Steunmaatregelen van de staten / Nederland Steunmaatregel nr. N 396/2007 Groene energiebelasting, verlaging voor de glastuinbouwsector

Transcriptie

1 EUROPESE COMMISSIE Brussel, C (2007) 6181 Betreft: Steunmaatregelen van de staten / Nederland Steunmaatregel nr. N 396/2007 Groene energiebelasting, verlaging voor de glastuinbouwsector Excellentie, De Commissie wenst Nederland mee te delen dat zij, na bestudering van de door de Nederlandse autoriteiten verstrekte gegevens, besloten heeft geen bezwaar te maken tegen de bovengenoemde steunmaatregel. Bij het nemen van dit besluit heeft de Commissie zich gebaseerd op de onderstaande overwegingen. 1. PROCEDURE 1. Bij brief van 9 juli 2007, geregistreerd op 10 juli 2007, heeft de Permanente Vertegenwoordiging van Nederland bij de Europese Unie bovengenoemde ontwerpmaatregel overeenkomstig artikel 88, lid 3, van het Verdrag bij de Commissie aangemeld. Bij brief van 8 oktober 2007, geregistreerd op 8 oktober 2007, werd aanvullende informatie ontvangen. 2. BESCHRIJVING 2.1. Benaming 2. Groene energiebelasting, verlaging voor de glastuinbouwsector 2.2. Begroting 3. De jaarlijkse, totale inkomstenverliezen als gevolg van de verlaging van de groene energiebelasting worden geraamd op maximaal 161 miljoen euro voor 2008, 164 miljoen euro voor 2009 en 166 miljoen euro voor Looptijd 4. Van tot en met Zijne Excellentie de Heer Maxime J.M. Verhagen Minister van Buitenlandse Zaken Bezuidenhoutseweg 67 Postbus NL EB Den Haag Europese Commissie, B-1049 Brussel - België. Tel.: (32-2) Kamer: Loi 130 5/126. Tel.: doorkiesnummer (32-2) Fax: (32-2)

2 2.4. Begunstigden 5. De glastuinbouwsector 2.5. Maatregel 6. Bij de invoering van de groene energiebelasting in Nederland werd het systeem van directe belastingen overeenkomstig aangepast om te garanderen dat de verandering een neutraal effect zou hebben. De glastuinbouwsector werd door het nieuwe belastingstelsel echter onevenredig zwaar belast, omdat deze sector geen voordeel kon halen uit de lagere directe belastingen. Om de in vergelijking met de andere sectoren ongelijke druk van de belastingmaatregel op de tuinbouwsector weg te nemen, werd een belastingverlaging doorgevoerd, onder de voorwaarde dat de sector milieumaatregelen moest treffen. De Commissie heeft deze degressieve en tijdelijke verlaging van de regulerende energiebelasting voor de glastuinbouwsector goedgekeurd in het kader van de steunmaatregelen N 589/B/1998 en N 656/ De regulerende energiebelasting heeft tot doel bij te dragen tot het verminderen van de CO 2 -uitstoot en tot het bevorderen van energiebesparingen. In de belasting is de verplichte minimumbelasting op grond van Richtlijn 2003/96/EG 1 (de "energiebelastingrichtlijn") begrepen. De bestaande en de aangemelde verlaging van de regulerende energiebelasting maken het niet mogelijk onder het niveau vastgesteld in Richtlijn 2009/96/EG te gaan, het belastingniveau blijft ook na de verlaging boven het niveau vastgesteld in deze richtlijn (zie tabel II). 8. De glastuinbouw wordt gekenmerkt door het grote aantal kleinschalige exportgeoriënteerde bedrijven. De ca bedrijven hebben hectare onder glas. De sector vertegenwoordigt een jaarlijkse exportwaarde van 12 miljard euro en genereert een toegevoegde waarde van ca. 4,6 miljard euro per jaar. De energie-intensiteit per werknemer ligt er hoog. Aankoop en verbruik van energie slorpen tot ca % van de kostprijs van de eindproducten op (de arbeidskosten nemen ongeveer 30% voor hun rekening). 9. In 1999 heeft de Commissie een nultarief voor de regulerende energiebelasting op aardgas voor de tuinbouwsector (N 589/B/98) goedgekeurd. Een aangepaste verlenging van deze verlaging werd door de Commissie goedgekeurd in het kader van steunmaatregel N 656/2001. De beginselen die voor steunmaatregel N 656/2001 golden, zijn ook voor deze aanmelding van kracht. 10. Deze aanmelding heeft betrekking op een driejarige verlenging van de degressieve en tijdelijke verlaging van de energiebelasting voor de glastuinbouwsector, van 2008 tot en met De verlenging geldt enkel voor de gasmarkt. 11. Als gevolg van de tegenprestatie die voor de belastingverlaging moet worden geleverd in het kader van het GLAMI-convenant 2 is de index energie-efficiëntie tussen 2001 en 2006 met 15% gedaald (zie tabel I). De belangrijkste aanpassing op het gebied van energiegebruik komt voor rekening van de wkk's (installaties voor warmtekrachtkoppeling). Het aantal wkk's is gestegen 1 Richtlijn 2003/96/EG van de Raad van 27 oktober 2003 tot herstructurering van de communautaire regeling voor de belasting van energieproducten en elektriciteit (PB L 283 van , blz. 51). De energiebelastingrichtlijn is van toepassing op het gebruik van energie als brandstof en voorziet in minimumbelastingtarieven voor energieverbruik. 2 Andere milieuvoorwaarden die in het convenant geregeld zijn, hebben betrekking op onder meer het gebruik van bestrijdingsmiddelen en het gebruik van 4% duurzame energie tegen

3 van 400 in 1999 tot 700 in Verwacht wordt dat de investeringen in dergelijke installaties tegen 2010 ca. 1,2 miljard euro zullen bedragen, wat neerkomt op een jaarlijkse investering van 240 miljoen euro. Daarnaast is een semi-gesloten kas ontwikkeld. Deze innovatieve technologie zal de komende jaren in verschillende vormen worden toegepast. De bijbehorende investeringen worden begroot op ongeveer 175 miljoen euro op jaarbasis. Tabel 1. Ontwikkeling van de energie-efficiëntie in de periode Jaar Index energie-efficiëntie (1980 = 100) * (voorlopig) ** (prognose van het LEI 4 ) 12. Het convenant ligt aan de basis van aanzienlijke investeringen in energiebesparende technieken in deze sector. Tegen 2010 wordt een verdere daling tot een indexcijfer van 36 verwacht. Om dit doel te bereiken zal de sector volgens ramingen 415 miljoen euro per jaar moeten investeren. In de komende periode zal de belastingverlaging de sector een voordeel van ongeveer 170 miljoen euro opleveren (zie tabel II). Daarbij komen nog de subsidies uit andere bronnen, mogelijk ter hoogte van 86 miljoen euro. Zelfs in de meest gunstige situatie zal de tuinder echter nog altijd 62% van de investeringen zelf moeten betalen. Tussen 2008 en 2010 zou als gevolg van het convenant een daling van de index energie-efficiëntie met nog eens 5% mogelijk zijn, tot ongeveer 36 (zie tabel I). 13. Deze ontwikkelingen en cijfers laten zien dat de tegenprestatie positieve milieueffecten tot gevolg heeft. De tegenprestatie heeft bewezen een doeltreffende maatregel te zijn ter verbetering 3 Bron: Rapport van het Nederlandse Landbouw Economisch Instituut (LEI) en de Milieubalans van het Nederlandse Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). 4 Het Landbouw Economisch Instituut (LEI) in Nederland is één van de onderzoeksinstituten van Wageningen Universiteit en Researchcentrum en ontwikkelt voor overheden en bedrijfsleven economische kennis op het gebied van voedsel, landbouw en groene ruimte. Wageningen University Research is een samenwerkingsverband van Wageningen Universiteit, de hogeschool Van Hall Larenstein, en de gespecialiseerde onderzoeksinstituten van de Dienst Landbouwkundig Onderzoek (DLO). 3

4 van de energie-efficiëntie in de tuinbouwsector. 14. In 2001 is het convenant tevens wettelijk verankerd in een Besluit 5. Zowel het Convenant als het Besluit hebben kracht van wet. Het Besluit voorziet in bestuursrechtelijke en strafrechtelijke sancties. De uiterste sanctie is intrekking van de milieuvergunning en bijgevolg de beëindiging van de bedrijfsactiviteiten. 15. De (jaarlijks geïndexeerde) tarieven van de regulerende energiebelasting zijn opgenomen in de onderstaande tabel. Tabel II Tarieven regulerende energiebelasting (excl. btw, in eurocent/m³) 2007 Aardgas Reguliere tarief Verlaagd tarief Percentage van de verlaging m³ 0,1531 0, % m³ 0,1342 0, % m³ 0,0372 0, % m 3 0,0118 0, % m 3 > 0,0078 0, % Zoals uit de tabel blijkt, wordt de belasting op een degressieve schaal toegepast aan de hand van een schijvensysteem. Elke belastingplichtige betaalt de belasting volgens het tarief dat geldt voor het deel van zijn verbruik dat binnen de betrokken schijf valt. Deze tarieven gelden voor alle bedrijven in Nederland. Het tarief in tabel II heeft betrekking op de in m 3 uitgedrukte hoeveelheden. De energiebelastingrichtlijn heeft een minimumtarief van 0,15 euro per giga joule zakelijk verbruik, omgerekend in m3 is dit 0,0053 euro. In m3 blijft de belasting, na het aftrekken van de hierboven aangegeven verlaging, binnen de marge van 0,0078 en 0,1531 euro per m3. Elk tarief ligt dus boven het minimumniveau dat is bepaald in de energiebelastingrichtlijn Om overcompensatie te voorkomen, zijn de verlaging van de energiebelasting en de investeringen op grond van de compensatiemaatregel voor de periode als volgt berekend. Tabel III Jaarlijkse kosten voor de sector (in miljoenen) Investeringen door de tuinders ( nadere steun) 329 Energiebesparingen voor de tuinders 40 Jaarlijkse besparingen en belastingverlagingen voor de sector 5 Besluit glastuinbouw, 6 Het verbruik wordt afgemeten in aardgas, de hoeveelheid aardgas wordt uitgedrukt in m3. De energiebelastingrichtlijn bevat een maximum in giga joule, een energetische waarde. De berekening van giga joule naar m3 wordt gedaan door het minimum giga joule genoemd in de richtlijn te vermenigvuldigen met de standaard energetische boven waarde van aardgas: 0,15 /GJ x 0,03517 GJ/m3 = 0,0053 /m3. 0,03517 GJ/m3 is de standaard energetische bovenwaarde van aardgas (35,17 MJ/m3 = 0,03517 GJ/m3). 4

5 Belastingverlaging (maximum) 166 Totaal Het convenant legt verplichtingen op voor individuele bedrijven en kan derhalve individueel worden afgedwongen via de regelgeving voor het milieu en de glastuinbouw. 7 Deze regeling voorziet de mogelijkheid om de vastgestelde maxima te handhaven via administratieve sancties (last onder dwangsom, dit verplicht het betrokken individu om direct het verbruik van energie te verminderen, wanneer dit niet wordt gerealiseerd moet een boete worden betaald) en via het strafrecht (een proces-verbaal kan worden opgemaakt dat wordt behandeld door het Openbaar Ministerie) Rechtsgrond 17. Artikel 36i, Wet belastingen op milieugrondslag, Besluit Glastuinbouw. 2.7 Steunintensiteit 18. Het schijventarief wordt afhankelijk van de gebruikte energie toegepast en is degressief van opzet, met schijven van 91 %, 84%, 50% en uiteindelijk 0%. 2.8 Cumulatie 19. De steun kan, aldus de Nederlandse autoriteiten, niet worden gecumuleerd met andere belastingverlagingsmaatregelen. De heffing die het Productschap Tuinbouw oplegt voor investeringen in onderzoek en ontwikkeling, is door de Commissie goedgekeurd in het kader van steunmaatregel NN 98/ BEOORDELING 3.1. Aanwezigheid van steun 20. Voor de toepasselijkheid van artikel 87, lid 1, van het Verdrag is nodig dat de steun door een staat of met staatsmiddelen wordt bekostigd en bepaalde ondernemingen begunstigt in die zin dat hij de ontvangende onderneming een economisch voordeel verschaft dat deze onder normale marktomstandigheden niet zou hebben verkregen. Ten slotte is daarvoor nodig dat de steun de mededinging vervalst of dreigt te vervalsen en het handelsverkeer tussen de lidstaten ongunstig beïnvloedt. 21. Krachtens vorige beschikkingen en de punten 23 en 47 van de communautaire kaderregeling inzake staatssteun ten behoeve van het milieu 9 (hierna "milieurichtsnoeren" genoemd) kan een verlaging van de regulerende energiebelasting worden beschouwd als staatssteun in de zin van 7 Besluit glastuinbouw: dit besluit is gebaseerd op de Wet Milieubeheer, de Wet verontreiniging van oppervlaktewater, de Bestrijdingsmiddelenwet en de Wet ter bescherming van de grond ( 8 Wanneer een inspecteur een overtreding constateert tijdens een inspectie kan een proces-verbaal worden opgesteld. De maximum straf kan oplopen tot een gevangenisstraf met een maximum van 6 jaar of een boete van maximaal EUR wanneer het een misdrijf betreft en een maximum van EUR wanneer het een overtreding betreft (artikel 1a, (1) en (2), 2 en 6 Wet op de Economische Delicten 9 PB C 37 van , blz. 3. 5

6 artikel 87, lid 1, van het Verdrag. Verlaging van een algemene belasting valt onder artikel 87, lid 1, van het Verdrag indien de belastingverlaging aan bepaalde ondernemingen wordt toegekend. Om uit te maken of sprake is van staatssteun, is het irrelevant dat de verlaging tevens aan een aantal bedrijven in andere lidstaten wordt verleend. De in de lidstaten aan het bedrijfsleven opgelegde belastingen verschillen onderling zo sterk wat aantal, tarieven en voorwaarden betreft, dat zelfs een pas ingevoerde belasting die in een lidstaat aan bepaalde ondernemingen wordt toegekend, tot gevolg kan hebben dat de totale belastingdruk op die ondernemingen kleiner is dan die op concurrerende ondernemingen in andere lidstaten 10. In zaak 173/73, Italië tegen de Commissie 11, heeft het Hof gesteld dat het feit dat een maatregel de lasten in een sector meer in overeenstemming brengt met die welke op de concurrenten van die sector in andere lidstaten drukken, niets afdoet aan het feit dat het om steun gaat. 22. Aangezien de glastuinders op grond van de onderhavige maatregel de regulerende energiebelasting niet volledig hoeven te betalen, kan ervan worden uitgegaan dat deze maatregel bepaalde ondernemingen begunstigt die anders wel het reguliere belastingtarief voor hun energieverbruik hadden moeten betalen. Aangezien de Nederlandse tuinders actief zijn op een zeer concurrerende internationale markt (bloemen, groente, fruit, enz.) kan worden gesteld dat de steun een vervalsend of potentieel vervalsend effect heeft 12 op de mededinging en de handel tussen de lidstaten Toepasselijke richtsnoeren en voorwaarden 23. Het milieubeleid van de Gemeenschap en dat van haar lidstaten is onder meer gericht op vermindering van het energieverbruik. Het doel van de belasting, de verbetering van de energie-efficiëntie, is in overeenstemming met de milieudoelstellingen van het beleid van de Gemeenschap, zoals vastgesteld in artikel 174 van het Verdrag. Belasting van het energieverbruik is een van de middelen om dit doel te bereiken. 24. Overeenkomstig punt 62 van de communautaire richtsnoeren voor staatssteun in de landbouw- en de bosbouwsector (hierna "de nieuwe richtsnoeren" genoemd) toetst de Commissie "andere steun voor milieubescherming'' aan de communautaire richtsnoeren inzake staatssteun ten behoeve van het milieu. Aangezien steun in de vorm van een verlaging van regulerende energiebelastingen gebaseerd op artikel 17 (1) (b) van de energiebelastingrichtsnoeren valt de steun buiten het bereik van de nieuwe richtsnoeren en wordt derhalve beoordeeld op basis van de milieurichtsnoeren. 25. De aangemelde verlaging van de regulerende energiebelasting lijkt als exploitatiesteun te moeten worden beschouwd, aangezien de steun de productiekosten betreft, zoals is bepaald in 10 Punten 8 tot en met 12 van de Mededeling van de Commissie over de toepassing van de regels betreffende steunmaatregelen van de staten op maatregelen op het gebied van de directe belastingen op ondernemingen (PB C 384 van , blz. 3). 11 Zaak 173/73, arrest van het Hof van 2 juli 1974, Italiaanse Republiek tegen Commissie van de Europese Gemeenschappen, gezinstoelagen in de textielindustrie Volgens de jurisprudentie van het Europees Hof van Justitie komt een verbetering van de concurrentiepositie van een onderneming dankzij staatssteun in het algemeen neer op vervalsing van de concurrentie ten opzichte van andere, concurrerende ondernemingen die de betrokken steun niet ontvangen, zaak C-730/79, Jurispr. 1980, blz. 2671, punten 11 en De waarde van de landbouwproductie in Nederland bedroeg in miljoen euro. 1,7% van het BBP was afkomstig van de handel in landbouwproducten. Bron: Eurostat 2006, 14 PB C 319 van , blz. 1. 6

7 punt 47 van de milieurichtsnoeren Sinds de Commissie deze steunregeling in het kader van steunmaatregel N 656/2001 heeft goedgekeurd is de Richtlijn 2003/96/EG van de Raad van 27 oktober 2003 tot herstructurering van de communautaire regeling voor de belasting van energieproducten en elektriciteit 16 (energiebelastingrichtlijn) in werking getreden. Hieruit kan worden geconcludeerd dat de belasting op energieproducten, inclusief die op natuurlijk gas, op Europees niveau is geharmoniseerd. 27. De milieurichtsnoeren bepalen dat belasting verminderingen kunnen worden aangemerkt als toegestane exploitatiesteun wanneer aan bepaalde voorwaarde is voldaan 17. Overeenkomstig punt 51, eerste lid, onder b, eerste gedachtestreepje van de milieurichtsnoeren kan een belastingvermindering van een geharmoniseerde gemeenschapsbelasting verenigbaar worden geacht wanneer het bedrag dat effectief wordt betaald na de vermindering hoger blijft dan het vastgestelde Gemeenschapsminimum om te zorgen dat bedrijven een reden hebben om hun bescherming van het milieu te verbeteren. Punt 51, tweede lid, van de milieurichtsnoeren bepaalt vervolgens de voorwaarden op grond waaronder dit kan worden toegepast op bestaande belastingen. In een dergelijk geval moet de betrokken belasting een merkbaar positief effect sorteren op het gebied van de milieubescherming en de uitzonderingen ten gunste van de betrokken ondernemingen moeten zijn ingevoerd bij de goedkeuring van de belasting of moeten noodzakelijk zijn wegens een aanzienlijke wijziging van de economische omstandigheden die de ondernemingen in een bijzonder moeilijke concurrentiepositie heeft geplaatst. 28. Vervolgens wordt in de punten 22 tot en met 24 van de milieurichtsnoeren uiteengezet welk beleid moet worden gevolgd bij het controleren van staatssteun en milieubeleid met betrekking tot de energiesector en belastingverlagingen. Punt 23 van de milieurichtsnoeren voorziet in de mogelijkheid een maatregel opnieuw aan te melden ten behoeve van verlenging na het verstrijken van de termijn van tien jaar. De Commissie kan in haar analyse van een dergelijke maatregel dezelfde aanpak als bij de eerder goedgekeurde maatregel volgen, rekening houdend met de behaalde gunstige resultaten ten aanzien van het milieu Voldoen van de steun aan de voorwaarden Bestaande belasting 29. De aanmelding heeft tot doel de verlaging van de regulerende energiebelasting voor de glastuinbouwsector met drie jaar te verlengen. De belasting en de specifieke verlaging voor tuinders zijn in 1996 ingevoerd na een wijziging van het Nederlandse belastingstelsel in de richting van een milieuvriendelijker regeling. De Nederlandse autoriteiten hebben bevestigd en gedocumenteerd dat de omstandigheden en voorwaarden die in steunmaatregel N 656/01 met betrekking tot de tuinbouwsector worden vermeld, nog steeds gelden en dat de verlaging van de regulerende energiebelasting noodzakelijk blijft om een mogelijk verlies aan 15 Reeds zeer geruime tijd behoort het niet tot het reguliere beleid van de Commissie exploitatiesteun goed te keuren. Overeenkomstig punt 47 van de milieurichtsnoeren kan de Commissie evenwel van dit principe afwijken, zoals in het kader van de volgende steunmaatregelen is gebeurd: NN 47/99 Duitsland, N 589/B/98 en N 656/2001 Nederland. 16 PB L 283 van , blz Reeds zeer geruime tijd behoort het niet tot het reguliere beleid van de Commissie exploitatiesteun goed te keuren. Overeenkomstig punt 47 van de milieurichtsnoeren kan de Commissie evenwel van dit principe afwijken, zoals in het kader van de volgende steunmaatregelen is gebeurd: NN 47/99 Duitsland, N 589/B/98 en N 656/2001 Nederland. 7

8 concurrentievermogen in de internationale handel te compenseren. De tuinbouwsector ondervond bijzonder zware druk van het belastingstelsel en komt daarom als enige in aanmerking voor de verlaging. De steunmaatregel kan als bestaande steun worden aangemerkt en is in overeenstemming met punt 51, tweede lid, van de milieurichtsnoeren Effect op het milieu 30. De belasting wordt rechtstreeks geheven over het energieverbruik. Het energieverbruik is duurder geworden. Met het heffen van een belasting boven het in de energiebelastingrichtlijn vastgestelde minimumniveau stimuleert de Nederlandse overheid een vermindering van het energieverbruik en daardoor ook de bescherming van het milieu. Dit initiatief wordt door de verlaging niet ondergraven, aangezien nog steeds een energiebelasting moet worden betaald (en een efficiënt energieverbruik zo nog steeds wordt bevorderd) en de verlaging slechts wordt verleend in ruil voor een tegenprestatie in de vorm van milieubeschermingsmaatregelen (zie punt en 3.4.) Tijdelijk en degressief 31. De steunregeling heeft betrekking op de periode en kan bijgevolg als tijdelijk worden beschouwd. Het systeem werkt met een aan het energieverbruik aangepast schijventarief - de verlaging daalt naarmate het energieverbruik stijgt - en is dus aan te merken als degressief Belasting boven het vastgestelde EU-minimum 32. De Nederlandse autoriteiten hebben verduidelijkt (zie punt 15 en tabel II) dat het in de energiebelastingrichtlijn vastgestelde minimumtarief in acht wordt genomen en de verlaging niet lager ligt dan dat tarief. De lidstaat past dus voor bepaalde producten een hoger belastingtarief toe dan het door de richtlijn voorgeschreven minimumtarief en kent een uitzondering voor tuinders toe, die hierdoor een lager tarief betalen, dat evenwel ten minste gelijk is aan het door de richtlijn voorgeschreven minimum. Van de vrijgestelde ondernemingen wordt echter geëist dat zij energie-efficiënt werken en het milieu beschermen (zie punt en 3.4.) De looptijd van de maatregel 33. Wanneer de twee eerder goedgekeurde maatregelen in aanmerking worden genomen is de verlaging van kracht sinds 1999 en als gevolg van de verlenging tot 2010 zal de termijn van tien jaar worden overschreden (elf jaar in totaal). De Commissie heeft echter besloten gebruik te maken van punt 23 van de milieurichtsnoeren, aangezien de eerder goedgekeurde maatregelen een merkbaar positief effect op het gebied van de milieubescherming hebben gesorteerd. Bovendien is de verlenging in overeenstemming met de voorwaarden in steunmaatregelen N 589/B/98 en N 656/01. Derhalve zal de Commissie dezelfde aanpak volgen als bij de eerder goedgekeurde maatregelen, rekening houdend met de gunstige resultaten die de specifieke combinatie van de verlaging en de te leveren tegenprestatie heeft opgeleverd op het gebied van de verbetering van de milieusituatie. 34. Kennelijk vormt deze steunregeling een echte stimulans om het gebruik van energie als productiefactor te verminderen, de energie efficiënter te gebruiken en bijgevolg de CO 2 -uitstoot van de glastuinbouw te verlagen. Deze maatregelen zijn in overeenstemming met het beleid van de Gemeenschap op het gebied van energiebelasting en milieu 18. De Nederlandse autoriteiten 18 Richtlijn 2003/96/EG, Richtlijn 2003/87/EG en het Groenboek over marktinstrumenten voor milieu- en aanverwante beleidsdoelstellingen (Green Paper on market-based instruments for environment and related policy purposes; enkel in het Engels beschikbaar) {SEC(2007) 388}/* COM/2007/0140 def. 8

9 hebben verklaard en gedocumenteerd dat het convenant een positief effect op het milieu zal hebben dat ten minste vergelijkbaar is met dat van de regulerende groene belasting en dat het convenant bovendien een sterkere stimulans behelst. 35. In de glastuinbouwsector kan de energiebelasting niet via een verlaging van de loonbelasting worden teruggesluisd, omdat het om bedrijven van geringe omvang gaat; de sector heeft een hoog energieverbruik per arbeidskracht en verschilt in dit opzicht van andere sectoren (zie de punten 6, 7 en 8). Bij de huidige energieprijzen bedragen de energiekosten in de glastuinbouw circa 20% van de totale kostprijs van de producten. 36. De toepassing van het volledige belastingtarief zou volgens de Commissie inderdaad leiden tot een aanzienlijke toename van de belastingdruk op het gemiddelde inkomen in de glastuinbouw; verhoging van de prijzen om dit te compenseren is niet mogelijk, omdat dit ten koste zou gaan van het concurrentievermogen van de glastuinbouw op een sterk internationaal gerichte markt en omdat de betrokken ondernemingen of ondernemingsverenigingen tijdens de periode waarvoor de verlaging geldt de milieubeschermingsdoelstellingen moeten halen Overcompensatie 37. In het onderhavige geval profiteert de glastuinbouw tot en met van een gunstige regeling voor de belasting op aardgas. Volgens ramingen van de Nederlandse autoriteiten kost de uitvoering van het convenant de bedrijven 415 miljoen euro per jaar. Rekening houdend met de goedgekeurde regelingen voor investeringssteun en exploitatiesteun 19, waarvan de Nederlandse autoriteiten een overzicht hebben gegeven, kan de steun voor dergelijke investeringen maximaal 19 tot 20% bedragen. Het voordeel dat de sector uit de totale belastingverlaging haalt, bedraagt maximaal 170 miljoen euro (zie punt 12). Wanneer men de kosten van de uitvoering van het convenant voor de sector vergelijkt met de uit de voorgestelde maatregel voortvloeiende besparingen, is er geen sprake van overcompensatie (zie punt 16). Gezien bovenstaande is de Commissie van mening dat de steunmaatregel in overeenstemming is met de milieurichtsnoeren, in het bijzonder met de punten 23, 51, eerste lid, onder b, tweede gedachtestreepje en punt 51, tweede lid Overeenstemming met de energiebelastingrichtlijn 38. Op grond van artikel 5, tweede gedachtestreepje, van de energiebelastingrichtlijn kunnen verschillende belastingtarieven worden toegepast afhankelijk van de kwantitatieve consumptie niveaus van elektriciteit- en energieproducten bedoeld voor verwarming, indien het wordt gegarandeerd dat de minimum niveaus van belasting die worden voorgeschreven in de energiebelastingrichtlijn worden gerespecteerd. Krachtens artikel 17, eerste lid, van de energiebelastingrichtlijn kunnen lidstaten verdere differentiatie van de belasting introduceren voor bepaalde consumenten onder bepaalde voorwaarden. 39. De aangemelde vermindering van de belasting is gebaseerd op de mogelijkheid bedoeld in artikel 17, eerste lid, onder b, van de energiebelastingrichtlijn. Dit artikel staat het toe een belasting differentiatie toe te passen indien overeenkomsten worden gesloten met ondernemingen of organisaties van ondernemingen, ( ) voor zover deze leiden tot het bereiken van milieubeschermingsdoelstellingen die de energie-efficiënte vergroten. 19 OJ C , p. 8 MEP-stimulating CHP N 543/05. 9

10 40. De aangemelde vermindering van de belasting schrift voor dat de bedrijven die in aanmerking willen komen voor de belasting vermindering deel moeten nemen aan de tegenmaatregel beschreven in punt 10 tot en met 15. Deze tegenmaatregel bevat een pakket van milieudoelstellingen die moeten worden behaald via een betere energie efficiëntie van de sector via het doen van investeringen (o.a. warmte kracht koppeling installaties, nieuwe technieken). 41. Zoals hierboven beschreven voorziet het convenant in een verdere verbetering van de energie efficiëntie tussen 2008 en 2010 met 5 index punten en de evaluatie laat een vermindering zien van 15% tussen 2001 en Het is duidelijk gemaakt dat de maatregel en de investeringen gerelateerd aan het convenant een positief effect hebben gehad op de energie efficiëntie van de sector en derhalve eveneens een positief effect op het milieu hebben gehad. Daarnaast is voldoende aangetoond dat de sector in het algemeen werkt aan het verbeteren van haar milieu prestatie. 42. De Nederlandse autoriteiten hebben verklaard dat de milieudoelstelling van de regulerende belasting, die het verbruik van energie vermindert, de komende drie jaar ( ) meer effectief kan worden bereikt via de maatregelen opgenomen in het convenant dan door het reguliere gebruik van de energiebelasting. Het convenant legt verplichtingen op aan individuele ondernemingen en kan worden gehandhaafd op individueel niveau via het Besluit Glastuinbouw. Dit besluit bevat de mogelijkheid om de gestelde maxima te handhaven via administratieve sancties (last onder dwangsom, welke het betrokken individu verplicht om direct het verbruik van energie te verminderen onder dreiging van het opleggen van een boete) en via het strafrecht (een proces-verbaal kan worden opgemaakt die voor wordt gelegd aan het Openbaar Ministerie). 43. In het licht van het bovenstaande is de Commissie van mening dat de belastingverlaging voor glastuinders in overeenstemming is met de voorschriften van de energiebelastingrichtlijn Conclusie 44. De aangemelde steun kan worden beschouwd als tijdelijk en degressief. Er is eveneens rekening gehouden met het feit dat de relatieve arbeidskosten in de glastuinbouwsector lager liggen dan het gemiddelde en dat de sector daarom slechts beperkte voordelen kan halen uit de compensatie van de verlaging van deze kosten en uit andere maatregelen op het gebied van directe belastingen. Bovendien heeft de belastingverlaging geen invloed op de mededingingsvoorwaarden ten aanzien van lidstaten die op dit vlak over een natuurlijk voordeel beschikken (d.i. een warmer klimaat en bijgevolg minder verwarmingskosten), aangezien de Nederlandse glastuinbouw de normale energieprijs blijft betalen die is vastgesteld boven het minimum in Richtlijn 2003/96/EG, verhoogd met een - gedeeltelijk verlaagde regulerende energiebelasting (zie punt 6). Derhalve wordt de steunmaatregel aangemerkt als verenigbaar met de milieurichtsnoeren en met de energiebelastingrichtlijn. 45. Deze soort van exploitatiesteun kan slechts in met redenen omklede gevallen en op ad-hoc basis worden goedgekeurd. Met name gezien de beperkte impact van de belastingvermindering in vergelijking met de extra kosten van de investeringen die voor de tegenprestatie nodig zijn, kan worden geconcludeerd dat de voorgestelde maatregel voldoet aan de criteria voor een verlaging uit hoofde van artikel 87, lid 3, onder c, van het EG-Verdrag, aangezien de maatregel de ontwikkeling van de betrokken sector stimuleert zonder de voorwaarden waaronder het handelsverkeer plaatsvindt zodanig te veranderen dat het gemeenschappelijk belang wordt geschaad. 10

11 4. BESLUIT 46. Aangezien de maatregel voldoet aan de milieu richtsnoeren, kan hij uit hoofde van artikel 87, lid 3, onder c), van het EG-Verdrag als verenigbaar met de gemeenschappelijke markt worden beschouwd. De Commissie heeft derhalve besloten de steun als verenigbaar met het EG-Verdrag te beschouwen. 47. Mocht deze brief vertrouwelijke gegevens bevatten die niet aan derden mogen worden bekendgemaakt, dan dient de Commissie daarvan in kennis te worden gesteld binnen vijftien werkdagen te rekenen vanaf de dag waarop u deze brief heeft ontvangen. Ontvangt de Commissie binnen de vastgestelde termijn geen met redenen omkleed verzoek, dan neemt zij aan dat u instemt met mededeling aan derden en bekendmaking van de volledige tekst van dit schrijven in de authentieke taal op de volgende website: Een dergelijk verzoek dient bij aangetekende brief of per fax te worden gericht aan: Europese Commissie Directoraat-generaal Landbouw en plattelandsontwikkeling Directoraat H B-1049 Brussel Faxnummer: Hoogachtend, Voor de Commissie Mariann Fischer Boel Lid van de Commissie 11