Lees- en verteltekst groep 7 & 8

Transcriptie

1 Klik klak: foto Lees- en verteltekst groep 7 & 8

2 Lesdoelen Kerndoelen Praktische tips De leerlingen bekijken foto s op de tentoonstelling en vertellen over wat zij zien aan de hand van vragen en spelopdrachten 44 OP JEZELF EN DE WERELD Natuur en techniek Deze lees- en verteltekst is bedoeld om naar eigen inzicht ter voor - bereiding van de museumles te gebruiken. Het is toegestaan tijdens de museumles foto s van uw leerlingen te maken zónder flits/ statief. rondom beeldende en/of De leerlingen leren bij De inhoud ervan is een De inrichting van het inhoudelijke aspecten. producten uit hun eigen aanvulling op de inhoud Fotomuseum wisselt om De leerlingen kennen omgeving relaties van de museumles en de drie maanden. de volgende begrippen: te leggen tussen de valt hiermee bewust Daardoor zal het voor- inzoomen, uitzoomen, werking, de vorm en het niet samen. U kunt deze komen dat er tijdens de standpunt, liggend en staand formaat, afsnijding. De leerlingen leren een materiaalgebruik. 54 KUNSTZINNIGE tekst bij voorbeeld (gedeeltelijk) voorlezen, laten lezen, bespreken museumles andere foto s worden behandeld dan in deze lees- en vertel- digitale camera hanteren. De leerlingen leren of als inspiratie gebrui- tekst afgebeeld staan. De leerlingen fotogra- beelden, taal, muziek, ken voor een ander- feren aan de hand van spel en beweging te soortige les. opdrachten: mens, archi- gebruiken, om er gevoe- Ook treft u tot besluit tectuur en/of stilleven. lens en ervaringen mee suggesties aan voor een De leerlingen worden uit te drukken en om er of meerdere les(sen) na zich er bewust van dat door een ander standpunt in te nemen of in- of uit te mee te communiceren. 55 KUNSTZINNIGE het museumbezoek. Het is voor de leerlingen fijn om bij hun zoomen verschillende De leerlingen leren op naam te worden aange- fotografische beelden van eigen werk en dat van sproken in het museum. voor de leerkracht hetzelfde onderwerp ontstaan. anderen te reflecteren. 56 KUNSTZINNIGE De leerlingen verwerven Een naambordje op hun kleding werkt goed. Het is prettig als u de kinderen alvast zou Museumles beschrijving enige kennis over en krijgen waardering voor willen uitleggen dat kunstvoorwerpen in een aspecten van cultureel museum niet aange- Ook dit jaar in het educatieve aanbod: een bestaat uit het bekijken van de tentoonstelling, erfgoed. raakt mogen worden. museumles over fotografie. Natuurlijk vindt deze waarbij de kinderen als juryleden van een offici- plaats in het Fotomuseum Den Haag (direct naast ële commissie uiteengaan om zich te beraden en het Gemeentemuseum). Bijna alle mensen maken zich tenslotte uit te spreken. Ook gaan ze zelf als wel eens foto s, maar om een echt bijzonder fotografen aan het werk. Ieder twee- of drietal Gemeentemuseum resultaat te krijgen is er veel waar je op moet krijgt een specifieke foto-opdracht. Het ene Den Haag letten. Wat dacht je van: compositie, standpunt, groepje richt zich bijvoorbeeld op architectuur Tekst: Jet van Overeem scherptediepte en donker-lichtcontrast? Door en legt interessante onderdelen van het gebouw Productie: sector Educatie goed te kijken naar foto s van kunstenaars en zelf vast, waarbij wordt geoefend met een hoog en en afdeling Foto & Vorm te fotograferen gaan deze begrippen voor de laag standpunt. Een ander groepje maakt por- maart 2013 kinderen leven. En belangrijker nog, ervaren ze tretfoto s van elkaar vanuit verschillende hoeken. de zeggingskracht van foto s. Net als in de En face, en profil en driekwart aanzicht wisselen Deze lees- en verteltekst is schilderkunst kun je binnen de fotografie genres elkaar af. Het volgende groepje onderzoekt de ook te downloaden vanaf onderscheiden - verschillende specialismen. effecten van in- en uitzoomen bij het fotografe- onze site: Sommige fotografen zijn knap in het vastleggen ren van een stilleven. Het digitale beeldmateriaal van mensen of stillevens, anderen fotograferen wordt na afloop van de les op een cd-rom gezet Ook handig in het geval u in het liefst gebouwen of landschappen. Naar gelang de tentoonstelling in het Fotomuseum zien we dit terug. Eén deel van de museumles en naar de school gestuurd. In de bijbehorende lees- en verteltekst staan mogelijkheden beschreven voor een vervolgles in de klas. de klas beschikt over een digitaal schoolbord/ smartboard. Foto omslag (onder): Koos Breukel Stijn, Hidde & Wouter Frans, Bergen NH, 2003 Courtesy Van Zoetendaal

3 voor de leerling Schrijven met licht Fotografie is een woord dat uit het Grieks komt. Het betekent letterlijk schrijven met licht. Hoe werkt het? Door een lens valt licht binnen. Het licht valt daarna op de film van het fotorolletje die van lichtgevoelig materiaal is gemaakt. De dingen die je wilt fotograferen bepalen de manier waarop het licht binnenkomt. Een grote boom tekent zich bijvoorbeeld als vlak af doordat er op die plek ander licht is. Op een chemische manier werkt het licht in op de film. Zo ontstaan afbeeldingen van dingen die je kunt zien. Op dat moment is er een negatief. Om te bedenken Om te puzzelen Hoe ziet het negatief van een foto er uit waarop staat: een lachende man met een donkere huidskleur, zwart haar en een rode voetbalbroek? Zijn tanden zijn dan: Zijn huid is dan: Waarom kun je in het donker niet zonder flits fotograferen? Zij haar is dan: Zijn voetbalbroek is: Om zelf te doen Negatief en positief Heb je wel eens een strook negatieven tegen het licht gehouden? Dan zal je vast zijn opgevallen dat de dingen hierop in spiegelbeeld en met heel andere kleuren staan. Op negatieven zijn de kleuren omgekeerd ten opzichte van de werkelijkheid. Met omgekeerd bedoelen we kleuren die zo ver mogelijk van elkaar af liggen op de kleurencirkel. Even een voorbeeld: een portretfoto van een lachende vrouw met een lichte huidskleur, donkerbruin haar, gekleed in een groene jurk geeft een negatief waarop je in spiegelbeeld ziet: een vrouw met een donker gezicht, zwarte tanden, wittige haren en een oranje jurk aan. Van een negatief kun je een afdruk maken en dat is een foto. Op een foto zie je de dingen weer zoals je ze had gezien toen je er een foto van maakte. Een foto is dus een positief. Teken hoe jij denkt dat het negatief van deze foto er uitziet. Denk goed aan spiegelbeeld. Je zou een spiegeltje als hulpmiddel kunnen gebruiken.

4 Fotografie: vroeger en nu Vroeger 1839 is het jaar waarin de fotografie werd uitgevonden. Het was meneer Daguerre die met veel tamtam zijn uitvinding bekend maakte. Hij ontwikkelde een voorloper van de fotografie en noemde Fotografie: kunst?t die naar zichzelf: daguerreotypie. Toen bestond er We worden in het dagelijks leven overspoeld door dat consequent en vanuit een bepaald idee. alleen een positief beeld en dit kon dus niet vaker foto s: in tijdschriften, kranten, folders, schoolboe- Meestal heeft een kunstfotograaf een opleiding worden afgedrukt. Later ontstond de fotografie ken, enzovoort. Je let er soms niet eens bewust op. gedaan aan de kunstacademie. Het komt voor dat zoals wij die kennen, waarbij op papier werd Toch zijn sommige foto s meer aandacht waard. zo n kunstenaar invloed heeft op het werk van gewerkt met negatieven en positieven. Mensen Tegenwoordig worden foto s vaak tentoongesteld jonge fotografen en dat er kunstboeken worden lieten vanaf het midden van de 19e eeuw graag in musea. Maar wanneer noem je fotografie eigen- gemaakt over zijn of haar werk. Fotografen hebben portretfoto s maken bij de fotograaf. Je moest dan lijk kunst? In het algemeen kun je zeggen: foto s soms specialismen. Je kunt natuurlijk niet goed zijn wel wat geld hebben, want goedkoop waren die zijn kunst als een fotograaf op een heel eigen en in alles. De ene fotograaf houdt vooral van het eerste pasfoto s niet. Misschien heb je in een film bijzondere manier de wereld vastlegt. Hij of zij fotograferen van mensen. Een ander fotografeert wel eens gezien hoe dat ging: een fotocamera op poten met een zwart doek waaronder de fotograaf Nu fotografeert niet af en toe voor de pret, maar doet het liefst gebouwen, of juist de natuur. zijn hoofd stak. Bij het afdrukken klonk een harde Nu is fotografie er voor iedereen. Bijna alle mensen plof. Er bestonden alleen nog maar zwart-wit in het Westen hebben wel een fototoestel en foto s. Later werden de fototoestellen steeds gebruiken die bij feesten en vakanties. De aller- kleiner, lichter, makkelijker in het gebruik en een laatste ontwikkeling is het ontstaan van digitale stuk goedkoper. Pas in de jaren zestig van de 20e fotografie. Steeds meer mensen doen hun oude eeuw werd het maken van kleurenfoto s mogelijk. camera s weg en vervangen die door een digitale camera. Zelfs kun je tegenwoordig kiekjes maken met je mobiele telefoon. Met digitale fotografie kun je foto s opslaan in de computer, branden op een cd-rom en zelfs manipuleren (veranderen) met computerprogramma s. Om te vragen aan je vader, moeder, opa of oma Zijn er foto s of fotoalbums van vroeger in jullie familie? Uit welke tijd stamt de oudste foto die jullie hebben? Wie staan hier op afgebeeld? Je grootouders, overgrootouders of misschien zelfs je betovergrootouders? naar het museum Binnenkort komen jullie met de klas naar het Fotomuseum Den Haag misschien wel voor de eerste keer, want dit museum bestaat nog maar een paar jaar. Hier ga je foto s bekijken van beroemde fotografen. Je leert een aantal genres herkennen, zoals: portret, architectuur, landschap en stilleven. Wat maakt de foto s op een tentoonstelling zo bijzonder? We gaan de trucs afkijken bij de kunstenaars en daarna mogen jullie zelf aan het werk als fotografen. In drie- of viertallen krijgen jullie een foto-opdracht. We doen dat heel eigentijds - met digitale camera s. Niet laten vallen a.u.b.! Alle foto s worden op een cd-rom gebrand en die sturen we na de les naar school.

5 voor de leerkracht Lessuggesties voor ná de museumles Met de foto's gemaakt in het museum Als de cd-rom met digitaal beeldmateriaal eenmaal op school is, kan er met het materiaal verder worden gewerkt. De leerlingen kunnen bijvoorbeeld: De beste foto s (prints) uitkiezen en er een tentoonstelling mee inrichten op school, al dan niet gecombineerd met een prijs voor de allermooiste. Een keuze uit de foto s op de website van school plaatsen. Er collages mee maken, al dan niet gecombineerd met foto s uit kranten en tijdschriften. Wie ben ik? De kinderen staan in tweetallen tegenover elkaar. Het ene kind heeft een kaartje met een icoon of woord van een huishoudelijk voorwerp of meubel op de rug. Door vragen te stellen aan het andere kind, waar alleen met ja of nee op geantwoord mag worden, moet het kind er achter komen wat het voorstelt. Gebruikte bronnen C. Geljon e.a., Palet voor het VMBO, uitg. Thieme-Meulenhoff, 2001; F. Hoekstra e.a., Rondom fotografie, Centrum Beeldende Kunst, Groningen/Groninger Museum. Kinderboeken over fotografie A. Buckingham, Fotografie (uit de serie Ooggetuigen), uitg. Memphis Belle b.v., 2005, ISBN A. Buckingham, Digitale fotografie Coole digitale effecten met één muisklik, uitg. Gottmer, 2006, ISBN Dada, Kunsttijdschrift voor kinderen, themanummer Fotokunst, uitg. Plint, Eindhoven, 1996 B. Werner, Klik!, uitg. Lemniscaat, 2000, ISBN x Nieuwe foto s maken Een extra lesje fotografie kan natuurlijk ook. Vraag enkele ouders hun camera uit te lenen. Er zijn talloze foto-opdrachten mogelijk: Fotografeer je lievelingsplek op school Fotografeer de kleutertjes van groep 1-2 in hun spel. Maak portretfoto s van je klasgenoten. Stel schoolstillevens samen met schriften, bordenwissers, krijtjes etc. en fotografeer deze. Of laat de kinderen in overleg zelf één opdracht voor de klas formuleren De kinderen brengen op deze manier in praktijk wat ze geleerd en gezien hebben in het Fotomuseum, o.a.: in- en uitzoomen, je bewust zijn van afsnijding, de manier waarop je de camera vasthoudt (liggend of staand) en van je eigen standpunt als fotograaf. In aansluiting hierop zijn de eerder genoemde lessuggesties (tentoonstelling, website school en collages) ook bruikbaar. Nabespreken: laat de kinderen kijken naar hun eigen werk en dat van anderen, waarbij zij vertellen over de verschillen en overeenkomsten.