GEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOS. tweemaandelijks tijdschrift : JG 37 nr. 1 januari / februari 2013
|
|
- Juliana Smit
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 GEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOS tweemaandelijks tijdschrift : JG 37 nr. 1 januari / februari 2013 België Belgique P.B. P.P Zonhoven centrum BC Afgiftekantoor : 3520 Zonhoven centrum Erkenningnummer : P RAW CST vzw RAAD VOOR AARDWETENSCHAPPEN CONSEIL DES SCIENCES DE LA TERRE GVL is lid van de Raad voor Aardwetenschappen Verantwoordelijke Uitgever: Cornelissen Dirk-Borggravevijverstraat Hasselt
2 Stefan Kempeneers Voorzitter GVL Schoorbroekstraat 36 B-3806 Sint-Truiden Geologische Vereniging Limburg Correspondentieadressen: Bestuur: Mathieu Driesen Secretaris GVL Kruisheideweg 32 B-3520 Zonhoven Erevoorzitster : Mevr. Huygens Ernestine, Boekterheide 27, B 3550 Heusden-Zolder, tel: 011/ Voorzitter: Stefan Kempeneers, Schoorbroekstraat 36, B 3806 Sint-Truiden Tel: 011/ , stefan.kempeneers@skynet.be Vice-voorzitter: Nico Nilis, Beringersteenweg 52/8, B 3520 Zonhoven Tel: 011/ , nico.nilis@gmail.com Secretaris-Penningmeester: Mathieu Driesen, Kruisheideweg 32, B-3520 Zonhoven Tel: 0496/ , driesen.tilkin@gmail.com Samenaankoop: Luc Waumans, Pampertstraat 22a, B-3590 Diepenbeek Tel: 011/ , luc.waumans@gmail.com Bestuursleden Francis Reenaers, Bosblook 37, B 3600 Genk Tel: 089/ , francis.reenaers@yahoo.com Medewerkers: Geolithos: Dirk Cornelissen, Borggravevijverstraat 60, B 3500 Hasselt Tel: 011/ , dirk.cornelissen@gmail.com Bibliotheek: Udo Van Laethem, R. Schrijversstraat 33, B 3806 Sint-Truiden Tel: 011/ , udo.van.laethem@pandora.be Peter Sledz, Scheymanshof(Kin) 32, B-3640 kinrooi peter.sledz@telenet.be Freddy Bollaerts, Berkstraat 29 H, B-3460 Bekkevoort f.bollaerts@telenet.be Kris Vanderschot, Houtmarkt 15, B 3800 Sint-Truiden Tel: 011/ , krisvanderschot@gmail.com RAW CST vzw RAAD VOOR AARDWETENSCHAPPEN CONSEIL DES SCIENCES DE LA TERRE G.V.L. is lid van de Raad voor Aardwetenschappen
3 Wat willen de GVL ers? Een dubbel gevoel. Zoals eerder aangekondigd zouden we tijdens de ledenbijeenkomst van vrijdag 7 december een blik werpen op het jaar Samen brainstormen over de activiteiten voor het volgend jaar. Welke voordrachten zullen we organiseren? Waar gaan we op excursie? Organiseren we een meerdaagse buitenlandse trip? Alle tips en suggesties zouden we verzamelen tijdens deze ledenbijeenkomst. En dat is ook gebeurd. Alleen spijtig dat er zo weinig aanwezigen waren. Speelde het weer een rol in de opkomst? Maakt het voor de leden niet uit wat er op het programma staat? Zijn we als bestuur goed bezig of niet? Ondanks de mindere opkomst gaan we trachten om toch een mooie activiteitenkalender voor 2013 op te stellen. Alle ideeën en suggesties zijn nog steeds welkom. Hoe meer, hoe liever! 2012 is alweer voorbij. Met zijn ups en downs. Enkele down-momenten ten spijt onthouden we natuurlijk alle ups. Deze ups vormen de motivatie voor een prachtig Met zijn allen gaan we er een lap op geven! Ik hoop jullie in grote getale te mogen verwelkomen op onze activiteiten. Gelukkig Nieuwjaar! Stefan Blz. 3
4 INHOUD : 3. Nieuwjaarsboodschap voorzitter 4. Algemene ledenvergaderingen 5. Mededelingen: Feestvergadering Beurzen en tentoonstellingen 6. CSI mosasaurus 7. Gelezen in de kranten: Uitgestorven megapiranha had krachtigere beet dan T-rex 10. Uniek fossiel van wespenverorberende spin ontdekt 11. Zeldzame meteoriet van 300 kg opgegraven in Polen 12. Zestien miljoen jaar oude lifter ontdekt op eendagsvlieg 13. Oudste voetstappen van olifantenkudde ontdekt AKTIVITEITEN : Algemene ledenvergadering Evenementenhal Den Dijk te Zonhoven : Voor aanvang of tijdens pauzes is er steeds mogelijkheid tot aankoop en/of ruilen van mineralen en fossielen. Tevens zal de shop dan geopend zijn! ZATERDAG 26 JANUARI 2013 vanaf 14u : Naar jaarlijkse gewoonte zal ook dit jaar onze eerste ledenvergadering in het teken staan van de start van een nieuw werkjaar en al even traditioneel voorziet de vereniging het nodige vocht en vlaai. Wij hopen op een talrijke opkomst. VRIJDAG 08 FEBRUARI 2013 vanaf 20u : Micro-mount avond. Klein spul om te determineren breng deze dan zeker mee! Zoektochten : In de maanden januari en februari zullen er geen door de Geologische Vereniging Limburg georganiseerde zoektochten plaatsvinden. Blz. 4
5 Mededelingen : Feestvergadering 2013: Noteer alvast 09 maart 2013 met stip in jullie agenda, want dan zal onze jaarlijkse feestvergadering plaatsvinden. De locatie staat nog niet vast. Gelieve u daarom tijdig (voor 15 februari 2013!) in te schrijven bij Mathieu Driesen zodat u alle verdere info (plaats, menukeuze,..) kan worden toegestuurd. Mathieu Driesen: 011/ / driesen.tilkin@gmail.com Beurzen en tentoonstellingen : 23 en 24 februari 2013: IMRA Kinepolis Business & Com. Center - Groenendaallaan Antwerpen; open: zaterdag van 12 tot 18u en zondag van 10 tot 17u30 inlichtingen: r.serraris@hotmail.com. Zondag 03 maart 2013: 24 e mineralen- en fossielenbeurs HANNUT: Marché Couvert, Route de Landen, Hannut; open van 10 tot 18u met tentoonstelling mineralen van India inkom gratis. 17 maart 2013: NAUTILUS-GENT 38 e internationale mineralen- en fossielenbeurs lokalen van het Koninklijk Atheneum Voskenslaan Gent (vlakbij St. Pietersstation); open: van 10 tot 18u. 27 en 28 april 2013: MINERANT 2013 Antwerp Expo, zaal 2 Jan Van Rijswijcklaan 191 Antwerpen; organisatie: Mineralogische Kring Antwerpen - tentoonstelling: Gouden jubeleum MKA50: indoor goudpannen info: - open van 10 tot 18u. 12 en 13 oktober 2013: MINERAL 2013 Namur Expo; open 12/10/13 van 12 tot 18u en op 13/10/13 van 10 tot 18u. Een boeiend artikel, een verslag van een zoektocht kruip eens achter jullie laptop of PC en bezorg het mij! Blz. 5
6 CSI Mosasaurus Volg het nieuwste mosasaurusonderzoek én het prepareerwerk aan de nieuwe mosasaurus Carlo in het open lab van het museum Vanaf 16 december zijn ze te zien: de eerste stukken van de nieuwe mosasaurus Carlo. In de nieuwe tentoonstelling CSI Mosasaurus kan iedereen het prepareerwerk én het onderzoek aan de nieuwe mosasaurusvondst van dichtbij volgen. De nieuwe tentoonstelling draait volledig om het meest recente high-tech-onderzoek naar mosasauriërs. Er zijn zelfs al een paar resultaten van onderzoek naar het skelet van de nieuwe mosasaurus Carlo te zien. Het grootste deel van het fossiel moet echter nog uit de kalksteen vrijgelegd worden; een monsterklus die in het open lab te volgen is. In de ENCI-kalksteengroeve bij Maastricht ontdekte graafmachine-operator Carlo Brauer in september 2012 een fossiele mosasauruskaak. Verdere opgraving door het NHMM liet Blz. 6
7 zien dat het om een relatief compleet skelet ging. Het skelet is naar Carlo Brauer vernoemd; in de komende negen maanden hoopt het museum de botten uit de kalksteen vrij te prepareren. Wetenschappers gebruiken CT-scanning, electronenmicroscopie, massaspectrometrie en talloze andere slimme technieken om meer te weten te komen over het leven van uitgestorven dieren. CSI Mosasaurus neemt je mee op deze speurtocht naar het verhaal achter de botten. De expositie geeft antwoord op allerlei vragen, zoals Hoe snel groeide een mosasaurus? Hadden ze pijn in hun staart? Wat kunnen de krasjes op het tandglazuur vertellen Lukt het om DNA uit mosasaurusfossielen te halen? en Hoe groot was een mosasaurusbrein? De tentoonstelling loopt van 16 december 2012 tot en met 15 september 2013 Gelezen in de kranten. Uitgestorven megapiranha had krachtigere beet dan T. rex De uitgestorven megapiranha had een enorme bijtkracht die relatief gezien zelfs groter was dan die van de T. rex. Dat blijkt uit onderzoek. Zijn bijtkracht en die van de nog in leven zijnde zwarte piranha is dan ook groter dan die van alle vissen die ooit geleefd hebben. Blz. 7
8 Wetenschappers van de George Washington University trekken die conclusies in het blad Scientific Reports. Voor hun studie bestudeerden ze levende zwarte piranha s en fossiele resten van de Megapiranha paranensis. De studie levert opvallende resultaten op. Grote prooien Zwarte piranha s zijn vrij klein, maar ze deinzen er niet voor terug om prooien veel groter dan zijzelf zijn, aan te vallen. En de piranha kan zich dat prima veroorloven, zo stellen de onderzoekers. Ze ontdekten dat de vis kan bijten met een kracht die dertig keer groter is dan zijn gewicht. Een opmerkelijk kenmerk waar geen enkel ander gewerveld dier over beschikt, schrijven de onderzoekers. Ter vergelijking: de kracht van de piranha is ongeveer drie keer groter dan die van een Amerikaanse alligator van vergelijkbare grootte. De krachtige beet wordt mede mogelijk gemaakt door de grote spiermassa in de kaken van de piranha en het feit dat hij zijn kaken heel efficiënt en met grote kracht kan sluiten. De kaak van de zwarte piranha, inzet de tanden van de Megapiranha. Afbeelding: SH (inzet: Cione et al.). Blz. 8
9 Megapiranha De onderzoekers bestudeerden zoals gezegd niet alleen de zwarte piranha, maar richtten zich ook op een uitgestorven familielid van deze vis: de Megapiranha paranensis. Ze vergeleken diens bijtkracht met die van andere grote gewervelde roofdieren. Bijvoorbeeld T. rex. De bijtkracht van deze dinosaurus was zo n drie keer groter dan die van de sterkste M. paranensis. Dat verschil is echter te wijten aan het feit dat de lichaamsmassa van T. rex vele malen groter was. Relatief gezien is M. paranensis toch echt de sterkste. Al met al zijn de kaken van zowel M. paranensis als de zwarte piranha ijzersterk. In verhouding zelfs sterker dan die van alle vleesetende vissen die nu nog in leven zijn of ooit op aarde hebben rond gezwommen. Onderstaand figuur laat dat mooi zien. Relatief gezien zijn de zwarte piranha en megapiranha zelfs sterker dan de Megaselachus megalodon, een haai die wel achttien meter lang kon worden en tanden van zo n achttien centimeter groot had. De bijtkracht van roofvissen met elkaar vergeleken. Afbeelding: Karen Carr. Bron: Scientias.nl 21 december 2012 Blz. 9
10 Uniek fossiel van wespenverorberende spin ontdekt Onderzoekers hebben een fossiel gevonden van een spin die op het punt staat een wesp te verorberen. Zowel de wesp als de spin, beide zo n honderd miljoen jaar oud, zijn perfect bewaard gebleven in barnsteen. Volgens de onderzoekers is dit het enige fossiel van een spinnenaanval die ooit is gevonden. De fossielen werden in het barnsteen gevonden in de Hukawng vallei in Myanmar. De wesp en de spin dateren terug tot een periode tussen 97 en 110 miljoen jaar geleden, vermoedelijk toen dinosauriërs nog op aarde rondliepen. Naast het in tijd stilstaande conflict is het lichaam van een grotere en mannelijke spin gevonden. Beide spinnen bevinden zich in hetzelfde web, waar ook restanten van zijn gevonden. Daarmee is deze vondst het oudste fysieke bewijs van sociaal gedrag tussen spinnen. Dergelijk gedrag bestaat nog tussen sommige soorten spinnen, maar is volgens de onderzoekers uiterst zeldzaam. De meeste spinnen leven en jagen namelijk zelfstandig. Gevangen in angst Dit was een mannelijke wesp die plots gevangen zat in een spinnenweb, aldus George Poinar Jr., een zoöloog aan de universiteit van Oregon en wereldexpert op het gebied van Blz. 10
11 insecten gevangen in barnsteen. Dit was de ergste nachtmerrie van de wesp, en die is nooit geëindigd. De wesp keek de spin aan op het moment van de aanval, toen beide gevangen werden in boomhars. Men vermoedt dat spinnen zo n 200 miljoen jaar geleden zijn ontstaan, hoewel het oudste fossiel van een spinnenweb dat ooit gevonden is 130 miljoen jaar oud is. Een dergelijke aanval van een spin van deze leeftijd is volgens de onderzoekers bovendien uniek. Zowel de wesp als de spin behoren toe aan rassen die inmiddels zijn uitgestorven. Referentie: Oregon State University Bron: Archeologie online 10 okt 2012 Zeldzame meteoriet van 300 kilo opgegraven in Polen Poolse geologen hebben de grootste meteoriet opgegraven die ooit ontdekt werd in Oost- Europa. Ze hopen dat de ontdekking voor nieuwe inzichten zou kunnen zorgen over de samenstelling van de binnenste laag van de aardkorst. "We weten dat de aardkorst uit ijzer bestaat, maar kunnen die niet bestuderen. Nu hebben we een 'genodigde' uit de ruimte, die gelijkaardig is in structuur en die we makkelijk kunnen onderzoeken", aldus professor Andrzej Miszynski in Porzan, in het westen van Polen, waar de ontdekking gisteren bekendgemaakt werd. Bron: hln-online 1 november 2012 Blz. 11
12 Zestien miljoen jaar oude lifter ontdekt op eendagsvlieg Wetenschappers hebben in een zestien miljoen jaar oud stukje barnsteen een bijzonder tafereel aangetroffen: een springstaart krijgt een lift van een eendagsvlieg. En hoewel beide soorten nog steeds voorkomen is een dergelijk tafereel tot op heden nog nooit in het echt waargenomen. Wetenschappers bestudeerden het stukje barnsteen met behulp van de nieuwste technieken. Ze maakten er speciale CT-scans van en kregen zo een heel goed beeld van wat zich hier nu precies afspeelde. Op de plaats waar de vleugel van de eendagsvlieg aan het lichaampje vastzit, troffen de onderzoekers een springstaart aan. Op 3D-beelden van het scenario is te zien dat de springstaart op het moment dat het tafereel werd vereeuwigd los begon te komen van de vlieg. Waarschijnlijk probeerde de springstaart weg te springen om aan hars die over zijn lift heen stroomde te ontkomen. Tevergeefs: zowel de springstaart als eendagsvlieg kwamen in hars vast te zitten, de hars werd hard en vereeuwigde het tafereel. De eendagsvlieg Het is best een verrassende vondst, zo meldt het blad PLoS ONE. Het is voor het eerst dat er bewijs wordt gevonden van een volwassen eendagsvlieg die een ander organisme een lift geeft. Eendagsvliegen leven immers vaak maar enkele uren tot enkele dagen en dus is er weinig tijd voor andere organismen om op zo n vlieg te klimmen en het hogerop te zoeken. Dat er nog nooit lifters op eendagsvliegen zijn aangetroffen, heeft deels waarschijnlijk ook te maken met het feit dat eendagsvliegen lastig te bestuderen zijn. Ze Blz. 12
13 leven maar kort en in dat korte, volwassen leven eten ze niet: ze planten zich alleen voort. De springstaart bij de vleugel van de eendagsvlieg. Afbeelding: PLoS ONE 7(10): e doi: /journal.pone De springstaart Dat springstaarten soms wel eens een lift krijgen, was wel al bekend. In 2010 ontdekten wetenschappers in een ander stukje barnsteen een hooiwagen met op zijn poot vijf kleine springstaarten. Die ontdekking leidde eigenlijk weer tot deze ontdekking. Onderzoeker David Penney las over de vijf springstaarten die meeliftten en moest toen denken aan een stukje barnsteen dat hij eerder al had gevonden. Hij had al gezien dat er iets op de eendagsvlieg zat. Zou het een springstaart kunnen zijn? Dat bleek inderdaad het geval te zijn. Blijkbaar liftten springstaarten op meerdere organismen mee. Dat verklaart hoe de springstaarten die goed kunnen springen, maar niet zo gemakkelijk grote afstanden kunnen afleggen het toch ver kunnen brengen. Hoewel de springstaart nog nooit in het echt op een eendagsvlieg is aangetroffen, is het zeer waarschijnlijk dat het vandaag de dag nog wel eens voorkomt dat de springstaart een lift krijgt. Bron: Scientias.nl 18 oktober 2012 Oudste voetstappen van olifantenkudde ontdekt Blz. 13
14 In de woestijn van Abu Dhabi hebben onderzoekers zeven miljoen jaar oude voetstappen van veertien olifanten gevonden. Het zijn de oudste sporen die ooit van een olifantenkudde zijn teruggevonden. De onderzoekers beschrijven hun ontdekking in het blad Biology Letters. Oude sporen, nieuwe conclusies De sporen zijn niet helemaal nieuw voor de wetenschap. Enkele jaren geleden werden deze al gevonden. Maar nu pas kunnen de onderzoekers concluderen welk verhaal de voetstappen vertellen. De route die de olifanten aflegden. Afbeelding: Mauricio Antón Om het verband tussen de voetstappen te ontdekken, lieten de wetenschappers een vlieger met daaraan een camera op. De onderzoekers moesten wel hun toevlucht nemen tot deze aanpak: de stappen zijn te klein om op satellietfoto s te worden waargenomen. Met behulp van de camera werden verschillende foto s van het gebied gemaakt die Blz. 14
15 vervolgens weer aan elkaar werden geplakt. Zo konden de onderzoekers patronen in de sporen ontdekken. Analyse Uit een analyse blijkt dat de sporen toebehoren aan een groep bestaande uit dertien olifanten. Daarnaast zijn er ook voetstappen gevonden van een olifant die zich in zijn eentje voortbewoog. Zijn voetstappen zijn over een lengte van maar liefst 260 meter bewaard gebleven. Sociaal De wetenschappers zijn vanzelfsprekend in hun nopjes met de oeroude voetstappen. Ze kunnen aan de hand van de stappen namelijk meer leren over het sociale leven van de voorouders van de moderne olifant. Vooralsnog wijzen de voetstappen erop dat er veel overeenkomsten zijn tussen de moderne olifant en de voorouders daarvan. Ook de oude olifanten verplaatsten zich in groepen die door een volwassen vrouwtje werd aangevoerd. Zo n groep bestond uit olifanten van verschillende groottes en er was waarschijnlijk zelfs één jong bij. Ook ontdekten de onderzoekers dat mannetjes vroeger (net als nu) in hun eentje rondtrokken. Een andere belangrijke conclusie is dat zich in de woestijn van Abu Dhabi ooit olifanten bevonden. De moderne olifant komt namelijk niet in dit gebied voor. De gevonden sporen. Foto: Brian Kraatz / Olga Otero. Het is overigens niet helemaal duidelijk welke olifantensoort de sporen achterliet. Hoogstwaarschijnlijk gaat het om de soort Stegotetrabelodon syrticus. Als dat het geval is, lijkt deze in sociaal opzicht aardig op de moderne olifant. Maar qua uiterlijk zijn er grote verschillen. Zo had deze olifant bijvoorbeeld slagtanden op zowel zijn onder- als bovenkaak (zie ook de foto helemaal bovenaan dit artikel). Bron: Scientias.nl 22 februari Elke auteur is verantwoordelijk voor de inhoud van zijn artikels. Blz. 15
16 INSCHRIJVINGSFORMULIER Datum :. /. /. Naam :..... Voornaam :... Straat :.. nr : bus :.. Gemeente :.... Tel : Interesse : - Algemene geologie O - Petrologie O - Paleontologie O - Mineralogie O - Bodemkunde O - Andere O Lidgeld van 01 sept. tot 31 aug. : - gewoon lid : 18 /jaar (per bijkomend lid van hetzelfde gezin + 5 /jaar - steunend lid : 25 /jaar - Jeugd (- 16 j) : 15 /jaar Het bedrag van de verplichte verzekering is hierin inbegrepen. Te storten op naam van : Geologische Vereniging van Limburg, Kruisheideweg 32, B 3520 Zonhoven Rek nr : IBAN BE BIC GEBABEBB deelnameformulier zoektochten Geologische Vereniging Limburg : 2013 Ondertekende verklaart zich akkoord met het zoektochtreglement van de Geologische Vereniging Limburg en zal er zich naar gedragen tijdens de verschillende uitstappen van het jaar Het betreden van groeves of ontsluitingen gebeurt volledig op eigen risico. De Geologische Vereniging Limburg en/of eigenaars van groeves en ontsluitingen kunnen onder geen enkel beding verantwoordelijk gesteld worden voor eventuele ongevallen! Ondergetekende verklaart tevens volledig in orde te zijn met zijn of haar persoonlijke familiale verzekeringspolis. Dit formulier af te geven op de dag van de zoektocht aan de excursieleider. ZOEKTOCHT: DATUM :. Lid HANDTEKENING : Verantwoordelijk ouder Voogd Familielid Naam en voornaam : Adres :.. Postcode en woonplaats :. Telefoon :.. Naam en leeftijd 1 e kind (*) : Naam en leeftijd 2 e kind (*) : (*) naam en leeftijd van het kind invullen indien U als ouder, voogd of familielid verantwoordelijk bent voor personen jonger dan 14 jaar Blz. 16
GEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOS. tweemaandelijks tijdschrift : JG 37 nr. 6 november / december 2013
GEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOS tweemaandelijks tijdschrift : JG 37 nr. 6 november / december 2013 België Belgique P.B. P.P. 3520 Zonhoven centrum BC 10246 Afgiftekantoor : 3520 Zonhoven centrum
Nadere informatieGEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOS. tweemaandelijks tijdschrift : JG 38 nr. 1 januari / februari 2014
GEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOS tweemaandelijks tijdschrift : JG 38 nr. 1 januari / februari 2014 België Belgique P.B. P.P. 3520 Zonhoven centrum BC 10246 Afgiftekantoor : 3520 Zonhoven centrum
Nadere informatieGEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOS. tweemaandelijks tijdschrift : JG 32 nr. 2 maart/april 2008
België Belgique P.B. P.P. 3500 Hasselt 1 BC 10246 GEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOS tweemaandelijks tijdschrift : JG 32 nr. 2 maart/april 2008 Afgiftekantoor : 3500 Hasselt 1 Erkenningnummer : P
Nadere informatieInhoud. Inleiding blz. 3. Wat is een fossiel? blz. 4. Hoe fossielen ontstaan blz. 5. Fossielen van zacht weefsel blz. 6. Zeedieren blz.
Door: Oscar Zuethoff Groep 6b - Meneer Jos & Ingrid Februari 2008 Inhoud Inleiding blz. 3 Wat is een fossiel? blz. 4 Hoe fossielen ontstaan blz. 5 Fossielen van zacht weefsel blz. 6 Zeedieren blz. 7 De
Nadere informatieTIJDLIJN. Een reis door de geschiedenis
De OERKNAL! Wetenschappers denken dat zo n 13,7 miljard aardse jaren geleden alles in het heelal samengeperst was tot een gloeiend heet punt. Tijdens een enorme oerexplosie ontstonden uit dat punt materie
Nadere informatieUitnodiging ledenbijeenkomst Aqua-Vré. Waar? Stichting Eigen Gebouw Bettekamp 29 6712 EG Ede. Quiz van Roel en Cees
Uitnodiging ledenbijeenkomst Aqua-Vré Waar? Stichting Eigen Gebouw Bettekamp 29 6712 EG Ede Quiz van Roel en Cees Wanneer? Dinsdag 8 januari 2013 Zaal open: vanaf 19:45 uur Beste, Allereerst maak ik natuurlijk
Nadere informatieGEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOS. tweemaandelijks tijdschrift : JG 38 nr. 2 maart / april 2014
GEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOS tweemaandelijks tijdschrift : JG 38 nr. 2 maart / april 2014 België Belgique P.B. P.P. 3520 Zonhoven centrum BC 10246 Afgiftekantoor : 3520 Zonhoven centrum Erkenningnummer
Nadere informatieWEST-VLAAMSE ARCHEOKRANT
V.O.B.o.W. nr. 76 november 2012 België-Belgique P.B. 8800 Roeselare 1 BC 6675 P 409155 WEST-VLAAMSE ARCHEOKRANT West-Vlaamse Archeokrant: Driemaandelijks tijdschrift, jaargang 20, afgiftekantoor Roeselare,
Nadere informatieGEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOS. tweemaandelijks tijdschrift : JG 32 nr. 3 mei/juni 2008
België Belgique P.B. P.P. 3500 Hasselt 1 BC 10246 GEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOS tweemaandelijks tijdschrift : JG 32 nr. 3 mei/juni 2008 Afgiftekantoor : 3500 Hasselt Centrum Erkenningnummer
Nadere informatieWEST-VLAAMSE ARCHEOKRANT
V.O.B.o.W. nr. 75 - aug./sept. 2012 België-Belgique P.B. 8800 Roeselare 1 BC 6675 P 409155 WEST-VLAAMSE ARCHEOKRANT West-Vlaamse Archeokrant: Driemaandelijks tijdschrift, jaargang 20, afgiftekantoor Roeselare,
Nadere informatieDINOSAURIËRS. Marthe Terny
DINOSAURIËRS Marthe Terny 1. INLEIDING Ik hou mijn spreekbeurt over dinosauriërs, omdat ik dit een erg leuk en interessant onderwerp vind. We weten al veel over de dinosauriërs, maar nog niet alles. Ik
Nadere informatieGEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOS. tweemaandelijks tijdschrift : JG 38 nr. 3 mei / juni 2014
GEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOS tweemaandelijks tijdschrift : JG 38 nr. 3 mei / juni 2014 België Belgique P.B. P.P. 3520 Zonhoven centrum BC 10246 Afgiftekantoor : 3520 Zonhoven centrum Erkenningnummer
Nadere informatieGEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOS. tweemaandelijks tijdschrift : JG 38 nr. 6 november / december 2014
GEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOS tweemaandelijks tijdschrift : JG 38 nr. 6 november / december 2014 België Belgique P.B. P.P. 3520 Zonhoven centrum BC 10246 Afgiftekantoor : 3520 Zonhoven centrum
Nadere informatieDinosauriërs. Inhoudsopgave. 1. Inleiding. 2. Wat is een dinosauriër?
Dinosauriërs Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Wat is een dinosauriër? 3. Wanneer leefden de dinosauriërs? 4. Waar leefden dinosauriërs? 5. Hoe leefden de dinosauriërs? 6. Waarom waren de dinosauriërs zo groot?
Nadere informatieGEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOS. tweemaandelijks tijdschrift : JG 37 nr. 2 maart/april 2013
GEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOS tweemaandelijks tijdschrift : JG 37 nr. 2 maart/april 2013 België Belgique P.B. P.P. 3520 Zonhoven centrum BC 10246 Afgiftekantoor : 3520 Zonhoven centrum Erkenningnummer
Nadere informatieGEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOS. tweemaandelijks tijdschrift : JG 32 nr. 4 juli/augustus 2008
België Belgique P.B. P.P. 3500 Hasselt 1 BC 10246 GEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOS tweemaandelijks tijdschrift : JG 32 nr. 4 juli/augustus 2008 Afgiftekantoor : 3500 Hasselt 1 Erkenningnummer :
Nadere informatieGEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOS. tweemaandelijks tijdschrift : JG 31 nr. 1 januari/februari 2007
België Belgique P.B. P.P. 3500 Hasselt 1 BC 10246 GEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOS tweemaandelijks tijdschrift : JG 31 nr. 1 januari/februari 2007 Afgiftekantoor : 3500 Hasselt 1 Erkenningnummer
Nadere informatieW.O. Tweede leerjaar Geert DE JAEGER
P ZEK NAAR DIN S! W.. Tweede leerjaar Geert DE JAEGER Wat weten we reeds over dino s? We gebruiken vaak de afkorting dino's. Eigenlijk zeg je dinosaurussen of dinosauriërs. Dat betekent : reuzen hagedis.
Nadere informatieLisa Van Damme. Ik hou ervan om het juiste moment af te wachten!
2 portfolio Lisa Van Damme Lisa Van Damme begon, geïnspireerd door sociaal geëngageerde fotografen, op 17-jarige leeftijd aan een studie fotografie. Voor haar is fotografie meer dan een doel; het is eerst
Nadere informatieGEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOS. tweemaandelijks tijdschrift : JG 32 nr. 1 januari / februari 2008
België Belgique P.B. P.P. 3500 Hasselt 1 BC 10246 GEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOS tweemaandelijks tijdschrift : JG 32 nr. 1 januari / februari 2008 Afgiftekantoor : 3500 Hasselt 1 Erkenningnummer
Nadere informatieHOOFDSTUK 1 HET ONTSTAAN VAN HET LEVEN OP AARDE BLZ 3. HOOFDSTUK 3 DE VELOCIRAPTOR BLZ 5. HOOFDSTUK 4 DE SPINOSAURUS BLZ 6.
INLEIDING BLZ 2. HOOFDSTUK 1 HET ONTSTAAN VAN HET LEVEN OP AARDE BLZ 3. HOOFDSTUK 2 DE IRRITATOR BLZ 4. HOOFDSTUK 3 DE VELOCIRAPTOR BLZ 5. HOOFDSTUK 4 DE SPINOSAURUS BLZ 6. HOOFDSTUK 5 TYRANOSAURUS REX
Nadere informatieLesbrief T. rex voedselweb
Lesbrief T. rex voedselweb Doelgroep: Groep 4 t/m 8 Lesduur: ± 45 minuten Leerstofgebied: Wereldoriëntatie Werkvorm: Zelfstandig Doel van de opdracht: Het ontdekken dat niet alle dinosauriërs in dezelfde
Nadere informatieGEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOS. tweemaandelijks tijdschrift : JG 37 nr. 3 mei/juni 2013
GEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOS tweemaandelijks tijdschrift : JG 37 nr. 3 mei/juni 2013 België Belgique P.B. P.P. 3520 Zonhoven centrum BC 10246 Afgiftekantoor : 3520 Zonhoven centrum Erkenningnummer
Nadere informatieDE KALKOEN Een verzameling van historische feiten en opmerkelijke wetenswaardigheden over kalkoenen
DE KALKOEN Een verzameling van historische feiten en opmerkelijke wetenswaardigheden over kalkoenen Tekst en afbeeldingen: Theo Philipsen DEEL 2 Rechts: Voorpagina van een Oostenrijks tijdschrift Columbus
Nadere informatieCasa KLJ, jaarthema 2014-2015
0 Casa KLJ, jaarthema 2014-2015 Het lokaal, een veel besproken onderwerp bij verschillende KLJafdelingen. Het is te klein, te rommelig, niet in orde Het betekent vaak een bron van zorgen voor de leiding.
Nadere informatieGEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOS. tweemaandelijks tijdschrift : JG 38 nr. 5 september / oktober 2014
GEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOS tweemaandelijks tijdschrift : JG 38 nr. 5 september / oktober 2014 België Belgique P.B. P.P. 3520 Zonhoven centrum BC 10246 Afgiftekantoor : 3520 Zonhoven centrum
Nadere informatieOnder onze voeten Schoolbezoek Min40Celsius. Lesbrief
Onder onze voeten Schoolbezoek Min40Celsius Lesbrief Lesbrief Onder onze voeten U gaat met uw klas een bezoek brengen aan Min40Celsius, aan de hand van deze lesbrief kunt het bezoek (kort) voorbereiden.
Nadere informatieWaar staan wij voor?
Almere, juni 2015 De Stichting Vrienden van Archipel bestaat alweer bijna een jaar. In 2014 zijn we begonnen met het werven van donateurs en sponsors en gelukkig kunnen wij u melden dat we op de goede
Nadere informatieDinoLab LIVE Lesbrief websessie
DinoLab LIVE Lesbrief websessie Een kijkje achter de schermen van museum Naturalis voor groep 6, 7 en 8 1 DinoLab LIVE lesbrief DinoLab LIVE 1 Introductieles 2 Beschrijving websessie 3 Afsluiting 4 Bijlage:
Nadere informatieWerkbladen Voortgezet onderwijs. Naam leerling:
Werkbladen Voortgezet onderwijs Naam leerling: Inhoud: Uitleg werkblad Dit werkblad hoort bij de film Giganten uit de IJstijd. Een film die je meeneemt naar de laatste ijstijd, zo n 116.000 tot 10.000
Nadere informatie2.2. Het Nieuwe Testament, of het verhaal van Jezus en de eerste kerk 1
2.2. Het Nieuwe Testament, of het verhaal van Jezus en de eerste kerk 1! " #$% & #& '$' '& + ()" *% $, $ -% 1 H. Jagersma en M. Vervenne, Inleiding in het Oude Testament, Kampen, 1992. J. Bowker, Het verhaal
Nadere informatieJeugdtheater Triangel
Jeugdtheater Triangel Infomapje - Inschrijvingsformulier Triangel - Brief over foto s - Gegevens over de verzekering - Medische fiche - Belangrijke data - Informatie/Inschrijvingsformulier theaterweekend
Nadere informatieHet begin. Maandvergaderingen. Leden. Tijdschrift. Statuut
Het begin Er waren eens.. 3 leden van Gloria Maris sterk geïnteresseerd in mineralen Een vierde buitenstaander werd snel gevonden Eerste bestuur: voorzitter, penningmeester, materiaalmeester en secretaris
Nadere informatieinhoud Inleiding Wat is een fossiel? Hoe ontstaan fossielen? Paleontologie Beroemde fossielen Pluskaarten Bronnen Colofon en voorwaarden
Fossielen inhoud 1. 2. 3. 4. 5. Inleiding Wat is een fossiel? Hoe ontstaan fossielen? Paleontologie Beroemde fossielen Filmpje Pluskaarten Bronnen Colofon en voorwaarden 3 4 5 9 11 15 16 18 19 Inleiding
Nadere informatieNetje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!
Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Haring! Verse haring! Wie maakt me los! Ik heb verse haring! Ha... ja, nou heb ik jullie aandacht, hè? Sorry, ik ben uitverkocht. Vandaag geen haring
Nadere informatieGEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOS. tweemaandelijks tijdschrift : JG 31 nr. 3 mei/juni 2007
België Belgique P.B. P.P. 3500 Hasselt 1 BC 10246 GEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOS tweemaandelijks tijdschrift : JG 31 nr. 3 mei/juni 2007 Afgiftekantoor : 3500 Hasselt 1 Erkenningnummer : P 509219
Nadere informatieEvolutie, wat is dat nu feitelijk?!
Evolutie, wat is dat nu feitelijk?! Heb je je wel eens afgevraagd waarom er zo veel verschillende soorten vlinders, vogels of vissen zijn? Waarom is er niet gewoon één soort van die dieren? Er is toch
Nadere informatieLES6. De wegloper belonen. Sabbat. Zondag Lees Lees 'De wegloper. Teken Teken een gympie en. Leer Begin met het uit je hoofd
De wegloper belonen Sabbat Lees Lees Filemon 1 alvast door. Heb je er ooit over nagedacht van huis weg te lopen? Hoe zou dat zijn? Waar zou je naar toe gaan? Wat zou je kunnen doen? Onesimus bevond zich
Nadere informatieJonge kinderen sprankelen in Naturalis
Programmaboekje TalentenKracht Publieksdag Jonge kinderen sprankelen in Naturalis zondag 6 november 2011 Welkom! Hartelijk welkom op deze speciale dag in Naturalis! Je maakt vandaag kennis met de leukste
Nadere informatieMijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt?
Beste kinderen, Mijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt? In mijn vrije tijd ben ik natuurgids. Met mijn verrekijker en vergrootglas trek ik naar allerlei plekjes om de natuur
Nadere informatieSchooljaar 2015-2016. Wetenschap op Stap
Schooljaar 2015-2016 Wetenschap op Stap Inhoudstafel Over VIB 7 Schoolproject Wetenschap op Stap 10 Wetenschapper in de klas 14 Test jouw brein 20 OVER VIB Vlaams Instituut voor Biotechnologie De wetenschappers
Nadere informatieCHIRO WINGENE STELT VOOR: Jomeetje. Nieuwsbrief voor leden en ouders van Chiro Jokwy-Mekwy
CHIRO WINGENE STELT VOOR: Jomeetje Nieuwsbrief voor leden en ouders van Chiro Jokwy-Mekwy Dit jomeetje is voor: België-Belgique P.B. 8750 Wingene 3/8910 Verschijnt tweemaandelijks; 18de jaargang 2014-2015
Nadere informatieEnkele vragen aan Kristin Harmel
Enkele vragen aan Kristin Harmel Waar gaat Zolang er sterren aan de hemel staan over? Zolang er sterren aan de hemel staan gaat over Hope McKenna- Smith, eigenaresse van een bakkerij in Cape Cod. Ze komt
Nadere informatieGEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOS. tweemaandelijks tijdschrift : JG 32 nr. 5 september/oktober 2008
België Belgique P.B. P.P. 3500 Hasselt 1 BC 10246 GEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOS tweemaandelijks tijdschrift : JG 32 nr. 5 september/oktober 2008 Afgiftekantoor : 3500 Hasselt 1 Erkenningnummer
Nadere informatie60 jaar. Januari 2011 27/05
60 jaar Januari 2011 27/05 27 ste jaargang. nr 05 korte inhoud Wat voorbij is... KWB mini-voetbal... Opbouw kerststal... Samenaankoop stookolie... KWB kattenbos viert kerst Wat komt... KWB Nieuwjaarsduik...
Nadere informatieBottenbeest. Activiteit in de klas Docentblad
Bottenbeest Activiteit in de klas Docentblad Doelgroep: basisonderwijs groep 5 t/m 8 Duur: ongeveer 1 uur Doelen: De leerlingen leren redeneren en hun argumentatie uit te leggen aan anderen; De leerlingen
Nadere informatieDeelnemen is winnen. Een gezegde dat zeker waar is voor onze G-karate wedstrijden. Daarom ontvangt ook iedere deelnemer een medaille.
Hasselt, 15 november 2015 Beste G-karateka, p zondag 31 januari 2016 is het zover: het open Belgisch Kampioenschap G-karate 2016! Het kampioenschap wordt georganiseerd door Goju-ryu karate-do Kuyukai Liege,
Nadere informatieDe uiterste datum voor inschrijving is 10 MEI 2016.
Hasselt, 25 november 2015 Beste G-karateka, p zondag 29 mei 2016 gaan we weer een stapje verder... I-Karate GLBAL organiseert: Het kampioenschap wordt georganiseerd door I-Karate GLBAL, in samenwerking
Nadere informatieGEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOS. tweemaandelijks tijdschrift : JG 31 nr. 2 maart/april 2007
België Belgique P.B. P.P. 3500 Hasselt 1 BC 10246 GEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOS tweemaandelijks tijdschrift : JG 31 nr. 2 maart/april 2007 Afgiftekantoor : 3500 Hasselt 1 Erkenningnummer : P
Nadere informatieActiviteitenschema Archeologie
Activiteitenschema Archeologie Soort activiteit: Spullen opgraven uit de zandbak. Tijdsindeling: 5 Minuten de plaatjes in de zandbak verstoppen. 5 Minuten vertellen over hoe de mensen vroeger wat zochten
Nadere informatieHET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN
HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF
Nadere informatieLimburgs Landschap. natuurboekje van
Limburgs Landschap natuurboekje van lente 2010 Hoi! Wie heeft daar gespuugd? In de lente hangen er kloddertjes schuim aan de stengels van planten. Net spuug. Midden in dat spuug zit een kleine verrassing.
Nadere informatieWe hopen dat iedereen vandaag een fantastische start van het nieuwe schooljaar kende!
Maandag, 1 september 2014 Beste ouders, kinderen, grootouders, We hopen dat iedereen vandaag een fantastische start van het nieuwe schooljaar kende! Wij heten jullie alvast van harte welkom en hopen op
Nadere informatieTijdschrift t Scheutje. Gesticht in 1997 door KLJ Brecht.
Tijdschrift t Scheutje. Gesticht in 1997 door KLJ Brecht. November December 2014 Zondag 2 November 2014 Klaar voor een mega spel gemaakt door onze nieuwe leiding? Zorg dan dat je er bij bent want wij hebben
Nadere informatie1. Fossielen, dood of levend?
1. Fossielen, dood of levend? Op veel plaatsen op aarde kun je fossielen vinden. Deze oeroude overblijfselen van organismen vertellen een deel van het levensverhaal van de aarde. Soms worden er planten
Nadere informatieKlee. en Cobra. Opnieuw beginnen
Klee Lesmateriaal groep 5 en 6 deel 1: klassikale les op school bij de tentoonstelling Klee en Cobra Het begint als kind 28.01-22.04 2012 en Cobra Opnieuw beginnen Dit is Paul Klee En dit ook. En dit is
Nadere informatieOplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS)
Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Stel dat dat (te grote wonder) gebeurt, ik betwijfel of dat zal gebeuren, maar stel je voor dat, wat zou je dan doen dat je nu niet doet? (p36)
Nadere informatieMAKWARIUM NIEUWSBRIEF!
Beste MAK-kers, 01 april 009 MAKWARIUM NIEUWSBRIEF! We zijn in de running naar onze tentoonstelling, de hete adem is duidelijk voelbaar in je omgeving! Tijdens de voorbije werkvergaderingen is gebleken
Nadere informatieSkeletpuzzel. Activiteit in de klas Docentblad
Skeletpuzzel Activiteit in de klas Docentblad Doelgroep: voortgezet onderwijs Duur activiteit: 45 minuten Doelen: De leerlingen redeneren en leggen hun argumentatie uit aan anderen; De leerlingen ervaren
Nadere informatieKoninklijke Mineralogische Kring Antwerpen Info : P. Van den Bemdenlaan 107, 2650 Edegem secretariaat@minerant.org 03 4408987 www.minerant.
Koninklijke Mineralogische Kring Antwerpen Info : P. Van den Bemdenlaan 107, 2650 Edegem secretariaat@minerant.org 03 4408987 www.minerant.org MKA activiteiten : - vergaderingen Het Elzenhof, Edegem -
Nadere informatieheeft mosasauruspoep? en andere vragen Groep 3-4, Groep 5-6 & Groep 7-8
WELKE KLEUR heeft mosasauruspoep? en andere vragen ------------------------------------------ Groep 3-4, Groep 5-6 & Groep 7-8 WELKOM Wat leuk dat jullie geïnteresseerd zijn in ons museum. Wij zijn een
Nadere informatieHunebedden. Inleiding. Hoofdstuk 1 Wat zijn hunebedden en waar kun je ze vinden?
Hunebedden Inleiding Ik hou mijn werkstuk over hunebedden, omdat ik het een leuk onderwerp vind. Maar ik hou het er ook over, omdat ik er veel van te weten wil komen. Ik ben op het idee gekomen, omdat
Nadere informatieDIERGEDRAG IN ARTIS. Lespakket diergedrag voor bovenbouw vmbo VERWERKING
DIERGEDRAG IN ARTIS Lespakket diergedrag voor bovenbouw vmbo VERWERKING Diergedrag in Artis, oktober 2008, update maart 2010/2014 UITWERKEN VAN JE RESULTATEN Je hebt in Artis een aantal onderzoeken gedaan
Nadere informatieDe presentatie rond de trap
Kijktocht OER! Plus 6000 jaar geleden woonden er al mensen in dit gebied. Het is de prehistorie; de tijd van de jagers en boeren. De mensen noemen we Swifterbantmensen. Deze kijktocht helpt je ontdekken
Nadere informatieBreien in de late middeleeuwen Een stukje geschiedenis over een geliefd tijdverdrijf
Breien in de late middeleeuwen Een stukje geschiedenis over een geliefd tijdverdrijf Madonna met breiwerk, 1400-1410. Geschilderd door Bertram von Minden (1340-1414), detail uit het Buxtehude Altaar Onderzoek
Nadere informatieDossier T. rex voor Naturalis. Darwinweg 2 Postbus 9517 2300 RA Leiden. T 071 751 96 00 F 071 751 96 66 www.naturalis.nl
Dossier T. rex voor Naturalis Darwinweg 2 Postbus 9517 2300 RA Leiden T 071 751 96 00 F 071 751 96 66 www.naturalis.nl Inhoud 1. De opgraving 5 2. Facts & figures 7 Het skelet 7 Tientje voor T. rex 7
Nadere informatieMuseumexpeditie Werkboek 12-14 jaar
Museumexpeditie Werkboek 12-14 jaar Naam: Inleiding Welkom in Natuurmuseum Fryslân. Wat leuk dat je ons museum bezoekt! Dit werkboekje leidt je rond door bijna het hele museum. Als je de bordjes van de
Nadere informatie7 gratis tips : ABSToRACT ntdek SCHILDER je eigen stijl EN
7 gratis tips : ABSTRACT ontdek je SCHILDEREN eigen stijl 7 tips om je eigen stijl te ontdekken Ook voor kunstenaars met tablet of zonder tablet Je eigen schilderstijl heeft onder andere met je karakter
Nadere informatieLUF-Verslag: Expeditie Siberië
LUF-Verslag: Expeditie Siberië Door Ivo Verheijen Kenmerk: LISF 15046 Deze zomer heb ik met behulp van een beurs van het LUF deel kunnen nemen aan een expeditie naar het Noordelijkste deel van Siberië.
Nadere informatieIk ga jullie vertellen over het Noonan syndroom en wat dat betekent voor mij! Noonan Syndroom In 1963 is dit syndroom voor het eerst door Jacqueline Noonan ontdekt. Ze hebben daarom dit Syndroom naar haar
Nadere informatieINSCHRIJVINGSFORMULIEREN 2010-2011
INSCHRIJVINGSFORMULIEREN 2010-2011 T-REX nv. Schilderstraat 23 2000 Antwerpen T: 03/448.34.34 GSM: 0032 (0) 475 509 900 Fax: +32-(0)3/646.42.15 Mail: info@t-rex.be 1 Data mega eroticabeurzen Antwerp Expo
Nadere informatieLesbrief online gastles. Een bek vol tanden. Een kijkje achter de schermen van museum Naturalis voor groep 5, 6, 7 en 8
Lesbrief online gastles Een bek vol tanden Een kijkje achter de schermen van museum Naturalis voor groep 5, 6, 7 en 8 Inhoud lesbrief 1. Introductieles 2. Beschrijving uitzending Online gastles 3. Afsluiting
Nadere informatieArcheologie. Dit werkstuk is gemaakt door: Lonneke Surstedt.
Archeologie Dit werkstuk is gemaakt door: Lonneke Surstedt. Inhoudsopgave Wat is een archeoloog? Bekende archeologen. Opleiding. Soorten archeologen. Tempel van Empel. Opgravingen. Mijn buurman. 1 Wat
Nadere informatieBeste leden, sympathisanten,
Beste leden, sympathisanten, Met trots stellen we u ons Europees kampioenschap voor! Op zondag 3 mei 2015 organiseert IKF Integrated Karate Federation haar eerste Europees kampioenschap. Dit is een intelligent
Nadere informatieZOMERVAKANTIE 2015 ACTIVITEITEN JEUGD & SPORT
ZOMERVAKANTIE 2015 ACTIVITEITEN JEUGD & SPORT 1 Dries BOSMANS jeugddienst Dirk SMITS schepen van jeugd Ann SCHRIJVERS schepen van sport Gudrun NIJS sportdienst Wim GORISSEN jeugd- en sportdienst Zet je
Nadere informatiewww.77ste.be Wij vliegen er met veel goesting in en verwelkomen jullie graag op onze eerste activiteit, de jaarmarkt!!
Liefste leden en ouders, Een nieuw scoutsjaar staat weer voor de deur. Wellicht is er enorm genoten van een verlof met temperatuurstijgingen en -dalingen, maar de leden hebben vooral genoten van het fantastische
Nadere informatieWe hopen dat iedereen vandaag een fantastische start van het nieuwe schooljaar kende!
Dinsdag, 1 september 2015 Beste ouders, kinderen, grootouders, We hopen dat iedereen vandaag een fantastische start van het nieuwe schooljaar kende! Wij heten jullie alvast van harte welkom en hopen op
Nadere informatieDE VLUCHT & andere spannende verhalen
DE VLUCHT & andere spannende verhalen 2 Bianca Kruger DE VLUCHT & andere spannende verhalen Enschede 2015 3 Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste zorg is besteed, aanvaarden auteur
Nadere informatieLunchen bij de superfamilie
Lunchen bij de superfamilie D e zon stond hoog aan de hemel in de metropool Ratstad en werd weerspiegeld in de ramen van huize Piep. De klok had twaalf uur geslagen. Rondom de keukentafel zat een aantal
Nadere informatieMijn WERKSTUK in 10 stappen
Mijn WERKSTUK in 10 stappen Stap 1. Stap 2. Stap 3. Stap 4. Stap 5 Stap 6 Stap 7 Stap 8 Stap 9 Stap 10 Wat is je onderwerp? Ik schrijf een motivatie. Woordveld maken en ordenen Ik stel drie vragen op waarmee
Nadere informatieDag allemaal, NR 2-2015 April-mei-juni
Dag allemaal, Ik hoop dat jullie net zoals de mensen van OnderOns genieten van het mooie weer. Net zoals zovele organisaties gaan we het de maanden juli en augustus iets kalmer aan doen bij OnderOns. De
Nadere informatie1. Doelstellingen ICT binnen het domein informatie zoeken en verwerken ( leerlijn VSKO)
12 juni 2007 Een les net voor de vakantie begint EEN IDEE VOOR EEN COMPUTERLES ( 1 lestijd) 4 de, 5 de en 6 de leerjaar VAKANTIE Voor deze les maken we gebruik van : www.nmbs.be www.google.be www.meteofrance.com
Nadere informatieRoodborstje tikt tegen 't raam, tik, tik, tik laat mij erin, laat mij erin. 't Is hier te guur en te koud naar mijn zin Laat mij er in, ja er in.
Oosterkerk, Zondag 27 januari 2013, Kinderdienst Het verhaal van de verloren zoon (Lucas 15:11-32) door de ogen van het varken Meditatie in woord en beeld ds.wim Hortensius Roodborstje tikt tegen 't raam,
Nadere informatieInhoud p.2 Infodag Jeugdwerking
april 19- maart 20 Inhoud p.2 Infodag Jeugdwerking p.3 Kleutertennis van 4-5 jaar Jeugdprogramma 2019! p.7 Info jeugd van 6-8 jaar p.11 Info jeugd vanaf 9 jaar p.16 Jeugd in de kijker! p.18 Lidmaatschap
Nadere informatieDoel van Bijbelstudie
Bijbelstudie Hebreeën 4:12 Want het woord Gods is levend en krachtig en scherper dan enig tweesnijdend zwaard en het dringt door, zó diep, dat het vaneen scheidt ziel en geest, gewrichten en merg, en het
Nadere informatieInfobrief -16weekend 4 tot 6 april 2014 www.klj-vissenaken.be
Infobrief -16weekend 4 tot 6 april 2014 www.klj-vissenaken.be Hallo beste KLJ ers, Het tweede deel van ons KLJ-jaar is al een tijdje van start gegaan, de koudste periode van de winter is voorbij en de
Nadere informatieKoninklijke Bibliotheek van België EDUCATIEVE DIENST
Koninklijke Bibliotheek van België EDUCATIEVE DIENST INTRO No furniture so charming as books, verkondigde de Engelse schrijver Sydney Smith twee eeuwen geleden. Boeken hebben we in de Koninklijke Bibliotheek
Nadere informatieJongknapen. Liefste, beste, stoerste, grappigste, zotste, slimste, vriendelijkste, enthousiastste, onnozelste jongknapen,
Jongknapen Liefste, beste, stoerste, grappigste, zotste, slimste, vriendelijkste, enthousiastste, onnozelste jongknapen, We zijn alweer toe aan het tweede boekje van dit jaar. Wat gaat de tijd toch snel
Nadere informatieEn toen kwam Darwin. On the origin of species. 1. Het ontstaan van het leven. Fossielen. 2. Getuigen van deevolutietheorie
On the origin of species En toen kwam Darwin 1. Het ontstaan van het leven 2. Getuigen van deevolutietheorie Verklaring voor het ontstaan van leven komt voor in alle culturen. Creationisme Nemen de bijbel
Nadere informatieOntdek de topstukken van het Museum voor Natuurwetenschappen. Voor kinderen van 6 tot 8 jaar
Ontdek de topstukken van het Museum voor Natuurwetenschappen Voor kinderen van 6 tot 8 jaar Inkomhal De walvis in de inkomhal Dit is geen dino maar een bultrugwalvis. Bekijk het skelet goed: wat heeft
Nadere informatieWOLF. Huilend roofdier
WOLF Huilend roofdier Wolven hebben vaak een hele slechte naam. Denk maar eens aan de wolf in het verhaal van Roodkapje, die haar oma heeft opgegeten. Of Midas de wolf, die tevergeefs op de drie biggetjes
Nadere informatiedroooo droooo oooom speurtocht je stad je toekomst 12 april - 3 juli oba is Paleis voor Volksvlijt
droooo oooom je stad speurtocht droooo oooom je toekomst 12 april - 3 juli oba is Paleis voor Volksvlijt Een speurtocht door de tentoonstelling Volksvlijt2056 voor jong (en oud) Ooit, heel lang geleden,
Nadere informatieAan de ouders van de kinderen van groep 1en 2: Nieuwbrief voor het nieuwe thema.
Aan de ouders van de kinderen van groep 1en 2: Nieuwbrief voor het nieuwe thema. Allereerst willen we alle ouders en kinderen een heel goed 2015 wensen. We wensen u veel gezondheid en geluk toe. We hopen
Nadere informatieLa Tulipe Chapeau! DE TULP IN DE MODE. 2 februari t /m 1 september 2013
La Tulipe Chapeau! Foto Mieke Wijnen 2 februari t /m 1 september 2013 Grachtweg 2a 2162 HN Lisse di t/m zo 13.00-17.00 uur Tel. 0252-417 900 www.museumdezwartetulp.nl info@museumdezwartetulp.nl De tulp
Nadere informatieLimburgs Landschap. natuurboekje van
Limburgs Landschap natuurboekje van zomer 2011 Hoi! Ze heet vleermuis maar ze is geen muis. Ze vliegt als de beste maar ze is geen vogel. Ze heeft ogen maar ze kijkt vooral met haar oren. Ze maakt geluiden
Nadere informatieNIEUWSBRIEF JUNI 2015
NIEUWSBRIEF JUNI 2015 RÉTROTRAIN Rétrotrain (voorheen Le musée du rail) is elke tweede zaterdag van de maand geopend van 9 tot 14 uur. Vrije bezoek. De toegangsprijs bedraagt 2 voor volwassenen en 1 voor
Nadere informatieFossielen uit de Noordzee
Fossielen uit de Noordzee Lesbrief websessie Een kijkje achter de schermen van museum Naturalis voor klas 1 en 2 (VMBO/H/V) lesbrief Fossielen uit de Noordzee 1 Introductieles 2 Beschrijving websessie
Nadere informatie20 ste schapen-en geitenhappening VHGS
20 ste schapen-en geitenhappening VHGS Keuring van CAE- of zwoegervrije dieren op zat. 29 aug. 2015 en voor dieren zonder attest op zond.30 aug. 2015 met tentoonstelling van bijzondere schapen- en geitenrassen
Nadere informatieGEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOS. tweemaandelijks tijdschrift : JG 31 nr. 4 juli/augustus 2007
België Belgique P.B. P.P. 3500 Hasselt 1 BC 10246 GEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOS tweemaandelijks tijdschrift : JG 31 nr. 4 juli/augustus 2007 Afgiftekantoor : 3500 Hasselt 1 Erkenningnummer :
Nadere informatieGEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOS. tweemaandelijks tijdschrift : JG 37 nr. 5 september/oktober 2013
GEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOS tweemaandelijks tijdschrift : JG 37 nr. 5 september/oktober 2013 België Belgique P.B. P.P. 3520 Zonhoven centrum BC 10246 Afgiftekantoor : 3520 Zonhoven centrum
Nadere informatie