Voor de hervergunning van de milieuvergunning van de Papierproducent. SAPPI LANAKEN NV Montaigneweg 2 B-3620 Lanaken

Transcriptie

1 Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap departement Leefmilieu en Infrastructuur administratie Milieu-, Natuur-, Land- en Waterbeheer afdeling Algemeen Milieu- en Natuurbeleid, cel MER Graaf de Ferrarisgebouw Koning Albert II-laan 20, bus BRUSSEL Richtlijnen milieueffectrapportage Voor de hervergunning van de milieuvergunning van de Papierproducent SAPPI LANAKEN NV Montaigneweg 2 B-3620 Lanaken december 2004 PRMER-0084-RL

2 1. Inleiding De fabrieksgebouwen van Catala NV zijn gelegen op het grondgebied van de gemeente Sint- Pieters-Leeuw, het exploitatieadres ligt in de gemeente Drogenbos. Het MER wordt opgemaakt naar aanleiding van een uitbreiding van de exploitatiezetel te Sint-Pieters-Leeuw met een papiermachine van ca. 342 ton/dag. De bestaande papierfabriek te Huizingen (vergund voor ca ton papier/jaar op basis van oud papier) werd gesloten (juli 2003) en er wordt een nieuwe fabriek, met een zes keer hogere capaciteit, gebouwd aansluitend bij de activiteiten in Drogenbos. In dit kader zal Catala een papiermachine, gekocht van Stora-Enso te Langerbrugge, aanpassen aan haar behoefte. De nieuwe fabriek wordt gerealiseerd binnen de bestemming industriegebied op de plaats van de oude fabrieksgebouwen. Er wordt verwacht dat de nieuwe fabriek kan opgestart worden in de loop van Momenteel wordt op de site Drogenbos/Sint-Pieters-Leeuw jaarlijks ca ton enkelvoudig, dubbel en driedubbel golfkarton als dozen en 400 ton bladen golfkarton die bestemd zijn voor verpakking van goederen, geproduceerd. Dit MER zal bij de stedenbouwkundige vergunning gevoegd worden voor een deel van de afbraak en wederopbouw van de hal waarin de papiermachine komt te staan maar ook bij de milieuvergunningsaanvraag voor het exploiteren van alle installaties nodig om de papiermachine in werking te houden. Papier en kartonfabrieken uitgaande van deeg of oud papier zijn onderworpen aan de MERplicht vanaf een productiecapaciteit van 200 ton per dag en dit volgens artikel 3, punt 32, c) van het mer-besluit van 23 maart De initiatiefnemer is Catala NV, Grote Baan 302, 1620 Drogenbos en Beemstraat z/n, 1600 Sint-Pieters-Leeuw. Het kennisgevingsdossier is door de Cel Mer van de afdeling Milieu- en Natuurbeleid volledig verklaard op 22 december De terinzagelegging liep van 12 januari tot 12 februari 2004 in de gemeente Drogenbos en in de gemeente Sint-Pieters-Leeuw. Parallel hieraan werden de adviezen bij de administraties en openbare besturen gevraagd. Deze richtlijnen zijn opgesteld door de Cel Mer en hebben betrekking op de inhoudsafbakening van het MER. Ontvangen inspraakreacties en adviezen worden hierin meegenomen (zie bijlagen). 2. Vorm en presentatie Met betrekking tot de vorm en prestatie vraagt de Cel Mer: - recent kaartmateriaal en duidelijke figuren te gebruiken voorzien van een duidelijke bronvermelding, schaalaanduiding en legende, waar nodig in kleur; zo kunnen de figuren , en bijvoorbeeld verduidelijkt worden door invoegen van een legende met een betekenis van de getallen. Ook de ligging van de fabrieksgebouwen die in natuurgebied en/of VEN-gebied liggen, moet duidelijk weergegeven worden, dit moet o.a. duidelijk zijn op het gewestplan en op de kaart met aanduiding van VEN-gebieden; - een verklarende woordenlijst, afkortingenlijst en literatuurlijst bij het rapport op te nemen; - achtergrondinformatie in de bijlage op te nemen. Richtlijnen: CATALA NV (PR0042) 2

3 3. Doelstelling, verantwoording en besluitvorming art ,1, a en b Het MER moet een verantwoording van het project bevatten waarin o.a. kan gesteld worden dat oud papier en karton, in te zetten voor de vervaardiging van nieuw materiaal, bijdraagt tot het verwezenlijken van de doelstellingen van het Vlaams afvalstoffenbeleid. Ook een verantwoording van de gekozen locatie kan hier beschreven worden. Het rapport zal ook weergeven welk vervolgtraject er voor de besluitvorming nog voorligt en hoe dit MER daarop inspeelt: in het bijzonder de beslisstappen en procedures inzake gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan. Voor de zuidelijke fabriekshal werd geen bouwvergunning afgeleverd, de regularisatie is ook geweigerd. De bouwhistoriek moet volledig weergegeven worden alsook de bestaande en de geplande vergunningstoestand (zowel van de stedenbouwkundige als van de milieuvergunning). Wat de milieuvergunningsrubrieken betreft is het niet noodzakelijk dat elke vergunde rubriek vermeld wordt, enkel de relevante voor het project zijn voldoende. Wel is belangrijk dat het verschil tussen de huidige en de gewenste vergunningstoestand duidelijk wordt weergegeven. Dit kan bijvoorbeeld in tabelvorm. Wat niet vergeten mag worden is dat oud papier en karton volgens VLAREA ingedeeld worden als een afvalstof. Papierfabrieken die oud papier inzetten moeten in hun milieuvergunning de toepasselijke afvalstoffenrubriek laten opnemen. 4. Voorgenomen project en alternatieven art ,1,c, d en e Het voorgenomen project is de uitbreiding van de exploitatiezetel te Drogenbos met een nieuwe papierfabriek die gemiddeld ton/jaar papier produceert. Van de ton papier zal er ton gebruikt worden voor de aanmaak van golfkarton, de resterende ton papier zal verkocht worden. Momenteel wordt te Drogenbos enkel golfkarton geproduceerd. Catala is vergund voor de fabricage van ton golfkarton per jaar. In het MER moeten consequent de productiecapaciteiten van golfkarton, golfbladen en papier aangegeven worden. Het MER zal deze activiteiten goed dienen te beschrijven met een duidelijk onderscheid tussen welke de huidige situatie is en welke de geplande en op welke punten die verschillen. De huidige waterzuivering en de volledig nieuwe waterzuivering voor de papierfabriek moeten beschreven en gesitueerd worden. Hierbij kan beschreven worden hoe men tot de keuze van de nieuwe waterzuivering gekomen is. Gezien de problemen met het halen van de normen voor CZV moeten alternatieven voor de beide waterzuiveringsinstallaties voorgesteld worden. Catala wil ook Zenne-water gebruiken om na behandeling in te zetten als proceswater, ook deze zuivering voor het productieproces moet beschreven en gesitueerd worden. Ook moeten de lozingspunten van beide waterzuiveringsinstallaties aangegeven worden. Richtlijnen: CATALA NV (PR0042) 3

4 Momenteel gebeurt de energievoorziening door een centrale op het terrein van Catala door Armstrong Services van wie Catala de energie aankoopt. De elektrische stroom voor de golfkartonmachines en de verwarming der gebouwen wordt opgewekt in een WKK-installatie. Er moet onderzocht worden of deze voldoende is voor de nieuwe papierfabriek. Indien niet, moet de bijkomende energievoorziening grondig beschreven worden. De aanlegfase dient beschreven te worden. Hierbij een beschrijving van de gebouwen die dienen afgebroken worden, van de oprichting van nieuwe gebouwen en de overwelving en ingebruikname van de bedding van de oude Zenne-arm. Het MER zal aangeven hoe via een adequate bedrijfsvoering milieurisico s voorkomen zullen worden. In het kennisgevingsdossier werden als locatiealternatieven Huizingen, Wallonië en Drogenbos/Sint-Pieters-Leeuw afgewogen. De gemaakte afweging zal in het MER echter nog verder uitgewerkt worden en tevens zal onderzocht worden wat het effect is op het omliggende milieu, hierbij in acht nemend dat de site te Drogenbos/Sint-Pieters-Leeuw voor een deel in natuur- en VEN-gebied liggen. Hiertoe moet het ontwikkelingsplan en zijn conclusies ter voorbereiding van het gewestelijk uitvoeringsplan door D+A Consult, beschreven worden. De gekochte papiermachine van Stora-Enso samen met de aanpassingen moet getoetst worden aan BBT. Indien nodig moeten uitvoeringsalternatieven en doelstellingsalternatieven beschreven worden. Nagegaan dient te worden of er binnen de gekozen locatie inrichtingsalternatieven mogelijk zijn. 5. Juridische en beleidsmatig context art ,f De kennisgeving heeft opgave gedaan van het juridisch/ beleidsmatig kader dat voor dit MER van belang is. Het MER zal zorgvuldig nagaan waar de projectrelevantie zich situeert en met name ook aangeven of de voorwaarde onderzoekssturend kan zijn dan wel procedurebepalingen bevat of de combinatie van beide. Het is van belang om ook tijdens het opstellen van het MER de huidige stand van zaken van de randvoorwaarden op te volgen. De juridische en beleidsmatige randvoorwaarden zouden ook in een soort matrix kunnen weergegeven worden waarbij aangegeven wordt welke relevant zijn voor het project. De relevante zouden dan onder elke discipline verder kunnen uitgewerkt worden. Enkel het centrale deel is volgens het gewestplan gelegen in industriegebied. De bedrijfstoegang en de zuidelijke fabriekshal zijn gelegen in natuurgebied. Dit moet duidelijk te zien zijn op het gewestplan, met duidelijke aanduiding van het verschil tussen het projectgebied dat voorwerp uitmaakt van deze MER en de hele Catala-site. Voor deze gebieden in natuurgebied dringt zich een bestemmingswijziging op. De milieueffecten verbonden aan deze wijziging dienen onderzocht te worden in het MER. Richtlijnen: CATALA NV (PR0042) 4

5 Het zuidelijk deel van de Catala-site is gelegen in de afbakening van het VEN eerste fase hierdoor dient een gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan opgesteld te worden. De bestemmingswijziging en de milieueffecten die er aan voldoen dienen onderzocht te worden in het MER. Ook het ontwikkelingsplan ter voorbereiding van dit gewestelijk RUP moet in het MER opgenomen worden zodat de gevolgen op natuur en VEN-gebied kunnen ingeschat worden en de nodige compensatiemaatregelen voorzien worden. De uitbreidingsbeperkingen in de toekomst moeten, in het kader van dit ontwikkelingsplan, vermeld worden. Er moet nagegaan worden of van artikel 26bis 1 van het natuurdecreet kan afgeweken worden en zo ja op welke voorwaarden. De watertoets die kadert binnen het decreet betreffende integraal waterbeleid moet binnen het MER gebeuren. Hiervoor moet een analyse en evaluatie gebeuren van het al dan niet optreden van een schadelijk effect op het watersysteem en de op te leggen voorwaarden om dat effect te vermijden, te beperken, te herstellen of te compenseren. Het project zal getoetst worden aan het Milieubeleidsplan en de daarin uitgewerkte doelstellingen. Het decreet Natuurbehoud met in het bijzonder de artikels 6, 8 en 14 dient meegenomen te worden in het MER. 6. Bestaande toestand en milieueffecten 6.1. Bestaande toestand en ontwikkelingsscenario s art ,1, g Als referentiesituatie dient het gebied met de omgeving te worden beschreven. Per discipline wordt aangegeven welke de huidige milieuwaarden en milieukwaliteiten zijn. Deze referentiesituatie dient te worden aangevuld met de beslissingen, die worden verwacht te zijn uitgevoerd, vooraleer het voorgenomen project zal aanvangen. De kennisgeving geeft een goede beschrijving per discipline van de wijze waarop de referentiesituatie zal worden beschreven en welke bestaande gegevens daarvoor zullen gebruikt worden. Richtlijnenboek m.e.r. Deel 2 geeft verdere aanbevelingen met betrekking tot het gebruik van deze begrippen en de invulling ervan. Tijdens het opstellen van het MER dient gebruik gemaakt te worden van de disciplinespecifieke delen van het Richtlijnenboek m.e.r. meer bepaald de hoofdstukken met betrekking tot (bronnen van) Basisinformatie, (afbakening van het) Studiegebied en (analyse van de) Referentiesituatie. Catala voldoet sinds 1997 niet meer aan de jaarlijkse meldingsplicht voor bedrijfsafvalstoffen, dit moet in het MER mee opgenomen worden. In het kennisgevingsdossier werd afvalolie als belangrijke grond- en hulpstof vermeld. Het is niet duidelijk vanwaar deze afkomstig is. Richtlijnen: CATALA NV (PR0042) 5

6 Relevante ontwikkelingsscenario s dienen te worden uitgewerkt. Uiteraard is hiervoor het ontwikkelingsplan voor het gewestelijk RUP belangrijk. Als ontwikkelingsscenario kan o.a. de nodige groenbuffers beschreven worden met een eerste aanzet tot een beplantingsplan. In het ontwikkelingsplan moeten de in de kennisgeving vermelde acties uit de GNOP s van Sint- Pieters-Leeuw en Drogen opgenomen worden Milieueffecten en milderende maatregelen art ,2, a, b, c De kennisgeving geeft een goede beschrijving per discipline van de wijze waarop de effecten zullen worden onderzocht en beoordeeld en geeft aan dat in functie van het effectenonderzoek milderende maatregelen zullen worden voorgesteld en uitgewerkt. In het MER moet aangegeven worden wanneer het relevant is om milderende maatregelen voor te stellen en op basis van welk criteria deze afweging wordt gemaakt. Het MER dient mogelijke grensoverschrijdende effecten te bestuderen tov het Brussel Hoofdstedelijk Gewest. De WKK uitgebaat door Armstrong Services vormt een milieutechnische eenheid met Catala en moet bijgevolg meegenomen worden in de effectbespreking. Indien er in de toekomst een nieuwe vereist is voor de nieuwe papierfabriek moet deze ook meegenomen worden in de geplande situatie. Voor bodem en grondwater zijn grondverzet, risico s op bodemverontreiniging en eventuele invloed van bemaling te onderzoeken. Resultaten van het reeds uitgevoerde oriënterend bodemonderzoek dienen opgenomen te worden, alsook het verder verloop van het bodemonderzoek met eventueel de mogelijke noodzaak tot sanering. Het reeds uitgevoerde oriënterend onderzoek wijst dat op meerdere plaatsen van het bedrijfsterrein een probleem is met minerale olie (vooral benzeen) in het grondwater. Er moet onderzocht worden of de bestaande opslagtanks voldoen aan VLAREM, indien nodig moeten maatregelen voorgesteld worden. Wat betreft oppervlaktewater zal de invloed van de lozing op de Zenne worden onderzocht en de bijkomende lozing worden getoetst aan de huidige kwaliteit zowel als aan de kwaliteitsdoelstellingen en dit voor CZV, BZV, zwevende stoffen, stikstof en fosfor. Het rapport zal aangeven voor welke parameters de vrachten wijzigen. Voor de relevante parameters worden de massabalans tussen de in- en uitgaande vuilvrachten en concentraties op het niveau van WZI uitgewerkt en de rendementen bepaald, dit voor zowel voor als na de uitbreiding. Indien de WZI niet voldoende blijkt, moet de deskundige bijkomende milderende maatregelen voorstellen. Verder moet de reden beschreven worden voor de relatief hoge CZV en waarom de norm niet kan gehaald worden. De discipline lucht zal minstens de volgende componenten onderzoeken: NOx, CO, VOS SO 2 en stof. Zowel diffuse als geleide emissiefactoren moeten in aanmerking genomen worden. Wat betreft geur moet voor alle relevante parameters nagegaan worden of ze geuroverlast veroorzaken. Hierbij moet zeker ook H 2 S (cfr. waterzuivering) niet vergeten worden, die in de kennisgeving nergens vermeld staat. Mogelijke geurklachten kunnen nagegaan worden. Richtlijnen: CATALA NV (PR0042) 6

7 Het huidige omgevingsgeluid wordt beschreven aan de hand van drie omgevingsmetingen. De huidige specifieke geluidsbelasting van het project wordt bepaald in de gekozen punten op basis van de langdurige omgevingsmetingen en ambulante metingen op kortere afstand van de relevante geluidsbronnen van de inrichtingen. Er moet duidelijk beschreven worden wanneer en waarom er onderscheid gemaakt wordt tussen bestaande geluidsbronnen en nieuwe geluidsbronnen volgens de definities van VLAREM-II en wanneer welk toetsingskader gebruikt wordt. Voor fauna en flora zijn de effecten van indirecte aard (via lucht, water of verstoring t.g.v. geluid). Bij de te onderzoeken aandachtsgebieden zullen zeker de in Vlaanderen en Nederland gelegen vogelrichtlijn- en habitatrichtlijngebieden begrepen zijn. Ook hier moet weergegeven worden, hoe zal omgegaan worden met de bepalingen van het natuurdecreet, met in het bijzonder de compensatiemaatregelen. Als milderende maatregel bij fauna en flora kan gecontroleerd worden of de geplande parking voldoet aan de behoefte of dat er eventueel een stuk als groenbuffer kan gebruikt worden. De ecologie van de Zenne moet ook belicht worden. Voor de discipline mens zullen de resultaten voor de disciplines lucht en geluid vertaald worden naar impact op de volksgezondheid. Ook zal het MER aangeven wat de uitbreiding betekent naar wijziging in transport. De actuele verkeerssituatie in de omgeving van het project bevat immers een aantal belangrijke verkeersknooppunten. Het rapport zal aangeven welke inspanningen hierbij worden gedaan om een vermindering van een transport over de weg te bewerkstelligen en welke de mogelijkheden zijn om andere transportmodi in te zetten. In de kennisgeving werd niets vermeld over de discipline Monumenten en Landschappen. Het lijkt ons aangewezen deze discipline kort te bespreken aangezien uit de landschapsatlas blijkt dat er in de onmiddellijke omgeving van het project zich een relictzone situeert. Ook hier kan betreffende groenbuffering en visuele hinder een beplantingsplan voorgesteld worden Vergelijking van de alternatieven art ,2, e In het kennisgevingsdossier werden geen reële alternatieven voorgesteld die in dit MER verder onderzocht zullen worden. Wel dienen met betrekking tot de fauna en flora locatiealternatieven verder uitgewerkt te worden en moet uitgebreid gemotiveerd worden waarom voor de uiteindelijke plaatsing gekozen wordt. Meer algemeen kan in functie van de resultaten van het effectenonderzoek de noodzaak zich voordien bijkomend alternatieven te onderzoeken. 7. Leemten in de kennis art ,4 Het MER dient opgave te doen van de leemten in kennis die tijdens het uitvoeren van het onderzoek werden vastgesteld. Deze leemten kunnen opgedeeld worden naar aard van de leemte waarbij dan onderscheid dient gemaakt tussen leemten m.b.t. project, m.b.t. inventaris en aangaande methode en inzicht. Het MER zal eveneens aangeven hoe met deze leemten is omgegaan en hoe zij kunnen doorspelen naar de besluitvorming. Richtlijnen: CATALA NV (PR0042) 7

8 8. Monitoring en evaluatie art ,2, d In het MER zal per discipline aangegeven worden of er eventueel opvolgingsmaatregelen voor te stellen zijn, bijvoorbeeld vanuit de milieuvergunningsreglementering. 9. Integratie en eindsynthese art ,2, e In een afzonderlijk deel zal het rapport een disciplineoverschrijdende, leesbare samenvatting geven over de verwachte gevolgen voor het milieu en hoe en in welke mate de voorgestelde maatregelen deze kunnen milderen. Een afzonderlijk onderdeel en bijzondere aandacht binnen deze synthese zal uitgaan naar de grensoverschrijdende effecten. De grens van Catala met het Brussel Hoofdstedelijk gewest bevindt zich op ongeveer 1 km van het bedrijfsterrein. Wat betreft de verplichtingen tot grensoverschrijdende informatieuitwisseling zullen de Europese mer-richtlijn en het verdrag van Espoo aan bod komen en meer in het bijzonder de omzetting van deze internationaalrechterlijke verplichtingen in het mer-decreet van 18 december Wat betreft de inhoud zal dit onderdeel per discipline duidelijk aangeven welke de te verwachten grensoverschrijdende milieugevolgen zijn. Opmerking: klopt dit ook voor gewestelijk? 10. Tewerkstelling, investering en gebruikte materialen art ,3 In dit hoofdstuk geeft het rapport aan welke de verwachte tewerkstellings- en investeringseffecten zijn van de voorgenomen activiteit. De aspecten van ketenbeheer en duurzaamheid kunnen hierin aan bod komen met opgave van de aanvoerlijnen van de gebruikte grondstoffen en van de afzetmogelijkheden. 11. Niet-technische samenvatting art ,5 De niet-technische samenvatting vormt een afzonderlijk leesbaar deel van het rapport dat de essentie van de overige delen beknopt weergeeft. De tekst moet zodanig geschreven zijn dat zij begrijpelijk is voor een gemiddelde lezer. Figuren, kaarten of tekeningen dienen ter ondersteuning van de tekst in deze samenvatting te zijn opgenomen.. Tenslotte wordt aanbevolen tijdens het opstellen van het rapport contact te houden met de Cel Mer en met de overige instanties, in het bijzonder in functie van de verwerking in het MER van hun adviezen. Richtlijnen: CATALA NV (PR0042) 8

9 Bijlagen Bijlage 1: Bekendmaking en terinzagelegging gemeenten Drogenbos en Sint-Pieters-Leeuw (zie bijlage) Bijlage 2: Lijst van inspraakreacties geen Bijlage 3: Lijst van reacties administraties, overheidsinstellingen en openbare besturen Bijlage 3: De volgende instanties hebben schriftelijke opmerkingen bezorgd: - Afdeling Bos en Groen Vlaams-Brabant (Paul David, 016/ ) - Ruimtelijke Ordening (Wim Coppens, willem.coppens@lin.vlaanderen.be) - Afdeling Natuur Vlaams-Brabant (Sandro Van Opdenbosch, 016/ ) - OVAM (André Coppens, 015/ , acoppens@ovam.be) - Afdeling Milieuvergunningen Leuven - VMM (Myriam Rosier) - VMM buitendienst Leuven (Marc Gielen) De volgende instanties hebben laten weten dat ze geen schriftelijke opmerkingen hebben op het kennisgevingsdossier of hebben zich verontschuldigd voor de vergadering: - Sectie lucht (David Knight, david.knight@lin.vlaanderen.be, 02/ ) - Afdeling Water Leuven (Swinnen Maria, maria.swinnen@lin.vlaanderen.be) - Gemeentebestuur Sint-Pieters-Leeuw - Gemeentebestuur Drogenbos - Brussel Hoofdstedelijk Gewest Van de volgende instanties hebben we geen reactie ontvangen: Opmerking: Mag die hier staan, want officieel moet die blijven betrokken worden - Monumenten en Landschappen - Administratie Gezondheidszorg - Afdeling Land - Provinciale dienst Leefmilieu Richtlijnen: CATALA NV (PR0042) 9