Gepersonaliseerd onderwijs: is maatwerk in de beroepskolom mogelijk?

Transcriptie

1 Gepersonaliseerd onderwijs: is maatwerk in de beroepskolom mogelijk? VMBO-congres Marc van der Meer Ede, 20 januari 2015

2 Inhoudsopgave - Deel 1. Toerustingsagenda beroepsonderwijs - Deel 2. gepersonaliseerd leren in de beroepskolom - Deel 3. Arbeidsmarkt en beroepsonderwijs - Agenda: onderzoek, professionalisering, innovatie

3 Deel 1. De toerustingsagenda van het (beroeps)onderwijs Europa 2020: Better skills for better jobs Marianne Thyssen: job creation is our most urgent task.we need to further invest in people to better educate, train and activate them (Brussel, 15/1/2015). De leerling centraal? De docent centraal?

4 DENKOEFENING Van systeem naar individu: Wat hebben mensen nodig om voldoende toegerust te zijn voor de veranderende arbeidsmarkt van de 21 e eeuw? Baan voor het leven bestaat veelal niet meer Transities: tussen banen, tussen werken, leren en verzorgen Nieuwe sociale risico s BronJudith van der Veer, Marc van der Meer, Anton Hemerijck, 2014 Faculteit der Sociale Wetenschappen

5 DE TOERUSTINGSAGENDA VAN HET ONDERWIJS: EEN PAKKET SOCIALE INVESTERINGEN 1. Onderwijs als fundament ( stock ): kwalitatief hoogstaand basisonderwijs en beroepsonderwijs 2. Regelingen die transities versoepelen ( flow ): leerwerktrajecten, post-initiële om- en bijscholing; regelingen voor ouders, mantelzorgers (voor, tussen en naschools) 3. Een vangnet ( buffer ): sociale bescherming blijft cruciaal, maar samen met re-integratie op maat 4. Bron Judith van der Veer, Marc van der Meer, Anton Hemerijck, 2014

6 Bron Infographic: OCW 2014

7

8 OECD: Skills beyond School november Nederland heeft sterk publiek-privaat stelsel van beroepsonderwijs 2...waarin voldoende wordt geïnvesteerd 3. met voldoende aandacht voor werkplekleren 4. met een vitaal stelsel van niet-bekostigd onderwijs 5. dit stelsel is adaptief: associate degree

9 5 uitdagingen voor Nederland (OECD, 2014) 1. Problemen BPV, teruggang BBL? 2. Noodzakelijke upgrading docententeams! 3. Integreer MBO 1 en MBO 2! 4. LLL: publieke aanbod deeltijdmodules verschraalt 5. Ontwikkel een doorlopende leerlijn

10 Gepersonaliseerd leren: wat is nu de probleemstelling? Spanning tussen ambitie van gepersonaliseerd onderwijs en feitelijke sterk gestandaardiseerde onderwijs Er is wens van flexibele specialisatie, maar er zijn ook flexibele leerroutes! ICT-bevordert dat. Kernpunt: risico-leerling vraagt andere aanpak dan verborgen talent. Toerustingsagenda! Dennis en Tamara. Afgeleid: welke docentencapaciteit zetten we in?

11 Trends VMBO/ MBO: leerlingen stemmen met voeten VMBO ( ): Groei havo en vwo ten koste van VMBO, maar daling VMBO tot stand gebracht Sterke terugloop basisberoepsgericht, groei theoretische leerweg Binnen vmbo: meer afstroom, minder opstroom, meer zittenblijvers. Doorstroom vmbo naar mbo: Einde drempelloze overgang: entree-eisen bij MBO 2. MBO ( ): Kleine krimp (met verschillen per school), kleine groei techniek Sterke teruggang BBL Teruggang deelname volwassenen HBO/WO: Sterke groei hoger onderwijs

12 Overeenkomsten en verschillen in de curriculumaanpassing Overeenkomstig: Basis Profiel Keuze Nogal verschillend: VMBO: tien profielen MBO: 176 kwalificaties, 450 dossiers HBO: geaccrediteerde opleidingen

13 Introductie van keuzedelen vmbo-mbo (bron: SBB) Keuzedeel vmbo Doel: verdieping of verbreding Gekoppelde keuzedeel mbo binnen kwalificatie Doel: verdieping of verbreding Omvang: 4 keuzedelen voor totaal ca. 50 % van de studielast beroepsgerichte vakken Omvang gemiddeld 100 lesuur per keuzedeel. Verplicht voor diplomering Vermeld op diploma Omvang: 15 % van de totale studielast Omvang per keuzedeel: 240 uur studielast of meervoud (max 960) Niet verplicht voor diplomering Vermeld op diploma na realisatie

14 Kwalificatiedossiers MBO (Bron: SBB) 176 Kwalificatiedossiers bevorderen doelmatig onderwijs en leven lang leren Keuzedelen daarbinnen:.. bieden mogelijkheid flexibiliteit.. maken crossovers mogelijk.. bevorderen profilering,.. kunnen innovatie bevorderen.. steunt (regionaal) overleg onderwijs-arbeidsmarkt: wát is relevant?.. kan doorstroom vmbo-mbo(-hbo) te versterken.. ondersteunt examinering.. heeft civiel effect.

15 De afbeelding kan momenteel niet worden weergegeven. Trouw artikel 19 september 2014 Oorsp. titel: Bestendigen en Bijsturen!

16 Aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt: - Onderkant: Onderwijszorgstructuur - Toenemende entree-eisen - Jeugdwerkloosheid, baanverlies - De startkwalificatie als begin of eindpunt? - Bovenkant: onderwijs als bouwblok voor innovatie? - Smart industry (NL) of Industrie 4.0 (Dld) - Aansluiting mbo-hbo-arbeidsmarkt (AD-programma s) - Doorlopende leerlijn (vgl. Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland)

17 Co-makership onderwijs-bedrijfsleven, bron Smulders, Hoeve, Van der Meer, 2013.

18

19 Lerarenagenda beroepsonderwijs: 7 punten van aandacht 1. (Zij)-instroom en lerarenopleiding 2. Scholing en mobiliteit 3. Factoren die prestaties bepalen 4. Leerplanontwikkeling en kwalificatiestructuur 5. Beroepsanalyse van de externe arbeidsmarkt 6. Werkplekleren 7. Upgrading praktijkinstructeurs Bron: Marc van der Meer: Vakmensen en bewust vertrouwen, oratie Tilburg.

20 Slot: Een lerend, zich vernieuwend systeem veronderstelt experimenteerruimte en systematische terugkoppeling En ook: vakmensen en bewust vertrouwen Web: Tel: