Winddagen Wind mee dankzij Omgevingswet Nicole Fikke. Programmadirectie Eenvoudig Beter

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Winddagen Wind mee dankzij Omgevingswet Nicole Fikke. Programmadirectie Eenvoudig Beter"

Transcriptie

1 Winddagen 2016 Wind mee dankzij Omgevingswet Nicole Fikke Programmadirectie Eenvoudig Beter 15 juni 2016

2 We are Stibbe Tax specialists Opgave voor Wind op Land Nationaal: Klimaatakkoord, Energiedialoog, Energieakkoord - Wind op Land: 2020 : 14%, 2023: 16% - Aanwijzing 11 gebieden 100 MW: Structuurvisie Wind op Land - Inpassing windparken 100 MW - Provincies - Provinciale taakstelling - Aanwijzing nationale en provinciale gebieden in structuurvisies - Inpassing windparken 5-< 100 MW - Gemeenten - Vergunningverlening - Inpassing windparken < 5 MW

3 Lessen uit het verleden 1. Draagvlak windenergie Onderzoek Motivaction Omwonenden van windmolens niet negatiever over windenergie - 66% wil meer windenergie 2. Samenwerking: -Binnen project, rolverdeling initiatiefnemer, bevoegd gezag -Met de omgeving : vroegtijdige participatie, serieuze inbreng omgeving, balans lusten en lasten 3. Besluitvorming Overheid heeft de regie bij besluiten met publiek belang sneller en beter benadering er komt evaluatie RCR: besluitvorming dichter bij de burger

4 We are Stibbe Tax specialists NU : instrumenten bij Wind op Land : Rijkscoördinatieregeling (RCR): Project 100 MW. Provinciale coördinatieregeling (PCR): Project 5-< 100 MW

5 We are Stibbe Tax specialists Besluitvorming over windprojecten met de Omgevingswet projectbesluit Omgevingsplan met uitvoeringsbesluiten Omgevings vergunning voor Afwijk activiteit Rijk en provincie Gemeente Gemeente en provincie Rijk:Verplicht >100 Mw Provincie: optioneel bij Mw Mw Gemeente, tenzij provinciaal belang Ambtshalve besluit Ambtshalve besluit Besluit op aanvraag

6 Context Eén van de zes kerninstrumenten van de Omgevingswet Naast omgevingsvisie, programma, decentrale regels, algemene rijksregels en omgevingsverordening Gefaseerde besluitvorming via uitvoeringsbesluiten sneller en beter-aanpak 26 april 2016

7 We are Stibbe Tax specialists 1. Projectbesluit Kenmerken van het projectbesluit Projecten met een publiek belang, dit kunnen ook private initiatieven zijn, Één besluit, wijziging van het omgevingsplan + toestemmingen fasering van uitvoeringsbesluiten mogelijk Rijk, provincie en waterschap bevoegd gezag Getrechterde besluitvorming vroegtijdige verkenning en participatie

8 We are Stibbe Tax specialists 1. Projectbesluit: de kenmerken Wanneer is projectbesluit verplicht bij windparken? Windparken 100 MW en groter uitsluitend via projectprocedure Rijk tot 100 MW gemeente tenzij provinciaal belang Voor provincie projectebesluit facultatief Niet voor gemeenten Vrijwillige coördinatie (anders dan huidige regeling E.wet en uitvoeringsbesluit rcr)

9 We are Stibbe Tax specialists 1. Projectbesluit: de winst van het instrument Voordelen van het projectbesluit Doelmatig: Eén besluit voor het windproject onder huidig recht soms meer dan 30 besluiten nodig voor grote windprojecten Betere besluitvorming: Overheid neemt de regie en zet in op draagvlak Flexibel: uitvoeringsbesluiten faseren Sneller: zo nodig in plaats treden van bevoegd gezag uitvoeringsbesluit, versnelde behandeling Raad v. State

10 We are Stibbe Tax specialists 3. Omgevingsplan en uitvoeringsbesluiten Omgevingsplan: één plan per gemeente met regels over activiteiten met gevolgen voor de fysieke leefomgeving, Integreert lokale verordeningen over de fysieke leefomgeving Toedeling van functies aan locaties, bv energiewinning Gemeenteraad bevoegd gezag, delegatie B&W mogelijk Winst: geen andere lokale besluiten meer vereist Nog wel andere omgevingsvergunningen nodig bv voor floraen fauna-activiteit

11 We are Stibbe Tax specialists 3. Omgevingsvergunning voor afwijkactiviteit Afwijken van regels in omgevingsplan De aanvraag kan tevens betrekking hebben op andere uitvoeringsbesluiten Flexbel: inititiatiefnemer bepaalt één of meer activiteiten per aanvraag bijv eerst planologische toestemming, daarna overige uitvoeringsbesluiten

12 Participatie/mer -Niet het hoe wel het dat -duidelijkheid vooraf invulling participatie -Ruimte voor initiatieven van derden -Motiveringsplicht participatie - BG heeft de regie: bespreek rolverdeling - vereenvouding mer 26 april 2016

13 Projectprocedure Verkenning Planuitwerking Realisatie Voornemen (Voorkeursbeslissing) Projectbesluit (plan-mer) project-mer Participatie uitvoeringsbesluiten 26 april 2016

14 Kennisgeving participatie Uiterlijk bij aanvang verkenning Mag samenvallen met kennisgeving voornemen Betrekken burgers, bedrijven, maatschappelijke organisaties en bestuursorganen Inhoud: wie, waarover, wanneer, aanvullende informatie, rol bevoegd gezag en initiatiefnemer (indien van toepassing) Vormvrij 26 april 2016

15 Verkenning Vergaren kennis en inzichten over: de aard van de opgave de voor de fysieke leefomgeving relevante ontwikkelingen de mogelijke oplossingen voor die opgave Advies onafhankelijke deskundige over voorgedragen mogelijke oplossing (op verzoek derde of ambtshalve) Beslissing bevoegd gezag of oplossing in beschouwing wordt genomen 26 april 2016

16 Voorkeursbeslissing (I) Alleen verplicht bij aanleg en wijziging (autosnel)weg en spoorweg, en aanleg vaarweg Plan-mer plichtig Voorkeur van bevoegd gezag dus welke oplossing/alternatief Motivering participatie, inclusief voorgedragen oplossingen en advies onafhankelijke deskundige Vormt kader voor toewerken naar projectbesluit 3.4, geen beroep mogelijk 26 april 2016

17 Projectbesluit (I) Beschrijving van het project Permanente of tijdelijke maatregelen en voorzieningen om project te realiseren Project-mer plichtig Mitigerende en compenserende maatregelen Motivering participatie, waarbij voorgedragen oplossingen en advies onafhankelijke deskundige worden meegenomen Afdeling 3.4 : beroep voor belanghebbenden 26 april 2016

18 Uitvoeringsbesluiten Besluiten nodig voor de realisatie van het projectbesluit en niet in het projectbesluit opgenomen Mogelijkheid tot fasering Coördinatie van de uitvoeringsbesluiten, afd. 3.5 Awb (nieuw): procedures zoveel mogelijk gelijktijdig besluiten kunnen in clusters worden voorbereid en genomen alleen 3.4 Awb van toepassing als dat voor een van de besluiten uit dat cluster geldt Doorzettingsmacht voor gedupeerde staten en Minister Beroep bij de ABRvS, beslistermijn is 6 maanden 26 april 2016

19 Discussiepunten: lessen uit het verleden? Bevoegd gezag heeft de regie:wat is nodig voor goede rolverdeling met initiatiefnemer 26 april 2016

Projectbesluit. Luis Martins Dias Senior beleidsadviseur Programma directoraat-generaal Omgevingswet

Projectbesluit. Luis Martins Dias Senior beleidsadviseur Programma directoraat-generaal Omgevingswet Projectbesluit Luis Martins Dias Senior beleidsadviseur Programma directoraat-generaal Omgevingswet Omgevingswet Doelen en uitgangspunten stelselherziening: samenhangende benadering van fysieke leefomgeving

Nadere informatie

RCR en PCR, nu en straks: do s en don ts

RCR en PCR, nu en straks: do s en don ts RCR en PCR, nu en straks: do s en don ts Aaldert ten Veen, Stibbe en Harm Borgers, AT Osborne 12 juni 2015 Wie zijn wij? Harm Borgers Directeur AT Osborne Legal Practice areas Omgevingsrecht Strategievorming

Nadere informatie

Het projectbesluit uit de Omgevingswet: een kennismaking

Het projectbesluit uit de Omgevingswet: een kennismaking Het projectbesluit uit de Omgevingswet: een kennismaking Nicoline van den Heuvel Programma Aan de Slag met de Omgevingswet Maart 2019 Inhoud 1. Wat is het projectbesluit/de projectprocedure? 2. Hoe hangt

Nadere informatie

Het projectbesluit onder de Omgevingswet 7 november 2017 mr. A.M.M. Ferwerda en mr. A.J.G. Vegt. #kennismarkt2017

Het projectbesluit onder de Omgevingswet 7 november 2017 mr. A.M.M. Ferwerda en mr. A.J.G. Vegt. #kennismarkt2017 Het projectbesluit onder de Omgevingswet 7 november 2017 mr. A.M.M. Ferwerda en mr. A.J.G. Vegt #kennismarkt2017 I. Het Projectbesluit: een beetje achtergrond Kenmerken van het Projectbesluit II. III.

Nadere informatie

Omgevingswet Procedureel

Omgevingswet Procedureel Omgevingswet Procedureel Jan van der Grinten 11 oktober 2016 jan.van.der.grinten@kvdl.com Inhoudsopgave Systematiek Omgevingswet (1 wet, 4 AMvB s) Kerninstrumenten van de Omgevingswet Uitgangspunten procedureregels

Nadere informatie

Windplan Wieringermeer onder de Omgevingswet

Windplan Wieringermeer onder de Omgevingswet onder de Omgevingswet Rutger Schonis 15 juni 2016 Programma Toelichting op het Windplan Doorlopen procedure onder de huidige wet- en regelgeving. Hoe zou het Windplan onder de Omgevingswet tot stand zijn

Nadere informatie

De nieuwe Omgevingswet. Molenadviesraad Amersfoort Mark Ravesloot, senior adviseur molens

De nieuwe Omgevingswet. Molenadviesraad Amersfoort Mark Ravesloot, senior adviseur molens De nieuwe Omgevingswet Molenadviesraad 7-4-2017 Amersfoort Mark Ravesloot, senior adviseur molens Uitgangspunten Omgevingswet Vormt basis voor het nieuwe stelsel van regelgeving voor de fysieke leefomgeving

Nadere informatie

Verkenning kerninstrument projectbesluit. voor implementatie Omgevingswet

Verkenning kerninstrument projectbesluit. voor implementatie Omgevingswet Verkenning kerninstrument projectbesluit voor implementatie Omgevingswet Stand van zaken april 2019 Colofon Project Projectleider Verkenning kerninstrument projectbesluit Nicoline van den Heuvel Met dank

Nadere informatie

Samenhang kerninstrumenten Omgevingswet

Samenhang kerninstrumenten Omgevingswet Samenhang kerninstrumenten Omgevingswet Katja Stribos Aan de slag met de Omgevingswet Twitter: @AandeslagOw LinkedIn: Aan de slag met de Omgevingswet www.aandeslagmetdeomgevingswet.nl Doel Stelselherziening

Nadere informatie

5 Uitvoeren van activiteiten

5 Uitvoeren van activiteiten 5 Uitvoeren van activiteiten 5.1 Algemene regels Algemene regels 5.1.1 Reguleren van activiteiten door middel van algemene regels Reguleren van activiteiten door middel van algemene regels De PS kunnen

Nadere informatie

Inleiding Omgevingswet CROW bijeenkomst Omgevingswet en Mobiliteit

Inleiding Omgevingswet CROW bijeenkomst Omgevingswet en Mobiliteit Inleiding Omgevingswet CROW bijeenkomst Omgevingswet en Mobiliteit Katja Stribos programmamanager Implementatieprogramma Aan de slag met de Omgevingswet 30 maart 2017 Inhoud 1. Stelselherziening onderdelen

Nadere informatie

Bijlage I: Instrumenten voor de waterschappen

Bijlage I: Instrumenten voor de waterschappen Bijlage I: Instrumenten voor de waterschappen Datum: 13 september 2019 Versie: definitieve versie 2.0, vastgesteld Toelichting/context: In de Handreiking waterschapsverordening geven we aan wat nodig is

Nadere informatie

Crisis- en herstelwet: Vragen en antwoorden

Crisis- en herstelwet: Vragen en antwoorden Crisis- en herstelwet: Vragen en antwoorden Datum Februari 2012 Status Definitief in opdracht van Agentschap NL Colofon Projectnaam Projectnummer Versienummer Publicatienummer Locatie Projectleider Contactpersoon

Nadere informatie

Bestuurlijke afwegingsruimte. Mr Tyora van der Meulen

Bestuurlijke afwegingsruimte. Mr Tyora van der Meulen Bestuurlijke afwegingsruimte Mr Tyora van der Meulen Van Wro naar OW Wro Decentraal, tenzij Iedere overheidslaag zijn eigen instrumenten om eigen ruimtelijk beleid uit te voeren Provinciale belangen Goedkeuringsbevoegdheid

Nadere informatie

Participatie in het huidige en het toekomstige omgevingsrecht

Participatie in het huidige en het toekomstige omgevingsrecht Participatie in het huidige en het toekomstige omgevingsrecht Henk Gierveld Universiteit Utrecht Ministerie van Waterstaat Participatie Wat is participatie? Niet hetzelfde als inspraak Waarom participeert

Nadere informatie

Hoe past het Omgevingsbesluit in het stelsel?

Hoe past het Omgevingsbesluit in het stelsel? Omgevingsbesluit 1 Hoe past het Omgevingsbesluit in het stelsel? 2 Omgevingsbesluit Gericht op burgers, bedrijven en overheid In het Omgevingsbesluit gaan onder meer op: Bro, Bor, div. natuurbesluiten,

Nadere informatie

Regionale Energie- en Klimaatstrategieën. Lianne Barnhoorn en Iman Brinkman

Regionale Energie- en Klimaatstrategieën. Lianne Barnhoorn en Iman Brinkman Regionale Energie- en Klimaatstrategieën Lianne Barnhoorn en Iman Brinkman Houtzaagmolenseminar 24 januari 2019 Programma Wat is de RES? Proces van de RES Doorwerken in ruimtelijke instrumenten Juridische

Nadere informatie

NDL/HIDC Logistics Topics Vastgoed: De Omgevingswet

NDL/HIDC Logistics Topics Vastgoed: De Omgevingswet NDL/HIDC Logistics Topics Vastgoed: Marijn Bodelier BodelierM@gtlaw.com +31 20 30 17 309 GREENBERG TRAURIG, LLP ATTORNEYS AT LAW WWW.GTLAW.COM 2016 Greenberg Traurig, LLP. All rights reserved. Agenda 1.

Nadere informatie

Bijlage: Omgevingswet

Bijlage: Omgevingswet Bijlage: wet In het regeerakkoord Vrijheid en Verantwoordelijkheid (2010) kondigde het kabinet-rutte I voorstellen aan tot bundeling, vereenvoudiging, modernisering en versobering van het omgevingsrecht

Nadere informatie

De Wabo (on)geschonden in de Omgevingswet. Wico Ankersmit

De Wabo (on)geschonden in de Omgevingswet. Wico Ankersmit De Wabo (on)geschonden in de Omgevingswet Wico Ankersmit Met de Wabo. Omgevingsvergunning = Uitvoeringsvergunning Met de Omgevingswet. In de Omgevingswet komt dat wat in de Wabo nog niet is meegenomen.

Nadere informatie

Bestuursrechtelijke rechtsbescherming Opmerkingen

Bestuursrechtelijke rechtsbescherming Opmerkingen Factsheet: rechtsbescherming tegen besluiten op grond van de Omgevingswet Bij het vormgeven van de rechtsbescherming onder de Omgevingswet is aangesloten bij het bestaande wettelijke stelsel. Onderstaande

Nadere informatie

1 Doel en inhoud evaluatie Aanleiding Doelen Inhoud... 3

1 Doel en inhoud evaluatie Aanleiding Doelen Inhoud... 3 Evaluatie 1 e fase Gebiedsvisie windenergie Drenthe 3-6-2014 Inhoudsopgave 1 Doel en inhoud evaluatie... 3 1.1 Aanleiding... 3 1.2 Doelen... 3 1.3 Inhoud... 3 2 Samenvatting kaders windenergie... 3 2.1

Nadere informatie

Gebiedsontwikkeling en de Omgevingswet

Gebiedsontwikkeling en de Omgevingswet Gebiedsontwikkeling en de Omgevingswet Bijeenkomst Stibbe 19 mei 2016 Edward Stigter, programmadirecteur Eenvoudig Beter Inhoud presentatie Stand van zaken Stelselherziening Afwegingsruimte en Omgevingsplan

Nadere informatie

Omgevingswet & Omgevingsvisie

Omgevingswet & Omgevingsvisie Omgevingswet & Omgevingsvisie cultuurlandschappen en de omgevingswet Utrecht, 17 december 2018 Jan Roest Programmammanager Omgevingswet In dit kwartier. Aanleiding en doelen van de Omgevingswet Systematiek

Nadere informatie

Rol van de gemeenteraad in het licht van de Omgevingswet

Rol van de gemeenteraad in het licht van de Omgevingswet Rol van de gemeenteraad in het licht van de Omgevingswet De Omgevingswet is nog in de maak en treedt januari 2021 in werking. Dit betekent dat nog niet alles bekend is over de bevoegdheden en de taken

Nadere informatie

Uitleg is gebaseerd op informatie uit de Handreiking waterschapsverordening van het project TROWA (Transitieondersteuning Omgevingswet

Uitleg is gebaseerd op informatie uit de Handreiking waterschapsverordening van het project TROWA (Transitieondersteuning Omgevingswet Uitleg is gebaseerd op informatie uit de Handreiking waterschapsverordening van het project TROWA (Transitieondersteuning Omgevingswet Waterschappen). Met name de hoofdstukken 1 en 2 en bijlagen. De Omgevingswet

Nadere informatie

OMGEVINGSWET EN OMGEVINGSPLAN 18 SEPTEMBER 2018 KARIEN LAGROUW

OMGEVINGSWET EN OMGEVINGSPLAN 18 SEPTEMBER 2018 KARIEN LAGROUW OMGEVINGSWET EN OMGEVINGSPLAN 18 SEPTEMBER 2018 KARIEN LAGROUW DE OMGEVINGSWET 2 PLANNING EN TAAKVERDELING OP WEG NAAR 2021: KAMERBRIEF 8 MAART 2018 VERANDEROPGAVE Meer lokaal Meer algemene regels minder

Nadere informatie

De Omgevingsvisie vervangt de volgende wettelijk verplichte plannen:

De Omgevingsvisie vervangt de volgende wettelijk verplichte plannen: Memo Aan Provinciale Staten Kopie aan Onderwerp Bijlage 8: Voorsorteren op de Omgevingswet (Omgevingsvisie en Omgevingsverordening) 1. Voorbereiding volgens huidig recht De vast te stellen Omgevingsvisie

Nadere informatie

Omgevingsvergunning en omgevingsplan. Omgevingswet. Wijzigingen regulering bouwen via de omgevingsvergunning

Omgevingsvergunning en omgevingsplan. Omgevingswet. Wijzigingen regulering bouwen via de omgevingsvergunning Omgevingsvergunning en omgevingsplan Omgevingswet Wijzigingen regulering bouwen via de omgevingsvergunning Meer activiteiten en allemaal een naam: Artikel 5.1 lid 1: vergunningvrij bij amvb aangewezen

Nadere informatie

Omgevingswet. Een basis voor de samenhangende benadering van de fysieke leefomgeving.

Omgevingswet. Een basis voor de samenhangende benadering van de fysieke leefomgeving. Omgevingswet Een basis voor de samenhangende benadering van de fysieke leefomgeving. Wat is omgevingswet? Inhoudsopgave Molenbiotoop Doel van de omgevingswet Invoering van de wet Instrumentarium Bevoegd

Nadere informatie

Artikel (bodem: bodembeschermende voorziening) Artikel 5.45 (activiteiten bergend deel rivierbed)

Artikel (bodem: bodembeschermende voorziening) Artikel 5.45 (activiteiten bergend deel rivierbed) 1 2 3 Om de doelen van de wet te realiseren: beschermen en ontwikkelen fysieke leefomgeving. Fysieke leefomgeving in ieder geval: bouwwerken infrastructuur watersystemen water bodem lucht landschappen

Nadere informatie

Waarom Omgevingswet?

Waarom Omgevingswet? Op weg naar de Omgevingswet Kennisdag FUMO- provincie 15 mei 2014 1 Waarom Omgevingswet? Huidige omgevingsrecht: - complex en versnipperd - onoverzichtelijk en onvoldoende samenhang - trage besluitvorming:

Nadere informatie

Werktafel Casus Wateroverlast Uitvoering. Gerd de Kruif (ivo) Jan van den Dool (IP) Nicoline van den Heuvel (ivo)

Werktafel Casus Wateroverlast Uitvoering. Gerd de Kruif (ivo) Jan van den Dool (IP) Nicoline van den Heuvel (ivo) Werktafel Casus Wateroverlast Uitvoering Gerd de Kruif (ivo) Jan van den Dool (IP) Nicoline van den Heuvel (ivo) Slagsessies oktober 2018 Opzet 1. Kennismaking 2. Uitvoering, waar hebben we het over? 3.

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 33 962 Regels over het beschermen en benutten van de fysieke leefomgeving (Omgevingswet) Nr. 160 BRIEF VAN DE MINISTER VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU

Nadere informatie

Workshop Omgevingsplan: juridische aspecten

Workshop Omgevingsplan: juridische aspecten Workshop Omgevingsplan: juridische aspecten Kennismarkt Omgevingswet 7 november 2017 Tycho Lam Programma Omgevingswet algemeen Omgevingsplan Algemeen Overgangsrecht 2 Deel 1: Omgevingsplan algemeen 3 Het

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA s-gravenhage

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA s-gravenhage > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag

Nadere informatie

Omgevingsvisie in de Omgevingswet

Omgevingsvisie in de Omgevingswet Omgevingsvisie in de Omgevingswet LG Water en Ruimte Nicole Hardon RWS Leefomgeving Bodem+ Ontwikkelingen in de samenleving Verbeterdoelen Omgevingswet Knelpunten in het omgevingsrecht Groeiende samenhang

Nadere informatie

Datum vergadering Gedeputeerde Staten Verzenddatum Geheim. 28 oktober 2014 J j OKF ZOU

Datum vergadering Gedeputeerde Staten Verzenddatum Geheim. 28 oktober 2014 J j OKF ZOU 5 -minuten versie voor Provinciale Staten provincie HOLLAND Directie DLB Afdeling Samenleving en Economie Registratienummer 489015306 {DOS-2007-0015748) Datum vergadering Gedeputeerde Staten Verzenddatum

Nadere informatie

Omgevingswet & Omgevingsvisie. Kansen voor klimaatadaptatie

Omgevingswet & Omgevingsvisie. Kansen voor klimaatadaptatie Omgevingswet & Omgevingsvisie Kansen voor klimaatadaptatie Derk-Jan Verhaak 24 maart 2017 inhoud Omgevingswet Algemeen Omgevingsvisie Kansen voor klimaatadaptatie Peiling: 1. Wie heeft er wel eens van

Nadere informatie

2 april DE NIEUWE OMGEVINGSWET Wat betekent dat voor u?

2 april DE NIEUWE OMGEVINGSWET Wat betekent dat voor u? 2 april 2019 DE NIEUWE OMGEVINGSWET Wat betekent dat voor u? Expertgroep Omgevingswet Hans Turenhout Anke van de Laar Arjan van Delden Coline Norde Jos Pfeifer 2 Inhoud workshop De Omgevingswet in vogelvlucht

Nadere informatie

Omgevingswet Mis niet de boot!

Omgevingswet Mis niet de boot! Omgevingswet Mis niet de boot! Regiodagen 2016 De omgevingswet in wording Werkgroep Omgevingswet VBWTN Mis als BWT niet de boot! Waar heeft u behoefte aan De werkgroep Omgevingswet Voor en door gemeenten

Nadere informatie

MIRT 1. Procedures MIRT projecten Hoofdwatersysteem. Voetnoten

MIRT 1. Procedures MIRT projecten Hoofdwatersysteem. Voetnoten MIRT 1 Agenderen opgaven (gebiedsagenda) Bestuurlijk Overleg Opstellen Startdocument conform informatieprofiel Bespreken Startdocument MIRT 1 Startbeslissing Rijk, decentrale overheden (*2) Initiatiefnemende

Nadere informatie

Omgevingswet: Wat verandert er voor initiatiefnemers?

Omgevingswet: Wat verandert er voor initiatiefnemers? Omgevingswet: Wat verandert er voor initiatiefnemers? Schakeldag, Beatrix Theater Utrecht 25 juni 2015 Carola Verbeek (RWS) en Robert van Bommel (RHDHV) 1 2 Impact van de Omgevingswet Onderzoek RWS en

Nadere informatie

De Raad en de Omgevingswet

De Raad en de Omgevingswet De Raad en de Omgevingswet Stelling Ik ben tevreden met de huidige werkwijze en instrumenten voor de fysieke leefomgeving! Inhoud Waarom de Omgevingswet? Wat is de Omgevingswet? Wat verandert er door de

Nadere informatie

Tracéwet en Wro procedure voor MIRT-projecten MIRT 1

Tracéwet en Wro procedure voor MIRT-projecten MIRT 1 Enkelzijdig_Voorzijde MIRT 1 uitmondend in een Rijksinpassingsplan (*0) op basis de WET RUIMTELIJKE ORDENING omgevingsvergunning voor het oprichten, veranderen of in werking hebben van een m.e.r.- plichtige

Nadere informatie

Omgevingswet en impact voor gemeenten

Omgevingswet en impact voor gemeenten Omgevingswet en impact voor gemeenten Onderwerpen 1. Achtergrond Omgevingswet 2. Veranderingen en samenhang 3. Impactanalyse 2 Waarom een Omgevingswet? de koning wil het De Omgevingswet vereenvoudigt en

Nadere informatie

VIVO Provincies. Datum 21 juni 2016

VIVO Provincies. Datum 21 juni 2016 VIVO Provincies Datum 21 juni 2016 Agenda VIVO Provincies: Doel VIVO: Hoe gaan / willen provincies gebruik maken van het DSO?; Wat gaan provincies er voor doen? Inhoud presentatie: Waarom VIVO? Wat halen

Nadere informatie

Praktische participatie bij industrie

Praktische participatie bij industrie Praktische participatie bij industrie Even voorstellen Denise Bakker Chemische Technologie Loket Chemelot Site Permit & Manager BU Environmental Permitting bij 1994 2 1 Chemelot 60 fabrieken 8000 medewerkers

Nadere informatie

Yes, ik ben vergunningverlener!

Yes, ik ben vergunningverlener! Yes, ik ben vergunningverlener! Ministerie BZK Juni 2019 Patricia Palmen Aan de slag met de Omgevingswet De 4 verbeterdoelen van de Omgevingswet Inhoud Proces van initiatief tot en met vergunningverlening

Nadere informatie

Omgevingsplan. Maarten Engelberts (gem. Den Haag/I&M) Jur van der Velde (Provero/Rho/Interra)

Omgevingsplan. Maarten Engelberts (gem. Den Haag/I&M) Jur van der Velde (Provero/Rho/Interra) Omgevingsplan Maarten Engelberts (gem. Den Haag/I&M) Jur van der Velde (Provero/Rho/Interra) Inhoud - omgevingsplan en omgevingswet - omgevingsplan - voorbeelden: omgevingsplannen Almere en Den Haag Omgevingsplan

Nadere informatie

Koppeling tussen omgevingsplan en programma Schakeldag 25 juni 2019

Koppeling tussen omgevingsplan en programma Schakeldag 25 juni 2019 Koppeling tussen omgevingsplan en programma Schakeldag 25 juni 2019 Even voorstellen Jasmijn van Tilburg Sr. adviseur omgevingsrecht E jasmijn.van.tilburg@bro.nl M +31(0)6 150 253 61 Onderwerp sessie Open

Nadere informatie

Omgevingswet SIKB Kennisdag AMvB s

Omgevingswet SIKB Kennisdag AMvB s Omgevingswet SIKB Kennisdag AMvB s 11 februari 2016 Wim van Gelder Hier komt tekst SIKB kennisdag AMvB s 11 februari Hier komt 2016 ook tekst Omgevingswet Art. 1.3: doelstelling: met het oog op een duurzame

Nadere informatie

TWEEDE KAMER SCHERPT OMGEVINGSWET AAN

TWEEDE KAMER SCHERPT OMGEVINGSWET AAN TWEEDE KAMER SCHERPT OMGEVINGSWET AAN Zoals bij de beoefenaren van het omgevingsrecht bekend is, heeft de Tweede Kamer op 1 juli jl. met ruime meerderheid het voorstel voor een Omgevingswet aangenomen.

Nadere informatie

Hoe faciliteert de overheid het tempo in de energietransitie? Paula Westhoven Directie energie en omgeving

Hoe faciliteert de overheid het tempo in de energietransitie? Paula Westhoven Directie energie en omgeving Hoe faciliteert de overheid het tempo in de energietransitie? Paula Westhoven Directie energie en omgeving Inhoud Energietransitie en energierapport Opgave energie en ruimte Omgevingswet en rijkscoördinatie

Nadere informatie

Bodem in de Omgevingswet

Bodem in de Omgevingswet Bodem in de Omgevingswet Schets op hoofdlijnen Dag van de Zeeuwse Bodem Nicole Hardon 21 april 2016 Aanvullingswet bodem Invoerings wet Omgevings wet Bestuursakkoorden Lokaal beleid Convenanten Omgevingswet

Nadere informatie

Één omgevingsplan per gemeente (art. 2.4 Ow) Uitgangspunt: omgevingsplan is gewone verordening

Één omgevingsplan per gemeente (art. 2.4 Ow) Uitgangspunt: omgevingsplan is gewone verordening Omgevingsplan Juridische aspecten Tycho Lam Vervangt het bestemmingsplan Één omgevingsplan per gemeente (art. 2.4 Ow) Uitgangspunt: omgevingsplan is gewone verordening Gemeenteraad stelt omgevingsplan

Nadere informatie

Vertrouwen moet je bouwen & participeren kun je leren

Vertrouwen moet je bouwen & participeren kun je leren PR&DF-RenM9 Vertrouwen moet je bouwen & participeren kun je leren Liesbeth Schippers Kennismarkt Omgevingsweb, 7 november 2017 Vertrouwen Doel Omgevingswet Flexibiliteit Belangrijke pijler Omgevingswet

Nadere informatie

3. Coöperatie Windgroep Goeree-Overflakkee, namens deze Arjan van der Tol, handelend als voorzitter, hierna te noemen: Windgroep.

3. Coöperatie Windgroep Goeree-Overflakkee, namens deze Arjan van der Tol, handelend als voorzitter, hierna te noemen: Windgroep. Wind Werkt voor Goeree-Overflakkee Samenwerkingsovereenkomst Partijen: 1. Gedeputeerde Staten van de provincie Zuid-Holland, handelend als bestuursorgaan, namens deze de gedeputeerde voor Economie, Ruimte

Nadere informatie

Omgevingswet, omgevingsvisie en de casus vliegveld Eindhoven

Omgevingswet, omgevingsvisie en de casus vliegveld Eindhoven Omgevingswet, omgevingsvisie en de casus vliegveld Eindhoven Robert Forkink Dinsdag 13 juni 2017 De context De instrumenten nader belicht 1. Omgevingsvisie 2. Omgevingsplan 3. Omgevingsvergunning 4. Algemene

Nadere informatie

Samenvatting Ontwerpbesluit Omgevingsbesluit

Samenvatting Ontwerpbesluit Omgevingsbesluit Samenvatting Ontwerpbesluit Omgevingsbesluit Het Omgevingsbesluit richt zich tot alle partijen die in de fysieke leefomgeving actief zijn: burgers, bedrijven en de overheid. Het Omgevingsbesluit regelt

Nadere informatie

Omgevingswet en het stedelijk waterbeheer / waterketen

Omgevingswet en het stedelijk waterbeheer / waterketen Communicatie 2016 #Samenwaw Omgevingswet en het stedelijk waterbeheer / waterketen KNW 25 januari 2018 Gert Dekker De Omgevingswet De Omgevingswet, kerninstrumenten Doelen Maatregelen Regels Waterbeheerprogramma

Nadere informatie

De Omgevingswet vanaf 2021 Wordt alles anders?

De Omgevingswet vanaf 2021 Wordt alles anders? De Omgevingswet vanaf 2021 Wordt alles anders? Lex de Savornin Lohman, Natuur en milieufederatie Noord-Holland Omgevingswet Omgevingswet algemeen Veranderingen: Bestemmingsplannen Omgevingsplan, de nieuwe

Nadere informatie

Initiatiefvoorstel Omgevingswet

Initiatiefvoorstel Omgevingswet Initiatiefvoorstel Omgevingswet Rotterdam, september 2016 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 2 Inleiding 3 1. Uitgangspunten 4 2. Hoofdlijnen 5 3. Consequenties voor Rotterdam 6 4. Aanbevelingen 7 Conclusie 8

Nadere informatie

Foto plaatsen. Roadshow Groningen Mei 2016

Foto plaatsen. Roadshow Groningen Mei 2016 Foto plaatsen Roadshow Groningen Mei 2016 Opzet presentatie Kern Omgevingswet Context Veranderopgave Het programma Strategie en werkwijze Doelen en acties in 2016 Kern Omgevingswet: eenvoudiger wetgeving

Nadere informatie

BWT don t miss the boat! Kwalitatief werken met een andere rol

BWT don t miss the boat! Kwalitatief werken met een andere rol BWT don t miss the boat! Kwalitatief werken met een andere rol Provero congres 24 mei 2016 Want. Omgevingswet is toch een RO-feestje Het gaat toch om een nieuw soort bestemmingsplan Een andere afdeling

Nadere informatie

Erfgoedwet en Omgevingswet. November 2015

Erfgoedwet en Omgevingswet. November 2015 Erfgoedwet en Omgevingswet November 2015 Erfgoedwet en Omgevingswet Waarom een Omgevingswet? Integratie van (ca 40) sectorale wetten Integrale benadering van de fysieke leefomgeving Eenvoudiger en Beter

Nadere informatie

Gemeentelijk omgevingsplan

Gemeentelijk omgevingsplan Het omgevingsplan Gemeentelijk omgevingsplan Integrale samenhangende verordening voor het gehele grondgebied met regels over de fysieke leefomgeving Krachtig instrument voor gebiedsontwikkeling, beheer,

Nadere informatie

2013-582. Gebiedsvisie windenergie Drenthe. Voorgestelde behandeling: - Provinciale staten op 26 juni 2013

2013-582. Gebiedsvisie windenergie Drenthe. Voorgestelde behandeling: - Provinciale staten op 26 juni 2013 2013-582 Gebiedsvisie windenergie Drenthe Voorgestelde behandeling: - Provinciale staten op 26 juni 2013 Behandeld door de heer W Huizing / de heer E. Diekema, telefoonnummer (0592) 36 58 07, e-mail w.huizing@drenthe.nl

Nadere informatie

Waarom windenergie op land?

Waarom windenergie op land? Waarom windenergie op land? Steeds meer schone energie Het Rijk kiest voor een betrouwbare en steeds schonere energieopwekking voor de samenleving. Basis vormt de Europese doelstelling van 14% duurzame

Nadere informatie

: Coördinatieregeling ruimtelijke besluiten. Beslispunt(en): 1. De coördinatieverordening Wro gemeente Woensdrecht vaststellen

: Coördinatieregeling ruimtelijke besluiten. Beslispunt(en): 1. De coördinatieverordening Wro gemeente Woensdrecht vaststellen Voorstel aan de Raad Onderwerp : Coördinatieregeling ruimtelijke besluiten Raadsvergadering : 26 juni 2013 Agendapunt : Portefeuillehouder : A.Th.S. van der Wijst Datum : 14 mei 2013 Bestuurlijk kader

Nadere informatie

Digitaliseren en Omgevingsvisie

Digitaliseren en Omgevingsvisie Digitaliseren en Omgevingsvisie Sprekers Arno Derks René Kleij CroonenBuro5 Crotec Omgevingsvisie Van toelatings- naar uitnodigingsplanologie Agenda presentatie Doelen omgevingswet Omgevingsvisie Digitaliseren

Nadere informatie

Foto plaatsen. Roadshow Waterschap Scheldestromen 27 juni Joost van Halem Jolanda Verwegen

Foto plaatsen. Roadshow Waterschap Scheldestromen 27 juni Joost van Halem Jolanda Verwegen Foto plaatsen Roadshow Waterschap Scheldestromen 27 juni 2016 Joost van Halem Jolanda Verwegen Een beweging komt op gang Kern Omgevingswet (1): eenvoudiger wetgeving Van 26 wetten naar 1 wet Van 5000 naar

Nadere informatie

Achtergrondinformatie

Achtergrondinformatie Achtergrondinformatie Serious game Buurtje Bouwen 10 Lesopzet en achtergrondinformatie Buurtje Bouwen ACHTERGRONDINFORMATIE Huidige wetgeving Ruimtelijke ordening in Nederland is een door de Grondwet vastgestelde

Nadere informatie

POKB Thema 1: Omgevingswet: integratie van bodem in omgevingsgericht werken, integraal werken

POKB Thema 1: Omgevingswet: integratie van bodem in omgevingsgericht werken, integraal werken POKB Thema 1: Omgevingswet: integratie van bodem in omgevingsgericht werken, integraal werken POKB 12 oktober 2017 Marcel Cassee Rijkswaterstaat, Bodem+ Inhoud presentatie Inleidende presentatie (in sneltreinvaart)

Nadere informatie

Besluit Activiteiten Leefomgeving. Mr. G.C.W. van der Feltz 11 oktober 2016

Besluit Activiteiten Leefomgeving. Mr. G.C.W. van der Feltz 11 oktober 2016 Besluit Activiteiten Leefomgeving Mr. G.C.W. van der Feltz 11 oktober 2016 Maatschappelijke doelen Met het oog op duurzame ontwikkeling, de bewoonbaarheid van het land en de bescherming en verbetering

Nadere informatie

Onderwerp Brief van Provincie Zuid-Holland over windenergie A44-zone - Ter kennisname

Onderwerp Brief van Provincie Zuid-Holland over windenergie A44-zone - Ter kennisname BESLUIT OPSCHRIFT Vergadering van 15 oktober 2013 nummer: 2013_BW_00638 Onderwerp Brief van Provincie Zuid-Holland over windenergie A44-zone - Ter kennisname Beknopte samenvatting Het college wordt voorgesteld

Nadere informatie

Pilots Omgevingsvisie

Pilots Omgevingsvisie Pilots Omgevingsvisie inzichten, omslagen en aanpakken irma.dekker@rws.nl Eric.nelisse@rws.nl Twitter @AandeslagOw www.aandeslagmetdeomgevingswet.nl Wat willen we vandaag delen met jullie? 1. De omgevingswet

Nadere informatie

Waarom windenergie? Steeds meer schone energie Het Rijk kiest voor een betrouwbare en steeds schonere energieopwekking voor de samenleving.

Waarom windenergie? Steeds meer schone energie Het Rijk kiest voor een betrouwbare en steeds schonere energieopwekking voor de samenleving. Waarom windenergie? Steeds meer schone energie Het Rijk kiest voor een betrouwbare en steeds schonere energieopwekking voor de samenleving. Ter vergelijking: Wind op land kost tussen 8,5 en 9,6 cent per

Nadere informatie

Omgevingswet Regels en maatwerk

Omgevingswet Regels en maatwerk Omgevingswet Regels en maatwerk Linda van Berkel Twitter: @AandeslagOw LinkedIn: Aan de slag met de Omgevingswet www.aandeslagmetdeomgevingswet.nl Welkom Doel Omgevingswet Regels van Rijk, provincie, waterschap

Nadere informatie

Omgevingswet in het kort

Omgevingswet in het kort Omgevingswet in het kort Ruimte voor ontwikkeling, waarborgen voor kwaliteit Van wirwar aan regels naar alles in één In 1810 werd in Nederland de Mijnwet van kracht: de eerste wet gericht op de leefomgeving.

Nadere informatie

OMGEVINGSWET OMGEVINGSWET

OMGEVINGSWET OMGEVINGSWET OMGEVINGSWET OMGEVINGSWET Saskia Engbers strateeg Ruimte gemeente Zwolle 25 februari 2016 24-2-2016 wij presenteren u... 2 Opzet presentatie 1. Hoofdlijnen Omgevingswet 2. Hoe past OGW in transformatie

Nadere informatie

Kerninstrumenten Omgevingswet. Simon Tichelaar 13 oktober 2016

Kerninstrumenten Omgevingswet. Simon Tichelaar 13 oktober 2016 Kerninstrumenten Omgevingswet Simon Tichelaar Inleiding Wetsvoorstel bevat zes kerninstrumenten: Omgevingsvisie; Programma; Decentrale regelgeving (omgevingsplan); Algemene rijksregels voor activiteiten;

Nadere informatie

GREENDEAL PARTICIPATIE VAN DE OMGEVING BIJ DUURZAME ENERGIEPROJECTEN STARTBIJEENKOMST - 16 MAART 2017

GREENDEAL PARTICIPATIE VAN DE OMGEVING BIJ DUURZAME ENERGIEPROJECTEN STARTBIJEENKOMST - 16 MAART 2017 GREENDEAL PARTICIPATIE VAN DE OMGEVING BIJ DUURZAME ENERGIEPROJECTEN STARTBIJEENKOMST - 16 MAART 2017 Aanwezigen AANWEZIG 1 Willem Roeterdink Ministerie Economische Zaken 2 Lennart Goemans Ministerie Economische

Nadere informatie

Kennismaken met elkaar door te vertellen wat ieders positie is ten opzichte van de Omgevingswet.

Kennismaken met elkaar door te vertellen wat ieders positie is ten opzichte van de Omgevingswet. 1 Kennismaken met elkaar door te vertellen wat ieders positie is ten opzichte van de Omgevingswet. Het logo van AdsmO ligt op de grond . Nodig de groep uit om te vertellen wie ze zijn

Nadere informatie

Het omgevingsplan. Agenda: 6/14/2017

Het omgevingsplan. Agenda: 6/14/2017 Het omgevingsplan Agenda: Omgevingsplan: inhoud en reikwijdte Rol Provincie Rol Rijk Omgevingsplan: procedure Omgevingsplan flexibiliteit Omgevingsplanactiviteit Overgangsrecht Omgevingsplan Voorbereidingsbesluit

Nadere informatie

Op weg naar de Omgevingswet

Op weg naar de Omgevingswet Op weg naar de Omgevingswet Niet zomaar een nieuwe wet, maar een volledige stelselherziening: Nog meer impact dan de decentralisaties in het sociale domein (30% van raadsleden in Nederland volgens enquête

Nadere informatie

Bestuursovereenkomst overdracht bevoegdheden inzake realisatie windopgave gemeente Brielle

Bestuursovereenkomst overdracht bevoegdheden inzake realisatie windopgave gemeente Brielle Bestuursovereenkomst overdracht bevoegdheden inzake realisatie windopgave gemeente Brielle Partijen: Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland, vertegenwoordigd door gedeputeerde de heer J.F. Weber, daartoe

Nadere informatie

Omgevingswet en de raad

Omgevingswet en de raad Omgevingswet en de raad Inhoud Waarom de Omgevingswet? Wat is de omgevingswet? Wat verandert er door de omgevingswet Wat vraagt dit van u als raad. Samen met de samenleving Budget reserveren Vrije (beleids)ruimte

Nadere informatie

Wat moet je doen om met de Omgevingswet te kunnen werken? Inge Kure. Programma Aan de Slag met de Omgevingswet Ministerie van BZK

Wat moet je doen om met de Omgevingswet te kunnen werken? Inge Kure. Programma Aan de Slag met de Omgevingswet Ministerie van BZK Wat moet je doen om met de Omgevingswet te kunnen werken? Inge Kure Programma Aan de Slag met de Omgevingswet Ministerie van BZK Schakeldag, juni 2019 Inhoud 1.Werken met de Omgevingswet een groeipad 2.Bestuurlijke

Nadere informatie

uur - Welkom

uur - Welkom 18.30-13.50 uur - Welkom MK: Welkom bij derde sessie over Omgevingswet Marte = Bewegingmaker en procesontwerper bij 7Zebra s Katalysator Participatie Omgevingswet bij Programma Initiatiefnemer van Marconia

Nadere informatie

Koers invoering Omgevingswet Boxtel

Koers invoering Omgevingswet Boxtel Koers invoering Omgevingswet Boxtel Inleiding In strategische visie van Boxtel voor 2020 staat dat we voorop willen blijven met duurzaamheid, aan een sterk centrum willen, toerisme en recreatie tot een

Nadere informatie

Bestuursovereenkomst overdracht bevoegdheden inzake realisatie windopgave gemeente Krimpen aan den IJssel

Bestuursovereenkomst overdracht bevoegdheden inzake realisatie windopgave gemeente Krimpen aan den IJssel Bestuursovereenkomst overdracht bevoegdheden inzake realisatie windopgave gemeente Krimpen aan den IJssel Partijen: Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland, op grond van het mandaatbesluit van Gedeputeerde

Nadere informatie

Archeologiebeleid en de Omgevingswet Heleen van Londen

Archeologiebeleid en de Omgevingswet Heleen van Londen Archeologiebeleid en de Omgevingswet Heleen van Londen Omgevingswet 2018? De overheid wil regels voor ruimtelijke plannen vereenvoudigen en samenvoegen Doel: makkelijker maken om bouwprojecten te starten

Nadere informatie

Gemeentelijk omgevingsplan

Gemeentelijk omgevingsplan Het omgevingsplan Gemeentelijk omgevingsplan Gemeenteraad stelt één omgevingsplan op, waarin regels over de fysieke leefomgeving worden opgenomen (art 2.4) In het omgevingsplan kunnen met het oog op de

Nadere informatie

Onderwerp: herstart Windpark Delfzijl Zuid Uitbreiding

Onderwerp: herstart Windpark Delfzijl Zuid Uitbreiding Vergadering gemeenteraad d.d. 11 juli 2019 Agenda nummer 10 Portefeuillehouder: wethouder de heer IJ.J. Rijzebol Onderwerp: herstart Windpark Delfzijl Zuid Uitbreiding Korte inhoud: Op 19 december 2018

Nadere informatie

Omgevingswet Omgevingsvisie. Arjan Nijenhuis, plv. directeur. Eenvoudig Beter

Omgevingswet Omgevingsvisie. Arjan Nijenhuis, plv. directeur. Eenvoudig Beter Omgevingswet Omgevingsvisie Arjan Nijenhuis, plv. directeur Eenvoudig Beter Stelselherziening meer dan wetgeving EU Wetsvoorstel/ Amvb s Invoeringsregelgeving Digitalisering Kennis en Kunde Cultuur Stand

Nadere informatie

Omgevingswet in het kort

Omgevingswet in het kort Omgevingswet in het kort Ruimte voor ontwikkeling, waarborgen voor kwaliteit In 1810 werd in Nederland de Mijnwet van kracht: de eerste wet gericht op de leefomgeving. Sindsdien zijn er talloze wetten

Nadere informatie

Voorwoord 1. 1 Inleiding 3

Voorwoord 1. 1 Inleiding 3 Inhoud Voorwoord 1 1 Inleiding 3 1.1 Waarom een nieuw omgevingsstelsel? 3 1.2 Gemeente en Omgevingsplan centraal 5 1.3 De veranderopgave 6 1.3.1 Waarom? 6 1.3.2 De bedoeling 7 1.3.3 Belangrijkste veranderingen

Nadere informatie

Pilots Omgevingsvisie

Pilots Omgevingsvisie Pilots Omgevingsvisie inzichten, omslagen en aanpakken irma.dekker@rws.nl Eric.nelisse@rws.nl Twitter @AandeslagOw www.aandeslagmetdeomgevingswet.nl Deze presentatie in het kort 1. De omgevingswet en de

Nadere informatie

met een slimme provinciale Omgevingsverordening klaar voor de toekomst Evert-Jan Laméris (ZH) Carolien Idema (UT)

met een slimme provinciale Omgevingsverordening klaar voor de toekomst Evert-Jan Laméris (ZH) Carolien Idema (UT) met een slimme provinciale Omgevingsverordening klaar voor de toekomst Evert-Jan Laméris (ZH) Carolien Idema (UT) Kerninstrumenten provincies Omgevingsvisie Programma Omgevingsverordening (decentrale regels)

Nadere informatie