Werkstuk Geschiedenis VOC

Transcriptie

1 Werkstuk Geschiedenis VOC Werkstuk door een scholier 2137 woorden 19 september ,5 89 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding. In dit werkstuk ga ik het hebben over de VOC tijd. Ik ga over verschillende onderwerpen informatie geven en zal ik dus verschillende hoofdstukken maken. De onderwerpen die ik ga bespreken zijn: - Wat de VOC is - Hoe de VOC is ontstaan - Over de handels producten - Hoe het leven op een schip van het VOC was - De gevaren die je liep op een VOC schip - Hoe een VOC schip eruit ziet - Het einde van de VOC Wat is de VOC. Het woord, afkorting VOC staat voluit voor Verenigde Oost-Indische Compagnie. In de zeventiende en in achtiende eeuw was de VOC de grootste handelsonderneming van de wereld. De VOC was namelijk een grote verzameling van schepen met honderden schepen, duizende werkenmers, tientallen kantoren in Azië en zes vestigingen in Nederland. Deze vestigingen lagen in Amsterdam, Enkhuizen, Delft, Zeeland, Hoorn en in Rotterdam. Hoe is de VOC ontstaan. De Nederlandse kooplieden werden rond 1590 buiten gesloten van de handel met de Portugezen op Azië. Een paar Amsterdamse kooplieden besloten het Portugese alleenhandel te doorbreken. Een paar andere Nederlandse kooplieden volgden dit voorbeeld. Dit leidde tot grote concurrentie, want iedereen wou de beste zijn. De Staten-Generaar dwongen de kooplieden hun krachten te delen en zo moesten ze uiteindelijk wel samen gaan werken. Door al dit samenwerken is de Verenigde Oost-Indische Compagnie ontstaan, afgekort de VOC. De VOC werd bestuurd door de ''Heeren XVII'' wat staat voor de Heren Zeventien. Dat waren de vertegenwoordigers van de zes VOC-kamers. De Heren Zeventien geven de schippers de instructies over de route die ze moeten varen, over de winden, over de verschilllende zeestrominge, de diepte van de zee en de orientatie-puten mee. Pagina 1 van 6

2 De VOC heeft zes ''VOC-kamers'' in Nederland staan. Op de kamers worden alle werkzaamheden uitgevoerd. Ze bouwden daar de schepen en pakhuizen en verhandelden daar de goederen. Ze staan in: Amsterdam, Enkhuizen, Delft, Hoorn, Rotterdam en Middelburg. De schepen die vertrokken, vertrokken vanaf Texel, Goeree en Rammekens. De Staten-Generaal gaf in 1602 een handelsmachtiging of een handelsvergunning aan het VOC. Dit hield dus in dat alleen het VOC recht had op handelen met Azië. Er gingen niet alleen handelsgoederen maar ook gebruiksgoederen mee naar Azië. Dat waren bijvoorbeeld textiel, wijnen, water en munitie. Het belangrijkste deel van de lading was het goud en zilver. Want daarmee konden ze in Azië goederen die ze mee hadden genomen verkopen. Het enige doel van de VOC was daarom ook een goede winst maken. De VOC en hun handelsproducten. De indische kruiden werden verkocht, maar wel voor het dubbele van de prijs. De VOC verdiende het meeste aan kruidnagelen en nootmuskaat. Deze groeiden op de Molukken. Op de Molukken waren ze erg blij met de nieuwe handelaren. De VOC hiep namelijk mee de Portugezen te verdrijven uit de Molukken. In ruil voor hun hulp spraken de Molukken en de VOC af dat alleen de VOC handel mocht drijven op de Molukken. De mensen zochten in Indonesië specerijen om door te verkopen. Er werd ook op andere plaatsen handel verdreven. Zo werd er bijvoorbeeld in China zijde gekocht, dat in bijvoorbeeld Japan weer werd verkocht voor goud en zilver stukken. Dit goud en zilver ging weer naar India waar het werd geruilt voor textielproducten. Deze textiel producten werden weer op de molukken verhandelt tegen de specerijen. Zo werden ook Koffie, thee en suiker ook belangrijke handelsproducten. De belangrijkste VOC-handelsproducten waren; -Peper -Kruidnagel -Nootmuskaatnoten en foelie -Kanee l -Rijst -Koffie(op het plaatje zie je een koffieboom) -Thee(op het plaatje zie je iemand die thee bladeren slaat) -Suiker -Goud en Zilver stukken -Koper -Zijde -Kleden Pagina 2 van 6

3 Het leven op een VOC schip De omstandigheden waren erg slecht aan het boord van een VOC schip. Er gingen ongeveer tweehondert mannen mee als ze vertrokken. Dit was een veel te groot aantal mensen voop op zo'n schip. De reis was erg gevaarlijk en als de schepen terug kwamen was de helft, vaak nog minder, van de bemanning over die het overleeft hadden. Er waren ook verschillende ziektes die op boord van een VOC-schip voor kwamen. Dat waren; uitputtingsziektes, die vaak kwamen door niet voldoende rest en gebrek aan goede voeding. Ook veel besmettelijke ziektes kwamen voor zoals bijvoorbeeld geslachtsziektes en longontsteking. Later kwam er ook typhus voor, die grote delen van de bemanning kon uiroeien. Ook was er nog scheurbuik. Behalve alle ziektes die je kon krijgen door mee te gaan waren er nog meer dingen waaraan de bemanning niet kon overleven denk maar aan het sterven door een schipbreuk, gevechten met piraten en gedrijfsongevallen die voor konden komen. Doordat er zoveel stierven onder weg gingen er ook altijd een grote groep 'reserve bemanning' mee. De gewone burgers wilden meestal niet mee. Natuurlijk ging ik me afvragen hoe de VOC dan aan zijn bemanning kwam. Meestal voerden ze gewoon veel mannen in een café dronken en gingen ze zonder twijfel een contract onderteken, ze waren toch dronken en wisten niet wat ze deden. Nu ze het contract ondertekent hadden konden ze er niet meer onderuit en moesten ze wel mee. Heel veel jaar was er geen goede voeding of helemaal geen voeding aan boord van een schip. Daardoor kreeg de bemanning dus een gebrek aan vitamines en dat kon ook weer leiden tot dodelijke zietes, zoals scheurbuik. Het voetsel wat ze aten was ook vaak erg zout en vet want door het zout kon je het langer volhouden. Een nadeel was dat je er heel erg dorst van kreeg. Het water dat werd meegenomen was na een tijdje erg vies geworden. Het water ging stinken en er kwamen allemaal insecten in. Om de viese beestjes niet binnen te krijgen moest de bemanning van het schip met hun tanden op elkaar drinken zodat ze er geen beestjes zouden op drinken. Op een VOC schip was er wel een ziekenboeg die de zieken mensen hielp, maar dat hielp niet veel want de zieken mensen lagen vaak tussen de niet-zieken mensen in. Zo werden de gene die niet ziek waren wel ziek. Op het overloopdek verbleef het grootste deel van de bemanning. Het was vaak één grote puinhoop daar want er leefden daar gemiddeld zo'n 200 mensen en soldaten op een hooop samen. Ze sliepen in hun hangmatten, matrassen of boven op de kanonnen. Alle viese lichaamsgeuren, geuren van de ziektjes, het bedorven water wat gedronken werd en het voedsel en de viese pislucht zorge ervoor dat het benedendekst(dus onder het dek van het schip, waar geen wind stond) vreselijk stonk. De taken op een schip werden onderling verdeeld. De officieren zoals de stuurleden waren verantwoordelijk voor de navigatie. De hoogbootsman had toezicht over hoe het schip ging varen. De hoogbootsmansmaat had de verantwoordelijkheid over de bazaanmast en de schiemand was verantwoordelijk voor de fokkenmast. De schiemansmaat was de gene die de schieman hielp. Tussen de matrozen en de bootslui waren er nog de Pagina 3 van 6

4 driekwartiermeesters. Zij waren verantwoordelijk voor de manschappen en deelden het eten uit en hielden orde tijdens het eten. Ook gingen er timmermannen en zuilmakers mee voor het onderhoud van een schip. Dan hebben we ngo kuipers die toezicht hielden bij het openen van kuipen en vaten, en wanneer het nodig was voerden ze reparaties uit. Ook was er een botelier aan boord die verdeelde het voedsel en de drank over de kok en zijn maat. De kok en zijn maat moesten weer de hele bemanning over voedsel en drank voorzien. Er was ook een boekhouder aan boord die zorgde voor de boekhouding. De matrozen deden het grootste deel van het scheepswerk en e soldaten moesten helpen wanneer het nodig was. Dan was er nog de tamboer of de trompetter. Hun zorgde voor het signaal voor de wisseling van de wacht. Dan hadden we ook nog de scheepsjongens, dat waren jongens tussen de tien en zestien jaar die allemaal verschillende klusjes deden. Dan was er ook nog een provoorst, onderverdeeld in de Scheepsraad, Brede raad en de krijgsraad, die zorgde voor de orde en deelde straf uit als dat nodig was. De lonen op het schip waren ook niet hoog. Ik heb een lijstje gevonden met de lonen die betaald werden. De lonen staan nog wel in guldens gegeven. SchipperF 32,- StuurmanF 18,- Dokter F 18,- TimmermanF 13,- BoekhouderF 9,- KokF 9,- ZeilmakerF 9,- TrompetterF 8,- MatroosF 5,- SoldaatF 5,- scheepsjongenf 2,25 Er waren verschillende soorten straffen. Namelijk de geldboete of de lijfstraf. De scheepsraad hield zich bezig met de lichtere lijfstraffen en de geldboetes. Als je een geldboete kreeg werd bijvoorbeeld een deel vanje loon ingehouden of kreeg je een paar keer geen loon. De criminele misdaden werden gedaan door de Brede Raad. De krijgsraad zorgde voor de misdaden die de soldaten pleegde. Wat voor lijfstraf je kreeg, lag aan wat voor misdaad je had gedaan. Zo kon je bijvoorbeeld opgesloten worden en alleen water en brood krijgen of je kan vast gemaakt worden met je handen aan een mast. Je handen werden dan vast gemaakt met een mes erdoor heen aan de mast. Ook kon je aan het ra, hout waar het zeil aan hangt, lopen, dat hield in dat je mensen de gestrafte met een touw aan het ra bond, hem zwaarder maakte met lood en hem dan vanaf dat hoge punt twee tot drie keer in het water liet vallen. Ook had je nog het laarzen, dan werd de gene die gestraft moest worden geslagen met een knots of een dik touw. Bij ernistige misdrijven werd je gekielhaald, dan werd de gene die gestraft moest worden drie keer onder het kiel van een schip door getrokken. En in sommige gevallen werd je dan op het eerste de beste eiland neer gezet met water en brood en aan je lot over gelaten. Als je muiterij pleegde, werk weigeren, kreeg je de doodstraf. Je werd dan of opgehangen aan de mast of je werd dood geschoten. Pagina 4 van 6

5 De gevaren die je liep op een VOC schip. Als je op een VOC schip werkt kan dat vele risico's hebben. je had namelijk de kans dat je ziek werd aan boord van een VOC schip. Er was natuurlijk wel een dokter aan boord maar het gebeurde vaak dat de medicijnen op waren of de ziekte was onbekend. Dan was de kans grood dat je overleed. Op het schip had je natuurlijk altijd een schipper. Er waren schippers die hun bemanning mishandelde door ze bijvoorbeeld te slaan of kiel te halen. Als je zo'n schipper aan boord een slechte dag had gehad liet hij soms iemand die opdracht gegeven om ieman van de bemanning dood te slaan. Het kan natuurlijk ook voorkomen dat het eten bedorven op helemaal op was en zonder eten kom je niet ver midden op zee. Dus door het voedselgebrek kwamen er ook veel stefgevallen. Ook kon het voorkomen dat het schip zonk naar een hevige storm en dan was alles weg van bemanning tot de lading die een schip had. Een schipbreuk was niet het enige wat er in die tijd kon gebeuren er waren namelijk ook piraten. En een volgeladen schip was natuurlijk een mooi doelwit om te plunderen. Meestal roeide de piraten eerst alle bemanning uit en daarna namen ze de lading mee. Soms namen ze het schip mee en gebruikte ze het en de andere keer staken ze het schip in brand. Als laatste kon het ook zo wezen dat het schip van de route raakte en voor altijd verdween op de zee. Dus het varen op een VOC schip had veel risico's Hoe ziet een VOC schip eruit. Hieronder een foto van een VOCschip. Er staat ook bij wat er in de genummerde delen gedaan werd. 1. Vrachtruim, waar de vracht in opgeborgen werd. 2. Koebrugdek, er zat niet in elk VOC schip een koebrugdek maar het werd gebruikt om de specerijen in op te slaan. 3. Overloopdek, sloot het vrachtruim van boven af. 4. Verdek, het achterste gedeelde van de stuurplecht. 5. Stuurplecht, vanaf dat punt werd het schip bestuurd. 6. Kajuit, gedeelde waar geslapen werd. 7. Half-of kampanjedek, geldeelde wat met de zomer afgesloten kon worden met een doek. 8. Boven kampanjedek, op dit dek was de kapiteinshut, de officiershut en de kajuit te vinden. 9. Bakdek, een verhoogt gedeelde die werd gebruikt door de bemanning. 10.Galjoen, Een verstevigt uitgestoken gedeelte van een schip die meestal een mooi ornament had. 11.Boegsspriet, kon als het nodig was een extra zeil aan gemaakt worden. 12.Fokkenmast, een kleinere mast op het schip. 13.Grote mast, de grootste mast die in het midden van het schip staat. 14.Bezaanmast, ook een mast op het schip. Pagina 5 van 6

6 Het einde van de VOC. In de zeventiende en de achtiende eeuw was de VOC de grootste handels en scheepsvaartbedrijf in de wereld. Maar aan het einde van de achtiende eeuw ging de VOC failliet. Dat kwam omdat de prijzen gingen stijgen in Azië maar ook omdat het personeel van het VOC opstandig werd en meer loon wou verdienen. Het kwam ook omdat de Vierde Engelse oorlog, die duurde van , begon. Deze oorlog zorgde ervoor dat er twee jaar lang niet meer gehandelt kon worden tussen Azië en Europa. Ook kwam er een oorlog tussen Nederland en Belgie. In 1795 liepen bij de VOC de schulden zo hoog op dat de VOC werd overgenomen door de stad en daar was officiël het einde van de VOC. Pagina 6 van 6