Aantal 0-3jarigen & aantal voorschoolse opvangplaatsen in Stad Gent

Transcriptie

1 1. Inleiding Aantal 0-3jarigen & aantal voorschoolse opvangplaatsen in Stad Gent Hoe kan de kinderopvang adequaat inspelen op de bevolkingsevolutie? De schepen van Onderwijs en Opvoeding Rudy Coddens gaf de Pedagogische Begeleidingsdienst de opdracht een antwoord op deze vraag te formuleren. Concreet zijn we op wijkniveau op zoek gegaan naar de koppeling tussen het aantal 0-3 jarigen, het aantal beschikbare opvangplaatsen en het aandeel van de Dienst Kinderopvang hierin. Er werd gewerkt met bevolkingsaantallen en capaciteitsgegevens die beschikbaar waren op 1 januari Dit document is het resultaat van een samenwerking tussen de Pedagogische Begeleidingsdienst, de Dienst Kinderopvang en de Dienst Stedenbeleid en Internationale Betrekkingen. We wensen hierbij Diedrik Gaus te vermelden die instond voor het in kaart brengen van de cijfers. Volledigheidshalve vermelden wij volgende foutenmarge: - Er is een zekere incoherentie wat betreft het aantal 0-3 jarigen in statistische sector L112. Deze sector valt zowel in de Bloemekenswijk als in Mariakerke, wat een dubbeltelling betekent van 37 kinderen. - Van 5 kinderen tussen 0 en 3 jaar is de woonplaats niet bekend. 2. Overzicht Hieronder vindt u een overzicht van alle voorschoolse kinderopvanginitiatieven op het grondgebeid van Stad Gent. We maken daarbij een opsplitsing tussen initiatieven onder het bestuur van Stad Gent en deze die buiten de bevoegdheid van Stad Gent vallen. Deze laatste groep werd tevens onderverdeeld in enerzijds erkende en gesubsidieerde initiatieven (waar de bijdrage van de ouders gerelateerd is aan het inkomen) en anderzijds zelfstandige opvanginitiatieven (waar de ouders een vaste bijdrage betalen). Tabel 1: Voorschoolse kinderopvang onder bestuur van Stad Gent Naam Adres Capaciteit 't Kriebelhuis Peerstraat Gent 22 Het Uilennestje Coupure Gent 28 Duimelotje Schoolstraat 27/ Sint-Amandsberg 14 De Klavertjes Moutstraat Gent 15 De Boekenmolen Hutsepotstraat Zwijnaarde 20 De Toverdoos Gentstraat Oostakker 13 Kleintjesoord Olijfstraat Gent 52 De Bron Bevrijdingslaan Gent 79 Nieuwland Nieuwland Gent 70 De Rakkertjes Goedendagstraat Gent 70 Domino Fr. Ferrerlaan Gent 79 De Kleine Prins A. de Hollainhof Gent 42 De Dolfijntjes Emile Moysonlaan Gent 35 Sofie de Woelmuis Sophie Van Akenstraat Gent 39 De Kereltjes Onderwijsstraat Gent 23 't Sleepken Sleepstraat Gent 35 't Sloeberken Schoolkaai Gent 28 't Babelutje Steenakker Gent 20 De Palmboom Slinke Molenstraat Gent 20 De Dulle Grietjes Onderstraat 19a 9000 Gent 20 Ter Leie Gordunakaai Gent 50 De Troetelbeertjes Tweekapellenstraat Gentbrugge 20 Klimopje J. de Saint-Genoisstraat Gentbrugge 20 1

2 Tabel 2: Zelfstandige voorschoolse kinderopvang (niet onder bestuur van Stad Gent) Naam Adres Capaciteit Het Troetelhuis Moleneinde 12/ Desteldonk 22 Kate's Kindergarden Home E Helderweireldtstraat Oostakker 12 Het Perronetje Prinses Clementinalaan Gent 22 nieuw Evergemse Steenweg 9032 Wondelgem Leloetjes en Petoetjes Oude Heerweg Sint-Denijs-Westem 10 Baby en Kidsloft Blekersdijk 9000 Gent 25 De Kadeekes Klokstraat Gentbrugge 8 Dagga Kapiteinstraat Gent 14 De (B)engeltjes Steendam Gent 17 De Biotoop* Groot-Brittaniëlaan Gent 22 De Pestkopjes Hendrik Waelputstraat Gent 14 De Zeppelin Kortrijksesteenweg Gent 21 Harlekijntje Vrijheidslaan Gent 20 Het Stationnetje Kortrijksesteenweg Gent 45 Skoebidoeke Kasteellaan Gent 11 T Bolleboosje Nekkersputstraat Gent 16 De Melodie J Wautersstraat Gentbrugge 17 Schanulleke Oranjeboomstraat Mariakerke 21 Beertje Pooh Oudewee Drongen 9 De Boskabouter Baarleboslaan Drongen 17 Nijntje Gavergrachtstraat Drongen 14 Berebootje Dikkelindestraat Wondelgem 8 Pinkeltje Heerweg Noord Zwijnaarde 12 Kadee Oskar De Reusestraat Sint-Amandsberg 14 Klim Op St-Bernadettestraat Sint-Amandsberg 15 T Ukje Westveldstraat Sint-Amandsberg 9 Ukkeplek StBaafskouter Sint-Amandsberg 19 De Tuimelaar Goedlevenstraat 78B 9041 Oostakker 17 Het Baby-dolfijntje Lourdesstraat Oostakker 14 Ukkepuk Brusselsesteenweg Gentbrugge 26 De Krokofant Ledebergstraat Ledeberg 16 Het Beretreintje Hundelgemse Steenweg Ledeberg 30 Dominique Derbystraat Sint-Denijs-Westrem 22 De Dolfijn Vierweegsestraat Wondelgem 15 Tabel 3: Erkende en gesubsidieerde voorschoolse kinderopvang (niet onder bestuur van Stad Gent) Naam Adres Capaciteit Witje Wiebel/De Speeldoos Smidsestraat Gent 28 Elfenbankje vzw Sint-Pietersaalststraat Gent 74 Sint-Lievenspoort Sint-Lievenspoortstraat Gent 39 De Begijntjes vzw Groot Begijnhof Sint-Amandsberg 36 Windekind Roggestraat Gent 61 Het Hartenboompje A.Casierlaan de Ter Bekenlaan Mariakerke 36 De Twijgjes Eeklostraat Mariakerke 20 Kinderkribbe van de Univ. Krijgslaan 284S Gent 40 Sociale Sector RUG Isabellakaai z/n 9000 Gent 74 Bengelhof Sint-Margrietstraat Gent 23 Witje Wiebel (Maria Middelares) Kortrijksesteenweg Gent 38 Beregoed Vogelenzang Gent 58 De Knuffelboom -uzgent De Pintelaan Gent 28 Sloebercity Wenemaarstraat Gent 34 2

3 Onderstaande kaart visualiseert enerzijds de locatie van voorschoolse opvanginitiatieven onder bestuur van Stad Gent. Anderzijds wordt ook de locatie van voorschoolse opvanginitiatieven die niet onder de bevoegdheid van Stad Gent vallen in kaart gebracht. Het betreft zelfstandige kinderdagverblijven, minicrèches en een aantal erkende en gesubsidieerde kinderdagverblijven. Kaart 1: Overzicht voorschoolse kinderopvanginitiatieven op het grondgebied Gent 3

4 Tabel 4 bevat een overzicht van het aantal 0-3 jarigen, de totale voorschoolse opvangcapaciteit en het aandeel van de Dienst Kinderopvang Stad Gent (DIKO) hierin. Vervolgens werd de dekkingsgraad (de verhouding tussen de totale capaciteit en het aantal 0-3jarigen) berekend. Voorbeeld: In de binnenstad bedraagt het aantal 0-3 jarigen 421. Deze wijk heeft 255 plaatsen beschikbaar waarvan 62 (=24% van 255) onder de bevoegdheid van de Dienst Kinderopvang. Dit betekent dat er voor 61% van de jonge kinderen uit de binnenstad een plaats in de kinderopvang voorzien is en dat 24% hiervan opgenomen wordt door DIKO. Tabel 4: Dekkingsgraad en aandeel DIKO Wijk 0-3jarigen Opvang capaciteit Aandeel DIKO Opvangcapaciteit Binnenstad % 61% Bloemekenswijk % 36% Brugse Poort Rooigem % 37% Dampoort % 24% Drongen % 43% Elisabethbegijnhof - Papegaai % 38% Gentbrugge % 82% Kanaalzone % 50% Ledeberg % 33% Macharius Heinis % 19% Mariakerke % 45% Moscou Vogelhoek % 24% Muide - Meulestede % Afrikalaan 30% Nieuw Gent - UZ % Groothandelsmarkt 33% Oostakker % 46% Oud Gentbrugge % 29% Rabot - Blaisantvest % 0% Sint Amandsberg % 33% Sint Denijs Westrem % 86% Sluizeken - Tolhuis Ham % 52% Stationsbuurt Noord % 76% Stationsbuurt Zuid % 58% Watersportbaan - Ekkergem % 21% Wondelgem % 39% Zwijnaarde % 54% Totaal % 40% 3. Absolute aantallen Dekkingsgraad (opvangcapaciteit / 0-3j) In tabel 5 zijn de wijken aan de linkerzijde gerangschikt volgens aantal 0-3jarigen en aan de rechterzijde volgens het aantal beschikbare voorschoolse opvangplaatsen. Links bovenaan staan de wijken met het minste aantal 0-3 jarigen. Rechts bovenaan staan de wijken met het minst aantal beschikbare plaatsen. Deze rangschikking op absolute cijfers geeft de mogelijkheid om de relatieve positie van een wijk ten aanzien van de andere wijken te bestuderen. 4

5 Tabel 5: relatieve positie van de wijken volgens aantal 0-3jarigen en het aantal beschikbare opvangplaatsen Wijk Aantal 0-3jarigen Wijk Beschikbare plaatsen 1 Kanaalzone Rabot - Blaisantvest 0 2 Watersportbaan - Ekkergem Watersportbaan - Ekkergem 29 3 Sint Denijs Westrem Moscou Vogelhoek 39 4 Moscou Vogelhoek Macharius Heinis 55 5 Zwijnaarde Kanaalzone 65 6 Elisabethbegijnhof - Papegaai Elisabethbegijnhof - Papegaai 74 7 Gentbrugge Muide - Meulestede - Afrikalaan 74 8 Stationsbuurt Zuid Oud Gentbrugge 87 9 Muide - Meulestede - Afrikalaan Nieuw Gent - UZ 97 Groothandelsmarkt 10 Macharius Heinis Zwijnaarde Nieuw Gent - UZ Ledeberg 109 Groothandelsmarkt 12 Stationsbuurt Noord Dampoort Oud Gentbrugge Sint Denijs Westrem Mariakerke Wondelgem Ledeberg Stationsbuurt Zuid Wondelgem Mariakerke Rabot - Blaisantvest Bloemekenswijk Drongen Drongen Oostakker Gentbrugge Bloemekenswijk Oostakker Binnenstad Sint Amandsberg Sluizeken - Tolhuis Ham Sluizeken - Tolhuis Ham Dampoort Brugse Poort Rooigem Sint Amandsberg Stationsbuurt Noord Brugse Poort Rooigem Binnenstad 255 Totaal 7824 Totaal 3155 Naast de opsomming van de wijken vinden we een lijst van de relatieve positie die een wijk inneemt. In eerste instantie volgens het aantal 0-3 jarigen en in tweede volgens het aantal beschikbare opvangplaatsen. Van alle Gentse wijken, zijn de verschillen in volgende 4 wijken opvallend: De wijk Rabot Blaisantvest staat op de 17 e plaats wanneer we kijken naar het absoluut aantal 0-3 jarigen. Dit wil zeggen dat er relatief veel 0-3 jarigen in de wijk wonen. Diezelfde wijk staat op de 1 e plaats bij het aantal beschikbare plaatsen. Dit wil zeggen dat Rabot Blaisantvest het laagste aantal plaatsen ter beschikking heeft. Hier is met andere woorden sprake van een wanverhouding ten opzichte van de andere wijken. Rabot Blaisantvest heeft ten opzichte van de andere wijken veel 0-3 jarigen en zeer weinig (geen) beschikbare opvangplaatsen. Dit met de nuancering dat Windekind net buiten de grens valt. Dampoort heeft met een gelijkaardige wanverhouding te maken, zij het minder extreem. Zij staan op de 23 e plaats qua aantal jonge kinderen en de 12 e plaats qua beschikbare plaatsen. Dit geeft een verschil van 11 plaatsen. Wat wijst op een zeer groot aantal 0-3 jarigen ten opzichte van de andere wijken en tegelijkertijd een beperkt aantal beschikbare plaatsen in verhouding tot de andere wijken. Omgekeerd zien we dat zowel Gentbrugge als Stationsbuurt Noord relatief veel plaatsen ter beschikking hebben voor relatief weinig 0-3 jarigen. In kaart 2 en kaart 3 worden de absolute aantallen in kaart gebracht. Ook hier kunnen deze verhoudingen duidelijk uitgenomen worden. 5

6 Kaart 2: absoluut aantal 0-3jarigen 6

7 Kaart 3: absoluut aantal opvangplaatsen 7

8 4. Dekkingsgraad Zoals reeds werd aangegeven in de overzichtstabel (tabel 4) is ook de verhouding berekend tussen het aantal beschikbare plaatsen en het aantal 0-3jarigen. Deze dekkingsgraad geeft het percentage 0-3 jarigen aan waarvoor opvangplaatsen beschikbaar zijn. In Tabel 7 staan de wijken gerangschikt naar dekkingsgraad. Zo heeft de wijk Rabot Blaisantvest geen opvang en heeft Sint-Denijs-Westrem opvangplaatsen voor 86% van de jonge kinderen in de wijk. Tabel 7 : Rangschikking naar dekkingsgraad Wijk Dekkingsgraad Rabot - Blaisantvest 0% Macharius Heinis 19% Watersportbaan - Ekkergem 21% Dampoort 24% Moscou Vogelhoek 24% Oud Gentbrugge 29% Muide - Meulestede - Afrikalaan 30% Ledeberg 33% Nieuw Gent - UZ Groothandelsmarkt 33% Sint Amandsberg 33% Bloemekenswijk 36% Brugse Poort Rooigem 37% Elisabethbegijnhof - Papegaai 38% Wondelgem 39% Drongen 43% Mariakerke 45% Oostakker 46% Kanaalzone 50% Sluizeken - Tolhuis Ham 52% Zwijnaarde 54% Stationsbuurt Zuid 58% Binnenstad 61% Stationsbuurt Noord 76% Gentbrugge 82% Sint Denijs Westrem 86% De gemiddelde dekkingsgraad van regio Gent in zijn totaliteit is 40%. De cijfers uit bovenstaande tabel zijn opgenomen in kaart 4. 8

9 Kaart 4: dekkingsgraad per wijk 9

10 5. Nood aan opvangplaatsen? 5.1. Gent als witte vlek bij Kind en Gezin. Om aan te duiden waar er nood is aan plaatsen in de voorschoolse kinderopvang maakte Kind en Gezin in 2005 een witte vlekken lijst op. In deze lijst zijn alle Vlaamse steden en gemeenten opgenomen en onderverdeeld per arrondissement. Per stad, gemeente en arrondissement beschrijft men het percentage kansarmen, het aantal 0-3 jarigen, het aantal kinderen in de basisscholen en het aantal arbeidsplaatsen ingevuld door vrouwen tussen 25 en 35 jaar. Met deze indicatoren komt men per arrondissement tot een gemiddelde bezettingsgraad. Steden en gemeenten die onder het gemiddelde van het arrondissement scoren, zijn witte vlekken gemeenten waar er nood is aan extra plaatsen in de voorschoolse opvang. Deze lijst geeft echter geen absolute informatie over opvangtekorten omdat deze info niet voor alle gemeenten gekend en op gelijke manier berekend is. Deze lijst toont louter welke gemeenten beter of minder goed voorzien zijn inzake het kinderopvangaanbod ten opzichte van het gemiddelde van het arrondissement. Volgens de berekening van Kind en Gezin (2005) scoort Stad Gent met een bezetting van 37,13% onder de gemiddelde bezetting van het arrondissement Gent (39,06%). Bovendien beschikt Stad Gent in vergelijking tot het arrondissement Gent over een hoog percentage kansarmen en een grote instroom van leerlingen buiten Gent in de basisscholen binnen Gent. Dit maakt dat Stad Gent erkend wordt als witte vlek, als een regio die extra plaatsen nodig heeft om het gemiddeld aantal plaatsen van het arrondissement te bereiken Nood aan 600 plaatsen volgens het Lokaal Overleg Platform In haar beleidsplan Kinderopvang heeft het Lokaal Overleg Kinderopvang Gent een benaderende berekening gemaakt van het opvangtekort in Gent. Het Lokaal Overleg kwam daarbij tot volgend besluit: Op het ogenblik van het onderzoek (01/01/2005) waren 3166 plaatsen voor de opvang van kinderen tussen 0 en 3 jaar beschikbaar voor 7559 kinderen tussen 0 en 3 jaar wonend in Gent (cijfers bevolking 01/01/04) of een verhouding van ongeveer 1 plaats per 2,4 kinderen. Een plaats in de dagopvang wordt gemiddeld gebruikt door 1,14 kinderen 1, wat maakt dat er voor ongeveer 3610 kinderen een plaats is in de kinderopvangvoorzieningen in Gent. Uitgaande van een regelmatig gebruik van de kinderopvang door 55,7% 2 van het aantal, in Gent in het bevolkingsregister ingeschreven kinderen, werd door het Lokaal Overleg dus berekend dat er potentieel nood aan opvangplaatsen is voor ongeveer 4210 kinderen. Dit betekent een reëel tekort van ( ) ongeveer 600 plaatsen in Gent. Deze plaatsen zijn nodig om de vraag van Gentenaren in te vullen Gent en de Barcelona norm Één van de doelstellingen van de Raad van Europa is de stimulering van tewerkstelling van vrouwen. In het kader hiervan werd tijdens de Raad in Barcelona overeengekomen dat er tegen 2010 voor ten minste 33% van de 0-3jarigen opvang wordt voorzien. Deze overeenkomst is niet bindend. Met een gemiddelde dekkingsgraad van 40% bereikt Gent de Barcelonanorm. In volgende wijken zullen extra inspanningen nodig zijn om deze norm te bereiken: Rabot Blaisantvest; Macharius Heinis; Dampoort; Watersportbaan Ekkergem; Moscou Vogelhoek; Oud Gentbrugge; Muide- Meulestede Afrikalaan. Alle andere wijken voldoen hier wel aan. 1 enquêtes Kind&Gezin inzake het gebruik van de opvang najaar voorjaar idem 10

11 Tabel 8: wijken die niet voldoen aan de Barcelonanorm Wijk Bezetting Aantal 0-3j Aantal plaatsen Aantal plaatsen DIKO Rabot - Blaisantvest 0% Macharius - Heinis 19% Watersportbaan - Ekkergem 21% Dampoort 24% Moscou - Vogelhoek 24% Oud Gentbrugge 29% Muide - Meulestede - Afrikalaan 30% Toekomst De kinderopvang is een landschap dat sterk evolueert. Er staan ook een aantal uitbreidingen op til die ook volgende impact hebben op de opvangcapaciteit in 2006 en 2007: Tabel 9: geplande uitbreidingen Vorm Naam Wijk Extra Vroegste startdatum capaciteit KDV DIKO Nieuwland Sluizeken-tolhuis-ham 14 01/09/06 KDV DIKO Palmboom Brugse Poort-Rooigem 22 01/01/07 KDV DIKO Knuffelboom Nieuw Gent - UZ Groothandelsmarkt 56 of 63 01/09/07 KDV DIKO Nieuwe crèche Luizegevecht Brugse Poort-Rooigem 28 KDV DIKO Nieuwe crèche Rabot-Blaisantvest 28 of 42 KDV Sloebercity Binnenstad 14 01/09/06 KDV Elfenbankje Stationsbuurt Zuid 13 01/01/07 KDV Beregoed Sluizeken-tolhuis-ham 4 01/09/06 KDV De Begijntjes Dampoort 2 01/09/06 Tabel 10: effect geplande uitbreidingen op dekkingsgraad Wijk 0-3j Opvang capaciteit Aandeel DIKO Opvangcapaciteit Dekkingsgraad Evolutie dekkingsgraad Binnenstad % 64% + 3% Brugse Poort Rooigem % 45% + 8% Dampoort % 25% + 1% Nieuw Gent - UZ % 53% + 20% Groothandelsmarkt Rabot - Blaisantvest % 8% + 8% Sluizeken - Tolhuis Ham % 56% + 4% Stationsbuurt Zuid % 64% + 6% Totaal % 43% + 3% 11

12 7. Besluit - Ten opzichte van 2004 is het aantal 0-3jarigen gestegen ( ) terwijl de totale voorschoolse opvangcapaciteit is afgenomen ( ). Wanneer we de recente uitbreidingen mee opnemen, zien we wel een stijging ( ). - Grote verschillen in bezettingsgraad tussen de wijken, met het grootste absolute tekort aan opvangplaatsen in Rabot-Blaisantvest en Dampoort. - Een permanente opvolging van dit cijfermateriaal is van groot belang. Dit cijfermateriaal kan binnen het Departement Opvoeding en Onderwijs mede de basis vormen voor verdere beleidsopties en ontwikkeling in kinderopvang. - Om een reëel zicht te krijgen op de opvangnoden binnen het grondgebied Gent, moeten we haar centrumfunctie in acht moeten nemen. Recent onderzoek heeft uitgewezen dat 15% van de voorschoolse opvangcapaciteit onder bestuur van Stad Gent, gebruikt wordt door inwoners van buiten Gent. Daarnaast heeft Gent ook een zeer diverse populatie, met o.a. een relatief hoog percentage kansengroepen, gezinnen met lagere inkomens, nieuwkomers, Dit stelt kinderopvang voor nieuwe vormen van opvangvragen en nieuwe uitdagingen. Het is dan ook belangrijk deze gegevens uit te wisselen en te koppelen aan actieplannen van de Gebiedsgerichte Werking waar ook andere indicatoren in acht genomen worden (o.a. in functie van geplande stadsontwikkelingsgebieden). 12