Leerlingenstromen in het middelbaar beroepsonderwijs Leergang mbo

Transcriptie

1 Leerlingenstromen in het middelbaar beroepsonderwijs Leergang mbo Anneke Westerhuis 9 mei 2017

2 drie thema s: doorstroom in het onderwijsstelsel loopbaanpatronen in en rond het mbo doorstroom en de toekomst van het mbo

3 wat bepaalt de onderwijsloopbaan van leerlingen? De opbouw van een stelsel (de indeling, selectiemomenten en -criteria) De dynamiek van de beroepsuitoefening (ontwikkeling van het aanbod en op de arbeidsmarkt, veranderingen in beroepen) Individuele factoren (ambities en talenten van leerlingen) Sociale omgeving (beschikbaarheid van informatie, netwerken, kennis van sociale codes) Voorbeeld: de doorstroom van niveau 2 naar niveau 3

4 kernfuncties van het (beroeps)onderwijs volgens sociologen Selecteren: sorteren op talent Kwalificeren: voorbereiden op beroepsuitoefening Socialiseren: voorbereiden op deelname aan de samenleving

5 kernfuncties van het (beroeps)onderwijs volgens sociologen Selecteren: sorteren op talent, vanuit welk perspectief? Kwalificeren: voorbereiden op beroepsuitoefening, welke beroepsuitoefening? Socialiseren: voorbereiden op deelname aan de samenleving, als???

6 internationale kritiek op het Nederlandse onderwijsstelsel (OECD) door de vroege selectie (12 jaar) hebben leerlingen geen gelijke startkansen vanwege grote invloed van het ouderlijk milieu door de vroege arbeidskwalificatie weinig doorstroom naar het hbo: kost veel extra tijd en vanwege aansluitingsproblemen) te veel nadruk op directe inzetbaarheid; lage jeugdwerkloosheid, maar minder flexibel inzetbaar op de langere termijn, risico van tunnelvisie

7 Het kan ook anders..

8 tegenargument van Nederland bij ons kun je stapelen! de vroege selectie weerhoudt de volgende generatie leerlingen er niet van op een hoger niveau te beginnen (opwaartse beweging) en dus lost het probleem zichzelf op vanwege het stapelen en de opwaartse beweging

9 doorstroom hoe het beleid het graag ziet

10 doorstroom in de praktijk

11 doorstroom als herkansing: opwaartse correcties In elke generatie starten meer leerlingen in het voortgezet onderwijs op een hoger niveau (historisch perspectief, kan dat zo doorgaan?) wat zijn de gevolgen voor het mbo? (instroom uit het vmbo, positie van mbo4) het mbo zelf als mogelijkheid voor herkansing (omvang, opbrengsten)

12 de opwaartse beweging in historisch perspectief

13 de verwachte deelname voortgezet onderwijs (derde leerjaar, )

14 de opwaartse trend in het vo: deelname vmbo

15 de opwaartse trend in het vo: deelname havo

16 de opwaartse beweging in het voortgezet onderwijs (derde leerjaar) 05/06 15/16 Totaal Pro 2,8 2,9 Vmbo-bl/kl 30,8 25,1 Vmbo-gl/tl 24,9 27,6 Havo 18,9 21,2 Havo/vwo 3,1 2,3 Vwo 19,6 20,9

17 effect van de opwaartse beweging op de doorstroom van het vmbo naar het mbo Vmbo-instroom in het mbo naar mbo-niveau Instroom mbo cohort 05/06 Instroom mbo cohort 15/16 Niveau1 Niveau 2 Niveau 3 Niveau 4 Totaal ,2% 35,0% 18,2% 40,6% 100% ,6% 25,7% 22,4% 48,3% 100%

18 de keerzijde: neem de mbo-instroom op niveau 4 Vooropleiding aantal % aantal % VSO 0 0, ,3 Onderbouw VO 65 0,1 79 0,1 Vmbo bl 316 0, ,6 Vmbo kl , ,5 Vmbo gl , ,1 Vmbo tl , ,8 Vo , ,6 Havo 4/5 zonder diploma , ,5 Havo 5 met diploma , ,4 Vwo 4/5/6 zonder diploma 132 0, ,3 Vwo 6 met diploma 47 0,1 29 0,0 Hbo , ,1 Totaal

19 krimpt het mbo? de totale instroom daalt, hoe komt dat? Totale instroom in het mbo naar mbo-niveau Niveau1 Niveau 2 Niveau 3 Niveau 4 Totaal Instroom mbo cohort 05/ ,2% 32,0% 20,9% 37,9% 100% Instroom mbo cohort 14/ ,4% 24,5% 22,1% 46,1% 100%

20 de ontwikkeling van de instroom op niveau 2 (<23jr)

21 doorstroom en stapelen in het mbo

22 stapelen op niveau 2, omvangrijk en steeds meer succesvol ongeveer gelijk gebleven c met 12% toegenomen d

23 stapelen in de beroepsonderwijskolom Cohort vmbo Instroom hbo % Instroom hbo % Basisberoepsgerichte leerweg Kaderberoepsgerichte leerweg ,6 Gemengde leerweg Theoretische leerweg ,1

24 toekomstscenario s: de arbeidsmarkt als uitgangspunt? afname van routinewerk, manueel en cognitief, drijft de onderwijsvraag verder naar boven verticalisering van onderwijsloopbanen; stapelen als risicofactor (wisselend beleid, meer zekerheid, investeren in schaduwonderwijs) devaluatie van de ruilwaarde van mbo-diploma s op niveau 1 en 2; niet iedereen kan stapelen, druk op de onderkant van de arbeidsmarkt ontstaan twee typen mbo ers: een zorggroep en talentgroep? Hoe komt de zorggroep aan werk? effecten van de opwaartse trend op het mbo; wordt het hbo de norm?

25 meer weten?