Gemeente Delft. Bestuurlijke samenvatting Op 31 mei is de Meicirculaire 2018 ontvangen.

Transcriptie

1 Interne dienstverlening tfnt Gemeente Delft Financien bezoekadres: Stationsplein BV Delft IBAN NL21 BNGH t. n. v. gemeente Delft Retouradres. Postbus 78, 2600 ME Delft Aan de gemeenteraad van Delft Behandeld door Naud van der Sman Telefoon nvdsman@delft.nl Internet Telefoon Uw brief van Onderwerp Bestuurlijke reactie Meicirculaire 2018 Uw kenmerk Bijlage 2 Geachte leden van de raad, Bestuurlijke samenvatting Op 31 mei is de Meicirculaire 2018 ontvangen. Deze circulaire informeert gemeenten over de gemeentefondsuitkeringen. Het gemeentefonds is de grootste inkomstenbron van de gemeenten. Gemeenten ontvangen op drie tijdstippen in het jaar de informatie over de gemeentefondsuitkeringen: in mei op basis van de Voorjaarsnota van het rijk, in september op basis van de Miljoenennota en in december, ter afronding van het lopende jaar, op basis van de Najaarsnota van het rijk. ln maart 2018 is eenmalig een extra circulaire uitgegeven. ln deze maartcirculaire zijn de (financiële) gevolgen van het Regeerakkoord, de Startnota en de Programmastart van het interbestuurlijk programma (IBP) verwerkt. Over de consequenties van de maartcirculaire hebben wij u geïnformeerd in onze brief d.d. 12 aprii De tabel hierna laat voor Delft het totaaloverzicht van de gemeentefondsuitkering zien. Stand begroting na Maartcirculaire w. v algemene uitkering w. v integratie uitkering sociaal domein Meicirculaire circulaire l'Jgemene uitkering lntegratie uitkering sociaal dom ein t>jgemene uitkering: lntegratie- en decentralisatieuitkeringen, taakmutaties To/aal mutatie gemeentefonds Delft Stand gemeentefonds Meicirculaire ln de meicirculaire is de overheveling van een groot deel van de lntegratieuitkering Sociaal domein naar de Algemene uitkering verwerkt (zie hoofdstuk 2). Ook is de raming van de ruimte onder het plafond van het BTW-compensatiefonds aangepast. Door lagere ontwikkeling van Ionen en prijzen geeft het Rijk minder uit aan compensatie van Ionen en prijzen

2 waardoor een lager aceres is opgenomen (zie hoofdstuk 1 ). Tot slot zijn nieuwe decentralisatie uitkeringen opgenomen of bestaande uitkeringen gewijzigd (zie hoofdstuk 3). De aanpassingen naar aanleiding van de meicirculaire verwerken we in de Najaarsrapportage 2018 en de Programmabegroting Voorstel is om de bijstellingen in de meicirculaire te gebruiken voor (1) de loon- en prijsbijstelling in het sociaal domein (prijspeil 2018) en (2) ophoging van de budgetten voor specifieke beleidsdoelen (decentralisatieuitkeringen en taakmutaties). De structurele verlaging van de ruimte onder het plafond BCF compenseren we door (3) inzet van de bestaande reservering voor tegenvallers BCF en (4) een nieuwe stelpost waarmee we anticiperen op de jaarlijkse verwerking van de ruimte onder het plafond BCF bij de septembercirculaire. Na verwerking van de voorstellen verbetert het begrotingssaldo in dejaren 2019 tim 2021 en verslechtert het saldo in 2022, met name door de wijzigingen in het plafond van het BTW Compensatie Fonds (BCF). Tabel 2. Effect meerjarenbeeld Effect rneerjarenbeeld Me,circulaire Mutatie gemeentefondsuitkering Voorstellen 1 Kader Sociaal dom ein (vooral loon- en prijsbijstelling) Decentralisatieuitkeringen en taakmutaties lnzet reservering BCF Opname stelpost ins chatting plafond BCF Totaal eñect meerjarenbeeld De indeling van de circulaire is afgestemd op de soorten uitkeringen die het gemeentefonds kent: 1. de algemene uitkering 2. de integratie-uitkering Sociaal domein 3. de decentralisatie- en (overige) integratie-uitkeringen. Hierna is per uitkering uit het gemeentefonds een nadere toelichting opgenomen. 1. Algemene uitkering Tb 13 Al itk. Specificatie Alge mene uitkering ~ a. Aceres b. BTW/BCF 1c. Hoeveelheidsverschillen 1d. Opname IU Sociaal domein in algemene uitkering 1e. Sociaal dom ein (AU deel) (mn Loon- en prijscompensatie) Verhoogde asielinstroom (restant) 326 Mutatie algemene u1tkering a. Aceres De ontwikkeling van de algemene uitkering wordt voor een belangrijk deel bepaald door de ontwikkeling van de totale rijksuitgaven. Volgens de normeringssystematiek (trap-op-trap-af) hebben wijzigingen in de rijksuitgaven direct invloed op de indexering van de algemene uitkering en daarmee op de omvang van het fonds. De jaarlijkse toename of afname van het gemeentefonds, voortvloeiend uit de normeringssystematiek, wordt het aceres genoemd. De lichte daling van het aceres in 2018 wordt vooral veroorzaakt door een lagere afrekening van het aceres in Vanaf /10

3 is het aceres negatief door lagere loon- en prijsontwikkelingen bij het rijk ten opzichte van de Maartcirculaire. De benodigde middelen voor de lokale loon- en prijsbijstellingen zijn reeds meegenomen in de kaderbrief en behoeven geen bijstelling omdat ze toereikend zijn. 1b. BTW/BCF Gemeenten kunnen niet zeals het bedrijfsleven BTW terugvorderen van de belastingdienst. Om gemeenten hiervoor te compenseren is het BTWcompensatiefonds ingevoerd. Dit fonds kent een plafond dat bij overschrijding wordt gecompenseerd uit het gemeentefonds. Een onderschrijding van het plafond komt ten gunste van het gemeentefonds. De afgelopen jaren is een onderschrijding geraamd die als voorschot is opgenomen in de algemene uitkering. ln de meicirculaire wijzigt de werkwijze voor de raming van de ruimte ender het plafond vanaf Als gevolg van de nieuwe werkwijze daalt de algemene uitkering structureel. Dit nadeel vangen we grotendeels op door een reservering voor het BCF meerjarig te laten vrijvallen en door een stelpost te ramen voor de te verwachten ruimte ender het plafond. Dit jaar wordt de raming van de ruimte ender het plafond nog als voorschot verwerkt in de gemeentefondsuitkering, vervolgens geactualiseerd in de Septembercirculaire 2018 en definitief afgerekend in de Meicirculaire Vanaf 2019 wijzigt het moment van verwerking van het plafond BCF in de algemene uitkering. Jaarlijks wordt in de septembercirculaire van het desbetreffend jaar de raming van de ruimte ender het plafond opgenomen. De huidige structurele raming van de ruimte ender het plafond vervalt. Omdat de voorgestelde compensatie (o.b.v. realistisch ramen) lager is dan de wegvallende raming is per saldo sprake van een nadeel. Als compensatie kan de reservering voor tegenvallers BCF van 0,5 miljoen, oplopend tot 1 miljoen vrijvallen. De reservering is opgenomen om te anticiperen om nadelige afwijkingen in de ruimte ender het plafond. De reservering in 2018 betrekken we bij de bijgestelde raming die wordt opgenomen in de Septembercirculaire Actualisatie Plafond btwcompensatiefonds Nieuw saldo reservering - Plafond btw compensatiefonds ~ : Voorstel is om een nieuwe stelpost te ramen voor de jaarlijkse toevoeging van ruimte ender het plafond BCF van 1,5 miljoen, oplopend tot 2,5 miljoen (o.b.v. inschattingen en ervaringscijfers). Met de provincie als toezichthouder zal afgestemd worden of deze inschatting reëel is en gebruikt mag worden als dekkingsmiddel. Tabel 5. Stelpost BCF lnschatting plafond BTW compensatiefonds f 1 ooo = Effect Financieel rneerjarenbeeld agv,ns chatting plafond /10

4 1 c. Hoeveelheidsverschillen De verdeling van de algemene uitkering wordt voor een groat deel bepaald op basis van lokale maatstaven. Maatstaven zijn bijvoorbeeld aantallen inwoners, woonruimte, bijstandsontvangers en oppervlakte. Bij de meicirculaire worden jaarlijks de lokale maatstaven voor Delft geactualiseerd op basis van actuele ramingen. Door een relatief hagere groei van inwoners en woningen is meerjarig een hagere uitkering te verwachten vanaf d. Opname IU Sociaal domein in algemene uitkering ln het Regeerakkoord is opgenomen dat het integreerbare deel van de integratie-uitkering Sociaal domein met ingang van 2019 opgaat in de algemene uitkering en daarmee deel uitmaakt van de trap-op-trap-af systematiek. De betreffende budgetten zijn reeds bij de maartcirculaire 2018 aan de algemene uitkering 2019 van het gemeentefonds toegevoegd en zijn nu technisch verwerkt in de uitkering: - IUSD Wmo, met uitzondering van Beschermd wonen - IUSD Jeugdhulp, met uitzondering van Voogdij/18+ - IUSD Participatie, onderdeel Re-integratie klassiek - IU Wmo (mn huishoudelijke hulp). De overige onderdelen zijn opgenomen als nieuwe integratieuitkeringen. ln hoofdstuk 2 zal verder ingegaan worden op de ontwikkelingen van de uitkeringen Sociaal domein. 1 e. Sociaal domein (AU deel) (met name loon- en prijsontwikkelingen) Door loon- en prijsontwikkelingen 2018 en een verhoging van het landelijk budget op onderdelen zijn de uitkeringen voor het Sociaal domein verhoogd. Meer hierover in hoofdstuk 2. 1f. Verhoogde asielinstroom (restant) Bij het Uitwerkingsakkoord Verhoogde Asielinstroom zijn afspraken gemaakt over extra maatregelen om de verhoogde asielinstroom het hoofd te bieden en over de daarmee samenhangende kosten in dejaren 2016 en Tevens is daarbij in de Septembercirculaire 2016 afgesproken dat de resterende middelen na afloop van 2017 voor de decentralisatie-uitkering Verhoogde asielinstroom-partieel effect zouden terugvloeien naar de gemeente die immers dit voor een groat gedeelte zelf hebben gefinancierd. Dit zorgt voor Delft voor een incidenteel voordeel van dat los staat van de compensatie die is opgenomen onder de decentralisatieuitkeringen (zie hoofdstuk 3) voor de kosten van november en december lntegratieuitkering Sociaal domein Zoals eerder aangegeven is de lntegratieuitkering Sociaal domein voor het grootste deel opgenomen in de Algemene uitkering. De onderdelen die niet zijn overgeheveld worden opgenomen in nieuwe separate integratieuitkeringen: Beschermd wonen Participatie (exclusief Re-integratie klassiek) Voogdij 18+. ln tabel 6 zijn de overhevelingen zichtbaar voor Jeugdhulp, WMO en Participatie en de nieuwe integratieuitkeringen voor Beschermd Wanen, Participatie en Voogdij /10

5 Jeugd Wmo- nieuwe taken inclusief centrumfunctie Participatie (oude SD uitkering) Beschermd Wanen Participatie (nieuwe SD uitkering) Voogdij/18+ lntegratieuitkering Sociaal dome in Bij het overhevelen van het integreerbare deel van de uitkering Sociaal domein zijn de verdeelmodellen geüniformeerd op basis van maatstaven en peilmomenten voor de Algemene uitkering. Eén van de maatstaven betreft het aantal jongeren onder de 20 jaar. Deze maatstaf is aangepast aan de afbakening voor het Sociaal domein, namelijk het aantal jongeren onder de 18 jaar. Dit heeft voor Delft als studentenstad met veel jongeren van 18 en 19 jaar een nadelig effect op de algemene uitkering. Dit nadelige effect wordt tot 2021 gecompenseerd door een suppletieuitkering (zie hoofdstuk 3). Naast de aanpassing van de maatstaf wordt ook de verwerking van loon- en prijsbijstelling gelijk getrokken. Nu gebeurt dit in de meicirculaire voor de Algemene uitkering voor het opvolgende jaar en voor de lntegratieuitkering voor het lopende jaar. Onderdeel van de uniformering is een eenmalige correctie op de uitkeringsfactor ter voorkoming van een dubbeltelling bij de compensatie voor loon- en prijsbijstelling. ln 2019 worden voor de laatste keer de uitkeringen Sociaal domein bijgesteld naar het prijspeil 2019, daarna is dit onderdeel van de lokale reguliere loon- en prijsontwikkelingen. Voor het inzicht in de uitkering Sociaal domein zijn subclusters toegevoegd aan de algemene uitkering. Op deze wijze is monitoring van het financieel kader voor het Sociaal domein mogelijk. Financiële mutaties Sociaa/ domein ln de meicirculaire is de loon- en prijsbijstelling van 2018 en verder toegevoegd. Ook is een verrekening opgenomen tussen het integreerbare onderdeel Jeugd en de aparte lntegratieuitkering Voogdij 18+ voor de hagere kosten als gevolg van nieuwe gegevens. Tot slot is er budget bijgekomen bij het integreerbare onderdeel Jeugd voor de kosten van verlengde pleegzorg. Dit als gevolg van bestuurlijke afspraken om per 1 juli 2018 pleegzorg standaard te verlengen wanneer een pleegkind 18 wordt en het pleegkind en zijn/haar pleegouders dit willen. Vanaf deze datum zullen gemeenten voor verlengde pleegzorg een "ja, tenzij principe" hanteren, waarbij pleegzorg in principe wordt verlengd, behalve als het pleegkind en/of pleegouders dit niet willen. ln bijlage 1 zijn detailoverzichten opgenomen met de uitkeringen van het Sociaal domein op basis van de maartcirculaire, de meicirculaire en de verschillen hiertussen. 5/10

6 3. lntegratie-, decentralisatieuitkeringen en taakmutaties Onderdeel van de Algemene uitkering zijn de lntegratie-, Decentralisatieuitkeringen en taakmutaties. lntegratie- en Decentralisatie-uitkeringen zijn, net als de algemene uitkering, vrij besteedbaar. Er vindt geen verantwoording naar het Rijk plaats zoals bij specifieke uitkeringen wel het geval is. Veel van de uitkeringen in dit hoofdstuk zijn verbanden met een zeker doel, waardoor de bestedingsvrijheid materieel wel begrensd kan zijn. ln de meicirculaire zijn de volgende wijzigingen van integratie-, decentralisatie-uitkeringen en taakmutaties opgenomen. Tabel 7. lntegratie-, decentralisatie-uitkeringen en taakmutaties x Decenìralis afíeuñkerinqen en taakmutaties Verhoogde asielinstroom - partieel effect (DU) 2 Verhoogde asielinstroom - participatie en integratie (DU) 3 Vrouwenopvang (DU) 4 Suppletie-uitkering Bommenregeling 5 Sociale acceptatie van LHBT-emancipatiebureau (DU) 6 Versterking gemeentelijke aanpak jihadisme (DU) 7 Pilot weerbaar opvoeden (DU) 8 Schulden en armoede (DU) 9 Maatschappelijke begeleiding (DU) 10 Armoedebestrijding kinderen (DU) Subtataal 11 WMO (met name huishoudelijke hulp) 12 Suppletieregeling integratie sociaal domein 13 Referendum (DU) Mutatie -Algemene uitkering -lntegratie, taakmutaties en decentralisaties Het college doet een voorstel aan de gemeenteraad over de besteding van deze middelen. Als het door het rijk geformuleerde beleid in lijn is met door de raad geformuleerde doelstellingen vindt ophoging van het uitvoeringsbudget conform het rijksbeleid plaats. Dit heeft tot gevolg dat de mutaties 1: 1 worden verwerkt in de beg roting van Delft en geen gevolgen hebben voor het begrotingssaldo. Uitzonderingen hierop in deze meicirculaire zijn: 11. WMO (met name huishoudelijke hulp) Deze uitkering is onderdeel van het integreerbare deel van de integratieuitkering voor het Sociaal domein en meegenomen bij de financiële effecten van deze integratie. 12. De suppletieregeling integratie sociaal domein Deze uitkering is bedoeld ter compensatie van de herverdeeleffecten als gevolg van het hanteren van een andere definitie voor maatstaven bij de berekening van de Algemene uitkering. Voor Delft betreft dit het eerder aangegeven herverdeeleffect door aanpassing van de maatstaf jongeren onder 18 jaar. 13. Referendum Delft ontvangt voor het organiseren van het raadgevend referendum over de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten dat is gehouden op 21 maart ji. (tegelijk met de gemeenteraadsverkiezingen). De gemaakte kosten passen echter binnen de bestaande budgetten, daarom kamt deze bijdrage ten gunste van de algemene middelen. ln bijlage 2 staat een toelichting op de decentralisatie-uitkeringen en de taakmutaties. 6/10

7 Hoogachtend, het college van burgemeester en wethouders van Delft,..., J.M. van Bijsterveldt v1 - regenthart drs. T.W. Andriessen 1.s. 7/10

8 Bijlage 1 Overzichten verloop uitkeringen Sociaal domein Socia al dom ein (inclus1efwmo huishoudelijke verzorgmg) Bedragen Maartc1rcula1re * Participatie Re-integratie klassiek Participatie Jeugd Jeugd AU Voogdij 18+ WMO nieuw WMO b egeleiding Beschermd oonen O WMO (huishoudelijke verzorging) Totaal maartcirculalre Sociaal dom em (inclus,efwmo buishoudelijke verzorg,ng) Bedragen Me 1circula1re * Participatie Re-integratie klassiek {AU) Participatie (/U) Jeugd Jeugd (AU) Voogdij 18+ {I U) WMO nieuw WMO begeleiding (AU) Beschermd oonen (/U) WMO (huishoudelijke verzorging) Totaal meicírculalre Sociaal dom em (inclus1efwmo huis houdelijke verzorgmg) Bedragen Mutaties Me1c1rculaire * Participatie Jeugd Re-integralie klassiek {AU) Participatie {I U) Jeugd {AU) Voogdij 18+ //U) WMO nieuw WMO begeleiding (AU) Bescherm d oonen {I U) WMO (huishoudelijke verzorging) Totaal mutanes meicircutalre *2018 betreft voor alle onderdelen nog een aparte lntegratie uitkering Sociaal domein. 8/1 O

9 Bijlage 2 Toelichtingen op decentralisatie-uitkeringen en taakmutaties X 1000,- Decentrahsatieuitkenngen en taakmutaties Verhoogde asielinstroom - partieel effect (DU) 2 Verhoogde asielinstroom - participatie en integratie (DU) 3 Vrouwenopvang (DU) 4 Suppletie-uitkering Bommenregeling Sociale acceptatie van LHBT-emancipatiebureau (DU) 20 6 Versterking gemeentelijke aanpakjihadisme (DU) Pilotweerbaar opvoeden (DU) 8 Schulden en armoede (DU) 9 Maatschappelijke begeleiding (DU) 10 Armoedebestrijding kinderen (DU) Mutatie - Algemene uitkering -lntegratie, taakmutaties en decentralisaties afrekening /2. Verhoogde asielinstroom; compensatie november en december 2017 ln het Uitwerkingsakkoord Verhoogde Asielinstroom zijn afspraken gemaakt over extra maatregelen om de verhoogde asielinstroom het hoofd te bieden en over de daarmee samenhangende kosten in dejaren 2016 en Met deze uitkering wordt compensatie voor de laatste 2 maanden van 2017 toegekend. Ook in 2018 worden in de gemeente Delft statushouders gehuisvest. Voorde opvang en begeleiding van statushouders is bij de kadernota budget toegekend. 3. Vrouwenopvang Voor het jaar 2018 zijn ten opzichte van de septembercirculaire 2017 de aantallen eenheden van de maatstaven van het objectieve verdeelmodel geactualiseerd. De geactualiseerde aantallen zijn behalve voor 2018 ook voor latere jaren in de berekeningen gebruikt. Dit heeft voor Delft een kleine verlaging van de uitkering tot gevolg. 4. Suppletie-uitkering bommenregeling Dit betreft de bijdrage (raadsbesluit 8 maart) die is aangevraagd voor de sanering van bouwlocatie Buitenwatersloot Sociale acceptatie van LHBT-emancipatiebureau Regenboogsteden zetten zieh in voor de gezamenlijke doelstelling de veiligheid, weerbaarheid en sociale acceptatie van LHBTI (Lesbische vrouwen, Homoseksuele mannen, Biseksuelen, Transgenderpersonen en intersekse personen) verder te bevorderen. Van de Regenboogsteden heeft Delft zieh aangemeld voor een verlenging van de samenwerking op LHBTlbeleid. Delft ontvangt hiervoor een bijdrage van Versterking lokale aanpak jihadisme ln de Kamerbrief 'Versterking veiligheidsketen' van 27 februari 2015 (Kamerstuk , nr. 302) wordt geschetst wat het kabinet doet om de veiligheidsketen te versterken en langs welke sporen de intensivering plaatsvindt. Onderdeel van de versterking is de ondersteuning van de gemeenten in hun lokale integrale aanpak van radicalisering en jihadisme. ln het najaar van 2017 heeft de Minister van Justitie en Veiligheid, mede namens het Ministerie van SZW, de twintig meest betrokken gemeenten en regio's laten weten dat voor 2018 middelen beschikbaar worden gesteld om uitvoering te kunnen geven aan hun plannen. Een deel van het budget wordt in natura aan de gemeenten uitgekeerd ten behoeve van de trainingen die bij het Rijksopleidingsinstituut tegengaan Radicalisering (ROR) worden afgenomen. Het andere deel van het budget wordt via het 9/10

10 gemeentefonds aan de gemeenten uitgekeerd, hierbij gaat het voor Delft om een totaalbedrag van voor Pilot weerbaar opvoeden Delft ontvangt een aanvullende bijdrage in het kader van de 2e fase van de pilot weerbaar opvoeden. Deze bijdrage is bedoeld voor: het concretiseren van de vragen rond de opvoedoilernmas, het uitwerken van strategieën om de thernas bespreekbaar te maken, het uitwerken van de bijbehorende pedagogische gesprekstechnieken en het bedenken en testen van geschikte werkvormen. 8. Schulden en armoede Ter versterking van het gemeentelijke armoede- en schuldenbeleid stelt het kabinet voor drie jaar geld ter beschikking voor het voorkomen van schulden en de bestrijding van armoede, in het bijzonder onder kinderen. Deze middelen zullen worden ingezet ter versterking van het gemeentelijke armoede- en schuldenbeleid zodat gemeenten een impuls kunnen geven aan de verbetering van de toegang tot en de effectiviteit van de gemeentelijke schuldhulpverlening en versterking van de lokale regie van het armoedebeleid. Er zijn afspraken op hoofdlijnen gemaakt met de VNG over de inzet van deze middelen. ln samenspraak met de VNG wordt de monitoring momenteel vormgegeven. 9. Maatschappelijke begeleiding Conform artikel 18 van de Wet inburgering voorziet het college in de maatschappelijke begeleiding van inburgeringsplichtige asielmigranten en hun gezinsleden. De middelen voor de maatschappelijke begeleiding worden in 2018 verstrekt op basis van: Het aantal inburgeringsplichtigen dat rechtmatig verblijf heeft op grond van een verblijfsvergunning asiel bepaalde tijd als bedoeld in artikel 28 van de Vreemdelingenwet 2000; Het aantal inburgeringsplichtigen dat rechtmatig verblijf heeft op grond van een verblijfsvergunning regulier voor bepaalde tijd, verleend onder een beperking verband houdend met verblijf als familie- of gezinslid, voor verblijf bij: 1 º. een houder vaneen verblijfsvergunning asiel voor bepaalde tijd, 2º. een houder van een verblijfsvergunning asiel voor onbepaalde tijd, of 3º. een houder van een EU-verblijfsvergunning voor langdurig ingezetenen die is verleend met een aantekening inzake internationale bescherming als bedoeld in artikel 45c, eerste lid, van de Vreemdelingenwet De personen zijn in de periode vanaf 1 oktober 2017 tot en met 31 december 2017 inburgeringsplichtig geworden en in dezelfde periode ingeschreven in de basisregistratie personen in de gemeente waar zij op grond van artikel 28 van de Huisvestingswet 2014 zijn gehuisvest. 1 O. Armoedebestrijding kinderen ln de decembercirculaire 2016 zijn gemeenten geïnformeerd over de 85 miljoen die vanaf 2017 structureel beschikbaar is gesteld voor de bestrijding van de gevolgen van armoede onder kinderen. Jaarlijks vindt in de meicirculaire actualisatie plaats van de verdeling voor het jaar t+1 en verder. De middelen worden verdeeld op basis van door het CBS ontwikkelde gegevens over kinderen met een kans op armoede. 10/10