4 april 2005 PRMER-0117-RL. Vlaamse Landmaatschappij Provinciale afdeling Antwerpen

Transcriptie

1 administratie Milieu-, Natuur-, Land- en Waterbeheer afdeling Algemeen Milieu- en Natuurbeleid, cel Mer Graaf de Ferrarisgebouw Koning Albert II-laan 20, bus BRUSSEL tel: 02/ fax: 02/ Richtlijnen milieueffectrapportage Natuurinrichtingsproject Turnhouts Vennengebied West Projectuitvoeringsplan 2 Omgeving Zandven, Peerdsven en kijktoren Bels Lijntje Vlaamse Landmaatschappij Provinciale afdeling Antwerpen 4 april 2005 PRMER-0117-RL

2 1 Inleiding Het voorgestelde project van de Vlaamse Landmaatschappij is het tweede deelprojectuitvoeringsplan voor het natuurinrichtingsproject Turnhouts Vennengebied - West. Het deelproject omvat infrastructuur- en kavelwerken, waterhuishoudingswerken, grondwerken en de uitbouw van natuureducatieve en recreatieve voorzieningen. Het deelprojectgebied is gelegen op het grondgebied van de stad Turnhout en de gemeente Merksplas. Het deelproject, exclusief de te herbebossen oppervlakte, omvat een oppervlakte van zo n 30 hectare, verdeeld over enkele deelgebieden.. Het project is mer-plichtig volgens het besluit houdende vaststelling van de categorieën van projecten onderworpen aan milieueffectrapportage van de Vlaamse Regering van 10 december 2004 en valt onder de volgende rubriek: o bijlage II, rubriek 1d, 2 e punt: ontbossing met het oog op de omschakeling naar een ander bodemgebruik voorzover de oppervlakte 3 ha of meer bedraagt en voorzover artikel 87 van het Bosdecreet niet van toepassing is. Het deelproject bevat o.a. een ontbossing van ca 11 ha naaldbos en 3.5 ha loofbos. De bebossing ter compensatie van de te ontbossen oppervlakte zal meer dan 10 ha bedragen (afhankelijk van de compensatiesleutel voor het loofbos 14.5 tot 18 ha) en is bijgevolg merplichtig volgens bijlage II, rubriek 1d, 1 e punt van bovenvernoemd besluit: eerste bebossing voor zover de oppervlakte 10 ha of meer bedraagt. Het kennisgevingsdossier is door de Cel Mer van de afdeling algemeen Milieu- en Natuurbeleid volledig verklaard op 31 januari De ter inzage legging liep van 11 februari 2005 tot en met 12 maart 2005 in het stadhuis van Turnhout en in het gemeentehuis van Merksplas. De aankondiging van de ter inzage legging gebeurd door aanplakking aan het stadhuis. In Turnhout is dit tevens via een aankondiging in de lokale pers gebeurd. Parallel aan de ter inzage legging werden de adviezen bij de administraties en openbare besturen gevraagd. Richtlijnen milieueffectrapportage - PRMER /12

3 Deze richtlijnen zijn opgesteld door de Cel Mer en hebben betrekking op de inhoudsafbakening van het MER. Ontvangen inspraakreacties en adviezen worden hierin meegenomen (zie verder). 2 Vorm en presentatie Met betrekking tot de vorm en presentatie vraagt de Cel Mer om: recent kaartmateriaal te gebruiken voorzien van een duidelijke bronvermelding, schaalaanduiding, oriëntatie en legende; het kaartmateriaal zodanig te presenteren dat het van goede kwaliteit is, m.n. overzichtelijk, duidelijk, bruikbaar (voldoende detailniveau), hanteerbaar (bij voorkeur A4, maximaal A3) en gemakkelijk begrijpbaar, ook voor een niet-deskundige; een aantal kaarten dienen best (ook) op situeringsschaal gegeven te worden (vb kaart 3); de bron van de gebruikte basiskaarten te vermelden (vb. topografische kaarten = NGI; meer info gebruikte bronnen aangeven waar relevant (bv. de typologie van de ecologisch waardevolle waterlopen op kaart 9); aandacht te besteden aan de overeenstemming tussen de tekst, de figuren en de legende (bv: op kaart 2 ontbreken de lokaal vrij te stellen zichtlijnen die in de legende aangeduid staan.); de locatiegebonden milderende maatregelen cartografisch te illustreren; een verklarende woordenlijst, afkortingenlijst, lijst van figuren, lijst van tabellen en literatuurlijst bij het rapport op te nemen; achtergrondinformatie in de bijlagen op te nemen; de data van de verschillende besluitvormingsstappen en openbare onderzoeken in het kader van deze besluitvorming op te nemen in het rapport; de gevolgde stappen en data van het MER-proces op te nemen in het rapport; in een inleiding tevens de benodigde vergunningen (incl. machtigingen etc), inclusief een korte beschrijving van de procedure, en de rol van het MER in een dergelijk proces te schetsen. Richtlijnen milieueffectrapportage - PRMER /12

4 3 Doelstelling, verantwoording en besluitvorming Art , 1, a en b De verantwoording in de kennisgeving geeft aan dat men met het tweede deelproject binnen het natuurinrichtingsproject Turnhouts Vennengebied de levensgemeenschappen die gebonden zijn aan vochtige tot natte heiden en vennen wil herstellen. Een deel van deze habitats is aangemeld door het Habitatrichtlijngebied Vennen, heiden en moerassen rond Turnhout. Hierbij is het echter wenselijk om aan te geven dat deze gemeenschappen een hogere ecologische waarde hebben dan de aanwezige bossen. Het doel van het project-mer is het nagaan van de mogelijke milieueffecten van de voorgestelde maatregelen en modaliteiten. Het kennisgevingsdossier heeft een overzicht van de vergunningen die noodzakelijk zijn voor het project en van de administratieve voorgeschiedenis van het project. Eventueel nodige machtigingen en dergelijke zijn niet vermeld bij de vereiste vergunningen. Dit zal in het definitieve MER wel het geval zijn. 4 Voorgenomen projecten en alternatieven Art , 1, c, d en e Het voorgenomen project is een natuurinrichtingsproject dat de levensgemeenschappen die gebonden zijn aan vochtige tot natte heiden en vennen wil herstellen. Om dit te kunnen bereiken omvat het project infrastructuur- en kavelwerken (ontbossing ifv heideherstel, inrichting voor begrazingsbeheer), waterhuishoudingswerken (herstel van de waterhuishouding van het Peerdsven en maatregelen ter vermijding van instroom van eutroof water in vennen) en grondwerken (uitbaggeren van vennen, herstel van vennen en plaggen). Daarnaast worden natuureducatieve en recreatieve voorzieningen uitgebouwd door het plaatsen van een uitkijktoren, plaatsen van infoborden, rust- en picknickplaatsen en de (her)aanleg van wandelpaden. Deze werken worden gesitueerd op kaart 2 in de figurenbundel van de kennisgeving. Richtlijnen milieueffectrapportage - PRMER /12

5 De uitvoering van het project gebeurt gefaseerd wat de ontbossingen betreft. Dit zal gebeuren naarmate gronden waarop de vereiste herbebossing kan gebeuren beschikbaar worden. In het kennisgevingsdossier werden de te bebossen, reeds verworven percelen (ongeveer 7 ha) niet als deel van het project beschouwd. In het MER zal dit wel beschouwd worden en zal een duidelijke fasering van de werken aangegeven worden. De bespreking van de bebossingseffecten op later te verwerven percelen zal, gezien deze in dit stadium nog niet gekend zijn, via een aanvullend ontheffingsdossier gebeuren. Het streefbeeld van de compensatiebossen dient duidelijk aangegeven te worden. Het project-mer dient de huidige ruimtelijke situatie en de toekomstige situatie nauwkeurig te omschrijven, te situeren en te illustreren. Hiervoor kan gebruik gemaakt worden van kaartmateriaal of luchtfoto s waarop de voor het project relevante wegen, waterlopen en dergelijke meer duidelijk aangeduid worden. In het MER zal eveneens opgave worden gedaan van mogelijke sites die noodzakelijk zijn voor het uitvoeren van de werkzaamheden waarvan de locaties nog niet zijn gekend (bv. voor het plaatsen van de werfkeet). Dit is noodzakelijk t.b.v. het inschatten van locatiegebonden effecten (vb. tijdelijk biotoopverlies). Deze plaatsen kunnen aangeduid worden door onderzoek naar gevoelige en kwetsbare zones (per discipline). Het kennisgevingsdossier geeft aan dat geen locatie-alternatieven voor het projectgebied onderzocht gaan worden gezien dit bij besluit van de Vlaamse Regering vastgesteld werd. Voor de volgende aspecten worden wel locatie-alternatieven onderzocht: - de locatie van het uitkijkplatform - de mate van ontbossing Daarnaast worden uitvoeringsalternatieven in beschouwing genomen voor o.a. de wijze van slibruiming in de vennen. Het MER zal tevens de voor- en nadelen van het nulalternatief beschrijven. Richtlijnen milieueffectrapportage - PRMER /12

6 5 Juridische en beleidsmatige context Art , 1, f De kennisgeving heeft opgave gedaan van het juridisch/ beleidsmatig kader dat voor dit MER van belang is. Het MER zal zorgvuldig nagaan waar de projectrelevantie zich situeert en met name ook aangeven of de voorwaarde onderzoeksturend kan zijn dan wel procedurebepalingen bevat of een combinatie van beide. Het is van belang om ook tijdens het opstellen van het MER de stand van zaken hiervan op te volgen. Bij de voorstelling van de juridisch-beleidsmatige randvoorwaarden zal rekening gehouden worden met de aanbevelingen van de Cel Mer (cfr. nieuwsbrief 3 op de website De Kaderrichtlijn Water is omgezet in Vlaamse wetgeving via het decreet op het Integraal Waterbeleid en dient dus niet afzonderlijk vermeld te worden. Ruimingsspecie (zie p 24 van de kennisgeving) is steeds een afvalstof. Dit dient zo vermeld te worden. Alle relevante acties van het actieplan natuurlijke entiteiten van de Stad Turnhout (periode ) dienen vermeld te worden. Een toetsing aan de doelstelling van het RSV wat betreft bosbeleid dient uitgevoerd te worden. 6 Bestaande toestanden en milieueffecten 6.1 Bestaande toestand en ontwikkelingsscenario s Art , 1, g Als referentiesituatie dient de huidige situatie van het gebied beschreven te worden. Hierbij dienen de gebieden voor de bebossingcompensatie ook beschouwd te worden. De kennisgeving geeft een beschrijving per discipline van de wijze waarop de referentiesituatie zal worden beschreven en welke bestaande gegevens daarvoor gebruikt zullen worden. Richtlijnen milieueffectrapportage - PRMER /12

7 Aanvullend hierbij kan nog aangegeven worden dat met betrekking tot de discipline bodem: zal aandacht besteed worden aan eventuele bodemverontreinigingen. Zo vermeldde OVAM in haar advies dat op perceel Turnhout/1AFD/sectie A perceel 0092 L 2 een verontreiniging met minerale olie en PAK s aangetroffen werd (dossiernr KSB). zal aandacht besteed worden aan de kwaliteit van het te ruimen slib met betrekking tot de discipline water: zal de huidige waterkwaliteit van de vennen beschreven worden, alsook de kwaliteit van instromend water indien dit relevant is dient het meetnet van de stad Turnhout tevens opgenomen te worden in de bronnen. Onder andere gegevens over de Nattenloop zijn relevant. met betrekking tot de discipline monumenten en landschappen: dient de uitvoeringswijze van het graafwerk (afschuining van oevers, herinrichting van vennen) beter aangegeven te worden. Dit voor de effectbepaling rond verlies van erfgoedwaarden in de bodem. met betrekking tot de discipline fauna en flora: dienen de huidige bossen gedetailleerd omschreven te worden. Dit zowel naar huidige als naar potentiële samenstelling en leeftijd/structuuropbouw. dienen de percelen voor de compensatiebossen gedetailleerd omschreven te worden. Dit zowel naar huidige als naar potentiële vegetatiesamenstelling. zal bijkomende inventarisatie moeten gebeuren als blijkt dat de beschikbare informatie ontoereikend is om de huidige toestand te beschrijven. In het MER zal rekening gehouden worden met volgende ontwikkelingsscenario s: de realisatie van de gewestplanbestemmingen, het natuurontwikkelings- en landschapsontwikkelingsscenario. Tijdens het opstellen van het MER dient gebruik gemaakt te worden van de disiciplinespecifieke delen van Richtlijnenboek m.e.r. meer bepaald de hoofdstukken met Richtlijnen milieueffectrapportage - PRMER /12

8 betrekking tot (bronnen van) Basisinformatie, (afbakening van het) Studiegebied en (analyse van de) Referentiesituatie. 6.2 Milieueffecten en milderende maatregelen Art , 2, a, b, c Het kennisgevingsdossier geeft een overzicht van de te verwachten directe en indirecte effecten, uitgezonderd de te bebossen zones. Per discipline wordt in het kennisgevingdossier een overzicht gegeven van de te onderzoeken effectgroepen. In het project-mer moeten deze milieueffecten onderzocht en beoordeeld worden en in functie van het gevoerde effectenonderzoek dienen milderende maatregelen voorgesteld en uitgewerkt worden. De methodologie voor de effectvoorspelling en het gehanteerde significantiekader zal binnen elke discipline in het MER duidelijk worden omschreven. De cumulatieve effecten van de ontwikkelingsscenario s zullen in rekening gebracht worden. Aanvullend kan hierbij aangegeven worden dat: met betrekking tot de discipline bodem: zal een grondbalans opgesteld worden zal nagegaan worden of er een technisch verslag en bodembeheerrapport opgesteld dienst te worden; in functie van de beschikbaarheid zullen de conclusies van het technisch en bodembeheerrapport in het MER opgenomen worden zal nagegaan worden wat er met het slib kan/zal gebeuren in functie van de kwaliteit, hierbij zullen een aantal zoekzones voor opslag van het slib voorgesteld worden met betrekking tot de discipline water: de effecten op de waterhuishouding (zowel kwantitatief als kwalitatief) bespreken. Hierbij ook aangeven welke knelpunten (o.a. instromend water van landbouwgronden) niet in dit project opgenomen kunnen worden en eventueel in een later uitvoeringsplan behandeld zullen worden. de nodige info om de watertoets te kunnen uitvoeren aangereikt zal worden Richtlijnen milieueffectrapportage - PRMER /12

9 met betrekking tot de discipline fauna en flora: zal het - al dan niet tijdelijk - biotoopverlies en/of biotoopwinst kwantitatief uitgedrukt worden. Hierbij zal rekening gehouden worden met enerzijds rechtstreekse verliezen of winst en anderzijds tweede orde winst of verlies ten gevolge van bijvoorbeeld verdroging of de kleine restpopulaties. Dit zowel voor het in de kennisgeving aangeduide studiegebied als de te bebossen percelen. zoals in het kennisgevingsdossier aangegeven zal de passende beoordeling opgenomen worden in het MER met betrekking tot de discipline monumenten en landschappen: de effecten van alle ontbossingen bestuderen (en dus niet enkel naaldbos zoals vermeld op p90). de effecten op paleo-ecologische waarden door het uitgraven van vennen dienen tevens onderzocht te worden. Overleg met het VIOE is aangewezen. de historische waarden van de vennen dient ook aangegeven te worden (relatie Peerdsven, Boones Blijk, Venneke). met betrekking tot de discipline mens: zal aandacht besteed worden aan de impact van het project op landbouwgebieden binnen en buiten het projectgebied. zal het voorkomen van sluipverkeer ingeschat worden en zullen maatregelen voorgesteld worden om dit te beperken. 6.3 Vergelijking van de alternatieven Art , 2,e Voor de in het rapport behandelde alternatieven dient de milieu-impact ingeschat te worden. Het MER zal duidelijk de methodologie beschrijven om de alternatieven op basis van hun effecten t.o.v. elkaar af te wegen. In deze afweging wordt ook het nulalternatief opgenomen. Het rapport zal aantonen of het voorgestelde project het best haalbare project is voor het milieu en voor de natuurwaarden, ook op lange termijn. Richtlijnen milieueffectrapportage - PRMER /12

10 7 Leemten in de kennis Art , 4 Het MER dient opgave te doen van de leemten in de kennis die tijdens het uitvoeren van het onderzoek werden vastgesteld. Deze leemten kunnen opgedeeld worden naar aard van de leemte waarbij dan onderscheid dient gemaakt te worden tussen leemten met betrekking tot het project, met betrekking tot de inventaris en aangaande methode en inzicht. Het MER zal eveneens aangeven hoe met deze leemten omgegaan is en hoe zij kunnen doorspelen naar de besluitvorming. 8 Monitoring en evaluatie Art , 2, d In het MER zal per discipline aangegeven worden of er eventueel opvolgingsmaatregelen voor te stellen zijn bijvoorbeeld vanuit de vergunningsreglementering of vanuit de leemte in kennis. Verder zal opgave worden gedaan van een monitoringprogramma voor die elementen waarvoor dit - vanuit de leemten in de kennis - noodzakelijk wordt geacht. 9 Integratie en eindsynthese Art , 2, e In een afzonderlijk deel zal het rapport een disciplineoverschrijdende, leesbare samenvatting geven over de verwachte gevolgen voor het milieu en hoe en in welke mate de voorgestelde maatregelen deze kunnen milderen. Bij de eindsynthese zal aandacht besteed worden aan de conclusie van de watertoets en de passende beoordeling. 10 Tewerkstelling, investering en gebruikte materialen Art , 3 In dit hoofdstuk geeft het rapport aan welke de verwachte tewerkstellings- en investeringseffecten zijn van de voorgenomen activiteiten. Daarnaast zal in dit hoofdstuk ook aangegeven worden welke materialen in de uitvoeringsfase van dit project gebruikt zullen worden. Richtlijnen milieueffectrapportage - PRMER /12

11 11 Niet-technische samenvatting Art , 5 De niet-technische samenvatting vormt een afzonderlijk leesbaar deel van het rapport dat de essentie van de overige delen beknopt weergeeft. De tekst moet zodanig geschreven zijn dat zij begrijpelijk is voor de gemiddelde lezer. Deze niet-technische samenvatting wordt in het MER opgenomen en tevens in digitale vorm aangeleverd. 4 april 2005, ir. Luc Janssens celverantwoordelijke Natuurtechnische Milieubouw Richtlijnen milieueffectrapportage - PRMER /12

12 Inspraakreacties Van burgers: - vanuit Merksplas; geen - vanuit Turnhout: geen Lijst van de administraties, overheidsinstellingen en openbare besturen die reageerden: AMINAL, Afdeling Bos & Groen - Antwerpen AMINAL, Afdeling Land Limburg (tav Jozef Dekrock) OVAM AROHM, Afdeling Monumenten en Landschappen Provincie Antwerpen, dienst waterbeleid College van Burgemeester en Schepenen van de stad Turnhout College van Burgemeester en Schepenen van de gemeente Merksplas Lijst van de administraties, overheidsinstellingen en openbare besturen die hebben laten weten geen opmerkingen te hebben: AROHM, Afdeling ROHM Antwerpen, Cel Monumenten en Landschappen AROHM, Afdeling ROHM Antwerpen, de gemachtigde ambtenaar Lijst van de administraties, overheidsinstellingen en openbare besturen die niet reageerden: AMINAL, Afdeling Water Instituut voor Natuurbehoud De Gouverneur van de Provincie Antwerpen Provincie Antwerpen, dienst milieu en natuurbehoud Richtlijnen milieueffectrapportage - PRMER /12