Gemeentelijke Rekenkamer Nijmegen

Transcriptie

1 Gemeentelijke Rekenkamer Nijmegen ONDERZOEKSPLAN 2015

2 COLOFON De Rekenkamer heeft een onafhankelijke positie binnen de gemeente. Haar doel is de gemeenteraad een extra handvat te bieden zijn controlerende taak uit te voeren. Daartoe voert zij onderzoek uit op het gebied van: Doeltreffendheid: Bij dit type onderzoek wordt nagegaan of de gewenste resultaten daadwerkelijk worden bereikt. Doelmatigheid: Bij dergelijk onderzoek gaan we na of de gewenste resultaten worden bereikt met zo weinig mogelijk middelen (personeel, geld). Rechtmatigheid: Bij onderzoek op dit terrein staat de vraag centraal of de uitvoering plaatsvindt volgens geldende wetten en regels. Bij de uitvoering van haar onderzoeken kijkt de Rekenkamer altijd terug (wat is besloten, wat is gedaan), met als nadrukkelijk doel daarvan te kunnen leren voor de toekomst. De wijze waarop de Rekenkamer haar onderzoeken (en overige werkzaamheden) uitvoert, is vastgelegd in de Notitie Werkwijze. Samenstelling: de heer A. van Ruth (voorzitter) de heer H. Bekkers (lid) de heer M. van Dam (lid) De Rekenkamer wordt ambtelijk ondersteund door mevrouw J. Smink (secretaris / onderzoeker) Contact: Post: Postbus HG NIJMEGEN Telefoon: rekenkamer@nijmegen.nl Website:

3 INHOUDSOPGAVE 1 Inleiding 1 2 Werkzaamheden Onderzoeken Overige activiteiten Planning Personeel en financiën 8 Bijlagen 1 Ideeën onderzoek 2015: argumenten voor het al dan niet oppakken ervan 2 Overzicht alle tot nu toe uitgevoerde onderzoeken + indiener idee

4

5 1. INLEIDING De (verder: de Rekenkamer) voert onderzoek uit naar de doelmatigheid, de doeltreffendheid en de rechtmatigheid van het gevoerde bestuur. Dit gebeurt aan de hand van een jaarlijks Onderzoeksplan. Voor u ligt het Onderzoeksplan voor In het vervolg van dit hoofdstuk geven wij aan hoe dit onderzoeksplan tot stand is gekomen. In hoofdstuk 2 beschrijven wij wat de gemeenteraad in 2015 van ons kan verwachten; hoofdstuk 3 geeft een toelichting op de inzet van de aan ons beschikbaar gestelde middelen. In bijlage 1 zijn alle ideeën opgenomen die zijn ingediend voor het. Per idee is aangegeven waarom er voor gekozen is dat al dan niet op te pakken. In bijlage 2 zijn alle tot nu toe uitgevoerde Rekenkameronderzoeken en de voor 2015 geplande onderzoeken opgenomen. TOTSTANDKOMING ONDERZOEKSPLAN Wij zijn het opstellen van het gestart met het verzamelen van ideeën voor onderzoek. Ideeën zijn afkomstig van: Fracties uit de gemeenteraad: de meeste fracties hebben ideeën voor onderzoek aangeleverd. Deze zijn in een bijeenkomst met vertegenwoordigers uit de raad besproken (8 oktober 2014). De indienende fractie heeft het idee kort toegelicht en de overige fracties gaven aan of ook zij behoefte hadden aan een rekenkameronderzoek over het betreffende onderwerp. Samen met de Rekenkamer is op hoofdlijnen verkend waar zo n onderzoek zich op zou moeten richten om te voorzien in de behoeften van de raad. Inwoners van de gemeente Nijmegen: via een oproep op de website, twitter, facebook en in De Brug hebben wij inwoners gevraagd ideeën voor onderzoek bij ons aan te leveren. De inwoners die dat gedaan hebben, zijn door ons uitgenodigd om hun ideeën nader toe te lichten en vragen van onze kant daarover te beantwoorden. De Rekenkamer zelf. Na het gesprek met de delegatie uit de raad is de Rekenkamer voor de onderzoeksideeën die bij de raadsleden hoog scoorden nagegaan of hier recent al onderzoek naar is gedaan, of eventueel onderzoek op stapel staat en wat de mogelijkheden voor onderzoek door de Rekenkamer zouden kunnen zijn. Verder hebben wij de bij de raadsdelegatie hoog scorende ideeën afgezet tegen de selectiecriteria voor Rekenkameronderzoek (zie tabel 1). Onze secretaris heeft gesprekken gevoerd met ambtenaren betrokken bij het opstellen van het van de afdeling Onderzoek en Statistiek, Het Onderzoeksplan van het college voor 213a-onderzoeken en de opdracht voor de door de accountant uit te voeren thema-onderzoeken in Hieruit bleek dat er geen sprake is van dubbelingen in de voorgenomen onderzoeken. Het voorstel van de Rekenkamer dat volgde uit voorgaande stappen is op 27 november 2014 besproken met de delegatie uit de gemeenteraad. De aanwezige raadsleden konden zich goed vinden in het voorstel. In haar vergadering van 19 december 2014 heeft de Rekenkamer het definitief vastgesteld. 1

6 In 2015 onderzoekt de Rekenkamer de volgende onderwerpen. In hoofdstuk 2 is een toelichting opgenomen op de verschillende onderwerpen: Sport: financiële ondersteuning van sportverenigingen door de gemeente; Omgang met signalen uit de samenleving; Budgettaire houdbaarheid evenementen; Nader te bepalen onderwerp in het domein decentralisaties / regionalisering. Verder is in 2015 de actualisatie en uitbreiding van de Woonlastenmeter aan de orde. Tabel 1: Selectiecriteria Rekenkameronderzoek Selectiecriteria Rekenkameronderzoek Belang Twijfel Risico Toegevoegde waarde Rekenkameronderzoek Het belang dat is verbonden aan een onderwerp. Het gaat hierbij niet alleen om het financieel belang, maar ook om het maatschappelijk belang. Hoe groter het belang, hoe meer aanleiding tot onderzoek. Twijfel over het functioneren van de uitvoering. Naarmate er meer twijfels bestaan over het bereiken van de doelen van het beleid of de inzet van middelen is er meer aanleiding tot onderzoek. Kans dat een rekening aan de gemeente wordt gepresenteerd op het moment dat het mis gaat. Hoe groter deze kans en hoe groter het daaraan verbonden bedrag, hoe groter het risico en hoe meer aanleiding tot onderzoek. Rekenkameronderzoek moet toegevoegde waarde hebben; dat heeft het wanneer: onderzoek door de Rekenkamer voor de gemeenteraad iets toevoegt aan onderzoek dat eerder door anderen is uitgevoerd of: wanneer een onderwerp zonder Rekenkameronderzoek onvoldoende aandacht zou krijgen. 2

7 2. WERKZAAMHEDEN 2015 In dit hoofdstuk geven wij aan welke onderzoeken en overige activiteiten wij in 2015 uitvoeren. ONDERZOEKEN 2015 Sport: financiële ondersteuning van verenigingen door de gemeente Het onderzoek Sport is al gestart en loopt door in De Rekenkamer heeft op 11 november eerste bevindingen gepresenteerd aan de klankbordgroep. Mede op basis daarvan is met hen een voorstel besproken voor de vervolg aanpak. De klankbordgroep kon zich hierin vinden. Op hoofdlijnen houdt het onderzoek in dat inzicht wordt gegeven in de financiële ondersteuning van sportverenigingen door de gemeente via directe en indirecte subsidies (niet kostendekkende accommodaties). Het beeld op hoofdlijnen wordt verdiept voor een aantal sporttakken en daarbinnen verenigingen. Specifiek voor de kostendekkendheid van de accommodaties wordt ook gekeken naar de situatie in een aantal andere gemeenten. Het is de planning dat het onderzoek wordt afgerond in het eerste kwartaal van Het tweede kwartaal zal deels gebruikt worden voor het opstellen van het rapport en hoor- en wederhoor met het ambtelijk apparaat en het college. Actualiseren / uitbreiden Woonlastenmeter In 2014 heeft de Rekenkamer, in nauw overleg met een klankbordgroep uit de gemeenteraad, de Woonlastenmeter ontwikkeld. In 2015 wordt deze geactualiseerd en verder verbeterd en uitgebreid, onder andere op basis van wensen van inwoners en raadsleden. De Rekenkamer probeert ook andere gemeenten te laten aansluiten. Begin 2015 zullen wij de klankbordgroep weer een keer bij elkaar halen om het met hen te hebben over versie 2.0 van de Woonlastenmeter. Die versie zal ook weer uitkomen op het moment dat het college met het voorstel voor de begroting voor komend jaar komt. Omgang met signalen uit de samenleving Dit onderzoek betreft een samentrekking van een aantal ideeën, namelijk: effectiviteit juridische functies effectiviteit communicatiefunctie afhandeling Wob-verzoeken (communicatie over) afhandeling meldingen bel- en herstellijn communicatie over en reactie op klachten over werkzaamheden in de openbare ruimte. Wat de ideeën gemeen hebben is twijfel over de wijze waarop de gemeente meldingen, verzoeken, klachten en bezwaren afhandelt. 3

8 Om dit onderzoek goed te kunnen afbakenen, zullen wij starten met een onderzoek ontsloten onderzoek. Dat houdt in dat we als eerste de bevindingen, conclusies en aanbevelingen uit tal van (rekenkamer)onderzoeken die op dit terrein zijn gedaan analyseren en na gaan of en zo ja in hoeverre elders geconstateerde zaken ook in Nijmegen spelen. Vervolgens selecteren wij na overleg met een uit de raad samen te stellen klankbordgroep - een aantal punten waar verdieping gaan zoeken. In dit onderzoek betrekken wij uiteraard ook de inwoners van de stad. Inzicht in de budgettaire houdbaarheid van evenementen Dit onderzoek is geïnspireerd door twee ingediende ideeën voor onderzoek. Eén door een fractie uit de gemeenteraad en één door een inwoner: 1) kosten toezicht en beveiliging evenementen; 2) (in)directe kosten en baten van evenementen. Vorig jaar was er een vergelijkbaar idee voor onderzoek: verdeling van de financiële lasten van evenementen tussen gemeente en andere partijen. Een van de criteria uit het Evenementenbeleid is de budgettaire houdbaarheid. Wij doen een vooronderzoek waarin we nagaan wat dit criterium inhoudt en hoe hier in de afgelopen jaren in de praktijk mee is omgegaan. Wij zullen hierop ook enkele Nijmeegse evenementen onderzoeken en nagaan hoe enkele andere gemeenten hiermee omgaan. Op basis van de resultaten uit het vooronderzoek besluiten wij na overleg met een klankbordgroep uit de raad of en hoe wij verder onderzoek doen naar deze materie. Nader te bepalen onderwerp in het domein decentralisaties / regionalisering Door meerdere fracties is geopperd om onderzoek te doen naar (de (regie)rol van de raad bij) regionale samenwerking. Ook is door meerdere fracties het idee ingediend om onderzoek te doen naar (één van de) decentralisaties. En een aantal fracties heeft bij de ingediende ideeën de koppeling tussen die twee gelegd. De meeste van de ingediende ideeën zijn erg breed. In het eerste gesprek dat gevoerd is tussen een delegatie uit de raad en de Rekenkamer was er wel het idee dát Rekenkameronderzoek op dit terrein belangrijk zou zijn, maar kon nog niet benoemd worden wát dan onderzocht zou moeten worden. Daarbij had een aantal fracties ook twijfels bij het moment: is 2015 niet te vroeg voor een onderzoek door de Rekenkamer? Bovendien worden er ook werkgroepen uit de raad gevormd die zich specifiek gaan bezig houden met de regionalisering en decentralisaties. En specifiek voor de regionalisering wordt uit de gemeenteraden van de gemeenten die deelnemen aan de MGR een agendacommissie opgericht die als taak krijgt om na te gaan of de MGR ook voor de raden werkt. Verder staat in 2015 een Gateway Review op de rol naar het opdrachtgeverschap in het sociale domein. Dit houdt in dat een team van vier ervaringsdeskundigen van andere overheidsorganisaties op basis van onderzoek een (vertrouwelijk) rapport opstelt met bevindingen en aanbevelingen gericht op mogelijkheden voor bijsturing om de kans op succes van een project, programma of organisatie te vergroten. 4

9 De Rekenkamer reserveert in de tweede helft van 2015 (met een doorloop in 2016) tijd voor het doen van een onderzoek op dit terrein (mogelijk in regionaal verband 1 ). Er zal gestart worden met het vormen van een klankbordgroep uit de raad met fractiespecialisten waarmee in een aantal gesprekken tot een afbakening van het uit te voeren onderzoek zal worden gekomen. Bij deze gesprekken wordt ook de Nijmeegse afgevaardigde in de agendacommissie van de MGR uitgenodigd. Uiteraard zal bij het afbakenen van het onderzoek rekening worden gehouden met de acties die college (ambtelijke organisatie) en raad in 2015 al op zich nemen. Wij houden deze en andere relevante besluiten en ontwikkelingen gedurende het jaar actief bij. OVERIGE ACTIVITEITEN 2015 Naast de onderzoeken voeren wij in 2015 de volgende activiteiten uit: Nazorg De Rekenkamer volgt het verloop van verbeterprocessen naar aanleiding van haar onderzoeken circa drie jaar. Zij baseert zich daarbij waar mogelijk op de monitoring van de voortgang door de organisatie en/of de auditcommissie. In 2015 volgen wij concreet de voortgang rond voortijdig schoolverlaters. Bij de presentatie van het onderzoek in de Kamerronde op 11 juni 2014 heeft de Rekenkamer aangegeven in het kader van de nazorg nogmaals een bijeenkomst met het veld te organiseren. Daarin zal dan de vraag centraal staan hoe het nu gaat met de kritische overdrachtsmomenten. De portefeuillehouder gaf daarop aan dat hij eind 2014 / begin 2015 een onderwijsconferentie organiseert en heeft voorgesteld de door de Rekenkamer te organiseren bijeenkomst daarin een plek te geven. Wij hebben hier mee ingestemd. Op dit moment zijn wij in overleg met de betrokken ambtenaren over de insteek van de bijeenkomst. Zoals te doen gebruikelijk rapporteren wij over onze bevindingen uit de nazorg in het jaarverslag, tenzij wij oordelen dat het nodig is dat eerder te doen. Voor de overige onderzoeken die wij in de afgelopen jaren hebben uitgevoerd is in 2015 geen specifieke nazorg meer aan de orde. Over de bevindingen uit de nazorg 2014 rapporteren wij in het jaarverslag Het gaat dan om toezeggingen van het college en/of raadsbesluiten naar aanleiding van de Rekenkameronderzoeken: Kwaliteit dossierbeheer (november 2012) Uitvoering samenwerkingsovereenkomst Waalsprong (juni 2012) Bedrijventerreinenbeleid (maart 2012) Toepassing Code Cultural Governance (juli 2011) Kwaliteit burgerparticipatie (februari 2011) 1 Wij zijn in overleg met de rekenkamer(commissie)s uit de regio Nijmegen om na te gaan of en zo ja hoe en waarnaar we gezamenlijk onderzoek zouden kunnen doen naar zaken die bij de (meeste) gemeenten uit de regio Nijmegen spelen. 5

10 Communicatie Voor het goed functioneren van de Rekenkamer is een goede communicatie met alle betrokkenen belangrijk. Wij doen dat op verschillende manieren: Communicatie met gemeentelijke partners Wij communiceren met de gemeenteraad, de auditcommissie, de agendacommissie, het college en de ambtelijke organisatie. Wij doen dat op verschillende manieren en op diverse momenten, zowel als onderdeel van een onderzoek als los daarvan. Op elke Politieke Avond is ten minste één lid van de Rekenkamer of onze secretaris aanwezig en aanspreekbaar voor degenen die daarin interesse hebben. Omgekeerd zijn raadsleden van harte uitgenodigd een vergadering van de Rekenkamer bij te wonen. Communicatie met inwoners Naar de inwoners van Nijmegen communiceren wij door in principe aan elke uitgave van de digitale nieuwsbrief van de raad een bijdrage te leveren. Verder onderhouden wij een actuele pagina op Wanneer inwoners vragen aan of suggesties voor de Rekenkamer hebben, kunnen zij contact opnemen met de secretaris. Zij gaat dan met hem of haar na hoe hier het beste mee kan worden omgegaan. Behandeling in de vergadering van de Rekenkamer is een mogelijkheid. Maar het kan ook zijn dat een gesprek met de secretaris, één van de leden of doorverwijzing binnen de gemeentelijke organisatie het beste resultaat oplevert. Wij nodigen de (leden van) de gemeenteraad en het college, maar ook inwoners en andere geïnteresseerden uit actief contact met ons te zoeken en ons te volgen op Via twitter laten wij weten dat een rapport is verschenen, dat dit behandeld wordt door de raad; maar wij zullen via twitter bijvoorbeeld ook oproepen doen om casussen bij ons te melden en ideeën voor onderzoek bij ons aan te leveren. Wanneer wij een product of vraag breed uit willen zetten, maken wij ook gebruik van de gemeentepagina in De Brug en de gemeentelijke facebookpagina. Participeren in netwerk van rekenkamers Ook in 2015 zullen wij actief ervaringen uitwisselen met andere lokale rekenkamers en de Algemene Rekenkamer. Waar mogelijk werken wij samen. Dat geldt in het bijzonder voor de rekenkamer(commissie)s in de regio Nijmegen. Eind 2014 hebben wij hen uitgenodigd voor een kennismaking en oriëntatie op de mogelijkheden om gezamenlijk onderzoek te doen. Afgesproken is begin 2015 opnieuw bij elkaar te komen om een en ander verder te verkennen en concretiseren. Ook aan de Nederlandse Vereniging van Rekenkamers en Rekenkamercommissies (NVRR) leveren wij actieve bijdragen. Doel van de NVVR is een platform te vormen van en voor rekenkamers. De vereniging is gericht op het bevorderen van het goed functioneren van rekenkamers. 6

11 PLANNING 2015 De planning van onze werkzaamheden ziet er uit als volgt uit: 2015 jan feb mrt april mei juni (juli) (aug) sept okt nov dec Sport Uitvoeren onderzoek Opstellen rapport, hoor- en wederhoor Woonlastenmeter Inventariseren wensen en behoeften Uitwerken wensen en behoeften, doorontwikkelen Woonlastenmeter, actualiseren Woonlastenmeter Omgang signalen Verzamelen en analyseren rapporten Vormgeven onderzoek en starten Uitvoeren onderzoek samenleving anderen uitvoering Budgettaire houdbaarheid evenementen Vooronderzoek Uitvoeren onderzoek Decentralisaties / Regionalisering Ontwikkelingen (lokaal, regionaal (en landelijk)) op het gebied van decentralisaties en regionalisering actief bijhouden Afbakenen onderzoek iom klankbordgroep uit raad / Start onderzoek (doorloop in 2016) Nazorg 7

12 3. PERSONEEL EN FINANCIËN Wij voeren onze werkzaamheden in 2015 uit binnen de middelen die de gemeenteraad ons daarvoor beschikbaar heeft gesteld. Personeel De Rekenkamer beschikt over een fulltime secretaris / onderzoeker. Wanneer dat met het oog op de benodigde capaciteit en/of deskundigheid noodzakelijk is huurt de Rekenkamer extern capaciteit in. Deze externe deskundige(n) vormen dan samen met de secretaris / onderzoeker het onderzoeksteam. De inzet van de voorzitter en de leden is gemiddeld één respectievelijk een halve dag per week. Financieel Naast de kosten voor onze secretaris en de vergoeding voor de leden is het budget voor de Rekenkamer in de werkbegroting verdeeld over twee categorieën: Onderzoekskosten (inhuur externe deskundigen): Overige kosten 2 : Wij verwachten dat wij dit budget in 2015 volledig zullen benutten. 2 Kosten voor vergaderingen, opleidingen, het bijwonen van congressen, reiskosten en dergelijke. 8

13 BIJLAGE 1 IDEEËN VOOR ONDERZOEK 2015 In deze bijlage treft u een overzicht van alle ingediende ideeën voor Rekenkameronderzoek 2015 met per idee een argumentatie het idee al dan niet op te pakken. Voor de volledigheid zijn de lopende onderzoeken met een doorloop in 2015 (sport, woonlastenmeter) ook in het overzicht opgenomen.

14

15 Idee Toelichting Onderzoeken die al gepland staan voor Sport Onderzoek is al gestart en loopt door in De Rekenkamer heeft op 11 november eerste bevindingen gepresenteerd aan de klankbordgroep. Mede op basis daarvan is met hen een voorstel besproken voor de vervolg aanpak. De klankbordgroep kon zich hierin vinden. Op hoofdlijnen houdt het onderzoek in dat inzicht wordt gegeven in de financiële ondersteuning van sportverenigingen door de gemeente via directe en indirecte subsidies (niet kostendekkende accommodaties). Het beeld op hoofdlijnen wordt verdiept voor een aantal sporttakken en daarbinnen verenigingen. Specifiek voor de kostendekkendheid van de accommodaties wordt ook gekeken naar de situatie in een aantal andere gemeenten. Het is de planning dat het onderzoek wordt afgerond in het eerste kwartaal van Het tweede kwartaal zal deels gebruikt worden voor het opstellen van het rapport en hoor- en wederhoor met het ambtelijk apparaat en het college. 2. Woonlastenmeter De Woonlastenmeter is in 2014 ontwikkeld. In 2015 wordt deze geactualiseerd en verder verbeterd en uitgebreid, onder andere op basis van wensen van inwoners en raadsleden. De Rekenkamer probeert ook andere gemeenten te laten aansluiten. Begin 2015 zullen wij de klankbordgroep weer een keer bij elkaar halen om het met hen te hebben over versie 2.0 van de Woonlastenmeter. Die versie zal ook weer uitkomen op het moment dat het college met het voorstel voor de begroting voor komend jaar komt. Ideeën 1 die de Rekenkamer gaat uitvoeren in Omgang met signalen uit de samenleving Dit onderzoek betreft een samentrekking van een aantal ideeën, namelijk: effectiviteit juridische functies, effectiviteit communicatiefunctie, afhandeling Wob-verzoeken, (communicatie over) afhandeling meldingen bel- en herstellijn en communicatie over en reactie op klachten over werkzaamheden in de openbare ruimte. Wat de ideeën gemeen hebben is twijfel over de wijze waarop de gemeente meldingen, verzoeken, klachten en bezwaren afhandelt. Om dit onderzoek goed te kunnen afbakenen, zullen wij starten met een onderzoek ontsloten onderzoek. Dat houdt in dat we als eerste de bevindingen, conclusies en aanbevelingen uit tal van (rekenkamer)onderzoeken die op dit terrein zijn gedaan analyseren en na gaan of en zo ja in hoeverre elders geconstateerde zaken ook in Nijmegen spelen. Vervolgens selecteren wij na overleg met een uit de raad samen te stellen klankbordgroep - een aantal punten waar verdieping gaan zoeken. In dit onderzoek betrekken wij uiteraard ook de inwoners van de stad. 1 De ideeën zijn hier in samengevatte vorm weergegeven; in het eerste gesprek tussen de delegatie uit de raad en de Rekenkamer lag een stuk voor waarin ook de toelichtingen bij de ideeën waren opgenomen. De secretaris van de Rekenkamer stuurt dit op verzoek toe (j.smink@nijmegen.nl, of kamer a0.11 in het Stadhuis). Bijlage 1, bladzijde 1

16 Idee 4. Inzicht in de budgettaire houdbaarheid van evenementen Toelichting Dit onderzoek is geïnspireerd door twee ingediende ideeën voor onderzoek. Eén door een fractie uit de gemeenteraad en één door een inwoner: 1) kosten toezicht en beveiliging evenementen; 2) (in)directe kosten en baten van evenementen. Vorig jaar was er een vergelijkbaar idee voor onderzoek: verdeling van de financiële lasten van evenementen tussen gemeente en andere partijen. Een van de criteria uit het Evenementenbeleid is de budgettaire houdbaarheid. Wij doen een vooronderzoek waarin we nagaan wat dit criterium inhoudt en hoe hier in de afgelopen jaren in de praktijk mee is omgegaan. Wij zullen hierop ook enkele Nijmeegse evenementen onderzoeken en nagaan hoe enkele andere gemeenten hiermee omgaan. Op basis van de resultaten uit het vooronderzoek besluiten wij na overleg met een klankbordgroep uit de raad of en hoe wij verder onderzoek doen naar deze materie. 5. Decentralisaties Door meerdere fracties is geopperd om onderzoek te doen naar (de (regie)rol 6. Regionalisering van de raad bij) regionale samenwerking. Ook is door meerdere fracties het idee ingediend om onderzoek te doen naar (één van de) decentralisaties. En een aantal fracties heeft bij de ingediende ideeën de koppeling tussen die twee gelegd. De meeste van de ingediende ideeën zijn erg breed. In het gesprek dat gevoerd is tussen een delegatie uit de raad en de Rekenkamer was er wel het idee dát Rekenkameronderzoek op dit terrein belangrijk zou zijn, maar kon nog niet benoemd worden wát dan onderzocht zou moeten worden. Daarbij had een aantal fracties ook twijfels bij het moment: is 2015 niet te vroeg voor een onderzoek door de Rekenkamer? Bovendien worden er ook werkgroepen uit de raad gevormd die zich specifiek gaan bezig houden met de regionalisering en decentralisaties. En specifiek voor de regionalisering wordt uit de gemeenteraden van de gemeenten die deelnemen aan de MGR een agendacommissie opgericht die als taak krijgt om na te gaan of de MGR ook voor de raden werkt. Verder staat in 2015 een Gateway Review op de rol naar het opdrachtgeverschap in het sociale domein. Dit houdt in dat een team van vier ervaringsdeskundigen van andere overheidsorganisaties op basis van onderzoek een (vertrouwelijk) rapport opstelt met bevindingen en aanbevelingen gericht op mogelijkheden voor bijsturing om de kans op succes van een project, programma of organisatie te vergroten. Het is het voorstel van de Rekenkamer om in de tweede helft van 2015 (met een doorloop in 2016) tijd te reserveren voor het doen van een onderzoek op dit terrein (mogelijk in regionaal verband 2 ). Er zal gestart worden met het vormen van een klankbordgroep uit de raad met fractiespecialisten waarmee in een aantal gesprekken tot een afbakening van het uit te voeren onderzoek zal worden gekomen. Uiteraard zal er daarbij rekening worden gehouden met de acties die college (ambtelijke organisatie) en raad in 2015 al op zich nemen. Wij houden deze en andere relevante besluiten en ontwikkelingen gedurende het jaar actief bij. 2 Wij zijn in overleg met de rekenkamer(commissie)s uit de regio Nijmegen om na te gaan of en zo ja hoe en waarnaar we gezamenlijk onderzoek zouden kunnen doen naar zaken die bij de (meeste) gemeenten uit de regio Nijmegen spelen. Bijlage 1, bladzijde 2

17 Idee Toelichting Ideeën die de Rekenkamer niet uitvoert in Effectiviteit subsidies Ondernemersfonds 8. Effectiviteit subsidie bibliotheken Naar aanleiding van het 213a onderzoek naar de effectiviteit van subsidies dat het College van B&W in 2013 heeft uitgevoerd, heeft de raad het college opdracht gegeven elk jaar een (cluster van) subsidie(s) te onderzoeken op effectiviteit. Wij adviseren de gemeenteraad deze ideeën mee te geven aan het college in het kader van het opstellen van zijn onderzoeksplan (213a). 9. Subsidies aan culturele organisaties 10. Effectiviteit van voorlichtings- en communicatiecampagnes 11. Outcome handhaving: gemeentelijke toezichthouders en ODRN 12. Werkzaamheid van W&I-instrumenten / Succes inzet reïntegratiegelden 13. Effectiviteit werkcorporaties Wij adviseren de vragen die achter dit idee zitten te stellen aan het college. In het gesprek met de delegatie uit de raad werd vanuit een deel van de fracties aangegeven dat inmiddels is afgesproken dat de raad in gesprek zal gaan met de ODRN over de werkwijze. Aangegeven werd beter de resultaten daaruit af te wachten, alvorens de Rekenkamer te vragen hier onderzoek naar te doen. Bovendien is de organisatie van het gemeentelijk toezicht in ontwikkeling. Navraag binnen de organisatie heeft opgeleverd dat de gemeente Nijmegen deelneemt aan de benchmark Werk & Inkomen van Divosa, bestaande uit twee modules: basis en WWB/participatie. In de benchmarks wordt Nijmegen vergeleken met twee groepen: de Kring Grote gemeenten 3 en de organisaties in de grootteklasse inwoners 4. Wij gaan ervan uit dat de vragen van de fractie die dit idee voor onderzoek had ingediend kunnen worden beantwoord op basis van de benchmarkrapportages. Verder wijzen wij hier graag op het onderzoek wat werkt voor wie dat de Rekenkamer in 2011 uitvoerde. In dit rapport wordt op basis van bevindingen uit tal van andere onderzoeken op een rij gezet welke re-integratie-instrumenten wel en niet werken voor welke doelgroep. De fractie van D66 heeft op 17 oktober 2014 vragen gesteld aan het college van Burgemeester en Wethouders over de werkcorporaties. Deze raken (deels) aan het idee voor onderzoek zoals dat bij de Rekenkamer was ingediend. 3 4 Het gaat dan om: Amsterdam, Arnhem, Breda, Den Bosch, Den Haag, Enschede, Rotterdam, Tilburg en Utrecht. Het gaat dan om: Almere, Apeldoorn, Breda, Eindhoven, Enschede, Helmond e.o., Haarlem, ISD BOCE, RSD Kromme Rijn Heuvelrug, Tilburg, Werkplein Activerium. Bijlage 1, bladzijde 3

18 Idee 14. Waalsprongbeleid: te veel sociale huurwoningen? 15. Ontwikkelingen huur- en koopmarkt Toelichting De uitvoering van het Waalsprongbeleid krijgt zijn beslag in de planexploitaties die de gemeenteraad vaststelt. In het gesprek dat een delegatie uit de raad met de Rekenkamer voerde was men in meerderheid van mening dat de raad op basis daarvan zelf de feiten op een rij kan zetten voor wat betreft de aantallen sociale huurwoningen (of andere zaken) en dat het een politieke vraag is of het aantal sociale huurwoningen te groot, voldoende of te klein is. De stadsregio Arnhem Nijmegen heeft een onderzoek laten uitvoeren naar een deel van deze materie. Het rapport was op het moment van afronding van voorliggend Onderzoeksplan nog niet op de website van de stadsregio te vinden, maar wel in de collegebesluitenlijst van 25 november 2014 (agendapunt 3.2). Ambtelijk is ons aangegeven dat de afdeling wonen zich door de afdeling Onderzoek en Statistiek wil laten ondersteunen en adviseren bij het verdiepen van het onderzoek van de stadsregio voor de situatie in Nijmegen. 16. Budgetten WMO Wij adviseren de vragen die achter dit idee zitten te stellen aan het college. 17. Besteding subsidies zorginstellingen 18. Aantal rotondes + daar geldende verkeersregels 19. Aantal zzp ers werkzaam in thuiszorg 20. Kwaliteit accountantscontrole 21. Effectiviteit milieuen energieprogramma Wij adviseren: de jaarverslagen van de zorginstellingen te bestuderen; de vragen die achter die idee zitten te stellen aan het college. Eerder hebben wij (als handreiking voor het formuleren van vragen aan het college) aan de fractie die dit idee heeft ingediend een onderzoek van een aantal jaren terug gestuurd betreffende de overhead bij een aantal door de gemeente Nijmegen gesubsidieerde instellingen voor zorg en welzijn. Wij adviseren de vragen die achter dit idee zitten te stellen aan het college. Na bespreking van het idee werd duidelijk dat de vraag geen betrekking heeft op zaken die de verantwoordelijkheid zijn van de gemeente. De auditcommissie verzorgt in de praktijk het opdrachtgeversschap van de raad voor de accountantscontrole. Het beoordelen van de kwaliteit van de accountantscontrole maakt daar onderdeel van uit. De meeste fracties die aanwezig waren bij het gesprek tussen raad en Rekenkamer over de ideeën voor Rekenkameronderzoek in 2015, waren van mening dat de raad over dit onderwerp voldoende in gesprek is met het college en een onderzoek door de Rekenkamer naar deze materie niet nodig is. Na afloop van het gesprek met de raadsdelegatie heeft de Rekenkamer, ter ondersteuning van het gesprek met het college, een rapport van de rekenkamercommissie s Hertogenbosch over het klimaatbeleid aan alle fracties toegestuurd. Op 9 december heeft het college een (literatuur) onderzoek door de afdeling Onderzoek & Statistiek vastgesteld betreffende de Afwegingen rond energiebesparende maatregelen aan woningen. Over dit onderzoek en meer heeft het college inmiddels een brief aan de raad vastgesteld (agendapunt 3.7). Bijlage 1, bladzijde 4

19 Idee Toelichting 22. ICT projecten De meeste fracties die aanwezig waren bij het gesprek tussen raad en Rekenkamer over de ideeën voor Rekenkameronderzoek in 2015, waren van mening dat dit onderwerp te veel gaat over de interne bedrijfsvoering. Zij geven er de voorkeur aan dat de Rekenkamer onderzoek doet naar onderwerpen die inwoners meer direct raken. 23. Doordecentralisatie onderwijshuisvesting 24. Doelmatig gebruik van accommodaties 25. Onderzoek naar vsv ers zelf 26. Gebruiksvriendelijkheid gemeentelijke website 27. Participatie van burgers in het democratisch proces 28. Beheer kosten grote projecten Dit idee is door twee fracties uit de gemeenteraad ingediend. Het college heeft een evaluatie uitgevoerd naar de doordecentralisatie van Onderwijshuisvesting. Deze is door de raad besproken tijdens de Politieke Avond van 12 maart 2014 (Kamerronde). Er zijn toen door de raad geen besluiten genomen. Naar aanleiding van de second opinion naar de locatiekeuze voor de basisschool Brakkenstein die de Rekenkamer afgelopen zomer op verzoek van de raad uitvoerde, heeft de raad besloten (1 oktober 2014) dat het college met de schoolbesturen moet gaan onderhandelen over de doordecentralisatieovereenkomst. Vorig jaar is deze vraag gesteld voor sportaccommodaties. De klankbordgroep uit de raad heeft uiteindelijk aangegeven dat de cijfers zoals die in de jaarstukken over de bezettingsgraad waren opgenomen voldoende waren. In het verlengde daarvan adviseert de Rekenkamer om het college te vragen naar de bezettingsgraden van andere accommodaties. In het onderzoek dat de Rekenkamer in 2013 / 2014 uitvoerde naar voortijdig schoolverlaters (vsv ers) kwam naar voren dat het college jaarlijks in gesprek zal gaan met (potentiële) vsv ers. Op internet zijn diverse sites te vinden over de gebruiksvriendelijkheid van websites. Er worden ook regelmatig onderzoeken gedaan naar de gebruiksvriendelijkheid van websites van gemeenten. De resultaten daarvan zijn ook te vinden op internet. Mochten er nog vragen overblijven, dan adviseren wij deze aan het college te stellen. Overigens heeft de afdeling Onderzoek & Statistiek onderzoek gedaan naar de wijze waarop inwoners informatie vergaren, waaronder de gemeentelijke website. Het rapport is opgeleverd aan de beleidsafdeling en door het college vastgesteld op 2 december 2014 (agendapunt 3.2). Het college heeft toen tevens besloten in 2015 een verdiepingsonderzoek uit te voeren. Dit idee ligt erg dicht aan tegen het onderzoek dat wij in 2011 hebben gepubliceerd over de kwaliteit van burgerparticipatie. Naar aanleiding van ons onderzoek is het college een verbetertraject gestart. Het college informeert de raad daarover enkele keren per jaar. De Rekenkamer gaat in haar jaarverslag in op de voortgang van het verbetertraject. In 2009 heeft de Rekenkamer een checklist gemaakt waarmee de raad in elke fase van een project kan nagaan of het juiste en volledige informatie bevat om (de kosten van) een groot project te kunnen beheersen. Bijlage 1, bladzijde 5

20 Idee 29. Naamgeving in de openbare ruimte 30. Informatiewaarde begroting 31. Grote nazorg cultural governance 32. Transformatie leegstaande kantoren 33. Werkzaamheden openbare ruimte Toelichting De indiener van dit idee wijst college en raad regelmatig op fouten die worden gemaakt in de (voorbereiding van) besluitvorming, uitvoering en gebruik in deze. Dat leidt tot nu toe niet tot systematische verbetering. Hoewel het onderwerp wel scoort op de criteria belang, twijfel en risico, ziet de Rekenkamer geen mogelijkheden een onderzoek te doen dat wel het effect zal hebben dat de werkwijzen worden aangepast. Het beoordelen van de kwaliteit van de begroting is een expliciete taak van de auditcommissie. Elk jaar brengt de auditcommissie advies uit aan de raad bij de begroting. In eerdere onderzoeksplannen heeft de Rekenkamer aangekondigd in 2015 een groot onderzoek te doen naar cultural governance. Gezien de nieuw ingediende ideeën voor onderzoek en meer in het bijzonder de behoeften van de raad, is bij het opstellen van het besloten geen groot nazorg onderzoek te doen naar cultural governance. Ook niet omdat de raad het college opdracht heeft gegeven te starten met een systeem van peer reviews in het culturele veld in Nijmegen. Wij zullen nog wel aan de raad terugkoppelen hoe in 2014 is omgegaan met cultural governance. De Rekenkamer had gepland in de tweede helft van 2014 een onderzoek ontsloten onderzoek uit te voeren naar de transformatie van leegstaande kantoren. Hiervoor bleek geen ruimte meer na het op verzoek van de gemeenteraad - uitvoeren van de second opinion naar de verplaatsing van de basisschool Brakkenstein. Gezien de nieuw ingediende ideeën voor onderzoek en meer in het bijzonder de behoeften van de raad, is bij het opstellen van het besloten dit onderzoek te laten vervallen. De Rekenkamer had gepland om de voorbereidingen voor dit onderzoek te starten in de tweede helft van Uiteindelijk heeft de Rekenkamer inwoners specifiek gevraagd naar hun ervaringen met werkzaamheden in de openbare ruimte in het kader van het opstellen van het. Dit heeft enkele reacties opgeleverd, die met name te maken hadden met de wijze waarop de gemeente omgaat met ideeën, suggesties en klachten en de (communicatie over) de afhandeling van meldingen via de bel- en herstellijn. Wij nemen deze mee in het onderzoek dat wij in 2015 zullen oppakken naar de wijze waarop de gemeente omgaat met signalen uit de samenleving. Bijlage 1, bladzijde 6

21 BIJLAGE 2 UITGEVOERD ONDERZOEK NAAR INDIENER In deze bijlage hebben wij alle tot nu toe uitgevoerde Rekenkameronderzoeken op een rij gezet. Per onderzoek is aangegeven wie het idee daarvoor aanleverde. Ook de ideeën die in 2015 uitgevoerd gaan worden zijn opgenomen in het schema.

22

23 Aanleiding voor onderzoek door Onderzoek Verzoek van (fractie uit) Ingediend idee bij het opstellen van het Onderzoeksplan van gemeenteraad inwoner(s) fractie(s) uit gemeenteraad Rekenkamer zelf Lopend / gepland onderzoek 2015 Sport: financiële ondersteuning verenigingen door gemeente Woonlastenmeter: uitbreiding en actualisatie Omgang met signalen uit de samenleving Budgettaire houdbaarheid evenementen Decentralisaties / Regionalisering: nader te bepalen onderwerp Uitgevoerd onderzoek Woonlastenmeter Second opinion Heroverweging locatieonderzoek bredeschool Brakkenstein Romeins aquaduct 1 Voortijdig schoolverlaters, deel III (ondersteuningsstructuur op scholen en samenhang met externe zorgstructuur) Voortijdig schoolverlaters, deel II (cijfers in perspectief) Voortijdig schoolverlaters, deel I (quick scan) Effectiviteit subsidies (cat. onderzoek ontsloten) 1 Het verzoek is in januari 2014 ingediend, nadat het onderzoeksplan voor 2014 al was vastgesteld. Bijlage 2, bladzijde 1

24 Aanleiding voor onderzoek door Onderzoek Verzoek van (fractie uit) Ingediend idee bij het opstellen van het Onderzoeksplan van gemeenteraad inwoner(s) fractie(s) uit gemeenteraad Rekenkamer zelf Uitgevoerd onderzoek vervolg - Checklist gewijzigde grondexploitatie (nazorg onderz. Waalsprong) 2 Dossierbeheer Samenwerkingsovereenkomst Waalsprong Bedrijventerreinenbeleid Reïntegratie Cultural Governance Kwaliteit burgerparticipatie Effectiviteit daklozenbeleid Nazorgonderzoek rioolbeleid 3 Nazorgonderzoek verbetering dossiervorming stadion- en huurovereenkomst Controle van en toezicht op WOZ-waardering Vertaling van de begroting naar de uitvoering Geldstromen NEC / openbare ruimte rond de Goffert 2 3 Voordat de Rekenkamer met het opstellen en invullen van de checklist is gestart, is de raadscommissie Waalsprong gevraagd of hier behoefte aan zou zijn. Dat bleek het geval. De handreiking financiële stromen (2009) is mede naar aanleiding vanuit het idee vanuit een fractie om de raad te ondersteunen bij het beoordelen van het nieuwe rioleringsplan opgesteld. Bijlage 2, bladzijde 2

25 Aanleiding voor onderzoek door Onderzoek Verzoek van (fractie uit) Ingediend idee bij het opstellen van het Onderzoeksplan van gemeenteraad inwoner(s) fractie(s) uit gemeenteraad Rekenkamer zelf Uitgevoerd onderzoek vervolg - Nazorgonderzoek NV Mensec Park 44 Lexicon van begroting en jaarstukken Onderzoek en advisering actie schone begroting Verbonden partijen Programmabegroting (samen met de Rekenkamers van Apeldoorn en Arnhem) + nazorgonderzoek Tandem Rechtmatigheid, case grondexploitaties Beheerskostenontwikkeling afd. SoZaWe Rioolbeleid Relaties gemeente Nijmegen en NV Mensec Jaarlijks onderzoek naar de jaarstukken (inclusief nazorgonderzoek svz voorgenomen verbeteringen) Tot en met juli 2006 had de gemeenteraad in de Verordening Rekenkamer voorgeschreven dat de Rekenkamer jaarlijks onderzoek diende uit te voeren naar de jaarstukken. Op grond van deze bepaling heeft de Rekenkamer de jaarstukken van 2000 tot en met 2005 onderzocht. Het onderzoek naar de jaarstukken 2006 en 2007 is door de Rekenkamer op eigen initiatief uitgevoerd. Bijlage 2, bladzijde 3

26 Aanleiding voor onderzoek door Onderzoek Verzoek van (fractie uit) Ingediend idee bij het opstellen van het Onderzoeksplan van gemeenteraad inwoner(s) fractie(s) uit gemeenteraad Rekenkamer zelf Uitgevoerd onderzoek vervolg - Ondersteuning gemeenteraad inzake controle rechtmatigheid Bijlage 2, bladzijde 4