GEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOS. tweemaandelijks tijdschrift : JG 37 nr. 2 maart/april 2013

Transcriptie

1 GEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOS tweemaandelijks tijdschrift : JG 37 nr. 2 maart/april 2013 België Belgique P.B. P.P Zonhoven centrum BC Afgiftekantoor : 3520 Zonhoven centrum Erkenningnummer : P RAW CST vzw RAAD VOOR AARDWETENSCHAPPEN CONSEIL DES SCIENCES DE LA TERRE GVL is lid van de Raad voor Aardwetenschappen Verantwoordelijke Uitgever: Cornelissen Dirk-Borggravevijverstraat Hasselt

2 Stefan Kempeneers Voorzitter GVL Schoorbroekstraat 36 B-3806 Sint-Truiden Geologische Vereniging Limburg Correspondentieadressen: Bestuur: Erevoorzitster : Mevr. Huygens Ernestine Mathieu Driesen Secretaris GVL Kruisheideweg 32 B-3520 Zonhoven Voorzitter: Stefan Kempeneers, Schoorbroekstraat 36, B 3806 Sint-Truiden Tel: 011/ , stefan.kempeneers@skynet.be Vice-voorzitter: Nico Nilis, Beringersteenweg 52/8, B 3520 Zonhoven Tel: 011/ , nico.nilis@gmail.com Secretaris-Penningmeester: Mathieu Driesen, Kruisheideweg 32, B-3520 Zonhoven Tel: 0496/ , driesen.tilkin@gmail.com Samenaankoop: Luc Waumans, Pampertstraat 22a, B-3590 Diepenbeek Tel: 011/ , luc.waumans@gmail.com Bestuursleden Francis Reenaers, Bosblook 37, B 3600 Genk Tel: 089/ , francis.reenaers@yahoo.com Medewerkers: Geolithos: Dirk Cornelissen, Borggravevijverstraat 60, B 3500 Hasselt Tel: 011/ , dirk.cornelissen@gmail.com Bibliotheek: Udo Van Laethem, R. Schrijversstraat 33, B 3806 Sint-Truiden Tel: 011/ , udo.van.laethem@pandora.be Peter Sledz, Scheymanshof(Kin) 32, B-3640 kinrooi peter.sledz@telenet.be Freddy Bollaerts, Berkstraat 29 H, B-3460 Bekkevoort f.bollaerts@telenet.be Kris Vanderschot, Houtmarkt 15, B 3800 Sint-Truiden Tel: 011/ , krisvanderschot@gmail.com RAW CST vzw RAAD VOOR AARDWETENSCHAPPEN CONSEIL DES SCIENCES DE LA TERRE G.V.L. is lid van de Raad voor Aardwetenschappen

3 INHOUD : 3. Algemene ledenvergaderingen - Zoektochten 4. Mededelingen - Etentje 5. Mergeldag Gelinden Sauerland Beurzen en tentoonstellingen 7. Wandelen tussen versteend hout en fossielen van dinosauriërs 11. Gelezen in de kranten: Schoenmaat Belg ontrafelt hoe hout is ontstaan AKTIVITEITEN : Algemene ledenvergadering Evenementenhal Den Dijk te Zonhoven : Voor aanvang of tijdens pauzes is er steeds mogelijkheid tot aankoop en/of ruilen van mineralen en fossielen. Tevens zal de shop dan geopend zijn! ZATERDAG 9 maart 2013 : Feestvergadering in Restaurant Steakhouse "Sint-Trudo te Sint-Truiden Zie ook aankondiging op blz. 4. VRIJDAG 19 april 2013 vanaf 20u : Een niet alledaagse trip(je) naar Argentinië een boeiend reisverslag door Mathieu Driesen! Een voorsmaakje vind je alvast op blz. 7 van deze Geolithos: Wandelen tussen versteend hout en fossielen van dinosauriërs. Zoektochten : ZATERDAG 23 MAART 2013 : BEEZ Reisleider: Udo Van Laethem : 011/ ; udo.van.laethem@pandora.be Blz. 3

4 Afspraak: om 09u00 aan de ingang van de groeve: via de Route Nouvelle en vervolgens Rue des Grands Malades. ZATERDAG 27 APRIL 2013 : LANDELIES Reisleider: Mathieu Driesen 0496/ ; driesen.tilkin@pandora.be Afspraak: 10u op de parking Lidl; afrit 4 Montigny-le-Tilleul op de R3 Charleroi, dan de N59 richting Beaumont nemen => de parking bevind zich dan aan de linkerkant. Niet vergeten uw deelname steeds op voorhand aan de reisleider door te geven! Tevens een deelnameformulier zoektochten (zie laatste blz. van Geolithos) ingevuld op de dag van de activiteit mee te brengen. Mededelingen : Etentje Zaterdag 9 Maart onze jaarlijks etentje! Aanvangsuur: 19u30 Place to be: Restaurant Steakhouse Sint-Trudo Grote Markt Sint-Truiden Tel: 011/ Menukeuze: Kabeljauw met wittewijnsaus en puree: 20,00 Steak met frieten: 20,00 Keuze uit saus is: Peperroom, Champignonroom, Provencaal, Stroganoff Steak natuur ( -2,50) Gelieve je menukeuze (& bakwijze van de steak) door te geven bij bestelling. Reserveren kan tot 2 maart 2013 bij Udo Van Laethem via udo.van.laethem@telenet.be of 011/ Blz. 4

5 Mergeldag Gelinden Woensdag 1 mei 2013 is het opnieuw Mergeldag Gelinden! Een volledige dag in het natuurgebied Overbroek en omgeving. Wandelingen, een tentoonstelling en doe-activiteiten, van 10u00 tot 17u00. Adres: Natuur.huis, Kleinveldstraat 54 te Gelinden. Een organisatie van Natuurpunt Aulenteer, in samenwerking met Toerisme Sint-Truiden, Likona en de Geologische Vereniging Limburg. Er zal een tentoonstelling worden verzorgd door leden van onze vereniging! Een uitgelezen kans om onze vereniging voor te stellen aan het grote publiek. Oproep: iedereen die Belgische mineralen of fossielen wil leveren voor de tentoonstelling, gelieve tijdig Udo (contactgegevens: zie blz.2) in te lichten (ten laatste op 15 april). Er worden afgesloten vitrinekasten voorzien. Geologische wandeling: Om 11u00 spreken we af aan het Natuur.huis te Gelinden. Van daaruit zullen we samen met een gids een geleide wandeling volgen door het Overbroekse natuurgebied en de beroemde mergelgroeve. De mergelgroeve werd wereldberoemd door de beschrijving, meer dan een eeuw geleden, van uitzonderlijk goed bewaarde fossiele flora van landplanten. Ze genieten wereldfaam omdat ze een belangrijke biologische schakel vertegenwoordigen tussen de flora uit het Krijttijdperk en deze uit het oudste Tertiair. Het opnieuw vrijstellen en in stand houden van de mergelwand betekent een herwaardering en terug op het terrein herkenbaar maken van de natuurwetenschappelijke (geomorfologische, paleobotanische), historische en esthetische waarden ervan. Sauerland 2013 Tijdens het volgende Pinksterweekend organiseren we opnieuw een excursie naar Sauerland. Het programma is op dit ogenblik nog niet precies gekend. Meer info in de volgende editie van Geolithos. Blz. 5

6 Samen met onze gids ter plaatse zullen we enkele interessante groeves bezoeken vanaf zaterdagmiddag 18 mei tot maandag 20 mei. Heb je interesse om mee te gaan, laat alvast iets weten aan Stefan via Beurzen en tentoonstellingen : Zondag 03 maart 2013: 24 e mineralen- en fossielenbeurs HANNUT: Marché Couvert, Route de Landen, Hannut; open van 10 tot 18u met tentoonstelling mineralen van India inkom gratis. 17 maart 2013: NAUTILUS-GENT 38 e internationale mineralen- en fossielenbeurs lokalen van het Koninklijk Atheneum Voskenslaan Gent (vlakbij St. Pietersstation); open: van 10 tot 18u. 27 en 28 april 2013: MINERANT 2013 Antwerp Expo, zaal 2 Jan Van Rijswijcklaan 191 Antwerpen; organisatie: Mineralogische Kring Antwerpen - tentoonstelling: Gouden jubeleum MKA50: indoor goudpannen info: - open van 10 tot 18u. 12 en 13 oktober 2013: MINERAL 2013 Namur Expo; open 12/10/13 van 12 tot 18u en op 13/10/13 van 10 tot 18u. paleontology a dangerous hobby Blz. 6

7 Wandelen tussen versteend hout en fossielen van dinosauriërs Argentinië is een enorm mooi en enorm groot land. Van noord tot zuid ongeveer 3700 Km. Van oost naar west heel verschillend: van enkele km in het zuiden tot meer dan duizend naar het noorden. Als je Argentinië gaat bezoeken moet je selecteren. Wij hadden gekozen voor Patagonië. Dit gebied strekt zich uit ten zuiden van de hoofdstad Buenos Aires tot het uiterste zuiden van Argentinië. Ook een heel stuk Chili behoort bij Patagonië. Als je Patagonië wil bezoeken moet je uiteraard ook vooraf bepalen welke delen je wil zien. Patagonië is eigenlijk een uitgestrekte, dorre steppe met een aantal unieke gebieden die tot het werelderfgoed behoren. Figuur 1: La Leona ligt op 60 km ten noorden van El Calafate Eerst en vooral het schiereiland Valdés (fig. 1 bij Trelew), waar je Zuidkapers van 15 meter lang kan spotten. Je kan er orka s zien jagen op zeeleeuwen, zeeolifanten zien slapen, paren, horen boeren en winden laten vanop een paar meter afstand. De Magellaan-pinguin heeft hier haar meest noordelijke broedplaats. Dicht bij Antartica, aan het zeekanaal Beagle ligt de meest zuidelijke stad ter wereld: Ushuaia. De landing vanuit de Atlantische Oceaan over dit kanaal en tussen de besneeuwde bergtoppen en moerassige dalen zal ik nooit vergeten: onvoorstelbaar mooi. De tocht op het Beaglekanaal en het bezoek aan het nationale park Tierra del Fuego waren de zoveelste hoogtepunten. Foto 1: vegetatie aangepast aan de extreem droge omstandigheden met prachtige bloei in het voorjaar. (Junellia patagonica) Blz. 7

8 Een duizendtal kilometer naar het noordwesten ligt één van de bekendste bergketens ter wereld: de Torres del Paine. Eigenlijk is dat al Chili, maar om er te geraken ben je genoodzaakt om via El Calafate, een Argentijns stadje, te passeren (fig. 1). Vandaar kan in het Parque Nacional Los Glaciares unieke gletsjers bekijken en eventueel bewandelen. Achtentwintig van deze gletsjers deponeren hun smeltwater in één van de vele uitgestrekte meren. Het grootste meer is het Lago Argentino, dat honderden km lang en breed is. Op TV kan je zien hoe er geregeld reusachtige blokken ijs van de wereldberoemde gletsjer Perito Moreno in het meer donderen. Iets ten noorden hiervan, op ongeveer 60 km, ligt het Lago Viedma. Het gletsjerwater van dit meer stroomt via de Rio La Leona naar het Lago Argentino en vandaar naar de Atlantische Oceaan. Naast deze spectaculaire en niet te missen monumenten biedt de omgeving van El Calafate sinds enige tijd een nieuwe trekpleister voor toeristen. De plaatselijke firma Andes Expeditions organiseert een daguitstap naar het Bosque Petrificado La Leona. Voor ons was dit een niet te missen aanbod. Wij werden in een comfortabele bus naar een volledig nieuwe trekpleister gebracht langs een weg die aan de westkant een overweldigend zicht op het zuidelijke Andesgebergte bood en aan de oostkant de kronkels van de Rio La Leona volgde. Onze gids sprak een uitstekend Frans en een groep enthousiaste Italianen vormden ons reisgezelschap voor deze tocht (foto 2 en 3). Foto 2 en 3: tocht doorheen een buitenaards landschap gevormd door regen- en winderosie Het was een nieuwe nog onbekende uitstap, maar het resultaat was meer dan de moeite waard. Iets ten zuidwesten van de plaats waar de Rio La Leona uit het Lago Viedma stroomt, ligt de Estancia Santa Teresita vlakbij het los Hornos gebergte. De Estancia s, uitgestrekte boerderijen, kunnen met hun landbouw amper overleven. Het land is er dor en onvruchtbaar en eerder levensvijandig ten opzichte van menselijke aanwezigheid. Een paar schapen en wat guanaco s, een wilde soort lama s, gedijen er met moeite. Als er dan op dat landgoed iets speciaals te beleven valt wordt deze mogelijkheid onmiddellijk Blz. 8

9 aanvaard. De eigenaars van de Estancia Santa Teresita hebben onlangs begrepen dat er op hun badlands iets buitengewoons aan te bieden valt. Miljoenen jaren geleden, in het midden Jura, was de streek bedekt met een weelderig tropisch woud araucaria s (een conifeer). De vorming van het Andesgebergte en de enorme vulkanen die daarbij ontstonden stopten alle neerslag vanuit de Stille Oceaan. De vulkanen spuwden tonnen en tonnen al dan niet gloeiende assen uit. Door de opeenvolgende periodes van droogte en ijs van de gletsjers stierven de wouden uit en werden de boomstammen bedolven. Bij gebrek aan zuurstof rotte het hout niet maar werd diep in de aarde vervangen door kwarts. De verschillende metalen die in de siliciumrijke oplossingen meegevoerd werden zorgden voor de diverse kleuren van het versteende hout. De houtcellen bleven bewaard en de jaarringen bleven duidelijk zichtbaar. Foto 4: Versteende stammen van araucaria-bomen kwamen vrij na het eroderen van de zand en assen De zeldzame hevige regenbuien en ook de continue westenwinden hebben het landschap van de Estancia Santa Teresita eeuwenlang geteisterd en zijn huidige uitzicht bezorgd. In deze grillige, buitenaardse omgeving is er een wandeling van drie uur uitgestippeld. (foto s 2 en 3) Je geniet er van smalle paden tussen grillige zandformaties, waarlangs hier en daar mini-struikjes groeien en bloeien (foto 1). Stevig schoeisel en een beetje conditie zijn wel vereist. De versteende boomstammen zijn op meerdere plaatsen terug boven komen te liggen (foto 4) en vormen in die de ruwe omgeving een aparte attractie. Blz. 9

10 Hier en daar liggen zelfs beenderen van nog niet gedetermineerde dinosauriërs (foto 5). Aangezien zowel de beenderen als de boomstammen steeds geteisterd worden door het ruwe klimaat vrees ik dat ze over enige tijd totaal verwoest worden (foto 6). Foto 5 en 6 : Museum in open lucht - de eindbestemming voor fossiel hout en dinosauriër beenderen? Een smakelijke picknick, opgegeten in een natuurlijk grot, afgeschermd van de brandende zon, besloot onze Patagonische wandeling tussen uitgeloogde beeldhouwwerken, versteende bomen en beenderen uit een ver verleden. Foto 7 en 8: zelfs de verkoolde delen in en op het hout behielden hun kleur na fossilisatie tot kwarts Het was een onvergetelijke ervaring met één minpunt: als verstokte verzamelaar is het pijnlijk om al dat mooie hout achter te laten, wetend dat het eens toch meegenomen wordt of daar blijft liggen tot het vergaat (foto 6). Mathieu Driesen (November 2012 lente in Argentinië foto s: Mathieu Driesen en Marina Delaey.) De foto s kunnen in kleur op onze website en op ons facebook bekeken worden. Blz. 10

11 Gelezen in de kranten. Schoenmaat 84 Wat waren het toch voor dino s die 140 miljoen jaar geleden hun sporen achterlieten in de modder van Jemen? Ongevaarlijke planteneters, zegt paleontoloog Anne Schulp. Op 20 januari gaf hij een lezing bij het Geologisch Museum Hofland in Laren, over deze spectaculaire dinosaurussporen. Werkzaamheden aan het dinosaurusspoor bij Sana a in Jemen Afbeelding: Anne Schulp, NHM Maastricht De eerste dinosauriër-sporen die ooit zijn aangetroffen op het Arabisch Schiereiland, bij Sana a in Jemen, zijn afkomstig van een ornithopode een vredelievende planteneter. Dit vermoeden bestond al, maar is nu bevestigd door een analyse van de sporen met een vernieuwde methode. Anne Schulp, als dinosaurus-onderzoeker werkzaam bij het Natuurhistorisch Museum in Maastricht, is opgelucht, vertelt hij het publiek dat naar het in het Geologisch Museum Hofland in Laren is gekomen om het verhaal over de dinosporen te horen. Schulp werkte mee aan de eerste identificatie van de dino s die de sporen in de modder hadden achtergelaten, en had in eerste instantie al geconcludeerd dat het om een ornithopode ging. Blz. 11

12 Anne Schulp laat de dinosaurus-sporen uit Jemen zien in museum Hofland in Laren. Afbeelding: Anne Fortuin, Museum Hofland, Laren Het Geologisch Museum van Sana a had vervolgens een bewegende reproductie van een ornithopode laten maken, op ware grootte, om te illustreren wat voor dier deze voetsporen had gemaakt. Het beest was net bij het museum bezorgd, het plastic zat er nog omheen. En toen verscheen er opeens een wetenschappelijk artikel van twee Australische paleontologen, met een update van de systematische methode waarmee zo n determinatie gedaan wordt, vertelt Schulp. Het maakte hem behoorlijk nerveus; In Australië was gebleken dat een drietenige ornithopode ten onrechte was aangezien voor een drietenige theropode de agressieve vleesetende dinosoort waar ook de Tyrannosaurus rex uit Jurassic Park toe behoort. Gelukkig hoefde Schulp zijn collega s in Jemen niet te bellen met de mededeling dat de bewegende dino afgevoerd moest worden: ook de nieuwe analyse, gebaseerd op alle mogelijke verhoudingen die je in zo n voetafdruk kunt opmeten, bevestigde dat het hier om een brave ornithopode ging, en niet om een afschrikwekkende theropodesoort. Schulp publiceerde het resultaat eind 2012 in het vakblad Ichnos. Het begin Het verhaal begint jaren eerder, in 2006, als Schulp in Maastricht een mailtje opent van aardwetenschapper Mohammed Al-Wosabi uit Jemen. Twee foto s verschijnen op zijn computerscherm, met daarbij de vraag: Zou het kunnen dat dit dino-sporen zijn? Dat zijn het inderdaad, en het betekent dat er voor het eerst sporen van deze oerbeesten op het Arabisch Schiereiland zijn ontdekt. En niet zulke kleintjes ook. Maatje 84, schat Schulp de maat van de achterpoot van het beest in, door zijn eigen voet naast de meegebrachte voetomtrek, met stift overgetrokken op een groot stuk transparant plasticfolie, neer te zetten. De pootafdrukken meten ongeveer een halve meter lang en een halve meter breed Schulp zelf heeft schoenmaat 42. Blz. 12

13 De voet van Anne Schulp, en de pootafdruk van de ornithopode bij Sana a in Jemen. Afbeelding: Anne Schulp, Maastricht Veel haast maakte de ornithopode niet, aan de afstand tussen de voetafdrukken te zien. Schulp kan de stappen makkelijk nalopen, terwijl hij vergeleken met de dino die ze destijds maakte toch behoorlijk korte pootjes heeft. Dat zien we meestal, legt hij uit. Op bodems waar je ver genoeg in weg zakt om mooie sporen achter te laten is het meestal niet prettig rennen. Langnek dinosauriërs Een prachtige vondst dus, en het smaakte naar meer. Enthousiast geworden gingen de paleontologen de omgeving eens wat beter verkennen, en met succes. De onderzoekers vonden uiteindelijk niet minder dan 43 sporen in de omgeving, waarvan er 11 afkomstig waren van een kudde sauropoden (de langnek dinosaurus die je misschien nog wel kent als de glijbaan in de tekenfilmpjes van de Flintstones), en waarvan er één dwars door een dorpje heen liep. Sporen van een kudde langnek dinosauriërs. Afbeelding: Anne Schulp, Maastricht De bewoners hadden de sporen altijd toegeschreven aan de kameel van de profeet Mohammed die hier ooit langs moest zijn gekomen, vertelt Schulp. Zelf denkt hij dat Blz. 13

14 een grote kudde dinosauriërs het nauwelijks begroeide gebied heeft overgestoken, om naar een nieuwe voedselrijke plek te verhuizen. Dat moet aan het einde van het Juratijdperk geweest zijn, ongeveer 140 miljoen jaar geleden, bleek uit vervolgonderzoek aan de minuscule kalkdiertjes die zich in de bodem bevinden. Stofzuiger Sporen zijn versteend gedrag, legt Schulp het publiek uit. Waar je botten kan gebruiken om te reconstrueren hoe het beest er uit gezien moet hebben, vertellen de sporen je wat de dino deed, en vooral hoe hij zich voortbewoog. Veel misverstanden zijn dan ook dankzij de sporen uit de wereld geholpen. Dat de beesten hun enorme staart achter zich aan sleepten, bijvoorbeeld, of dat ze hun nek alleen maar gebruikten om, net als een giraffe tegenwoordig, bladeren uit hoge bomen te kunnen halen. Je kan een langnek dinosaurus beter vergelijken met een stofzuiger, aldus Schulp, en zijn nek met de stofzuigerslang. Terwijl het beest zelf op zijn plek blijft, kan hij dankzij z n lange nek toch een heel stuk land leeg grazen. Het reizen, het zoeken, het vinden allemaal leuke onderdelen van het werk, vindt Schulp. Maar het aller-leukste is toch wel dat we naar aanleiding van de bevindingen een steeds beter beeld krijgen van deze reuzen uit de oertijd. Al was het maar omdat we dan realistischer films kunnen maken, voegt hij er gekscherend aan toe. Referentie: Schulp en Wosabi, Telling apart Ornithopod and Theropod trackways: A closer look at a large, Late Jurassic tridactyl dinosaur trackway at Serwah, Republic of Yemen Ichnos: An International Journal for Plant and Animal Traces, 19:4 (2012) Bron: Kennislink.nl 21 januari 2013 Belg ontrafelt hoe hout is ontstaan De Belgische onderzoeker Philippe Gerrienne heeft het mysterie ontrafeld van hoe hout ontstond. Hij deed dat aan de hand van een 407 miljoen jaar oud fossiel dat hij vond in Frankrijk. Blz. 14

15 De wetenschapper vond het fossiel van het 407 miljoen jaar oude plantje in Châteaupanne, in het westen van Frankrijk. Het is het oudste spoor van hout dat ooit is gevonden. Tot nog toe namen wetenschappers aan dat planten 390 miljoen jaar geleden hout ontwikkelden opdat ze groter en sterker konden worden. Philippe Gerrienne, botanist aan de universiteit van Luik, ontdekte nu dat planten hout begonnen aan te maken opdat de doorstroming van sap van beneden naar boven kon verbeteren. Zo konden bomen ontstaan. Daarvoor groeiden op aarde alleen maar kleine, kruidachtige plantjes. 'De aanmaak van hout hielp het plantensap circuleren. Het hout hielp ook om sapreserves op te slaan, waardoor de planten beter konden overleven.' Gerriennes ontdekking is erg belangrijk. De bevindingen van zijn onderzoek werden zelfs gepubliceerd in het wereldvermaarde wetenschapstijdschrift Science. 'Uiteraard ben ik daar heel fier op. Maar belangrijker is dat we nu beter begrijpen hoe planten miljoenen jaren geleden evolueerden.' Philippe Gerrienne onderzocht ook een 397 miljoen jaar oud fossiel dat gevonden werd in Canada. De twee vondsten doen vermoeden dat hout tegelijkertijd ontstond op verschillende plekken op aarde. (JVR) Bron: Het nieuwsblad.be - 17 augustus Elke auteur is verantwoordelijk voor de inhoud van zijn artikels. Blz. 15

16 INSCHRIJVINGSFORMULIER Datum :. /. /. Naam :..... Voornaam :... Straat :.. nr : bus :.. Gemeente :.... Tel : Interesse : - Algemene geologie O - Petrologie O - Paleontologie O - Mineralogie O - Bodemkunde O - Andere O Lidgeld van 01 sept. tot 31 aug. : - gewoon lid : 18 /jaar (per bijkomend lid van hetzelfde gezin + 5 /jaar - steunend lid : 25 /jaar - Jeugd (- 16 j) : 15 /jaar Het bedrag van de verplichte verzekering is hierin inbegrepen. Te storten op naam van : Geologische Vereniging van Limburg, Kruisheideweg 32, B 3520 Zonhoven Rek nr : IBAN BE BIC GEBABEBB deelnameformulier zoektochten Geologische Vereniging Limburg : 2013 Ondertekende verklaart zich akkoord met het zoektochtreglement van de Geologische Vereniging Limburg en zal er zich naar gedragen tijdens de verschillende uitstappen van het jaar Het betreden van groeves of ontsluitingen gebeurt volledig op eigen risico. De Geologische Vereniging Limburg en/of eigenaars van groeves en ontsluitingen kunnen onder geen enkel beding verantwoordelijk gesteld worden voor eventuele ongevallen! Ondergetekende verklaart tevens volledig in orde te zijn met zijn of haar persoonlijke familiale verzekeringspolis. Dit formulier af te geven op de dag van de zoektocht aan de excursieleider. ZOEKTOCHT: DATUM :. Lid HANDTEKENING : Verantwoordelijk ouder Voogd Familielid Naam en voornaam : Adres :.. Postcode en woonplaats :. Telefoon :.. Naam en leeftijd 1 e kind (*) : Naam en leeftijd 2 e kind (*) : (*) naam en leeftijd van het kind invullen indien U als ouder, voogd of familielid verantwoordelijk bent voor personen jonger dan 14 jaar Blz. 16