Per fax van 18 augustus 2010 heeft de gemachtigde van klager een aanvulling op haar klaagschrift aan de commissie toegezonden.

Transcriptie

1 Geachte heer Van Lint, Met deze brief adviseert de Klachtencommissie Wet beëdigde tolken en vertalers (hierna: de commissie) u over een klacht die is ingediend tegen mevrouw (-), tolk Nederlands? Somali. Verloopvandeprocedure Op 16 juli 2010 is door mw. mr. (-), advocate te Amsterdam, namens de heer (-) (hierna: klager) een klacht ingediend over gedragingen van mw. (-) (hierna: beklaagde), tolk Nederlands? Somali. Het klaagschrift is op 19 juli 2010 door de commissie ontvangen. Bij brief van 5 augustus 2010 zijn klager en beklaagde door de commissie op de hoogte gesteld van de ontvangst van de klacht. Zij zijn door de commissie uitgenodigd om in het kader van een hoorzitting op 3 september 2010 een toelichting te geven op de klacht. Deze datum is in overleg met beide partijen vastgesteld. Beide partijen hebben gehoor gegeven aan deze uitnodiging. De commissie heeft bij brief van 11 juni 2010 van mw. (-), coördinator tolken IND locaties Zwolle en Ter Apel, nadere informatie ontvangen over de klacht, waaronder een notitie van een gesprek tussen mw. (-) en hoor- en beslismedewerker mw. (-), alsmede een schriftelijke reactie van beklaagde op de klacht d.d. 7 juni Per fax van 18 augustus 2010 heeft de gemachtigde van klager een aanvulling op haar klaagschrift aan de commissie toegezonden. De commissie heeft ambtshalve de betrokken hoor- en beslismedewerker van de IND, mw. (-), opgeroepen om bij gelegenheid van de hoorzitting als getuige te worden gehoord. De klacht is op 3 september 2010 behandeld door een kamer van de commissie, die als volgt is samengesteld: dhr. mr. R.G.A. Beaujean dhr. mr. R.T.J. van Dartel dhr. drs. P.H.M. Keesom, beëdigd tolk voorzitter, lid, lid. De commissie heeft zich bij de behandeling van de klacht doen bijstaan door dhr. J.J.L. Link, secretaris van de commissie, en mw. M.C.M.H. van Lierop, notulist. Het verslag van de hoorzitting is als bijlage bij dit advies gevoegd. De commissie heeft kennisgenomen van de stukken van het klachtdossier en van hetgeen door klaagster tijdens de hoorzitting naar voren is gebracht. De commissie overweegt naar aanleiding daarvan als volgt.

2 Degrondenvoordeklacht De klacht is naar het oordeel van de commissie als volgt samen te vatten: Toelichting In het rapport van het nader gehoor van 8 april 2010 in het Aanmeldcentrum Ter Apel zijn op meerdere plekken onlogische dingen komen te staan. Dit terwijl klager duidelijk en helder in zijn verhaal was. Beklaagde zou slordig te werk zijn gegaan en niet juist hebben vertolkt. Ook zou zij niet op de hoogte zijn van de betekenis van bepaalde woorden uit de Somalische taal in het Nederlands, zoals kruispunt en wijk. Dichtbij wordt verward met naast en aan en er staan in het rapport soms tegenstrijdige verklaringen vlak achter elkaar. Als de zaak een beetje gecompliceerd is, worden in het nader gehoor alle feiten door elkaar gehaald. Het lijkt erop dat beklaagde niet goed luisterde naar hetgeen klager vertelde en dus slordig te werk is gegaan bij het vertolken. De gemachtigde van klager stelt in haar brief van 29 juli 2010 dat haar cliënt een klacht heeft ingediend over de door de IND ingeschakelde tolk, omdat in het verslag van het nader gehoor op meerdere plaatsen onlogische dingen zijn komen te staan. Klager was verbaasd toen het rapport van het nader gehoor voor hem werd vertaald en voorgelezen bij een bespreking met zijn advocate. Beklaagde zou slordig hebben gewerkt, niet juist hebben vertolkt en zij lijkt niet op de hoogte te zijn van de vertaling uit de Somalische taal van bepaalde woorden als kruispunt en wijk. De gemachtigde van klager zet in het klaagschrift uiteen ten aanzien van welke onderdelen van het rapport van het nader gehoor er sprake lijkt te zijn van een onjuiste vertaling. Beklaagde geeft in reactie op de klacht per brief van 7 juni 2010 aan de IND aan dat de onlogische dingen in het rapport van het nader gehoor haar als tolk niet kunnen worden verweten. Zij is als tolk slechts een sprekende mond en schrijvende hand. Als tolk is zij integer, loyaal en handelt zij naar eer en geweten in overeenstemming met geldende waarden en normen volgens de gedragscode. De gemachtigde van klager heeft bij gelegenheid van de hoorzitting aangegeven dat klager het beklaagde vooral zwaar aanrekent dat zij het door klager gebezigde woord isgooska niet heeft vertolkt als kruispunt. Daardoor is bij de hoormedewerker van de IND mogelijk de indruk ontstaan dat klager desgevraagd geen kruispunten in zijn land van herkomst weet te benoemen. Beklaagde heeft ter hoorzitting aangegeven alles zo te hebben vertolkt als het door klager is verklaard. Zo is het ook opgenomen in het verslag van het nader gehoor. Hoor- en beslismedewerker mw. (-) heeft tijdens een gesprek met coördinator tolken mw. (-) blijkens een gespreksnotitie van 2 juni 2010 aangegeven dat klager zelf heel onlogisch en tegenstrijdig was in zijn verhaal. Naar haar idee heeft beklaagde geen tolkfouten gemaakt. Mw. (-) heeft als getuige bij gelegenheid van de hoorzitting van 3 september 2010 aangegeven dat zij de Somalische taal zelf niet beheerst. Omdat klager tijdens het gehoor in het Engels zijn onvrede uitte over de wijze waarop beklaagde te werk ging, heeft zij ter controle aan klager meermalen gevraagd of hij beklaagde goed kon verstaan

3 Beoordelingvandeklacht De commissie beschouwt de klacht als gegrond. Hoewel het bij gebrek aan bandopnamen van het gehoor of andere controlemiddelen aan de hand waarvan door de commissie objectief is te toetsen of de verklaring van klager correct en volledig van de Somalische taal naar het Nederlands en vice versa is vertolkt - niet mogelijk is om precies vast te stellen of en ten aanzien van welke onderdelen van het rapport van nader gehoor beklaagde in onvoldoende mate in overeenstemming met de Gedragscode tolken IND (versie mei 2009) en de bestpractices voor tolken haar tolkwerkzaamheden heeft uitgevoerd, heeft beklaagde noch in haar verweerschrift van 7 juni 2010 noch bij gelegenheid van de hoorzitting van 3 september 2010 de concrete voorbeelden waarover is geklaagd, gemotiveerd weerlegd. Ondanks dat zij daartoe herhaaldelijk in de gelegenheid is gesteld, heeft zij slechts in algemene zin aangegeven de verklaring te hebben vertolkt zoals deze is afgelegd. Het meest sprekende voorbeeld is het Somalische woord isgooska,dat letterlijk in het rapport van het nader gehoor is opgenomen. Zowel klager als beklaagde hebben tijdens de hoorzitting van de commissie bevestigd dat dit woord kruispunt betekent. Doordat beklaagde isgooska niet heeft vertolkt, is mogelijk verwarring ontstaan over de vraag of klager in staat was enkele kruispunten van zijn land van herkomst te benoemen. Daarmee kon de betrouwbaarheid van het asielrelaas van klager door de IND in twijfel worden getrokken met mogelijk negatieve gevolgen voor zijn asielaanvraag. Beklaagde had tijdens het nader gehoor, om verwarring op dit onderdeel te voorkomen, ten minste een toelichting moeten geven aan de hoormedewerker van de IND. Bij gelegenheid van de hoorzitting heeft de commissie voorts uit eigen waarneming kunnen vaststellen dat beklaagde de Nederlandse taal onvoldoende beheerst. Tijdens de hoorzitting ontstond verwarring toen beklaagde door de commissie werd bevraagd over de door haar genoten opleidingen. Beklaagde gaf in eerste instantie aan in Somalië een hbo-opleiding te hebben afgerond. Later bleek zij hiermee echter een opleiding aan een middelbare school te bedoelen, die zij overigens niet heeft afgerond. Hoe zij die school naar haar zeggen reeds op vijfjarige leeftijd kon aanvangen, bleef onopgehelderd. Door de miscommunicatie die alleen al op dit punt is ontstaan en de overtuiging waarmee beklaagde dit wist te brengen, sluit de commissie niet uit dat beklaagdes gebrekkige beheersing van de Nederlandse taal ook tot fouten kan leiden tijdens IND-gehoren welke pas bij het terugvertalen met behulp van een andere tolk of vertaler worden opgemerkt. Een dergelijke verwarring kan negatieve invloed hebben op de asielprocedure met mogelijk ernstige gevolgen voor de vreemdeling. De commissie wijst in dit verband nog als voorbeeld op de vertaling naar het Nederlands van het voltooid deelwoord bedreigd dat door beklaagde is vertolkt als bedrogen (p. 10 rapport nader gehoor). Advies De commissie adviseert de IND om de klacht gegrond te verklaren. Hoewel door IND hoor- en beslismedewerker mw. (-) bij gelegenheid van de hoorzitting is opgemerkt dat mogelijke inconsistenties in de vertaling van de verklaring van klager in casu geen negatieve gevolgen hebben gehad voor de beoordeling van diens asielaanvraag, concludeert de commissie uit het voorgaande in onderling verband en samenhang bezien dat er sprake is van tekortkomingen in de vakbekwaamheid van beklaagde, met name waar het betreft haar beheersing van de Nederlandse taal en daarmee haar vermogen om een equivalent voor bepaalde woorden te vinden. Deze tekortkomingen zijn van dien aard dat de commissie de IND adviseert beklaagde eerst weer als tolk Nederlands? Somali in te zetten nadat zij met goed gevolg een taaltoets Nederlands heeft afgelegd. De commissie heeft bij haar advies gelet op de artikelen 3, 9, 11 en 20 van de Gedragscode tolken IND (versie mei 2009, zie de bijlage bij dit advies). Totslot Klager en beklaagde zullen van de commissie een afschrift van dit advies ontvangen. De commissie stelt het op prijs te zijner tijd te vernemen op welke wijze de klacht door de IND is, dan wel wordt, afgehandeld

4 Wij vertrouwen erop u hiermede voldoende te hebben geïnformeerd. Voor eventuele nadere informatie kunt u contact opnemen met het secretariaat van de commissie, bereikbaar onder bovengenoemd telefoonnummer en adres. Hoogachtend, de Klachtencommissie Wbtv mr. R.G.A. Beaujean voorzitter De secretaris is buiten staat dit advies mede te ondertekenen

5 BijlagebijhetadviesvandeKlachtencommissieW btv(klachtnr ) ToepasselijkeartikelenuitGedragscodeIND (mei2009): Artikel3 De tolk dient te allen tijde een professionele werkwijze te tonen. Dit betekent onder meer dat hij zijn werk objectief en zorgvuldig verricht in overeenstemming met de kwaliteitseisen van het Ministerie van Justitie en dat hij een correcte houding jegens de IND-medewerker(s), de vreemdeling(en) en overige aanwezigen heeft. Eveneens zal de tolk zijn kennis op peil houden en verbeteren. Artikel9 De tolk is zich bewust van de verantwoordelijkheid die zijn taak met zich meebrengt. Derhalve dient de tolk na aanvang van het gesprek de IND-medewerker die het gesprek leidt en de coördinator tolken, direct op de hoogte te brengen, indien hij zich niet in staat acht de tolkdienst naar behoren te verrichten (bijvoorbeeld wegens het gebruik van onbekende vaktermen, ziekte of vermoeidheid). Dit geldt eveneens indien de tolkdienst niet (geheel) bevredigend is verlopen naar zijn oordeel. Artikel11 De tolk dient alles te vertalen wat de vreemdeling tijdens het gesprek opmerkt, ook indien het geen reactie op een vraag van de IND-medewerker betreft, of indien de vreemdeling het woord rechtstreeks tot de tolk richt. Artikel20 Indien daartoe aanleiding bestaat kan de IND van de tolk verlangen dat hij deelneemt aan een taaltest