Rapport over het aanbod kinderopvang voor baby s en peuters in Gent 2017

Transcriptie

1 Rapport over het aanbod kinderopvang voor baby s en peuters in Gent 2017

2 Beste lezer, De cijfers in dit rapport bewijzen het: in 2017 slaagden we er met de Gentse Kinderopvang in om het opvangaanbod op niveau te houden. Met een dekkingsgraad van 50 % behaalt Gent een zeer behoorlijk score tussen de Vlaamse centrumsteden. Gent blijft echter alert om niet het slachtoffer van haar eigen daadkracht te worden. We blijven de hogere overheden overtuigen dat bijkomend investeren in kinderopvang in Gent noodzakelijk is. In 2017 voorzag Stad Gent, in afwachting van bijkomende middelen vanuit de bevoegde Vlaamse Overheid, zelf in bijkomende financiering voor 85 inkomensgerelateerde opvangplaatsen in onze stad. Daardoor kon Gent een stijging van het aandeel plaatsen met een opvangprijs op basis van het inkomen van de ouders realiseren: van 79,8 % naar 82,4 %. Bij de onthaalouders merken we in Gent, net als in de rest van Vlaanderen, een dalende trend van het aantal plaatsen. Tegelijkertijd maken steeds meer zelfstandige onthaalouders de overstap naar een (stedelijke) Dienst voor Onthaalouders. Als we uitgaan van het Vlaamse gemiddelde (64 % van de ouders met kinderen tussen 0 en 3 jaar maakt gebruik van de kinderopvang, elke plek is goed voor 1,29 kinderen) lijkt, mathematisch, de nood aan opvang in Gent afgedekt. Maar, nog niet alle ouders kunnen terecht in de opvanglocatie van hun voorkeur. En, de opvangplaatsen zijn niet evenredig gespreid over de deelgebieden. In vijf deelgebieden is de dekkingsgraad onder de 33 %. Vier van deze vijf deelgebieden scoren bovendien hoog in de armoede-index. Bovendien blijft ook de nood aan kinderopvang met een opvangprijs volgens het inkomen hoog. Tot slot, vervult Gent een sterke centrumfunctie op vlak van tewerkstelling en onderwijs. Dus stelt de vraag zich of Gent niet een hogere nood heeft aan opvangplaatsen, dan het gemiddelde in Vlaanderen? Om de zoektocht van ouders naar een kinderopvangplaats makkelijker te maken, richtten we in 2017 het Kinderopvangpunt Gent op. Ouders vinden daar het volledige opvangaanbod in hun buurt en kunnen hun opvangvraag bij 5 initiatieven registreren. Dankzij dit Kinderopvangpunt Gent zullen we nog beter zicht krijgen op de reële opvangnood in onze stad én op wijkniveau. De prioritaire aandacht voor het uitbreiden van, bij voorkeur inkomensgerelateerde, kinderopvang moet volgehouden worden. Het stadsbestuur zal daar ook aan blijven bijdragen. Enerzijds door zelf te investeren in nieuwe opvangplaatsen. En anderzijds, door als regisseur van de kinderopvang in Gent, ook de partners te ondersteunen en de toewijzing van de broodnodige subsidies vanuit Vlaanderen in overleg met de sector in goede banen te leiden. Bedankt aan de medewerkers van Dienst Kinderopvang, Dienst Data en Informatie Stad Gent, en Kinderopvang West Kind en Gezin voor de goede samenwerking. We zijn trots dat we dit Rapport over het aanbod kinderopvang voor baby s en peuter in Gent voor de elfde keer aan u kunnen voorleggen. Elke Decruynaere Schepen van Onderwijs, Opvoeding, en Jeugd Lieve De Bosscher Directeur Dienst Kinderopvang 2

3 Inhoud Voorwoord Aantal 0 2 jarigen in Gent op 31/12/ Geboortecijfer Aantal 0-2 jarigen Prognose voor het aantal 0-2 jarigen tot Het opvangaanbod in Gent Totaal aanbod en het aandeel van Dienst Kinderopvang Stad Gent Aandeel van de Dienst Kinderopvang Stad Gent Evolutie van het opvangaanbod Aanbod aan opvangplaatsen naar aard van de opvang Opvangaanbod naar type organisator Dekkingsgraad opvangplaatsen voor baby s en peuters in Gent Dekkingsgraad van de inkomensgerelateerde opvangplaatsen voor baby s en peuters in Gent Toegankelijkheid van de kinderopvang voor gezinnen met minder kansen Berekening van het nodige aantal opvangplaatsen Berekening van het nodige aantal inkomensgerelateerde opvangplaatsen Besluit

4 1. Aantal 0 2 jarigen in Gent op 31/12/ Geboortecijfer Van 2011 tot 2013 was er voor het eerst in lange tijd een lichte daling van het geboortecijfer. Na een kleine stijging in 2014 en een daling in 2015 blijft het voorlopig onbeslist en status quo tov vorig jaar. Grafiek 1 Evolutie aantal geboortes Gent, toestand op 31/12/2016. Bron: Bevolkingsregister Stad Gent 1.2 Aantal 0-2 jarigen Ondanks dit status quo zien we dat, in tegenstelling tot het migratiesaldo (gezinnen met jonge kinderen die buiten de stad gaan wonen), maar vooral door de stijging van het aantal 2-jarigen, het totaal aantal kinderen tussen 0 en 3 jaar is toegenomen met 31 kinderen. 0,45 0,4 0,35 0,3 0,25 0,2 0,15 0,1 0,05 0-0,05 0j 1j 2j totaal gent Grafiek 2 Procentuele groei van de 0-2 jarigen en de totale bevolking in Gent tov 1999, toestand op 31/12/2016. Bron: Bevolkings- en Wachtregister Stad Gent. 4

5 Saldo Binnenstad Bloemekenswijk Brugse Poort - Rooigem Dampoort Drongen Elisabethbegijnhof - Papegaai Gentbrugge Kanaaldorpen en - zone Ledeberg Macharius - Heirnis Mariakerke Moscou - Vogelhoek Muide - Meulestede - Afrikalaan Nieuw Gent - UZ Oostakker Oud Gentbrugge Rabot - Blaisantvest Sint Amandsberg Sint Denijs Westrem Sluizeken - Tolhuis - Ham Stationsbuurt Noord Stationsbuurt Zuid Watersportbaan - Ekkergem Wondelgem Zwijnaarde TOTAAL GENT Tabel 1: 0-2 jarigen in BR en WR: aantal per wijk (31/12/ /12/2016). Bron : Bevolkings- en Wachtregister Stad Gent De deelgebieden met het grootste aantal 0-2 jarigen zijn Brugse Poort/Rooigem, Sint Amandsberg, Dampoort en Wondelgem (zie kaart: gebieden met +510 kinderen ingekleurd) In grafiek 3 zien we de evolutie van het aantal kinderen per deelgebied tussen 2007 en 2017 met de deelgebieden Wondelgem en Brugse Poort/Rooigem als uitschieters in aangroei. 5

6 grafiek 3: de evolutie van het aantal kinderen per deelgebied tussen 2007 en 2017 Kaart 1: 0 2 jarigen [aantal] per wijk, op 31/12/2016. Bron: Bevolkingsregister Stad Gent 6

7 Prognose voor het aantal 0-2 jarigen tot De studiedienst van de Vlaamse regering voerde onderstaande prognose uit. De prognose gaat er van uit dat het aantal geboortes zal blijven stijgen tot 2021 en het aantal 0-2 jarigen dus zal blijven stijgen tot Deze prognose duidt op het blijvende belang om in voldoende opvangplaatsen te voorzien j 1j 2j Grafiek 4: Evolutie en prognose 0-2 jarigen, toestand 31/12/2016. Bron: Stad Gent (Bevolkingsregister) en Studiedienst Vlaamse Regering (Prognoses) 7

8 2. Het opvangaanbod in Gent op 01/04/ Totaal aanbod en het aandeel van Dienst Kinderopvang Stad Gent aantal opvangplaatsen opvang baby s en peuters opvangcapaciteit van de Dienst Kinderopvang (incl. Dienst Onthaalouders) saldo saldo Binnenstad Bloemekenswijk Brugse Poort - Rooigem Dampoort Drongen Elisabethbegijnhof - Papegaai Gentbrugge Kanaaldorpen en -zone Ledeberg Macharius - Heirnis Mariakerke Moscou - Vogelhoek Muide - Meulestede - Afrikalaan Nieuw Gent - UZ Oostakker Oud Gentbrugge Rabot - Blaisantvest Sint Amandsberg Sint Denijs Westrem Sluizeken - Tolhuis - Ham Stationsbuurt Noord Stationsbuurt Zuid Watersportbaan - Ekkergem Wondelgem Zwijnaarde Eindtotaal Tabel 2: Opvangcapaciteit voor baby s en peuters in Gent naar deelgebied en het aandeel van de Dienst Kinderopvang Stad Gent in de totale opvangcapaciteit op 01/04/2017. Bron: Kind & Gezin - standaardcapaciteit van de opvanglocaties op grondgebied Gent op 01/04/ De voorschoolse opvangcapaciteit van de Dienst Kinderopvang Stad Gent (DiKo) omvat de capaciteiten van: - De onthaalouders verbonden aan de dienst voor onthaalouders van Stad Gent (DIKO) - De kinderdagverblijven van de Stad Gent De totale voorschoolse opvangcapaciteit omvat de capaciteiten van: - De dienst kinderopvang van Stad Gent (zie voorgaande opsomming) - De kinderdagverblijven georganiseerd door private organisatoren. - De onthaalouders verbonden aan de private diensten voor onthaalouders - De zelfstandige onthaalouders 8

9 Op 1 april 2017 waren er in Gent opvangplaatsen voor kinderen tot 3 jaar. Dit is een lichte stijging met 24 plaatsen tov De formele kinderopvang kent 2 soorten opvang: de gezinsopvang met maximaal 8 tegelijk aanwezige kinderen (de huidige onthaalouders) en de groepsopvang met minimaal 9 tegelijk aanwezige kinderen (de huidige kinderdagverblijven). Elke groepsopvang heeft dezelfde vergunningsen kwaliteitsvoorwaarden, net als elke gezinsopvang. De verschuivingen van het aantal plaatsen binnen de deelgebieden (saldo) zijn voornamelijk toe te schrijven aan wijzigingen bij de onthaalouders (stoppers en nieuwkomers, verhuizingen). Bij de kinderdagverblijven zijn deze te verklaren door de komst van nieuwe initiatieven (2), het stopzetten of de verhuis van bestaande locaties. De grotere saldi in de wijken Brugse Poort/Rooigem en Watersporbaan/Ekkergem zijn te verklaren door de tijdelijke herhuisvesting van het kinderdagverblijf De Bron (voorheen Bevrijdingslaan) naar de huidige locatie op de Jan Palfijnsite. In 2018 zal dit kinderdagverblijf terug naar De Bevrijdingslaan verhuizen. 2.2 Aandeel van de Dienst Kinderopvang Stad Gent. Het aantal kinderopvangplaatsen georganiseerd door de Dienst Kinderopvang Stad Gent daalde met 2 plaatsen, dit is te verklaren door een tijdelijke capaciteitsdaling (tijdelijke herhuisvesting) van het kinderdagverblijf De Boekenmolen. Het stadsbestuur van Gent staat met de organisatie van plaatsen in voor 1/4 e van het totaal aantal plaatsen (4.594). 25% dienst kinderopvang andere initiatieven 75% Grafiek 5: Aandeel van de Dienst Kinderopvang Stad Gent in het totate opvangaanbod in Gent Brom: Stad Gent, departement Opvoeding, Onderwijs en Jeugd 9

10 2.3 Evolutie van het opvangaanbod. aantal opvangplaatsen Totaal Grafiek 6: evolutie van het opvangaanbod 2007/2017, Gent. Bron: Kind&Gezin - Stad Gent, departement Onderwijs, Opvoeding en Jeugd 2.4 Aanbod aan opvangplaatsen naar aard van de opvang. In onderstaande tabel geven we de verdeling van het aantal opvangplaatsen volgens de nieuwe indeling conform het decreet voor de opvang van baby s en peuters. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen de opvanglocaties waar ouders een vrije bijdrage betalen, en deze waar ouders een inkomensgerelateerde bijdrage betalen. Deze indeling heeft te maken met het subsidieniveau en de betaalde ouderbijdragen. Het aandeel aan inkomensgerelateerde plaatsen op het totaal aantal plaatsen steeg van 77,5% in 2015 naar 79,8% in 2016 en naar 82,4% dit jaar. Groepsopvang Gezinsopvang Wijken Stad Gent Inkomensgerelateerd vrije bijdrage totaal groepsopvang Inkomensgerelateerd vrije bijdrage totaal gezinsopvang Binnenstad Bloemekenswijk Brugse Poort Rooigem Dampoort Drongen Elisabethbegijnhof Papegaai Gentbrugge Kanaaldorpen en zone Ledeberg Macharius - Heirnis

11 Mariakerke Moscou Vogelhoek Muide Meulestede - Afrikalaan Nieuw Gent - UZ Oostakker Oud Gentbrugge Rabot Blaisantvest Sint Amandsberg Sint Denijs Westrem Sluizeken - Tolhuis Ham Stationsbuurt Noord Stationsbuurt Zuid Watersportbaan Ekkergem Wondelgem Zwijnaarde TOTAAL Tabel 3: Verdeling opvangaanbod naar aard van de opvang. Bron: Kind en Gezin - Stad Gent, departement Onderwijs, Opvoeding en Jeugd 2.5 Opvangaanbod naar type organisator. In onderstaande tabel geven we de evolutie naargelang het type van organisator. Aan de jaarlijkse sterke toename bij de Diensten voor onthaalouders is dit jaar een einde gekomen en is er een daling van 19 plaatsen. Ook bij de zelfstandige onthaalouders wordt zet de dalende tendens van voorgaande jaren zich verder. Dit bevestigt de algemene dalende trend van het aantal onthaalouders in Vlaanderen waarbij de eerste generatie onthaalouders stoppen en er onvoldoende nieuwkomers in hun plaats te treden Dienst Kinderopvang Stad Gent overige organisatoren diensten voor onthaalouders overige onthaalouders Totaal Tabel 4: Verdeling en evolutie van de totale voorschoolse opvangcapaciteit naar type organisator. Bron: Kind&Gezin - Stad Gent, departement Onderwijs, Opvoeding en Jeugd 11

12 opvangaanbod naar type organisator Dienst kinderopvang Stad Gent Diensten voor onthaalouders Totaal Overige organisatoren Overige onthaalouders Grafiek 7: evolutie van het aanbod volgens organisator. Bron: Kind&Gezin - Stad Gent, departement Onderwijs, Opvoeding en Jeugd 2% 21% 25% Dienst kinderopvang Stad Gent Overige organisatoren Diensten voor onthaalouders Overige onthaalouders 52% Grafiek 8: Verdeling opvangaanbod naar type organisator op 01/04/2017. Bron: Kind&Gezin - Stad Gent, departement Onderwijs, Opvoeding en Jeugd 12

13 3. Dekkingsgraad opvangplaatsen voor baby s en peuters in Gent. Met de dekkingsgraad geven we de verhouding weer tussen het totaal aantal 0-2jarigen en de totale opvangcapaciteit (bevolkingsgegevens op 31/12/2017 capaciteit aanbod kinderopvang op 1 april 2017). Tabel 5 geeft het overzicht van de dekkingsgraad per deelgebied en totaal voor Gent. 0-2 jarigen uit het bevolkings- en wachtregister aantal opvangplaatsen voorschoolse opvang dekkingsgraad kinderopvang [%] Binnenstad % 75% 80% Bloemekenswijk % 46% 46% Brugse Poort - Rooigem % 27% 23% Dampoort % 24% 24% Drongen % 52% 58% Elisabethbegijnhof - Papegaai % 39% 38% Gentbrugge % 99% 106% Kanaaldorpen en -zone % 59% 37% Ledeberg % 25% 23% Macharius - Heirnis % 22% 25% Mariakerke % 50% 56% Moscou - Vogelhoek % 44% 42% Muide - Meulestede - Afrikalaan % 37% 33% Nieuw Gent - UZ % 89% 84% Oostakker % 58% 60% Oud Gentbrugge % 22% 21% Rabot - Blaisantvest % 33% 46% Sint Amandsberg % 42% 40% Sint Denijs Westrem % 160% 145% Sluizeken - Tolhuis - Ham % 79% 85% Stationsbuurt Noord % 63% 51% Stationsbuurt Zuid % 80% 79% Watersportbaan - Ekkergem % 39% 59% Wondelgem % 42% 42% Zwijnaarde % 81% 68% totaal % 50% 50% Tabel 5: De verhouding tussen de totale opvangcapaciteit voor baby s en peuters en het aantal 0-2 jarigen (= dekkingsgraad). Bron: Kind&Gezin - Stad Gent, departement Onderwijs, Opvoeding en Jeugd Naar analogie van de vorige jaren, nemen we de Barcelonanorm als minimumnorm. Deze stelt dat er voor 33% van de 0-2 jarigen een opvangplaats voorzien moet zijn. Onderzoek van Kind & Gezin heeft echter uitgewezen dat 64% van de 0-2 jarigen regelmatig gebruik maakt van de formele kinderopvang. Vermoedelijk is dit gebruik in grotere steden nog hoger. De Barcelonanorm kan in de methodiek om de spreiding van de nieuwe plaatsen te bepalen dus hoogstens als indicator worden aangewend. Het is noodzakelijk om te nuanceren op basis van de specifieke elementen die in de stad aanwezig zijn en de specifieke stedelijke problematiek aangeven. 13

14 Binnen een stad verschillen de tewerkstellingsfuncties, kansarmoede-indicatoren, aanwezigheid van activerings- en opleidingscentra, noden om de sociale functie in te vullen, enz en die allemaal samen bepalen de werkelijke en absolute vraag naar opvang. Het mag duidelijk zijn dat een stedelijke problematiek inzake kinderopvang bovendien veel verschilt van de situatie in een landelijke omgeving. De totale dekkingsgraad van Stad Gent is dit jaar stabiel gebleven op 50%, daarmee behaalt de Stad Gent globaal dus ruim de Barcelonanorm. Op wijkniveau is echter het aantal opvangplaatsen en het aantal kinderen anders verdeeld, wat duidelijk zijn neerslag heeft op de dekkingsgraad die over de wijken heel ongelijk gespreid is. Door de grote diversiteit tussen de deelgebieden, zijn er wel gerichte investeringen nodig in een aantal gebieden om in iedere wijk of deelgemeente voldoende opvangplaatsen zou hebben. Een aantal deelgebieden scoren immers nog onder de norm van 33% en vragen dus prioritaire aandacht. Dit zijn in opklimmende volgorde: Oud Gentbrugge (21%), Ledeberg (23%), Brugse Poort-Rooigem (23%), Dampoort (24 %), Macharius-Heinis (25%) en Muide-Meulestede behaalt net 33%. Rabot-Blaisantvest, die vorig jaar net 33% haalde, klimt dit jaar naar 46% In totaal zijn er 14 wijken die niet de 50% dekkingsgraad halen. De deelgebieden met de sterkste stijging in dekkingsgraad zijn Watersportbaan-Ekkergem (+20%) - deze heeft weliswaar te maken met de tijdelijk herhuisvesting van een groter kinderdagverblijf - en Rabot-Blaisantvest (+13%), gevolgd door Ledeberg (+7%) en Mariakerke (+5%). Deelgebieden met een opvallend hoge dekkingsgraad vinden we in de deelgemeenten: St. Denijs Westrem (145%) en Gentbrugge (106%). Deze zijn uiteraard mede sterk bepalend voor de globaal goede score van de Stad Gent. Toch is het niet onwaarschijnlijk om aan te nemen dat ook ouders van buiten de stad Gent (woon-werkverplaatsing) gebruik maken van de opvangcapaciteit in deze deelgemeenten. 4. Dekkingsgraad van de inkomensgerelateerde opvangplaatsen voor baby s en peuters in Gent. Om een indicatie te krijgen van de toegankelijkheid van opvangplaatsen in de diverse wijken, berekenen we de inkomensgerelateerde dekkingsgraad. Dit is de verhouding van het aantal opvangplaatsen met een inkomensgerelateerde ouderbijdrage ten aanzien van het totaal aantal 0-2 jarigen in de wijk. De inkomensgerelateerde dekkingsgraad in 2017 voor totaal Gent is 41 %, wat de stijgende trend van vorig jaar verder zet. Wanneer we de Barcelonanorm op deelgebiedniveau bekijken voor de inkomensgerelateerde plaatsen vallen 8 van de 25 deelgebieden onder de minimumnorm van 33%, 1 deelgebied behaalt net de norm. In 2016 waren er nog 10 gebieden die de norm niet haalden. 14

15 Wijken Stad Gent 0-2 jarigen uit het bevolkings- en wachtregister aantal opvangplaatsen met een inkomensgerelateerde ouderbijdrage [aantal] sociale dekkingsgraad [%] Binnenstad % 80% Bloemekenswijk % 46% Brugse Poort - Rooigem % 21% Dampoort % 17% Drongen % 25% Elisabethbegijnhof - Papegaai % 38% Gentbrugge % 98% Kanaaldorpen en -zone % 18% Ledeberg % 16% Macharius - Heirnis % 25% Mariakerke % 36% Moscou - Vogelhoek % 26% Muide - Meulestede % 33% Afrikalaan Nieuw Gent - UZ % 80% Oostakker % 45% Oud Gentbrugge % 13% Rabot - Blaisantvest % 41% Sint Amandsberg % 33% Sint Denijs Westrem % 77% Sluizeken - Tolhuis - Ham % 85% Stationsbuurt Noord % 35% Stationsbuurt Zuid % 72% Watersportbaan - Ekkergem % 51% Wondelgem % 38% Zwijnaarde % 42% TOTAAL % 41% Tabel 6: het gemiddelde inkomen, het aandeel inkomensgerelateerde opvangplaatsen en de sociale dekkingsgraad. Bronnen: Kind&Gezin - Stad Gent, Bevolkings- en Wachtregister, departement Onderwijs, Opvoeding en Jeugd 15

16 5. Toegankelijkheid van de kinderopvang voor gezinnen met minder kansen. In Tabel 7 geven we de voornaamste indicatoren voor armoede per deelgebied weer: (1) werkloosheidsdruk, (2) gemiddelde netto inkomen per belastingsplichtige, (3) aantal rechthebbenden op een leefloon of equivalent hiervan, (4) percentage éénouder-gezinnen en (5) het aandeel personen van buitenlandse herkomst. Ieder deelgebied vergelijken we per indicator met de gemiddelde score van de stad Gent. Als een gebied slechter scoort (hogere cijferwaarde) dan het algemeen gemiddelde krijgt het een extra punt op deze indicator. De gebieden met de hoogste score over alle indicatoren heen zijn uiteindelijk de gebieden met de hoogste kansarmoede-index. Naast deze score werd ook de dekkingsgraad (zie eerder in dit rapport) opgenomen en werden aantallen met een dekkingsgraad <33% ingekleurd. De wijken die hoogst scoren op de kansarmoede én de dekkingsgraad van 33% niet halen zijn extra ingekleurd Tabel 7: kansarmoedeindicatoren (hoogste worden gearceerd), Gent. Bronnen: Stad Gent, Bevolkings- en Wachtregister, OCMW Gent, VDAB, DWH AM&SB (KSZ). wijknaam Rangschikking kansarmoede-index Kansarmoedeindex / score Dekkingsgraad 2017 Werkloosheidsdruk [%] [2016] Gemiddeld netto inkomen per belastingplichtige [euro] [2013] Aantal rechthebbenden op een RMI of RMH per 1000 inwoners (leefloon - equivalent leefloon) [/1000inwoners] [2015] Percentage eenoudergezinnen [%] [2016] aandeel personen van buitenlandse herkomst [%] [2013] Binnenstad ,62% Bloemekenswijk ,88% Brugse Poort - Rooigem ,25% Dampoort ,84% Drongen ,91% Elisabethbegijnhof - Papegaai ,31% Gentbrugge ,25% Kanaaldorpen en -zone ,73% Ledeberg ,02% Macharius - Heirnis ,35%

17 Mariakerke ,53% Moscou - Vogelhoek ,84% Muide - Meulestede - Afrikalaan ,11% Nieuw Gent - UZ ,56% Oostakker ,05% Oud Gentbrugge ,26% Rabot - Blaisantvest ,56% Sint Amandsberg ,83% Sint Denijs Westrem ,60% Sluizeken - Tolhuis - Ham ,86% Stationsbuurt Noord ,26% Stationsbuurt Zuid ,35% Watersportbaan - Ekkergem ,60% Wondelgem ,76% Zwijnaarde ,00% * Werkloosheidsdruk: is de verhouding van het aantal niet-werkende werkzoekenden t.o.v. de potentiële beroepsbevolking, nl de 18 tot 65 jarigen uit de bevolkingscijfers Globaal kunnen we hieruit besluiten dat zes deelgebieden, op meerdere indicatoren hoog scoren (score 5) en er dus sprake is van risico op armoede voor een groot deel van de daar wonende gezinnen: - Bloemekenswijk - Brugse Poort-Rooigem - Ledeberg - Rabot-Blaisantvest - Muide-Meulestede-Afrikalaan - Nieuw Gent-UZ. Ook bij verdere uitbouw van de opvang voor baby en peuters zal er bijzondere aandacht moeten zijn voor de precaire situatie van deze deelgebieden.van deze zes wijken weten we intussen dat zowel Brugse Poort-Rooigem als Ledeberg de barcelonanorm van 33% dekkingsgraad niet halen, wat hun situatie dus extra gevoelig maakt. 17

18 6. Berekening van het nodige aantal opvangplaatsen. Om na te gaan of het bestaande aanbod aan kinderopvangplaatsen voldoet aan de behoefte wordt een specifieke berekeningswijze gehanteerd, gebaseerd op het gemiddeld gebruik van de kinderopvang in Vlaanderen: - 64 % van de 0-2 jarigen maakt gebruik van formele kinderopvang 1 - de kind/plaats-ratio 2012: 1 opvangplaats wordt gebruikt door 1,29 kinderen (onderzoeksmateriaal van Kind en Gezin 2 ) Uitgaande van de parameters van de Vlaamse overheid zou dit globaal voor de stad Gent betekenen dat er geen tekort aan plaatsen is. Enige voorzichtigheid bij dit besluit is aangewezen gezien het gaat over evoluerende parameters, die in grootsteden kunnen afwijken van de rest van Vlaanderen. Er zijn meerdere indicatoren om aan te nemen dat het gemiddelde gebruik van de opvang in Gent groter is dan 64% gezien: - de tewerkstellingsgraad in grotere steden hoger is dan in meer landelijke gebieden; - werknemers ook steeds langer aan het werk zijn waardoor de opvang door grootouders sterk afneemt; - het aandeel éénouder-gezinnen beduidend hoger is in een stedelijke omgeving; - de stedelijke opvang ook ouders van buiten Gent aan trekt (maar die in stad werken of studeren) Hoewel er op stadsniveau nagenoeg voor elk kind een opvangplaats is gerealiseerd, zien we per deelgebied-niveau (tabel 8) grote verschillen. In 12 deelgebieden is nog een duidelijk tekort aan plaatsen te merken. A B=A*1,29 C D=B*0,64 E=B-D E/1,29 Rijlabels aantal opvangplaatsen 1,29 x de opvangcapaciteit 0-2 jarigen 0-2 jarigen x 50% verschil saldo (2017) Saldo (2016) Binnenstad Bloemekenswijk Brugse Poort - Rooigem Dampoort Drongen Elisabethbegijnhof Minstens één ononderbroken periode van minstens 5 uur per week (7 dagen) voor niet-schoolgaande kinderen en minstens één maal per week (7 dagen) voor kinderen tussen 2,5 jaar en 3 jaar die volledig naar de kleuterschool gaan. 2 Kind en Gezin, Enquêtes inzake het gebruik van opvang voor kinderen onder de 3 jaar, gepubliceerd in 'Het kind in Vlaanderen 2012' - Kind en Gezin. 18

19 Papegaai Gentbrugge Kanaaldorpen en -zone Ledeberg Macharius - Heirnis Mariakerke Moscou - Vogelhoek Muide - Meulestede - Afrikalaan Nieuw Gent - UZ Oostakker Oud Gentbrugge Rabot - Blaisantvest Sint Amandsberg Sint Denijs Westrem Sluizeken - Tolhuis - Ham Stationsbuurt Noord Stationsbuurt Zuid Watersportbaan - Ekkergem Wondelgem Zwijnaarde Totaal Tabel 8: De opvangcapaciteit x de kindratio (1,29), 64% van het aantal 0-2jarigen; het verschil tussen beide cijfers en het saldo aan opvangplaatsen (= het verschil / 1,29). Bronnen: Stad Gent, Bevolkings- en Wachtregister, departement Onderwijs, Opvoeding en Jeugd Stad Gent 19

20 Grafiek 9: Evolutie van het opvangtekort (aantal plaatsen). Bron: Stad Gent, departement Onderwijs, Opvoeding en Jeugd 7. Berekening van het nodige aantal inkomensgerelateerde opvangplaatsen. In het decreet van 20 april 2012 houdende de organisatie van kinderopvang van baby s en peuters stelde de Vlaamse Regering een ambitieuze doelstelling voorop: De kinderopvang wordt in de Vlaamse gemeenschap uitgebouwd met als doel aan alle gezinnen die behoefte hebben aan kinderopvang binnen een redelijke termijn en op een redelijke afstand een kwaliteitsvolle en betaalbare opvangplaats te kunnen aanbieden. Binnen het beschikbare aanbod aan kinderopvang heeft elk gezin met een behoefte aan kinderopvang, recht op kinderopvang. De Vlaamse Gemeenschap beoogt tegen 2016 een aanbod voor minstens de helft van de kinderen jonger dan drie jaar, en vanaf 2020 voor alle gezinnen met een behoefte aan kinderopvang, binnen een afgesproken budgettair kader. Uitgaande van de doelstelling dat er voor 50% van de kinderen een inkomensgerelateerde plaats moet zijn zien we dat in Gent deze doelstelling bereikt wordt. Er is zelfs een positief saldo van 212 inkomensgerelateerde plaatsen. Ook hier is echter te merken dat de verdeling over de deelgebieden ongelijk gespreid is, in veertien gebieden is nog een tekort vast te stellen. 20

21 Wijken Stad Gent aantal IKG opvangplaatsen voorschoolse opvang 1,29 x de opvangcapaciteit 0-2 jarigen in het bevolkings- en wachtregister 0-2 jarigen x 50% verschil saldo (2017) saldo (2016) Binnenstad Bloemekenswijk Brugse Poort - Rooigem Dampoort Drongen Elisabethbegijnhof Papegaai Gentbrugge Kanaaldorpen en -zone Ledeberg Macharius - Heirnis Mariakerke Moscou - Vogelhoek Muide - Meulestede Afrikalaan Nieuw Gent - UZ Oostakker Oud Gentbrugge Rabot - Blaisantvest Sint Amandsberg Sint Denijs Westrem Sluizeken - Tolhuis Ham Stationsbuurt Noord Stationsbuurt Zuid Watersportbaan Ekkergem Wondelgem Zwijnaarde totaal Tabel 9: Het aantal IKG opvangplaatsen, de opvangcapaciteit x de kindratio (1,29), het aantal 0-2jarigen; het aantal 0-2jarigen x 50%, het verschil tussen beide cijfers en het saldo aan opvangplaatsen (= het verschil / 1,29). Bronnen: Stad Gent, Bevolkings- en Wachtregister, departement Onderwijs, Opvoeding en Jeugd Stad Gent 21

22 Samenvattende tabel met dekkingsgraad: nodig aantal plaatsen voor 50% van kinderen een inkomensgerelateerde plaats en score op kansarmoedeindex. Wijken Stad Gent dekkingsgraad 2017 sociale dekkingsgraad berekening van de nodige plaatsen berekening van de nodige IKG plaatsen score kansarmoede index Binnenstad 79,62% 79,62% Bloemekenswijk 45,88% 45,88% Brugse Poort - Rooigem 23,25% 20,80% Dampoort 23,84% 17,26% Drongen 57,91% 24,78% Elisabethbegijnhof - Papegaai 38,31% 38,31% Gentbrugge 106,25% 98,05% Kanaaldorpen en -zone 36,73% 18,37% Ledeberg 23,02% 15,83% Macharius - Heirnis 25,35% 25,35% Mariakerke 55,53% 35,87% Moscou - Vogelhoek 41,84% 25,52% Muide - Meulestede - Afrikalaan 33,11% 33,11% Nieuw Gent - UZ 83,56% 80,05%

23 Oostakker 60,05% 45,45% Oud Gentbrugge 21,26% 13,04% Rabot - Blaisantvest 45,56% 40,56% Sint Amandsberg 39,83% 32,70% Sint Denijs Westrem 144,60% 76,98% Sluizeken - Tolhuis - Ham 84,86% 84,86% Stationsbuurt Noord 51,26% 35,01% Stationsbuurt Zuid 79,35% 72,10% Watersportbaan - Ekkergem 58,60% 50,53% Wondelgem 41,76% 37,99% Zwijnaarde 68,00% 42,22% Tabel 10: Overzicht per wijk van de algemene dekkingsgraad kinderopvang, de sociale dekkingsgraad kinderopvang, het aantal nodige plaatsen, het aantal nodige inkomensgerelateerde plaatsen en de score op de kansarmoede-indicatoren Bronnen: Kind & Gezin, Stad Gent, Bevolkings- en Wachtregister, departement Onderwijs, Opvoeding en Jeugd Stad Gent 23

24 8. Besluit Het aantal 0-2 jarigen in Gent stagneert dit jaar maar zal volgens de prognoses nog stijgen tot Ten opzichte van vorig jaar waren er op 1 april 2017 een aantal plaatsen voor kinderopvang bijgekomen, waardoor de dekkingsgraad stadsbreed op 50% blijft. De barcelonanorm van 33% algemene dekkingsgraad wordt echter in 5 wijken niet gehaald. Een verbetering in vergelijking met vorig jaar toen nog 7 wijken deze norm niet haalden, maar nog steeds een situatie die een inhaalmanoevre vraagt. Bij die vijf wijken zijn ook twee van de vijf wijken die maximaal scoren op de kansarmoedeindicatoren. Ook de berekening van het aantal noodzakelijke opvangplaatsen vertoont dezelfde trend: globaal zijn er voldoende plaatsen (zowel algemeen als inkomensgerelateerde opvangplaatsen) maar in vier deelgebieden (en het gaat om steeds dezelfde gebieden: Brugse Poort-Rooigem, Dampoort, Ledeberg, Oud-Gentbrugge) is het evenwicht nog lang niet bereikt. Binnen de beschikbare plaatsen, is het aandeel inkomensgerelateerde plaatsen naar bijna 83% gestegen. Ten opzichte van het aantal 0-2 jarigen is bedraagt de sociale dekkingsgraad dit jaar 41%, een lichte stijging tov vorig jaar, maar ook hier is het aanbod onevenwichtig verdeeld over de verschillende wijken. Bij verdere uitbouw van de opvang voor baby s en peuters zal dus met deze gegevens rekening gehouden moeten worden. In tabel 10 worden de cruciale gegevens per wijk naast elkaar gezet waarbij de verschillende cijfers vlot naast elkaar gelezen kunnen worden. 24