Wonder-boven-wonder: Wonderkamers. Lees- en verteltekst groep 8

Transcriptie

1 Wonder-boven-wonder: Wonderkamers Lees- en verteltekst groep 8

2 Voor de leerkracht Museumlesbeschrijving Ooit gedacht dat je je in een museum kunt verkleden als hoepelrokdame of markies? Dat je op de computer landschappen aan je voorbij kunt laten trekken en een foto van jezelf in een zelf samengestelde outfit naar school kunt mailen? Ooit geweten dat je er muziek kunt mixen in een echte studio? Of dat je er gebouwen kunt ontwerpen en in een game kunt raden welke kunstwerken duur zijn? Wonder boven wonder kan dat allemaal in het Gemeentemuseum. In het souterrain van het museum is namelijk alles anders dan boven in de klassieke museumzalen. Dat zie je direct. De verzamelingen worden er gemengd gepresenteerd, dus staan jurken naast serviesgoed en hangen heel oude schilderijen pal naast moderne foto s. Ook is er gekleurd licht en draaien er een heleboel filmpjes die steeds precies 1 minuut duren. Ervan leren kun je op de koop toe. Spelen = leren, dat is hier het motto. Leren over kunst is zoveel mogelijk verpakt in spellen. De leerlingen kunnen er zelfstandig in kleine groepjes aan de gang. Alles meemaken in Wonderkamers lukt zeker niet in één les, want deze tentoonstellingsvleugel is wel 1400 m2 groot. Maar dat is geen probleem, het stimuleert de kinderen juist om samen met hun (groot)ouders nog eens terug te komen naar deze vrolijke permanente tentoonstelling waarin je van alles zelf kunt doen en de ene verrassing na de andere ervaart (t/m 18 jaar gratis toegang). Voorproefje? Kijk op

3 Lesdoelen Kerndoelen Praktische tips De kinderen reflecteren 1 NEDERLANDS > Deze lees- en vertel Ook handig in het geval op en praten over de Mondeling taalonderwijs tekst is bedoeld om naar u in de klas beschikt over begrippen: wonder, ver De leerlingen leren infor eigen inzicht ter voorbe een digitaal schoolbord/ wondering, wonderlijk, matie te verwerven uit reiding van de museumles smartboard. wonderbaarlijk versus gesproken taal. Ze leren te gebruiken. De inhoud normaal en saai. De kinderen weten dat tevens die informatie, mondeling of schriftelijk, ervan is een aanvulling op de inhoud van de de Wonderkamer / het gestructureerd weer te museum les. U kunt deze kunstkabinet uit de 18 e geven. tekst bijvoorbeeld laten eeuw de voorloper is van 12 NEDERLANDS > (voor)lezen, bespreken of het huidige museum. De kinderen bekijken Taalbeschouwing, waaronder strategieën als inspiratie gebruiken voor een andersoortige kunstwerken en voorwer De leerlingen verwerven les. Ook treft u tot besluit pen in Wonderkamers en een adequate woorden suggesties aan voor een of maken zelfstandig keuzes schat en strategieën voor meerdere les(sen) na het naar aanleiding van begrippen en kunnen deze het begrijpen van voor hen onbekende woorden. museumbezoek. Het is voor de leer toelichten: mondeling en Onder woordenschat lingen fijn om bij hun naam in tekeningen. De kinderen doen vallen ook begrippen die het leerlingen mogelijk te worden aangesproken in het museum. Een naam spelenderwijs kennis op maken over taal te denken bordje op hun kleding en ervaren dat museumbezoek je eigen creativiteit en te spreken. 54 KUNSTZINNIGE werkt goed. Het is prettig als u de en gedachtenwereld ORÏENTATIE leerlingen alvast zou willen prikkelt. De leerlingen leren beel uitleggen dat kunstvoor den, taal, muziek, spel en werpen in een museum beweging te gebruiken, niet aangeraakt mogen om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken worden. Het is mogelijk dat er en om er mee te com tijdens de les andere voor municeren. werpen worden bekeken 55 KUNSTZINNIGE en besproken dan afge ORÏENTATIE beeld staan in deze lees- De leerlingen leren op eigen werk en dat van en verteltekst. Het is toegestaan anderen te reflecteren. tijdens de museumles 56 KUNSTZINNIGE foto s van uw leerlingen te ORÏENTATIE maken zónder flits/ De leerlingen verwerven enige kennis over en statief. Deze lees- en vertel krijgen waardering voor tekst is ook te downloaden aspecten van cultureel vanaf onze site: www. erfgoed. gemeentemuseum.nl.

4 Voor de leerlingen Wonderkamers vroeger Eigenlijk houden alle mensen van het verzamelen van dingen. Dat is iets van alle tijden. In de 17 e eeuw hadden rijke burgers er plezier in om kasten en later hele kamers in te richten met kunst en bijzondere voorwerpen. Zo n verzameling werd kunstkabinet, of ook wel rariteiten kabinet of wonderkamer genoemd. Rariteiten zijn zeldzame voorwerpen, bijvoorbeeld vreemde schelpen, of exotische vlinders en planten. De kunstwerken stonden en hingen er gewoon tussen. Dat soort kabinetten waren nog geen musea, want je kon de verzameling alleen maar bekijken als je werd uitgenodigd door de verzamelaar. Sommige verzamelingen werden zo groot dat ze na de dood van de eigenaar het begin vormde van wat we nu museum noemen. In de 18 e eeuw begon men de verzamelingen naar soort van elkaar te scheiden. De dingen uit de natuur werden gescheiden van de kunstvoorwerpen. Daardoor zijn er nu nog verschillende soorten musea: kunstmusea, maar bijvoorbeeld ook historische musea of musea over natuur & techniek. Om te weten Kies het goede antwoord. De 17 e eeuw loopt van: Om te bedenken Wat is het verschil tussen een kunstkabinet en een kunstmuseum? Om te verzinnen Als jij een kunst- en rariteitenkabinet zou inrichten, wat zou je erin zetten? Willem van Haecht, De kunstkamer van Van der Geest, 1628, Rubenshuis, Antwerpen

5 Om je te herinneren Wat is het eerste museum waar je ooit bent geweest? Om over te discussiëren Hoezo zou een museum saai zijn?! Een museum, wat heb je eraan? Het woord museum komt van het Griekse woord mouseion. Dat was in de Klassieke Oudheid een plaats of tempel gewijd aan de Muzen, de Griekse godinnen van de kunsten. Een museum heeft altijd een eigen collectie een verzameling. Meestal zijn museumstukken uniek (er is er dan maar één van) en waardevol. In een kunstmuseum worden: 1. kunstwerken goed bewaard zodat ze niet beschadigd raken, vergaan of gestolen worden. 2. kunstwerken gesorteerd op soort, tijd, land van herkomst, materiaal en door kenners onderzocht, beschreven en gefotografeerd. 3. kunstwerken op zo n manier tentoongesteld dat mensen er plezier aan beleven ze te bekijken en erover kunnen leren. En ook dat mensen zin krijgen om te gaan studeren, schrijven, nadenken, fantaseren, met elkaar te praten en te discussiëren over wat ze hebben gezien, of zelf ook eens iets moois willen maken. Het fijnst zijn die musea waar je je kunt verwonderen over alles wat er bestaat op aarde en over alles wat er ooit is gemaakt en bedacht door mensen! Tentoonstelling Andere tijden, nieuwe werelden, Gemeentemuseum Den Haag, 2010

6 Over het woord wonder Een wonder is een heel indrukwekkende gebeurtenis waar je geen verklaring voor kunt vinden. Eigenlijk kán het niet wat er gebeurde en toch gebeurde het. In verschillende geloven wordt zoiets gezien als een ingreep van God of een Engel. In het dagelijks leven hebben we het allemaal wel eens over een wonder. Dan bedoelen we niet zóiets groots, maar wel iets dat veel verbazing wekt en moeilijk te geloven is. Daarom is het woord wonderkamer goed gevonden. Het was inderdaad een kamer waarin je je verbaasde over alles wat je er zag. Om te bedenken Ken jij woorden waar wonder in voorkomt? Om over te filosoferen Wonderen - bestaan die? Om over te filosoferen Als mensen sommige dingen een wonder vinden, betekent het dat er dus iets afwijkt van het normale. Wat is dan eigenlijk normaal?

7 Naar het museum: Wonderkamers nu Ooit gedacht dat je je in een museum kunt verkleden als hoepelrokdame of markies? Dat je op de computer landschappen aan je voorbij kunt laten trekken. Of dat je er gebouwen kunt ontwerpen en in een game kunt raden welke kunstwerken duur zijn? Wonder boven wonder kan dat allemaal in het Gemeentemuseum. In het souterrain van het museum vind je moderne Wonderkamers. Alles is er anders dan in de andere museumzalen. Dat zie je direct. Alles staat en hangt er door elkaar: jurken naast serviesgoed, schilderijen naast foto s, oud bij modern en ver weg naast Nederland. Ook is er gekleurd licht en draaien er een heleboel filmpjes die steeds precies 1 minuut duren. Ervan leren kun je op de koop toe.

8 Voor de leerkracht Kinderboeken over beeldende kunst V. Antoine-Andersen, Kunst om de wereld te begrijpen, uitg. Biblion, 2004, ISBN K. Couprie, A. Louchard, In het museum. Ik zie, ik zie wat jij niet ziet, uitg. Lannoo, 2006, ISBN K. de Jong, Wat een kunst, uitg. Gottmer, 2005, ISBN J. van Leeuwen, Een halve hond heel kijken. Een boek over kijken, uitg. Querido, 2008, ISBN W. Pijbes, Het kleine schilderboek, uitg. waanders, 2002, ISBN Y. Swart, Van alles over musea en verzamelen, 2008, uitg. Moon, ISBN Lessuggesties voor ná de museumles Klassengesprek naar aanleiding van het werkblad, opdracht over de Wonderkabinetten Welke van de onderstaande Wonderkabinetten hebben de leerlingen bezocht in Wonderkamers? 1. Functie en Decoratie 2. Er was eens 3. Berlage en zijn museum 4. Imitatie en Inspiratie 5. Silhouetten 6. Uniek en Serie 7. Waarde en Waardering 8. Net echt 9. Een nieuwe wereld 10. In het atelier Laat hen naar aanleiding hiervan zelf een beeldend werkstuk maken, bijvoorbeeld een tekening, een schildering, een collage of een kleiwerk waarin ze één van die begrippen (naar eigen keuze) tot uitdrukking brengen. Spellen op Op de website van Wonderkamers kunnen de leerlingen (op de homepage) een viertal educatieve spellen spelen: 1. Wonderkamers persoonlijkheidsspel. Wat je kiest ben je zelf 2. Ik zie ik zie Wat jij ziet in een kunstwerk, klopt dat wel? 3. Waarde en waardering. Wat is kunst jou waard? 4. Muziekstudio s. Mix je eigen track. Laat de leerlingen in een klassengesprek aan de hand van hun eigen werkblad een beschrijving geven van het kabinet/de kabinetten en uitleggen wat er bijzonder was. Ook kunnen meningen hierover - zo goed mogelijk door de leerlingen onderbouwd - worden uitgewisseld. Beeldend werken naar aanleiding van het werkblad, opdracht over De Opstelling. Met welke van de onderstaande begrippen hebben de leerlingen gewerkt in Wonderkamers? het wonderlijkst het grappigst het rustigst het coolst het sjiekst het schattigst Gemeentemuseum Den Haag, afdeling Educatie tekst: Jet van Overeem vormgeving : afdeling Foto & Vorm september 2010 Deze lees- en verteltekst is ook te downloaden vanaf onze site: Ook handig in het geval u in de klas beschikt over een digitaal schoolbord/smartboard.