gegevens over het aantal anderstalige nieuwkomers in het basisonderwijs te Gent toestand 31 december 2012

Transcriptie

1 Kom-Pas Gent vzw Kongostraat Gent dd gegevens over het aantal anderstalige nieuwkomers in het basisonderwijs te Gent toestand 31 december 2012 inleiding In het Beleidsplan LOP Gent Basisonderwijs (goedgekeurd op de Coördinatievergadering van ) werd beslist om in het kader van een omgevingsanalyse de instroom van anderstalige nieuwkomers zo nauwkeurig mogelijk in kaart te brengen. Het maken van een update omgevingsanalyse is een decretale opdracht van het LOP. M.b.t. anderstalige nieuwkomers (AN) wil de omgevingsanalyse: a) de toevloeden in de loop van het schooljaar in kaart brengen; b) de toeleiding van anderstalige nieuwkomers zoals uitgewerkt in het toeleidingsplan evalueren. Deze tekst gaat uitsluitend over de instroom van AN 1. De omgevingsanalyse focust op de situatie zoals deze zich voordeed op 1 december Daarvoor werden de gegevens via de scholen opgevraagd door de LOP-medewerker. Het ging om een online registratieblad waarbij de volgende gegevens dienden ingevuld te worden 2 : - voor scholen met 0 AN: o naam school - voor scholen tussen 1 en 6 AN, per AN: o naam school o net o wijk waar de school gelegen is o instapdatum o geboortejaar o leerjaar o nationaliteit - voor scholen met meer dan 6 AN: o naam school o instapdatum o geboortejaar o leerjaar o nationaliteit 1 Anderstalige nieuwkomers zijn leerlingen in het basisonderwijs die op de datum van hun inschrijving of op 1 september volgend op de inschrijving gelijktijdig aan al de volgende voorwaarden voldoen: 5 jaar of ouder zijn (of ten laatste op 31 december van het lopende schooljaar 5 jaar worden); niet het Nederlands als thuistaal of moedertaal hebben; onvoldoende de onderwijstaal beheersen om met goed gevolg de lessen te kunnen volgen; maximaal 9 maanden ingeschreven zijn in een school met het Nederlands als onderwijstaal (vakantiemaanden juli en augustus niet meegerekend); een nieuwkomer zijn, d.w.z. maximaal één jaar ononderbroken in België verblijven. 2 Door gebruik te maken van de mogelijkheden die dataverzameling via het CAR-als-onlineinschrijvingsinstrument biedt, hoopt het LOP deze gegevens op middellange termijn zelf te kunnen genereren. 1

2 responsgraad Van de in totaal 106 vestigingsplaatsen werden gegevens van 95 vestigingsplaatsen verwerkt. Dit is 90% van alle vestigingsplaatsen. Van 11 scholen hadden we geen data beschikbaar 3. Deze scholen zullen opnieuw aangesproken worden om de gegevens vooralsnog te bezorgen. Voor de procentuele verwerking in deze analyse worden de vestigingsplaatsen die geen antwoord gaven niet mee gerekend. verspreiding AN over de scholen In totaal waren er 279 AN ingeschreven op 1 december scholen hadden geen AN ingeschreven voor 1 december 2012, dit is 57% van de respondenten. 12 scholen vingen samen 198 AN op, dit is 71% van alle AN. 29 scholen hadden elk tot 6 AN. Tabel: aantal AN ingeschreven voor 01/12/2012 aantal AN aantal vestigingsplaatsen < 1 AN AN 29 6 AN 12 totaal 95 3 Voor het stedelijk onderwijs kon de LOP-medewerker een algemene lijst van Stad Gent raadplegen waardoor zij ook toegang had tot gegevens van scholen die het online formulier niet invulden. Om een zicht te krijgen op de omvang AN in de scholen die niet antwoordden, kunnen we de gegevens van AGODI gebruiken. Dit kan echter enkel indicatief zijn omdat aantallen onder de 6 AN hier niet vermeld staan. 2

3 overzicht van de scholen school/vestigingsplaats aantal AN wijk Freinetschool De Harp 5 Binnenstad Basisschool Crombeen 3 Binnenstad Sint-Barbaracollege 3 Binnenstad De Oogappel 3 Binnenstad IVG-School Basisafdeling 2 Binnenstad François Laurentinstituut 2 Binnenstad Sint-Bavo 15 Binnenstad Sint-Lievencollege 10 Binnenstad De Dialoog 6 Bloemekenswijk De Boomhut 14 Brugse Poort - Rooigem Klimrek (Reinaertstraat) 32 Brugse Poort - Rooigem De Piramide 2 Brugse Poort - Rooigem De Fenix 1 Brugse Poort - Rooigem Freinetschool De Vlieger 4 Dampoort Visitatie Klimop Montessorionderwijs 4 Elizabeth-Begijnhof Papegaai Kleurdoos 3 Ledeberg OLV-College 25 Ledeberg Het Klaverblad 3 Maharius Heirnis Kleuterschool Sint- Lieven Kolegem 5 Mariakerke Sint-Gregorius 13 Moscou- Vogelhoek De Loods 2 Muide - Meulestede - Afrikalaan Victor Carpentier 8 Muide - Meulestede - Afrikalaan GVLO Sint-Paulus (Nieuw Gent UZ) 4 Nieuw-Gent - UZ Basisschool De Panda 4 Nieuw-Gent - UZ Freinetschool Het Prisma 1 Nieuw-Gent - UZ BS De Vogelzang 2 Oostakker Basisschool Henri D'Haese 1 Oud Gentbrugge Freinetschool Mandala 3 Rabot - Blaisantvest Sint-Janscollege Basisschool Visitatie 2 Sint-Amandsberg SJC Basisschool De Krekel 2 Sint-Amandsberg Edugo Sint-Bernadette 10 Sint-Amandsberg De Toverberg 18 Sint-Amandsberg De Mozaïek 15 Sluizeken - Tolhuis - Ham De Triangel 16 Sluizeken - Tolhuis - Ham Sint-Salvator 22 Sluizeken - Tolhuis - Ham De Kleine Icarus 6 Stationsbuurt Noord De Boomgaard 2 Stationsbuurt Noord Sint-Paulus (Smidsestraat) 1 Stationsbuurt Noord Bollekensschool 1 Watersportbaan Ekkergem Basisschool De Regenboog 2 Wondelgem Mariavreugde 2 Wondelgem totaal 279 3

4 het aandeel van de expertisescholen Op 1 december 2012 telden we 9 expertisescholen. Grote uitschieters zijn: Klimrek (11,5% van alle AN), OLV-College (9%) en Sint-Salvator (8%). Tabel: verdeling over expertisescholen (absolute aantallen en % t.o.v. het geheel) school/vestigingsplaats aantal AN % tov 279 AN ingeschreven op 01/12/2012 t Klimrek (Reinaertstraat) 32 11,5 Onze-Lieve-Vrouwcollege 25 9 Sint-Salvator 22 8 De Toverberg 18 6,5 De Triangel 16 5,5 De Mozaïek 15 5 Sint-Gregoriuscollege 13 4,5 EDUGO Sint-Bernadette 10 3,5 Sint-Lievenscollege 10 3,5 Tabel: verdeling over expertiseschool/wijk (AN in N) WIJK EXPERTISESCHOOL EXPERTISESCHOOL EXPERTISESCHOOL Muide Meulestede Victor Carpentier (8) Afrikalaan Brugse Poort - t Klimrek (32) De Boomhut (14) Rooigem Sluizeken Tolhuis - De Mozaïek (15) Sint-Salvator (22) De Triangel (16) Ham Sint-Amandsberg EDUGO Sint- De Toverberg (18) Bernadette (10) Binnenstad Sint-Lievenscollege Sint-Bavo (15) (10) Ledeberg Onze-Lieve- Vrouwcollege (25) Moscou- Vogelhoek Sint-Gregoriuscollege (13) wit cursief = geen expertiseschool Opvallend is dat 3 scholen geen expertiseschool zijn, maar toch een belangrijk aantal AN opvingen: Sint-Bavo (15 AN), De Boomhut (14 AN), Victor Carpentier (8 AN). Deze vaststelling wordt belangrijk als in de toekomst de overdracht van expertise naar zgn. zusterscholen wordt gerealiseerd. verdeling AN per wijk Deze gegevens hebben betrekking op de plaats waar AN naar school gaan, niet op hun woonplaats. Een aantal wijken springen er uit: Sluizeken-Tolhuis-Ham (19%), Brugse Poort-Rooigem (17,5%), Binnenstad (15,5%), Sint-Amandsberg (11,5%) en Ledeberg (10%). Meest opvallend hier is de Binnenstad waar 43 AN werden ingeschreven waarvan de expertiseschool er slechts 10 opving (verhouding vraag-aanbod = 23%). In Brugse Poort Rooigem ligt deze verhouding op 42 tegenover 32 (76% opgevangen in de expertiseschool). De capaciteit in het aanbod expertisescholen ligt veel dichter bij de reële vraag in de wijken Sluizeken-Tolhuis-Ham, Ledeberg en in Sint-Amandsberg. 4

5 Tabel: verdeling AN per wijk (gegevens m.b.t. de wijk waarin de school gelegen is) verdeling AN per leeftijd Tabel: aantal AN volgens geboortejaar, in scholen met meer dan 6 AN geboortejaar N geen info 1 totaal 198 Geboortejaar 2006 springt er hier lichtjes uit. Dit zou er kunnen op wijzen dat ouders met kinderen in de leeftijdscategorie 3 de kleuterklas wachten tot het kind 6 jaar wordt alvorens het in te schrijven. De redenen hiervoor kunnen divers zijn: geen plaats meer in de buurt, te korte periode, niet op de hoogte, schoolachterstand Door de link te leggen tussen de leeftijd van de AN en de startklas krijgen we een beter zicht op schoolachterstand bij aanvang. 5

6 44% begint met 1 jaar achterstand, terwijl 12% 2 of meer jaar schoolachterstand telt bij de start. Toch begint 28% in het schooljaar dat correspondeert met hun leeftijd. 4 Tabel: startklas AN gelinkt aan leeftijd Het onthaalonderwijs heeft tot doel Nederlandsonkundige leerlingen, die onlangs in België zijn aangekomen, op te vangen, hen zo snel mogelijk Nederlands te leren en hen te integreren voor het basisonderwijs in de reguliere klaspraktijk. Vanaf x-aantal AN kunnen scholen aanvullende lestijden gefinancierd krijgen voor AN 5. Daardoor worden waar mogelijk de anderstalige nieuwkomers in het basisonderwijs van meet af aan deels afzonderlijk onderwezen en deels samen met de kinderen in de reguliere klas. Als we er enkel die scholen uitnemen die meer dan 6 AN hebben, dan ziet het beeld qua schoolachterstand er als volgt uit: Tabel: startklas AN gelinkt aan leeftijd, in scholen met meer dan 6 AN startklas N % op leeftijd 44 22% 1 jaar achter 80 40% 2 of meer jaar achter 22 11% taalbadklas 32 16% geen info 20 10% totaal 198 verdeling AN naar herkomstland Er is ook een grote diversiteit wat betreft de nationaliteit van de AN. Onderstaande tabel toont dit aan. In totaal kwamen de AN uit 36 verschillende landen naar Gent 6. 4 Een bijzondere situatie vormt hier (zoals elders in Vlaanderen) het eerste leerjaar. Kinderen van 2006 moeten een taaltest doen om te starten in L1. Na de taaltest komen ze terecht in K3. 5 Zie Omzendbrief BaO/2006/03 van 30/06/2003; 6 De gegevens in de tabel hebben betrekking op nationaliteit en niet op herkomstland. Dit verklaart de 8 Belgen. Maar in het algemeen verandert dit weinig aan het geschetste beeld. Daarnaast hebben we over 15 kinderen geen info over nationaliteit. 6

7 Tabel: aantal AN volgens nationaliteit De laatste jaren is er een duidelijke verschuiving naar nationaliteit merkbaar. Terwijl men in de vroege jaren 90 eerder geconfronteerd werd met kinderen uit Turkije, hebben we nu voornamelijk te maken met leerlingen afkomstig uit Bulgarije. Bulgaren zijn goed voor 39% van het totaal aantal AN. Opvallend is wel dat Turkije nog slechts op de 4de plaats komt: Bulgarije 108 Slovakije 29 Albanië 26 Turkije 20 Logischerwijs wordt hier dezelfde tendens gevolgd als de instroom van niet-belgen in Gent over de jaren heen. Tabel: aantal niet-belgen uit de Europese Unie, de Maghreblanden en Turkije 7 7 Bron: Stad Gent, Demografie 2012; 7

8 startmomenten AN doorheen het schooljaar Tabel: moment van inschrijving kinderen met AN-statuut op % van de AN op waren reeds het voorafgaand schooljaar in de school ingeschreven. 69% schreven zich in het lopende schooljaar in. De absolute uitschieter is hier september wanneer 54% zich inschrijft. Kom-Pas Gent vzw Ludmila Vysotskaya Kongostraat 42, 9000 Gent dd