hûs en hiem welstandsadvisering en monumentenzorg ADVIESCOMMISSIE RUIMTELIJKE KWALITEIT > DONGERADEEL

Transcriptie

1 welstandsadvisering en monumentenzorg ADVIESCOMMISSIE RUIMTELIJKE KWALITEIT > DONGERADEEL JAARVERSLAG LOKALE COMMISSIE

2 VOORWOORD / LOKALE ADVIESCOMMISSIE DE LOKALE ADVIESCOMMISSIE RUIMTELIJKE KWALITEIT VOORWOORD Met dit jaarverslag van de Lokale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit informeren wij u over de advisering ten aanzien van de ruimtelijke kwaliteitsborging gedurende het verslagjaar in uw gemeente. Naast kwantitatieve gegevens en informatie over de lokale samenstelling en werkwijze bevat dit jaarverslag tevens een aantal conclusies en aanbevelingen. Ook wordt nader ingegaan op een aantal bijzondere ontwikkelingen en plannen in uw gemeente. Voor bijvoorbeeld, de werkwijze van de Centrale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit, algemene conclusies en aanbevelingen alsmede landelijke bijzondere ontwikkelingen verwijzen wij naar ons algemene jaarverslag. Samenstelling Lokale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit De Lokale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit van de gemeente is één van de 23 commissies die in Friesland werkzaam zijn onder verantwoordelijkheid van. De samenstelling van de lokale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit was in als volgt: Voorzitter : Jasper van Zellingen - Secondant 1e periode : Tim Brill - Secondant 2e periode: Marc Visser - Secondant 3e periode: Johan de Vries Monumentendeskundige: Gertjan Timmer Gemeentelijke ondersteuning: Anton Schinkel Bert Jan Hooghiemstra Lammert Visser 3

3 GEMEENTELIJK BELEID GEMEENTELIJK BELEID Algemeen Het gemeentelijk welstandsbeleid maakt deel uit van het totale gemeentelijke ruimtelijk beleid. De advisering vindt plaats binnen de bouwmogelijkheden van de bestemmingsplannen. De structuurvisie is het richtinggevend document voor de gewenste ruimtelijke ontwikkelingen op de langere termijn met uitwerkingen tot de vereiste maatregelen op kortere termijn. Aan de ruimtelijke kwaliteit wordt verder sturing gegeven met beeldkwaliteit plannen, en zo mogelijk gemeentelijk monumentenbeleid en reclamebeleid. In de toekomst zal het gemeentelijk instrumentarium beperkt worden tot een omgevingsvisie en een omgevingsplan. Beleid voor de waarborging van ruimtelijke kwaliteit zal niet meer in een losse welstandsnota, een reclamenota of erfgoedbeleid worden gevat maar zal een onderdeel van het omgevingsplan worden. overheid en wordt steeds meer gezien als een smaakmaker die nieuwe ontwikkelingen stimuleert, in plaats van een hindermacht die ontwikkelingen frustreert. Reclamebeleid Voor reclame zijn specifieke criteria opgesteld. Deze zijn per deelgebied en ook per bestemming gedifferentieerd. Het beleid is in samenspraak met de verschillende betrokken partijen tot stand gekomen en heeft daarmee een breed maatschappelijk draagvlak, waarbij richting aanvragers op voorhand duidelijkheid wordt verschaft. De reclamecriteria zijn opgenomen in de geactualiseerde welstandsnota en bieden ook voor de toetsing van de aanvragen een helder kader. Handhavingsbeleid Een krachtig handhavingsbeleid draagt, zo blijkt uit de praktijk van de advisering, bij aan het vergroten van het draagvlak voor de ruimtelijke-kwaliteitsborging. De gemeente heeft ten aanzien van welstand een actief handhavingsbeleid. Welstandsbeleid Het gemeentelijk welstandsbeleid is in 2004 door de gemeenteraad voor het eerst vastgesteld en in 2014 voor het laatst geactualiseerd. De kern van de nota wordt gevormd door de gebiedscriteria. Deze toetsingscriteria omschrijven in de verschillende soorten te onderscheiden gebieden per beeldaspect de aanwezige en beoogde kwaliteit van de bebouwing. Voor specifieke typen bouwwerken, zoals bijvoorbeeld boerderijen, zijn in sommige gemeenten objectgerichte criteria opgesteld. Aantal 1e adviesaanvragen Erfgoedbeleid Erfgoed wordt binnen de ruimtelijke planontwikkeling een steeds belangrijker factor. Niet alleen vanwege de wettelijke taak voor gemeenten om al het erfgoed binnen de gemeentegrenzen in ruimtelijke planontwikkeling te betrekken, maar ook vanwege het feit dat erfgoed een positieve bijdrage kan leveren aan de beleving van de eigen woon- en leefomgeving. Erfgoed kan daarom de laatste jaren rekenen op grotere waardering bij de burgers en de 4 5

4 LOKALE WERKWIJZE / DE ADVISERING DE LOKALE WERKWIJZE Openbare vergadering De commissie vergadert eens in de twee weken op het gemeentehuis voor de advisering van de ingediende aanvragen. Ter plaatse worden de plannen (voor het eerst) bekeken en getoetst. Deze vergadering is openbaar. De agenda van de vergadering wordt doorgaans op de website van de gemeente gepubliceerd. Dit jaar zijn in totaal 197 1e adviesaanvragen, waarvan 14 monumentenaanvragen behandeld. Daarvoor waren 295 planbehandelingen nodig, waarvan 185 in aanwezigheid van de aanvrager of diens vertegenwoordiger. Met 63% plannen met bezoek is sprake van een afname ten opzichte van 2015 (70%.) Verhoudingsgewijs en provinciaal (44%) gezien blijft er echter een grote belangstelling van de aanvrager bestaand voor de welstandstoetsing en sluit de open werkwijze van de adviescommissie goed aan bij de bewoners van. Vooroverleg en tussenoverleg Naast de formele welstandstoetsing biedt de vergadering ook de mogelijkheid tot vooroverleg met de commissie. De aanvrager krijgt daarmee in een vroeg stadium zicht op de aanvaardbaarheid van zijn plannen. Overige activiteiten Naast de welstandsadvisering kan de adviseur ruimtelijke kwaliteit betrokken zijn bij adviezen in het kader van de Nije Pleats of kwaliteitsteams etc. Ook vindt er regelmatig afstemmingsoverleg plaats met de afdeling stedenbouw. Q-team, raadsexcursies, etc. DE ADVISERING Algemeen De advisering aan de gemeente behelst de toetsing van de ingediende bouwplannen aan het door de gemeenteraad vastgestelde beleid. Jaarlijks brengen zowel de commissie als burgemeester en wethouders aan de gemeenteraad verslag uit van de advisering en hoe daarmee is omgegaan. De werkwijze van de lokale commissie is erop gericht de toetsing van de plannen zoveel mogelijk in dialoog met de aanvrager te doen. Deze directe communicatie is voor alle betrokkenen niet alleen plezierig maar ook efficiënt: de planbedoelingen worden voor de commissieleden verhelderd en eventuele kritiek kan doorgaans in tweede instantie worden ondervangen. De welstandsadvisering in de dagelijkse praktijk De bruikbaarheid van de welstandsnota is in het algemeen goed te noemen. De gestelde criteria zijn vaak helder en duidelijk. De bekendheid bij de aanvragers en vertegenwoordigers blijft vaak beperkt tot het bestaan van de nota. In het gemeentehuis zijn goede faciliteiten voor een inzichtelijke planpresentatie hetgeen bijdraagt aan een goede en snelle procesgang. Ambtelijke welstandstoetsing (Kan Bepaling) Sinds begin 2013 is in het Besluit omgevingsrecht (Bor) opgenomen dat het college van B en W mag bepalen voor welke advisering de door de raad benoemde onafhankelijke adviescommissie ruimtelijke kwaliteit wordt ingeschakeld. Het gaat hier om categorieën bouwwerken die uitsluitend ambtelijk worden getoetst op redelijke eisen van welstand aan de hand van de criteria zoals die zijn vastgelegd in de welstandsnota meestal onder de noemer veelvoorkomende kleine bouwplannen. In 2014 heeft de gemeente als eerste in Fryslân criteria voor ambtelijke welstandstoetsing vastgesteld. De tot nu toe opgedane ervaring met de ambtelijk toetsing in de gemeente en elders in de provincie is dat bij twijfel of 23,9% 36,5% 1,5% 25,4% 12,7% Percentage naar aard van advies Gemeente 33,5% 35,8% 2,2% 13,8% 14,7% Percentage naar aard van advies Provincie 14,7% 32,1% 12,8% 17,3% 23,1% Percentage naar bouwsom Gemeente 12,1% 25,3% 16,5% 25,1% 21,0% Percentage naar bouwsom Provincie Voldoet Voldoet mits Voldoet niet Aanhouden Vooroverleg Voldoet Voldoet mits Voldoet niet Aanhouden Vooroverleg Percentage naar aard van advies Percentage naar aard van bouwsom 6 7

5 BIJZONDERE ONTWIKKELINGEN EN PLANNEN complexe plannen de ambtenaren alsnog ruggenspraak houden met de commissie ruimtelijke kwaliteit. Advisering in afwijking van de criteria In de meeste gevallen bieden de criteria van de welstandsnota voldoende houvast voor de beoordeling van de aanvragen. In de gevallen dat een afwijkend ontwerp van bijzondere kwaliteit is en een extra bijdrage aan het omgevingsbeeld levert kan de commissie adviseren de hardheidsclausule toe te passen. Vrijwel zonder uitzondering worden deze gevallen aan de breed samengestelde centrale commissie voorgelegd. In het verslagjaar heeft de Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit een dergelijk advies niet gegeven. In afwijking van het advies verleende of geweigerde vergunning Dit jaar zijn ons nog geen meldingen gedaan van verlening van bouwvergunningen in afwijking van het welstandsadvies. De gemeente voorziet echter over het algemeen wel in een Welstandsverslag over het verslagjaar. Terugkoppeling naar de commissie is voor een goede advisering van belang. Advisering monumentenaanvragen De lokale commissie vormt het loket voor alle aanvragen zo ook de monumentenaanvragen. Hier wordt beoordeeld of de aanvraag ter plaatse wordt behandeld of dat de aanvraag behandeld wordt door de monumentenadviseur die eventueel ter plaatse gaat kijken. Daarnaast bestaat de mogelijkheid het plan aan een breder samengestelde multidisciplinaire commissie voor te leggen. In alle gevallen wordt een gecombineerd welstands- en monumentenadvies gegeven. Op deze wijze is het mogelijk om de adviesaanvraag zorgvuldig en binnen de gestelde termijnen te behandelen. In het afgelopen jaar werden provincie breed in totaal 264 1e adviesaanvragen voor monumenten behandeld door de commissie. Daarvan zijn 14 adviesaanvragen in de gemeente voorgelegd aan de Lokale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit. Er zijn geen monumentenplannen uit in de Centrale Adviescommissie aan de orde geweest. BIJZONDERE LOKALE ONTWIKKELINGEN EN PLANNEN Bijzondere ontwikkelingen Ambtelijke fusie. De gemeente, Dantumadiel, Ferwerderadiel en Kollumerland gaan per 1 januari 2017 ambtelijk fuseren. Dat betekent dat de ambtenaren met elkaar zullen samenwerken en dat de vergadering van de Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit voor alle vier de gemeenten zullen plaats vinden in Damwoude. De structuur van de vergadering blijft ongewijzigd alleen gaat de bezoekfrequentie omhoog van eens in de twee weken, naar éénmaal in de week. Lopende het jaar zal de nieuwe werkwijze worden geëvalueerd. Bijzondere plannen In het verslagjaar zijn 5 plannen uit in de Centrale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit behandeld. Het betrof plannen voor; - appartementengebouwen aan De houtkolk te Dokkum. - uitbreiding uitvaartcentrum met crematorium aan De Rondweg West te Dokkum. - verbouw en uitbreiding HZPC te Metslawier. - herinvulling Boterstraat te Dokkum. - uitbreiding bedrijfsgebouw Rondweg Noord te Dokkum Hieronder volgt nog een kleine selectie van plannen die zich overwegend positief onderscheiden hebben van het gemiddelde; - waddenpost op de Engelsmanplaat. - nieuwe woning De Singel te Anjum. - kunstwerken Centrale As. - woningbouw Trije Terpen te Dokkum. Waddenpost, Engelsmanplaat Nieuwbouw Trije Terpen, Dokkum 8 9

6 CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN CONCLUSIE EN AANBEVELINGEN De Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit werkt vanuit de overtuiging dat de advisering aan de gemeente ten behoeve van een mooie leefomgeving het meest effectief is wanneer deze in samenspraak met de direct betrokkenen, de bouwende burgers en eventueel hun buren, tot stand komt. Daarnaast is tijdig overleg met afdelingen en bestuur over ontwikkelingen van meer lange termijn van belang om het aspect ruimtelijke kwaliteit integraal gestalte te kunnen geven. Het directe contact met de gemeenteraad in de vorm van bijvoorbeeld een gezamenlijke excursie of een bezoek aan de wekelijkse lokale commissie draagt bij aan de samenhang tussen beleid en adviespraktijk. De gemeente wordt door ons ervaren als een organisatie waar de advisering tijdens de vergaderingen van de lokale commissie op een efficiënte wijze wordt gefaciliteerd. Het grote percentage bezoekers (63%) wijst tevens op de betrokkenheid van de aanvragers op de kwaliteit van hun leefomgeving. In het onderstaande komt de Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit tot de volgende conclusies en beleidsaanbevelingen: - t.a.v. actuele landelijke ontwikkelingen In het kader van de voorbereidingen voor de omgevingswet is het goed om tijdig een beeld te hebben van de te maken keuzes. Het door het bestuur van hûs en hiem voorgenomen debat in de komende twee jaar zal hieraan mede richting kunnen geven. Weliswaar lijkt de voorgenomen landelijke invoering van de wet (2018) opgeschoven te worden, toch ligt het voor de hand om bij het opstellen van lopend beleid (zoals welstandsnota, erfgoednota, bestemmingsplannen) rekening te houden met de beoogde integratie van de beleidsvelden en instrumenten. Tevens kan met lokale pilotprojecten ervaring worden opgedaan met zowel de beoogde integratie als het principe van de uitnodigingsplanologie die niet alleen een meer dienstverlenende houding van de overheid vraagt maar tegelijk meer verantwoordelijkheid bij de initiatiefnemers legt. In het speelveld van de beoogde verbreding van de bestuurlijke afwegingsruimte is bij het verlenen van de omgevingsvergunning voor meer complexe aanvragen de betekenis van de onafhankelijke integrale adviescommissie van cruciaal belang. Daarnaast dienen keuzes gemaakt te worden hoe ook voor minder complexe bouwplannen de ruimtelijke kwaliteitsborging wordt geregeld. Vanzelfsprekend wil bij dit traject van te maken beleidskeuzes graag haar expertise aanbieden. - t.a.v. welstandsbeleid De in 2014 geactualiseerde welstandsnota biedt voldoende houvast voor een transparante en consistente advisering. Eventuele tekortkomingen die tijdens de beoordeling van de aanvragen aan het licht komen zullen door ons en de begeleidende ambtenaren consequent moeten worden gedocumenteerd en verwerkt in een toekomstige update van de nota. - t.a.v. erfgoedbeleid Gesteld kan worden dat de zogenaamde besteltaken met betrekking tot rijksmonumenten goed uitvoert. Ook benut de factor erfgoed op een geheel eigen wijze. Het inzetten van erfgoed bij het leefbaar houden van de dorpen is positief. Wel bevelen wij de gemeente aan om ook gemeentelijk erfgoedbeleid te formuleren zodat men op zijn minst weet heeft van het cultuurhistorisch potentieel binnen de eigen gemeentegrenzen. Op deze manier kunnen het gemeentelijk beleid en de initiatieven zoals dat van het DOM project, beter met elkaar worden geïntegreerd. - t.a.v. de lokale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit De lokale commissie vergadert dankzij de goed voorbereide en op de website gepubliceerde agendavoering, het hoge bezoekerspercentage en de deskundige ondersteuning van de gemeentelijke ambtenaren in een optimale setting. Het is van belang de vinger aan de pols te houden Gemeente 1e adviesaanvragen welstand Gemeente provinciaal 1e adviesaanvragen welstand Provinciaal 80% 70% 70% 63% 58% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Gemeente Bezoekers Gemeente 50% 44% 45% 41% 39% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Provinciaal Aantal 1e adviesaanvragen welstand Percentage bezoekers Bezoekers Provinciaal 10 11

7 CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN bij de te verwachten ontwikkelingen die gepaard gaan met de ambtelijke fusie met Dantumadiel, Ferwerderadiel en Kollumerland c.a. in t.a.v. de adviespraktijk De gemeente heeft de organisatie rond de vergunningverlening goed op orde, waardoor er voor ons sprake is van een zeer werkbare adviespraktijk. Dit jaar is bij de vergunningverlening door burgemeester en wethouders naar ons weten niet afgeweken van de advisering, waaruit is op te maken dat deze ook door het college als voldoende bruikbaar wordt ervaren. Mocht er echter wel zijn afgeweken dan is een terugkoppeling aan de commissie van belang voor een goede advisering. Tot slot nodigen we u van harte uit een zitting van de lokale of ook centrale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit bij te wonen. Ook kan een excursie van raadsleden en leden van de adviescommissie bijdragen aan de leefomgeving van uw gemeente. Namens de lokale adviescommissie ruimtelijke kwaliteit, Jasper van Zellingen, Adviseur Ruimtelijke Kwaliteit Gemeente TABEL A e welstandsadviesaanvragen behandelingen/welstandsaanvr. 1,72 1,66 1,51 1,54 1,63 1,69 1e monumentenadviesaanvragen behandelingen/monumentaanvr. 1,47 1,27 1,36 1,54 1,5 1,54 totaal aantal 1e aanvragen adviesgelden (x 1000) 48,3 41,1 46,8 869,3 784,4 858,5 Gemeente TABEL B Voldoet 34% 36,6% 36,5% 44,4% 39,9% 35,8% Voldoet mits 24% 20,4% 12,7% 17,7% 18,3% 14,7% Voldoet niet 18% 12,8% 25,4% 13,1% 12,5% 13,8% Aanhouden 1% 2,3% 1,5% 2,4% 3,6% 2,2% Vooroverleg 23% 27,9% 23,9% 22,4% 25,7% 33,5% Gemeente TABEL C ,6% 25,2% 32,1% 25,3% 25,9% 25,3% ,0% 22,8% 23,1% 26,4% 26,1% 25,1% ,7% 25,2% 17,3% 22,6% 22,2% 21,0% ,5% 11,0% 12,8% 13,4% 14,1% 16,5% ,2% 15,8% 14,7% 12,3% 11,7% 12,1% Gemeente Tabel D aantal vergaderingen plannen met toelichters 58% 70% 63% 39% 41% 44% plannen met bez/vergadering 8,1 9,0 8,8 4,4 4,5 4,8 plannen met bezoek totaal Totaal overzicht Cijfers Gemeente 12 13

8 COLOFON Tekst: / Jasper van Zellingen / Gertjan Timmer Afbeeldingen: aanvragers / Jasper van Zellingen Cijfers en grafieken: Ontwerp: / Jasper van Zellingen Verslagjaar: welstandsadvisering en monumentenzorg Johan Willem Frisostraat BN Leeuwarden husenhiem@husenhiem.nl