassingen. Miracle Performance

Workshop Korfbal & Voeding: maximaal effect door minimale aanpassingen. Miracle Performance Workshop Korfbal & Voeding: maximaal effect door minimale aanpassingen. Bob ter Haak Miracle Performance Bob ter Haak Eigenaar Miracle Performance Sportdiëtist Bewegingsdeskundige Docent Sport Fietsen

Nadere informatie

Sporten met diabetes

Sporten met diabetes Sporten met diabetes Inleiding Sport en beweging hebben invloed op de bloedsuikerwaarden. Voor iedereen is de invloed hiervan op de diabetesregulatie anders. In deze folder leest u een aantal basisadviezen

Nadere informatie

Aanpassen diabetesmedicatie tijdens voorbereiding voor gastroscopie die vóór 12.00 uur plaatsvindt

Aanpassen diabetesmedicatie tijdens voorbereiding voor gastroscopie die vóór 12.00 uur plaatsvindt Aanpassen diabetesmedicatie tijdens voorbereiding voor gastroscopie die vóór 12.00 uur plaatsvindt Diabetespolikliniek Beter voor elkaar 2 Inleiding U heeft deze folder ontvangen zodat u uw diabetesmedicatie

Nadere informatie

Voedingsadviezen bij twee maal daags insulinegebruik

Voedingsadviezen bij twee maal daags insulinegebruik Voedingsadviezen bij twee maal daags insulinegebruik U heeft diabetes mellitus en gebruikt hiervoor twee maal daags insuline. Deze brochure geeft extra informatie over uw dieet in bijzondere situaties

Nadere informatie

Afdeling Diëtetiek. Voedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes

Afdeling Diëtetiek. Voedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes Afdeling Diëtetiek Voedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes Inleiding Zwangerschapsdiabetes (diabetes gravidarum) is een vorm van diabetes die tijdens de zwangerschap ontstaat en meestal na de bevalling

Nadere informatie

Informatie voor de omnipodgebruiker

Informatie voor de omnipodgebruiker Informatie voor de omnipodgebruiker Inhoudsopgave Informatie voor de omnipodgebruiker blz 3 Hoe te handelen bij een (onverwachte) lage glucose blz 4 Hoe te handelen bij een (onverwachte) hoge glucose blz

Nadere informatie

De poliklinische instelling van de insulinepomp

De poliklinische instelling van de insulinepomp De poliklinische instelling van de insulinepomp Inleiding. Je hebt Diabetes mellitus en gaat hiervoor een insulinepomp gebruiken. De kinderdiabetesverpleegkundige heeft je informatie gegeven over de instellingsfase

Nadere informatie

Informatie voor omnipodgebruikers

Informatie voor omnipodgebruikers Informatie voor omnipodgebruikers Deze folder bevat praktische informatie voor de omnipod-gebruiker. Met het woord pod in deze folder bedoelen we het apparaatje (insulinereservoir, canule en pomp ineen)

Nadere informatie

Coaching POH, Najaar 2015 MIT in de eerste lijn

Coaching POH, Najaar 2015 MIT in de eerste lijn Coaching POH, Najaar 2015 MIT in de eerste lijn Paul vd Broek, huisarts Goirle en kaderarts DM Yvette van Kooten, diabetesverpleegkundige Heleen Berkelmans, diëtiste Inhoud Theorie Rol diëtist (ingebrachte)

Nadere informatie

Voedingsdagboek Algemeen

Voedingsdagboek Algemeen Patiënteninformatie Voedingsdagboek Algemeen Praktische tips bij het invullen van een voedingsdagboek. 1234567890-terTER_ Voedingsdagboek Algemeen Praktische tips bij het invullen van een voedingsdagboek.

Nadere informatie

Diëtetiek VOEDING EN ZWANGERSCHAPSDIABETES

Diëtetiek VOEDING EN ZWANGERSCHAPSDIABETES Diëtetiek VOEDING EN ZWANGERSCHAPSDIABETES PATIËNTENVOORLICHTING Ziekenhuis Rivierenland 2 Zwangerschapsdiabetes (= diabetes gravidarum) is een vorm van diabetes mellitus die tijdens de zwangerschap ontstaat

Nadere informatie