voor de toekomst? Marc van der Meer Reflect Tilburg Law School/ CAOP/ SBB Gastcollege ecbo-leergang Leiden, 21 april 2015

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "voor de toekomst? Marc van der Meer Reflect Tilburg Law School/ CAOP/ SBB Gastcollege ecbo-leergang Leiden, 21 april 2015"

Transcriptie

1 Het MBOklaar voor de toekomst? Marc van der Meer Reflect Tilburg Law School/ CAOP/ SBB Gastcollege ecbo-leergang Leiden, 21 april 2015

2 Verbetering kwaliteit onderwijs-arbeidsmarkt Onderzoe k Overheid Markt Professionalisering Innovatie

3 Onderwerpen college Kennismaken met het mbo: historisch insigne Overheidsbeleid Arbeidsmarkt BOL/ BBL Lerarenagenda De school van de toekomst: Co-makership onderwijs - bedrijfsleven

4 Externe en interne ontwikkelingen? Extern Intern 1. Great Recession/ technologische werkloosheid 1. Schaalgrootte 2. Skills strategy 2. Docentenkorps 3. Stabiliteit en groeipact 3. Verbinding met bedrijfsleven: taal en rekenen (avo) 4. Sociaal beleid, jeugdbeleid 4. Optimalisering governance 5. Andere onderwijsdelen Bron: vd Meer, 2015

5 Ontwikkeling bbl en bol bbl bol

6 Ontwikkeling bbl per niveau

7 Ontwikkeling bol per niveau

8 Op weg naar Naar een nieuw (Dutch) Design van leren en werken Ton Wilthagen, Evert Verhulp, Linde

9 Publieke ongenoegens Commissie Wagner 1982/ Rauwenhoff 1990/ van Veen 1992/3. Commissie Van Es, 1993 Commissie van Rijn, 2001 WRR, Publieke dienstverlening, 2004 OECD, PISA/ PIAAC, 2003/5 CDA, Beroepszeer/ beroepstrots, 2006 Commissie Rinnooy Kan, 2007 Over hamers en vasthouden, 2009 WRR, Vertrouwen in de School, 2009 Beter Onderwijs Nederland, McKinsie: Good to Great, Commissie toekomst onderwijs- en leerwetenschappen, Onderwijsraad, Leraar zijn & Stand van educatief Nederland, SER: Toekomst ambachtseconomie, mei WRR, Naar een lerende economie, november OECD, PIAAC, OECD, Skills beyond School, 2014.

10 Deel 3. Structuur actieplan Focus op vakmanschap 10 Bron: Vd Venne ea, 2011

11 Bron Infographic: OCW 2014

12 DE TOERUSTINGSAGENDA VAN HET BEROEPSONDERWIJS Een pakket aan sociale investeringen: 1. Onderwijs als fundament ( stock ) kwalitatief hoogstaand basisonderwijs en beroepsonderwijs 2. Regelingen die transities versoepelen ( flow ) leerwerktrajecten, post-initiële om- en bijscholing; regelingen voor ouders, mantelzorgers (voor, tussen en naschools) 3. Een vangnet ( buffer ) sociale bescherming blijft cruciaal, maar samen met re-integratie op maat

13 WAAR DOEN WE HET VOOR? Denkoefening: Wat hebben mensen nodig om voldoende toegerust te zijn voor de veranderende arbeidsmarkt van de 21 e eeuw? Baan voor het leven bestaat veelal niet meer Transities: tussen banen, tussen werken, leren en verzorgen Nieuwe sociale risico s Bron:Judith van der Veer, Marc van der Meer, Anton Hemerijck,2014 Faculteit der Sociale Wetenschappen

14

15 Skills beyond school synthesis report Wereldwijd, lancering 13/11/2014 in Birmingham. Kernpunten: 1. Afstemming arbeidsmarkt (bpv, werkplekleren) 2. AVO in curriculum (flexibele toepassing, cgo) 3. LOB 4. Flexibele inzetbaarheid voor ouderen (punt van financiering). 5. Doorlopende leerwegen (met hoge standaarden)

16 Sterke punten Nederland 1. Nederland heeft goed ontwikkeld en sterk gefinancierd beroepsonderwijs 2. Veel gewicht voor leren op de werkplek 3. Groot maatschappelijk draagvlak 4. Niet-bekostigd onderwijs is vitaal en ontwikkelt zich goed 5. AD als missing link: dus adequaat adaptief vermogen.

17 Challenges Nederland 1. Problemen BPV, teruggang BBL: helpt het belastingregime wel? 2. Noodzakelijke upgrading docententeams! 3. Integreer MBO 1 en MBO 2! 4. LLL: publieke aanbod deeltijdmodules verschraalt 5. Ontwikkel doorlopende leerlijn

18 Smulders, Hoeve, Van der Meer, 2012

19 Onderwijsarbeidsmarkt: 7 hiaten in de dataverzameling: 1. (Zij)-instroom en lerarenopleiding 2. Scholing en mobiliteit van docenten 3. Factoren die werkdruk en prestaties bepalen 4. Leerplanontwikkeling en kwalificatiestructuur 5. Beroepsanalyse van de externe arbeidsmarkt 6. Werkplekleren 7. Upgrading praktijkinstructeurs Bron: vakmensen en bewust vertrouwen, 2014

20 Verbetering kwaliteit onderwijs-arbeidsmarkt Onderzoe k Onderzoek Professionalisering Innovatie Innovatie

21 DANK VOOR UW AANDACHT! Marcvandermeer.org

De toerustingsagenda van het MBO wat betekent dat voor examinering?

De toerustingsagenda van het MBO wat betekent dat voor examinering? De toerustingsagenda van het MBO wat betekent dat voor examinering? Marc van der Meer Reflect Tilburg Law School/ CAOP/ SBB Excenter IJsselstein, 11 juni 2015 Onderwerpen college 1. Examinering, actualiteitencollege:

Nadere informatie

Gepersonaliseerd onderwijs: is maatwerk in de beroepskolom mogelijk?

Gepersonaliseerd onderwijs: is maatwerk in de beroepskolom mogelijk? Gepersonaliseerd onderwijs: is maatwerk in de beroepskolom mogelijk? VMBO-congres Marc van der Meer Ede, 20 januari 2015 Inhoudsopgave - Deel 1. Toerustingsagenda beroepsonderwijs - Deel 2. gepersonaliseerd

Nadere informatie

Marc van der Meer. Vakmensen en bewust vertrouwen professionalisering van MBO-docenten

Marc van der Meer. Vakmensen en bewust vertrouwen professionalisering van MBO-docenten Marc van der Meer Vakmensen en bewust vertrouwen professionalisering van MBO-docenten Inhoudsopgave - Deel 1. Ongenoegen en poli@sering - Deel 2. De arbeidsmarkt in het mbo - Deel 3. Professionaliseringsagenda

Nadere informatie

Vaklieden gevraagd: nu en straks! Toerusten en innoveren in Overijssel (middellange termijn-advies SER Overijssel)

Vaklieden gevraagd: nu en straks! Toerusten en innoveren in Overijssel (middellange termijn-advies SER Overijssel) Vaklieden gevraagd: nu en straks! Toerusten en innoveren in Overijssel (middellange termijn-advies SER Overijssel) Door: Marc van der Meer (Tilburg Law School/ onafhankelijk adviseur S-BB) SER Overijssel

Nadere informatie

Onderwijs en arbeidsmarkt: alle lichten op groen voor 2025?

Onderwijs en arbeidsmarkt: alle lichten op groen voor 2025? Onderwijs en arbeidsmarkt: alle lichten op groen voor 2025? Marc van der Meer Woerden, 21 september 2016 Marc van der Meer, 21 september 2016 1 Outline Het bestuur onder druk Waar doen we het voor? De

Nadere informatie

Publieke verantwoording van de O&O-fondsen. Marc van der Meer 25 maart 2015 Den Haag, Wispa/ VNO-NCW

Publieke verantwoording van de O&O-fondsen. Marc van der Meer 25 maart 2015 Den Haag, Wispa/ VNO-NCW Publieke verantwoording van de O&O-fondsen Marc van der Meer 25 maart 2015 Den Haag, Wispa/ VNO-NCW Een nieuw (Dutch) Design van flexibel én zeker werk Ton Wilthagen, Evert Verhulp, Linde Gonggrijp, Ronald

Nadere informatie

Vernieuwing leerplan professioneel meesterschap

Vernieuwing leerplan professioneel meesterschap Vernieuwing leerplan professioneel meesterschap Marc van der Meer Ecbo leergang Amersfoort, 28 maart 2017 Marc van der Meer, ecbo leergang, 28 maart 2017 1 Outline 1. Intro: Het mbo? er gebeurt van alles!

Nadere informatie

Leergang mbo 2016. Programma

Leergang mbo 2016. Programma Leergang mbo 2016 Programma Dinsdag 22 maart 2016, 10.00-19.30 uur Beroepsonderwijs en educatie: bestel en beleid anno 2016 10.00 10.15 uur Ontvangst en koffie/thee 10.15 11.45 uur Opening, kennismaking

Nadere informatie

Leergang bve 2015. Programma

Leergang bve 2015. Programma Leergang bve 2015 Programma Dinsdag 21 april 2015, 10.00-19.30 uur Beroepsonderwijs en educatie: bestel en beleid anno 2015 10.00 10.15 uur Ontvangst en koffie/thee 10.15 11.45 uur Opening, kennismaking

Nadere informatie

Leergang bve 2015. Programma

Leergang bve 2015. Programma Leergang bve 2015 Programma Dinsdag 21 april 2015, 10.00-19.30 uur Beroepsonderwijs en educatie: bestel en beleid anno 2015 10.00 10.15 uur Ontvangst en koffie/thee 10.15 11.45 uur Opening, kennismaking

Nadere informatie

Welkom! Openingswoord door Michel Wouters. directeur Consortium Beroepsonderwijs

Welkom! Openingswoord door Michel Wouters. directeur Consortium Beroepsonderwijs Welkom! Openingswoord door Michel Wouters directeur Consortium Beroepsonderwijs 2 Het systeem: Van industrieel naar flexibel Van trainen naar equiperen Van basis naar keuze 3 Omgaan met focus: Beroep een

Nadere informatie

Duurzaam toerusten voor arbeidsmarkt en

Duurzaam toerusten voor arbeidsmarkt en Duurzaam toerusten voor arbeidsmarkt en samenleving Stel hogere eisen aan het arbeidsmarktperspectief Handhaaf het startkwalificatieniveau met extra aandacht aan studiekeuze mbo niveau 2 studenten. Biedt

Nadere informatie

Focus op Vakmanschap in MBO

Focus op Vakmanschap in MBO Focus op Vakmanschap in MBO Een tussenstand en een vooruitblik Rico Vervoorn beleidsadviseur btg Communicatie en Media MBO Raad Sectoraal overleg onderwijsinstellingen Hoe is het ook alweer begonnen? Februari

Nadere informatie

Leergang mbo Programma

Leergang mbo Programma Leergang mbo 2016 Programma Dinsdag 22 maart 2016, 10.00-19.30 uur Beroepsonderwijs en educatie: bestel en beleid anno 2016 10.00 10.15 uur Ontvangst en koffie/thee 10.15 11.45 uur Opening, kennismaking

Nadere informatie

Een veranderende arbeidsmarkt, wat betekent dit voor het beroepsonderwijs? Stef Beek Ministerie van OCW 14 november 2014

Een veranderende arbeidsmarkt, wat betekent dit voor het beroepsonderwijs? Stef Beek Ministerie van OCW 14 november 2014 Een veranderende arbeidsmarkt, wat betekent dit voor het beroepsonderwijs? Stef Beek Ministerie van OCW 14 november 2014 Transities in de zorg De transities in de zorg vragen om een andere inzet van personeel.

Nadere informatie

Leergang mbo Programma

Leergang mbo Programma Leergang mbo 2017 Programma Dinsdag 28 maart 2017, 10.00-19.30 uur Beroepsonderwijs en educatie: bestel en beleid anno 2017 10.00 10.15 uur Ontvangst en koffie/thee 10.15 11.45 uur Opening, kennismaking

Nadere informatie

Techniek College Rotterdam

Techniek College Rotterdam Samenwerking Albeda / Zadkine Op weg naar: Techniek College Rotterdam Kwartaallezing 26 november 2015 1 overview: Waarom Techniek College Rotterdam? en de weg tot nu toe. Beleid Focus op Vakmanschap van

Nadere informatie

Aanbevelingen en Actieprogramma. Naar versterking van het VMBO; Bedrijfsleven over VMBO beroepsgericht

Aanbevelingen en Actieprogramma. Naar versterking van het VMBO; Bedrijfsleven over VMBO beroepsgericht Aanbevelingen en Actieprogramma Naar versterking van het VMBO; Bedrijfsleven over VMBO beroepsgericht 2 Aanbevelingen ter verbetering van (de aantrekkelijkheid van) het VMBO naar aanleiding van het VMBO

Nadere informatie

Koppens en van De Ven benoemen drie fasen die van toepassing zijn voor een strategisch beleidsplan:

Koppens en van De Ven benoemen drie fasen die van toepassing zijn voor een strategisch beleidsplan: Er is een verschil tussen een strategisch beleidsplan dat gebruikt wordt om te communiceren en een strategisch beleidsplan dat een analyse maakt van de huidige en de toekomstige situatie van een onderwijsinstelling.

Nadere informatie

Focus op Vakmanschap, Uitdagingen voor de School

Focus op Vakmanschap, Uitdagingen voor de School Focus op Vakmanschap, Uitdagingen voor de School Peter Lourens p.a.lourens@minocw.nl Leergang BVE 2015 ECBO 19 mei 2015 Oegstgeest inhoud beelden & feiten Focus op Vakmanschap/ Regeerakkoord Leraar 2020/Lerarenagenda

Nadere informatie

Hierbij zend ik u het antwoord op de vragen van het lid Wiersma (VVD) van uw Kamer inzake de techniekopleidingen in het mbo.

Hierbij zend ik u het antwoord op de vragen van het lid Wiersma (VVD) van uw Kamer inzake de techniekopleidingen in het mbo. >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Middelbaar Beroeps Onderwijs Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ

Nadere informatie

FNV EN BEROEPSONDERWIJS

FNV EN BEROEPSONDERWIJS FNV EN BEROEPSONDERWIJS SANDRA TER MAAT WAAROM IS ONDERWIJS BELANGRIJK VOOR FNV? Jongeren moeten vaardigheden en kennis kunnen opdoen voor de huidige en toekomstige arbeidsmarkt Onderwijs heeft ook een

Nadere informatie

Aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt; kan dat wel?

Aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt; kan dat wel? Aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt; kan dat wel? 1 Waar wil ik het over hebben? Het MBO De arbeidsmarkt Jongeren Waar hebben wij het over als we het hebben over aansluiting? Mijn conclusies 2 Het MBO

Nadere informatie

Innovatief beroepsonderwijs in de regio: bindmiddel en broedplaats

Innovatief beroepsonderwijs in de regio: bindmiddel en broedplaats Innovatief beroepsonderwijs in de regio: bindmiddel en broedplaats Studiedag De toekomst van het platteland Nijmegen, 21 november 2018 Loek FM Nieuwenhuis Lectoraat beroepspedagogiek Lectoraat Beroepspedagogiek

Nadere informatie

Meerjarenplan sambo-ict, Jaarplan Kennisnet onderwijs in ontwikkeling

Meerjarenplan sambo-ict, Jaarplan Kennisnet onderwijs in ontwikkeling Meerjarenplan sambo-ict, Jaarplan Kennisnet onderwijs in ontwikkeling Auteur Datum Jan Bartling, Martine Kramer 2 oktober 2015 1. Meerjarenplan sambo-ict 2. Jaarplan Kennisnet 3. Ontwikkelingen naar de

Nadere informatie

SAMEN OPLEIDEN: impact van leren in beeld. Meerjarenplan Opleiden in de School

SAMEN OPLEIDEN: impact van leren in beeld. Meerjarenplan Opleiden in de School SAMEN OPLEIDEN: impact van leren in beeld Meerjarenplan Opleiden in de School 2015-2018 Opleidingsteam, 2015 Samen opleiden: impact van leren in beeld Meerjarenplan 2015-2018 Inleiding Goed onderwijs staat

Nadere informatie

Focus op Vakmanschap. Heel wat voeten in de aarde Bas Derks, Ministerie van OCW

Focus op Vakmanschap. Heel wat voeten in de aarde Bas Derks, Ministerie van OCW Focus op Vakmanschap Heel wat voeten in de aarde Bas Derks, Ministerie van OCW Focus op Vakmanschap (FoV) in perspectief Inhoud/Kernpunten FoV en Regeerakkoord Onderwijstijd Entreeopleidingen Bekostiging

Nadere informatie

Datum 09 september 2014 Betreft Aanbieding OESO-rapport Education at a Glance 2014 Onze referentie 659029

Datum 09 september 2014 Betreft Aanbieding OESO-rapport Education at a Glance 2014 Onze referentie 659029 >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag.. Kennis IPC 5200 Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag

Nadere informatie

Nieuwe ronde Regionaal investeringsfonds mbo

Nieuwe ronde Regionaal investeringsfonds mbo Nieuwe ronde Regionaal investeringsfonds mbo Voor zowel studenten als werkgevers is het belangrijk dat een beroepsopleiding goed aansluit op de arbeidsmarkt. Daarom werken steeds meer scholen en bedrijven

Nadere informatie

Samen Leren(d ) Zorgen in cijfers Zorg en Welzijn in cijfers Arbeidsmarkt mln.

Samen Leren(d ) Zorgen in cijfers Zorg en Welzijn in cijfers Arbeidsmarkt mln. Samen Leren(d ) Zorgen in cijfers Zorg en Welzijn in cijfers Arbeidsmarkt 1.2 mln. werknemers in de sector Zorg en Welzijn (verpleging, verzorging, onderzoek/academisch patiëntgebonden, management/staf)

Nadere informatie

Vakantiegroet vanuit. Fijne Vakantie

Vakantiegroet vanuit. Fijne Vakantie Vakantiegroet vanuit De vakantie is weer aangebroken op het Zuid-Holland Infra Park (ZIP) en we kijken nog even terug op een bevlogen jaar 2016-2017 waar SPG Infra vakopleidingen samen met Techniek College

Nadere informatie

Leven Lang Ontwikkelen. Erwin Pierik/ Rini Romme mei 2017

Leven Lang Ontwikkelen. Erwin Pierik/ Rini Romme mei 2017 Leven Lang Ontwikkelen Erwin Pierik/ Rini Romme mei 2017 Adviezen rondom LLO De Onderwijsraad adviseert de regio te benutten om aansluiting van mbo op de arbeidsmarkt te versterken. Hervorm O&O-fondsen

Nadere informatie

Doorlopende leerlijn vmbo - mbo

Doorlopende leerlijn vmbo - mbo Doorlopende leerlijn vmbo - mbo Cris van der Weele, 1 juni 2017 Landelijke vereniging van vakcolleges Vandaag Wat is een vakcollege? Doorlopende leerlijn vmbo - mbo Best practices Kansen en uitdagingen

Nadere informatie

Verdiepingscursus WEB: Onderwijs en bedrijfsleven. Seminar 4 15 november 2012 John Schobben Renée van Schoonhoven

Verdiepingscursus WEB: Onderwijs en bedrijfsleven. Seminar 4 15 november 2012 John Schobben Renée van Schoonhoven Verdiepingscursus WEB: Onderwijs en bedrijfsleven Seminar 4 15 november 2012 John Schobben Renée van Schoonhoven Programma 15.00 uur Welkom en introductie 15.15 uur Deel 1: introductie, kernbegrippen 16.30

Nadere informatie

Welkom in TECHNUM! KwaliteitsKring Zeeland 14-02-08

Welkom in TECHNUM! KwaliteitsKring Zeeland 14-02-08 Welkom in TECHNUM! KwaliteitsKring Zeeland 14-02-08 TECHNUM in vogelvlucht Wat is Technum Welke participanten Waarom noodzakelijk Waar we voor staan Wat onze ambities zijn TECHNUM Zelfstandige onderwijsvoorziening

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA Den Haag Uw kenmerk 2017Z18349

Nadere informatie

DOELMATIGHEIDS-ATLAS. Doelmatig opleiden in de Motorvoertuigen- en Tweewielerbranche 2015

DOELMATIGHEIDS-ATLAS. Doelmatig opleiden in de Motorvoertuigen- en Tweewielerbranche 2015 DOELMATIGHEIDS-ATLAS Doelmatig opleiden in de Motorvoertuigen- en Tweewielerbranche 5 WAT IS DOELMATIG OPLEIDEN? Doelmatig opleiden maakt onderdeel uit van het zo effectief en efficiënt mogelijk bereiken

Nadere informatie

MAXIME VOLLERS OPLEIDINGSADVISEUR & ONTWIKKELAAR

MAXIME VOLLERS OPLEIDINGSADVISEUR & ONTWIKKELAAR MAXIME VOLLERS OPLEIDINGSADVISEUR & ONTWIKKELAAR WERKPLEKLEREN IN DE BBL PRAKTIJKGERICHT ONDERZOEK IN HET MBO WERKPLEKLEREN IN DE FASTSERVICE EEN VERKENNENDE EVALUATIE VAN DE MIDDELBARE BEROEPSOPLEIDING

Nadere informatie

De wereld verandert..

De wereld verandert.. De wereld verandert.. Vakmensen nodig Oud vakmanschap Procedures, vaste functies en rollen Urgentie hoog kwantitatief kwalitatief Nieuw vakmanschap Cross-overs komen en gaan Techniek Technologie Logistiek

Nadere informatie

Professionalisering Beroepsbevolking ; uw bijdrage? Kenniscentrum Beroepsonderwijs Bedrijfsleven Curaçao Bijeenkomst Decanen 13 november 2013

Professionalisering Beroepsbevolking ; uw bijdrage? Kenniscentrum Beroepsonderwijs Bedrijfsleven Curaçao Bijeenkomst Decanen 13 november 2013 Professionalisering Beroepsbevolking ; uw bijdrage? Kenniscentrum Beroepsonderwijs Bedrijfsleven Curaçao Bijeenkomst Decanen 13 november 2013 Kenniscentrum Beroepsonderwijs Bedrijfsleven Curaçao Afstemming

Nadere informatie

FoV en HKS en LOB. Aanknopingen zoeken

FoV en HKS en LOB. Aanknopingen zoeken FoV en HKS en LOB Aanknopingen zoeken Schoolomgeving anno 2014 Focus op Vakmanschap is de meest ingrijpende verandering sinds invoering WEB Splitsing invoering in doelmatige leerwegen en modernisering

Nadere informatie

HR-beleid en de verschillende actieplannen. Myriam Lieskamp, beleidsmedewerker bij CNV Onderwijs

HR-beleid en de verschillende actieplannen. Myriam Lieskamp, beleidsmedewerker bij CNV Onderwijs HR-beleid en de verschillende actieplannen. Myriam Lieskamp, beleidsmedewerker bij CNV Onderwijs Het ministerie van OCW heeft een aantal plannen gelanceerd, om het onderwijs in alle sectoren naar een hoog,

Nadere informatie

Werken aan vaardigheden van de 21 ste eeuw. 23 maart 2016

Werken aan vaardigheden van de 21 ste eeuw. 23 maart 2016 Werken aan vaardigheden van de 21 ste eeuw 23 maart 2016 Even voorstellen Frank Studulski Senior adviseur Sardes en extern procesregisseur kenniskring Vaardigheden van de 21 ste eeuw INOS Desiree van den

Nadere informatie

DAS Lectorenbijeenkomst 13 november Annemarie Knottnerus Platform Bèta Techniek

DAS Lectorenbijeenkomst 13 november Annemarie Knottnerus Platform Bèta Techniek DAS Lectorenbijeenkomst 13 november 2014 Annemarie Knottnerus Platform Bèta Techniek Dynamiek Onderweg Publiek Private Samenwerking in het beroepsonderwijs Centres of expertise Centra voor innovatief vakmanschap

Nadere informatie

Leerlingen en studenten naar onderwijssoort per 1-10 en woongemeente Lingewaard

Leerlingen en studenten naar onderwijssoort per 1-10 en woongemeente Lingewaard Leerlingen en studenten naar onderwijssoort per 1-10 en woongemeente Lingewaard 2010/'11 2011/'12* Onderwijssoorten Leeftijd Lingewaard Lingewaard Totaal voortgezet onderwijs Leeftijd totaal 2751 2853

Nadere informatie

Presentatie EDB Nicole Ottenheim Gemeente Venlo. Tjeu van de Laar ROC Gilde Opleidingen. Hans Aarts Fontys Hogescholen

Presentatie EDB Nicole Ottenheim Gemeente Venlo. Tjeu van de Laar ROC Gilde Opleidingen. Hans Aarts Fontys Hogescholen Presentatie EDB 27-9-2017 Nicole Ottenheim Gemeente Venlo Tjeu van de Laar ROC Gilde Opleidingen Hans Aarts Fontys Hogescholen Bedrijfsleven: personeelspiramide wordt personeelsruit Outsourcing HO MBO

Nadere informatie

Het MBO naar 2025: twee verhaallijnen

Het MBO naar 2025: twee verhaallijnen Het MBO naar 2025: twee verhaallijnen Een achtergronddocument voor een verkenning van de toekomst Woerden, 29 april 2015 Titel : Het MBO naar 2025: twee verhaallijnen. Een achtergronddocument voor een

Nadere informatie

Focus op Vakmanschap. Uitdaging: Boeien en Verbinden

Focus op Vakmanschap. Uitdaging: Boeien en Verbinden Focus op Vakmanschap Uitdaging: Boeien en Verbinden Peter Lourens p.a.lourens@minocw.nl Leergang MBO 2017 ECBO 9 mei 2017 Leerhotel het Klooster, Amersfoort Peter A. Lourens Directie Middelbaar Beroeps

Nadere informatie

Blauwdruk praktijkscholing. Bouwstenen

Blauwdruk praktijkscholing. Bouwstenen Blauwdruk praktijkscholing Bouwstenen 12000 10000 8000 6000 4000 2000 Ontwikkeling BOL/BBL (techniek)provincie Overijssel 2009-2013 10726 10072 10243 9841 10031 8559 10455 7285 10942 6080 De verhouding

Nadere informatie

VERSLAG VAN DE LEERSTOEL ONDERWIJSARBEIDSMARKT. Kwantiteit en kwaliteit van leraren op de arbeidsmarkt 2013

VERSLAG VAN DE LEERSTOEL ONDERWIJSARBEIDSMARKT. Kwantiteit en kwaliteit van leraren op de arbeidsmarkt 2013 VERSLAG VAN DE LEERSTOEL ONDERWIJSARBEIDSMARKT Kwantiteit en kwaliteit van leraren op de arbeidsmarkt 2013 Prof. dr. Frank Cörvers Prof. dr. Marc van der Meer Tilburg, 1 juni 2014 1. Inleiding De Leerstoel

Nadere informatie

Later is altijd. Vanaf dag één in je leven ben je er mee bezig, met groei en ontwikkeling, met toekomst. Stap voor stap leer je het leven leven.

Later is altijd. Vanaf dag één in je leven ben je er mee bezig, met groei en ontwikkeling, met toekomst. Stap voor stap leer je het leven leven. Later is altijd Vanaf dag één in je leven ben je er mee bezig, met groei en ontwikkeling, met toekomst. Stap voor stap leer je het leven leven. Wij weten daarbij niet alles. Wel dat je er alles uit kunt

Nadere informatie

Leraren en ook lerarenopleiders in de ontwerprol

Leraren en ook lerarenopleiders in de ontwerprol Leraren en ook lerarenopleiders in de ontwerprol Ontwikkelplan SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Nienke Nieveen (SLO), William Buijs (Fontys), Tjark Huizinga (Saxion), Gerald van Dijk

Nadere informatie

VERSLAG VAN DE LEERSTOEL ONDERWIJSARBEIDSMARKT. Kwantiteit en kwaliteit van leraren op de arbeidsmarkt 2014

VERSLAG VAN DE LEERSTOEL ONDERWIJSARBEIDSMARKT. Kwantiteit en kwaliteit van leraren op de arbeidsmarkt 2014 VERSLAG VAN DE LEERSTOEL ONDERWIJSARBEIDSMARKT Kwantiteit en kwaliteit van leraren op de arbeidsmarkt 2014 Prof. dr. Frank Cörvers Prof. dr. Marc van der Meer Tilburg, mei 2015 1. Inleiding Dit verslag

Nadere informatie

LOB beleidsontwikkelingen. Thea van den Boom Directie mbo, OCW 17 maart 2017

LOB beleidsontwikkelingen. Thea van den Boom Directie mbo, OCW 17 maart 2017 LOB beleidsontwikkelingen Thea van den Boom Directie mbo, OCW 17 maart 2017 LOB staat op de agenda! En ontwikkelt zich in de hele onderwijsketen positief. Er moet (blijvend) aandacht zijn voor verbetering.

Nadere informatie

Werkplekleren: de Nederlandse casus

Werkplekleren: de Nederlandse casus www.ecbo.nl Werkplekleren: de Nederlandse casus Anneke Westerhuis 22 april 2016 Werkplekleren in Nederland 1. Werkplekleren in historisch perspectief 2. De organisatie van het Nederlandse mbo en de positie

Nadere informatie

1 Inleiding. Adviesaanvraag. Focus en reikwijdte van het advies

1 Inleiding. Adviesaanvraag. Focus en reikwijdte van het advies 1 Inleiding Adviesaanvraag Het kabinet heeft de raad gevraagd te adviseren over een toekomstbestendige postinitiële scholingsmarkt die optimaal aansluit bij de vraag van de arbeidsmarkt 1. Daarbij wijst

Nadere informatie

5. Onderwijs. minder regels

5. Onderwijs. minder regels 30 5. Onderwijs Een veiliger Nederland, meer integratie, betere zorg en beter onderwijs zijn de vier centrale aandachtsgebieden van dit nieuwe kabinet. Onderwijs, cultuur en wetenschap stellen Nederlandse

Nadere informatie

ONTWIKKELINGEN VMBO EN MBO Spirit4you 22 maart 2018

ONTWIKKELINGEN VMBO EN MBO Spirit4you 22 maart 2018 ONTWIKKELINGEN VMBO EN MBO Spirit4you 22 maart 2018 Ontwikkelingen vmbo en mbo Bestuursakkoord mbo (Ministerie OCW en Mbo- Raad) Sterk beroepsonderwijs (Ministerie OCW) SER advies: sterk en innovatief

Nadere informatie

Inzet en betrokkenheid van de vakbonden bij het middelbaar beroepsonderwijs

Inzet en betrokkenheid van de vakbonden bij het middelbaar beroepsonderwijs Notitie Datum 12 januari 2017 Aan Deelnemers Ledencongres Van Ben Francooy Status Ter bespreking Onderwerp Inzet en betrokkenheid van vakbonden bij MBO/1701010/BF/CdK Inzet en betrokkenheid van de vakbonden

Nadere informatie

Versterking van LOB in de doorlopende leerlijn vmbo-mbo

Versterking van LOB in de doorlopende leerlijn vmbo-mbo Stimuleringsproject LOB in het mbo Versterking van LOB in de doorlopende leerlijn vmbo-mbo De actoren in een doorlopende leerlijn LOB LOB in de doorlopende leerlijn vmbo-mbo gaat onder andere over het

Nadere informatie

Middelbaar beroepsonderwijs (zie verder uitleg na dit schema) Beroeps Opleidende Leerweg (zie verder uitleg na dit schema)

Middelbaar beroepsonderwijs (zie verder uitleg na dit schema) Beroeps Opleidende Leerweg (zie verder uitleg na dit schema) Lijst met afkortingen voor de bloemist-winkelier m.b.t. het onderwijs Gebruikte term Toelichting MBO BOL BBL deelnemer BPV protocol Beroeps Praktijk Vorming (afgekort BPV) BPV verlener BPV-begeleider BPV-deelnemer

Nadere informatie

Jacqueline Kerkhoffs December 2016

Jacqueline Kerkhoffs December 2016 Jacqueline Kerkhoffs December 2016 Stand van zaken We liggen op koers Wetgevingstraject: Concept wet Internetconsultatie Advies onderwijsraad Bijstelling wetstekst Ministerraad Raad van State Tweede Kamer

Nadere informatie

Terugkoppeling monitor subsidieregeling Versterking samenwerking lerarenopleidingen en scholen 2013-2016

Terugkoppeling monitor subsidieregeling Versterking samenwerking lerarenopleidingen en scholen 2013-2016 Terugkoppeling monitor subsidieregeling Versterking samenwerking lerarenopleidingen en scholen 2013-2016 Tussenmeting 2015 Portret samenwerkingsverband P029 Opdrachtgever: ministerie van OCW Utrecht, oktober

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2013 2014 33 750 VIII Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (VIII) voor het jaar 2014 Nr. 120 BRIEF

Nadere informatie

Hogeschool Bedrijfsmanagement, Educatie en Techniek

Hogeschool Bedrijfsmanagement, Educatie en Techniek Samen opleiden van Leraren Technisch Beroepsonderwijs Hogeschool Bedrijfsmanagement, Educatie en Techniek Samen opleiden van Leraren Technisch Beroepsonderwijs Met bedrijfsleven, beroepsonderwijs en lerarenopleiding

Nadere informatie

De kracht van vakmanschap

De kracht van vakmanschap De kracht van vakmanschap Presentatie Anky Veldman, voorzitter Btg ZWS Kennisdelingsconferentie 29 maart 2012 Vers van de Pers A. V&VN voorstel beroepsniveau s B. Actieplan Focus op Vakmanschap C. Kenmerken

Nadere informatie

Landelijke ontwikkeling professionalisering MBO. Myriam Lieskamp beleidsmedewerker CNV Onderwijs Master HRM

Landelijke ontwikkeling professionalisering MBO. Myriam Lieskamp beleidsmedewerker CNV Onderwijs Master HRM Landelijke ontwikkeling professionalisering MBO Myriam Lieskamp beleidsmedewerker CNV Onderwijs Master HRM programma Nederland een kenniseconomie Leven lang leren Wat zijn de actuele ontwikkelingen? Wat

Nadere informatie

Duurzaam leren, werken en innoveren

Duurzaam leren, werken en innoveren Duurzaam leren, werken en innoveren 23 april 2015 Faculteit Bèta Sciences and Technology i.s.m. Metaalunie & FME Agenda Organisatie Faculteit Bèta Sciences & Technology en Onderwijsvisie Kennisdeling Werken,

Nadere informatie

Herziening MBO voor leerbedrijven. Versie 1.0 september 2015

Herziening MBO voor leerbedrijven. Versie 1.0 september 2015 Herziening MBO voor leerbedrijven Versie 1.0 september 2015 De presentatie in het kort Het mbo-onderwijs verandert Keuzedelen, nieuw in de mbo-opleiding Kansen voor het bedrijfsleven Het mbo-onderwijs

Nadere informatie

V I S I E D O C U M E N T E X P E R T I S E C E N T R U M M E U B E L

V I S I E D O C U M E N T E X P E R T I S E C E N T R U M M E U B E L V I S I E D O C U M E N T E X P E R T I S E C E N T R U M M E U B E L H E T E X P E R T I S E C E N T R U M M E U B E L I S H É T C E N T R U M I N N E D E R L A N D V O O R L E R E N, W E R K E N E N

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2017 2018 31 511 Beleidsdoorlichting Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Nr. 27 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP Aan de Voorzitter

Nadere informatie

- Ontwikkelingen arbeidsmarkt - Human Capital Agenda / Zorgpact - Sectorplan

- Ontwikkelingen arbeidsmarkt - Human Capital Agenda / Zorgpact - Sectorplan - Ontwikkelingen arbeidsmarkt - Human Capital Agenda / Zorgpact - Sectorplan Annette de Groot, directeur Utrechtzorg Erna Laclé, projectleider sectorplan IVVU, 8 september 2015 Missie Utrechtzorg Bijdragen

Nadere informatie

Visie op Loopbaanoriëntatie en begeleiding

Visie op Loopbaanoriëntatie en begeleiding Visie op Loopbaanoriëntatie en begeleiding regio s-hertogenbosch en omgeving LOB is een verzameling van activiteiten binnen een loopbaangerichte leeromgeving om jongeren actief te laten werken aan hun

Nadere informatie

FIGURES, FACTS & TRENDS

FIGURES, FACTS & TRENDS FIGURES, FACTS & TRENDS Scholingstrajecten voor immigranten, groep gemotiveerde, vaak hoog opgeleide statushouders INSTROOM VANUIT MEERDERE PERSPECTIEVEN Reguliere instroom vanuit VMBO naar BOL-opleidingen

Nadere informatie

VRIJHEID IN BEWEGING

VRIJHEID IN BEWEGING VRIJHEID IN BEWEGING Vakkanjer Challenge 2019 Vmbo-leerlingen aan de slag voor het Nationaal Comité 4 en 5 mei! VAKKANJERS Geven jouw leerlingen vrijheid een compleet nieuwe dimensie? Vmbo ers ontdekken

Nadere informatie

2 0 APR. 20,s. Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

2 0 APR. 20,s. Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Aan de voorzitter van de Sociaal-Economische Raad T.a.v. Mevrouw M. Hamer Postbus 90405 2509 LK Den Haag Middelbaar

Nadere informatie

Het MBO naar 2025: twee verhaallijnen

Het MBO naar 2025: twee verhaallijnen Het MBO naar 2025: twee verhaallijnen Een achtergronddocument voor een verkenning van de toekomst Woerden, 29 april 2015 Titel : Het MBO naar 2025: twee verhaallijnen. Een achtergronddocument voor een

Nadere informatie

Curriculumplanner burgerschap

Curriculumplanner burgerschap Team Opleiding Niveau Curriculumplanner burgerschap Module 1 De visie en doelen m.b.t. burgerschap Module 2 Aanknopingspunten tussen burgerschap en het kwalificatiedossier Module 3 Inrichting burgerschapsonderwijs

Nadere informatie

MBO HBO. Maritieme techniek. Deeltijdopleidingen voor professionals WWW.STC-GROUP.NL

MBO HBO. Maritieme techniek. Deeltijdopleidingen voor professionals WWW.STC-GROUP.NL MBO HBO Maritieme techniek Deeltijdopleidingen voor professionals WWW.STC-GROUP.NL DEELTIJD MBO- EN HBO-OPLEIDINGEN Nederlandse scheeps- en jachtwerven horen tot de absolute wereldtop. De voorsprong op

Nadere informatie

Herziening MBO voor leerbedrijven. Versie 1.0 juli 2015

Herziening MBO voor leerbedrijven. Versie 1.0 juli 2015 Herziening MBO voor leerbedrijven Versie 1.0 juli 2015 De presentatie in het kort Het mbo-onderwijs verandert Keuzedelen, nieuw in de mbo-opleiding Kansen voor het bedrijfsleven Het mbo-onderwijs verandert

Nadere informatie

Batouwe Masterplan MEI Zuid-Holland

Batouwe Masterplan MEI Zuid-Holland Begeleidingsinstrument voor de praktijkopleider MEI 13 februari 2019 Martin van Gent Workshop Welkom MEI (wat, wie, hoe) Regioprofiel Inzoomen in de Beoordelingsformulieren Wat is het MEI Zuid- Holland?

Nadere informatie

Teacher Academy. Sebastiaan Smit Projectleider Jet-Net. Youssef Oualhadj Beleidsmedewerker OCW

Teacher Academy. Sebastiaan Smit Projectleider Jet-Net. Youssef Oualhadj Beleidsmedewerker OCW 1 Teacher Academy Sebastiaan Smit Projectleider Jet-Net Youssef Oualhadj Beleidsmedewerker OCW André van Aperen Coordinator Jet-Net & Onderwijs, Shell in Nederland 2 Achtergrond Techniekpact: kiezen, leren

Nadere informatie

Ontwikkeling BBL. FNV, Amsterdam, 12 april 2016 Ruud Baarda

Ontwikkeling BBL. FNV, Amsterdam, 12 april 2016 Ruud Baarda Ontwikkeling BBL FNV, Amsterdam, 12 april 2016 Ruud Baarda Ontwikkeling BBL 1990-2015 leerweg 1990 1991 1992 1996 1997 1998 1999 2000 bbl 136111 135767 133380 110459 127511 128241 140020 150713 bol 332295

Nadere informatie

Prima plan, maar meer tijd graag!

Prima plan, maar meer tijd graag! Debat over de gevolgen van het actieplan Focus op Vakmanschap Prima plan, maar meer tijd graag! Het actieplan Focus op Vakmanschap heeft het nodige in beweging gebracht en de huidige politieke ontwikkelingen

Nadere informatie

2 Kracht van het Nederlandse stelsel van beroepsonderwijs

2 Kracht van het Nederlandse stelsel van beroepsonderwijs 2 Kracht van het Nederlandse stelsel van beroepsonderwijs De OECD heeft zich recent lovend uitgesproken over het Nederlandse middelbaar beroepsonderwijs 1. Het systeem heeft er mede toe bijgedragen dat

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag.. Datum 3 maart 2014 Betreft Uitwerking Begrotingsafspraken 2014

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag.. Datum 3 maart 2014 Betreft Uitwerking Begrotingsafspraken 2014 >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag.. Financieel-Economische Zaken IPC 5350 Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375

Nadere informatie

VMBO en dan. Vernieuwde kwalificatiestructuur in het MBO. 30 mei 2013

VMBO en dan. Vernieuwde kwalificatiestructuur in het MBO. 30 mei 2013 VMBO en dan Vernieuwde kwalificatiestructuur in het MBO 30 mei 2013 Kennismaken Calibris: kenniscentrum voor leren en werken Erkennen stageplekken Ontwikkelen kwalificatiedossiers Myrthe Nieuwenhuizen

Nadere informatie

Workshop: ROC als bedrijfsopleider Wel.. Of niet?

Workshop: ROC als bedrijfsopleider Wel.. Of niet? Workshop: ROC als bedrijfsopleider Wel.. Of niet? Margriet Snellen Beleidsadviseur Opleidingen ActiZ 6 november 2014 Welkom Wie ben ik? Wie bent u? De workshop? Wanneer ben je een bedrijfsopleider? Doelgroep:

Nadere informatie

Praktijkleren in de praktijk Voor iedereen een passende werkplek met een passende leerroute

Praktijkleren in de praktijk Voor iedereen een passende werkplek met een passende leerroute Praktijkleren in de praktijk Voor iedereen een passende werkplek met een passende leerroute vergroten kansen op de arbeidsmarkt voor vso/pro/mbo, werkzoekenden en werkenden zonder startkwalificatie Personeel

Nadere informatie

Arbeidsmarktontwikkelingen in de techniek. Andries de Grip

Arbeidsmarktontwikkelingen in de techniek. Andries de Grip Arbeidsmarktontwikkelingen in de techniek Andries de Grip Expert meeting Arbeidsmarkt ingenieurs, 11 april 2018 Huidige arbeidsmarktsituatie Werkloosheid onder schoolverlaters, 2016 Techniek % Economie

Nadere informatie

Agenda Onderwijs & Opleiding

Agenda Onderwijs & Opleiding Agenda Onderwijs & Opleiding maart 2016 De Agenda Onderwijs & opleiding van Bouwend Nederland vormt het beleidskader voor alle verenigingsonderdelen van Bouwend Nederland. Het legt de ambities en doelstellingen

Nadere informatie

Uitgelezen kans voor samenwerking tussen mbo en lerarenopleiding!

Uitgelezen kans voor samenwerking tussen mbo en lerarenopleiding! Congresbijdrage symposium Velon-conferentie, 11 maart 2013 Meesterschap en vakmanschap van mbo-docenten. Uitgelezen kans voor samenwerking tussen mbo en lerarenopleiding! 1. Samenvatting, context symposium

Nadere informatie

SAMENVATTING INVENTARISATIE CRISISMAATREGELEN TECHNIEKTALENT.NU

SAMENVATTING INVENTARISATIE CRISISMAATREGELEN TECHNIEKTALENT.NU SAMENVATTING INVENTARISATIE CRISISMAATREGELEN TECHNIEKTALENT.NU INVENTARISATIE VAN DE STIMULERINGSMAATREGELEN VOOR DE INSTROOM EN HET BEHOUD VAN LEERLINGEN VOOR DE TECHNISCHE SECTOR Martijn Röfekamp Kim

Nadere informatie

Samen voor meer technisch en LS&H geschoolde leerlingen

Samen voor meer technisch en LS&H geschoolde leerlingen Samen voor meer technisch en LS&H geschoolde leerlingen Inleiding Wat speelt er? Er is veel werkgelegenheid in technische sectoren die belangrijk zijn voor de Nederlandse economie. Zonder vakbekwame technici

Nadere informatie

Meer mbo-ers in de techniek: Op het Da Vinci College stijgt het aantal techniekstudenten met 7%. In Gorinchem is de instroom in de techniek stabiel.

Meer mbo-ers in de techniek: Op het Da Vinci College stijgt het aantal techniekstudenten met 7%. In Gorinchem is de instroom in de techniek stabiel. Jaarverslag 2013 1 Inleiding en doelstellingen: Voor u ligt het tweede jaarverslag van de Stichting Vrienden van het Vakcollege Techniek Gorinchem Wijk en Aalburg. De Stichting is een opleidingspartner

Nadere informatie

Terugkoppeling monitor subsidieregeling Versterking samenwerking lerarenopleidingen en scholen 2013-2016

Terugkoppeling monitor subsidieregeling Versterking samenwerking lerarenopleidingen en scholen 2013-2016 Terugkoppeling monitor subsidieregeling Versterking samenwerking lerarenopleidingen en scholen 2013-2016 Beginmeting 2014 Portret samenwerkingsverband P029 Opdrachtgever: ministerie van OCW Utrecht, september

Nadere informatie

De TL (G) in 21 e eeuw.

De TL (G) in 21 e eeuw. De TL (G) in 21 e eeuw. Koers Platform TL 90 GTL/Mavo-scholen vormen samen het Platform TL Doelstelling: In verscheidenheid werken aan twee hoofdzaken: School is meer dan een diploma-instituut School is

Nadere informatie

INSTROOM PERSONEEL Programma Uitdaging in uw bedrijf? Stand van zaken In de praktijk Bestaande initiatieven Nood aan meer?

INSTROOM PERSONEEL Programma Uitdaging in uw bedrijf? Stand van zaken In de praktijk Bestaande initiatieven Nood aan meer? INSTROOM PERSONEEL Programma Uitdaging in uw bedrijf? Stand van zaken In de praktijk Bestaande initiatieven Nood aan meer? Welkom UITDAGING IN UW BEDRIJF? Welkom STAND VAN ZAKEN Situatie vandaag Steeds

Nadere informatie

Presentatie Oudere werkzoekenden 20 februari 2018

Presentatie Oudere werkzoekenden 20 februari 2018 Presentatie Oudere werkzoekenden 20 februari 2018 Project Oudere werkzoekenden In 2016 vervolgopdracht van het POHO Arbeidsmarkt aan Kenniskring: regionaal en doelgericht plan van aanpak, gericht op beeldvorming.

Nadere informatie

Tot de doelgroep van de maatregelen in deze brief behoren jongeren uit de volgende vier groepen:

Tot de doelgroep van de maatregelen in deze brief behoren jongeren uit de volgende vier groepen: Bijlage 1 Tot de doelgroep van de maatregelen in deze brief behoren jongeren uit de volgende vier groepen: 1. Jongeren uit het praktijkonderwijs (pro) en het voortgezet speciaal onderwijs (vso, profiel

Nadere informatie