Visio Onderwijs. Schoolgids

Transcriptie

1 Visio Onderwijs Schoolgids

2 Schoolgids Huizen /

3 Deel 1 / Algemeen 4 Voorwoord 4 Ontwikkelen van vaardigheden en mogelijkheden 4 Werken aan perspectief 4 Kwaliteit van onderwijs 5 Koninklijke Visio, expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen 6 Perspectief voor iedereen 6 Het onderwijs van Koninklijke Visio 6 Indeling Visio Onderwijs 6 Instellingsplan 6 Het onderwijsaanbod 7 - Speciaal onderwijs 7 - Voortgezet speciaal onderwijs 7 - Speciaal onderwijs voor leerlingen met een meervoudige beperking 7 - Voortgezet speciaal onderwijs voor leerlingen met een meervoudige beperking 7 Leerlingenaantallen 7 Visie op onderwijs - waar Visio Onderwijs voor staat 9 - Perspectief voor elk kind 9 - Leren leren 9 Pedagogisch klimaat en veiligheid 9 Zorg in Onderwijs 10 - Medisch handelen 10 Aanmeldingsprocedure en toelatingscriteria 10 Passend Onderwijs 11 Kwaliteitszorg 11 - Bouwen aan een adaptieve school (BAS) 11 - Opbrengstgericht werken 12 - Inspectie van het Onderwijs 12 Deel 2 / Speciaal onderwijs 13 Directie en coördinatie Locatie en gebouw 13 Visio Onderwijs Huizen in het kort Speciaal onderwijs (SO) 14 Ontwikkelingsperspectief 14 Leerroutes SO 15 Leerlijnen 16 Leerstof aanbod 16 Leerlingenzorg 17 Leerlingvolgsysteem 17 Groepsplannen 18 Handelingskalender 18 Individuele begeleiding, behandeling en verzorging 18 Verantwoording onderwijstijd en lessentabel Voortgezet speciaal onderwijs (VSO) 19 Ontwikkelingsperspectief 19 Leerroutes VSO 19 Leerlijnen 22 Leerstofaanbod 22 Stage (werkervaringstrajecten) 24 Leerlingenzorg 24 Loopbaanonderzoek / Assessment 25 IVIO examens 25 Leerlingvolgsysteem 25 Groepsplannen 26 Handelingskalender 26 Individuele begeleiding, behandeling en verzorging 26 Kamp 26 Verantwoording onderwijstijd en lessentabel Expertise van onze school 27 Kijktraining 27 Tactiele training 27 Braille 27 Oriëntatie en Mobiliteit Onderwijsopbrengsten Instroom, uitstroom en bestendiging 32 Instroom en uitstroom 32 Bestendiging 32 Uitstroom SO 32 Uitstroom VSO 33 Conclusie en trends betreffende de instroom en uitstroom: Onderwijskundige ontwikkelingen Leerlingenraad Ouderparticipatie Samenwerking met andere partners 39 A. Intern, binnen Visio 39 B. Extern, buiten Visio Overige zaken 42 Veiligheid 42 Gedragsregels 43 Schorsen en verwijderen 43 2

4 Informatieverstrekking door de school aan gescheiden ouders 43 Sponsoring Ons team Praktische zaken van A tot Z 45 Adresboekje 45 Activiteiten 45 Judo 45 Foto s en ander beeldmateriaal 45 Financiering Kluisjes 46 Leerlingenvervoer 46 Lentekriebels 46 Overblijven en lunch 46 Traktaties 46 Vakantierooster 46 Verlof 47 Ziekte 47 Deel 3 / Bijlagen 48 Raad van Toezicht, Raad van Bestuur, medezeggenschap en klachtenregeling 48 Raad van Toezicht Koninklijke Visio 48 Raad van Bestuur Koninklijke Visio 48 Wat is de medezeggenschapsraad (MR) en wie zitten er in? 48 Klachtenregeling 49 Jaarverslag 49 Ongevallenverzekering 50 Privacy 50 Schorsen en verwijdering 50 Vrijstelling onderwijsactiviteiten 50 Informatieverstrekking door de school aan gescheiden ouders 50 Belangrijke adressen Koninklijke Visio 51 Afkortingen en begrippen 51 Toelatingscriteria 53 Nuttige adressen 55 3

5 Deel 1 / Algemeen Deel 1 / Algemeen Voorwoord Voor u ligt de schoolgids van Visio Onderwijs. Visio Onderwijs maakt deel uit van Koninklijke Visio, expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen. Leerlingen met een visuele beperking, al dan niet in combinatie met een andere beperking, kunnen bij ons terecht tijdens hun volledige onderwijsloopbaan. Wij bieden primair onderwijs en voortgezet onderwijs aan op scholen voor (voortgezet) speciaal onderwijs, evenals ambulante onderwijskundige begeleiding voor kinderen die onderwijs volgen op reguliere of speciale scholen uit een van de andere clusters. Ook bieden we ambulante ondersteuning in het vervolgonderwijs (mbo, hbo en universiteit). Deze schoolgids geeft uitgebreide informatie over onze scholen voor kinderen en jongeren met een visuele en/of meervoudige beperking. De schoolgids biedt praktische informatie en maakt duidelijk wat Visio Onderwijs de leerling en zijn ouders te bieden heeft. Ontwikkelen van vaardigheden en mogelijkheden Het onderwijs op de Visio-scholen sluit nadrukkelijk aan bij het onderwijs op reguliere scholen. Op aangepaste wijze hanteren wij dezelfde kerndoelen als in het regulier basisonderwijs gelden. Voor leerlingen vanaf twaalf jaar is er de mogelijkheid om praktijkonderwijs, vmbo of havo te volgen. Daarbij richten we ons op een positief resultaat op het reguliere eindexamen. Leerlingen met een (ernstige) meervoudige beperking kunnen deelnemen aan praktisch onderwijs, gericht op het ontwikkelen van (arbeidsmatige) vaardigheden. We stimuleren kinderen en jongeren om hun talenten en mogelijkheden zo goed mogelijk te benutten. Dat doen we in de gebruikelijke schoolse vakken, maar we scholen de leerlingen ook in sociale en praktische vaardigheden. De leerlingen werken zowel zelfstandig als samen met andere leerlingen aan hun sociaal-emotionele, motorische en zintuiglijke ontwikkeling. We vinden het van groot belang de leerlingen te stimuleren tot maximale zelfstandigheid en zelfontplooiing. Dit wordt onder andere zichtbaar bij het werken met passende dag- en weektaken. Onderwijs aan onze leerlingen is maatwerk, dat groepsgericht wordt ingevuld. Het onderwijs bieden we in kleine groepen aan, waarbij ruimte is voor het tempo en ontwikkelingsniveau van iedere leerling. We vinden het belangrijk dat kinderen en jongeren met plezier naar school gaan. Dit is een voorwaarde voor elke leerling om zich goed te ontwikkelen en goed te kunnen leren. We hechten daarom veel belang aan een goede relatie met de leerlingen en met u als ouder. Waar mogelijk werken we graag met u samen. We nodigen u en uw kind dan ook van harte uit om uw verwachtingen met ons te delen en vorm te geven. Werken aan perspectief Visio Onderwijs heeft de ambitie en de taak systematisch en doelgericht te werken aan het maximaliseren van prestaties van de leerlingen. We stellen hoge, realistische doelen voor onze leerlingen en onze scholen. Leerlingen uitdagen en planmatig handelen doen we op basis van een analyse van de prestaties van de leerling. Het zogenaamde ontwikkelingsperspectiefplan (OPP) is richtinggevend voor het onderwijs dat we uw kind aanbieden. Hierin geven we aan op welk niveau de leerling werkt en wat het verwachte uitstroomperspectief is. Dit plan komt in samenspraak met de leerling en u als ouder tot stand. Op vaste momenten in het jaar meten wij de ontwikkeling van uw kind, zodat u zijn voortgang en ontwikkeling kunt volgen. Zo bent u ervan verzekerd dat we uw kind optimaal stimuleren om binnen de eigen mogelijkheden, maximaal te presteren. Hierover leggen we niet alleen verantwoording af aan u en uw kind, maar ook aan de samenleving. Dit laatste doen we door alle vereiste gegevens op het gebied van instroom, doorstroom en uitstroom aan de Inspectie van het Onderwijs aan te leveren. 4

6 Deel 1 / Algemeen Kwaliteit van onderwijs Onze onderwijskwaliteit meten wij regelmatig. Dit doen we door het afnemen van gevalideerde tests, het regelmatig uitvoeren van tevredenheidsonderzoeken en het afleggen van verantwoording aan de Inspectie van het Onderwijs. Met het afgeven van een basisarrangement voor iedere Visio-school heeft de inspectie geoordeeld dat wij voldoen aan de gestelde kwaliteitsnormen. Toch willen wij ons graag blijven verbeteren. Wij nodigen u en uw kind dan ook van harte uit om tips, opmerkingen en kritische noten met ons te delen. Daarmee stelt u ons in staat om voor alle leerlingen binnen Visio Onderwijs, het beste onderwijs te realiseren en daarmee optimale kansen te creëren voor een goede en passende toekomst. En dat doen we graag! We wensen u en uw kind een goed schooljaar toe. Mede namens de Raad van Bestuur, Algemene directie Onderwijs, Koninklijke Visio Marcel Janssen en Marjan van den Haak 5

7 Koninklijke Visio, expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen Perspectief voor iedereen In Nederland krijgen jaarlijks duizenden mensen te maken met blijvende slechtziendheid of blindheid. Wanneer iemand slecht ziet of helemaal blind wordt, heeft dat ingrijpende gevolgen voor wonen, werken, ontspanning, onderwijs, opvoeding en mobiliteit. Op al deze terreinen biedt Koninklijke Visio ondersteuning. Onze diensten zijn er voor kinderen en volwassenen die slechtziend of blind zijn. Ook mensen die naast een visuele beperking een andere beperking hebben, kunnen bij ons terecht. Met vakmanschap en bezieling begeleiden wij onze cliënten en leerlingen bij een zo zelfstandig mogelijk leven. Mensen die persoonlijk of professioneel betrokken zijn bij iemand met een visuele beperking, kunnen bij Visio terecht voor advies, ondersteuning en deskundigheidsbevordering. In onze dienstverlening staat de vraag van de leerling en de cliënt centraal. Samen zoeken we naar de beste oplossing. Indeling Visio Onderwijs Ruim tweeduizend kinderen ontvangen onderwijs of onderwijskundige begeleiding van Visio. Bijna 75 procent van de kinderen met een visuele beperking neemt deel aan thuisnabij onderwijs, mede dankzij de ambulante onderwijskundige begeleiding van Visio. Dit kan op een reguliere school zijn of op een speciale school buiten Visio. Daarnaast heeft Visio eigen onderwijslocaties voor (voortgezet) speciaal onderwijs aan leerlingen met visuele beperkingen of meervoudige beperkingen in Amsterdam, Breda, Grave, Haren, Huizen en Rotterdam. Voor meer informatie over onze dienstverlening verwijzen wij u naar onze website: Het onderwijs van Koninklijke Visio Visio Onderwijs kent drie onderwijsinstellingen (drie brin-nummers). Deze onderwijsinstellingen verzorgen speciaal onderwijs, voorgezet speciaal onderwijs en ambulante onderwijskundige begeleiding aan leerlingen met een visuele beperking en aan leerlingen die naast een visuele beperking, ook een verstandelijke of andere beperking hebben. In de wet wordt dit onderwijs cluster 1 genoemd. De wet en het ministerie hanteren voor de leerlingen van cluster 1 de terminologie visueel gehandicapt en meervoudig gehandicapt. Binnen Visio kiezen we in plaats daarvan voor mensen/leerlingen met een visuele beperking en mensen/leerlingen met een meervoudige beperking. In deze schoolgids spreken we daarom over visueel beperkt en meervoudig beperkt. Op enkele plekken wordt meervoudig beperkt in deze schoolgids afgekort als mb. Instellingsplan Voor alle scholen van Visio Onderwijs bestaat een gezamenlijk plan voor de periode tot medio 2015: het instellingsplan. Daarin staan de visie en de missie van het onderwijs verwoord. Bovendien geeft het de accenten aan voor de komende jaren. De schoolgidsen en jaarplannen zijn afgeleid van het instellingsplan. Het plan is te verkrijgen op de onderwijslocaties, of te downloaden via In dit schooljaar wordt een nieuw strategisch meerjarenbeleidsplan voor Visio Onderwijs ontwikkeld (het instellingsplan ). Onze missie blijft meedoen mogelijk maken. Door diverse ontwikkelingen binnen de scholen en de ambulante onderwijskundige begeleiding (aob) merken we de laatste jaren op de speciale scholen een krimp van de 6

8 Deel 1 / Algemeen leerlingaantallen. Dat vraagt om creatieve oplossingen voor het behoud van een volledig onderwijsaanbod. Met nieuwe vormen van ondersteuning en meer maatwerk op reguliere en speciale scholen, willen we bereiken dat meer leerlingen met visuele beperkingen dicht bij huis onderwijs kunnen volgen. In het nieuwe instellingsplan gaan we nader in op deze ontwikkelingen. Het onderwijsaanbod Visio Onderwijs heeft in zes gemeenten onderwijslocaties van waaruit we onderwijs aanbieden. Op de onderwijslocaties is het volgende onderwijsaanbod beschikbaar: so = speciaal onderwijs vso = voortgezet speciaal onderwijs so-mb = speciaal onderwijs voor leerlingen met een meervoudige beperking vso-mb = voortgezet speciaal onderwijs voor leerlingen met een meervoudige beperking Speciaal onderwijs Het onderwijsaanbod is gericht op het behalen van de kerndoelen primair onderwijs, waarbij de wijze van aanbieden is aangepast voor leerlingen met een visuele beperking. Voortgezet speciaal onderwijs Het onderwijsaanbod is gericht op het behalen van de eindtermen voortgezet onderwijs (praktijkonderwijs, vmbo, havo), waarbij de wijze van aanbieden is aangepast voor leerlingen met een visuele beperking. Het voortgezet speciaal onderwijs bereidt leerlingen voor op doorstroom naar het vervolgonderwijs (uitstroomprofiel vervolgonderwijs) of op het gaan uitoefenen van een (beschermde) functie op de arbeidsmarkt (arbeidsmarktgericht uitstroomprofiel). Speciaal onderwijs voor leerlingen met een meervoudige beperking Het onderwijsaanbod is gericht op het behalen van de kerndoelen so-mb, waarbij de wijze van aanbieden is aangepast voor leerlingen met een visuele beperking. Er zijn vijf leerroutes. Deze zijn ingericht naar ontwikkelingsleeftijd. Voortgezet speciaal onderwijs voor leerlingen met een meervoudige beperking Het vso-mb bestaat uit vijf leerroutes ingericht naar ontwikkelingsleeftijd waaraan uitstroomprofielen zijn verbonden. Het onderwijsaanbod richt zich op een goede voorbereiding op wonen, werken, samenleven en invulling geven aan de vrije tijd. Afhankelijk van de leerroute vindt uitstroom plaats naar belevingsgerichte, activerende of arbeidsmatige dagbesteding of naar een beschermde arbeidsplaats. Leerlingenaantallen Visio geeft onderwijs aan circa 500 leerlingen en ambulante onderwijskundige begeleiding aan ruim leerlingen. Het aantal leerlingen dat onderwijs volgt op een van onze onderwijslocaties daalt sinds enkele jaren licht. De daling wordt vooral ingegeven door demografische ontwikkelingen. Tevens heeft ons streven naar integratie van leerlingen in het regulier onderwijs tot gevolg dat minder leerlingen speciaal onderwijs volgen bij Visio. Om u een indruk te geven van de grootte van de onderwijslocaties en de ontwikkeling in leerlingenaantallen ziet u hieronder een overzicht van de aantallen per locatie, over de afgelopen zes jaar. Visio onderwijs streeft naar onderwijs dicht bij huis. Dit betekent dat we integratie in het reguliere onderwijs proberen te bevorderen. Dit doen we door het bieden van ambulante onderwijskundige begeleiding (aob) in alle onderwijsvormen in Nederland. Op deze manier maakt circa 75 procent van onze leerlingen gebruik van thuisnabij onderwijs met ambulante onderwijskundige begeleiding. Ambulante onderwijskundige begeleiding 7

9 wordt geboden aan leerlingen en hun leraren in het basisonderwijs, voortgezet onderwijs, middelbaar beroepsonderwijs, overig (voortgezet) speciaal onderwijs en aan hogescholen en universiteiten. Het resultaat van ons streven naar maximale integratie is een groeiend leerlingenaantal in de aob. De verwachting is dat in de komende jaren het aantal aob-leerlingen zich zal stabiliseren. Hieronder ziet u een overzicht van de ontwikkeling van de leerlingenaantallen in de aob van Visio. De aob wordt vanuit de regio s Noord-, Midden- en Zuid-Nederland aangeboden. Ambulante onderwijskundige begeleiding Organogram van Visio Onderwijs: 8

10 Deel 1 / Algemeen Visie op onderwijs - waar Visio Onderwijs voor staat Perspectief voor elk kind Perspectief voor elk kind is een belangrijk uitgangspunt van ons onderwijs. We willen als onderwijsinstelling ieder kind, ongeacht de individuele beperkingen, een perspectief voor de toekomst bieden. Elk kind is anders en heeft een eigen ontwikkeling. Die ontwikkeling en de ondersteuningsvragen van de leerling staan centraal en geven richting aan het onderwijs. Uiteraard binnen de wettelijke kaders. Daarbij vindt er een dialoog plaats tussen de leerling, de ouders en de onderwijsmedewerkers. Binnen ons onderwijs is niet alleen aandacht voor kennisontwikkeling, maar ook voor zintuiglijke, sociaal-emotionele en lichamelijke ontwikkeling. Hiermee ondersteunen en begeleiden we kinderen in hun groei naar zelfredzaamheid en zelfstandigheid. Elke leerling moet de beste mogelijkheden krijgen om tot ontwikkeling te komen en binnen zijn mogelijkheden kunnen participeren in de samenleving. We bevorderen het verantwoordelijkheidsgevoel van onze leerlingen. Ze doen op school, behalve kennis, ook vaardigheden op waarmee ze een sociaal netwerk kunnen opbouwen, kunnen samenwerken en voorbereid zijn op de thema s wonen, werken, vrije tijd en burgerschap. Leren leren Leren leren is een belangrijk concept in ons onderwijsprogramma. Het heeft drie pijlers: Leerling-initiatief: leerlingen nemen regie over hun eigen leerproces (passend bij hun ontwikkelingsniveau). Leraar is coach: de leraar bewaakt het leerproces en coacht de leerling in zijn ontwikkeling. Rijke leeromgeving: de leeromgeving en leerstof zijn rijk; ze activeren en prikkelen. Kenmerkend zijn de grote inbreng en de betrokkenheid van leerlingen. We sluiten zo goed mogelijk aan bij hun kennis- en belevingswereld. We begeleiden ze naar het zo zelfstandig mogelijk kunnen opdoen van nieuwe kennis en vaardigheden en naar het zelf kunnen oplossen van problemen. Dit niet alleen tijdens hun schoolloopbaan, maar in alle leer- en leefsituaties. Bij het leren leren zijn de vragen en keuzes van uw kind (of van u als ouder) meer dan voorheen bepalend voor de planning en uitvoering van het onderwijs. Gewoon waar het kan, speciaal waar het moet We vinden het belangrijk dat een kind naar díe onderwijssetting gaat, waar binnen het de beste kansen en mogelijkheden heeft om tot ontplooiing te komen. Voor het ene kind is dit het reguliere onderwijs, dichtbij huis, in combinatie met ambulante onderwijskundige begeleiding. Voor een ander kind is dit (tijdelijk) het speciaal of voortgezet speciaal onderwijs van Visio. Binnen onze scholen is het onderwijs gewoon waar het kan, speciaal waar het moet. De meeste methoden die we gebruiken binnen het speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs sluiten aan bij het reguliere basis- en voortgezet onderwijs. Hierdoor is het voor leerlingen gemakkelijker om eventueel de overstap naar het reguliere onderwijs te maken. Pedagogisch klimaat en veiligheid Visio Onderwijs vindt het belangrijk een klimaat te creëren waarin leerlingen zich veilig, gerespecteerd en gewaardeerd voelen. We nemen leerlingen serieus en vinden het belangrijk dat ze zich gesteund voelen door hun medeleerlingen en leraren. De gewenste sfeer is het uitgangspunt voor de manier waarop we met elkaar omgaan: hoe leraren met leerlingen omgaan, leerlingen met elkaar en leraren onderling. Wanneer we signaleren dat een leerling of leraar het klimaat negatief beïnvloedt, spreken we hem daarop aan. Sociale veiligheid omvat meerdere aspecten waaronder het voorkomen van pesten, agressie en seksuele intimidatie. We hechten veel waarde aan het voorkomen en signaleren van seksueel ongewenst en grensoverschrijdend gedrag. Daarom worden beleid en protocollen onder de aandacht gehouden van de leraren en vindt er periodiek scholing plaats. Ook het voorkomen, signaleren en aanpakken van pesten heeft onze actuele aandacht. Het thema bespreken we periodiek in teamvergadering en in de klas met de leerlingen. Hierbij maken we gebruik van het programma Leefstijl en het antipestprogramma Sta op tegen Pesten; voor de leerlingen met meervoudige beperkingen wordt onderzocht welk programma het meest passend is en aansluit. De scholen maken gebruik van een pestprotocol waarin een stappenplan is opgenomen ingeval pesten 9

11 gesignaleerd wordt. Verder gaat iedere school een medewerker aanwijzen als coördinator van beleid om pesten tegen te gaan en als aanspreekpunt voor leerlingen, ouders en medewerkers. Met ingang van wordt jaarlijks met een instrument de veiligheidsbeleving gemeten onder leerlingen, medewerkers en ouders, wat input geeft voor eventuele aanpassingen of verbeteringen. We willen onze leerlingen met een visuele beperking daarnaast ook een fysiek veilige omgeving bieden waarin ze veilig kunnen bewegen en waarop ze blindelings kunnen vertrouwen. Dit betekent dat we onder andere van onze leerlingen en leraren verwachten dat ze lesmaterialen gestructureerd opbergen en hun eigen spullen opruimen. De gebouwen zijn voorzien van (tactiele) verwijzers en markeringen, zodat leerlingen de weg goed kunnen vinden. De scholen beschikken over een leerlingenraad, een spreekbuis voor en door leerlingen, die in gesprek gaat met de locatieleiding over wat de leerlingen bezighoudt op school. Hierdoor kunnen we signalen snel oppakken. Zorg in Onderwijs Veel leerlingen hebben niet alleen behoefte aan het volgen van kwalitatief goed onderwijs, maar ook aan zorg. Voor een gewone school is lesgeven en zorg bieden aan uw kind soms moeilijk te combineren. Door het brede dienstenpakket van Visio (naast Onderwijs ook Revalidatie & Advies en Wonen & Dagbesteding) hebben we de mogelijkheid om op onze Visio-scholen zowel onderwijs als zorg te bieden. Binnen Visio streven we naar een optimale samenwerking tussen Onderwijs en Zorg. Eén kind, één plan is ons uitgangspunt. Hierbij nemen we de wettelijke kaders vanuit onderwijs in acht, zodat we onderwijstijd voor ieder kind effectief kunnen inzetten. Medisch handelen Visio wil zo goed mogelijk aansluiten bij de zorgbehoefte van leerlingen. Uiteraard zijn we hierin zo zorgvuldig mogelijk. Vanuit de overheid zijn er regels opgesteld waar scholen zich aan moeten houden bij het uitvoeren van medische handelingen. Met medische handelingen bedoelen we handelingen die op voorschrift van een arts uitgevoerd moeten worden. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het toedienen van medicijnen, het toedienen van (oog)druppels, het aanbrengen van huid zalf of het geven van sondevoeding. De afspraken rondom medische handelingen zijn als volgt: Als op voorschrift van een arts bij een leerling één of meerdere medische handelingen onder schooltijd verricht moeten worden, is het nodig dat de school beschikt over een uitvoeringsverzoek van de ouders. Daarnaast moet het een expliciet onderdeel zijn van het ontwikkelingsperspectiefplan van de leerling, dat door de ouders is ondertekend. Beide documenten dienen in het leerling-dossier aanwezig te zijn. Wanneer deze niet aanwezig zijn, zal de school de ouders hier om vragen. Ook wanneer de leerling de handeling zelf kan uitvoeren, moeten deze documenten opgenomen zijn in het leerlingdossier. Visio is ervoor verantwoordelijk dat bekwaam en bevoegd personeel de medische handelingen uitvoert. Dit gebeurt volgens de algemene aanwijzingen die zijn opgenomen in protocollen. Bij het uitvoeren van de handelingen wordt ook rekening gehouden met de individuele behoeften van de leerling zoals vermeld in het individueel ondersteuningsplan. Het uitvoeren van een medische handeling zonder uitvoeringsverzoek van de ouders is niet toegestaan. Om die reden worden in de scholen van Visio geen paracetamol, geen andere zelfzorggeneesmiddelen en geen homeopathische middelen toegediend zonder uitvoeringsverzoek en ingevuld ondersteuningsplan. Aanmeldingsprocedure en toelatingscriteria Wanneer u een kind met een visuele beperking wilt aanmelden voor (ondersteuning in) onderwijs, kunt u bellen met het Cliëntservicebureau van Visio ( ). Een medewerker brengt uw vragen in kaart en geeft informatie over het aanmeldproces en de onderzoeken die er deel van uitmaken. De Commissie van Onderzoek, die bestaat uit een schoolleider, gedragswetenschapper, oogarts en maatschappelijk werker, beoordeelt de aanmelding. Met inbreng van de expertise van de verschillende leden, komt de commissie tot een besluit over de toelating tot 10

12 Deel 1 / Algemeenonderwijs of ambulante onderwijskundige begeleiding van Visio. Het kan zijn dat het kind regulier onderwijs kan volgen met ondersteuning van een ambulant onderwijskundig begeleider. Het is ook mogelijk dat het kind een dusdanige beperking ondervindt van zijn visus, dat we onderwijs het beste op een van de onderwijslocaties van Visio kunnen bieden. De Commissie van Onderzoek hanteert bij haar besluit naast de toelatingscriteria van cluster 1 tevens de hulpvraag van het kind en de vragen en behoeften van u als ouder. De commissie neemt binnen zes weken na aanmelding en ontvangst van het onderwijskundig rapport van de huidige school en de actuele oogheelkundige gegevens een besluit over toelating. Passend Onderwijs Binnen het primair en voortgezet onderwijs (po en vo) zijn regionale samenwerkingsverbanden gevormd waarin ook de speciale scholen voor leerlingen met lichamelijke beperkingen, verstandelijke beperkingen en gedragsproblematiek zijn opgenomen. De scholen voor leerlingen met visuele beperkingen (cluster 1) en de scholen voor leerlingen met auditieve beperkingen (cluster 2) maken hier geen onderdeel van uit, maar zijn zelfstandig. Dit heeft te maken met de relatief kleine omvang van deze doelgroepen en dus ook de beperkte omvang van deze clusters, in combinatie met de specifieke expertise die nodig is. Visio Onderwijs werkt samen met de samenwerkingsverbanden in het po en vo. We vinden het immers belangrijk dat een visuele beperking bij een kind tijdig wordt gesignaleerd en dat snelle aanmelding bij Visio Onderwijs plaatsvindt, zodat we een kind snel kunnen ondersteunen bij zijn schoolloopbaan. Voldoet het kind aan de toelatingscriteria, dan zullen we bekijken welke ondersteuning en expertise nodig zijn om het onderwijs voor de leerling zo toegankelijk mogelijk te maken. Binnen de samenwerkingsverbanden zoeken we naar nieuwe hybride vormen van onderwijs en onderwijsondersteuning. Zo loopt in Noord- Nederland een pilot Vso in de eigen regio die het voor kinderen die voorheen aangewezen waren op het speciaal onderwijs mogelijk maakt om dicht bij huis naar het voortgezet onderwijs te gaan. Kwaliteitszorg Visio Onderwijs werkt systematisch en doelgericht aan het maximaliseren van de prestaties van de leerlingen. We stellen hoge, realistische doelen voor onze leerlingen en onze scholen. Uitdagen en planmatig handelen doen we op basis van een analyse van de prestaties van de leerling. Om dit optimaliseren geven we uitvoering aan de projecten bouwen aan een adaptieve school en opbrengstgericht werken. Bouwen aan een adaptieve school (BAS) Op alle onderwijslocaties van Visio krijgt adaptief onderwijs vorm volgens de systematiek van BAS (bouwen aan een adaptieve school). In teambijeenkomsten werkt het team gedurende een aantal schooljaren, met begeleiding van het Seminarium voor Orthopedagogiek, aan zeven ontwikkelingslijnen. Deze ontwikkelingslijnen, die gaandeweg steeds verder invulling krijgen, zijn: Structuur: inrichting en aankleding van de klas en voorspelbaar handelen als leraar, weekplanning et cetera. Interactie: met de individuele leerlingen, met een groep leerlingen, met ouders (doorgaande lijn bij onder andere de ontwikkeling van een positief zelfbeeld en bij het werken met een portfolio). Zelfstandige leerhouding: leerlingen leren omgaan met regels, afspraken, tijdsbewustzijn en planning; begeleiden leerlingen in het zelfstandig leren, wat hen weer voorbereidt op het zelfgestuurd leren. Instructie: inhoud en organisatie van het instructieproces, effectief benutten instructietijd, omgaan met verschillen tussen leerlingen, diverse instructiemodellen kunnen hanteren. Samenwerkend leren: faciliteren dat leerlingen van elkaar leren in verschillende situaties zoals zelf ontdekkend leren in homogene of heterogene groepen, in tandems, in tafelgroepen of klas doorbrekend. Planningssysteem: afstemmen leerlingenzorg op de groei en ontwikkeling van de leerling. 11

13 Teamleren: komen tot een lerende organisatie om als team kennis en ervaring met elkaar te delen en daarvan te delen. BAS richt zich op een optimale afstemming van het onderwijs op de leerling, op borging van kwaliteitsdocumenten en op een effectieve en efficiënte inrichting van het onderwijs. Opbrengstgericht werken In lijn met de Wet kwaliteit (V)SO geeft Visio Onderwijs invulling aan opbrengstgericht werken. Cluster 1 (onderwijs aan leerlingen met een visuele beperking) heeft hiervoor een ontwikkeltraject ingericht waaraan alle onderwijslocaties en de ambulante onderwijskundige begeleiding van Visio Onderwijs deelnemen. Voor een deel gaat het in dit traject om het formuleren van clusterstandaarden voor opbrengsten van vakken zoals rekenen/wiskunde, taal/nederlands/engels en sociaal-emotionele ontwikkeling/ zelfredzaamheid. Maar het gaat ook om nieuwe waarden en om de overtuiging dat opbrengstgericht werken een bijdrage levert aan het beste onderwijs en aan de beste begeleiding van leerlingen met een visuele beperking. Meer planmatig en doelgericht handelen op basis van analyse van prestaties staat binnen opbrengstgericht werken centraal. Het gaat om het systematisch analyseren op leerling-, groeps-, locatie-, instellings- en clusterniveau. Het planmatig werken krijgt in de dagelijkse praktijk vorm en is gericht op het verhogen van opbrengsten vanuit het groepsplan, de leerlijnen en de zorgstructuur. In het ontwikkelingsperspectiefplan van de leerling staat beschreven wat het verwachte uitstroomniveau van de leerling is. Dit is het doel waar we naartoe werken. Jaarlijks evalueren we dit plan met de ouders (en de leerling) en bekijken we welke aanpassingen in het onderwijs of de begeleiding nodig zijn om dit doel te kunnen behalen. Inspectie van het Onderwijs De Inspectie van het Onderwijs houdt toezicht op de kwaliteit van het onderwijs en dus ook op de kwaliteit binnen Visio Onderwijs. Zij controleert of alle leerlingen onderwijs krijgen van voldoende kwaliteit of scholen voldoen aan de wet- en regelgeving en of hun financiën op orde zijn. Daarnaast rapporteert de Inspectie over ontwikkelingen in het onderwijs, met als doel het onderwijs als geheel te verbeteren. De Inspectie hanteert voor Visio Onderwijs het toezicht kader voor het (voortgezet) speciaal onderwijs, waarin het waarderingskader voor het speciaal onderwijs en het waarderingskader voor het voortgezet speciaal onderwijs zijn opgenomen. Jaarlijks maakt de Inspectie een risicoanalyse van een onderwijslocatie en bespreekt deze met de Raad van Bestuur van Visio. Mochten er geen risico s zijn, dan zal de Inspectie het basisarrangement continueren. Als de Inspectie gedurende vier jaar een onderwijslocatie niet bezocht heeft vanwege een themaonderzoek of het onderzoek voor het onderwijsverslag, dan brengt de Inspectie een vierjaarlijks bezoek aan de onderwijslocatie. In dat bezoek gaat de Inspectie in op het opbrengstgericht werken binnen de onderwijslocatie. De insteek van opbrengstgericht werken is dat het onze leerlingen daadwerkelijk oplevert. Door hoge doelen te stellen, willen we leerlingen beter voorbereiden op de maatschappij, het vervolgonderwijs, arbeid of dagbesteding. Dit sluit naadloos aan op ons streven om meedoen mogelijk te maken. 12

14 Deel 2 / Speciaal onderwijs Deel 2 / Speciaal onderwijs Visio Onderwijs Huizen Oud Bussummerweg RX Huizen T E onderwijshuizen@visio.org Directie en coördinatie Directeur: Marjan van den Haak Adjunct-directeur: Mirte van den Berg Coördinator: Esther Bron Coördinator: Suzanne Dukel 1. Locatie en gebouw Onze school ligt in het gebied Crailo, gemeente Huizen, een bos- en heiderijke omgeving. Op het terrein van Visio Onderwijs Huizen bevinden zich alsmede het Bestuursgebouw van Koninklijke Visio, een bedrijfsrestaurant, een gastenverblijf en drie woningen voor cliënten van afdeling jeugdwonen Visio. De lokalen zijn ruim en licht en de gangen breed en veilig. Elk klaslokaal kent een directe of vrijwel directe uitgang naar buiten in geval van calamiteiten. Ook zijn er verzorgingsruimtes (voorzien van een tilliftinstallatie). De gymzaal, fitnessruimte en het zwembad zijn op de eerste etage gelegen, met de lift bereikbaar en voorzien van aanpassingen en apparatuur. Op de begane grond is er een kleine gymzaal/therapieruimte, voorzien van vloerverwarming. Beide bewegingsruimten zijn voorzien van reliëfstroken op de vloer. Tevens heeft de school een schooltuin. Onderwijs Huizen is goed bereikbaar omdat het aan de snelweg A1 ligt, wat prettig is voor het vervoer van leerlingen. Het gebouw is op 1 juni 2015 geopend door destijds Hare Majesteit Koningin Beatrix. Het gebouw is ingericht en aangepast voor slechtzienden en blinden. Aanpassingen zijn er door het gebruik van heldere kleuren en duidelijke contrasten, goede verlichting, oriëntatiepunten, zonwering en verwijzers. Gezien de diversiteit van onze leerlingen, maken wij gebruik van verschillende pleinen. Het terrein om de school is aangepast door middel van geleide lijnen. Er zijn vaklokalen, praktijklokalen, sensorische activeringsruimten, een donkere kamer voor visuele stimulatie, een spelkamer en kamers voor therapeuten of specialisten. 13

15 Visio Onderwijs Huizen in het kort Onze leerlingen hebben allemaal een visuele en/of meervoudige beperking. De beperkingen van de leerlingen vragen om een aanpassing van ons onderwijs. De medewerkers staan dagelijks voor de taak de ziende wereld voor onze leerlingen begrijpelijker te maken. Daarbij houden we rekening met de mogelijkheden en beperkingen van iedere leerling. Op onze school wordt er naast de reguliere vakken als rekenen, taal, geschiedenis, aardrijkskunde etc. ook heel veel aandacht besteed aan het zo zelfstandig mogelijk deelnemen aan de maatschappij. Hierbij kunt u denken aan aan- en uitkleden, boterham smeren, een boodschap doen, dit noemen wij ADL-vaardigheden (Algemene Dagelijkse Levensverrichtingen). De basis van ons onderwijs is de gedachte dat elk kind uniek is en zich ontwikkelt in zijn eigen tempo en op zijn eigen wijze. Hier proberen wij zo goed mogelijk op in te spelen. Een aantal leerlingen heeft naast hun onderwijsvraag tevens een zorgvraag. Als een leerling zorg nodig heeft, wordt dit besproken met ouders en wordt dit vastgelegd in documenten waarin ouders toestemming geven om bevoegde medewerkers de verzorging te mogen laten verrichten. Veiligheid is een basis om tot leren te komen. Hier besteden wij veel aandacht aan. Iedere leerling heeft vaste leraren. We benaderen de leerlingen met respect en ondersteunen hen bij de ontwikkeling en het verwerven van een plaats in de maatschappij. Binnen de grenzen van hun mogelijkheden stimuleren wij de leerlingen om eigen verantwoordelijkheid te nemen voor hun leerproces. Onze school kent vier verschillende afdelingen: Afdeling Speciaal onderwijs (SO-NL) (visueel beperkt in de leeftijd van 4 tot en met 12 jaar). Afdeling Speciaal onderwijs (ernstig) meervoudig beperkt (SO (E)MB) (meervoudig beperkt in de leeftijd van 4 tot en met 12 jaar). Afdeling Voortgezet speciaal onderwijs (ernstig) meervoudig beperkt (VSO (E)MB) (meervoudig beperkt in de leeftijd van 12 tot 18 jaar). Afdeling VSO Praktijkonderwijs (VSO PRO) (voortgezet speciaal onderwijs voor leerlingen in de leeftijd van 12 tot 18 jaar). Op school werken we vanuit de kerndoelen; voor een bepaalde groep leerlingen zijn deze aangepast voor vb-mb (visueel beperktmeervoudig beperkt). Deze kerndoelen geven het eindresultaat aan van het onderwijs en zijn het uitgangspunt voor de verschillende leerroutes. Binnen Onderwijs Huizen worden stappen in de ontwikkeling van het kind vastgelegd in het Ontwikkelingsvolgmodel (OVM). Voor een aantal leerlingen wordt daarnaast zoveel mogelijk gebruik gemaakt van CITO toetsen en toetsen van Deviant (voor het VSO PRO). Door de verscheidenheid van de leerlingen hebben we ervoor gekozen om te werken met leerroutes. De leerroutes zorgen er voor dat de leerling alle leerstof aangeboden krijgt. Elke leerroute leidt een leerling van het SO naar het VSO en vervolgens naar een uitstroombestemming. 2. Speciaal onderwijs (SO) Leerlingen van 4 tot 12 jaar volgen gedurende 8 jaar het speciaal onderwijs (SO). Ontwikkelingsperspectief Van iedere leerling stellen we een ontwikkelingsperspectief vast, wat beschreven staat in het OPP (ontwikkelingsperspectief Plan). Dit ontwikkelingsperspectief geeft de uitstroomrichting richting voortgezet onderwijs aan met de verwachte datum waarop de leerling deze overstap gaat maken. De uitstroombestemming bepaalt de leerroute die de leerling gaat volgen. Het vaststellen van het ontwikkelingsperspectief is de taak van de commissie van Onderzoek (CvO), op advies van de Commissie Leerlingenzorg (CLZ). De CLZ formuleert dit perspectief op basis van: Didactische vorderingen (op basis van leerlingvolgsysteem Cito en/of Deviant); Ontwikkelingsvolgmodel (OVM); Beschikbare gegevens uit herhalingsonderzoeken (IQ-test of visueel functieonderzoek); Gedrag van de leerling in de klas; 14

16 Deel 2 / Speciaal onderwijs Factoren die de ontwikkeling van de leerling belemmeren of bevorderen. Twee keer per jaar nodigen we u als ouder uit voor de bespreking van het ontwikkelingsperspectiefplan (OPP), in juni/juli en in januari/februari. Voor nieuwe leerlingen vindt de eerste bespreking van het OPP plaats binnen zes weken na plaatsing op school. Tijdens deze OPP-bespreking kijken we naar de voortgang en evalueren we de doelen. Ook komen in ieder geval de leerroute, het leerrendement, de schoolse ontwikkeling, de sociaal-emotionele ontwikkeling en de toekomstwensen van uw kind ter sprake. Tevens formuleren we individuele doelen voor uw kind. Elk jaar stellen we opnieuw vast of continuering van cluster 1 onderwijs aan de orde is. Vanuit school neemt de groepsleraar altijd deel aan deze OPP-bespreking. Daarnaast kunnen andere betrokken vanuit Visio Wonen & Dagbesteding of Revalidatie & Advies (indien uw kind van deze diensten gebruik maakt) aansluiten. De groepsleraar maakt een verslag van het gesprek dat we toevoegen aan het OPP. Het OPP krijgt u als ouder ter beschikking. Dit vormt het vertrekpunt voor het eerstvolgende gesprek. Leerroutes SO Binnen het SO van locatie Huizen kennen we 6 verschillende leerroutes. Elke leerroute leidt een leerling van het SO naar het VSO en vervolgens naar een uitstroombestemming. Op locatie Huizen zijn er de volgende leerroutes voor het SO: Leerroute SO-NL (normaal lerend, visueel gehandicapt) streeft naar een ontwikkelingsleeftijd van 12 jaar (bij een kalenderleeftijd van 12 jaar). Uitstroombestemming: Praktijkonderwijs, VMBO, HAVO of VWO. SO-EMB Leerroute A (ernstig meervoudig beperkt) streeft naar het behalen van een ontwikkelingsleeftijd van 0-24 maanden (bij een kalenderleeftijd van 18 jaar). Na het 12 e jaar stapt de leerling van SO leerroute A over naar VSO leerroute A. Uitstroombestemming: via VSO leerroute A naar belevingsgerichte dagbesteding De uitstroombestemming bepaalt de leerroute die de leerling volgt. In de leerroute staat het onderwijsproces beschreven dat een kind gedurende de schoolloopbaan aangeboden krijgt. In het speciaal onderwijs (so) zijn de uitstroombestemmingen: Vmbo bb (basisberoepsgerichte leerweg) Vmbo kb (kaderberoepsgerichte leerweg) Vmbo t (Theoretische leerweg) Havo Vwo Praktijkonderwijs In het speciaal onderwijs meervoudig beperkt (so mb) is de uitstroombestemming het vso mb. 15

17 SO-MB Leerroute B (meervoudig beperkt) streeft naar het behalen van een ontwikkelingsleeftijd van 2-4 jaar (bij een kalenderleeftijd van 18 jaar). Na het 12 e jaar stapt de leerling van SO leerroute B over naar VSO leerroute B. Uitstroombestemming: via VSO leerroute B naar taak-of activiteitgerichte dagbesteding SO MB Leerroute C (meervoudig beperkt) streeft naar het behalen van een ontwikkelingsleeftijd van 4-6 jaar (bij een kalenderleeftijd van 18 jaar). Na het 12 e jaar stapt de leerling van SO leerroute C over naar VSO leerroute C. Uitstroombestemming: via VSO leerroute C naar taak-of activiteitgerichte dagbesteding. SO-MB Leerroute D (meervoudig beperkt) streeft naar een ontwikkelingsleeftijd van 6-8 jaar (bij een kalenderleeftijd van 18 jaar). Na het 12 e jaar stapt de leerling van SO leerroute D over naar VSO leerroute D. Uitstroombestemming: via VSO leerroute D naar arbeidsmatige dagbesteding. SO-MB Leerroute E (meervoudig beperkt) streeft naar een ontwikkelingsleeftijd vanaf 8 jaar (bij een kalenderleeftijd van 18 jaar). Na het 12 e jaar stapt de leerling van SO leerroute E over naar VSO leerroute E. Uitstroombestemming: via VSO leerroute E naar arbeidsmatige dagbesteding. Hieronder volgt een toelichting op de inhoud van de leerroutes: Leerroute SO-NL (normaal lerend, visueel gehandicapt) De leerlingen in deze leerroute krijgen een aanbod gelijk aan het regulier basisonderwijs. Daarbij wordt rekening gehouden met de visuele beperking, het tempo en wordt de zelfredzaamheid en zelfstandigheid extra gestimuleerd. Streven is dat de leerlingen met 12 jaar minimaal referentieniveau 1F behalen. Met dit niveau kunnen leerlingen doorstromen naar het VMBO, HAVO of VWO. Leerlingen die niveau 1F nog niet behalen kunnen doorstromen naar het VSO PRO. SO-MB Leerroute A De basis van deze leerroute is een veilige, uitnodigende omgeving. Het onderwijs wordt gegeven vanuit een goed pedagogisch klimaat: een sfeer van welbevinden voor de hele groep, het vergroten van zelfvertrouwen, zelfstandigheid en weerbaarheid. Veel leerlingen hebben voorspelbaarheid nodig en vaak is onderwijs voorwaardelijke zorg een voorwaarde om te kunnen leren. Visio Onderwijs Huizen zet een verzorging assistent op deze groep leerlingen in zodat de leraar en de ondersteuner/assistent zich kunnen richten op het onderwijsaanbod. Veel leerlingen vragen om een specifieke benadering. Activiteiten en leerstof worden in kleine stapjes aangeboden en er is ruimte voor herhaling. Vrije activiteiten en activiteiten onder begeleiding (begeleid spelen vanuit een ontwikkelingsgerichte benadering) worden afgewisseld. Daarnaast is er ruimte voor verwerking van het geleerde door ontspanningsactiviteiten. SO-MB Leerroute B: handelend leren, leerroute C: toegepast leren, leerroute D en E zelfstandig leren Het onderwijs binnen deze leerroutes is integraal vormgegeven. Door deze manier van werken, komen alle ontwikkelingsgebieden, omschreven in de leergebied overstijgende kerndoelen aan bod: zintuiglijke en motorische ontwikkeling, sociale en emotionele ontwikkeling, zelfredzaamheid, spel, lerenleren, omgaan met media en technologische hulpmiddelen en oriëntatie en mobiliteit. Leerlijnen De leerlijnen waar mee gewerkt wordt zijn afgeleid van de door de overheid vastgestelde kerndoelen. De kerndoelen bieden een houvast en een kader aan de scholen. Voor ieder ontwikkelingsgebied en vak zijn de doelen (incl. leerlijnen) uitgewerkt in een groepsplan. Sommige kerndoelen voor het primair onderwijs zijn niet haalbaar voor onze leerlingen. Bij een aantal vakken betekent het dat onze school extra aandacht besteedt aan bepaalde onderdelen. Bij andere vakken laten we delen ervan weg omdat ze minder van toepassing zijn voor onze doelgroep. Leerstof aanbod Bij de leerroute SO-NL is de leerstof die onze leerlingen aangeboden krijgen dezelfde als in het regulier basisonderwijs. Als het nodig is, 16

18 Deel 2 / Speciaal onderwijspassen we materiaal en tempo aan. We kiezen bijvoorbeeld voor een andere methode, een aangepast programma, een andere wijze van leren of voor de inzet van individuele begeleiding. In ons speciaal onderwijs maken we gebruik van dag- en weektaken waarbij de leerling een actieve rol heeft in de planning van de leerstof. Leerlingen doubleren zelden. Een leerling kan wel twee jaar achter elkaar in dezelfde groep zitten, maar dat betekent niet altijd dat we de leerstof herhalen. We hebben niet alleen aandacht voor de cognitie, maar werken ook aan sociale en emotionele vaardigheden, zelfstandigheid en zelfredzaamheid. Het schoolkamp (in de bovenbouw van het SO) is een wezenlijk onderdeel van het schoolprogramma en een belangrijk onderdeel van de lessen. Jaarlijks gaan enkele groepen op kamp (SO bovenbouw en VSO samen). Tijdens deze kampen leren de kinderen veel: zelfstandigheid, zelfredzaamheid, samenwerken en oriëntatie in een vreemde ruimte/omgeving. Leerlingenzorg Binnen de leerlingenzorg neemt de Commissie Leerlingenzorg (CLZ) een centrale rol. De commissie bestaat uit de adjunct-directeur, de coördinatoren en de orthopedagoog/ gedragswetenschapper van de afdeling. Op afroep neemt ook een arts of maatschappelijk werker deel. De commissie bespreekt eenmaal per twee weken leerlingen. Het betreft leerlingen die ingebracht kunnen worden door de leraren, door ouders en soms ook door functionarissen van buiten de school (denk hierbij aan bijvoorbeeld aanmelding van nieuwe leerlingen). Tevens worden leerlingen besproken op initiatief van de CLZ zelf. Daarnaast worden ieder schooljaar minimaal een keer alle leerlingen in een leerlingbespreking met de leraren besproken. De uitkomsten van deze gesprekken worden verwerkt in het ontwikkelingsperspectiefplan (OPP), waarin doelen beschreven, geëvalueerd en eventueel bijgesteld worden. De CLZ bewaakt dit proces en neemt besluiten over eventuele wijzigingen, waar nodig in overleg met u. Bij besprekingen van leerlingen met derden is (een lid van) de CLZ altijd betrokken. Het gaat daarbij meestal om afstemming en gezamenlijke formulering van doelstellingen bij leerlingen met een complexe hulpvraag. Als er een zes-, negen-, twaalf- of vijftienjarigenonderzoek heeft plaatsgevonden, licht de orthopedagoog of psycholoog dit toe in het gesprek met u als ouder. De bevindingen worden verwerkt in het OPP en de uitkomst is vaak richtinggevend wat betreft het ontwikkelingsperspectief van uw kind. De CLZ speelt een belangrijke rol bij de in- en uitstroom van leerlingen. Zowel wat betreft het advies als bij de overdracht van gegevens. Veel leerlingen van het so stromen door naar het vso, waardoor een optimale overdracht mogelijk is. De Commissie van Onderzoek (CvO) bestaat uit de adjunct-directeur, een orthopedagoog/gedragswetenschapper, een maatschappelijk werker, een revalidatieoogarts en een jeugdarts. Vaak zijn de coördinatoren ook aanwezig bij het CVO. Het CVO wordt geadviseerd door de CLZ van de school. De CvO stelt jaarlijks officieel het OPP vast, geeft jaarlijks een herindicatie af, stelt een indicatie vast bij een nieuwe aanmelding en beslist over een eventuele wijziging van leerroute en/of uitstroombestemming. We streven er naar dat alle leerlingen die regulier onderwijs kunnen volgen met ambulante begeleiding op een school in de buurt zitten(thuis-nabij). Elk jaar zal bij de herindicatie dan ook kritisch gekeken worden of (en wanneer) de leerling een overstap naar regulier onderwijs kan maken. Leerlingvolgsysteem We volgen en registreren de vorderingen van de SO-NL leerlingen bij rekenen, taal, spelling en lezen in een leerlingvolgsysteem van Cito. Daarvoor nemen we bij de leerlingen van de onder-, midden- en bovenbouw tweemaal per jaar toetsen af. Voor het volgen van de sociaal-emotionele ontwikkeling maken we voor alle leerlingen gebruik van het OVM (ontwikkelingsvolgmodel). Bij de mb-leerlingen gebruiken we het OVM ook voor het volgen van alle ontwikkelingsgebieden. De leraar van de leerling vult hiervoor twee keer per jaar een 17

19 observatielijst in. Met al deze informatie kunnen we bewuste keuzes maken voor het vervolg van het onderwijs-programma. Leerlingen uit leerroute SO-NL krijgen twee keer per jaar, in januari en juni, een schoolrapport. Leerlingen uit de SO-MB krijgen twee keer per jaar, in januari en juni een portfolio. De vorderingen van uw kind bespreken we met u als ouder. Als uw kind zes, negen en twaalf jaar is vindt er een uitgebreid onderzoek plaats naar zijn leermogelijkheden, intelligentie en sociaal-emotionele ontwikkeling. De uitkomsten van deze onderzoeken helpen ons bij het verder begeleiden van het onderwijsproces van uw kind. Alle informatie van een leerling bewaren we in een leerlingendossier dat voor u toegankelijk is. Groepsplannen Afgeleid van de leerroute maakt de groepsleraar jaarlijks een groepsplan, met daarin de leerdoelen voor het komende schooljaar. Binnen het groepsplan zijn maximaal drie niveaus beschreven: het basisarrangement, een verdiept arrangement en een intensief arrangement. Ook de vakleraren maken een groepsplan voor iedere groep. Binnen het groepsplan werken alle leerlingen aan dezelfde doelen, waarbij er differentiatiemogelijkheden zijn in benodigde leertijd, verwerkingstijd, instructie en begeleiding. Handelingskalender In de handelingskalender staat beschreven wanneer en welke interventies of acties plaatsvinden ten aanzien van de totale onderwijszorgcyclus van de school. Individuele begeleiding, behandeling en verzorging Waar nodig kunnen we extra aandacht, hulp en individuele begeleiding inzetten. Een leerling kan, indien dat noodzakelijk is voor de voortgang van het leerproces, onder lestijd extra begeleiding krijgen. De afspraken hierover staan beschreven in het groepsplan en het OPP. Indien dat noodzakelijk is, zetten we specialisten vanuit het domein Revalidatie & Advies in. Aan de school zijn therapeuten verbonden die gespecialiseerd zijn in het bieden van zowel onderwijsondersteuning als behandelingen. Therapeuten als de fysiotherapeut, de ergotherapeut en de logopedist worden waar nodig betrokken bij de ontwikkeling van leerlingen. Naast ondersteunende activiteiten in de klas of advisering van de leraar, worden er ook behandelingen gegeven. Behandelingen onder schooltijd moeten altijd onderwijs gerelateerd zijn. Wanneer dit niet het geval is, dienen ze buiten schooltijd plaats te vinden. De Commissie Leerlingenzorg stelt vast of de behandeling kan plaatsvinden binnen onderwijstijd en van welke financieringsvorm sprake kan of moet zijn. De school kent ook begeleidingsmogelijkheden in de vorm van tactiele en visuele training en oriëntatie & mobiliteit. Ook hier stelt de Commissie Leerlingenzorg vast of begeleiding noodzakelijk is. Verantwoording onderwijstijd en lessentabel De school voldoet aan de wetgeving m.b.t. verplichte onderwijstijd. In schooljaar zal er voor zowel het SO als het VSO 1015 uur onderwijs geboden worden. Rooster: Pauzes: Korte pauze van 10:30 10:45 uur. Grote pauze van 12:30 13:00 uur. 18

20 Deel 2 / Speciaal onderwijs 3. Voortgezet speciaal onderwijs (VSO) Leerlingen van 12 tot 18 (en in sommige gevallen 20) jaar volgen het VSO. Ontwikkelingsperspectief Voor iedere leerling stellen we een ontwikkelingsperspectief vast. Het ontwikkelingsperspectief beschrijft de te verwachten uitstroombestemming (dagbesteding, arbeid of vervolgonderwijs), de onderbouwing daarvan en de verwachte datum van uitstroom. Het ontwikkelingsperspectiefplan (OPP) beschrijft de afspraken die we met u en uw kind maken om de onderwijsdoelstellingen te behalen op weg naar de vastgestelde uitstroombestemming. De uitstroombestemming bepaalt de leerroute die de leerling gaat volgen. Het vaststellen van het ontwikkelingsperspectief is de taak van de Commissie van Onderzoek (CvO) op advies van de Commissie Leerlingenzorg (CLZ). De CLZ formuleert dit perspectief op basis van: Didactische vorderingen (op basis van leerlingvolgsysteem Cito/Deviant) Ontwikkelingsvolgmodel (OVM) Beschikbare gegevens uit herhalingsonderzoeken (IQ-test, visueel functieonderzoek) Gedrag van de leerling in de klas Factoren die de ontwikkeling van de leerling belemmeren of bevorderen Twee keer per schooljaar voert de leraar een gesprek met de leerling (indien mogelijk) en u als ouder over het ontwikkelingsperspectief en het OPP. Voor nieuwe leerlingen vindt de eerste bespreking van het OPP plaats binnen zes weken na plaatsing op school. In de bespreking stellen we elk jaar opnieuw vast of continuering van cluster 1 onderwijs aan de orde is. Ook komen in ieder geval de leerroute, het leerrendement, de cognitieve ontwikkeling, de sociaal-emotionele ontwikkeling en de toekomstwensen van uw kind ter sprake. Tevens formuleren we individuele doelen voor uw kind. als de omstandigheden dat vereisen, dat een orthopedagoog, coördinator, therapeut of maatschappelijk werker bij het gesprek aanwezig is. Daarnaast kunnen andere betrokkenen vanuit de domeinen Wonen & Dagbesteding of Revalidatie & Advies (indien uw kind van deze diensten gebruik maakt) aansluiten. De leraar maakt een verslag van het gesprek dat we toevoegen aan het ontwikkelingsperspectiefplan. Het OPP krijgt u als ouder ter beschikking. Dit vormt het vertrekpunt voor het eerstvolgende gesprek. De uitstroombestemming bepaalt de leerroute die de leerling volgt. In de leerroute staat het onderwijsproces beschreven dat een kind gedurende de schoolloopbaan aangeboden krijgt. Leerroutes VSO Leerlingen van 12 tot 18 (en in sommige gevallen 20) jaar volgen het VSO. Binnen het VSO kennen we 6 verschillende leerroutes op locatie Huizen. Elke leerroute begeleidt een leerling van het VSO naar een uitstroombestemming. Op de locatie Huizen zijn er de volgende leerroutes voor het VSO: Leerroute VSO PRO (praktijkonderwijs) streeft naar een ontwikkelingsleeftijd hoger dan 8 jaar (bij een kalenderleeftijd van 18 jaar). Uitstroombestemming: arbeid of vervolgonderwijs VSO-EMB Leerroute A (ernstig meervoudig beperkt) streeft naar het behalen van een ontwikkelingsleeftijd van 0-24 maanden (bij een kalenderleeftijd van 18 jaar). Uitstroombestemming: belevingsgerichte dagbesteding VSO-MB Leerroute B (meervoudig beperkt) streeft naar het behalen van een ontwikkelingsleeftijd van 2-4 jaar (bij een kalenderleeftijd van 18 jaar). Uitstroombestemming: taak-of activiteitgerichte dagbesteding Vanuit de school neemt de groepsleraar altijd deel aan deze bespreking. Ook is het mogelijk, 19