hûs en hiem welstandsadvisering en monumentenzorg ADVIESCOMMISSIE RUIMTELIJKE KWALITEIT > AMELAND

Transcriptie

1 welstandsadvisering en monumentenzorg ADVIESCOMMISSIE RUIMTELIJKE KWALITEIT > AMELAND JAARVERSLAG LOKALE COMMISSIE

2 VOORWOORD / LOKALE ADVIESCOMMISSIE DE LOKALE ADVIESCOMMISSIE RUIMTELIJKE KWALITEIT VOORWOORD Met dit jaarverslag van de Lokale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit informeren wij u over de advisering ten aanzien van de ruimtelijke kwaliteitsborging gedurende het verslagjaar in uw gemeente. Naast kwantitatieve gegevens en informatie over de lokale samenstelling en werkwijze bevat dit jaarverslag tevens een aantal conclusies en aanbevelingen. Ook wordt nader ingegaan op een aantal bijzondere ontwikkelingen en plannen in uw gemeente. Voor bijvoorbeeld de werkwijze van de Centrale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit, algemene conclusies en aanbevelingen alsmede landelijke bijzondere ontwikkelingen verwijzen wij naar ons algemene jaarverslag. Samenstelling Lokale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit De Lokale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit van de gemeente is één van de 23 commissies die in Friesland werkzaam zijn onder verantwoordelijkheid van. De samenstelling van de lokale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit was in als volgt: - Voorzitter : Piet Klimstra - Secondant 1e periode : René Bremer - Secondant 2e periode: Marc Visser - Secondant 3e periode: Marloes Eskens Monumentendeskundige: Gertjan Timmer Gemeentelijke ondersteuning: Jaap Kooiker Chris Molenaar 3

3 GEMEENTELIJK BELEID GEMEENTELIJK BELEID Algemeen Het gemeentelijk welstandsbeleid maakt deel uit van het totale gemeentelijke ruimtelijk beleid. De advisering vindt plaats binnen de bouwmogelijkheden van de bestemmingsplannen. De structuurvisie is het richtinggevend document voor de gewenste ruimtelijke ontwikkelingen op de langere termijn met uitwerkingen tot de vereiste maatregelen op kortere termijn. Aan de ruimtelijke kwaliteit wordt verder sturing gegeven met beeldkwaliteitplannen, en zo mogelijk gemeentelijk monumentenbeleid en reclamebeleid. In de toekomst zal het gemeentelijk instrumentarium beperkt worden tot een omgevingsvisie en een omgevingsplan. Beleid voor de waarborging van ruimtelijke kwaliteit zal niet meer in een losse welstandsnota, een reclamenota of erfgoedbeleid worden gevat maar zal een onderdeel van het omgevingsplan worden. Welstandsbeleid Het gemeentelijk welstandsbeleid is in 2004 door de gemeenteraad voor het eerst vastgesteld. De kern van de nota wordt gevormd door de gebiedscriteria. Deze toetsingscriteria omschrijven in de verschillende soorten te onderscheiden gebieden per beeldaspect de aanwezige en beoogde kwaliteit van de bebouwing. Voor specifieke typen bouwwerken, zoals bijvoorbeeld boerderijen, zijn in sommige gemeenten objectgerichte criteria opgesteld. Erfgoedbeleid Sinds eind dit jaar heeft de gemeente integraal ruimtelijk erfgoedbeleid vastgesteld. Erfgoedbeleid is niet alleen van belang vanwege de wettelijke taak om het erfgoed in ruimtelijke planontwikkeling te betrekken, maar ook omdat dergelijk beleid de gemeente houvast biedt bij de keuzes die zij kan maken op het gebied van erfgoed ook aangaande archeologie. De gemeente is voornemens ook een gemeentelijke monumentenlijst vast te stellen. Voor de panden die hiervoor in aanmerking komen, ontbrak tot nu toe een instrument om zowel deze panden, als in geval ook het algehele dorpsbeeld, voor onevenredige aantasting te behoeden. Net zo belangrijk is het om de karakteristieke, waardevolle zomerhuisjes die op verschillende plaatsen op het eiland nog staan als gemeentelijk monument vast te stellen, teneinde deze voor ondergang te behoeden. (Te) vaak komt het voor dat huisjes worden gesloopt en vervangen door nieuwbouw, waarbij de grenzen worden opgezocht in zowel het bestemmingsplan als de welstandsnota. Reclamebeleid Reclame vormt een belangrijke factor in de beleving van het omgevingsbeeld. Wildgroei is een bekend risico bij reclame en is te voorkomen met het instrument van gemeentelijk reclamebeleid. De gemeente heeft reclamebeleid. Voor reclame zijn specifieke criteria opgesteld. Deze zijn per deelgebied en ook per bestemming gedifferentieerd. Het beleid is in samenspraak met verschillende partijen tot stand gekomen en heeft daarmee een breed maatschappelijk draagvlak, waarbij richting aanvragers op voorhand duidelijkheid wordt verschaft. De reclamecriteria zijn opgenomen in de geactualiseerde welstandsnota. Handhaving De Wabo vereist dat gemeenten een handhavingsbeleid opstellen. Een krachtig handhavingsbeleid draagt, zo blijkt uit de praktijk van de advisering, bij aan het vergroten van het draagvlak voor de ruimtelijke kwaliteitsborging. De gemeente heeft in het verslagjaar een aantal handhavingszaken aan de Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit voorgelegd. Het ging hierbij om zonder vergunning gebouwde bijgebouwen en aanbouwen en een terrasoverkapping. De commissie gaat dan eerst na of het bouwwerk, al dan niet onder nadere voorwaarden, toch aan de welstandscriteria kan voldoen. De gemeente heeft ten aanzien van welstand een actief handhavingsbeleid. Aantal 1e adviesaanvragen 4 5

4 LOKALE WERKWIJZE / DE ADVISERING DE LOKALE WERKWIJZE Openbare vergadering De commissie vergadert eens in de twee weken op het gemeentehuis voor de advisering van de ingediende aanvragen. Ter plaatse worden de plannen (voor het eerst) bekeken en getoetst. Deze vergadering is openbaar. Er zijn dit jaar lokaal 76 aanvragen behandeld in aanwezigheid van architecten en/of planindieners. Dit is ca. 35% van het totaal aantal planbehandelingen. De agenda van de vergadering wordt doorgaans op de website van de gemeente gepubliceerd. Vooroverleg en tussenoverleg Naast de formele welstandstoetsing biedt de vergadering ook de mogelijkheid tot vooroverleg met de commissie. De aanvrager krijgt daarmee in een vroeg stadium zicht op de aanvaardbaarheid van zijn plannen. Overige activiteiten Naast de welstandsadvisering kan de adviseur ruimtelijke kwaliteit betrokken zijn bij adviezen in het kader van de Nije Pleats of kwaliteitsteams etc. Ook kan er afstemmingsoverleg plaatsvinden met de afdeling stedenbouw. Op dit gebied zijn er dit jaar geen activiteiten te noemen. DE ADVISERING Algemeen De advisering aan de gemeente behelst de toetsing van de ingediende bouwplannen aan het door de gemeenteraad vastgestelde beleid. Jaarlijks brengen zowel de commissie als burgemeester en wethouders aan de gemeenteraad verslag uit van de advisering en hoe daarmee is omgegaan. De werkwijze van de lokale commissie is erop gericht de toetsing van de plannen zoveel mogelijk in dialoog met de aanvrager te doen. Deze directe communicatie is voor alle betrokkenen niet alleen plezierig maar ook efficiënt: de planbedoelingen worden voor de commissieleden verhelderd en eventuele kritiek kan doorgaans in tweede instantie worden ondervangen. De welstandsadvisering in de dagelijkse praktijk De bruikbaarheid van de welstandsnota is in het algemeen goed te noemen. De gestelde criteria zijn vaak helder en duidelijk. De bekendheid bij de aanvragers en vertegenwoordigers blijft vaak beperkt tot het bestaan van de nota. In het gemeentehuis zijn goede faciliteiten voor een inzichtelijke planpresentatie en ook de aanwezigheid van de stedenbouwkundige bij de welstandsvergaderingen draagt bij aan een goede en snelle procesgang. Ambtelijke welstandstoetsing (Kan Bepaling) Sinds begin 2013 is in het Besluit omgevingsrecht (Bor) opgenomen dat het college van B en W mag bepalen voor welke advisering de door de raad benoemde onafhankelijke adviescommissie ruimtelijke kwaliteit wordt ingeschakeld. Het gaat hier om categorieën bouwwerken die uitsluitend ambtelijk worden getoetst op redelijke eisen van welstand aan de hand van de criteria zoals die zijn vastgelegd in de welstandsnota meestal onder de noemer veelvoorkomende kleine bouwplannen. Op wordt de zogenaamde Kanbepaling (de ambtelijke welstandstoets) niet toegepast. Advisering in afwijking van de criteria In de meeste gevallen bieden de criteria van de welstandsnota voldoende houvast voor de beoordeling van de aanvragen. In de gevallen dat een afwijkend ontwerp van bijzondere kwaliteit is en een extra bijdrage aan het omgevingsbeeld levert kan de commissie adviseren de hardheidsclausule toe te passen. Vrijwel zonder uitzondering worden deze gevallen aan de breed samengestelde centrale commissie voorgelegd. 33,1% 44,1% 13,4% 9,4% 0,0% Percentage naar aard van advies Gemeente 33,5% 35,8% 2,2% 13,8% 14,7% Percentage naar aard van advies Provincie 11,4% 22,7% 14,8% 15,9% 35,2% Percentage naar bouwsom Gemeente 12,1% 25,3% 16,5% 25,1% 21,0% Percentage naar bouwsom Provincie Voldoet Voldoet mits Voldoet niet Aanhouden Vooroverleg Voldoet Voldoet mits Voldoet niet Aanhouden Vooroverleg Percentage naar aard van advies Percentage naar aard van bouwsom 6 7

5 BIJZONDERE ONTWIKKELINGEN EN PLANNEN In afwijking van het advies verleende of geweigerde vergunning Dit jaar zijn ons geen meldingen gedaan van verlening van bouwvergunningen in afwijking van het welstandsadvies. Terugkoppeling naar de commissie is voor een goede advisering van belang. Advisering monumentenaanvragen De lokale commissie vormt het loket voor alle aanvragen zo ook de monumentenaanvragen. Hier wordt beoordeeld of de aanvraag ter plaatse wordt behandeld of dat de aanvraag behandeld wordt door de monumentenadviseur die eventueel ter plaatse gaat kijken. Daarnaast bestaat de mogelijkheid het plan aan een breder samengestelde multidisciplinaire commissie voor te leggen. In alle gevallen wordt een gecombineerd welstands- en monumentenadvies gegeven. Op deze wijze is het mogelijk om de adviesaanvraag zorgvuldig en binnen de gestelde termijnen te behandelen. In het afgelopen jaar werden provincie breed in totaal 264 adviesaanvragen voor monumenten behandeld door de commissie. Daarvan zijn 6 adviesaanvragen in de gemeente voorgelegd aan de Lokale Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit. Er zijn geen monumentenplannen van in de Centrale Adviescommissie aan de orde geweest. BIJZONDERE LOKALE ONTWIKKELINGEN EN PLANNEN Bijzondere ontwikkelingen Na een verwoestende brand in 2013 is in het verslagjaar de herbouw gestart en nagenoeg geheel afgerond van de Clemenskerk in Nes Het herbouw- en restauratieplan is in overleg met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en met tot stand gekomen. Er is daarbij voor gekozen om bij de herbouw van de kerk de toestand van vlak voor de brand niet te reconstrueren, maar op een eigentijdse wijze vorm te geven. Bijzondere plannen Dit jaar waren er niet echt bijzondere plannen ter beoordeling. Wat misschien wel het meest opviel is het nieuw te bouwen recreatiegebouw op Klein Vaarwater waarvoor een positief advies is afgegeven e adviesaanvragen welstand Gemeente provinciaal 1e adviesaanvragen welstand Provinciaal 50% 45% 44% 40% 35% 35% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Bezoekers Gemeente 50% 44% 45% 41% 39% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Provinciaal Aantal 1e adviesaanvragen welstand Percentage bezoekers Bezoekers Provinciaal 8 9

6 CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN CONCLUSIE EN AANBEVELINGEN Erfgoedbeleid Met de vaststelling van het erfgoedbeleid heeft de gemeente een goede stap genomen. Het is van belang om de lijst met gemeentelijke monumenten ook binnen afzienbare tijd daadwerkelijk vast te stellen. Terrassenbeleid Tevens wijzen wij, net als vorig jaar, op de intensivering van het gebruik van terrassen bij horecagelegenheden en de daarmee gepaard gaande behoefte aan beschut zitten onder parasols en schermen. Buiten zitten gebeurt niet meer uitsluitend bij mooi weer. Omgevingswet Op het gebied van welstandstoezicht staat de wet- en regelgeving niet stil. In het licht van de naderende Omgevingswet (2019) adviseert de adviescommissie de komende jaren de gemeentelijke beleidsregels in bestemmingsplannen, welstandsnota s en het monumenten- of erfgoedbeleid goed op elkaar af te stemmen. Dit vooruitlopend op de integratie van deze beleidsdocumenten in het nieuwe omgevingsplan. Wij bevelen u aan op de omgevingswet te anticiperen en ruimtelijke kwaliteitsborging en cultureel erfgoed een prominente plek te geven bij het opstellen van het omgevingsplan. Indien gewenst kan u hierbij van advies voorzien. Ruimtelijke Kwaliteit Waar in voorgaande jaren reeds tevredenheid heerste over de wijze waarop de gemeente de welstandsadvisering tijdens de lokale commissievergadering faciliteert, kan dit ook voor het verslagjaar geconcludeerd worden. Tot slot nodigen we u van harte uit een zitting van de lokale adviescommissie bij te wonen of samen met de voorzitter op excursie door uw gemeente te gaan. Namens de lokale adviescommissie ruimtelijke kwaliteit, Piet Klimstra, Adviseur Ruimtelijke Kwaliteit TABEL A e welstandsadviesaanvragen behandelingen/welstandsaanvr. 1,86 1,63 1,72 1,54 1,63 1,69 1e monumentenadviesaanvragen behandelingen/monumentaanvr. 1 1,67 1,83 1,54 1,5 1,54 totaal aantal 1e aanvragen adviesgelden (x 1000) 29,7 19,2 25,5 869,3 784,4 858,5 TABEL B Voldoet 35% 28,5% 33,1% 44,4% 39,9% 35,8% Voldoet mits 13% 16,3% 13,4% 17,7% 18,3% 14,7% Voldoet niet 7% 4,1% 9,4% 13,1% 12,5% 13,8% Aanhouden 1% 3,1% 0,0% 2,4% 3,6% 2,2% Vooroverleg 44% 48,0% 44,1% 22,4% 25,7% 33,5% TABEL C ,2% 31,1% 22,7% 25,3% 25,9% 25,3% ,4% 24,7% 35,2% 26,4% 26,1% 25,1% ,9% 26,0% 15,9% 22,6% 22,2% 21,0% ,4% 5,2% 14,8% 13,4% 14,1% 16,5% ,1% 13,0% 11,4% 12,3% 11,7% 12,1% Tabel D aantal vergaderingen plannen met toelichters 44% 35% 35% 39% 41% 44% plannen met bez/vergadering 3,9 3,5 3,5 4,4 4,5 4,8 plannen met bezoek totaal Totaal overzicht Cijfers Gemeente 10 11

7 COLOFON Tekst: / Piet Klimstra / Gertjan Timmer Afbeeldingen: aanvragers / Piet Klimstra Cijfers en grafieken: Ontwerp: / Jasper van Zellingen Verslagjaar: welstandsadvisering en monumentenzorg Johan Willem Frisostraat BN Leeuwarden husenhiem@husenhiem.nl