Op 14 november 2013 ontving Bureau Wbtv een klacht van dhr, mr. (-) (hierna: klager). De klacht heeft betrekking op tolkwerkzaamheden van beklaagde;

Transcriptie

1 Geachte heer Von den Hoff, Met deze brief adviseert de Klachtencommissie Wet beëdigde tolken en vertalers (hierna: de commissie) u over een klacht die is ingediend tegen dhr. (-) (hierna: beklaagde), tolk Nederlands <-> (-) en tolk Nederlands <-> (-) op de Uitwijklijst (Wbtv nr. (-)). Verloop van de procedure Op 14 november 2013 ontving Bureau Wbtv een klacht van dhr, mr. (-) (hierna: klager). De klacht heeft betrekking op tolkwerkzaamheden van beklaagde; Op 25 november 2013 is een afschrift van een klacht van beklaagde gericht tegen klager en geadresseerd aan de Nederlandse Orde van Advocaten. Bij brief van 24 december 2013 is het UWV door de commissie verzocht om informatie inzake het verloop van het verhoor waarbij beklaagde en klager betrokken waren. Op dezelfde dag zijn klager en beklaagde uitgenodigd voor een hoorzitting van de commissie op 31 januari Bij mail van 20 januari 2014 heeft het UWV gereageerd op het verzoek van de commissie. Bij mail van 20 januari 2014 heeft klager aangegeven graag bij de mondelinge behandeling van de klacht aanwezig te willen zijn, maar verhinderd te zijn op 31 januari De hoorzitting is vervolgens geannuleerd. Bij mail van 23 januari 2014 is namens dhr. mr. R.M. Peeters, toenmalig plaatsvervangend voorzitter van de commissie, aan klager en beklaagde gevraagd of zij bereid zijn tot een gesprek, buiten de formele behandeling van de klacht om. Bij mails van respectievelijk 23 en 31 januari 2014 hebben beklaagde (via zijn gemachtigde) en klager aangegeven bereid te zijn om dit gesprek aan te gaan. Bij brieven van 14 februari 2014 zijn alle betrokkenen uitgenodigd om op 28 februari 2014 een gesprek aan te gaan onder leiding van dhr. mr. Peeters. Bij mail van 27 februari 2014 heeft klager aangegeven wegens ziekte niet aanwezig te kunnen zijn tijdens het gesprek van 28 februari 2014 Bij mails van 4 maart 2014 is aan alle betrokkenen medegedeeld dat door defungeren van de plaatsvervangend voorzitter en het gegeven dat het niet mogelijk is om op korte termijn een vervanger te regelen de formele behandeling van de klacht door de commissie zal worden voortgezet. De betrokkenen zijn per brief uitgenodigd voor een hoorzitting op 28 maart De klacht is op 28 maart 2014 behandeld door een kamer van de commissie, die als volgt is samengesteld: dhr. mr. R.G.A. Beaujean dhr. Ph.J.E. Hyams, M.A. mw. drs. H. Kulisanova voorzitter, lid, lid. De commissie heeft zich bij de behandeling van de klacht doen bijstaan door mw. mr. D.E.S. Tomeij, secretaris van de commissie.

2 Zowel klager en beklaagde waren, ondanks bericht van verhindering, aanwezig. Een verslag van de hoorzitting is als bijlage bij dit advies gevoegd. De commissie heeft kennisgenomen van de stukken van het klachtdossier en van hetgeen door klager en door en namens beklaagde tijdens de hoorzitting naar voren is gebracht. De commissie overweegt naar aanleiding daarvan als volgt. De gronden voor de klacht De klacht is naar het oordeel van de commissie als volgt samen te vatten: Beklaagde heeft getolkt tijdens een verhoor van een verdachte de cliënte van klager dat op (-) werd afgenomen door twee ambtenaren van het UWV. Klager was bij dat verhoor aanwezig in zijn hoedanigheid van raadsman. Beklaagde heeft volgens klager tijdens het verhoor een te prominente rol gespeeld. Hij zou de vragen van de verhorende verbalisanten en de antwoorden van zijn cliënte onwenselijk hebben beïnvloed. Daardoor is het gevaar ontstaan dat de belangen van de cliënte van klager zouden worden geschaad. De cliënte van klager heeft klager laten weten dat zij gedurende het verhoor veel hinder heeft ondervonden van de eigengereidheid van beklaagde. Ter hoorzitting is door klager verduidelijkt dat de klacht niet ziet op het verhoor zelf, maar op de wijze waarop na afloop daarvan het concept van het proces-verbaal van het verhoor door beklaagde is vertaald en voorgehouden aan de cliënte van klager. De klacht is als volgt nader geconcretiseerd: a. Beklaagde zou vragen van de ambtenaren van het UWV en antwoorden van de cliënte van klager tijdens het tolken van het proces-verbaal van verhoor eigenstandig hebben aangevuld en geïnterpreteerd. Hij zou de verhorende ambtenaren opdracht hebben gegeven het proces-verbaal uit te breiden met zaken die klagers cliënte nog meer zou hebben gezegd en die niet in het proces-verbaal waren opgenomen. De tolk heeft daardoor een rol gespeeld bij de waarheidsvinding en bij de inhoud van de verslaglegging. Een tolk komt deze rol volgens klager niet toe. b. Beklaagde heeft de in het proces-verbaal opgetekende verklaring van de cliënte van klager te uitgebreid aan haar voorgehouden. Naar het oordeel van klager was het niet nodig om alle achtergrondinformatie die de verhorende ambtenaren bij hun vragen hadden verschaft (opnieuw) aan cliënte voor te houden. Het doornemen van de verklaring werd daardoor een tijdrovende en kostbare aangelegenheid voor de cliënte van klager. Omdat cliënte de Nederlandse taal machtig was en het verhoor redelijk heeft kunnen volgen, had de tolk minder uitgebreid in zijn taak kunnen zijn. c. Nadat klager aan beklaagde had aangegeven dat hij wat klager betreft korter diende te vertalen en dat hij in geen geval aanvullingen op het proces-verbaal van verhoor mocht maken die niet waren ingestoken door klager en zijn cliënte, ontstond er een conflict. Klager zou daarbij hebben meegedeeld dat beklaagde de meest eigenwijze tolk is die hij ooit had meegemaakt. Beklaagde dreigde vervolgens weg te lopen bij het verhoor en weigerde zijn werkzaamheden te hervatten zolang klager zich in de verhoorruimte bevond. Toen klager het conflict probeerde goed te maken en beklaagde een hand wilde schudden, zou beklaagde hebben aangegeven dat hij klager als trotse (-) niet meer de hand wilde schudden. Toen klager, na de verhoorruimte te hebben verlaten, de verhoorruimte opnieuw betrad, gaf beklaagde te kennen welke aanvullingen hij had laten doorvoeren in het proces-verbaal van verhoor. Dat onderstreept volgens klager dat beklaagde zijn taakopvatting verregaand te buiten is getreden. Verweer door beklaagde In reactie op de klacht heeft de commissie van beklaagde een klacht ontvangen over klager, gericht aan de Amsterdamse Orde van Advocaten en gedateerd 22 november In de klacht merkt beklaagde onder meer op dat klager hem niet liet uitpraten tijdens het verhoor, dat klager hem met stemverheffing commandeerde en dat de houding van klager tegenover beklaagde zeer - 2 -

3 nors was. Klager zou beklaagde hebben gesommeerd om passages uit het proces-verbaal van verhoor niet of korter te vertolken aan de cliënte van klager. Beklaagde zou daarop hebben aangegeven dat hij passages niet zomaar mag weglaten of niet mag vertolken. Beklaagde bevestigt dat klager van hem eiste dat hij een aantal passages niet zou vertolken. Klager zou hebben opgemerkt geen tijd te hebben om het proces-verbaal volledig te laten vertolken. Volgens beklaagde was het onmogelijk om zijn werkzaamheden naar behoren uit te voeren in aanwezigheid van klager. Hij zou daarom hebben aangegeven niet verder te willen gaan en te willen stoppen indien klager zijn houding niet zou veranderen. Klager zou beklaagde daarop eigenwijs hebben genoemd en hebben aangegeven dat beklaagde zijn grenzen zou hebben overschreden. Beklaagde merkt op dat de cliënte van klager goed tot zeer goed mondig was in de Nederlandse taal en zelfs zonder vertolking antwoorden gaf op de aan haar gestelde vragen. Beklaagde zou daardoor tijdens het verhoor een beperkte rol hebben gehad. Reactie van dhr. (-) en dhr. (-) van het UWV Dhr. (-) en dhr. (-) waren als ambtenaren van het UWV betrokken bij het verhoor van de cliënte van klager. Zij geven in een mailbericht van 20 januari 2014 aan dat het verhoor normaal is verlopen totdat beklaagde het proces-verbaal van verhoor aan de verdachte voorlas. Toen ontstond er een dispuut tussen beklaagde enerzijds en klager anderzijds. (-) en (-) willen verder niet op de zaak ingaan. Beoordeling van de klacht De commissie beschouwt de klacht gedeeltelijk als gegrond. Zij concludeert uit de stukken van het klachtdossier en het verhandelde ter hoorzitting in onderling verband en samenhang beschouwd - het volgende. De commissie betreurt dat de verhorende ambtenaren van het UWV geen helderheid hebben willen verschaffen over de gang van zaken tijdens en na afloop van het verhoor. Dit wringt temeer nu klager en beklaagde elkaar op onderdelen tegenspreken en de commissie bij gebrek aan aanvullende informatie van de verhorend ambtenaren niet in staat is de feitelijke gang van zaken met betrekking tot die onderdelen vast te stellen. Uit de stukken van het klachtdossier en het verhandelde ter hoorzitting komt naar voren dat het verhoor rommelig verliep. Ook zijn er aanwijzingen dat de verhorende ambtenaren die de regie voerden over het verhoor en verantwoordelijk waren voor de handhaving van de goede orde daarvan hebben nagelaten om pogingen te ondernemen het conflict niet verder uit de hand te laten lopen. Bij de beoordeling van de klacht stelt de commissie voorop dat uit stukken van het klachtdossier en het verhandelde ter hoorzitting volgt dat de klacht enkel betrekking heeft op het functioneren van beklaagde in de fase van voorlezing van het proces-verbaal van verhoor en niet zozeer op diens gedragingen tijdens het verhoor zelf. De commissie overweegt dat de positie en het optreden van de tolk in een strafrechtelijk verhoor niet nader in het Wetboek van Strafvordering is geregeld. De Aanwijzing bijstand van tolken en vertalers bij de opsporing en vervolging van strafbare feiten (Stcrt. 2013, nr ) bevat evenmin regels voor de wijze waarop de tolk zich tijdens het verhoor dient te gedragen. In het bijzonder bevatten de wet en beleidsregels van het College van procureurs-generaal geen voorschriften voor de wijze waarop een proces-verbaal na afloop van het verhoor aan een verdachte dient te worden voorgehouden. De commissie is bij haar beoordeling van de klacht daarom aangewezen op de best practices voor het tolken en op de Gedragscode Wbtv. In dit verband zijn de volgende ontwikkelingen nog vermeldenswaard. Uit het conceptbesluit inrichting en orde politieverhoor, dat op 13 februari 2014 door het ministerie van Veiligheid en Justitie in consultatie is gebracht, blijkt slechts dat de tolk in de verhoorruimte aan de zijkant, 1 tussen de verdachte en zijn raadsman en de verhorende ambtenaar in zit (art. 3). Voor het overige zijn in dit conceptbesluit geen voorschriften met betrekking tot de tolk opgenomen. Wel blijkt daaruit dat de verhorende ambtenaar na afloop van het verhoor de raadsman de gelegenheid dient te bieden om opmerkingen te maken over de weergave van het verhoor in het proces-verbaal (art. 10). In het concept-wetsvoorstel Wijziging van het Wetboek van Strafvordering en enige andere wetten in verband met aanvulling van bepalingen over de 1 Het conceptbesluit en na te noemen concept-wetsvoorstel zijn te raadplegen op

4 verdachte, de raadsman en enkele dwangmiddelen, dat tegelijk met voornoemd conceptbesluit in consultatie is gegeven, wordt voorgeschreven dat (ook) de verdachte de gelegenheid wordt geboden om opmerkingen te maken over de weergave van zijn verklaring in het proces-verbaal. Die opmerkingen worden in het proces-verbaal vermeld, voor zover zij niet worden overgenomen. Indien de verdachte met de verklaring instemt, ondertekent hij deze (art. 29a Wetboek van Strafvordering). De commissie overweegt dat in een proces-verbaal van verhoor vaak een selectie van hetgeen tijdens het verhoor naar voren wordt gebracht, door de verbalisanten (niet zelden zakelijk weergegeven) wordt opgenomen. 2 De verantwoordelijkheid voor de keuzes die worden gemaakt bij deze selectie ligt bij de verhorende ambtenaren. Een tolk dient zich ervan bewust te zijn dat er in een dergelijke situatie verschillende belangen in het spel zijn. Het is daarom de taak van de tolk om zich neutraal op te stellen en zich te beperken tot het faciliteren van de communicatie tussen de verdachte en de verhorende ambtenaren. Het is niet aan de tolk om invloed uit te oefenen op de inhoud van het proces-verbaal, anders dan het corrigeren van aantoonbare onjuistheden. Naar het oordeel van de commissie is op basis van de beschikbare informatie onvoldoende komen vast te staan dat beklaagde tijdens het voorhouden van de inhoud van het procesverbaal van verhoor op eigen initiatief heeft aangedrongen op het aanvullen daarvan. In zoverre beschouwt de commissie de klacht als ongegrond. De klacht valt voor het overige uiteen in twee onderdelen: 1. Het in weerwil van een verzoek van klager om te volstaan met een verkorte weergave volledig à vue vertolken van het concept van het proces-verbaal van verhoor door beklaagde. Hierdoor ontstond een conflict. 2. De escalatie van dit conflict door toedoen van beklaagde uitmondend in de mededeling dat beklaagde niet verder wilde tolken in de aanwezigheid van klager. Ad 1. Het integraal à vue vertolken van het proces-verbaal van verhoor Zoals hiervoor is overwogen, zijn er op dit moment wettelijke regels noch beleidsregels omtrent de vertaling à vue van een proces-verbaal van verhoor. De commissie volgt beklaagde in zijn standpunt dat hij door een proces-verbaal woordelijk à vue te vertalen het belang dient van de verdachte, die immers in de gelegenheid moet worden gesteld over de weergave van zijn verklaring in het proces-verbaal opmerkingen te maken, alvorens het proces-verbaal te ondertekenen. De commissie tekent daarbij wel aan dat de cliënte van klager zich kennelijk goed kon uitdrukken in de Nederlandse taal en dat de raadsman van de cliënte die gedurende het verhoor aanwezig was heeft kunnen meelezen met het concept van het proces-verbaal. In zoverre was het belang van een integrale vertaling à vue in dit geval mogelijk minder groot dan in het geval van een verhoor van een verdachte die de Nederlandse taal niet beheerst en die wordt verhoord zonder bijstand van een raadsman. Het à vue vertalen van het proces-verbaal is echter niet alleen in het belang van de verdachte. Ook de tolk ondertekent het proces-verbaal. Daarmee verklaart hij dat hetgeen in het procesverbaal is opgenomen, juist en volledig door hem is vertaald. Daarop kan de tolk worden aangesproken. De commissie is dan ook van oordeel dat beklaagde die wenste vast te houden aan zijn taakopvatting op dit onderdeel geen verwijt treft. De klacht is ook in zoverre ongegrond. De commissie merkt ten overvloede op dat voorstelbaar is dat beklaagde met de verdachte, de raadsman en de verhorende ambtenaren in dit specifieke geval overeen had kunnen komen dat het proces-verbaal niet integraal zou worden voorgehouden en dat daarin zou worden opgenomen dat met instemming van de verdachte en de raadsman met een vertaling van de essentie daarvan is volstaan. 2 In voornoemd wetsvoorstel wordt overigens voorgesteld om in art. 29, derde lid, van het Wetboek van Strafvordering op te nemen dat de verklaringen van de verdachte, in het bijzonder die welke een bekentenis van schuld inhouden, in het proces-verbaal van het verhoor zo veel mogelijk in zijn eigen woorden worden opgenomen. De verklaring van de verdachte wordt volgens het wetsvoorstel zo volledig mogelijk weergegeven en zoveel mogelijk in vraag- en antwoordvorm

5 Ad 2. Het gegeven dat beklaagde niet meer wilde tolken in de aanwezigheid van klager. Zoals tijdens de hoorzitting is gebleken, is het conflict ontstaan nadat klager aan beklaagde had aangegeven dat hij wat klager betreft korter diende te vertalen en dat hij in geen geval aanvullingen op het proces-verbaal van verhoor mocht maken die niet naar voren waren gebracht door klager en zijn cliënte. Van een tolk mag een professionele houding worden verwacht, zeker in de setting van een verhoor van een verdachte, waarbij conflicterende belangen in het spel zijn. Naar het oordeel van de commissie is het beklaagde aan te rekenen dat hij het conflict niet uit de weg is gegaan en dit zelfs heeft doen escaleren. Toen klager hem op enig moment een handreiking deed en beklaagde de gelegenheid gaf om het proces-verbaal alsnog integraal te vertalen, heeft beklaagde geweigerd zijn tolkwerkzaamheden in aanwezigheid van klager zijnde de raadsman van de verdachte voort te zetten. Ook weigerde hij klager de hand te schudden. Hoewel de commissie begrip heeft voor het feit dat beklaagde zich door de opstelling van klager gekrenkt voelde en dat hij trouw wilde blijven aan zijn taakopvatting als tolk, had het op de weg van beklaagde gelegen om het conflict te mijden en professioneel te blijven. Beklaagde heeft aangegeven dat de regie over het verhoor bij de verhorende ambtenaren ligt en niet bij de advocaat. Door van de advocaat te verlangen dat hij de verhoorruimte zou verlaten alvorens zijn tolkwerkzaamheden te hervatten heeft beklaagde echter zelf die regie op zich genomen. Ook heeft hij daarmee de belangen van de verdachte die immers is gediend met de aanwezigheid van de raadsman - geschaad. Door zich aldus te gedragen is beklaagde buiten zijn rol als tolk getreden. De commissie verwijst naar art van de Gedragscode Wbtv waaruit volgt dat tolken getuigen van respect jegens personen met wie zij beroepsmatig omgaan (zie bijlage). Advies De commissie adviseert het Bureau Wbtv om de klacht gedeeltelijk gegrond te verklaren. Zij heeft rekening gehouden met het feit dat het conflict waarover wordt geklaagd niet geheel aan beklaagde is te wijten. Ook heeft zij in aanmerking genomen dat de gedragingen van beklaagde kennelijk geen negatieve gevolgen hebben gehad voor de strafrechtelijke procedure tegen de cliënte van klager. De commissie geeft de minister daarom in overweging te volstaan met een waarschuwing en aan beklaagde mee te geven te reflecteren op zijn houding teneinde in de toekomst conflicten zoveel mogelijk te voorkomen. Tot slot Klager en beklaagde zullen van de commissie een afschrift van dit advies ontvangen. De commissie stelt het op prijs te zijner tijd te vernemen op welke wijze de klacht door het Bureau Wbtv is, dan wel wordt, afgehandeld. Wij vertrouwen erop u hiermede voldoende te hebben geïnformeerd. Voor eventuele nadere informatie kunt u contact opnemen met het secretariaat van de commissie, bereikbaar onder bovengenoemd telefoonnummer en adres. Hoogachtend, de Klachtencommissie Wbtv mr. D.E.S. Tomeij secretaris mr. R.G.A. Beaujean voorzitter - 5 -

6 Bijlage bij het advies van de Klachtencommissie Wbtv (klachtnr ) Toepasselijke artikelen uit de Gedragscode voor tolken en vertalers in het kader van de Wbtv (september 2009) 1. Algemene beroepsattitude 1.1. Algemeen Tolken en vertalers gedragen zich zodanig dat het vertrouwen in de beroepsgroep waartoe zij behoren en in hun eigen beroepsuitoefening niet wordt geschaad, ook wanneer zij niet beroepshalve optreden Kwaliteit Tolken en vertalers streven ernaar, in het besef van hun verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van hun werk, steeds naar vermogen de beste kwaliteit en een optimale dienstverlening te leveren. Zij verrichten nimmer opzettelijk een onjuiste vertolking of vertaling. Zij zijn volledig aanspreekbaar op de kwaliteit van hun werk. Eventuele beperkingen van hun aansprakelijkheid jegens opdrachtgevers voor de gevolgen van geleverde prestaties worden uitsluitend schriftelijk vastgelegd Onpartijdigheid en onafhankelijkheid Tolken en vertalers zorgen ervoor dat hun vrijheid, onafhankelijkheid en onpartijdigheid bij de uitoefening van hun beroep niet in gevaar kunnen komen. In de uitoefening van hun beroep onthouden zij zich van het tot uitdrukking brengen van een persoonlijke mening. Voor hun diensten ontvangen zij uitsluitend de met hun opdrachtgever overeengekomen beloning. 4. Beroepsuitoefening 4.1. Opdrachtaanvaarding Het staat tolken en vertalers vrij een opdracht al dan niet te aanvaarden, behoudens wettelijke verplichtingen. Zij weigeren echter altijd een opdracht indien zich zwaarwegende redenen hiertoe voordoen, waaronder in ieder geval begrepen is wanneer er risico bestaat van belangenverstrengeling, indien zij het vermoeden hebben dat hun werk zal worden gebruikt voor onwettige en/of oneerlijke doeleinden of indien zij zich ervan bewust zijn dat zij de opdracht niet naar behoren zullen kunnen verrichten, wegens onvoldoende kennis en/of bekwaamheid, werkomstandigheden en/of bedongen afleveringstermijn, dan wel wegens gewetensbezwaren omtrent het onderwerp van de te vertolken situatie of te vertalen tekst. In geval van weigering van een opdracht stelt de tolk of vertaler de opdrachtgever hiervan onverwijld in kennis Vakuitoefening Tolken Tolken zorgen tijdens het tolken, voor zover redelijkerwijs mogelijk, voor een volledige en doeltreffende communicatie tussen de partijen voor wie zij werken, onder meer door zo nodig actief op te treden om al dan niet cultureel bepaalde misverstanden en onbegrip te voorkomen of op te heffen. Tolken getuigen van respect jegens personen met wie ze beroepsmatig omgaan en onthouden zich daarbij met name van iedere vorm van ongewenste fysieke en verbale intimiteiten. Tolken melden iedere poging tot benadering door derden strekkende tot beïnvloeding van hun optreden onverwijld bij hun opdrachtgever. Tolken voeren geen voorafgaand dan wel opeenvolgend overleg met anderstalige derden