RAPPORT VAN EEN SPECIFIEK ONDERZOEK NAAR DE RECHTMATIGHEID VAN DE BESTEDINGEN DOOR STICHTING PROTESTANTS CHRISTELIJK ONDERWIJS ACCRETE

Transcriptie

1 RAPPORT VAN EEN SPECIFIEK ONDERZOEK NAAR DE RECHTMATIGHEID VAN DE BESTEDINGEN DOOR STICHTING PROTESTANTS CHRISTELIJK ONDERWIJS ACCRETE Utrecht, december 2017

2

3 Voorwoord Dit rapport bevat de resultaten van een specifiek onderzoek naar de rechtmatige besteding van onderwijsbekostiging door de Stichting Protestants Christelijk Onderwijs Accrete te Zwartsluis. De directie Rekenschap en Juridische Zaken van de Inspectie van het Onderwijs (hierna: inspectie) heeft het onderzoek uitgevoerd in de periode april 2016 tot en met augustus Het conceptrapport met nummer is op 4 oktober 2017 aan het bestuur van Stichting Protestants Christelijk Onderwijs Accrete verzonden voor hoor en wederhoor. Het bestuur heeft een reactie ingezonden op 19 oktober 2017 die, voor zover nodig, is verwerkt in het definitieve rapport. Het definitieve rapport met nummer is op 19 december 2017 te Utrecht vastgesteld door dr. Marc Spierings, afdelingshoofd PO/VO directie Rekenschap en Juridische Zaken. Het onderzoeksrapport wordt in de vijfde week na vaststelling openbaar gemaakt via SPECIFIEK ONDERZOEK Naast regulier onderzoek op grond van artikel 11 van de Wet op het Onderwijstoezicht (Wot), kan de inspectie uit eigen beweging dan wel op aanwijzing van de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap specifiek onderzoek verrichten op grond van artikel 15 van de Wot. Hieronder worden alle niet-reguliere vormen van onderzoek verstaan. De inspectie kan op grond van artikel 3, tweede lid, onder b en d, van de Wot een onderzoek instellen naar, onder meer, de naleving van bij of krachtens onderwijswetten gegeven voorschriften en de rechtmatigheid van de bestedingen. Voor een specifiek onderzoek wordt steeds per onderzoek een specifieke onderzoeksvraag geformuleerd afhankelijk van de aard en onderwerp van het onderzoek. Ook de onderzoeksopzet en uitvoering volgen geen vast stramien, maar worden per geval bepaald. De bevindingen naar aanleiding van een specifiek onderzoek worden vastgelegd in een openbaar rapport, tenzij de aard van het onderzoek of de omvang daarvan zich daartegen verzet.

4

5 INHOUD Voorwoord 3 Samenvatting 7 1 Opdracht en werkwijze Aanleiding Onderzoeksvraag en werkwijze Wet- en regelgeving 11 2 Bevindingen Relatie tussen Stichting PCO Accrete en Stichting Kinderopvang Accrete Lening aan Stichting Kinderopvang Accrete Gemaakte kosten ten behoeve van Stichting Kinderopvang Accrete 15 3 Conclusie 17 4 Zienswijze van het bestuur 19

6

7 Samenvatting De inspectie heeft aan de hand van het jaarverslag 2014 van Stichting Protestants Christelijk Onderwijs Accrete (hierna Stichting PCO Accrete) geconstateerd dat de stichting een lening heeft verstrekt aan Stichting Kinderopvang Accrete en dat deze lening deels is gefinancierd met rijksbekostiging. De inspectie heeft een specifiek onderzoek ingesteld naar de rechtmatigheid van de besteding in relatie tot de verstrekking van deze lening. Onderzoeksvragen 1. Wat is de relatie tussen Stichting PCO Accrete en Stichting Kinderopvang Accrete? 2. Wat is de totale omvang van de lening verstrekt aan Stichting Kinderopvang Accrete en wat zijn de leningsvoorwaarden? 3. Voldoet de verstrekking van de lening aan de wet- en regelgeving? Relatie tussen Stichting PCO Accrete en Stichting Kinderopvang Accrete Stichting PCO Accrete is het bevoegd gezag van 17 scholen voor het primair onderwijs in Zwartsluis. Stichting PCO Accrete stelt een geconsolideerde jaarrekening op waarin de financiële gegevens van Stichting Kinderopvang Accrete zijn meegenomen. De bestuurder van Stichting PCO Accrete is tegelijkertijd ook bestuurder van Stichting Kinderopvang Accrete. Stichting Kinderopvang Accrete verzorgt de buitenschoolse opvangactiviteiten voor de leerlingen van Stichting PCO Accrete. De activiteiten worden uitgevoerd door medewerkers van Stichting Kinderopvang Accrete, maar de coördinatie hiervan ligt bij de directeuren van Stichting PCO Accrete. Lening aan Stichting Kinderopvang Accrete Ultimo 2016 heeft Stichting PCO Accrete een totaalbedrag van aan lening uitstaan bij Stichting Kinderopvang Accrete. Uit de leenovereenkomst blijkt een maandelijkse aflossing van en een vast rentepercentage van 3% tot 1 januari Deze rente dient pas aan het eind van de looptijd te worden voldaan. Aan het eind van de rentevaste periode wordt een nieuwe rente vastgesteld voor de volgende rentevaste periode. De looptijd van de lening en de volgende rentevaste perioden blijken niet uit de overeenkomst. Het bestuur geeft in het jaarverslag 2016 aan dat de algemene reserve privaat als dekking dient voor een deel van de lening aan Stichting Kinderopvang Accrete. Op dat moment bedraagt de algemene reserve privaat Omdat de private reserves onvoldoende zijn om de gehele lening te dekken, concluderen wij dat de lening voor een deel, namelijk voor een bedrag van 7.940, uit publieke middelen bestaat. Op 12 september 2016 is een aanvullende overeenkomst van geldlening getekend waarbij, in aanvulling op de eerder gemelde geldlening, een kredietfaciliteit ter beschikking wordt gesteld aan Stichting Kinderopvang Accrete. Deze kredietfaciliteit bedraagt en heeft nog niet geleid tot een uitgaande geldstroom bij Stichting PCO Accrete. Gezien de omvang van het privaat vermogen ultimo 2016 geldt dat, zodra deze kredietfaciliteit tot een uitgaande geldstroom leidt, deze ook uit het publiek vermogen is verstrekt. Het deel van het publiek vermogen dat als lening en kredietfaciliteit is verstrekt aan de Stichting Kinderopvang Accrete is in strijd met artikel 148 Wpo waarin is vermeld

8 dat de bekostiging uitsluitend aangewend mag worden voor kosten voor materiële instandhouding en personeelskosten van de school. De verstrekte lening is eveneens in strijd met artikel 3 van de Regeling beleggen en belenen door instellingen voor onderwijs en onderzoek 2010 waarin is vermeld dat onderwijsinstellingen hun niet voor lopende betalingen benodigde publieke en overige middelen alleen bij financiële ondernemingen kunnen beleggen of belenen. De kredietfaciliteit is, zodra deze kredietfaciliteit tot een uitgaande geldstroom leidt, ook in strijd met artikel 4 en 7 van de Regeling beleggen, lenen en derivaten OCW 2016, waarin is opgenomen dat leningen alleen mogen worden uitgezet bij financiële ondernemingen. Er is dus sprake van een onrechtmatige besteding van en een mogelijke onrechtmatige besteding van in totaal In een reactie op het conceptrapport licht het bestuur toe dat de lening aan Stichting Kinderopvang Accrete een oplossing betreft die is gekozen naar aanleiding van de investeringen in aanvullende huisvestingsvoorzieningen. De investeringen kwamen ten goede aan zowel Stichting PCO Accrete als aan Stichting Kinderopvang Accrete. Aanvankelijk werden deze investeringen in de onderwijsgebouwen geactiveerd en gelijktijdig doorbelast aan de Stichting Kinderopvang voor zover het de bouwdelen betrof die betrekking hadden op de kinderopvang. Naderhand heeft Stichting PCO Accrete in overleg met de accountant besloten om een duidelijke scheiding aan te brengen tussen onderwijs en kinderopvang. Daartoe werden de doorbelastingen aan Stichting Kinderopvang Accrete omgezet in een lening. De lening bestond uit een basisafspraak en een aanvullende lening. Deze aanvullende lening is in 2012 tot stand gekomen. De overeenkomst met daarin de formele bevestiging van deze afspraak werd in 2016 ondertekend. Ook geeft het bestuur aan dat de totale lening per 30 september 2017 nog bedraagt en dat het saldo van het private vermogen bedraagt. Het bestuur geeft hiermee aan voldoende private middelen te hebben gegenereerd om de verstrekte lening te kunnen dekken en stelt dat de investeringen in de onderwijsgebouwen en daarmee de financiering van de lening volledig uit de private middelen zijn bekostigd. De inspectie deelt deze vaststelling niet, omdat over de boekjaren 2015 en 2016 onvoldoende privaat vermogen aanwezig was om dit te financieren. Evenmin kan de inspectie vaststellen dat het saldo van het privaat vermogen per september 2017 toereikend is om de lening aan Stichting Kinderopvang Accrete te dekken. De overeenkomst van 12 september 2016 beschouwen wij als een formele bevestiging van de vier jaar eerder gemaakte afspraken. De inspectie gaat ervan uit dat met de private middelen waarover het bestuur nu aangeeft te beschikken eventuele onrechtmatige onttrekkingen uit het publieke vermogen terug kunnen vloeien naar het publieke vermogen. De inspectie zal er op toezien dat de correctie die hieruit voortvloeit in het jaarverslag 2017 wordt verwerkt en zal de instellingsaccountant verzoeken dit bij de controle van het jaarverslag 2017 te toetsen. Gemaakte kosten ten behoeve van Stichting Kinderopvang Accrete Uit het onderzoek blijkt verder dat de bestuurder en enkele directeuren van Stichting PCO Accrete als onderdeel van hun aanstelling bij PCO Accrete werkzaamheden uitvoeren voor Stichting Kinderopvang Accrete. De kosten hiervan worden niet doorbelast aan Stichting Kinderopvang Accrete. Wij concluderen dan ook dat dit deel van de rijksbekostiging niet is besteed aan activiteiten die vallen onder de materiële instandhouding en personeelskosten van de school. Daarmee zijn

9 deze bestedingen in strijd met artikel 148 Wpo. De omvang van deze onrechtmatigheid is niet berekend in dit onderzoek.

10

11 1 Opdracht en werkwijze 1.1 Aanleiding De inspectie heeft aan de hand van het jaarverslag 2014 van Stichting PCO Accrete geconstateerd dat de stichting een lening heeft verstrekt aan Stichting Kinderopvang Accrete en dat deze lening deels is gefinancierd met rijksbekostiging. De inspectie heeft een specifiek onderzoek ingesteld naar de rechtmatigheid van de besteding in relatie tot de verstrekking van deze lening. 1.2 Onderzoeksvraag en werkwijze Onderzoeksvragen In het onderzoek staan de volgende vragen centraal: 1. Wat is de relatie tussen Stichting PCO Accrete en Stichting Kinderopvang Accrete? 2. Wat is de totale omvang van de lening verstrekt aan Stichting Kinderopvang Accrete en wat zijn de leningsvoorwaarden? 3. Voldoet de verstrekking van de lening aan de wet- en regelgeving? Werkwijze Wij hebben het onderzoek op 26 april 2016 schriftelijk aangekondigd bij brief met kenmerk / Voor het onderzoek hebben wij onder meer de jaarverslagen 2014, 2015 en 2016 van Stichting PCO Accrete geraadpleegd en hebben wij kennis genomen van de leningsovereenkomsten tussen Stichting PCO Accrete en Stichting Kinderopvang Accrete. De voornaamste feiten die uit het onderzoek naar voren zijn gekomen, zijn besproken met het bestuur van Stichting PCO Accrete. 1.3 Wet- en regelgeving Om vast te stellen of er sprake is van rechtmatige bestedingen is de aangetroffen situatie getoetst aan de Wpo, met name artikel 148. In artikel 148 inzake de besteding van de bekostiging is onder andere het volgende opgenomen: Artikel 148. Besteding bekostiging 1. Het bevoegd gezag wendt het totaal van de in de artikelen 129, 134 en 137 bedoelde bedragen voor de kosten voor de materiële instandhouding en de personeelskosten uitsluitend aan voor kosten voor materiële instandhouding, personeelskosten van de school of personeelskosten in verband met benoeming of tewerkstelling zonder benoeming van personeel, bedoeld in artikel 29, vijfde lid, dan wel mede voor die kosten van een van de andere scholen van dat bevoegd gezag. De verstrekte lening aan Stichting Kinderopvang Accrete is onder andere getoetst aan de Regeling beleggen en belenen door instellingen voor onderwijs en onderzoek Het gaat hier met name om artikel 3. Dit artikel luidt als volgt: Pagina 11 van 20

12 Artikel 3. Verplichtingen bij beleggen en belenen 1. ( ) 2. Instellingen beleggen en belenen hun niet voor lopende betalingen benodigde publieke en overige middelen: a) in de vorm van waardepapieren waarvoor een solvabiliteitsratio van 0 procent geldt; b) al dan niet tegen waardepapieren bij financiële ondernemingen in lidstaten in vormen waarvan de hoofdsom bij opname intact is; c) bij financiële ondernemingen in lidstaten in de vorm van derivaten. 3. De ratingeisen voor de beleggings- en beleningsvormen waarbij de hoofdsom bij opname intact is zijn als volgt afhankelijk van de looptijd van die vormen: a) beleggings-en beleningsvormen voor een periode tot en met drie maanden mogen worden betrokken van financiële ondernemingen die aantonen dat ze voor henzelf of voor de door hen uitgegeven waardepapieren beschikken over minstens een A-rating, afgegeven door minstens twee ratingbureaus; b) beleggings- en beleningsvormen voor een periode van meer dan drie maanden mogen worden betrokken van financiële ondernemingen die aantonen dat ze voor henzelf of voor de door hen uitgegeven waardepapieren beschikken over minstens een AA-minusrating afgegeven door minstens twee ratingbureaus. Tot slot is de aanvullende lening getoetst aan de voorwaarden van de Regeling beleggen, lenen en derivaten OCW Met artikelen 4 en 7 wordt achtereenvolgens voorgeschreven: Artikel 4. Financiële onderneming 1. Derivaten, leningen of beleggingen worden alleen aangetrokken dan wel uitgezet bij financiële ondernemingen als bedoeld in de Wet op het financieel toezicht, en die: a. gevestigd zijn in een lidstaat; b. minstens een single A-rating hebben, afgegeven door tenminste twee van de drie ratingsbureaus Moody s, Standard and Poor s en Fitch. Artikel 7. Leningen 1. ( ). 2. Instellingen geven geen leningen uit aan derden, noch aan personeel, noch aan andere instellingen of organisaties, tenzij deze lening van toepassing is voor de uitvoering van de wettelijke taak van de instelling en binnen het doel van de organisatie past. 3. ( ). 4. ( ). 5. Leningen worden conform het treasurystatuut afgesloten en vooraf ter kennisname aan de interne toezichthouder gestuurd. Pagina 12 van 20

13 Pagina 13 van 20

14 2 Bevindingen 2.1 Relatie tussen Stichting PCO Accrete en Stichting Kinderopvang Accrete Stichting PCO Accrete is het bevoegd gezag van 17 scholen voor het primair onderwijs in Zwartsluis. Stichting PCO Accrete stelt een geconsolideerde jaarrekening op waarin de financiële gegevens van Stichting Kinderopvang Accrete zijn meegenomen. Deze stichting verzorgt de buitenschoolse opvang voor de scholen van Stichting PCO Accrete. De bestuurder van Stichting PCO Accrete is tegelijkertijd ook bestuurder van Stichting Kinderopvang Accrete. Er is derhalve sprake van een personele unie op het niveau van het bestuur. Stichting Kinderopvang Accrete verzorgt de buitenschoolse opvangactiviteiten voor de leerlingen van Stichting PCO Accrete. De activiteiten worden uitgevoerd door medewerkers van Stichting Kinderopvang Accrete, maar de coördinatie hiervan ligt bij de directeuren van Stichting PCO Accrete. Verder maakt Stichting Kinderopvang Accrete gebruik van de schoolgebouwen van Stichting PCO Accrete. De kosten voor medegebruik, bestaand uit onder meer afschrijvingen en onderhoud, worden aan Stichting Kinderopvang Accrete doorbelast. 2.2 Lening aan Stichting Kinderopvang Accrete Stichting PCO Accrete heeft op 29 juni 2011 een lening verstrekt aan Stichting Kinderopvang Accrete ter hoogte van De lening dient afgelost te worden met een maandelijks bedrag van In de leenovereenkomst is een rentevaste periode tot 1 januari 2021 opgenomen, met een vastgesteld rentepercentage van 3,0%. Deze rente dient pas aan het eind van de looptijd te worden voldaan. Aan het eind van de rentevaste periode wordt een nieuwe rente vastgesteld voor de volgende rentevaste periode. Uit de overeenkomst en de bijbehorende bijlage blijkt niet wat de looptijd van de lening is en wat de volgende rentevaste perioden zijn. Het bestuur geeft aan dat deze lening verstrekt is in het kader van het opstarten van de kinderopvangactiviteiten door Stichting Kinderopvang Accrete. Het bestuur geeft in het jaarverslag 2016 tevens aan dat de algemene reserve privaat als dekking dient voor een deel van de lening aan Stichting Kinderopvang Accrete. Ultimo 2016 was dit deel 99%. De omvang van de bestemmingsreserve privaat bedraagt ultimo , terwijl de stand van de lening op dat moment bedraagt. Hieruit volgt dat Stichting PCO Accrete onvoldoende privaat vermogen heeft om de lening te financieren. Er is voor een bedrag van aan publiek vermogen (rijksbekostiging) gebruikt om de lening te verstrekken. Het deel van de rijksbekostiging dat als lening is verstrekt aan de Stichting Kinderopvang Accrete is in strijd met artikel 148 Wpo, waarin staat dat bekostiging uitsluitend aangewend mag worden voor kosten voor materiële instandhouding en personeelskosten van de school. Ook is de lening in strijd met artikel 3 van de Regeling beleggen en belenen door instellingen voor onderwijs en onderzoek 2010 waarin is vermeld dat onderwijsinstellingen hun niet voor lopende betalingen benodigde publieke en overige middelen alleen mogen beleggen of belenen bij financiële ondernemingen die beschikken over minstens een AA-minusrating afgegeven door minstens twee ratingbureaus. Pagina 14 van 20

15 Op 12 september 2016 is een aanvullende overeenkomst van geldlening getekend waarbij, in aanvulling op de eerder gemelde geldlening, een kredietfaciliteit ter beschikking is gesteld aan Stichting Kinderopvang Accrete. Deze kredietfaciliteit bedraagt en heeft nog niet geleid tot een uitgaande geldstroom bij Stichting PCO Accrete. Gezien de omvang van het privaat vermogen ultimo 2016 geldt dat, zodra deze kredietfaciliteit tot een uitgaande geldstroom leidt, deze ook uit het publiek vermogen is verstrekt en daarmee in strijd is artikel 148 Wpo. Dit is eveneens in strijd met artikel 3 van de Regeling beleggen en belenen door instellingen voor onderwijs en onderzoek 2010 en artikel 4 en 7 van de Regeling beleggen, lenen en derivaten OCW In een reactie op het conceptrapport licht het bestuur toe dat de lening aan Stichting Kinderopvang Accrete een oplossing betreft die is gekozen naar aanleiding van de investeringen in aanvullende huisvestingsvoorzieningen. De investeringen kwamen ten goede aan zowel Stichting PCO Accrete als aan Stichting Kinderopvang Accrete. Aanvankelijk werden deze investeringen in de onderwijsgebouwen geactiveerd en gelijktijdig doorbelast aan de Stichting Kinderopvang voor zover het de bouwdelen betrof die betrekking hadden op de kinderopvang. Naderhand heeft Stichting PCO Accrete in overleg met de accountant besloten om een duidelijke scheiding aan te brengen tussen onderwijs en kinderopvang. Daartoe werden de doorbelastingen aan Stichting Kinderopvang Accrete omgezet in een lening. De lening bestond uit een basisafspraak en een aanvullende lening. Deze aanvullende lening is in 2012 tot stand gekomen. De overeenkomst met daarin de formele bevestiging van deze afspraak werd in 2016 ondertekend. Ook geeft het bestuur aan dat de totale lening per 30 september 2017 nog bedraagt en dat het saldo van het private vermogen bedraagt. Het bestuur geeft hiermee aan voldoende private middelen te hebben gegenereerd om de verstrekte lening te kunnen dekken en stelt dat de investeringen in de onderwijsgebouwen en daarmee de financiering van de lening volledig uit de private middelen zijn bekostigd. De inspectie deelt deze vaststelling niet, omdat over de boekjaren 2015 en 2016 onvoldoende privaat vermogen aanwezig was om dit te financieren. Evenmin kan de inspectie vaststellen dat het saldo van het privaat vermogen per september 2017 toereikend is om de lening aan Stichting Kinderopvang Accrete te dekken. De overeenkomst van 12 september 2016 beschouwen wij als een formele bevestiging van de vier jaar eerder gemaakte afspraken. De inspectie gaat ervan uit dat met de private middelen waarover het bestuur nu aangeeft te beschikken eventuele onrechtmatige onttrekkingen uit het publieke vermogen terug kunnen vloeien naar het publieke vermogen. De inspectie zal er op toezien dat de correctie die hieruit voortvloeit in het jaarverslag 2017 wordt verwerkt en zal de instellingsaccountant verzoeken dit bij de controle van het jaarverslag 2017 te toetsen. 2.3 Gemaakte kosten ten behoeve van Stichting Kinderopvang Accrete Zowel Stichting Kinderopvang Accrete als Stichting PCO Accrete maken gebruik van dezelfde schoolgebouwen. Hiervoor worden kosten door Stichting PCO Accrete doorbelast aan Stichting Kinderopvang Accrete. Ook de bestuurder en de directeuren van Stichting PCO Accrete voeren als onderdeel van hun aanstelling bij PCO Accrete werkzaamheden uit voor Stichting Kinderopvang Accrete. De kosten hiervan worden niet doorbelast aan Stichting Kinderopvang Accrete. Wij concluderen dan ook dat dit Pagina 15 van 20

16 deel van de rijksbekostiging niet is besteed aan activiteiten die vallen onder de materiële instandhouding en personeelskosten van de school. Daarmee zijn deze bestedingen in strijd met artikel 148 Wpo. De omvang van deze onrechtmatigheid is niet berekend in dit onderzoek. Pagina 16 van 20

17 3 Conclusie Lening aan Stichting Kinderopvang Accrete Stichting PCO Accrete heeft een totaalbedrag van uit zijn publiek vermogen als lening verstrekt aan de Stichting Kinderopvang Accrete. Dat is in strijd met artikel 148 Wpo, waarin staat dat de bekostiging uitsluitend aangewend mag worden voor kosten voor materiële instandhouding en personeelskosten van de school. De lening is eveneens in strijd met artikel 3 van de Regeling beleggen en belenen waarin staat dat onderwijsinstellingen hun niet voor lopende betalingen benodigde publieke en overige middelen alleen bij een financiële onderneming kunnen beleggen of belenen. De kredietfaciliteit van is, zodra deze tot een uitgaande geldstroom leidt, in strijd met artikel 4 en 7 van de Regeling beleggen, lenen en derivaten OCW Er is dus sprake van een onrechtmatige besteding van en een mogelijke onrechtmatige besteding van in totaal In een reactie op het conceptrapport licht het bestuur toe dat de lening aan Stichting Kinderopvang Accrete een oplossing betreft die is gekozen naar aanleiding van de investeringen in aanvullende huisvestingsvoorzieningen. De investeringen kwamen ten goede aan zowel Stichting PCO Accrete als aan Stichting Kinderopvang Accrete. Aanvankelijk werden deze investeringen in de onderwijsgebouwen geactiveerd en gelijktijdig doorbelast aan de Stichting Kinderopvang voor zover het de bouwdelen betrof die betrekking hadden op de kinderopvang. Naderhand heeft Stichting PCO Accrete in overleg met de accountant besloten om een duidelijke scheiding aan te brengen tussen onderwijs en kinderopvang. Daartoe werden de doorbelastingen aan Stichting Kinderopvang Accrete omgezet in een lening. De lening bestond uit een basisafspraak en een aanvullende lening. Deze aanvullende lening is in 2012 tot stand gekomen. De overeenkomst met daarin de formele bevestiging van deze afspraak werd in 2016 ondertekend. Ook geeft het bestuur aan dat de totale lening per 30 september 2017 nog bedraagt en dat het saldo van het private vermogen bedraagt. Het bestuur geeft hiermee aan voldoende private middelen te hebben gegenereerd om de verstrekte lening te kunnen dekken en stelt dat de investeringen in de onderwijsgebouwen en daarmee de financiering van de lening volledig uit de private middelen zijn bekostigd. De inspectie deelt deze vaststelling niet, omdat over de boekjaren 2015 en 2016 onvoldoende privaat vermogen aanwezig was om dit te financieren. Evenmin kan de inspectie vaststellen dat het saldo van het privaat vermogen per september 2017 toereikend is om de lening aan Stichting Kinderopvang Accrete te dekken. De overeenkomst van 12 september 2016 beschouwen wij als een formele bevestiging van de vier jaar eerder gemaakte afspraken. De inspectie gaat ervan uit dat met de private middelen waarover het bestuur nu aangeeft te beschikken eventuele onrechtmatige onttrekkingen uit het publieke vermogen terug kunnen vloeien naar het publieke vermogen. De inspectie zal er op toezien dat de correctie die hieruit voortvloeit in het jaarverslag 2017 wordt verwerkt en zal de instellingsaccountant verzoeken dit bij de controle van het jaarverslag 2017 te toetsen. Pagina 17 van 20

18 Gemaakte kosten ten behoeve van Stichting Kinderopvang Accrete De bestuurder en de directeuren van Stichting PCO Accrete voeren als onderdeel van hun aanstelling bij PCO Accrete werkzaamheden uit voor Stichting Kinderopvang Accrete. De kosten hiervan worden niet doorbelast aan Stichting Kinderopvang Accrete. Wij concluderen dan ook dat dit deel van de rijksbekostiging niet is besteed aan activiteiten die vallen onder de materiële instandhouding en personeelskosten van de school. Daarmee zijn deze bestedingen in strijd met artikel 148 Wpo. De omvang van deze onrechtmatigheid is niet berekend in dit onderzoek. Pagina 18 van 20

19 4 Zienswijze van het bestuur Zienswijze zoals toe te voegen aan het rapport inzake het rapport specifiek onderzoek Accrete Op 27 maart 2017 hebben de minister van sociale zaken en de staatssecretaris van onderwijs het rapport van de Task Force Samenwerking Onderwijs en Kinderopvang aangeboden aan de Tweede Kamer. Deze samenwerking geeft een meerwaarde voor de ontwikkeling van kinderen, de arbeidsparticipatie van ouders en de gezamenlijke inzet van personeel. Aldus wordt de basis gelegd voor het ontwikkelen van een doorlopend pedagogisch curriculum De Vereniging Accrete heeft reeds in 2009 het initiatief genomen om de kinderopvang te verzorgen in de regio waarin de Accrete-scholen zijn gehuisvest. De centrale aansturing via Accrete heeft er toe geleid dat de cultuurverschillen tussen onderwijs en kinderopvang voldoende aandacht krijgen en dat er ruimte ontstaat voor interprofessionele samenwerking tussen de onderwijsteams en kinderopvangteams. Aanpassing gebouwen Accrete heeft aanvullende huisvestingsvoorzieningen tot stand gebracht: zijnde een combinatie van onderhoud en functieverbeterende aanpassingen waarbij zodanig is aanbesteed dat tegen gunstige voorwaarden gelijktijdig gecombineerde werkzaamheden konden plaatsvinden. Dankzij deze investeringen voldoen de schoolgebouwen van Accrete aan de hedendaagse aan het onderwijs te stellen eisen terwijl tegelijkertijd zo veel mogelijk rekening wordt gehouden met de multifunctionele inzet van gebouwen. De verbeteringen aan de schoolgebouwen kwamen ten goede aan zowel het onderwijs als aan de nieuw gestarte organisaties voor kinderopvang. Om de geldstromen tussen de kinderopvang en het onderwijs af te bakenen is afgesproken dat de kinderopvang jaarlijks een deel van de kosten van de investeringen in het gebouw zal compenseren. Als grondslag voor de vordering is gekozen voor de juridische construct van een overeenkomst van lening. Van een uitgaande geldstroom (lening) is om die reden nimmer sprake geweest. De overeenkomst had enkel tot doel om een juridische grondslag te vinden voor een gedeeltelijke compensatie van de investeringen die hebben plaatsgevonden in het schoolgebouw. Voor zover aanpassingen ten behoeve van de kinderopvang hebben plaatsgevonden was dat ten laste van de eigen private- middelen van het schoolbestuur. Als gevolg van de overeenkomst van lening is het schoolbestuur verzekerd van het feit dat het niveau van deze private middelen zich de komende jaren zal herstellen zelfs al verandert de samenstelling van de bemensing in de organisaties. Personele kosten Niet valt in te zien waarom de werkzaamheden van de directeuren en de bestuurder van Accrete in belangrijke mate zou afwijken ten opzichte van die van andere directeuren of bestuurders. Het behoort tot de taak van alle directeuren en bestuurders om samen te werken met diverse organisaties zoals samenwerkingsverbanden, scholen voor speciaal onderwijs, scholen voor voortgezet onderwijs en organisaties voor kinderopvang en nog veel meer andere instanties. Pagina 19 van 20

20 De organisaties voor kinderopvang van Accrete worden geleid door leidsters en de aansturing van het geheel wordt gecoördineerd door een team van hoofdleidsters, allen werkzaam voor de kinderopvang. De huisvesting in één gebouw en de coördinatie binnen één organisatie heeft echter wel als voordeel dat er sprake is van korte lijnen, weinig overbodige reistijd en een optimale afstemming tussen voorschoolse trajecten en het pedagogisch curriculum. Met andere woorden: er kan eerder gesproken worden van een zeer efficiënte inzet van middelen als gevolg van de concentratie van het aanbod van faciliteiten. Samenvattend en concluderend Het bestuur van de Accrete kan de conclusies uit de rapportage volstrekt niet onderschrijven: van onrechtmatige bestedingen is volstrekt geen sprake (geweest) nu De bestedingen binnen de beleidsruimte van de lumpsumbekostiging zijn gebleven ter zake van de materiële instandhouding en de personele kosten. Ten onrechte door de inspectie wordt geconcludeerd dat sprake zou zijn (geweest)van uitgaande geldstromen en een kredietfaciliteit van de Stichting onderwijs aan de Stichting kinderopvang; Wel sprake is van (legitieme) afspraken waarbij door de Stichting kinderopvang aan de Stichting onderwijs een compensatie wordt bekostigd van de investeringen in de schoolgebouwen die uit de private middelen van het schoolbestuur zijn gefinancierd. Daar het hier om de wijze van besteden van de private middelen gaat beschikt het schoolbestuur over de beleidsruimte om daarover zelf te beschikken. Het dienstverband van leidsters en hoofdleidsters bij de Stichting Kinderopvang met zich meebrengt dat de werkzaamheden van de directeuren en de bestuurder van Accrete niet afwijken van die van andere directeuren en bestuurders binnen het primair onderwijs. Het bestuur deelt niet de conclusies van de inspectie en heeft dientengevolge de inspectie tevergeefs- verzocht de conclusies te herzien. Het bestuur zal zeker gebruik maken van de mogelijkheid tot bezwaar en beroep indien deze rapportage zal leiden tot een correctie in de Rijksbekostiging. Geconstateerd moet worden dat autonomie en beleidsvrijheid van de lumpsum bekostiging prachtige woorden zijn maar dat daarvoor in de praktijk geen ruimte is. Pagina 20 van 20