De presentatie rond de trap

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De presentatie rond de trap"

Transcriptie

1 Kijktocht OER! Plus 6000 jaar geleden woonden er al mensen in dit gebied. Het is de prehistorie; de tijd van de jagers en boeren. De mensen noemen we Swifterbantmensen. Deze kijktocht helpt je ontdekken hoe ze leefden en hoe hun leefgebied eruitzag. Veel plezier! 1

2 Startpunt van thema 1: De presentatie rond de trap Thema 1: De Swifterbantmensen A. Bekijk de presentatie rond de trap. Welke zinnen zijn juist? Omcirkel de juiste antwoorden. B. Archeologen denken dat de Swifterbantman een belangrijke man is geweest in zijn tijd. Bekijk het skelet in de kist. Welke vondsten zouden daarop wijzen volgens hen, denk je? C. In de glazen kist zie je een opgegraven skelet. Na onderzoek is naar het skelet een pop gemaakt: de Swifterbantman. Beschrijf op welke manier zijn gezicht is gereconstrueerd*. Bekijk daarvoor ook het filmpje. * reconstrueren: namaken zoals het eerst was. Startpunt van thema 2: Vitrine Van kwelder tot Oeverwal Thema 2: Het landschap A. In de maquette zie je hoe het landschap er 6000 jaar geleden uitzag. Lees de tekst hieronder. Vul zelf de woorden in door de maquette goed te bekijken. De Swifterbantmensen bouwden (1) om in te wonen. Ze woonden in...(2) bij elkaar. De nederzettingen werden altijd gebouwd op de stevige zandheuvels langs de...(3). Die zandheuvels 2

3 noemen we (4) en (5). Ze verplaatsten zich met (6) over het water. Naast de nederzetting hadden ze (7) om graan te verbouwen. B. Bekijk de foto hieronder van de San. De San zijn jagers en verzamelaars, net als de Swifterbantmensen. Toch zijn er verschillen in de levenswijzen van beide stammen. Waardoor worden die verschillen vooral veroorzaakt? Vergelijk daarvoor de foto met de maquette. De San, zuidelijk Afrika Startpunt van thema 3: Vitrine De jacht op wild. Thema 3: Wilde dieren A. De Swifterbantmens leefde midden in de natuur. We weten ongeveer hoe die natuur eruit zag. Er zijn namelijk resten van dieren en planten teruggevonden. Van welke dieren liggen er resten in de vitrine? Vul het schema in. B. Welke van deze dieren zouden ook wel eens op de Swifterbantmens hebben gejaagd? C. Bekijk de foto s op de vitrine. Welke dieren komen in Nederland niet meer voor in het wild? Kies er 6. 3

4 Startpunt van thema 4: Vitrine Verzamelen van gewassen en verbouw van graan Thema 4: Planten van toen A. De Swifterbantmensen konden in de natuur veel voedsel vinden. Wat verzamelden ze zoal? Lees de tekst op de vitrine. B. Hoe lang waren ze bezig met voedsel verzamelen, denk je? Waarom denk je dat? C. De oude zaden in de vitrine zijn allemaal zwart. Waardoor komt dat, denk je? Kies er 2. Startpunt van thema 5: Vitrine Vis op het menu Thema 5: Visvangst 1 A. In de vitrine zie je resten die van vissen zijn teruggevonden. Om welke resten gaat het? Geef het in de tekening aan. Schrijf er ook bij wat de naam van de botjes is. Kies uit: - Wervel - Huidplaat - Kaak - Schede - Graat - Kieuwdeksel - Kniegewricht - B. Lees het witte tekstbordje aan de vitrine. Noem 4 vissoorten waarop de Swifterbantmens jaagde. 4

5 C. Op welke drie manieren jaagde de Swifterbantmens op vis? Startpunt van thema 6: Vitrine Grondstoffen Thema 6: Materiaalgebruik A. In deze vitrine liggen gereedschappen van de Swifterbantmens. Welke gereedschappen zijn het? En van welke materialen zijn ze gemaakt? Lees het op het witte tekstbordje. Vul het schema in. B. Veel gereedschappen werden gemaakt van steen. Daarom noemen we deze tijd ook wel de steentijd. Waarom werd vuursteen zoveel gebruikt? Kies de twee juiste zinnen. C. De gereedschappen in de hoge vitrine rechts zijn van een ander materiaal gemaakt. Welk materiaal? Waarom wordt dit materiaal niet zo vaak in de bodem teruggevonden? Startpunt van thema 7: Het vloerkleed en de hangende vitrine erboven Thema 7: Archeologie A. Bekijk de foto hieronder. Lees de tekst en vul de ontbrekende woorden in. 5

6 Kies uit: sporen, bodem, resten, onderzoek, opgravingsput. Archeologen doen ( 1 ) naar het leven van de mensen van vroeger. Dat doen ze door op een bepaalde plek de ( 2 ) laagje voor laagje af te graven. Op die plek ontstaat dan langzaam een gat; de ( 3 ). Tijdens het graven worden vaak botten, scherven en andere ( 4 ) gevonden. Sommige dingen zie je alleen terug als een verkleuring in de bodem. Die verkleuringen noemen we ( 5 ). B. Op het vloerkleed zie je de bodem van zo n opgravingsput: het vlak. Voor je hangt een stukje wand van de put: het profiel. Deze opgravingsput werd in 2007 gegraven bij Swifterbant. Er werd een heel bijzonder spoor in gevonden. Je ziet dat spoor in het profiel als een grijze, golvende lijn. Wat werd er gevonden? C. De Swifterbantmensen verbouwden graan. Met een hak ploegden zij hun akkers om. Op welk plaatje zie je een hak, denk je? Leg je antwoord uit. A B C Startpunt van thema 8: Vitrine Visvangst Thema 8: Visvangst 2 A. In de vitrine ligt een visfuik. Hij is helemaal plat gedrukt in de grond. Bekijk de fuik en de tekening hieronder. Welke omschrijving is juist? 1. Een visfuik is een soort net van samengeknoopte takken. Vissen kunnen wel erin zwemmen, maar niet meer eruit. 6

7 2. Een visfuik is een mand van gevlochten takken. Er worden gevangen vissen in bewaard. visfuik B. Op de foto op de vitrine zie je een visweer. Ook daarmee werd vis gevangen. Noem een verschil en een overeenkomst tussen een visfuik en een visweer. C. Ook in onze tijd wordt er veel gevist. Wat is het grote verschil tussen het vissen nu en het vissen van de Swifterbantmensen? Startpunt van thema 9: Vitrine Kuil met matindrukken Thema 9: Matten vlechten A. Wat is er in deze vitrine te zien? Schrijf het in eigen woorden op. B. Waarom is het voorwerp zelf niet bewaard gebleven? 1. De Swifterbantmensen hebben hem meegenomen. 2. Hij is weggehaald door schatgravers. 3. Hij is vergaan. C. Hoe zag de mat eruit, denk je? Kies uit: A B C 7

8 D. Waarvoor werd de mat waarschijnlijk gebruikt? Lees daarvoor het tekstbordje. Startpunt van thema 10: Vitrine Gebruiksvoorwerpen Thema 10: Gereedschappen A. Waarvoor gebruikte de Swifterbantmens de voorwerpen bij nummer 1 in de vitrine? B. Bekijk de voorwerpen bij de nummers 3 en 10. Zouden ze gebruikt zijn zoals ze hier liggen, denk je? Waarom denk je dat? C. De Swifterbantmensen gebruikten eigenlijk dezelfde gereedschappen als wij. Ze zien er alleen anders uit. Welke gereedschappen liggen in de vitrine? Omcirkel de juiste antwoorden. Startpunt van thema 11: Vitrine Aardewerk Thema 11: Aardewerk A. Hier zie je potten en kommetjes van de Swifterbantmensen. Ze zijn gemaakt van gebakken klei; aardewerk. Waar werd dit aardewerk voor gebruikt, denk je? B. De potten zijn meestal versierd. Bekijk de versieringen goed. Hoe zijn ze gemaakt? Kies er 4. 8

9 1. met de vingertoppen 2. met de nagels 3. met een strootje 4. met een stokje 5. met de tanden 6. met een touwtje C. De potten hebben een puntige onderkant. Daarom moeten ze in de vitrine op een steuntje staan. Bekijk de foto hieronder. Was de puntige onderkant voor de Swifterbantmensen een probleem, denk je? Prehistorisch leefexpiriment, 1976 Startpunt van thema 12: De grote vitrine met skeletten erin Thema 12: Dood en begraven A. De Swifterbantmens heet zo omdat in de buurt van Swifterbant een dorpje van deze jagers en verzamelaars is teruggevonden. Leefde de Swifterbantmens alleen op de plek waar nu Swifterbant ligt? Leg je antwoord uit. B. De skeletten zijn ongeveer 6000 jaar oud. In Nederland liggen resten van mensen gewoon in een museum. Er zijn ook mensen die vinden dat dat niet hoort. Voor beide is iets te zeggen. Geef voor beide opvattingen een argument. 9

10 C. Bekijk de foto aan de wand. Je ziet een vrouw met haar baby. Naast de vrouw liggen veel tanden. Waarom liggen die daar? Lees het in de tekst naast de foto. Startpunt van thema 13: Vitrine sieraden Thema 13: Sieraden A. De Swifterbantmensen droegen sieraden. Niet alleen de vrouwen, maar ook de mannen en de kinderen. Bekijk de voorwerpen in de vitrine. Waarom droeg men sieraden? Kies de juiste antwoorden. B. Bij nummer 3 liggen kralen van een steensoort die in Nederland niet voorkomt. Het moet een rijk bezit zijn geweest. Van welke materialen werden kralen gemaakt? Noem er vijf. C. Bij nummer 1 liggen tanden van dieren. Van welke dieren? Bekijk de tanden goed en vergelijk ze met die op de plaatjes hieronder. Kruis de juiste antwoorden aan. 10

11 Startpunt van thema 14: Vitrine Offers en grafgiften Thema 14: Offers en grafgiften A. De Swifterbantmensen begroeven hun doden in de grond. Soms gaven ze de doden dan ook voorwerpen mee. We noemen dat grafgiften. Welke drie voorwerpen in de vitrine zijn als grafgift meegegeven? B. De schedel aan de achterwand is van een groot rund; een oeros. De schedel is samen met een paar houten palen in de grond gevonden. Dit is geen grafgift geweest, maar waarschijnlijk een offer aan de natuur. Wat is dat: een offer? Bedenk het zelf. C. We weten niet of de Swifterbantmensen een geloof hadden. We denken van wel. Waarom denken we dat? Baseer je antwoord op de tekst op de vitrine. Startpunt van thema 15: De twee onderzoekstafels Opdracht 15: Onderzoek Een archeoloog onderzoekt hoe mensen vroeger hebben geleefd. Jullie gaan nu ook twee onderzoeken doen. 11

12 A. Botten onderzoek. a. Bij archeologische opgravingen worden vaak veel botten gevonden. Lees eerst de opdracht op de zijkant van de tafel. Doe dan de opdracht. Klaar? Hang de schijfjes dan weer naast de tafel! b. Waarop let een archeoloog bij het determineren* van botten, denk je? *determineren: onderzoeken om te bepalen wat het is B. Vuursteen onderzoek a. In de prehistorie werd veel gereedschap van vuursteen gemaakt. Je ziet er hier wat van liggen. Zoek steeds de juiste naam bij het gereedschap. Klaar? Haal dan de stekkers weer uit de stopcontacten! b. Welke gereedschapjes maakten de Swifterbantmensen van afgeslagen stukken vuursteen? Schrijf het op. Contact en reserveren Nieuw Land Museum+Archief+Studiecentrum Oostvaardersdijk Postbus AB Lelystad T (0320) F (0320) E info@nieuwlanderfgoed.nl I 12

b. Bekijk het laatste deel van de maquette, de kwelders. Waarom staat daar geen dorpje, denk je?

b. Bekijk het laatste deel van de maquette, de kwelders. Waarom staat daar geen dorpje, denk je? Kijktocht OER! basis 6000 jaar geleden woonden er al mensen in dit gebied. Het is de tijd van de jagers en verzamelaars. De mensen noemen we Swifterbantmensen. Hoe ze leefden en hoe hun gebied eruitzag,

Nadere informatie

OER! Plus Docentenhandleiding en antwoorden voortgezet onderwijs

OER! Plus Docentenhandleiding en antwoorden voortgezet onderwijs OER! Plus Docentenhandleiding en antwoorden voortgezet onderwijs Inleiding Zesduizend jaar geleden leefden er al mensen in het gebied dat wij nu Flevoland noemen. Het is de tijd van de prehistorische Jagers

Nadere informatie

een zee Rendierjagers De rendierjagers leefden in de prehistorie in ons land. Dat is de tijd voordat de van tijd een zee van tijd

een zee Rendierjagers De rendierjagers leefden in de prehistorie in ons land. Dat is de tijd voordat de van tijd een zee van tijd Werkblad Ω Een tijd geleden... Ω Les : Rendierjagers Rendierjagers De rendierjagers leefden in de prehistorie in ons land. Dat is de tijd voordat de mensen konden schrijven. Ze woonden niet op een vaste

Nadere informatie

Aanwijzing: Lees de verhalen op de borden boven de kist goed; er staan aanwijzingen op. Kijk goed in de kist. Valt je daar iets bijzonders op?

Aanwijzing: Lees de verhalen op de borden boven de kist goed; er staan aanwijzingen op. Kijk goed in de kist. Valt je daar iets bijzonders op? Ondergronds Opdrachten groepen 5, 6 en 7 In Ondergronds gaan kinderen aan de slag als een echte archeoloog. Ondergronds is een reconstructie van een archeologische opgraving. De leerlingen werken met echte

Nadere informatie

VAN VUISTBIJL TOT TRECHTERBEKER

VAN VUISTBIJL TOT TRECHTERBEKER VAN VUISTBIJL TOT TRECHTERBEKER Van vuistbijl tot trechterbeker Thema: Archeologie en prehistorie Doelgroep: groep 5 t/m 8 Duur: 1,5 uur Voorbereiding: 1,5 uur Kosten: 1,50 per leerling Leskoffer: 15,00

Nadere informatie

HET TRECHTERBEKERVOLK. het hunebed de trechterbeker de provincie Drenthe de zwerfkei. het hunebed de trechterbeker de provincie Drenthe de zwerfkei

HET TRECHTERBEKERVOLK. het hunebed de trechterbeker de provincie Drenthe de zwerfkei. het hunebed de trechterbeker de provincie Drenthe de zwerfkei HET TRECHTERBEKERVOLK HET TRECHTERBEKERVOLK het hunebed de trechterbeker de provincie Drenthe de zwerfkei het hunebed de trechterbeker de provincie Drenthe de zwerfkei Vraag: Waar werd een hunebed in de

Nadere informatie

Opwindende ontdekkingen in oud-oosterhout! Wo uter is

Opwindende ontdekkingen in oud-oosterhout! Wo uter is rcheobode Opwindende ontdekkingen in oud-oosterhout! Wo uter is archeoloog. Hij hoort bij de groep archeologen die nu aan het opgraven is in Oosterhout in het gebied Vrachelen. Daar wordt over een jaar

Nadere informatie

Oerboeren in de Friese Wouden.

Oerboeren in de Friese Wouden. Stichting IJstijdenmuseum Buitenpost. www.ijstijdenmuseum.nl. Oerboeren in de Friese Wouden. Het grootste deel van de geschiedenis van ons mensen ligt in de prehistorie. Met prehistorie duiden we een tijd

Nadere informatie

De eerste boeren Het dorp

De eerste boeren Het dorp De eerste boeren Later gaan de mensen zelf eten verbouwen. Wortels en bonen, en graan om brood van te bakken. De mensen hebben ook schapen en koeien. De jagers zijn boeren geworden. Het dorp Boeren trekken

Nadere informatie

3000 v. Chr v. Chr v. Chr v. Chr.

3000 v. Chr v. Chr v. Chr v. Chr. 6 prehistorie oudheid 3000 v. Chr. 2500 v. Chr. 2000 v. Chr. 1500 v. Chr. Jagers en Boeren De oudste bewoners Jos en Mirthe fietsen in de zomervakantie op de Elspeetse heide. Ze maken met hun ouders een

Nadere informatie

Activiteitenschema Archeologie

Activiteitenschema Archeologie Activiteitenschema Archeologie Soort activiteit: Spullen opgraven uit de zandbak. Tijdsindeling: 5 Minuten de plaatjes in de zandbak verstoppen. 5 Minuten vertellen over hoe de mensen vroeger wat zochten

Nadere informatie

Schokland Werelderfgoed Kijktocht voortgezet onderwijs

Schokland Werelderfgoed Kijktocht voortgezet onderwijs Schokland Werelderfgoed Kijktocht voortgezet onderwijs Opdracht 1 Bij de tekst Schokland Werelderfgoed op de grond. 1a. Deze luchtfoto is gemaakt rond 1930. Toen was Schokland nog echt een eiland. Waarom

Nadere informatie

Doelgroep: groep 5 t/m 8 (vraag 9 is vooral geschikt voor groep 7/8. Groep 5/6 kan deze vraag overslaan)

Doelgroep: groep 5 t/m 8 (vraag 9 is vooral geschikt voor groep 7/8. Groep 5/6 kan deze vraag overslaan) UITLEG VOOR DE LEERKRACHT In deze lessenserie hebben leerlingen van alles geleerd over archeologie en het leven van vroeger. Met deze quiz kunnen ze hun kennis testen. Opmerking: De leerlingen hebben tot

Nadere informatie

De steentijd Jagers en verzamelaars

De steentijd Jagers en verzamelaars De steentijd Jagers en verzamelaars De prehistorie is de geschiedenis van de mensheid voordat mensen konden lezen en schrijven. We hebben uit de prehistorie daarom geen boeken, dagboeken of andere geschreven

Nadere informatie

Schokland Werelderfgoed Kijktocht basis onderwijs

Schokland Werelderfgoed Kijktocht basis onderwijs Schokland Werelderfgoed Kijktocht basis onderwijs Opdracht 1 Bij de tekst Schokland Werelderfgoed op de grond. 1a. De grote foto op de grond is gemaakt in 1930. Toen was Schokland nog een eiland. Waarom

Nadere informatie

Deze activiteit MOET worden voorbereid op school, anders kunnen de opdrachten tijdens de excursie niet uitgevoerd worden.

Deze activiteit MOET worden voorbereid op school, anders kunnen de opdrachten tijdens de excursie niet uitgevoerd worden. VOORBEREIDING Mens in De Maashorst Deze activiteit MOET worden voorbereid op school, anders kunnen de opdrachten tijdens de excursie niet uitgevoerd worden. De activiteit leert leerlingen wat de rol is

Nadere informatie

Het Menselijke skelet vertelt

Het Menselijke skelet vertelt Het Menselijke skelet vertelt o 1 Hoi! Ik ben Evy Cuypers, archeologe! Ik ben François-Xavier, fysisch antropoloog! "Op de opgravingen te Tell Tweini in Syrië hebben we een graf ontdekt. Na het voorzichtig

Nadere informatie

1-Kennismaking met archeologie

1-Kennismaking met archeologie UITLEG VOOR DE LEERKRACHT Deze opdracht is de start van de lessenserie. Met deze opdracht introduceert u bij de leerlingen het onderwerp op een leuke manier. U kunt het onderwerp op verschillende manieren

Nadere informatie

Aardewerken pot Vraag: hoe weet de onderzoeker hoe oud het voorwerp is?... Munten Vraag: hoe weet de onderzoeker hoe oud het voorwerp is?...

Aardewerken pot Vraag: hoe weet de onderzoeker hoe oud het voorwerp is?... Munten Vraag: hoe weet de onderzoeker hoe oud het voorwerp is?... WERKBLAD 1 HET WERK VAN DE ARCHEOLOOG Kruis aan welk materiaal jij met je groepje onderzoekt. Bekijk de film en zoek het antwoord op de vraag. Aardewerken pot Vraag: hoe weet de onderzoeker hoe oud het

Nadere informatie

Toetsvragen Geschiedenis Toelatingstoets Pabo. Tijdvak 1 Toetsvragen

Toetsvragen Geschiedenis Toelatingstoets Pabo. Tijdvak 1 Toetsvragen Tijdvak 1 Toetsvragen 1 De meeste kennis over de periode waarin de eerste mensen leefden, komt van archeologen. Wat houdt het werk van archeologen in? A Zij bestuderen de verschillende theorieën over de

Nadere informatie

Kijktocht Een koffer vol scherven bij de tentoonstelling Vergane Schepen

Kijktocht Een koffer vol scherven bij de tentoonstelling Vergane Schepen Kijktocht Een koffer vol scherven bij de tentoonstelling Vergane Schepen Deze opdracht maak je aan het begin van de tentoonstelling. Daar hangt een groot wit doek met de tekst Vergane Schepen. Ga er naar

Nadere informatie

MET KWAST EN VERGROOTGLAS

MET KWAST EN VERGROOTGLAS LES 3 Activiteit Doel Duur Lesmateriaal MET KWAST EN VERGROOTGLAS Determineren van archeologische vondsten De leerling kan met hulpmiddelen een eenvoudige historische bron dateren en het gebruik omschrijven

Nadere informatie

Vondsten uit de grond LES1

Vondsten uit de grond LES1 Vondsten uit de grond Docentenhandreiking Vondsten uit de grond 1800 1850 1900 1950 2000 Samenvatting Hoe werkt een archeoloog? In deze les maken de leerlingen kennis met het vak archeologie en leren ze

Nadere informatie

1 De tijd van jagers en boeren

1 De tijd van jagers en boeren 1 De tijd van jagers en boeren Planner Oriëntatie Te doen Datum klaar Score Oriëntatie op de tijd van jagers en boeren Kern 1 Jagers en verzamelaars 2 Een nieuwe manier van leven 3 Leven aan de oevers

Nadere informatie

Publiekssamenvatting. Archeologisch onderzoek Groene Rivier Pannerden

Publiekssamenvatting. Archeologisch onderzoek Groene Rivier Pannerden Publiekssamenvatting Archeologisch onderzoek Groene Rivier Pannerden Catastrofale overstromingen kwamen vaak voor in de geschiedenis van Pannerden, wat met de ligging in de driehoek tussen de rivieren

Nadere informatie

3. Van wie is de kreet? 4. Wat wil Albor met het zwijntje doen?

3. Van wie is de kreet? 4. Wat wil Albor met het zwijntje doen? Lees het verhaal over de Albor de jager. Albor is de jongste van de 5 jagers. De speer van Albor is van vuursteen. De jagers vinden een spoor van een hert Het spoor is vers, het hert is dichtbij. De jagers

Nadere informatie

1. Van je juf of meester krijg je een plaatje. Bekijk je plaatje goed. 3. Zoek samen nog vier klasgenoten met een ander plaatje.

1. Van je juf of meester krijg je een plaatje. Bekijk je plaatje goed. 3. Zoek samen nog vier klasgenoten met een ander plaatje. Opdracht 1 Ongeveer 150 jaar geleden stonden er veel steenfabrieken langs de IJssel. De stenen werden van klei gemaakt. Dat kon je langs de IJssel vinden. Als de rivier overstroomde, bleef er een laagje

Nadere informatie

DE ROMEINEN KOMEN!! Groep 5 en 6. Vragenlijst Museumzaal Thermenmuseum. 1. Namen leerlingen: Naam van de school: Te:

DE ROMEINEN KOMEN!! Groep 5 en 6. Vragenlijst Museumzaal Thermenmuseum. 1. Namen leerlingen: Naam van de school: Te: DE ROMEINEN KOMEN!! Groep 5 en 6 Vragenlijst Museumzaal Thermenmuseum 1. Namen leerlingen: Naam van de school: Te: 1 In de museumzaal hangen banieren met tekst. Een banier is een soort vlag. Er staan ook

Nadere informatie

Opdracht 1 Hoe werden mensen vroeger begraven? Je krijgt een fotoblad met oude grafmonumenten, zoals een piramide en een hunebed.

Opdracht 1 Hoe werden mensen vroeger begraven? Je krijgt een fotoblad met oude grafmonumenten, zoals een piramide en een hunebed. D S T R K C N T Opdracht 1 Hoe werden mensen vroeger begraven? Je krijgt een fotoblad met oude grafmonumenten, zoals een piramide en een hunebed. 1. Welk grafmonument staat op welke foto? Schrijf de goede

Nadere informatie

Welkom 1. - Hallo! - Oek - Museum - Kwartet. Hallo! Ik ben Oek.

Welkom 1. - Hallo! - Oek - Museum - Kwartet. Hallo! Ik ben Oek. Welkom 1. - Hallo! - Oek - Museum - Kwartet Hallo! Ik ben Oek. Welkom 1. - Hallo! - Oek - Museum - Kwartet Op deze kaarten kun je plaatjes vinden van mijn wereld. De wereld van Oek Welkom 1. - Hallo! -

Nadere informatie

BIJLAGE 1 BEELD met toelichting BOEREN IN DE IJZERTIJD

BIJLAGE 1 BEELD met toelichting BOEREN IN DE IJZERTIJD EDE VROEGER EN NU Geldersch Landschap & Kasteelen BIJLAGE 1 BEELD met toelichting voor groep 5 t/m 8 www.glk.nl 1.1 LEVEN ALS BOER IN DE IJZERTIJD Toelichting bij de praatplaten bij het lesprogramma 1.1

Nadere informatie

Hunebedden de steentijd

Hunebedden de steentijd Deze les hoort bij het prentenboek Het grote bouwwerk, geschreven door Rian Visser in de serie Terugblikken van Uitgeverij Delubas. Met tekeningen van Irene Goede. Doel: leerlingen bekend maken met hunebedden

Nadere informatie

Middeleeuws Oldenzaal

Middeleeuws Oldenzaal D S T R K C N T Opdracht 1 Bekijk de kaart op de volgende bladzijde. 1. Waar kun je aan zien dat dit een oude kaart is? 2. Wat valt je op aan de manier waarop Oldenzaal vroeger gespeld werd? 3. Welke vorm

Nadere informatie

naam WERKBLAD in de buurt van de school Bekijk de buurt waar de school staat. Probeer de vragen te beantwoorden.

naam WERKBLAD in de buurt van de school Bekijk de buurt waar de school staat. Probeer de vragen te beantwoorden. WERKBLAD in de buurt van de school Bekijk de buurt waar de school staat. Probeer de vragen te beantwoorden. Ga het vragen. Zoek in boeken en op internet. Schrijf de antwoorden op. Zoek er plaatjes bij.

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding blz. 3. Wat is een fossiel? blz. 4. Hoe fossielen ontstaan blz. 5. Fossielen van zacht weefsel blz. 6. Zeedieren blz.

Inhoud. Inleiding blz. 3. Wat is een fossiel? blz. 4. Hoe fossielen ontstaan blz. 5. Fossielen van zacht weefsel blz. 6. Zeedieren blz. Door: Oscar Zuethoff Groep 6b - Meneer Jos & Ingrid Februari 2008 Inhoud Inleiding blz. 3 Wat is een fossiel? blz. 4 Hoe fossielen ontstaan blz. 5 Fossielen van zacht weefsel blz. 6 Zeedieren blz. 7 De

Nadere informatie

Competentie: Leergebied: Zuid Nederland. Constructies

Competentie: Leergebied: Zuid Nederland. Constructies Techniekkit: Domein: Competentie: Leergebied: Zuid Nederland Constructies Ontwerpen Natuur In Nederland vind je verschillende natuurgebieden. Een voorbeeld van een natuurgebied is De Biesbosch. Het gebied

Nadere informatie

inhoud 1. Graven naar vroeger 2. Oude sporen 3. De archeoloog 4. De ontdekking 5. Aan de slag 6. In de werkkamer 7. Vondsten in Nederland 8.

inhoud 1. Graven naar vroeger 2. Oude sporen 3. De archeoloog 4. De ontdekking 5. Aan de slag 6. In de werkkamer 7. Vondsten in Nederland 8. Graven naar vroeger inhoud. Graven naar vroeger 3 2. Oude sporen 4 3. De archeoloog 5 4. De ontdekking 6 5. Aan de slag 8 6. In de werkkamer 7. Vondsten in Nederland 3 8. Filmpje 5 Pluskaarten 6 Colofon

Nadere informatie

DE ONDERKANT VAN SWIFTERBANT

DE ONDERKANT VAN SWIFTERBANT DE ONDERKANT VAN SWIFTERBANT LESBRIEF ARCHEOLOGIE VOOR HET BASISONDERWIJS, GROEPEN 7 EN 8 Begin juni 2010 zijn archeologen aan de Bisonweg bij Swifterbant (gemeente Dronten) begonnen met een bijzondere

Nadere informatie

Alja en Erkin en de midden-steentijd

Alja en Erkin en de midden-steentijd Alja en Erkin en de midden-steentijd Het verhaal van Alja en Erkin speelt zich af aan het einde van de middensteentijd (het mesolithicum), rond 5200 voor Christus, toen West-Europa werd bewoond door groepjes

Nadere informatie

Geschiedenis jagers en boeren

Geschiedenis jagers en boeren Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Rijken 03 January 2014 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/48588 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet. Wikiwijs

Nadere informatie

6,8. Werkstuk door een scholier 1479 woorden 24 januari keer beoordeeld. Geschiedenis. Inhoudsopgave:

6,8. Werkstuk door een scholier 1479 woorden 24 januari keer beoordeeld. Geschiedenis. Inhoudsopgave: Werkstuk door een scholier 1479 woorden 24 januari 2004 6,8 300 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoudsopgave: 2. Inhoudsopgave 3. Voorwoord 4. Probleemstelling 5. Historische inleiding 6. Hoofdstukken

Nadere informatie

Beleef de prehistorie HUNEBEDQUIZ. Door: Nadine Lemmers 1 februari 2016

Beleef de prehistorie HUNEBEDQUIZ. Door: Nadine Lemmers 1 februari 2016 Beleef de prehistorie HUNEBEDQUIZ Door: Nadine Lemmers 1 februari 2016 RONDE 1: HUNEBEDDEN 1. Wat is een hunebed? A. Een graf B. Een huis C. Een opslag D. Weten we niet 2. Hoe oud zijn de Nederlandse hunebedden?

Nadere informatie

Ik houd mijn spreekbeurt over de eerste mensen en mensachtigen op aarde, zoals de Neanderthalers.

Ik houd mijn spreekbeurt over de eerste mensen en mensachtigen op aarde, zoals de Neanderthalers. Ik houd mijn spreekbeurt over de eerste mensen en mensachtigen op aarde, zoals de Neanderthalers. Ik vind het zelf erg leuk om hier meer over te weten, heb hier veel over opgezocht en wil jullie daar nu

Nadere informatie

JE EIGEN BUURT OMSTREEKS 1935

JE EIGEN BUURT OMSTREEKS 1935 JE EIGEN BUURT OMSTREEKS 1935 1 Wat moet je doen? 1. Maak een presentatie over hoe jouw buurt er omstreeks 1935 uitzag of over de mensen die in die tijd in jouw buurt leefden. Wat kun je te weten komen

Nadere informatie

PREHISTORIE IN BOXTEL Dik Bol (auteur) Hans de Visser (tweede lezer) mei 2016

PREHISTORIE IN BOXTEL Dik Bol (auteur) Hans de Visser (tweede lezer) mei 2016 Samenvatting PREHISTORIE IN BOXTEL Dik Bol (auteur) Hans de Visser (tweede lezer) mei 2016 Deze basistekst is gekoppeld aan de canon van Boxtel. In deze basistekst wordt het vroegste deel van de menselijke

Nadere informatie

Feniks Geschiedenis voor de onderbouw 1 vmbo-t/havo Hoofdstuk 1 Leven van de natuur Open toetsvragen

Feniks Geschiedenis voor de onderbouw 1 vmbo-t/havo Hoofdstuk 1 Leven van de natuur Open toetsvragen Feniks Geschiedenis voor de onderbouw 1 vmbo-t/havo Hoofdstuk 1 Leven van de natuur Open toetsvragen Paragraaf 1 A. Jager-verzamelaars hadden waarschijnlijk een taakverdeling tussen mannen en vrouwen.

Nadere informatie

De eerste bewoners van Nederland

De eerste bewoners van Nederland De eerste bewoners van Nederland 1.De oudste vrouw van Nederland 1a Trijntje In november 1997 graven mensen bij Hardinxveld-Giessendam in Zuid-Holland een gat van tien meter diep. Ze zoeken naar sporen

Nadere informatie

Flintstone beleefroute Overleven in de Steentijd

Flintstone beleefroute Overleven in de Steentijd Leerlingenboekje Flintstone beleefroute Overleven in de Steentijd Overleven in de Steentijd Stel je voor, 9000 jaar geleden, in de Midden-Steentijd, wonen er al mensen in Ede! Dat zijn jagers-verzamelaars.

Nadere informatie

Wat weet jij over wonen? Dat ga je met je groepje opschrijven in een woordspin.

Wat weet jij over wonen? Dat ga je met je groepje opschrijven in een woordspin. Opdracht 1 Deze opdracht maak je in een groepje van vier. Nodig: 1 vel A3-papier, zwarte en een rode stift Wat weet jij over wonen? Dat ga je met je groepje opschrijven in een woordspin. Je doet het zo:

Nadere informatie

Mijn Mokum is een project voor NT2 cursisten. Het is gemaakt door het Amsterdam Museum.

Mijn Mokum is een project voor NT2 cursisten. Het is gemaakt door het Amsterdam Museum. 2 INTRODUCTIE is een project voor NT2 cursisten. Het is gemaakt door het. In het wordt de geschiedenis verteld aan de hand van schilderijen en voorwerpen. Je gaat met de groep naar het museum. In dit werkboekje

Nadere informatie

Meta uit Meteren. Archeologen graven het skelet van Meta op. Foto: ADC Archeoprojecten / Hazenberg Archeologie. Restaurator Floris Reijnen aan het

Meta uit Meteren. Archeologen graven het skelet van Meta op. Foto: ADC Archeoprojecten / Hazenberg Archeologie. Restaurator Floris Reijnen aan het Meta uit Meteren Tijdens opgravingen in het toekomstige woongebied De Plantage in Meteren (gemeente Geldermalsen) troffen archeologische onderzoekers eind 2010 een aantal crematiegraven uit de IJzertijd

Nadere informatie

Bijlage 3a: Leerlingenwerkblad Bij les 1

Bijlage 3a: Leerlingenwerkblad Bij les 1 15 Leerlingenwerkblad Bij les 1 Wat kun je vertellen bij de volgende vragen: Succes!! Naam: 1) Je hebt nu een heleboel gehoord en gezien over grafheuvels. Wat komt er als eerste in je op als jij iets over

Nadere informatie

4 Gedrag. 4.2 Aapt een aap echt na? 4.4 Hoe leven dieren samen in een groep? 4.1 Opdrachten 1-24. 4.2 Opdrachten 1-20. 4.

4 Gedrag. 4.2 Aapt een aap echt na? 4.4 Hoe leven dieren samen in een groep? 4.1 Opdrachten 1-24. 4.2 Opdrachten 1-20. 4. 4 Gedrag DO-IT Datum 4.2 Aapt een aap echt na? 4.4 Hoe leven dieren samen in een groep? PARAGRAFEN Datum 4.1 Opdrachten 1-24 4.2 Opdrachten 1-20 4.3 Opdrachten 1-16 4.4 Opdrachten 1-16 Samenvatten Test

Nadere informatie

De Vlaardingencultuur. leven in de steentijd

De Vlaardingencultuur. leven in de steentijd De Vlaardingencultuur leven in de steentijd INHOUDSOPGAVE INLEIDING... 3 LES 1... 4 LES 2... 5 LES 3... 7 OPDRACHTEN... 8-12 2 Inleiding Voor u ligt de docentenhandleiding van het lespakket over de Vlaardingencultuur.

Nadere informatie

Ga je mee op watersafari?

Ga je mee op watersafari? Informatie en reserveringen voor het Nationaal Park Weerribben-Wieden: www.np-weerribbenwieden.nl Beulakerpad 1 8326 AH Sint Jansklooster t 0527-246196 / 06-12890380 e n.vanderlaan@ivn.nl Ga je mee op

Nadere informatie

OPGRAVING BEST-AARLE AFGEROND

OPGRAVING BEST-AARLE AFGEROND OPGRAVING BEST-AARLE AFGEROND In het najaar van 2011 en de lente van 2012 deed een team archeologen van Archeologisch Onderzoek Leiden (Archol bv) en Diachron UvA bv opgravingen in Aarle in de gemeente

Nadere informatie

Hilversum van vroeger naar nu

Hilversum van vroeger naar nu Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres DigilessenPO 20 March 2014 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/41038 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

Tijd van jagers en boeren

Tijd van jagers en boeren Tijd van jagers en tot 3000 v. Chr. De prehistorie Prehistorie 3000 v. Chr. Evolutietheorie: Eerste mensen ong. 3 miljoen jaar geleden in Afrika ontstaan. Hij is geëvolueerd (Theorie Charles Darwin) en

Nadere informatie

Begraven en cremeren in de prehistorie

Begraven en cremeren in de prehistorie 9 e Cultuur n e e t historisch Apeldoorn e m g Begraven en cremeren in de prehistorie Rond kerkhoven, begraafplaatsen en andere zaken die met de dood te maken hebben, hangt vaak een waas van geheimzinnigheid

Nadere informatie

Van je juf of meester krijg je een plaatje. Er zijn vier verschillende plaatjes.

Van je juf of meester krijg je een plaatje. Er zijn vier verschillende plaatjes. Opdracht 1 Deze opdracht doe je in een groepje van vier. Van je juf of meester krijg je een plaatje. Er zijn vier verschillende plaatjes. 1. Zoek in de klas naar een klasgenoot met een ander plaatje dan

Nadere informatie

Leydse Weelde. Marie de Brimeu - B

Leydse Weelde. Marie de Brimeu - B Leydse Weelde Marie de Brimeu - B Welkom in Museum Boerhaave. Je gaat de tentoonstelling Leydse Weelde Groene ontdekkingen in de Gouden Eeuw bekijken. Met groene ontdekkingen worden natuurlijk planten

Nadere informatie

Archeologie uit je achtertuin. Lesbrief over archeologie voor groep 7 en 8 van de basisschool

Archeologie uit je achtertuin. Lesbrief over archeologie voor groep 7 en 8 van de basisschool Archeologie uit je achtertuin Lesbrief over archeologie voor groep 7 en 8 van de basisschool Archeologie uit je achtertuin Wat is archeologie eigenlijk? En wat doet een archeoloog? Zoek het uit op internet.

Nadere informatie

Archeon Expeditietocht prehistorie

Archeon Expeditietocht prehistorie Archeon Expeditietocht prehistorie Hartelijk welkom in Themapark Archeon. De naam Archeon heeft te maken met archeologie. Een archeoloog onderzoekt hoe de mensen vroeger woonden en leefden door letterlijk

Nadere informatie

Onderdeel A Het landschap en het ontstaan van terpen en wierden

Onderdeel A Het landschap en het ontstaan van terpen en wierden opdrachtvel naam Onderdeel A Het landschap en het ontstaan van terpen en wierden Ben je eerder klaar met de vragen? Dan mag je beginnen met de woordzoeker op de laatste pagina. 1. Welk antwoord is goed?

Nadere informatie

Archeologen logboek Namen:....

Archeologen logboek Namen:.... Archeologen logboek Namen:... Bladzijde 1 De antwoorden op deze vragen kun je vinden bij de internetsites die bij opdracht 1 op de WebQuest staan. Vul de antwoorden in de piramide in. De letters in de

Nadere informatie

Archeologieatelier - vondstenmateriaal onder de loep

Archeologieatelier - vondstenmateriaal onder de loep Archeologieatelier - vondstenmateriaal onder de loep fibula 102 In het depot nemen archeologen het opgegraven vondstenmateriaal onder de loep. Tijdens het bestuderen van het vondstenmateriaal maken ze

Nadere informatie

Maak hier de gaatjes voor in je multomap. Leerlingenboekje WELKOM BIJ DE ROMEINEN. Dit boekje is van

Maak hier de gaatjes voor in je multomap. Leerlingenboekje WELKOM BIJ DE ROMEINEN. Dit boekje is van Maak hier de gaatjes voor in je multomap Leerlingenboekje WELKOM BIJ DE ROMEINEN _ Dit boekje is van Welkom bij de Romeinen! In Welkom bij de Romeinen maak je kennis met het Romeinse leven. Je zult merken

Nadere informatie

De IJzertijd (van 800 tot 12 voor Christus).

De IJzertijd (van 800 tot 12 voor Christus). De IJzertijd (van 800 tot 12 voor Christus). 1 En toen was er IJzer! Dat moeten de boeren aan het eind van de Bronstijd 2 hebben gezegd. Er is een metaal gevonden dat iedereen kan gebruiken. Brons 3 was

Nadere informatie

Een film opnemen met een filmcamera.

Een film opnemen met een filmcamera. Les 1 Een film over Willem Adriaensz. filmen Een film opnemen met een filmcamera. Regisseur Iemand die de leiding heeft over het opnemen van de film. Hij zegt hoe er gespeeld moet worden, waar de camera

Nadere informatie

Museumexpeditie. G ro e p 5 e n 6. Jouw naam:

Museumexpeditie. G ro e p 5 e n 6. Jouw naam: Museumexpeditie G ro e p 5 e n 6 Jouw naam: Welkom in het Natuurmuseum Fryslân. Het thema van het museum is de natuur van Fryslân. Drie verdiepingen vol informatie, bijzondere dieren en planten, opdrachten,

Nadere informatie

Project Prehistorie, Grieken en Romeinen DEF

Project Prehistorie, Grieken en Romeinen DEF Project Prehistorie, Grieken en Romeinen DEF Week 1DEF: Algemeen Info: Prehistorie De geschiedenis in Nederland begint al heel lang geleden. Lang voordat de Romeinen in Nederland kwamen, waren er al mensen.

Nadere informatie

Verantwoording van de reconstructie van de ijzertijd nederzetting aan het riviertje de Tongelreep te Eindhoven.

Verantwoording van de reconstructie van de ijzertijd nederzetting aan het riviertje de Tongelreep te Eindhoven. Verantwoording van de reconstructie van de ijzertijd nederzetting aan het riviertje de Tongelreep te Eindhoven. Anneke Boonstra. De Stichting Prehistorisch Huis Eindhoven (opgericht in december 1982) zocht

Nadere informatie

Katachtigen. Voor groep 7 en 8 van het basisonderwijs D M K B - B & E - 2 0 1 2

Katachtigen. Voor groep 7 en 8 van het basisonderwijs D M K B - B & E - 2 0 1 2 Katachtigen Voor groep 7 en 8 van het basisonderwijs D M K B - B & E - 2 0 1 2 Iedereen kent natuurlijk de poes als huisdier. Dit dier lijkt veel op de katachtigen die in Ouwehands Dierenpark leven. Denk

Nadere informatie

Verzamelen. Les 1. Verzamelen. Opdracht. Lesbrief groep 7 en 8. Van: Heb jij een verzameling? JA / NEE

Verzamelen. Les 1. Verzamelen. Opdracht. Lesbrief groep 7 en 8. Van: Heb jij een verzameling? JA / NEE Regionaal Historisch Centrum Eindhoven Postbus 191, 5600 AD Eindhoven www.rhc-eindhoven.nl Lesbrief groep 7 en 8 Verzamelen Van: Les 1 Verzamelen Heel veel mensen sparen iets. Als je iets spaart, dan krijg

Nadere informatie

1. Je krijgt van je juf of meester een plaatje. Bekijk het plaatje goed.

1. Je krijgt van je juf of meester een plaatje. Bekijk het plaatje goed. D S K C N L gemeente Olst-Wijhe Opdracht 1 Deze opdracht doe je in een groepje van vier. Nodig: papier, lijm. 1. Je krijgt van je juf of meester een plaatje. Bekijk het plaatje goed. 2. Zoek nu een klasgenoot

Nadere informatie

HIERIN VINDT U DE OPBOUW VAN HET PROGRAMMA EN DE GANG VAN ZAKEN IN DE PRAKTIJK THEMA: HET LEVEN VAN EEN STAM IN DE STEENTIJD IN TWENTE

HIERIN VINDT U DE OPBOUW VAN HET PROGRAMMA EN DE GANG VAN ZAKEN IN DE PRAKTIJK THEMA: HET LEVEN VAN EEN STAM IN DE STEENTIJD IN TWENTE COMPLETE DOCENTENINFORMATIE: HIERIN VINDT U DE OPBOUW VAN HET PROGRAMMA EN DE GANG VAN ZAKEN IN DE PRAKTIJK JAGERS EN VERZAMELAARS IN TWENTE VOOR GROEP 5-6 THEMA: HET LEVEN VAN EEN STAM IN DE STEENTIJD

Nadere informatie

Tijd van jagers en boeren

Tijd van jagers en boeren 1.1 Van jagers verzamelaars naar tot 3000 v. Chr. De prehistorie : levenswijze van jagers verzamelaars ontstaan van landbouw, landbouwsamenlevingen Onderzoeksvraag: Welke gevolgen had de Neolithische Revolutie

Nadere informatie

Hunebedden. Inleiding. Hoofdstuk 1 Wat zijn hunebedden en waar kun je ze vinden?

Hunebedden. Inleiding. Hoofdstuk 1 Wat zijn hunebedden en waar kun je ze vinden? Hunebedden Inleiding Ik hou mijn werkstuk over hunebedden, omdat ik het een leuk onderwerp vind. Maar ik hou het er ook over, omdat ik er veel van te weten wil komen. Ik ben op het idee gekomen, omdat

Nadere informatie

4-Een vondst beschrijven

4-Een vondst beschrijven UITLEG VOOR DE LEERKRACHT Wanneer een archeoloog een vondst opgraaft, vindt hij/zij vaak alleen nog maar scherven terug. Daarom kan de archeoloog niet zomaar weten wat de vondst precies voorstelt en waarvoor

Nadere informatie

Project Prehistorie, Grieken en Romeinen ABC

Project Prehistorie, Grieken en Romeinen ABC Project Prehistorie, Grieken en Romeinen ABC Week 1ABC: Algemeen Info: Prehistorie De geschiedenis in Nederland begint al heel lang geleden. Lang voordat de Romeinen in Nederland kwamen, waren er al mensen.

Nadere informatie

Knagers in de oertijd

Knagers in de oertijd Knagers in de oertijd In de serie Oerknagers beleven onze knagervrienden muizenissige avonturen met de voorouders van Geronimo Stilton, de Stilstones. In maart komt alweer het zesde boek uit in deze reeks!

Nadere informatie

3000 jaar historie van Best-Aarle opgegraven

3000 jaar historie van Best-Aarle opgegraven Locatie: Best en Aarle Periode: NEO, BRONS, IJZ, ROM, XME, NT Complextype: ELA, GC, GVX, IX, IPER, NX, NHP, XXX. Soort onderzoek: opgraving Jaartal onderzoek:2011 en 2012 Datum vondst:2011 en 2012 Uitvoerder:

Nadere informatie

Onder onze voeten Schoolbezoek Min40Celsius. Lesbrief

Onder onze voeten Schoolbezoek Min40Celsius. Lesbrief Onder onze voeten Schoolbezoek Min40Celsius Lesbrief Lesbrief Onder onze voeten U gaat met uw klas een bezoek brengen aan Min40Celsius, aan de hand van deze lesbrief kunt het bezoek (kort) voorbereiden.

Nadere informatie

WERKBOEK VOOR DE DALTON-VERSIE. Dit werkboek is van:. Ik zit in groep:.

WERKBOEK VOOR DE DALTON-VERSIE. Dit werkboek is van:. Ik zit in groep:. WERKBOEK VOOR DE DALTON-VERSIE De Middeleeuwen Dit werkboek is van:. Ik zit in groep:. 1 Hoi! Ik ben Tim de Wekker! Ik wil graag weten hoe vaak en hoe lang je bezig bent met een taak. Daarom heb ik een

Nadere informatie

Auditieve oefeningen bij het thema: dinosaurussen

Auditieve oefeningen bij het thema: dinosaurussen Auditieve oefeningen bij het thema: dinosaurussen Boek van de week: 1; De archeoloog 2; Dinosaurussen 3; Tom en de dinosaurussen in het museum 4; Dinosaurussen Verhaalbegrip: Bij elk boek stel ik de volgende

Nadere informatie

Leergebied: Zuid Nederland. Constructies

Leergebied: Zuid Nederland. Constructies Techniekkit: Domein: Competentie: Leergebied: Zuid Nederland Constructies Toepassen Geschiedenis Mensen bouwen al duizenden jaren huizen om in te wonen. In de prehistorie woonden de mensen in Limburg al

Nadere informatie

Ontstaan landbouw vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/63442

Ontstaan landbouw vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/63442 Auteur VO-content Laatst gewijzigd 20 juni 2017 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres https://maken.wikiwijs.nl/63442 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.

Nadere informatie

Soorten bronnen hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/62210

Soorten bronnen hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/62210 Auteur VO-content Laatst gewijzigd 25 June 2015 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/62210 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

Naam: Wijzer. door de tijd. Demoversie Dedicon

Naam: Wijzer. door de tijd. Demoversie Dedicon Naam: Wijzer door de tijd 6 Hoofdauteur Ferry Siemensma Vakinhoudelijk adviseur Leo Salemink Vormgeving en opmaak Koningsberger & van Duijnhoven Omslagtekeningen Klaartje Berkelmans Omslagfoto s Frans

Nadere informatie

verslag van archeologisch onderzoek vanaf de jaren zeventig in de wijk padbroek werkgroep archeologie cuijk museum ceuclum

verslag van archeologisch onderzoek vanaf de jaren zeventig in de wijk padbroek werkgroep archeologie cuijk museum ceuclum OUDE BEWONING IN PADBROEK verslag van archeologisch onderzoek vanaf de jaren zeventig in de wijk padbroek werkgroep archeologie cuijk museum ceuclum Oude bewoning in Padbroek Tijdens de bouw en inrichting

Nadere informatie

Leembouw en vakwerkbouw

Leembouw en vakwerkbouw Leembouw en vakwerkbouw 1. Leem? Leem! Deze gebouwen zien er alle vijf heel verschillend uit. Ze zijn dan ook gebouwd op vier verschillende continenten, in verschillende tijdperken en met verschillende

Nadere informatie

Wild Beest. Opdrachtenboekje. Basisonderwijs groep 5 t/m 8

Wild Beest. Opdrachtenboekje. Basisonderwijs groep 5 t/m 8 Wild Beest Opdrachtenboekje Basisonderwijs groep 5 t/m 8 24 februari t/m 29 mei 2015 Wild Beest In dierentuin Dierenrijk zijn door een computerstoring bij een aantal kooien de elektronische sloten open

Nadere informatie

Werkstuk. En natuurlijk ook spreekbeurt. Gemaakt door: Anmami Verhulvelrij Groep 7abcd

Werkstuk. En natuurlijk ook spreekbeurt. Gemaakt door: Anmami Verhulvelrij Groep 7abcd Werkstuk En natuurlijk ook spreekbeurt Gemaakt door: Anmami Verhulvelrij Groep 7abcd (Op het voorblad komt de titel van je werkstuk, een foto of een plaatje van je onderwerp, je naam en je klas.) Inhoudsopgave

Nadere informatie

Doelgroep: groep 7 en 8 (voor groep 5 en 6 is opdracht 7 vondsten zoeken meer geschikt)

Doelgroep: groep 7 en 8 (voor groep 5 en 6 is opdracht 7 vondsten zoeken meer geschikt) UITLEG VOOR DE LEERKRACHT Archeologen kijken in het landschap naar sporen van menselijke bewoning zoals akkers en nederzettingen. Dit kan met luchtfoto s, maak ook door over velden te lopen. In deze opdracht

Nadere informatie

Op zoek naar Dorestad

Op zoek naar Dorestad Dit speurboekje is van 1 2 Inhoudsopgave 2 Colofon Samenstelling: Marjolein den Ouden, Marieke Peters, in samenwerking met Bureau Nebti, Hilversum Redactie: Annemarieke Willemsen, Tanja van der Zon Illustraties:

Nadere informatie

Opdrachten thema. Veluwe

Opdrachten thema. Veluwe en thema Schema groepjes en opdrachten bij vorm 2: elke opdracht vaste begeleider Groepje 1: spechten Groepje 2: muizen Groepje 3: vossen Groepje 4: eekhoorns Groepje 5: egels Kleine beestjes + voedselketens

Nadere informatie

1. Je krijgt van je juf of meester een plaatje. Bekijk het plaatje goed.

1. Je krijgt van je juf of meester een plaatje. Bekijk het plaatje goed. D S T R K C N T LS 1 Opdracht 1 Nodig: papier en lijm 1. Je krijgt van je juf of meester een plaatje. Bekijk het plaatje goed. 2. Zoek nu een klasgenoot met een ander plaatje. 3. Zoek nu samen nog vier

Nadere informatie

Werkblad: Vind me dan

Werkblad: Vind me dan Werkblad: Vind me dan Stap 1 Stap 2 Wat is het probleem? Vraag het de natuur! Hoe lost de natuur dit probleem op? Hoe zorgen planten en dieren ervoor dat ze niet opvallen? Kennen jullie voorbeelden? Schrijf

Nadere informatie

Wat weet je al? Je gaat bekijken wat je al over de overheid weet.

Wat weet je al? Je gaat bekijken wat je al over de overheid weet. TAAK Wat heb je aan de overheid? In de taak van hoofdstuk 12 ga je ontdekken wat je aan de overheid hebt. Dat doe je in vier deeltaken: 1 Mijn sofi-nummer is 2 Moet de overheid voor werk zorgen? 3 Geen

Nadere informatie

Waterrijk. 1. Aanzetten. 1.a Waterrijk

Waterrijk. 1. Aanzetten. 1.a Waterrijk 1. Aanzetten Waterrijk 1.a Waterrijk Jij gaat aan de slag met het dossier Waterrijk. Welke onderdelen van het dossier ga jij maken? Overleg met je docent. GA IK DOEN STAP ONDERDEEL TIJD BESCHRIJVING 2

Nadere informatie