VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK. De Buitenhof

Transcriptie

1 VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK De Buitenhof Plaats : Heerlen BRIN nummer : 01UO OKE 01 SO Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 23 april 2014 Datum vaststelling : 2 juli 2014

2 Pagina 2 van 11

3 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING BEVINDINGEN VERVOLG Pagina 3 van 11

4 Pagina 4 van 11

5 1 INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs bezocht op 23 april 2014 de so-afdeling van De Buitenhof in Heerlen. Deze afdeling van de school verzorgt speciaal onderwijs aan leerlingen met ernstige gedragsproblemen in de leeftijd van 4 tot 13 jaar. Het zijn leerlingen met een psychiatrische problematiek die in veel gevallen in behandeling (geweest) zijn bij de GGZ Stichting Mondriaan. Op 24 april 2014 bezocht de inspectie de vso-afdeling van De Buitenhof. De inspectie heeft van de beide bezoeken twee aparte verslagen gemaakt. Dit verslag heeft alleen betrekking op de so-afdeling van de school in Heerlen. De school kent een nevenvestiging in Maastricht. Deze is niet bij dit onderzoek betrokken. Vierjaarlijks bezoek De inspectie bezocht de school voor een vierjaarlijks bezoek. Dat betekent dat de school een basisarrangement heeft en dat de inspectie de school minstens vier jaar niet bezocht heeft voor een kwaliteitsonderzoek. Opbrengsten en de kwaliteitszorg Het centrale thema van een vierjaarlijks bezoek is: hoe werkt deze school aan haar opbrengsten? De basis voor het bezoek ligt in het Toezichtkader 2012 (voortgezet) speciaal onderwijs. Dit toezichtkader bevat een waarderingskader voor het speciaal onderwijs en een waarderingskader voor het voortgezet speciaal onderwijs. Tijdens het bezoek richt de inspectie zich op de indicatoren 1.1 tot en met 1.4 en 8.2 uit die waarderingskaders. Deze indicatoren hebben betrekking op de opbrengsten en de kwaliteitszorg. Meer informatie over het toezichtkader voor het (voortgezet) speciaal onderwijs is te vinden op Risicoanalyse Bij het vierjaarlijks bezoek kwamen ook de uitkomsten van de jaarlijkse risicoanalyse aan bod. De inspectie bestudeerde de opbrengstgegevens van de school en raadpleegde het jaarverslag 2012, het schoolplan en de schoolgids 2013/2014. De uitkomsten van de risicoanalyse zijn met de school besproken; waar nodig gaf de school een nadere toelichting. Gesprekken en lesbezoeken Tijdens het bezoek sprak de inspectie met de directeur en de zorgcoördinator van de school en met de coördinator van de so-afdeling. Verder bestudeerde zij leerlingdossiers en bezocht ze drie lessen. Het betrof een les Nederlandse taal en een les rekenen in de bovenbouw en een taalactiviteit gevolgd door een les rekenen in de onderbouw. In het kader van opbrengstgerichtheid zijn volgens de Pagina 5 van 11

6 school in die lessen goede voorbeelden waarneembaar van differentiatie en effectieve inzet van onderwijstijd Uitkomsten van het vierjaarlijks bezoek Bij het vierjaarlijks bezoek beoordeelt de inspectie geen indicatoren en geeft zij geen toezichtarrangement af. Wanneer zij grote risico s aantreft, zet zij het bezoek alsnog om in een kwaliteitsonderzoek. Hiervoor maakt zij dan in overleg met het bestuur een vervolgafspraak. Pagina 6 van 11

7 2 BEVINDINGEN In deze paragraaf legt de inspectie de bevindingen vast van het vierjaarlijks bezoek. Per indicator beschrijft zij of en zo ja, welke opbrengstgegevens de school verzamelt en analyseert. Dit geeft een beeld van hoe de school zich ten aanzien van de indicator ontwikkelt. Algemene indruk De Buitenhof ontwikkelt een schoolstandaard, normen, criteria en een systematiek om de opbrengstgegevens van de leerlingen te verzamelen en te analyseren. Op didactisch gebied beschikt zij over voldoende leerresultaten, omdat zij regelmatig toetsen afneemt om te bepalen of leerlingen zich naar verwachting ontwikkelen. Voor de school betekent dat op de eerste plaats dat zij ernaar streeft de leerlingen ten opzichte van het reguliere onderwijs geen (verdere) achterstand te laten oplopen. Voor de leergebiedoverstijgende ontwikkelingsgebieden staan acties gepland om in de toekomst ook de sociale opbrengsten in beeld te kunnen brengen. De school heeft haar beleid en beleidsvoornemens in het kader van opbrengstgericht werken duidelijk beschreven. Ook kent zij heldere procedures om leerlingen aan een vervolgbestemming over te dragen en na te gaan of zij daar hun schoolloopbaan succesvol voortzetten. In de lessen vallen de doel- en taakgerichtheid op als sterke punten. Leraren zijn overgestapt op een groepsgerichte benadering. In verband hiermee weten zij het directe instructiemodel effectief toe te passen. De inzet van tablets voor de ontwikkeling van de woordenschat is tevens een goed voorbeeld van effectief gebruik van onderwijstijd. Indicator 1.1. Aan het eind van de schoolperiode bereiken de leerlingen een eindniveau dat voldoet aan de landelijke standaarden voor cognitieve opbrengsten. Hierbij staat indicator 8.2. van het waarderingskader over de kwaliteitszorg centraal: De school evalueert jaarlijks de cognitieve resultaten van de leerlingen Bevindingen: De school zoekt naar een passende schoolstandaard, maar gaat er in principe vanuit dat leerlingen zich parallel aan het reguliere basisonderwijs moeten kunnen ontwikkelen. Bij binnenkomst zijn leerlingen gemiddeld negen jaar en hebben ze vaak een leerachterstand. De school streeft ernaar deze achterstand niet verder te laten oplopen en waar mogelijk in te halen. Pagina 7 van 11

8 De school neemt methodeafhankelijke en methodeonafhankelijke toetsen af. Bovendien neemt zij bij schoolverlaters een differentiatietest af en sinds kort, indien mogelijk, ook de Cito Eindtoets. De school gebruikt de resultaten van de toetsen om de cognitieve ontwikkeling van de individuele leerling vast te stellen. Dit schooljaar heeft zij voor het eerst een overzicht gemaakt om het rendement van het onderwijs ook op schoolniveau te bepalen. Uitgangspunten zijn de beginsituaties van de leerlingen en het doel om geen (verdere) leerachterstand op te lopen. Uit het overzicht blijkt dat de school dit doel in de meeste gevallen weet te behalen. Toch kan zij daarmee niet concluderen dat zij uit de leerlingen weet te halen wat erin zit. Onvoldoende blijkt of het eindniveau en de daarbij horende vervolgbestemming dan ook passen bij de mogelijkheden van de leerlingen. Het valt op dat veel leerlingen het niveau van eind groep acht van de basisschool niet halen. Dit vraagt om een nadere analyse van de belemmerende en bevorderende factoren van de leerlingen om op basis daarvan het perspectief en de leerroute van de leerling beredeneerd vast te stellen. Nu formuleert de commissie voor de begeleiding het perspectief vaak te globaal. Daardoor krijgt het onvoldoende het karakter van een ambitieuze resultaatsverplichting. Bovendien heeft de school nog geen relatie gelegd tussen het eindprofiel van de leerling en de resultaten van de eindtoets. De differentiatietest maakt het mogelijk het IQ van de leerling af te zetten tegen het niveau van de vervolgbestemming. Met het overzicht heeft de school een goed begin gemaakt met het verzamelen en bundelen van resultaatgegevens op schoolniveau. Schooleigen doelen voor opbrengsten, criteria en normen zijn in ontwikkeling. Op deze wijze werkt de school aan een basis voor analyses in het kader van kwaliteitszorg, waaruit zij consequenties kan trekken voor behoud en verbetering van de kwaliteit van het onderwijs. De school kent al wel de gewoonte het aanbod te toetsen aan de kerndoelen en de referentieniveaus. Dat leidde bijvoorbeeld tot de invoering van een nieuwe kleuter- en taalmethode. Indicator 1.2. Aan het eind van de schoolperiode bereiken de leerlingen een eindniveau dat voldoet aan de landelijke standaarden voor sociale opbrengsten. Bevindingen: Met betrekking tot de leergebiedoverstijgende kerndoelen onderscheidt de school kernthema s zoals zelfbeeld, sociaal gedrag en werkhouding. Deze thema s zijn in het totaalaanbod verweven en krijgen specifieke aandacht tijdens de sociale vaardigheidslessen. De school kent geen systematiek om het rendement van het aanbod op groeps- of schoolniveau vast te stellen. Zij Pagina 8 van 11

9 formuleert slechts enkele algemene doelen op kindniveau, die zij twee keer per jaar evalueert. Soms valt het dan op dat meerdere leerlingen bepaalde doelen niet behalen. Dit kan gevolgen hebben voor de aanpak en de organisatie in de groep. De school oriënteert zich op de keuze voor een genormeerd toetsinstrument en op de invoering van leerlijnen met doelen voor de sociale en emotionele ontwikkeling. Indicator 1.3. De gerealiseerde uitstroombestemmingen van de leerlingen liggen ten minste op het niveau van de landelijke standaarden voor opbrengsten. Bevindingen: Uit de risicoanalyse van de inspectie van november 2012 blijkt dat leerlingen uitstromen naar een vervolgbestemming die past bij hun IQ. Het betrof op dat moment echter slechts vier leerlingen. Uit het recente schooloverzicht valt op te maken dat veel leerlingen het niveau van eind groep acht niet halen. Ook stromen de meeste leerlingen door naar de afdeling voortgezet speciaal onderwijs (vso) van De Buitenhof. De onder 1.1 en 1.2 geschetste ontwikkelingen moeten de school op termijn in staat stellen haar uitstroom aantoonbaar te verantwoorden. Feit is wel dat de school voldoende in huis heeft om uitstroom op het niveau van eind groep acht mogelijk te maken. Het leerstofaanbod en het handelen van de leraren is daarvoor van voldoende kwaliteit. De school heeft de overstap gemaakt van een individueel (volgend) aanbod naar een gepland groepsaanbod. De nieuwe handelingsplannen van de leerlingen zijn erop gericht om hen zo goed mogelijk van het groepsaanbod te laten profiteren. Het groepsgerichte werken daagt de leerlingen sterker uit en maakt het mogelijk instructiegroepen te vormen. Uit een specifieke afstemming van de onderwijstijd is wellicht meer winst te halen. Verlenging van de soperiode komt af en toe voor, wanneer de kans groot is dat dit het uitstroomniveau van de leerling verhoogt. De school zorgt voor een warme overdracht naar het vso of een reguliere vervolgschool. Zij adviseert en begeleidt ouders en leerlingen. Ook neemt zij contact op met de nieuwe school en voorziet deze waar nodig van handelingsadviezen. Daarnaast wisselt zij informatie uit met ambulante begeleiders. Leerlingen die naar het vso gaan, krijgen gelegenheid om met de nieuwe situatie kennis te maken zodra de klassenindeling voor het nieuwe schooljaar bekend is. In incidentele gevallen is de sociale en/of emotionele problematiek van de leerling aanleiding om hem geleidelijk in het vso te laten instromen. In dat geval krijgt de leerling de vso-stof eerst korte tijd op het so aangeboden. Pagina 9 van 11

10 Indicator 1.4. De school voldoet aan de landelijke standaard voor bestendiging. Bevindingen: Uit de risicoanalyse van de inspectie van november 2012 blijkt dat de leerlingen van De Buitenhof hun schoolloopbaan in veel gevallen niet succesvol voortzetten. Op dat moment kende de school nog geen duidelijke systematiek om bestendigingsgegevens te verzamelen. Dit is volgens de directie de reden voor de negatieve uitkomst van de risicoanalyse. Inmiddels kent de commissie voor de begeleiding een procedure om leerlingen tot drie jaar na schoolverlaten te volgen. De school is bekend met de eisen die de vervolgvoorzieningen aan de leerlingen stellen. Dat geldt waar het de cognitieve kennis en vaardigheden betreft. Voor het vso heeft De Buitenhof in een schema leerroutes vastgelegd, die aansluiten bij de uitstroomniveaus van de so-leerlingen. Hierdoor ontstaat een doorgaande lijn van het so naar de uitstroomprofielen van het vso, van arbeidsmatige dagbesteding tot en met hbo vervolgopleiding. Op sociaal en emotioneel gebied wil de school competentielijsten ontwikkelen, aan de hand waarvan zij leerlingen gerichter kan voorbereiden op wat zij aan vaardigheden en attitudes in de vervolgbestemming nodig hebben. Binnen het samenwerkingsverband van het voortgezet onderwijs in de regio lopen trajecten om ambulante begeleiders efficiënt in het reguliere onderwijs in te zetten. Ook is men van plan maatwerkplaatsen in te richten voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. Bovendien wordt de coördinator van het vso met ingang van volgend schooljaar de directeur van een aangrenzende school voor vmbo. Dit zal de al bestaande samenwerking met deze school verder versterken. Pagina 10 van 11

11 3 VERVOLG Kwaliteit Tijdens het vierjaarlijks bezoek stelde de inspectie geen risico's vast die aanleiding zijn om een risicogericht kwaliteitsonderzoek uit te voeren om het arrangement opnieuw te bepalen. Het basisarrangement blijft daarom gehandhaafd. Het basistoezicht bestaat uit een jaarlijkse risicoanalyse en eventueel een themaonderzoek. Wet- en regelgeving In het afgelopen schooljaar ging de school ervan uit dat het op basis van artikel 11 van de Wet op de expertisecentra (WEC) geoorloofd is een schoolweek van minder dan vier lesdagen in te plannen. Dit is niet het geval, tenzij in bijzondere situaties zoals in de week van Hemelvaart. De directie heeft de inspectie de planning van de onderwijstijd voor het schooljaar 2014/2015 ter goedkeuring voorgelegd. Deze planning voldoet aan de wettelijke voorschriften. Pagina 11 van 11