hûs en hiem welstandsadvisering en monumentenzorg ADVIESCOMMISSIE RUIMTELIJKE KWALITEIT > TERSCHELLING

Transcriptie

1 welstandsadvisering en monumentenzorg ADVIESCOMMISSIE RUIMTELIJKE KWALITEIT > TERSCHELLING JAARVERSLAG LOKALE COMMISSIE

2 VOORWOORD / LOKALE ADVIESCOMMISSIE DE LOKALE ADVIESCOMMISSIE RUIMTELIJKE KWALITEIT VOORWOORD Met dit jaarverslag van de Lokale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit informeren wij u over de advisering ten aanzien van de ruimtelijke kwaliteitsborging gedurende het verslagjaar in uw gemeente. Naast kwantitatieve gegevens en informatie over de lokale samenstelling en werkwijze bevat dit jaarverslag tevens een aantal conclusies en aanbevelingen. Ook wordt nader ingegaan op enkele bijzondere ontwikkelingen en plannen in uw gemeente. Voor bijvoorbeeld de werkwijze van de Centrale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit, algemene conclusies en aanbevelingen alsmede landelijke bijzondere ontwikkelingen verwijzen wij naar ons algemene jaarverslag. Samenstelling Lokale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit De Lokale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit van de gemeente is één van de 23 commissies die in Friesland werkzaam zijn onder verantwoordelijkheid van. Zowel welstands- als monumentenaanvragen worden behandeld. De samenstelling van de Lokale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit was in als volgt: - Voorzitter : Piet Klimstra - Secondant 1e periode : Tim Brill - Secondant 2e periode: Gerrit Boschloo - Secondant 3e periode: Jasper van Zellingen Monumentendeskundige: Gertjan Timmer Gemeentelijke ondersteuning: FUMO 3

3 GEMEENTELIJK BELEID / LOKALE WERKWIJZE GEMEENTELIJK BELEID Algemeen Het gemeentelijk welstandsbeleid maakt deel uit van het totale gemeentelijke ruimtelijk beleid. De advisering vindt plaats binnen de bouwmogelijkheden van de bestemmingsplannen. De structuurvisie is het richtinggevend document voor de gewenste ruimtelijke ontwikkelingen op de langere termijn met uitwerkingen tot de vereiste maatregelen op kortere termijn. Aan de ruimtelijke kwaliteit wordt verder sturing gegeven met beeldkwaliteitsplannen, en zo mogelijk gemeentelijk monumentenbeleid en reclamebeleid. In de toekomst zal het gemeentelijk instrumentarium beperkt worden tot een omgevingsvisie en een omgevingsplan. Beleid voor de waarborging van ruimtelijke kwaliteit zal niet meer in een losse welstandsnota, een reclamenota of erfgoedbeleid worden gevat maar zal een onderdeel van het omgevingsplan worden. Welstandsbeleid Het gemeentelijk welstandsbeleid is in 2004 door de gemeenteraad voor het eerst vastgesteld en in 2008 deels herzien. De kern van de nota wordt gevormd door de gebiedscriteria. Deze toetsingscriteria omschrijven in de verschillende soorten te onderscheiden gebieden per beeldaspect de aanwezige en beoogde kwaliteit van de bebouwing. Daarnaast zijn voor specifieke typen bouwwerken, zoals bijvoorbeeld karakteristieke er boerderijen en mestvergistingsinstallaties, objectgerichte criteria opgesteld. Erfgoedbeleid De gemeente kent vooralsnog geen specifiek eigen erfgoedbeleid. De raad heeft in 2013 gevraagd om mogelijk aan te wijzen objecten in de gemeente, en de mogelijkheden te verkennen. Tot dusver zijn verdere ontwikkelingen en mogelijke plannen op het vlak van erfgoedbeleid onbekend. Reclamebeleid Reclame vormt een belangrijke factor in de beleving van het omgevingsbeeld. Wildgroei is een bekend risico bij reclame en is te voorkomen met het instrument van gemeentelijke reclamebeleid. De gemeente heeft in 1987 een beleidsnotitie reclameborden vastgesteld en deze in 2004 aan de welstandsnota toegevoegd. Niet in alle gevallen biedt dit voldoende houvast voor een verantwoorde advisering. Een actualisering en uitbreiding van de reclame-richtlijnen wordt aanbevolen. Handhavingsbeleid Een krachtig handhavingsbeleid draagt, zo blijkt uit de praktijk van de advisering, bij aan het vergroten van het draagvlak voor de ruimtelijke-kwaliteitsborging. De gemeente heeft ten aanzien van welstand een actief handhavingsbeleid. DE LOKALE WERKWIJZE Openbare vergadering De commissie vergadert eens in de twee weken in het gemeentehuis voor de advisering van de ingediende aanvragen. Ter plaatse worden de plannen (voor het eerst) bekeken en getoetst. Deze vergadering is openbaar. Er zijn dit jaar lokaal 61 aanvragen behandeld in aanwezigheid van architecten en/of planindieners. Dit is ca. 36% van het totaal aantal planbehandelingen. De agenda van de vergadering wordt doorgaans op de website van de gemeente gepubliceerd. Vooroverleg en tussenoverleg Naast de formele welstandstoetsing biedt de vergadering ook de mogelijkheid tot vooroverleg met de commissie. De aanvrager krijgt daarmee in een vroeg stadium zicht op de aanvaardbaarheid van zijn plannen. Overige activiteiten Naast de welstandsadvisering kan de adviseur ruimtelijke kwaliteit betrokken zijn bij adviezen in het kader van de Nije Pleats of kwaliteitsteams etc. Ook vindt waar nodig afstemmingsoverleg plaats met de afdeling stedenbouw. Verder kan een gezamenlijke fietsexcursie met de raadsleden worden aangeboden, om langs recent gerealiseerde bouwprojecten te fietsen en daarnaast van gedachten te wisselen over de actuele ontwikkelingen in de ruimtelijke kwaliteit van uw gemeente. Aantal 1e adviesaanvragen 4 5

4 DE ADVISERING DE ADVISERING Algemeen De advisering aan de gemeente behelst de toetsing van de ingediende bouwplannen aan het door de gemeenteraad vastgestelde beleid. Jaarlijks brengen zowel de commissie als burgemeester en wethouders aan de gemeenteraad verslag uit van de advisering en hoe daarmee is omgegaan. De werkwijze van de lokale commissie is erop gericht de toetsing van de plannen zoveel mogelijk in dialoog met de aanvrager te doen. Deze directe communicatie is voor alle betrokkenen niet alleen plezierig maar ook efficiënt: de planbedoelingen worden voor de commissieleden verhelderd en eventuele kritiek kan doorgaans in tweede instantie worden ondervangen. omgevingsrecht (Bor) opgenomen dat het college van B en W mag bepalen voor welke advisering de door de raad benoemde onafhankelijke adviescommissie ruimtelijke kwaliteit wordt ingeschakeld. Het gaat hier om categorieën bouwwerken die uitsluitend ambtelijk worden getoetst op redelijke eisen van welstand aan de hand van de criteria zoals die zijn vastgelegd in de welstandsnota meestal onder de noemer veelvoorkomende kleine bouwplannen. De tot nu toe opgedane ervaring met de ambtelijk toetsing is dat bij twijfel of complexe plannen de ambtenaren alsnog ruggenspraak houden met de commissie ruimtelijke kwaliteit. De gemeente maakt geen gebruik van de mogelijkheid van ambtelijke welstandstoetsing (de zgn. kanbepaling). 36,4% 36,4% 9,1% 2,0% 16,1% Percentage naar aard van advies Gemeente 33,5% 35,8% Voldoet Voldoet mits Voldoet niet Aanhouden Vooroverleg Voldoet Voldoet mits Voldoet niet Aanhouden Vooroverleg Percentage naar aard van advies De welstandsadvisering in de dagelijkse praktijk De bruikbaarheid van de welstandsnota is in het algemeen goed te noemen. De gestelde criteria zijn in de regel voldoende helder en duidelijk. De bekendheid bij de aanvragers en vertegenwoordigers blijft vaak beperkt tot het bestaan van de nota. In het gemeentehuis zijn goede faciliteiten voor een inzichtelijke planpresentatie. De mogelijkheid om plannen digitaal te behandelen en tijdens de planbehandeling te kunnen beschikken over een beeldscherm waarop luchtfoto s en cycloramafoto s kunnen worden getoond, zou positief bijdragen aan een goede en snelle procesgang. Met ingang van 1 mei 2014 heeft de gemeente de vergunningverlening gedelegeerd aan de FUMO. Dit betekent dat de aanvragen door een medewerker van de FUMO in de vergadering ter tafel worden gebracht. Soms is deze extra schakel in het proces een handicap. Met name omdat zowel voor aanvrager als adviseur directe communicatie met de gemeente als beleidsmaker en beleidsbepaler ontbreekt. Ambtelijke welstandstoetsing (Kan Bepaling) Sinds begin 2013 is in het Besluit Advisering in afwijking van de criteria In de meeste gevallen bieden de criteria van de welstandsnota voldoende houvast voor de beoordeling van de aanvragen. In de gevallen dat een afwijkend ontwerp van bijzondere kwaliteit is en een extra bijdrage aan het omgevingsbeeld levert kan de commissie adviseren de hardheidsclausule toe te passen. Vrijwel zonder uitzondering worden deze gevallen aan de breed samengestelde centrale commissie voorgelegd. In heeft de commissie bij de bouw van een recreatiewoning in West aan Zee geadviseerd de hardheidsclausule toe te passen. Dit advies is echter niet overgenomen door de gemeente. In afwijking van het advies verleende of geweigerde vergunning Dit jaar zijn ons formeel geen meldingen gedaan van verlening van bouwvergunningen in afwijking van het welstandsadvies. Terugkoppeling naar de commissie is voor een goede advisering van belang. Advisering monumentenaanvragen De lokale commissie vormt het loket voor alle aanvragen zo ook de monumentenaanvragen. Hier wordt beoordeeld of de aanvraag ter plaatse wordt behandeld of dat de aanvraag behandeld 2,2% 13,8% 14,7% Percentage naar aard van advies Provincie 5,2% 14,5% 30,3% 18,4% 31,6% Percentage naar bouwsom Gemeente 12,1% 25,3% 16,5% 25,1% 21,0% Percentage naar bouwsom Provincie Percentage naar aard van bouwsom 6 7

5 BIJZONDERE PLANNEN / CONCLUSIE EN AANBEVELINGEN wordt door de monumentenadviseur die eventueel ter plaatse gaat kijken. Daarnaast bestaat de mogelijkheid het plan aan een breder samengestelde multidisciplinaire commissie voor te leggen. In alle gevallen wordt een gecombineerd welstands- en monumentenadvies gegeven. Op deze wijze is het mogelijk om de adviesaanvraag zorgvuldig en binnen de gestelde termijnen te behandelen. In het afgelopen jaar werden provincie breed in totaal 264 adviesaanvragen voor monumenten behandeld door de commissie. Daarvan zijn 4 adviesaanvragen in de gemeente voorgelegd aan de Lokale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit. Er zijn geen monumentenplannen van in de Centrale Adviescommissie aan de orde geweest. BIJZONDERE LOKALE ONTWIKKELINGEN EN PLANNEN Bijzondere plannen Als bijzonder project noemen we de aanvraag voor een nieuw te bouwen supermarkt met bovenwoning en uitgebreide logiesgelegenheid, gesitueerd binnen het waardevolle dorpsgebied van Midsland, op de plaats van de bestaande winkel met bovenwoning. CONCLUSIE EN AANBEVELINGEN De Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit werkt vanuit de overtuiging dat een constructieve opstelling om te werken aan een mooi op brede steun kan rekenen, niet alleen onder professionals in de ruimtelijke ordening, maar vooral ook uit de samenleving. De ervaringen en inzichten die in het verslagjaar zijn opgedaan brengt de Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit tot enkele conclusies en beleidsaanbevelingen: t.a.v. actuele landelijke ontwikkelingen Steeds vaker komt het in de Friese gemeenten voor dat, vooruitlopend op de nieuwe omgevingswet, er met uitnodigingsplanologie geëxperimenteerd wordt. De Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit concludeert dat ze haar grootste meerwaarde heeft in die gevallen waarin het voeren van constructieve gesprekken met initiatiefnemers noodzakelijk zijn om zowel de private als de publieke belangen bij elkaar te brengen en daarbij de ruimtelijke kwaliteiten te behouden dan wel te versterken. Het grootse rendement ontstaat als niet aan het einde van het vergunningstraject wordt getoetst, maar als de adviescommissie in staat wordt gesteld een planproces vanaf een vroeg moment te begeleiden. Natuurlijk samen met de lokale ambtelijke specialisten op het terrein van landschap, stedenbouw en erfgoed. t.a.v. welstandsbeleid en de Omgevingswet De huidige welstandsnota stamt uit Actualisatie is gewenst. Op het gebied van welstandstoezicht staat de wet- en regelgeving niet stil. In het licht van de naderende Omgevingswet (2019) adviseert de adviescommissie de komende jaren de gemeentelijke beleidsregels in bestemmingsplannen, welstandsnota s en het monumenten- of erfgoedbeleid goed op elkaar af te stemmen. Dit vooruitlopend op de integratie van deze beleidsdocumenten in het nieuwe omgevingsplan. Wij bevelen u aan op de omgevingswet te anticiperen en ruimtelijke kwaliteitsborging en cultureel erfgoed een prominente plek te geven bij het opstellen van het omgevingsplan. Indien gewenst kan u hierbij van advies voorzien. t.a.v. erfgoedbeleid De gemeente heeft al enige jaren het voornemen tot een specifiek eigen monumentenbeleid. Tot dusver zijn er nog geen concrete plannen hiertoe. Het is daarom wenselijk dat er meer aandacht wordt geschonken aan het eigen erfgoed binnen de gemeente. De eerste stap Gemeente 1e adviesaanvragen welstand Gemeente provinciaal 1e adviesaanvragen welstand Provinciaal 100% 90% 80% 70% 60% 50% 48% 40% 34% 36% 30% 20% 10% 0% Gemeente Bezoekers Gemeente 50% 44% 45% 41% 39% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Provinciaal Aantal 1e adviesaanvragen welstand Percentage bezoekers Bezoekers Provinciaal 8 9

6 CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN zou kunnen zijn het ontwikkelen van een lijst met door de gemeente aangewezen monumenten. t.a.v. reclamebeleid: Bij de actualisering van de gemeentelijke welstandsnota behoeft het gemeentelijk reclamebeleid ook zeker opnieuw aandacht. t.a.v. de lokale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit: De gemeente wordt door ons als een gemeente ervaren, waar de welstandsadvisering tijdens de lokale commissievergadering op een efficiënte wijze wordt gefaciliteerd. Voor een verdere optimalisering worden de volgende aanbevelingen gedaan: - Aanwezigheid van de gemeente bij de lokale commissie Bij sommige aanvragen blijkt voor toelichting en nader overleg aanwezigheid van de betreffende beleidsambtenaar van de gemeente gewenst. - Het beschikken over een (groot) digitaal beeldscherm tijdens de bijeenkomst van de lokale commissie. - Het beschikken over scherpe luchtfoto s en digitaal raadpleegbare cycloramafoto s tijdens de bijeenkomst van de lokale commissie. De mogelijkheid om tijdens de planbehandeling te kunnen beschikken over een beeldscherm waarop luchtfoto s en cycloramafoto s kunnen worden getoond, zou positief bijdragen aan een goede en snelle procesgang. Gemeente TABEL A e welstandsadviesaanvragen behandelingen/welstandsaanvr. 1,55 1,51 1,66 1,54 1,63 1,69 1e monumentenadviesaanvragen behandelingen/monumentaanvr. 2, ,54 1,5 1,54 totaal aantal 1e aanvragen adviesgelden (x 1000) 12,3 16,9 19,1 869,3 784,4 858,5 Gemeente TABEL B Voldoet 54% 39,3% 36,4% 44,4% 39,9% 35,8% Voldoet mits 16% 13,1% 9,1% 17,7% 18,3% 14,7% Voldoet niet 10% 14,3% 16,1% 13,1% 12,5% 13,8% Aanhouden 3% 4,7% 2,0% 2,4% 3,6% 2,2% Vooroverleg 17% 28,6% 36,4% 22,4% 25,7% 33,5% Gemeente TABEL C ,8% 23,6% 30,3% 25,3% 25,9% 25,3% ,8% 29,2% 31,6% 26,4% 26,1% 25,1% ,4% 18,0% 18,4% 22,6% 22,2% 21,0% ,0% 16,7% 14,5% 13,4% 14,1% 16,5% ,0% 12,5% 5,2% 12,3% 11,7% 12,1% Gemeente Tabel D aantal vergaderingen plannen met toelichters 48% 34% 36% 39% 41% 44% plannen met bez/vergadering 3,2 2,1 2,8 4,4 4,5 4,8 plannen met bezoek totaal Tot slot Tot slot nodigen we u van harte uit een zitting van de lokale adviescommissie bij te wonen of samen met de voorzitter op excursie door uw gemeente te gaan. Namens de lokale adviescommissie ruimtelijke kwaliteit, Piet Klimstra Adviseur Ruimtelijke Kwaliteit Totaal overzicht Cijfers Gemeente 10 11

7 COLOFON Tekst: / Piet Klimstra / Gertjan Timmer Afbeeldingen: aanvragers / Piet Klimstra Cijfers en grafieken: Ontwerp: / Jasper van Zellingen Verslagjaar: welstandsadvisering en monumentenzorg Johan Willem Frisostraat BN Leeuwarden husenhiem@husenhiem.nl