Vechtsporten voor iedereen

Transcriptie

1 Vechtsporten voor iedereen Werkblad beschrijving interventie Gebruik de HANDLEIDING bij dit werkblad Werkblad, versie mei 2015 Dit is een gezamenlijk werkblad van de volgende kennisinstituten:

2 Colofon Ontwikkelaar / licentiehouder van de interventie Naam organisatie: NIVM info@nivm.nl Telefoon: Website (van de interventie): Contactpersoon Vul hier de contactpersoon voor de interventie in. Naam : Wouter Schols schols@nivm.nl Telefoon : Referentie in verband met publicatie Naam auteur interventiebeschrijving: Wouter Schols Titel interventie: Vechtsporten voor iedereen Databank(en): Effectief Actief Plaats, instituut: Ede, NIVM Datum: Het werkblad is een invulformulier voor het maken van een interventiebeschrijving, geordend naar onderwerp (doelgroep, doel, enzovoort). De onderwerpen volgen de criteria voor beoordeling. De interventiebeschrijving is een samenvatting van de beschikbare schriftelijke informatie over de interventie voor de bezoeker van de databanken effectieve interventies en voor de erkenningscommissie interventies. De informatie is van belang voor de beoordeling van de kwaliteit, effectiviteit en randvoorwaarden van de interventie. Kijk bij het invullen in de handleiding die bij dit werkblad hoort. Vechtsporten voor iedereen 2

3 Inhoud Colofon... 2 Inhoud... 3 Samenvatting... 4 Korte samenvatting van de interventie... 4 Doelgroep... 5 Doel... 5 Aanpak... 5 Materiaal... 5 Onderbouwing... 5 Onderzoek Uitgebreide beschrijving... 7 Beschrijving interventie Doelgroep Doel Aanpak Uitvoering Onderbouwing Onderzoek Onderzoek naar de uitvoering Onderzoek naar de behaalde effecten Samenvatting Werkzame elementen Aangehaalde literatuur Praktijkvoorbeeld Vechtsporten voor iedereen 3

4 Samenvatting Eén A-4tje, max 600 woorden Hoe kan ik met mijn vechtsportclub bijdragen aan het structureel verhogen van de sportparticipatie van jongeren uit mijn wijk? Hoe verhoog ik mijn ledenaantal? Hoe richt ik mijn club en lesaanbod zodanig in dat ik ook nieuwe doelgroepen bereik in de wijk? Hoe positioneer ik me nog beter in de buurt en geef ik mijn club een maatschappelijk en betrokken gezicht? En hoe vertaal ik de populariteit en de mogelijkheden van de vechtsporten naar structurele groei en creëer ik een veilig en verantwoord sportklimaat in de club? De antwoorden van al deze vragen en meer staan centraal in de interventie Vechtsporten voor iedereen. Het Nederlands Instituut voor Vechtsport en Maatschappij heeft werkende elementen uit succesvolle projecten verzameld en samengevoegd in een totaalaanpak; de interventie Vechtsporten voor iedereen. Het hoofddoel van de interventie is dat 20% meer jongeren uit de wijk vechtsport beoefenen bij de club in een periode van 2 jaren. Om dit te bereiken werken we eerst aan het creëren van de juiste randvoorwaarden bij de club (mogelijkheden scheppen om sportparticipatie te verhogen) waarbinnen vervolgens jongeren uit de wijk worden geworven en behouden voor de club (het daadwerkelijk verhogen van de sportparticipatie). De interventie bestaat uit de volgende onderdelen. Organiseren van passend beweeg- en sportaanbod. Verhogen van pedagogisch, veiligheid en verantwoord klimaat in de club. Verhogen van de kwaliteit van het kader. Weghalen/verlagen van drempels om te gaan sporten, te weten financiën, cultuur en sociale omgeving. Positief positioneren van de vechtsporten (imago) en zichtbaarheid van de club in de wijk vergroten (bekendheid). Stimuleren van sociale inclusie (tegengaan van uitsluiting). De club ontvangt tijdens het uitvoeren van de interventie uitgebreide handvatten waarin de jarenlange ervaring en expertise is gevat in overdraagbare producten, scholing en methodiek. De interventie kent drie fasen: 1. Initiatie: Het creëren van lokale randvoorwaarden (o.a., kennisoverdracht, kwaliteitsimpuls, aansluiten bij buurt en actieplannen) om de sportparticipatie te vergroten. 2. Uitvoering: In deze fase wordt de interventie in de wijk uitgevoerd. Potentiele nieuwe leden worden benaderd, drempels om te gaan sporten worden verlaagd en (wervings-)activiteiten georganiseerd. 3. Verankering: De toestroom van nieuwe leden, de contacten op wijkniveau met partners, het communicatiebeleid en de methode worden in deze fase verankerd in de werkwijze en organisatie van de club. Deze interventie is gebaseerd op het enorme succes van het landelijke Meedoen-programma Tijd voor Vechtsport, waarin 99 verenigingen in vier jaar tijd nieuwe leden mochten verwelkomen. Het programma ontving na afloop de IOC Trophy voor de jarenlange inzet voor uiteenlopende (jeugdige) doelgroepen. Korte samenvatting van de interventie max 150 woorden Vechtsporten voor iedereen is de sportparticipatie interventie van het NIVM. Met deze interventie wordt een impuls gegeven aan de sportdeelname van jongeren van 6 tot 23 jaar door lokale vechtsportclubs. Het hoofddoel van de interventie is dat 20% meer jongeren uit de wijk vechtsport beoefenen bij de club in een periode van 2 jaren. Ook wordt er gewerkt aan het creëren van de juiste randvoorwaarden bij de club (mogelijkheden scheppen om sportparticipatie te verhogen) waarbinnen vervolgens jongeren uit de wijk worden geworven en behouden voor de club (het daadwerkelijk verhogen van de sportparticipatie). Plezierbeleving aan sport, positieve uitstraling van de club en een veilig en verantwoord sportaanbod vormen de hoekstenen van de interventie. Vechtsporten voor iedereen 4

5 Doelgroep max 50 woorden Alle jongeren van 6 23 jaar wonende in de omgeving (buurt/ wijk) van de vechtsportclub. Doel max 50 woorden Jongeren van 6-23 jaar gaan meer en duurzamer sporten door deelname aan vechtsportactiviteiten via lidmaatschappen. Uiteindelijk draagt dit bij aan verhoogde sportparticipatie bij een groep jongeren die lager scoort op sport- en beweegparticipatie in de wijk. Dit moet leiden tot een toename van het ledenaantal (+20%) in twee jaar. Aanpak max 50 woorden In deze interventie wordt de sportparticipatie door aansprekend en passend vechtsportaanbod verhoogd en jeugdleden behouden door in te zetten op een veilig en plezierig pedagogisch lesklimaat. Op organisatieniveau worden de aanwezige drempels om te gaan en/of blijven sporten weggehaald of verlaagd en bekendheid vergroot. Materiaal max 50 woorden Handboek vechtsport voor iedereen Handleiding om met de interventie lokaal aan de slag te gaan. FUNdamentals Het handboek, werkboek, dvd voor het creëren van sociaalpedagogisch vechtsportklimaat. HandboekLabel VVV Het handboek voor het invoeren van de criteria van het Label. Intervisie instrument Intervisietool, werken aan en inzichtelijk maken van de succesfactoren. Onderbouwing max 150 woorden Let op: dit onderdeel hoeft niet ingevuld te worden voor erkenning op niveau Goed beschreven. Klik hier als u tekst wilt invoeren. Onderzoek max 100 woorden Beloften van vechtsport (Elling & Wisse, 2010) In dit onderzoek staan jonge deelnemers aan de interventie centraal. Het Mulier Instituut onderzocht welke betekenissen zij zelf, hun ouders en hun trainers verlenen aan hun deelname aan vechtsport. In het onderzoek zijn (o.a.) de volgende conclusies opgetekend: Vechtsport omdat het leuk en gezond is én je jezelf leert verdedigen Sociale en maatschappelijke integratie door vechtsport Meer mogelijkheden voor (allochtone) meisjes en vrouwen Vechtsporten voor iedereen 5

6 Vechtsport als maatschappelijke belofte Vechtsporten voor iedereen 6

7 1. Uitgebreide beschrijving Beschrijving interventie Het werkblad is ook geschikt voor een samenvattende beschrijving van complexe of samengestelde interventies. Dit zijn interventies die uit twee of meer afzonderlijke onderdelen bestaan. Denk aan interventies met aparte onderdelen voor verschillende doelgroepen, zoals een leefstijlinterventie die zowel gericht is op de community als op de school als op de individuele docent. Of aan interventies met verschillende modules die bij een doelgroep op maat worden toegepast. Naarmate er meer onderdelen zijn is het aan te bevelen de structuur visueel weer te geven in een schema. Dit geldt met name voor de subdoelen en voor de aanpak van de interventie. Zie ook de aanwijzingen in de handleiding. 1.1 Doelgroep Uiteindelijke doelgroep max 100 woorden Wat is de uiteindelijke doelgroep van de interventie? Alle jongeren van 6 23 jaar wonende in de omgeving (buurt/ wijk) van de vechtsportclub. Op basis van een buurtscan en/of behoeften in de wijk kan het accent komen te liggen op een bepaalde doelgroep binnen deze groep jongeren (bijvoorbeeld in leeftijd, sekse, etniciteit, sociaaleconomische status, etc.). Intermediaire doelgroep max 100 woorden Zijn er intermediaire doelgroepen? Zo ja, welke? Vechtsportdocent(en) de trainers die rechtstreeks contact hebben met de primaire doelgroep. Ze volgen de cursus FUNdamentals en weten nadien nog beter doelgroep specifiek te werken en uitdagende werkvormen toe te voegen aan hun lesaanbod. Deze docenten verzorgende sportactiviteiten in de uitvoeringsfase van de interventie. Selectie van doelgroepen max 250 woorden Hoe wordt de (intermediaire)doelgroep geselecteerd? Zijn er contra-indicaties? Zo ja, welke? De interventie kent geen expliciete in-/exclusie criteria. De uitvoerende club moet (gaan) voldoen aan de criteria van het Label Veilig en Verantwoord Vechtsporten. Op deze wijze waarborgt ze een veilig en plezierig pedagogisch klimaat in de club. Daarnaast wordt breed ingezet d.m.v. onder andere het communicatiepakket op een positieve profilering van de vechtsport en zichtbaarheid van de club en haar aanbod in de wijk. Betrokkenheid doelgroep max 150 woorden Was de doelgroep betrokken bij de (door)ontwikkeling van de interventie, en op welke manier? Deze interventie is ontwikkeld vanuit het project Tijd voor Vechtsport ( ), waarin 99 clubs gedurende ruim 4 jaar hebben gewerkt aan de verhoging van de sportparticipatie in hun wijk. Tijdens dit project zijn alle clubs actief ondersteund door consultants. Op basis van ervaringen van deze consultants en uitgevoerde evaluaties is de interventie Vechtsport voor iedereen samengesteld. In deze evaluaties zijn ook de uiteenlopende ervaringen en good practices van de clubs en jongeren meegenomen. Hiervoor heeft het Mulier Instituut onderzoek gedaan naar de ervaringen van vechtsportende jongeren in de interventie (Ellis & Wisse, 2010). Vechtsporten voor iedereen 7

8 Uitkomsten van algemene onderzoeken naar sportparticipatie van jongeren zijn ook gebruikt voor doorontwikkeling, zoals: 1. De interventie richt zich direct op deelnamemotieven (voor sport) van jongeren. Plezier is daarbij de meest belangrijkste, dit komt terug in de FUNdamentals methode. 2. De drempels die structureel sporten voor de doelgroep (nog) niet mogelijk maken worden in de interventie verlaagd. 1.2 Doel Hoofddoel max 100 woorden Wat is het hoofddoel van de interventie? Jongeren in de leeftijd van 6-23 jaar gaan meer en duurzamer sporten door deelname aan vechtsportactiviteiten middels lidmaatschappen bij de club. Uiteindelijk draagt dit bij aan een verhoging van de sportparticipatie bij een groep jongeren die lager dan gemiddeld op sportparticipatie scoren (o.a. lage SES en niet-westerse afkomst). Dit moet leiden tot een toename van het ledenaantal (6-23 jarigen) met 20% in twee jaar. Subdoelen max 350 woorden Wat zijn de subdoelen van de interventie? Indien van toepassing: welke subdoelen horen bij welke intermediaire doelgroepen of subdoelgroep(en)? Subdoelen einddoelgroep: - Jeugd kan deelnemen aan vechtsportactiviteiten bij de club, die aansluiten bij hun wensen, voor wat betreft: o Tijdstip (aansluitend op andere activiteiten, zoals school, werk, etc.) o Locatie (in de buurt) o Beleving (niveau, plezier, prestatie) o Prijs o Culturele wensen - Jeugd ondervindt meer steun/stimulans vanuit hun sociale omgeving (leerkrachten, ouders, sociaal/cultureel werkers, vrienden, etc.) om deel te nemen aan vechtsporten. - Jeugd ervaart de positieve effecten van vechtsporten op sociaal, fysiek en mentaal functioneren. Subdoel intermediaire doelgroep: - De kwaliteit van trainers bij de vechtsportclub is op een goed en verantwoord niveau; door bijscholing op en toepassing van de FUNdamentals methode. Uitvoerende trainers nemen gedurende de looptijd van het project ook deel aan de Vechtsport voor iedereen intervisiebijeenkomsten (3 per jaar). Voorwaardelijke doelen: - Het pedagogisch verantwoord en veilig sportklimaat van de vechtsportclub is verbeterd; deelnemende clubs voldoen aan de criteria van het label Veilig en Verantwoord Vechtsporten. - De externe gerichtheid van de vechtsportclub is vergroot; door samenwerking tussen sportclub, gemeente en (welzijn)organisaties in de wijk. - De vechtsportclub is bekend in de wijk als aanbieder van verantwoorde vechtsportactiviteiten voor verschillende doelgroepen; het imago is verbeterd en de club straalt een positieve boodschap uit. Vechtsporten voor iedereen 8

9 1.3 Aanpak Opzet van de interventie max 200 woorden Hoe is de opzet van de interventie en wat is de omvang (duur, aantal contacten indien van toepassing)? Voeg eventueel een schema toe als bijlage. De interventie bestaat uit drie fasen: Fase 1 Initiatie (gemiddelde duur van 4 6 maanden) Fase 2 Uitvoering (12-18 maanden) - Duur en intensiteit van de externe activiteiten zijn niet gestandaardiseerd en afhankelijk van de uit te voeren activiteiten. Onder andere de omvang van het project, aantal betrokken uitvoerders (trainers, vrijwilligers etc.), aantal lokale partners en beschikbare budget bepalen allen de duur en intensiteit. - Intervisie bestaat uit 6 intervisie momenten Fase 3 Evaluatie en verankering (3 maanden) Inhoud van de interventie max 1200 woorden Welke concrete activiteiten worden uitgevoerd en -eventueel- in welke volgorde? Geef geen uitputtende beschrijving van activiteiten; het is voldoende als de lezer zich een beeld kan vormen van wat er gedaan wordt en hoe dit gedaan wordt. Indien van toepassing per onderdeel samenvatten. Vergeet niet aandacht te besteden aan de werving. Bij interventies op maat: geef aan wat op basis van welke criteria wanneer wordt uitgevoerd. Geef ook aan wat minimaal moet worden uitgevoerd om de gestelde doelen te behalen. De interventie kent een duidelijke fasering met vaste stappen en randvoorwaarden voor succes. Initiatiefase De eerste fase van de interventie is de initiatiefase. Deze fase bestaat uit de volgende stappen: 1. Buurtanalyse (door club en gemeente). Dit is belangrijk om de specifieke einddoelgroep te bepalen. De lokale situatie wordt in kaart gebracht aan de hand van de volgende drie stappen: a. Verzamelen en analyseren van feiten en cijfers (sportdeelname, demografische gegevens, opvallende ontwikkelingen in de buurt, vitaliteitsgegevens). b. Samenwerking in de buurt: Deze stap kijkt naar mogelijke samenwerkingspartners. Een sterk lokaal netwerk vergroot de kans op een succesvolle uitvoering van de interventie. c. Inzicht in wensen doelgroep: Gemeenten die een buurtactieplan hebben opgesteld kunnen inzicht verschaffen in de wensen van de doelgroep. Ook zijn er gemeenten die onderzoeken uitvoeren naar sportparticipatie en sportbehoeften. Opbrengst: startsituatie in kaart. Hiermee kan het mogelijke accent in de doelgroep bepaald worden. 2. Startbijeenkomst Vechtsport voor iedereen (door interventie eigenaar en club). De interventie eigenaar organiseert een bijeenkomst voor de uitvoerende club(s). Tijdens deze bijeenkomst wordt de interventie strategie (zoals hier beschreven) toegelicht en wordt de planning van de verplichte onderdelen doorgenomen. Ook wordt er een verenigingsscan uitgevoerd waarmee de huidige situatie van de club zelf in kaart wordt gebracht. Met deze scan en de eerder uitgevoerde/opgevraagde buurtanalyse worden de lokale kansen en bedreigingen voor het behalen van het einddoel vastgesteld. De startbijeenkomst heeft de volgende opbrengsten: a. Einddoel van de lokale interventie vaststellen b. Einddoelgroep vaststellen c. Strategie en proces toelichten d. Bewustwording en draagvlak creëren bij de doelgroep. Daarnaast bewustwording bij de betrokkenen creëren over het doel en de inzet die er nodig is om het doel te behalen en de rol die de verschillende betrokkenen hebben e. Kansen en bedreigingen voor het behalen van het einddoel opstellen f. Startpunt van de interventie markeren Vechtsporten voor iedereen 9

10 3. Inrichten van randvoorwaarden voor uitvoering van de interventie (door interventie eigenaar naar club). Door de juiste randvoorwaarden te creëren worden de voorwaardelijke doelen van de interventie behaald. Vanuit eerdere ervaringen met de uitvoering zijn de randvoorwaarden opgesteld. De randvoorwaarden zijn een voorwaarde voor uitvoering en vormen vaste onderdelen van de interventie: a. Kennis: de trainers nemen deel aan de cursus FUNdamentals. In deze cursus wordt de methode die de basis vormt voor de lessen waaraan de jongeren deelnemen overgedragen. In FUNdamentals worden de pedagogische basisprincipes van vechtsport op een speelse wijze aangeboden. b. Veiligheid: via de criteria van het Label Veilig & Verantwoord Vechtsporten wordt de veiligheid van het sportaanbod bekeken. De club wordt gekeurd en ontvangt een adviesrapport om aan alle criteria te gaan voldoen. Wanneer alle criteria aanwezig zijn ontvangt de club het label voor de komende drie jaren. c. Communicatie: De club ontvangt een communicatiepakket en krijgt toegang tot de beeldenbank van de interventie. Het communicatiepakket bestaat uit advies en 2500 folders. Dit pakket wordt op maat aangeboden, de middelen zijn doelgroep specifiek en de lokale situatie is zichtbaar (omschrijving van de club, aanbod en lestijden, kernwaarden etc.). 4. Startmeting (door de club). Om achteraf het resultaat te kunnen bepalen, zal er gemeten moeten worden. De club voert een startmeting uit. Hiervoor meten ze het ledenaantal. Wanneer er in de einddoelgroep een bepaald accent is gekozen, wordt het ledenaantal gespecificeerd naar de gekozen accenten. 5. Opstellen plan van aanpak voor de uitvoeringsfase (door de club in afstemming met lokale partners met advies van interventie eigenaar). De samenwerking met de lokale partners wordt uitgewerkt in een plan van aanpak. Hier wordt de uitvoeringsfase van de interventie beschreven en de rollen en verantwoordelijkheden van alle partijen opgenomen. Uitvoeringsfase In deze fase vindt de uitvoering van de daadwerkelijke activiteiten met de einddoelgroep plaats. Uit de initiatiefase zijn een aantal kansen, bedreigingen, sterke en zwakke punten naar voren gekomen. Aangezien iedere situatie uniek is, volgt er een eigen uitvoeringsfase. De keuze uit de verschillende mogelijkheden (smaakjes) komen in deze fase aan de orde. De activiteiten zijn opgesplitst in twee typen. 1. Kennismakingsaanbod buiten de muren van de dojo (voor de einddoelgroep, uitgevoerd door de club in samenwerking met de lokale partners). Om jeugd meer te laten sporten is het van belang dat de jeugd bekend is met het aanbod. Daarnaast is het belangrijk dat zij plezier ervaren en positieve ervaringen opdoen met sport. De trainers gaan naar de doelgroep toe en voeren projectactiviteiten uit bij de lokale partners (vindplaats van de jongeren). In deze activiteiten/ lessen worden aan de hand van de FUNdamentals methode vormgegeven. Aan de hand van de lokale situatie, de scan van de vereniging wordt er bepaald met welke activiteiten de gekozen doelgroep het beste bereikt kan worden. Het zelf doen/beleven van de sport en plezier staat voorop. Voorbeelden zijn: lessen op scholen, kennismakingsactiviteiten in samenwerking met zelforganisaties, open dagen, clinics in de wijk, ouder kind trainingen, vriendjes/vriendinnetjes activiteiten, etc. De lokale situatie, kansen en beperkingen zijn leidend in de keuze van het kennismakingsaanbod. Dit aanbod is uitgewerkt in het plan van aanpak. 2. Activiteiten, zodat jeugd kan deelnemen aan sport die aansluit bij hun wensen en behoefte. (Uitgevoerd door de interventie eigenaar en de club). Deze activiteiten hebben als doel de drempels te verlagen om niet sporters naar het structurele aanbod van de club te leiden. Ook hiervoor zijn er verschillende mogelijkheden. Het is namelijk niet zo dat in iedere situatie dezelfde drempels aanwezig zijn, of de oorzaak vormen voor het (nog) niet sporten in clubverband. Door drempels te verlagen wordt de doorstroom naar het structurele aanbod verbeterd. Dit is belangrijk voor het succes van de interventie. In de uitvoeringsfase van de interventie worden zes intervisiemomenten georganiseerd. Iedere bijeenkomst kent een centraal onderwerp en behandeld verschillende drempels en mogelijke oplossingen om deze drempels te verlagen; Belemmerende factoren/drempels gericht op de organisatie van het sportaanbod: Vechtsporten voor iedereen 10

11 - Belemmerende factoren/drempels gericht op persoonlijke of algemene kenmerken van de doelgroep: - Imago en onbekendheid van de club/ sport: - Kwaliteit van het aanbod/kader m.b.t. het niet/onvoldoende aansluiten bij de wensen en behoeften van de doelgroep: (on)veiligheid van de sport: Sociale uitsluiting van specifieke doelgroepen: Tijdens de intervisiemomenten worden deze verschillende thema s behandeld. Samen wordt er gekeken of het onderwerp een drempel vormt voor de einddoelgroep. Daar waar nodig/mogelijk wordt gezocht naar passende oplossingen om die drempels te verlagen. Dit moet uiteindelijk doorgevoerd worden in de organisatie van de club. Evaluatie en verankeringsfase 1. Eindmeting interventie en procesevaluatie met de partners Bij aanvang van de interventie is de startmeting uitgevoerd. In deze fase wordt dezelfde meting opnieuw uitgevoerd om het uiteindelijke resultaat van de interventie te meten. Met alle betrokken partners wordt de interventie geëvalueerd en worden succes- en faalfactoren van de interventie verzameld. 2. Verankering van de interventie Gedurende de interventie is er alles aan gedaan om de voordeur van de club open te zetten. Er zijn verschillende vernieuwingen doorgevoerd. De kunst daarna is de behaalde doelen te behouden. De vernieuwingen worden gewoon en onderdeel van de cultuur en het doen en laten van de club. Daarvoor wordt de interventie verankerd in de (vernieuwde) lokale sportsetting. Vechtsport voor iedereen is een interventie die niet volledig gestandaardiseerd is. Het doel van de interventie staat vast, maar de omgevingsfactoren waarbinnen de interventie uitgevoerd worden zijn steeds verschillend. Vechtsporten voor iedereen 11

12 2. Uitvoering Materialen max 200 woorden Welke materialen zijn beschikbaar voor de uitvoering, werving en evaluatie van de interventie? Handboek vechtsport voor iedereen Het handboek Vechtsport voor iedereen vormt voor bestuurders en trainers de handleiding om met de interventie in de club aan de slag te gaan. Het beschrijft de verschillende stappen die met de interventie genomen worden om uiteindelijk de sportparticipatie in hun eigen wijk te vergroten en het ledenaantal van de club te laten groeien. FUNdamentals Voor deze methode is een handboek het creëren van een sociaalpedagogisch vechtsportklimaat, een werkboek werkvormen voor het creëren van een sociaalpedagogisch vechtsportklimaat en een dvd met werkvormen in de praktijk ontwikkeld. In een eendaagse scholing en d.m.v. intervisie leren de docenten met deze methode te werken en doelgroep specifiek aanbod te verzorgen. In het werkboek staan ook gemakkelijk toepasbare werkvormen. Label VVV Er is een handboek voor het invoeren van de criteria van het Label met formats en voorbeelden beschikbaar. Intervisie instrument Nieuw ontwikkeld instrument om drempels te verlagen en de kracht en potentieel van uitvoerders in kaart te brengen (zie bijlage 1). Locatie en type organisatie max 200 woorden Waar kan de interventie uitgevoerd worden en welk(e) soort(en) organisatie(s) kan/kunnen de interventie uitvoeren? Locatie: De interventie wordt uitgevoerd vanuit de lokale club. De wervingsactiviteiten vinden plaats in de wijk/stad (afhankelijk van de door de club gekozen omvang van de uitvoering). Door de laagdrempelige faciliteiten die er noodzakelijk zijn voor kennismakings-/wervingsactiviteiten kunnen deze op veel verschillende locaties plaatsvinden. Voor veel, vooral staande of ook wel trefvechtsporten (karate, boksen, capoeira, taekwondo e.d.), zijn alleen gebruiksmaterialen, ruimte en goede trainer nodig. De stoeisporten (worstelen, jiu jitsu e.d.) hebben voor de veiligheid een mat nodig. Hiervoor kunnen puzzelmatten gebruikt worden om deze veiligheid ook buiten de eigen accommodatie van de club te bieden. Dit kan in scholen, sportzaaltjes, wijkcentra en dergelijke gerealiseerd worden. Hierdoor is het dus mogelijk om in de wervingsfase naar de doelgroep toe te gaan. Aanvullend is er vanuit de interventie eigenaar de Citytour beschikbaar. Dit bestaat uit materialen voor een buiten vechtsport event. Type organisatie: Lokale vechtsportaanbieder Bestuurders/ trainers: De kracht van de lokale club ligt bij de sport, het organiseren van vechtsport en het verzorgen van lessen. Ze zorgen in de interventie dan ook voor de lokale uitvoering. Vechtsporten voor iedereen 12

13 Opleiding en competenties van de uitvoerders max 200 woorden Wie zijn de uitvoerders en welke opleiding en competenties hebben zij nodig? 1. Bij aanvang dient de club te beschikken over een trainer met een afgeronde sporttechnische opleiding op niveau 3 van de kwalificatiestructuur Sport. Indien er niet minimaal één hoofdtrainer bij aanvang aanwezig is, dient de club deze trainer gedurende de Initiatiefase op te leiden. 2. Daarnaast moet de club zich willen committeren aan de criteria van het Label en deze gaan doorvoeren bij de start van het project. 3. Overige deskundigheid wordt binnen de interventie overgedragen middels de startbijeenkomst/ workshopdag, scholing en intervisie. Dit zijn allen verplichte onderdelen Kwaliteitsbewaking max 200 woorden Hoe wordt de kwaliteit van de interventie bewaakt? Trainers hebben een sleutelrol in de interventie. Om de kwaliteit van trainers te bewaken/ bevorderen worden ze geschoold door middel van de FUNdamentals methode. Hiervoor nemen ze deel aan een ééndaagse cursus en ontvangen een handboek, werkboek en een dvd. In jaar twee volgen deze trainers een bijscholing FUNdamentals. Voor het goed overdragen van de interventie en de benodigde kennis over de belangrijkste thema s maken een startbijeenkomst en een intervisietraject deel uit van de interventie. Zie voor de thema s ook de strategie. Voor de interventie is een start en een eindmeting beschikbaar. Hiermee wordt de toename in ledenaantal, effect van de interventie, gemeten. De club voert deze meting uit. De veiligheid en de kwaliteit binnen de club is voor een belangrijk deel geborgd door de invoering van het label Veilig & Verantwoord Vechtsporten. Aan de hand van 11 criteria worden de randvoorwaarden voor verantwoorde vechtsportbeoefening beoordeeld. Bij het invoeren van deze criteria wordt de lokale club ondersteund door een adviseur van het NIVM. De criteria worden door een keurmeester in een officiële audit gekeurd. Randvoorwaarden max 200 woorden Wat zijn de organisatorische en contextuele randvoorwaarden voor een goede uitvoering van de interventie? 1. Verhogen van pedagogisch en veiligheid verantwoord klimaat in de club. De criteria van het Label Veilig en Verantwoord Vechtsporten worden hiervoor gebruikt. Wanneer de club het label heeft behaald, weten (nieuwe) leden, hun ouders en samenwerkingspartners dat er op een veilige manier gesport kan worden in de club 2. Verhogen van de kwaliteit van het sporttechnische kader d.m.v. de FUNdamentals methode. Trainers kunnen een plezierig sociaalpedagogisch klimaat in hun lessen creëren. Ook gaat het in op de specifieke kenmerken van pubers. Pubers zijn voor veel trainers een lastige doelgroep om mee te werken. Door het gebruik van deze methodiek zullen de trainers het aanbod nog meer kunnen afstemmen op de leeftijd en de wensen van deze doelgroep. 3. Het positief positioneren van de vechtsporten (verbeteren imago) en de zichtbaarheid van de club in de wijk vergroten (verbeteren bekendheid). Een zichtbare club die met beide benen in de wijk staat, valt eerder positief op. Ook is het belangrijk te communiceren hoe het aanbod eruitziet en wat de vechtsport nog meer kan bijdragen dan alleen maar sportparticipatie. Juist een positieve profilering van de sport (wegnemen van vooroordelen) en het juiste gezicht creëren in de wijk, zal nieuwe leden naar de club trekken. Vechtsporten voor iedereen 13

14 Implementatie max 200 woorden Is er een systeem voor implementatie? Geef een samenvatting. Het NIVM heeft jarenlange ervaring in het overdragen van kennis en het begeleiden van maatschappelijke vechtsportprojecten. Het structureel verhogen van de sportparticipatie en het aanspreken van uiteenlopende doelgroepen is één van de belangrijke opbrengsten in deze trajecten. Om deze interventie lokaal een succes te laten zijn en daadwerkelijk de genoemde (sub)doelstellingen te behalen, zijn er verplichte onderdelen binnen de interventie, te weten: Startbijeenkomst/ Label V&VV Communicatiepakket Eendaagse cursus FUNdamentals + handboek, dvd Intervisie Voor een adequate ondersteuning bij de realisatie en verankering van de interventie heeft het NIVM hoogopgeleide adviseurs in dienst met veel ervaring. Deze intensieve begeleiding is in het verleden een grote succesfactor gebleken voor het eindresultaat en de borging van de interventie. Deze extra optionele ondersteuning kan bovenop de intervisie ingehuurd worden. Kosten max 200 woorden Wat zijn de kosten van de interventie? Benoem daarbij de personele (in aantallen uren) en de materiële kosten. De kosten zijn niet volledig te standaardiseren. De interventie kan bijvoorbeeld uitgevoerd worden binnen een kleine vereniging (40-50 leden) met als doel om 10 nieuwe leden (20%) te bereiken. Hiervoor is één vrijwillige trainer betrokken. Dezelfde interventie kan ook bij een grote sportschool ( leden) uitgevoerd worden met als doel 150 nieuwe leden (20%) te realiseren. Hier zijn meerdere professionele trainers en ander technische kader bij betrokken. Directe kosten: personeel Advies: op te nemen door de aanvrager Uitvoering club aantal trainers * 1.500,00 (indien op basis van vrijwilligersvergoeding) Of omvang van de interventie (uitvoeringsuren) * tarief van de betaalde trainer(s) Directe kosten: materieel Verplichte onderdelen interventie: Label Veilig en Verantwoord Vechtsporten 300,00 (éénmalig in jaar 1) Communicatiepakket 995,- per jaar * 2 jaar Opleiding & bijscholing FUNdamentals aantal trainers * 300,00 Intervisie aantal deelnemers club * 500 * 2 jaar Advies: op te nemen door de aanvrager Accommodatiekosten maximaal 10% v.d. totale aanvraag Aanschaf materialen voor uitvoering Drempelverlagende acties advies 1.000,00 per jaar Citytour à 1000,- per evenement Indirecte kosten personeel Verplichte onderdelen interventie: Startbijeenkomst 350,00 (éénmalig) Advisering, coaching en monitoring door interventie eigenaar: 1.815,00 Reiskosten Optioneel coördinatie/ projectmanagement club Optioneel ondersteuning NIVM Vechtsporten voor iedereen 14

15 Vechtsporten voor iedereen 15

16 3. Onderbouwing Probleem max 400 woorden Voor welk probleem of (mogelijk) risico is de interventie ontwikkeld? Omschrijf aard, ernst, spreiding en gevolgen. Sportdeelname is de afgelopen jaren licht gestegen. De stijging in sportdeelname is vooral te verklaren door een stijging in sportdeelname bij basisschoolkinderen (6-11 jaar). Na het 11 e levensjaar daalt de sportdeelname weer. Sportdeelname en het lidmaatschap van mensen met een niet-nederlandse herkomst, lage opleiding en/of een laag inkomen blijft nog altijd achter ten opzichte van andere groepen (Collard & Pulles, 2014). Verschillen in sportdeelname naar sociaal-demografische achtergrondkenmerken zijn hardnekkig. Leeftijd, opleidingsniveau en gezondheid blijven belangrijke kenmerken van sportdeelname. Omgevingskenmerken houden eveneens verband met sport- en beweeggedrag. Inwoners uit buurten met een matige leefbaarheid sporten en bewegen minder en zijn minder vaak lid van een sportvereniging dan inwoners uit buurten met positieve leefbaarheid (Tiessen-Raaphorst, 2015). Kinderen van Turkse/Marokkaanse afkomst zijn minder lichamelijke actief dan autochtone kinderen (de Vries e.a., 2005). De lichte groei in sportdeelname is niet zichtbaar in de groei van sporten in verenigingsverband (33% van de bevolking is lid van een sportvereniging) (Tiessen-Raaphorst, 2015). Sinds 2011 zet het ministerie van VWS in op sporten en bewegen in de eigen buurt (VWS, 2011). Daarbij is er specifieke aandacht voor jongeren uit lage inkomensgezinnen. Voldoende sporten is belangrijk, door de positieve invloed op de gezondheid van deelnemers. Mensen die voldoende bewegen hebben minder last van psychische klachten en lopen minder kans op bijvoorbeeld harten vaatziekten, osteoporose en diabetes (Hildebrandt e.a., 2013). Voor kinderen is sport goed voor de leerprestaties, weerbaarheid en psychische/motorische ontwikkeling (Stegeman, 2007). Om sportparticipatie te verhogen moeten sportaanbieders vraaggericht werken. Ze moeten het aanbod aanpassen op de behoefte van verschillende sporters. Ze dienen sport aan te bieden op het moment, op de manier, op de locatie en voor de prijs die aansluit bij de wensen van de doelgroep(en) (NOC*NSF, 2016). Daarnaast is het belangrijk dat mensen kunnen sporten in hun eigen buurt of wijk (VWS, 2011). Vechtsport voor Iedereen kent haar oorsprong in het project Tijd voor Vechtsport ( ) uit het VWSprogramma Meedoen alle jeugd door sport. Hierbij werd vechtsport met succes ingezet om jongeren (6-23 jaar) aan het sporten te krijgen. In totaal zijn 8233 (+230%) meer jongeren gaan sporten, waarvan 5626 jongeren met een niet westerse achtergrond (Hoekman e.a., 2011). De potentie voor vechtsport is hoog. Van de niet sporters geeft 11% aan interesse in vechtsport te hebben (Hendriksen & Hoogwerf, 2012). Juist onder maatschappelijk kwetsbare jeugd waaronder allochtone jongeren en jeugd in onveilige buurten is het beoefenen van vechtsport populair (Elling & Wisse, 2010). Oorzaken max 400 woorden Welke factoren veroorzaken het probleem of (mogelijk) risico? Klik hier als u tekst wilt invoeren. Let op: dit onderdeel hoeft niet ingevuld te worden voor erkenning op niveau Goed beschreven. Aan te pakken factoren max 200 woorden Welke factoren pakt de interventie aan en welke onder 1.2 benoemde (sub)doelen horen daarbij? Vechtsporten voor iedereen 16

17 Klik hier als u tekst wilt invoeren. Let op: dit onderdeel hoeft niet ingevuld te worden voor erkenning op niveau Goed beschreven. Verantwoording max 1000 woorden Maak aannemelijk dat met deze aanpak ook daadwerkelijk de doelen bij deze doelgroep bereikt kunnen worden. Klik hier als u tekst wilt invoeren. Let op: dit onderdeel hoeft niet ingevuld te worden voor erkenning op niveau Goed beschreven. Vechtsporten voor iedereen 17

18 4. Onderzoek 4.1 Onderzoek naar de uitvoering max 600 woorden Wat is op basis van het beschikbare onderzoek bekend over de uitvoering van de interventie? Beschrijf kort welke onderzoeken zijn gedaan en wat daarvan de uitkomsten waren. Stuur bij het indienen van het werkblad de volledige publicatie van ieder genoemd onderzoek mee. Beschrijf per onderzoek: a) De titel, auteurs, organisatie en jaar van uitgave (indien gepubliceerd) b) Het type onderzoek, de onderzoeksmethode en de omvang van het onderzoek c) Een samenvatting van de meest relevante uitkomsten met betrekking tot inzicht in de mate waarin activiteiten zijn uitgevoerd volgens plan, het bereik van de interventie, de waardering en ervaring van de uitvoerders en doelgroep, succes- en faalfactoren, en -indien beschikbaar- de uitvoerbaarheid, de randvoorwaarden en de omgevingsvariabelen. Opbrengsten van Meedoen, Hoekman e.a., Mulier Instituut, 2011 Kwantitatief onderzoek naar ledenaantallen in periode Bereik van de interventie: De interventie is in de periode in 11 gemeenten bij 99 sportverenigingen uitgevoerd. Binnen het project Tijd voor Vechtsport (oorsprong Vechtsporten voor iedereen) is het ledenaantal in de periode met toegenomen. Van dit aantal waren jongeren onder de 23. De interventie is later - via de Sportimpuls ( ) - op 12 locaties uitgevoerd. Dit jaar (2016) start de interventie weer op 3 nieuwe locaties. Verdere aantallen zijn hiervan niet bekend. Beloften van vechtsport, Elling & Wisse, Mulier Instituut, 2010 Bij 23 vechtsportverenigingen die participeren in het programma Tijd voor Vechtsport zijn 260 vragenlijsten verzameld onder jarige vechtsporters. De resultaten van deze zelfrapportages zijn vergeleken met die van andere jeugdige sportbeoefenaars (n=325). Ook zijn gegevens verzameld via interviews en door middel van participerende observaties. Deelnamemotieven De responsgegevens bevestigen dat deelnemers vaak een niet-westerse achtergrond hebben. Jonge vechtsporters beoefenen hun sport voornamelijk omdat ze het leuk vinden, het gezond voor ze is en ze zich er lekker kunnen uitleven. Hiernaast geven deelnemers aan zich te willen leren verdedigen en/of beter willen leren vechten. Ouders noemen nadrukkelijk het verhogen van weerbaarheid als een belangrijk motief om hun kinderen aan te melden voor vechtsport. Sociale en maatschappelijke integratie door vechtsport Vanwege het sterk gemengde karakter van de meeste vechtsporttrainingen treden veel interetnische ontmoetingen op. In vergelijking tot andere sporten draagt vechtsport vooral voor autochtonen en meisjes bij tot meer interetnische ontmoeting en contacten. Meer mogelijkheden voor (allochtone) meisjes en vrouwen. De deelname van zowel allochtone als autochtone meisjes is groeiende. Voor veel allochtone meisjes zijn vechtsporten toegankelijker dan veel sportverenigingen. Vechtsport als belofte Vechtsportdeelname kan een positieve bijdrage kan leveren aan het verbeteren van het psychosociaal functioneren van jongeren en aan maatschappelijke (re)integratie. De onderzoeksbevindingen laten zien dat Vechtsporten voor iedereen 18

19 vechtsport geen wondermiddel is dat altijd werkt, maar tonen vooral ook de inspirerende persoonlijke én maatschappelijke beloften. Mening en ervaring professionals: Hilde Lamers, gemeente Den Haag: In Den Haag hebben 10 vechtsportclubs de interventie 'Vechtsport voor iedereen' uitgevoerd. De inzet van deze interventie was een groot succes. Het aantal leden is bij deze clubs meer dan verdubbeld. De kwaliteit van de trainers is toegenomen. De clubs zelf zijn er sterker door geworden. Veel kinderen in Den Haag weten nu de weg naar de vechtsport te vinden en ondervinden elke dag weer het plezier in sport op een verantwoorde wijze. Een ontwikkeling waar we als gemeente erg blij mee zijn. Rene Cornelissen, trainer: De samenwerking is voor ons als vereniging bijzonder positief geweest. De ondersteuning en kansen die we kregen was voor ons onontbeerlijk om de ontwikkeling van onze vereniging te realiseren. Voor de samenwerking hadden we 12 leden, nu is ons leden aantal gegroeid naar over de 100 leden, waarvan 40 jeugdleden. Een complete jeugdafdeling is opgezet, het kader verviervoudigd en een nieuwe accommodatie betrokken. Succesfactoren: De interventie is samengesteld vanuit de werkende elementen van het project Tijd voor Vechtsport. De succesfactoren uit dit project/ de interventie zijn: - Laagdrempelige kennismaking met vechtsport door wervingsactiviteiten in samenwerking met intermediaire doelgroepen - Plezier als didactisch principe om jongeren te boeien, binden en behouden - Organiseren van passend beweeg- en sportaanbod en het weghalen/ verlagen van drempels om te gaan sporten. - Creëren van een pedagogisch verantwoord en veilig vechtsport klimaat - Verhogen van de kwaliteit van het aanbod en het kader - Positief positioneren van de vechtsporten - Stimuleren van sociale inclusie - Lokale samenwerking 4.2 Onderzoek naar de behaalde effecten max 600 woorden Wat is op basis van het beschikbare onderzoek bekend over de behaalde effecten met de interventie? Beschrijf kort welke onderzoeken zijn gedaan en wat daarvan de uitkomsten waren. Stuur bij het indienen van het werkblad de volledige publicatie van iedere genoemde studie mee. Beschrijf per onderzoek: a) De titel, auteurs, organisatie en jaar van uitgave b) Het type onderzoek, de meetinstrumenten en de omvang van het onderzoek c) Een samenvatting van de meest relevante uitkomsten met betrekking tot het bereik van de interventie, de gevonden effecten en -indien beschikbaar- de door de doelgroep ervaren effectiviteit en de mate waarin de veronderstelde werkzame elementen daadwerkelijk zijn uitgevoerd. Klik hier als u tekst wilt invoeren. Let op: dit onderdeel (4.2) hoeft niet ingevuld te worden voor erkenning op de niveaus Goed beschreven en Goed onderbouwd. Vechtsporten voor iedereen 19

20 5. Samenvatting Werkzame elementen Wat zijn de werkzame elementen van deze interventie waardoor de gestelde doelen bij de doelgroep gerealiseerd worden? Geef een puntsgewijs overzicht van de belangrijkste werkzame elementen van de interventie. Denk daarbij aan inhoudelijke en praktische elementen. Max 250 woorden Klik hier als u tekst wilt invoeren. Let op: dit onderdeel hoeft niet ingevuld te worden voor erkenning op niveau Goed beschreven. Vechtsporten voor iedereen 20

21 6. Aangehaalde literatuur Maak een alfabetische lijst van alle in deze beschrijving aangehaalde literatuur en gebruik hiervoor de APAnormen (variant met kleine letters, zie aanwijzingen in de handleiding). - Collard, D., Pulles, I. (2014). Sportdeelname Utrecht: W.J.H. Mulier Instituut. - Elling, A., Wisse, E. (2010). Beloften van vechtsport. s-hertogenbosch: W.J.H. Mulier Instituut. - Hendriksen, T., Hoogwerf, I. (2012). Sportersmonitor Arnhem: NOC*NSF. - Hildebrandt, V.H., Bernaards, C.M., Stubbe, J.H. (2013). Trendrapport bewegen en gezondheid 2010/2011. Leiden: TNO. - Hoekman, R., Elling, A., Roest J. van der, Rens, F. van. (2011). Opbrengsten van Meedoen. s- Hertogenbosch: W.J.H. Mulier Instituut. - NOC*NSF. (2016). Sportagenda Eindhoven: PreVision. - Stegeman, H. (2007). Effecten van sport en bewegen op school. s-hertogenbosch: W.J.H. Mulier Instituut. - Tiessen-Raaphorst, A. (2015). Rapportage sport Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau. - Vries, S.I. de, Bakker, I., Overbeek, K. van, Boer, N.D., Hopman-Rock, M. (2005). Kinderen in prioriteitswijken: lichamelijke (in)activiteit en overgewicht. Leiden: TNO Kwaliteit van Leven. - VWS (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport). (2011). Beleidsbrief Sport en bewegen in Olympisch perspectief. Den Haag: VWS. Vechtsporten voor iedereen 21

22 7. Praktijkvoorbeeld Beschrijf, indien beschikbaar, in max. 600 woorden een praktijkvoorbeeld van de uitvoering van de interventie: hoe was de situatie voor, tijdens en na de interventie? Een vechtsportvereniging van 12 leden, onder leiding van één hoofdtrainer, voor prestatiegerichte vechtsporters van 18 jaar en ouder, trainend in een gymzaal van een groot sportcentrum in Enschede-zuid. Dit is Pukulan vereniging Satria begin 2007 in een notendop. Voor een intensieve samenwerking met Tijd voor Vechtsport, het programma waarop de interventie Vechtsport voor iedereen is gebaseerd, niet direct de meest logische keuze. Na een oriënterend gesprek met de gemeente Enschede en de manager van het sportcentrum wordt besloten dat er toch voldoende aanknopingspunten zijn om ook deze club te benaderen. Er liggen immers mogelijkheden samen te werken met drie andere verenigingen in de wijk, het stadsdeel zuid is voor de gemeente een belangrijke aandachtswijk waar de sportparticipatie relatief laag is. Doel voor de komende jaren wordt het vergroten van het ledenbestand. Persoonlijke betrokkenheid In het eerste gesprek met Rene Cornelissen, de man achter de vereniging, blijkt al dat hij persoonlijk erg betrokken is bij alles wat hij doet. De doelen en werkwijze spreken hem meteen aan. De eerste stappen in het project zijn aan de ene kant het opzetten van een samenwerking met de drie andere verenigingen uit hetzelfde sportcentrum geweest en aan de andere kant het opstarten van nieuw aanbod (weerbaarheidslessen en een kindergroep) waardoor nieuwe doelgroepen aansluiting konden vinden bij de club en het opleiden van nieuw kader. Dit als eerste stap bij het willen realiseren van meer leden; het creëren van een breder draagvlak in de club én in de wijk evenals het aanbieden van sportaanbod waar de behoefte ligt. Pas als deze basis stevig is, kun je immers als club de nieuwe leden ook vanuit een breed kader iets bieden en meer zijn dan alleen sec een sportclub waar lessen worden gedraaid. De samenwerking met de drie andere verenigingen heeft geresulteerd in de Martial Arts Stichting Enschede. De grote kale gymzaal is verruild voor een prachtige toegankelijke dojo die de clubs samen gebruiken. Ontwikkeling op vele vlakken De ontwikkeling in de vereniging zelf is opmerkelijk te noemen. De impuls die er aan het ledenaantal is gegeven, kon ook in hetzelfde tempo aan het kader, het lesaanbod en de nevenactiviteiten gegeven worden. Betrokkenheid, plezier en kwaliteit staat hierbij voorop. In alles wat er binnen de club georganiseerd wordt, is er ruimte voor iedereen. De club heeft gewerkt aan het weghalen van zo veel mogelijk drempels om ook daadwerkelijk dé club voor iedereen in de buurt te zijn. Zo wordt er naast het Sinterklaasfeest ook ieder jaar het Suikerfeest gevierd. De betrokkenheid van leden en ouders met vele verschillende achtergronden is hierdoor erg hoog geworden. En de ledengroei is in die periode enorm. Vechtsporten voor iedereen 22