DE KALKOEN Een verzameling van historische feiten en opmerkelijke wetenswaardigheden over kalkoenen
|
|
- Diana Willemsen
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 DE KALKOEN Een verzameling van historische feiten en opmerkelijke wetenswaardigheden over kalkoenen Tekst en afbeeldingen: Theo Philipsen DEEL 2 Rechts: Voorpagina van een Oostenrijks tijdschrift Columbus was er in 1492 vast van overtuigd dat hij in India was gearriveerd. Het nieuw ontdekte land was echter Amerika en werd toen ook wel genoemd Spaans-Indië of West- Indië. De inwoners waren dus Indianen en die vreemde kippen waren derhalve kippen van de Indianen of in het Spaans Gallinas de las Indias. In Catalonië - een deel van Spanje - wordt thans nog het woord gall d indi voor kalkoen gebruikt en dat betekent letterlijk: Kip van de Indiaan. In Oostenrijk is de naam Indianer of gewoon Indian vandaag de dag nog steeds populair. In Kroatië gebruikte men vroeger de naam Indianski Kokot, en dat betekent Indiaanse haan. (Niet Indische haan!) Vaak is echter beweerd dat de kalkoen oorspronkelijk uit India zou komen, gebaseerd o.a. op de letters Indi in vele buitenlandse namen voor kalkoenen. Er wordt dan ook graag verwezen o.a. naar eerder genoemde namen, maar ook naar het Franse Dinde, Indyk in Polen, naar Indjeika in Rusland en naar kalkoen of kalikoetse haan, genoemd naar de stad Calicoet in India. In deze stad hadden de Portugese ontdekkingsreizigers in die tijd een handelspost gevestigd. In tegenstelling tot vele beweringen dat de oorsprong van de kalkoen in India zou liggen, is overduidelijk bewezen dat de kalkoen van het Amerikaanse continent afkomstig is. En die letters Indi komen van het woord Indiaan en niet van India.
2 Boven: Territorium van de wilde kalkoenen in de 16 e eeuw. Bij de groene pijl ligt Cancun. Het lijkt mij waarschijnlijk dat onze naam kalkoen is afgeleid van Cancun, een kustplaats in Yucatan, Mexico: hèt domein van de wilde pauwkalkoen. De stad Cancun was de zetel van de Maya-heersers en de landingsplaats voor de ontdekkingsreizigers. In het Boeck van der Hoeven - het boek over boerderijen - uit 1652 wordt kalkoen met c s in plaats van met k s geschreven: calcoen. In alle Scandinavische landen, inclusief enkele Baltische staten en IJsland, wordt het woord kalkoen gebruikt. Uiteraard wordt dat woord in elk van die landen wat anders gespeld. Toen in 1981 Belize, op het schiereiland Yucatan, onafhankelijk werd van Honduras, werd een zilveren munt uitgegeven ter waarde van 10 Dollars met de beeltenis van een kalkoen. U ziet deze munt afgebeeld op dit plaatje. De Maya s en hun kalkoenen De Maya s noemden het Mexicaanse schiereiland Yucatan: het land van kalkoenen en herten. Tegenwoordig wordt in Yucatan dezelfde naam gebruikt als in Cuba.
3 De afbeelding op bovenstaand plaatje is één van de tinnen beeldjes uit de uitgave Historische Miniaturen der Geflügelzucht, uitgegeven in 1975 in de toenmalige D.D.R. De kunstenaar kon het natuurlijk niet weten, maar bronzen kalkoenen bestaan pas sinds de 19 e eeuw! Dus zeker niet in de tijd van de Maya s. Links: Maya met kalkoen op weg naar de markt. Kalkoenen 500 jaar in Europa In de tijd van de expedities van de Spaanse ontdekkingsreizigers hielden de Indianen al tamme kalkoenen. In een van de vele reisverslagen staat te lezen: Iedere Indiaan had een koppel van minstens 100 kalkoenen. Uit verschillende Spaanse documenten blijkt dat tussen 1498 en 1520 bij meerdere expedities, kalkoenen zijn meegebracht naar Spanje. Dat is dus nu zo n 500 jaar geleden. Rechts en rechtsboven: Oude prenten van kalkoenen.
4 Fossielen van kalkoenen: 10 miljoen jaar oud Botten en skeletten van kalkoenen zijn gevonden uit de periode 250 vóór Chr. tot 700 na Chr. in Mexico en Arizona. Een skelet uit het jaar 250 na Chr. is gevonden in 1947 en bevindt zich in een museum in Arizona. De botten van 196 kalkoenen uit de 13 e en 15 e eeuw zijn opgegraven in Mexico. Uit de locatie van de opgravingen kon worden vastgesteld dat de kalkoenen toentertijd uitsluitend werden geconsumeerd door Aristocraten en door Priesters. De oudste fossielen van onze kalkoen zijn gevonden in verschillende Amerikaanse staten en in Mexico en dateren uit de Miocene en Pleistocene periode. Hieruit mag worden geconcludeerd dat er reeds meer dan 10 miljoen jaar geleden, kalkoenen bestonden. Er wordt verondersteld dat de kalkoenen zo n 15 tot 20 miljoen jaar geleden zijn geëvolueerd uit fazantachtige voorouders. Rechts: skelet van kalkoen. Onderzoekers hebben in 1991 in grotten het bewijs gevonden dat de kalkoen al duizenden jaren een vast onderdeel was van het menu van de inheemse bevolking op het Amerikaanse continent. Ook staat vast dat de Indianen jaar geleden al jacht maakten op wilde kalkoenen.
5 De vleugelbotten en de veren van de kalkoenen werden gebruikt als pijlen. Van de botten werden ook werktuigen gemaakt en de veren werden tevens benut voor versiering en voor de ceremoniële kleding van de Indianen. Copyright 2007 Aviculture-Europe. All rights reserved by VBC
MIJN ERVARINGEN MET DE BARB - Door Josip Pekanović
De gekapte Valkenet... Bestaat nog steeds Tekst en foto s: Josip Pekanović (Servië) Het hierna volgende artikel is ons toegezonden door Josip Pekanović uit Servië. Hij schreef ons zijn artikel in het Duits,
Nadere informatieGeschiedenis groep 6 Junior Einstein
De oude Grieken en Romeinen hadden ze al en later ook de Vikingen. Koloniën. Koopmannen voeren met hun schepen over zee om met andere landen handel te drijven. Langs de route richtten ze handelsposten
Nadere informatieMIJN VERZAMELING. Door Scott Sharp (UK)
MIJN VERZAMELING Door Scott Sharp (UK) Als we het over een duiven verzameling hebben, is onze eerste gedachte Karl- Heinz Sollfrank in Neurenberg, die de grootste verzameling van duivengerelateerde voorwerpen
Nadere informatieActiviteitenschema Archeologie
Activiteitenschema Archeologie Soort activiteit: Spullen opgraven uit de zandbak. Tijdsindeling: 5 Minuten de plaatjes in de zandbak verstoppen. 5 Minuten vertellen over hoe de mensen vroeger wat zochten
Nadere informatieMijn werkstuk gaat over MEXICO
Mijn werkstuk gaat over MEXICO blz 1 Luca Dhanis groep 7 LBB de meerpaal INHOUDSOPGAVE Titel pagina blz 1 Inhoudsopgave blz 2 Inleiding blz 3 Welk land blz 4 Geschiedenis blz 5 Bevolking blz 6 Cultuur
Nadere informatiePraktische opdracht Geschiedenis William Clark informatie + museum
Praktische opdracht Geschiedenis William Clark informatie + museum Praktische-opdracht door Gymnasiastje 572 woorden 5 december 2017 5,5 2 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Pagina 1 van 6 William Clark;
Nadere informatie(bandeliersluiting) (verschillende zalfpotjes)
In de stortgrond afkomstig uit deze put langs de Kanaalschans werden veel metalen voorwerpen aangetroffen met de metaaldetector. Onder andere is met de detector een ronde penning van lood gevonden. Op
Nadere informatieZwart Afrika. Oorspronkelijke bevolking: donkere huidskleur
Zwart Afrika Wereldzone: ZWART-AFRIKA Vegetatie Zwart-Afrika Oorspronkelijke bevolking: donkere huidskleur Klimatogram Antalaha, Madagaskar Klimatogram Limpopo, Zuid-Afrika Zwart-Afrika (het gedeelte van
Nadere informatieVerre Culturen Delft met de vrienden van Museum Nusantara. E-mail: postmaster@verreculturendelft.nl Website: www.verreculturendelft.
Verre Culturen Delft met de vrienden van Museum Nusantara E-mail: postmaster@verreculturendelft.nl Website: www.verreculturendelft.nl Waarom lid worden? Ben je ook nieuwsgierig naar: Hoe landen en culturen
Nadere informatieOntdekkingen en uitvindingen
prehistorie 68 oudheid 3000 v. Chr. 2500 v. Chr. 2000 v. Chr. 1500 v. Chr. Steden en Staten Ontdekkingen en uitvindingen Vandaag zijn Jos en Mirthe in de Buitenhaven in Kampen. Mirthe, krijgen we zeebenen
Nadere informatieDe klassieke tijdlijn
De klassieke tijdlijn In de lessen geschiedenis heb je waarschijnlijk al gehoord over de tijdlijnen, of de historische periodes en waarschijnlijk ook over exacte datums zoals 476. In dit documentje kom
Nadere informatieAntwoorden Aardrijkskunde Antwoorden Discovery par. 1
Antwoorden Aardrijkskunde Antwoorden Discovery par. 1 Antwoorden door een scholier 1209 woorden 24 februari 2013 4,8 4 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Terra Discovery 1: Noord- Europa IJsland
Nadere informatieDoor: Paul Allen, Secr. British Frillback Club Vertaling: Hein van Grouw
De geschiedenis van de Krulduif In het Verenigd Koninkrijk Door:, Secr. British Frillback Club Vertaling: Hein van Grouw Waar precies de krulduif oorspronkelijk vandaan komt zal waarschijnlijk wel nooit
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis H1 (-1.5)
Samenvatting Geschiedenis H1 (-1.5) Samenvatting door een scholier 1178 woorden 19 november 2017 5,7 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Geschiedenis Samenvatting H1 Het Spaanse wereldrijk
Nadere informatieDe Mexicaanse griep. Als je de verspreiding van de Mexicaanse griep wilt onderzoeken, moet je er eerst iets over de griep weten.
De Mexicaanse griep - Laat leerlingen het werkblad in groepen van twee invullen. - Indien u één groep van 3 leerlingen heeft, kunnen twee leerlingen hun naam in één teksveld plaatsen. - U kunt de werkbladen
Nadere informatieWaarom stuurt de Spaanse koning schepen naar de Nieuwe Wereld?
Werkblad 6 Ω De Nieuwe Wereld Ω Les : Cortés en de Azteken een In de periode van 500 tot 600 zijn Spanje en Portugal de machtigste landen van de wereld. Ze sturen schepen en mensen naar de Nieuwe Wereld
Nadere informatieEindexamen aardrijkskunde vwo 2004-I
4 Beoordelingsmodel Politiek en ruimte Opgave 1 1 separatisme 2 Voorbeelden van juiste terreinen zijn: cultuur onderwijs per juist terrein 1 3 Juiste bevolkingskenmerken verwijzen naar: de sociaal-economische
Nadere informatieWaarom stuurt de Spaanse koning schepen naar de Nieuwe Wereld? weten nog niets van dit deel van de wereld.
Werkblad 6 Ω De Nieuwe Wereld Ω Les : Cortés en de Azteken In de periode 500 tot 600 zijn Spanje en Portugal de machtigste landen de wereld. Ze sturen schepen en mensen naar de Nieuwe Wereld die Columbus
Nadere informatieTIJDLIJN. Een reis door de geschiedenis
De OERKNAL! Wetenschappers denken dat zo n 13,7 miljard aardse jaren geleden alles in het heelal samengeperst was tot een gloeiend heet punt. Tijdens een enorme oerexplosie ontstonden uit dat punt materie
Nadere informatieEEN KLEIN STUKJE PARADIJS IN WELTVOGELPARK WALSRODE
EEN KLEIN STUKJE PARADIJS IN WELTVOGELPARK WALSRODE Auteurs: Hanne van Bavel, Andreas Frei, Jan Dams, Antje Mewes. Dit jaar begint Weltvogelpark Walsrode in Duitsland met een opmerkelijke nieuwe attractie,
Nadere informatiegeschiedenis (nieuwe stijl)
Examen HAVO 2007 tijdvak 1 dinsdag 22 mei 9.00-12.00 uur geschiedenis (nieuwe stijl) Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 27 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 84 punten te behalen.
Nadere informatieInhoud. Index. 1. Hoe zien de Verenigde Staten eruit? 2. De ontdekking van Amerika. 3. Indianen. 4. Geografie en natuur
1. Hoe zien de Verenigde Staten eruit? Wolkenkrabbers 5 De Amerikaanse schoolbus 6 Wat eten Amerikanen? 6 Amerikaanse sporten 6 Opdracht 1 Hoe zien de Verenigde Staten er uit? 7 Inhoud 2. De ontdekking
Nadere informatieLees het verhaal over Columbus de ontdekkingsreiziger (deel 1)
Lees het verhaal over Columbus de ontdekkingsreiziger (deel 1) Dit is Columbus. Columbus ontdekte in 1492 Amerika. Hij was een ontdekkingsreiziger. Columbus was heel gemeen. Daar lees je straks meer over.
Nadere informatiePLUIMVEEMUSEUM IN BARNEVELD
PLUIMVEEMUSEUM IN BARNEVELD Door: Luuk Hans. Boven: Het Pluimveemuseum, met een volière met Barnevelders ervoor. Foto: Gerard van de Bruinhorst, PR Pluimvee Museum. Het Pluimveemuseum in Barneveld was
Nadere informatieTULPENGEKTE. 1. Streep door wat niet van toepassing is.
TULPENGEKTE Je leraar of lerares heeft je een tulpenbol laten zien. Zo n bol stop je in de herfst in de grond, en in de lente groeit er een tulp uit. Niets bijzonders zou je zeggen. Maar vierhonderd jaar
Nadere informatieStaten Generaal 2013 Kennisintro
Staten Generaal 2013 Kennisintro Vincent Nijs @centnijs inhoud Kwantitatief wereld - Europa Vlaanderen 7 miljoen buitenlandse aankomsten in 2015? Kwalitatief: tevredenheid van onze klanten? tellen is vertellen
Nadere informatieOntdek de Wereld. Hoofdstuk 1C7
Ontdek de Wereld Hoofdstuk 1C7 Cursus 7.1 Wij en de wereld Wat leer je deze cursus? Wat internationale handel inhoudt Hoe de evenaar de aardbol verdeelt Wat en welke kaartprojecties er zijn Internationale-
Nadere informatieGeschiedenisproefwerk groep 7 Hoofdstuk 5 Een nieuwe wereld: Amerika
Geschiedenisproefwerk groep 7 Hoofdstuk 5 Een nieuwe wereld: Amerika In het vroegere Amerika woonden Indianenstammen. Columbus ontdekte dit land van de Indianen in 1492. Het waren de Azteken, de Inca s
Nadere informatieOver de. Bernard van Leer Foundation
Over de Bernard van Leer Foundation Wie wij zijn De Bernard van Leer Foundation gelooft dat het realiseren van een sterke start voor alle jonge kinderen niet alleen goed is om te doen vanuit moreel perspectief,
Nadere informatieTekst en foto s: Luuk Hans
DE OORSPRONG VAN DUNKLEUR: DE KLEUR KHAKI EN CHOCOLATE Tekst en foto s: Luuk Hans Inleiding In november 2002 bezocht ik de nationale pluimveeshow in Columbus, Ohio. Deze landelijke show wordt één keer
Nadere informatieWEST-VLAAMSE ARCHEOKRANT
V.O.B.o.W. nr. 75 - aug./sept. 2012 België-Belgique P.B. 8800 Roeselare 1 BC 6675 P 409155 WEST-VLAAMSE ARCHEOKRANT West-Vlaamse Archeokrant: Driemaandelijks tijdschrift, jaargang 20, afgiftekantoor Roeselare,
Nadere informatieMercator en de ontdekkingsreizen
Mercator en de ontdekkingsreizen V.U. ANNEMIE CHARLIER, GROTE MARKT 1, 9100 SINT-NIKLAAS Stedelijke Musea Sint-Niklaas 1 Beste leerling! Hopelijk vonden jullie het bezoek aan het Mercatormuseum een boeiende
Nadere informatie1. Lees de tekst met het stappenplan. Kom je nog moeilijke woorden tegen in de tekst? Gebruik dan de woordhulp.
Tekst lezen 1. Lees de tekst met het stappenplan. Kom je nog moeilijke woorden tegen in de tekst? Gebruik dan de woordhulp. 2. Er staan een aantal moeilijke woorden in de tekst. Hieronder staat een rijtje.
Nadere informatieEven herhalen. democratie. militaire dril. slimme list. Gwijde van Dampierre. Leliaerts Guldensporenslag
Even herhalen Prehistorie Oudheid De ontdekking van het vuur bood enkele voordelen. Zo konden de eerste mensen roosteren, hadden ze en en bood het hun ook vlees warmte licht bescherming Athene stond bekend
Nadere informatieToetsvragen Geschiedenis Toelatingstoets Pabo. Tijdvak 1 Toetsvragen
Tijdvak 1 Toetsvragen 1 De meeste kennis over de periode waarin de eerste mensen leefden, komt van archeologen. Wat houdt het werk van archeologen in? A Zij bestuderen de verschillende theorieën over de
Nadere informatieTRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER N E D ERLAND E N. JAARGANG 1961 Nr. 155
31 (1946) Nr. 1 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER N E D ERLAND E N JAARGANG 1961 Nr. 155 A. TITEL Protocol tot wijziging van de Overeenkomsten, Verdragen en Protocollen inzake verdovende middelen, gesloten
Nadere informatieToetsvragen Geschiedenis - Toelating Pabo. Tijdvak 5 Toetsvragen
Tijdvak 5 Toetsvragen 1 Rond 1500 konden Europese schepen steeds langere zeereizen maken dankzij het gebruik van nieuwe navigatiemiddelen. Welke nieuwe navigatiemiddelen werden gebruikt, en waarvoor? A
Nadere informatieKLEIN MAAR FIJN. Door Luuk Hans.
KLEIN MAAR FIJN Door Luuk Hans. Rechts: Antwerpse Baardkriel. Foto: Rik van Lent. België is een van de kleinste landen van de Europese Gemeenschap. Dat was het althans tot de EU recentelijk werd uitgebreid
Nadere informatieDe Harderwijker Botterstichting zet HARDERWIJK. op de kaart. Harderwijk - New York Sponsert u ook?
De Harderwijker zet HARDERWIJK op de kaart Ter ere van Henry Hudson 400 jaar Harderwijk - New York Sponsert u ook? Met oud Hollandse schepen naar Amerika Voor deze happening wordt er één vloot samen gesteld
Nadere informatieQuiz VENEZUELA ACTUEEL
Quiz VENEZUELA ACTUEEL Vraag 1: Hoe heeft Venezuela zijn naam gekregen? A) Venezuela betekent in het Spaans Land van het hart B) Vanwege zijn gelijkenis met Venetië C) Het land is genoemd naar zijn eerste
Nadere informatieTijd van burgers en stoommachines 1800 1900. 8.2 Het moderne imperialisme
Onderzoeksvraag: Welke motieven hadden de Europeanen om in Afrika en Zuidoost Azië een groot koloniaal imperium op te bouwen? Kenmerkende aspect: De moderne vorm van imperialisme die verband hield met
Nadere informatieLeydse Weelde. Jan Huygen van Linschoten - B
Leydse Weelde Jan Huygen van Linschoten - B Welkom in Museum Boerhaave. Je gaat de tentoonstelling Leydse Weelde Groene ontdekkingen in de Gouden Eeuw bekijken. Met groene ontdekkingen worden natuurlijk
Nadere informatieLEYDSE WEELDE PLATTEGROND Z A A L B O V E N S C H A T K A M E R. hier begin je (na de workshop) p o o r t
LEYDSE WEELDE PLATTEGROND Z A A L B O V E N 10 9 6 7 8 5 4 3 hier begin je (na de workshop) 1 2 S C H A T K A M E R 5 4 3 2 1 6 a b c 7 8 9 10 p o o r t De Praktijk i.s.m. Museum Boerhaave blz. 2 van 9
Nadere informatieMissio zal met de opbrengsten van deze campagne een schoolproject in Centraal-Amerika steunen. In welk land bevindt dit project zich?
Missio zal met de opbrengsten van deze campagne een schoolproject in Centraal-Amerika steunen. In welk land bevindt dit project zich? a. Mexico b. Guatemala c. Honduras Het evangelie bij deze campagne
Nadere informatieSoorten bronnen hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/62210
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 25 June 2015 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/62210 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieHunebedden. Inleiding. Hoofdstuk 1 Wat zijn hunebedden en waar kun je ze vinden?
Hunebedden Inleiding Ik hou mijn werkstuk over hunebedden, omdat ik het een leuk onderwerp vind. Maar ik hou het er ook over, omdat ik er veel van te weten wil komen. Ik ben op het idee gekomen, omdat
Nadere informatieColumbus ontdekkingsreiziger
Columbus ontdekkingsreiziger Christoffel Columbus was een ontdekkingsreiziger die op 12 oktober 1492 voet aan wal zette op een nieuw ontdekt continent, Amerika. Columbus werd waarschijnlijk in 1451 geboren.
Nadere informatieVoorbereiding post 2. Met de mens mee Groep 7-8
Voorbereiding post 2 Met de mens mee Groep 7-8 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 2: Met de mens mee, voor groep 7 en 8. Inhoud: Algemeen Verhaal Spel Werkvel Opruimen
Nadere informatieCanada. Inleiding. Het Land
Canada Inleiding Mijn spreekbeurt gaat over Canada ik heb dit onderwerp gekozen omdat ik er meer van wilde weten en dat ik het leuk vond om over Canada te doen Het Land 1 / 8 Canada is het één na grootste
Nadere informatieSamen op één wereldbol. 1. Geschiedkundige personen.
1. Geschiedkundige personen. In de Middeleeuwen was de algemene gedachte dat de aarde plat was. Wanneer je lang genoeg zou varen dan zou je van de aarde vallen.. Toch wisten de oude Grieken al lang dat
Nadere informatieMercator en de ontdekkingsreizen
Mercator en de ontdekkingsreizen V.U. ANNEMIE CHARLIER, GROTE MARKT 1, 9100 SINT-NIKLAAS Stedelijke Musea Sint-Niklaas Beste leerling! Hopelijk vonden jullie het bezoek aan het Mercatormuseum een boeiende
Nadere informatieGetallen vanaf 20 worden geschreven door deze te combineren.
Wiskunde bij de Maya s inhoudstafel 1. 2. 3. 4. 5. 1 Inleiding Het talstelsel Het rekensysteem Heilige getallen Tijdsmeting Geraadpleegde bronnen De Maya s waren een groot en machtig volk dat leefde in
Nadere informatieArcheologen vinden bijzondere geldschat bij zuidelijke muur in Jeruzalem
Archeologen vinden bijzondere geldschat bij zuidelijke muur in Jeruzalem Munten uit de Byzantijnse tijd. Een archeologisch team onder leiding van dr. Eilat Mazar heeft in de buurt van de Tempelberg een
Nadere informatieMETHODEN EN THEMA S (1/6)
METHODEN EN THEMA S (1/6) DAVINCI Onderbouw DaVinci Lente Onderbouw 35 Januari DaVinci Zomer Onderbouw 35 Januari DaVinci Herfst Onderbouw 35 Januari DaVinci Winter Onderbouw 35 Januari Middenbouw DaVinci
Nadere informatieQUIZ. geschiedenis hoofdstuk 1
QUIZ vraag 1: Over welke eeuw gaat dit hoofdstuk? A. De 20 ste eeuw B. De 14 de eeuw C. De 16 de eeuw D. De 18 de eeuw vraag 2: Hoe wordt deze tijd ook wel genoemd? A. Tijd van de Azteken en de Maya s.
Nadere informatieBijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. Bronnenboekje. KB-0125-a-14-1-b
Bijlage VMBO-KB 2014 tijdvak 1 geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Bronnenboekje KB-0125-a-14-1-b Staatsinrichting van Nederland bron 1 Een politieke prent over een biddende fabrikant (1907): Onderschrift
Nadere informatieEen Egyptische collectie in Leiden
Een Egyptische collectie in Leiden Naam: Klas:.. Het Rijksmuseum van Oudheden, de naam zegt het al, toont voorwerpen uit oude tijden. De collectie bestaat uit objecten van beschavingen die vandaag de dag
Nadere informatieKunstgeschiedenis Weten is Zien. Ron Augustus Basiscursus Westerse kunstgeschiedenis 2009
Kunstgeschiedenis Weten is Zien Ron Augustus Basiscursus Westerse kunstgeschiedenis 2009 1 Les 1: Prehistorie Alle begin is moeilijk 30.000 VOOR CHRISTUS - 1.000 VOOR CHRISTUS Lascaux - Frankrijk - Grotschilderingen
Nadere informatieG E M E E N T E L I J K E F I C H E S M I N D E R H E D E N editie 2009
Gemeente Halen Welkom op de startpagina van de lijke fiches minderheden! De lijke fiches minderheden bevatten een basisdatafiche, een fiche, enkele detailfiches en een fiche met demografische gegevens
Nadere informatieDagboek Sebastiaan Matte
Vraag 1 van 12 Dagboek Sebastiaan Matte Uit het dagboek van Sebastiaan Matte: "Ik ben vandaag bij een hagenpreek geweest, in de duinen bij Overveen. Wel duizend mensen uit de stad waren bij elkaar gekomen
Nadere informatieEn toen kwam Darwin. On the origin of species. 1. Het ontstaan van het leven. Fossielen. 2. Getuigen van deevolutietheorie
On the origin of species En toen kwam Darwin 1. Het ontstaan van het leven 2. Getuigen van deevolutietheorie Verklaring voor het ontstaan van leven komt voor in alle culturen. Creationisme Nemen de bijbel
Nadere informatieLeydse Weelde. Marie de Brimeu - B
Leydse Weelde Marie de Brimeu - B Welkom in Museum Boerhaave. Je gaat de tentoonstelling Leydse Weelde Groene ontdekkingen in de Gouden Eeuw bekijken. Met groene ontdekkingen worden natuurlijk planten
Nadere informatieTekst en foto s: Robert Hoornstra
75-jarige Jubileum-Show van de Duitse Speciaalclub voor Spreeuwduiven Ondergebracht bij de EUROPA SHOW LEIPZIG 2012, de 27e Europa Show voor pluimvee, duiven, konijnen, cavia s en kooivogels. Gehouden
Nadere informatieEindexamen Arabisch vmbo gl/tl 2006 - I
Eindexamen rabisch vmbo gl/tl 2006 - I Let op: beantwoord een open vraag altijd in het Nederlands, behalve als het anders is aangegeven. ls je in het rabisch antwoordt, levert dat 0 punten op. TEKST 1
Nadere informatieUNIVERSITEITSBIBLIOTHEEK NIJMEGEN HUMANIORA BIBLIOTHEEK COLLECTIE H.IN.N. Nieuwe Geschiedenis - vóór 1870
UNIVERSITEITSBIBLIOTHEEK NIJMEGEN HUMANIORA BIBLIOTHEEK COLLECTIE H.IN.N Nieuwe Geschiedenis - vóór 1870 December 2009 Enige notities bij het "Overzicht van de Rubrieksindeling van de Bibliotheek van de
Nadere informatieTen noorden van de evenaar ligt het noordelijk halfrond. Ten zuiden daarvan het zuidelijk halfrond.
Rekenen aan de aarde Introductie Bij het vak aardrijkskunde wordt de aarde bestudeerd. De aarde is een bol. Om te bepalen waar je je op deze bol bevindt zijn denkbeeldige lijnen over de aarde getrokken,
Nadere informatieStadswandeling. Kruispoort
Brugge Brugge is de hoofdstad van de provincie West-Vlaanderen. De gemeente telt bijna 117.000 inwoners. Ongeveer 20.000 daarvan wonen in het historisch centrum. In 2002 was Brugge Culturele hoofdstad
Nadere informatiewww.egmp.be DE MUNTKLAPPER EUROPEES GENOOTSCHAP VOOR MUNT- EN PENNINGKUNDE vzw Koninklijke Vereniging
www.egmp.be DE MUNTKLAPPER EUROPEES GENOOTSCHAP VOOR MUNT- EN PENNINGKUNDE vzw Koninklijke Vereniging Driemaandelijks tijdschrift - 82 - april-mei-juni 2014 De muntslag van Filips V: een aangepast overzicht
Nadere informatieEen astrolabium is een toestel waarmee plaats en hoogte van sterren berekend kan worden.
7 1 2014 Tijd van ontdekkers en hervormers 5.1 De wereld wordt groter. Het begin van de Europese overzeese expansie Het veranderende mens en wereldbeeld van de Renaissance en het begin van een nieuwe wetenschappelijke
Nadere informatieEen astrolabium is een toestel waarmee plaats en hoogte van sterren berekend kan worden.
9 1 2014 Tijd van ontdekkers en hervormers 5.1 De wereld wordt groter. Het begin van de Europese overzeese expansie Het veranderende mens en wereldbeeld van de Renaissance en het begin van een nieuwe wetenschappelijke
Nadere informatieLatijn: iets voor jou?
: n j i t a L r o o v s iet jou? De Romeinen en wij Waar komen onze letters vandaan? Hoe komen we aan de namen van de maanden? De antwoorden op vele van deze vragen vind je vaak in het verleden bij de
Nadere informatieDoor: Fabio van Olst (NL)
Door: Fabio van Olst (NL) In de standaard die we in Nederland kennen van de Felegyhazer Tuimelaar staat de kleurslag zilver vermeld. Ik heb al eens in een artikel geschreven, dat ik ze nooit gezien heb
Nadere informatieTRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 2004 Nr. 180
47 (1997) Nr. 4 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2004 Nr. 180 A. TITEL Overeenkomst inzake economisch partnerschap, politieke coördinatie en samenwerking tussen de Europese Gemeenschap
Nadere informatieOveral Nederlanders vmbo12
banner Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 20 juni 2017 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/62203 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van
Nadere informatieHET TRECHTERBEKERVOLK. het hunebed de trechterbeker de provincie Drenthe de zwerfkei. het hunebed de trechterbeker de provincie Drenthe de zwerfkei
HET TRECHTERBEKERVOLK HET TRECHTERBEKERVOLK het hunebed de trechterbeker de provincie Drenthe de zwerfkei het hunebed de trechterbeker de provincie Drenthe de zwerfkei Vraag: Waar werd een hunebed in de
Nadere informatieOveral Nederlanders vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 06 September 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62203 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatiePerfins van de Ottomaanse Bank
Perfins van de Ottomaanse Bank (D. Scheper; uit: Perfinpost nr. 53, mei 2000) De banken hebben altijd een belangrijke rol gespeeld bij de vestiging en ontwikkeling van (Westerse) bedrijven in alle delen
Nadere informatieDe gewashistorie van de komkommer Cucumis sativus L. Jacqueline Schoenaker. n h Wageningen. Plantentaxonomie
De gewashistorie van de komkommer Cucumis sativus L. Jacqueline Schoenaker n h Wageningen Plantentaxonomie II. 5.1 Samenvatting. De gewashistorie van de komi;.ommer vangt aan rond 900 v. Chr.. De sansikritische
Nadere informatieAardewerken pot Vraag: hoe weet de onderzoeker hoe oud het voorwerp is?... Munten Vraag: hoe weet de onderzoeker hoe oud het voorwerp is?...
WERKBLAD 1 HET WERK VAN DE ARCHEOLOOG Kruis aan welk materiaal jij met je groepje onderzoekt. Bekijk de film en zoek het antwoord op de vraag. Aardewerken pot Vraag: hoe weet de onderzoeker hoe oud het
Nadere informatieHad de pastorie in Van Goghs tijd een pleisterlaag?
Had de pastorie in Van Goghs tijd een pleisterlaag? Een heel speciale vraag die vaak gesteld wordt over de pastorie aan Berg 26 vindt zijn oorsprong in een schilderij en een tekening van Vincent, waarop
Nadere informatieVoorbereiding post 2. Met de mens mee Groep 4-5-6
Voorbereiding post 2 Met de mens mee Groep 4-5-6 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 2: Met de mens mee, voor groep 4, 5 en 6. Inhoud: Algemeen Verhaal Spel Werkvel
Nadere informatieLokale Coloplast kantoren
Afrika Azië Australië Europa Noord Amerika Zuid Amerika Afrika Algerije (Frans, Arabisch) (gratis nummer*) +213 0560 16 50 18, +213 0560 16 59 59 dzconsumerservice@coloplast.com Congo, Egypte, Kenia, Marokko,
Nadere informatieIn de krant staat een vreemde kop. Schaatsen op open water is dit weekend gevaarlijk
2019 DINSDAG 1 JANUARI NIEUWJAAR * Taalblunders * In de krant staat een vreemde kop. Schaatsen op open water is dit weekend gevaarlijk (de Volkskrant) Schaatsen op open water is dit weekend gevaarlijk
Nadere informatieHerfstvakantie: Thema Indianen. Voor dat we met thema Indianen beginnen is het leuk om er wat wetenwaardigheden te vertellen over de Indianen:
Herfstvakantie: Thema Indianen Voor dat we met thema Indianen beginnen is het leuk om er wat wetenwaardigheden te vertellen over de Indianen: Elke indiaan heeft zijn eigen cultuur en de stam verschillen
Nadere informatie1-Kennismaking met archeologie
UITLEG VOOR DE LEERKRACHT Deze opdracht is de start van de lessenserie. Met deze opdracht introduceert u bij de leerlingen het onderwerp op een leuke manier. U kunt het onderwerp op verschillende manieren
Nadere informatieTraining en Coaching met Paarden
Pagina2 Paard en Ruiter van Homerus tot Djenghis Khan De tentoonstelling in het Allard Pierson Museum: Paard & Ruiter - Van Homerus tot Djenghis Khan was werkelijk bijzonder de moeite waard om te bezoeken.
Nadere informatieHet verhaal van Europa
Het verhaal van Europa 2010 Uitgeverij Manteau / Standaard Uitgeverij en Rob Heirbaut & Hendrik Vos Standaard Uitgeverij nv, Mechelsesteenweg 203, B-2018 Antwerpen www.manteau.be info@manteau.be Deze reeks
Nadere informatieZet een cirkel om de woorden die je met een hoofdletter schrijft
: regelwoord hoofdletter: 1. begin van de zin 2. voornaam en achternaam 3. namen uit de aardrijkskunde Zet een cirkel om de woorden die je met een hoofdletter schrijft koningin beatrix eindhoven kilometer
Nadere informatieWokken & Zo. Kijk voor meer informatie en recepten op www.conimex.nl
Wokken & Zo De meest populaire wokgerechten die je zelf thuis kunt maken, plus veel inspirerende nieuwe wokgerechten. Met de authentieke Aziatische smaak. Snel en simpel, veelzijdig en verrassend. Kijk
Nadere informatieCollectie archeologie Laatst aangepast zondag 23 maart 2008 00:33. De Steentijd
De Steentijd Het HVR museum beschikt over een uitgebreide steentijdcollectie waarvan een representatief gedeelte permanent wordt tentoongesteld. De collecties zijn gevormd uit schenkingen en bruiklenen
Nadere informatie