[Kies de datum] REDACTIETEAM 3 SLAVERNIJ. Slavernij Redactieteam 3

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "[Kies de datum] REDACTIETEAM 3 SLAVERNIJ. Slavernij Redactieteam 3"

Transcriptie

1 [Kies de datum] REDACTIETEAM 3 SLAVERNIJ Slavernij Redactieteam 3

2 Inhoud 1. Nederland en slavenhandel 2. Zeeland en slavenhandel 3. Slavenhandel in cijfers 4. Excursie Middelburg 5. Driehoeksreizen 6. Vertrek naar West-Afrika 7. Slaven kopen 8. Excursie Zeeuws museum 9. Overtocht naar Amerika 10. Slavenmarkt 11. Thuiskomst 12. Handelsgoederen 13. Tijdlijn 14. Slavenarbeid 15. Einde van de slavernij 16. Kleurplaat 17. Tastbare herinneringen , belangrijke jaren 19. Verhaal door de ogen van een slaaf 20. Verhaal door de ogen van een slavenhandelaar 21. Siegfried Steglich 22. Strip

3 1. Nederland en slavenhandel Slavenhandel gebeurde vaak door de WIC(West-Indische Compagnie). In 17e eeuw vinden ze een schip van Nederland waar ze slaven mee konden handelen. Ze wisten toen niet dat je met slavenhandel veel geld kon verdienen. De WIC had slavenschepen bezit en dreef handel met Afrika, Amerika en West-Indië. Toen ze daar achter kwamen gingen ze met de boot naar Afrika en haalden ze Afrikanen uit hun familie en maakten daar slaven van. Sommige moesten op het land werken en sommige verkochten ze aan Curaçao. Maar in de boot ging het ook niet goed ongeveer 300 mensen moesten in een plek zitten, waar er geen eens een wc was. Die reis duurde ongeveer 3 maanden. Sommige kwamen niet eens levend aan land, want ze kregen malaria of pokken. Die slaven met een ziekte werden van boord gegooid. Er waren ook slaven die de mishandeling niet aan konden. Daarom pleegden ze zelfmoord door zich van het boord te gooien. De haaien in de Atlantische oceaan waren vaak te vinden bij de slavenschepen. Ze wachten tot er iemand over boord werd gegooid en dan eten ze de slaaf op. 2. Zeeland en slavenhandel Zeeland had 8 op de tien slavenschepen. Uit de boulevard vertrokken er zo n 1000 slavenschepen. Daar liggen nu ook nog schepen maar daar varen ze nu niet meer mee. En elke 4 jaar is de Sail de Ruyter daar liggen nu ook slavenschepen, waar je soms ook op mag. Dat is heel bijzonder, want dat is wereldberoemd en dat ligt in Zeeland. In Zeeland handelde ze ook vaak slaven. Ze vertrokken uit Zeeland naar West-Afrika en naar West-Indië. Er ging veel bemanning mee uit zeeland met zo n reis. Bijv. De kapitein, de kok,de dokters enz. In Zeeland zijn nu ook heel veel gebouwen van de slavernij. Ze staan vooral in Middelburg. Daar staan gebouwen die met het geld zijn betaald van de slavernij. Er staan ook veel huizen in Middelburg met een naam en het jaartal wanneer ze zijn gebouwd. Er zijn nog veel meer huizen in Zeeland met een naam en een jaartal.

4 3. Slavenhandel in cijfers Slavenhandel in cijfers In de periode van de slavenhandel werden er zo n 12,5 miljoen slaven verkocht. Nederland verkocht er hiervan De helft hiervan werd door de WIC gedaan. En Zeeland verkocht er van de slaven slaven legaal. Maar er waren ook heel veel illegale slavenhandelaars (lorrendraaiers). En als je die slaven daar ook bij doet heeft Zeeland slaven gekocht. Van heel de wereld heeft Zeeland 2,5 % slaven gehandeld. Tussen de jaren waren er transport met slaven plaats. Maar Nederland ging pas in 1600 slaven handelen. Dit zijn de compagnieën die slaven handelden : De kamer van Zeeland, lorrendraaiers, MCC, particulieren rederijen (eigen schepen). Dit is een lijstje van alle landen die slaven handelden: Land Van Tot Frankrijk Groot-Brittannië Nederland Je ziet dat er veel landen waren die in 1621 slaven handelden. Dat komt doordat de WIC toen opgericht was. 4. Excursie Middelburg We moesten 10 voor half 9 op school zijn. We vertrokken om 8:35 met de auto naar Middelburg. Om kwart voor 9 kwamen we aan in Middelburg. We liepen naar het Zeeuws Archief en onze groep werd in tweeën gesplitst. Ons redactieteam (Gonçalo, Dion, Tim en Michiel) ging als eerst naar de tentoonstelling. We werden opgehaald door Anneke (Iemand die daar werkte en onderzoek heeft gedaan over de slavenarbeid in Zeeland). We kwamen in de eerste zaal met allemaal logboeken. Ze vertelde dat Zeeland 8 op de 10 slavenschepen had. Daarmee hadden ze de meeste slaven gehandeld van Nederland. Op 1 slavenschip kunnen wel 300 slaven. Europa heeft in totaal 12,5 miljoen slaven gehandeld. Dat vond ik niet erg fijn om te horen. We hadden even een fotomoment en daarna gingen we naar de 2 de zaal. Daar lag in een vitrine de handelsgoederen waar ze slaven mee kochten: Kaurischelpen en koffiebonen. Ze vertelde iets voor uit een logboek van een slavenschip. Ze gebruikten de slaven ook voor rotklusjes zoals: het dek boenen. We kwamen bij de laatste zaal. En daar lagen allemaal kolommen met goederen er op. Je kon met deze formulieren je goederen tellen. Als je voldoende goederen aan boord van je schip hebt dan krijg je een goedkeuring van de WIC. Toen waren we bij het einde van de tentoonstelling en moesten we mee met dhr. Siegfried Steglich naar het slavenmonument. In Middelburg is er maar één keer een slavenschip gekomen, maar dat was een misverstand en ze moesten wachten op het Abdeiplein tot er een slavenschip komt. Het monument bestaat uit zwarte en witte kleuren, dat geeft ook een verhaal want witte mensen dachten dat zwarte mensen minderbelangrijk waren dan hun. Dat heeft de kunstenaar bedacht. We gingen bij het fonteintje eten en drinken. Daarna zagen we de andere groep lopen met Cor de Lange ( iemand die een rondleiding geeft door Middelburg). Even later gingen we mee met Cor de Lange. We kwamen op het Abdeiplein en Cor vertelde dat er een slavenschip verkeerd in Middelburg aan kam. En toen hebben ze de slaven op het Abdeiplein neergezet en laten wachten tot een ander slavenschip hun op haalde. Toen gingen we door naar de haven van Middelburg. En daar zag je huizen met jaartallen erop. Deze huizen zijn ook betaalt met het slavengeld

5 5. Driehoeksreizen De reizen voor de slavenhandel worden driehoeksreizen genoemd. De WIC (West-Indische Compagnie) en de MCC (Middelburgsche Commercie Compagnie) varen naar 3 werelddelen: - Europa - West- Afrika - Zuid- Afrika Op de kaart ziet deze reis eruit als een driehoek. Die reis duurt minimaal 18 maanden. Tijdens de tocht werden er ook handelsgoederen verkocht. Deze slavenhandel heten daarom ook de driehoekshandel. Er zijn vele schepen die deze driehoekshandel deden. De handelsgoederen komen uit Europa en Azië (textiel, wapens, buskruit, alcoholische dranken, kralen, schelpen en spiegels) met die goederen kopen ze slaven uit Afrika. Die slaven verkopen ze weer aan West-Indië (Zuid-Afrika). De handelsgoederen die ze krijgen tegen de slaven gaan dan weer mee naar Europa en Azië. Ook wel terugreis genoemd. 6. Vertrek naar West-Afrika In de haven in Middelburg liggen een heleboel schepen, van allemaal andere handelscompagnieën. De reizen naar Afrika en West-Indië duurden vaak lang, een schip die handelt word half ingeladen met ruilhandelswaren en voedsel voor slaven. De schepen die naar Afrika en naar West-Indië gaan kunnen in de 18e eeuw hun handelswaren niet helemaal de haven in varen. Het water was vaak te ondiep. De materialen voor het vervoer van slaven en eten. Paarden trekken schepen door het havenkanaal, met roeiboten wordt het schip naar de zee geslepen. Door deze rede gaat het schip voor anker. Daar wordt het schip afgeladen en de bemanning aan boord naar het schip gebracht. Nu wachten ze tot dat er goeie wind is om te zeilen. Dat duurt vaak lang, Als er goeie wind is vertrekt het schip naar West-Afrika.

6 7. Slaven kopen Heel veel slaven werden gekocht in West-India. Een goeie slaaf moest tussen de 15 en 35 jaar zijn en moest een goed gebit hebben. Hij moest sterk zijn en lang. Ze betaalden met kaurischelpen ( witte schelpen ). Ze sproken met elkaar af hoeveel een schelp waard was. Ze kochten slaven, maar sommige waren al ziek of niet in goede staat om op het land te werken, de slaven in goede staat hielden ze en de zieke slaven verkochten ze aan andere landen. Die slaven werden teruggebracht naar het fort Elmina. 8. Excursie Zeeuwsmuseum We gingen naar het Zeeuws museum in Middelburg. Als eerst moesten we onze jas uit doen en naast de kapstok waren hele mooie beelden die je kon kopen. Toen liepen we een hele grote en lange trap op toen kwamen we aan bij een hele (mooie) grote kamer daar waren hele grote tapijten die geschilderd waren in de15 eeuw zijn geschilderd. Als je die aanraakte ging het alarm af en daar werd je heel rustig want je kon daar op een soort banken liggen. Het was echt een hele mooie kamer. Toen liepen we verder en verder en toen kwamen we bij een andere kamer uit daar was van alles en nog wat te zien bijv. kleding uit de 15 eeuw en dierenhuiden. We mochten een hermelijn vasthouden en dat was best wel vies. Daarna gingen we naar een kamer die was ook heel bijzonder dat was een kamer met allemaal kettingen en kogels en zwaarden en bloedkoralen kettingen daarna gingen we naar een kamer met allemaal kettingen en helmen uit die tijd. En last best gingen we naar de zolder de hoogste kamer van het hele museum er het leek op een omgekanteld schip en er waren hele kleine kamers met wel zo n 80 dingen er was zelfs een mummie en een politiepak en zwaarden en ach laat maar doen als je het allemaal eens zelf wild bezoeken kinderen tot 18 jaar zijn gratis! Maar volwassenen kosten wel geld. Ik heb nu nog maar een klein beetje verteld over het Zeeuws museum want er is nog veel meer te zien je kan je wel een hele dag vermaken in het museum.

7 9. Overtocht naar Amerika De slavenschepen varen van West-Afrika naar Amerika. Bijna alle schepen gingen naar West-Indië (Zuid-Afrika). Maar er waren ook slavenschepen die naar Noord-Amerika gingen. Als slaaf op een slavenschip was het leven niet goed. De mannen worden gescheiden met de vrouwen. Ze lagen op een dek wat minimaal een meter van het plafond vandaan was. De kapitein wilde dat de slaven levend van boord kwamen. Daarom had hij goed voedsel en speciale medicijnen aan boord voor de slaven. Maar er braken soms verschrikkelijke ziektes uit zoals: Malaria en scheurbuik. De slaven die dat hadden werden van boord gegooid om de hygiëne op het dek te houden. De slaaf kan ook dood gaan aan mishandelingen, daarom deden de slavenhandelaars dit niet. Al deze redens deden ze voor de winst: hoe meer slaven hoe meer geld. Nu denk je dat het slavenleven gewoon normaal is. Maar er zijn een aantal redens waarom het leven op het slavenschip niet goed is: - Je kon je amper bewegen door de kettingen - Het was er verschrikkelijk vies - Je kreeg 1 bord en daar at je met z n allen van Ze worden wel 1 keer per dag gelucht om de spieren warm te houden (dit deden ze ook weer voor de winst). Op een slavenschip sterft 1 op de 10 slaven. Sommigen plegen ook zelfmoord. Na ongeveer 2 maanden komt het slavenschip eindelijk aan in Indië 10. Slavenmarkt De Afrikanen die werden gekocht kwamen terecht in Curaçao. En daar werd een grote slavenmarkt gehouden om slaven te kopen en werden verdeelt over Middenen Zuid-Amerika. In West-Indië werden de slaven door een arts gecontroleerd, of ze een goed gebit hadden. Als de slaven sterk waren, lang genoeg en geen ziektes hadden, want anders kon een slaaf al die anderen slaven ziek maken. Maar voordat een slaaf kon worden verkocht, werd die gewassen en kregen e ook heel veel eten. Maar bij de markt werden de kinderen uit zijn ouders gescheiden uit hun familie en meestal werden ze ook aan iemand anders verkocht.

8 11. Thuiskomst Na de lange reis vanuit West Indië komt het schip met retourlading weer terug in zeeland. Ze hadden de helft van de lading gelost in Zeeland dat is best wel veel. Ook kwamen 8 van de 10 slavenschepen uit zeeland dus 80%. In zeeland hadden ze heel veel slavenschepen gebouwd soms vertrokken er wel 1000 slavenschepen uit zeeland. Ongeveer 7 van de 10 slavenschepen vaart weg uit de haven van de boulevard. En de rest van die slavenschepen varen weg uit de Westerschelde en de Oosterschelde. En sommige komen ook nog uit andere delen uit Nederlands zoals uit de rijn en de maas en de schelde enz. en daar komen ze meestal ook aan als ze niet zinken of aangevallen worden door andere slavenschepen dat gebeurde ook soms en dan moesten de slaven ook nog gaan vechten met die andere slaven ( de vijanden). toen konen de slaven het al misschien niet overleven. Toen gingen de slaven al dood voordat ze weer thuiskomst waren (ook niet echt leuk). Want zo n rei duurde ook nog eens heel lang. Dan waren ze er bijna dan gaan ze net dood ook niet echt leuk. Toen ze terug gingen moesten alle slaven ook heel hard werken nou nu weet je een paar dingetjes over Thuiskomst. 12. Handelsgoederen Tijdens de driehoeksreizen van de West Indische compagnie en de MCC worden handelsgoederen vervoerd. Met goederen uit Europa koopt men in Afrika slaven. Slaven worden als tussenlading getransporteerd van Afrika naar Amerika. In Amerika worden slaven verkocht om te werken op plantages. Het eerste deel van de driehoeksreizen naar Afrika word ruillading genoemd. De ruillading is de lading handelsgoederen die mee gaat aan boord om in West- Afrika slaven te kopen. Ze namen heel veel slaven mee. Op 1 zo n schip konden wel zo n 300 slaven aan boort! Veel hé? 10% van de slaven overleefde de reis niet. Want zo n reis duurde wel 6 tot 7 maanden! En als het weer niet meezat duurde de reis wel zo n 9 tot 10 maanden. dan is het best wel logisch dat 10%van de slaven dood ging onderweg naar het land waar ze naar toe gingen. Ze kregen eten en drinken op een bord. Sommige slaven waren ziek omdat ze het eten maar op 1 bord moesten delen en ze wasten dat bord ook nog niet af. Sommige mensen hadden een hele erge ziekte zoals de pest, pokken, malaria enz. Op zo n boot waren dus echt heel veel slaven. En als de slaaf dood ging gooide ze de slaaf gewoon over boort en dat was een lekker hapje voor de haaien. Als de slaven eindelijk bij Amerika zijn gaat het slaven schip terug met de retourlading (suiker, koffie, cacao en tabak). Ze noteerde de handelsgoederen op een papier:

9 Zeeland wil Suriname als kolonie hebben en wil het veroveren. Dit lukt niet Het fort Elmina word verovert van de Portugezen. Met dit fort werden slaven opgesloten en gehandeld Tijdlijn De WIC word opgericht, deze compagnie handelde met slaven De slavenhandelaars geven de doodstraf aan weggelopen slaven Nederland schaft de HANDEL in slaven af De weggelopen slaven en slavenhandelaars hebben vrede. In Amsterdam wordt er een slavenmonument neergezet Nederland schaft de slavernij helemaal af.

10 14. Slavenarbeid Nederland bouwde in de 17de eeuw een paar plantagehouders in Zuid-Amerika. Deze plantagehouders werkten samen. Ze verbouwden suiker, cacao, tabak en zout. Ze ging de zee zeven en wat daar uit kwam was zout. De plantagehouders wilden dat de indianen bij hem kwam werken. Er waren verschillende slaven: huisslaven, veldslaven, fabrieksslaven en foetoeboys (de leider van een groepje slaven). Als de slaven iets verkeerds deden moesten ze opgehangen worden bij andere slaven: lijfstraf. Het leven was er verschrikkelijk en daarom waren er slaven die het oerwoud in vluchten. Als ze terug gevonden werden gingen ze dood. Maar sommige slaven waren helemaal weggelopen en stichten een groep: Marrons. In de loop van jaren gingen ze de plantage aanvallen en bevrijden meer slaven. 15. Einde van de slavernij Niet iedereen vond dat de slavernij afgeschaft moest worden. Verschillende dominees geven hun mening op die vraag. In de 18e eeuw groeit het verzet tegen de slavernij erg bij de andere landen van Europa. In 1814 verbiedt Nederland de slavenhandel, en in 1863 word het pas afgeschaft. De meeste Hollanders hadden er veel moeite mee om de slavernij af te schaffen omdat we veel geld konden verdienen met slavenhandel en slavernij. Maar uit eindelijk werd het toch afgeschaft. In Groot-Brittannië groeit het verzet tegen de slavernij ook erg in de 18e eeuw, zelf zo sterk dat het effect bij afschaffers in 1807voor alle Britse bewoners te verbieden. Groot-Brittannië is het 1e land waar de slavernij is afgeschaft.

11 16. Kleurplaat

12 17. Tastbare herinneringen Heel lang geleden zijn is de slavenhandel en de slavernij afgeschaft, er zijn nu nog een heleboel herinneringen die mensen er aan doen denken. Een paar gebouwen van die tijd van slavenhandel en slavernij staan er nog steeds. In Middelburg staat nog een voormalige Commerciehuis op de Balans. Er zijn nu nog kleine souvenirs uit die tijd zoals: kralen en kaurischelpen, daardoor zijn er tastbare herinneringen van de slavernij. Veel Hollanders en ook Zeeuwen hebben een goeie band met de tijd van de slavernij. De mensen die nu worden geboren in de 17e, 18e en 19e eeuw van Afrika naar West-Indië zijn gevaren. Later zijn zij van andere koloniën gekomen naar ons land. In juli 2005 staat het Zeeuws Slavernijstandbeeld op de Balans in Middelburg, in 2002 werd het slavernijstandbeeld in Amsterdam geopend, die standbeelden worden speciaal gemaakt voor de herinneringen van de slavernij een beetje levend te houden. Het zijn erg tastbare herinneringen, mensen werden gewoon gedwongen om te gaan werken en als ze niet wilden kregen ze een erge straf zoals: 30 zweepslagen, over boort in de zee worden gegooid worden of vaak ook worden opgehangen , belangrijke jaren In 2013 was het 150 jaar geleden dat de slavenhandel volledig werd afgeschaft. In 2014 is het 200 jaar gelden dat het handelen in slaven afgeschaft is. Er is daar voor in 2012 een Zomercircus ingericht. Daar zijn allemaal activiteiten te doen. De studenten hebben dat opgericht. Oook krijg je daar bonnen voor musea s, tentoonstellingen en rondleidingen. Ik hoop dat jullie daar naar toe gaan.

13 19. Verhaal door de ogen van een slaaf Aalkif woont in een dorp in Afrika in het dorpje Benoni. Hij woont in een klein hutje met zijn familie en heeft het daar goed. Aalkif en zijn familie krijgen honger Aalkif gaat jagen. Hij wilt een lekker haasje vangen na zijn jacht geeft hij de haas aan zijn vrouw die gaat hem marineren en Aalkif gaat even slapen even later wordt hij wakker, hij denkt dat hij nu lekker kan dineren met zijn familie maar hij opent zijn ogen en ineens zit hij op een schip. Wat is dit voor schip? Een slavenschip? Hij staat op en kijkt eens rond maar hij krijgt gelijk een trap tegen zijn rug waarbij hij gelijk neervalt hij wist het nu wel zeker hij en zijn familie zijn vanaf nu slaven. Toen was het avond ze gingen eten ze moesten met zijn allen van 1 bord eten! Toen alle slaven gingen slapen werden er ineens een heleboel slaven ziek. Dat kwam natuurlijk omdat ze met zijn allen van 1 bord hadden gegeten en Aalkif zijn familie waren opgehangen omdat ze probeerden te ontsnappen maar Aalkif was voor de rest van zijn leven slaaf. 20. Verhaal door de ogen van een slavenhandelaar Klaas is een slavenhandelaar hij woont in Vlissingen. Hij vaart van Vlissingen naar Afrika als hij in Afrika aankomt handelt hij slaven en ruilt spullen en daarna gaan ze weer terug naar Vlissingen. Hij verdient veel geld aan slavenhandels hij fokt de slaven op als ze niet werken ze slaan hem en soms hangen ze de slaven op aan de galg, als je maar 1 rotte kies had konden ze je niet gebruiken en dan zullen ze je doden.

14 21. Siegfried Steglich Siegfried Steglich kwam maandag bij ons in de klas. Als eerst vertelde hij over de driehoeksreizen dat er handelsgoederen uit Europa naar West-Afrika vertrokken om slaven te verkopen. En dan haalde een ander slavenschip weer andere slaven op. Daarna vertelde hij over monsterboekjes nu denk je misschien dat dat een boekje over monsters is of zo, maar het is een boekje voor de bemanningsleden van een slavenschip die overleden waren. Siegfried had wel zo n 10 boekjes mee. Er waren ook trouwboekjes de naam zegt het al. En je moest in een tasje voelen wat in het tasje zat en het was een Manila armband. Later vertelde hij iets over zijn achternaam zijn achternaam is steglich zijn naam komt eigenlijk uit Slovenië zijn ouders en voorouders kwamen ook uit Slovenië.

Schooljaar: 2013/2014. Groep: 7a. Makers: Jesse m, Lucas, Nikki, Näara, Nancy en Sem

Schooljaar: 2013/2014. Groep: 7a. Makers: Jesse m, Lucas, Nikki, Näara, Nancy en Sem De slavernij Schooljaar: 2013/2014 Groep: 7a Makers: Jesse m, Lucas, Nikki, Näara, Nancy en Sem Inhoud Inleiding... Nederland en Slavenhandel... Zeeland en Slavenhandel... slaven handel in cijfers... Driehoeks

Nadere informatie

zeeland en slavenhandel driehoeksreizen 2013-2014 overtocht naar Amerika.

zeeland en slavenhandel driehoeksreizen 2013-2014 overtocht naar Amerika. Alles over slavernij Hoofdredacteur: Milo Brasser Redacteuren: Jesse Bliek, Fenna de Meulmeester, Rowen Wiggelinkhuyzen, Fleur van Dalen en Babet de Voogd zeeland en slavenhandel De eerste bekende Zeeuwse

Nadere informatie

Redactieteam De Wissel. De slavernij. Milan, Demian, Esperanza en Robin. K l e i w e g 1 5-1 7, V l i s s i n g e n

Redactieteam De Wissel. De slavernij. Milan, Demian, Esperanza en Robin. K l e i w e g 1 5-1 7, V l i s s i n g e n Redactieteam De Wissel De slavernij Milan, Demian, Esperanza en Robin 2014 K l e i w e g 1 5-1 7, V l i s s i n g e n Inhoud Inhoud... 2 Inleiding... 4 Slavenhandel in cijfers... 5 Inleiding... 5 De eerste

Nadere informatie

Geschiedenis van Suriname : de slavenhandel

Geschiedenis van Suriname : de slavenhandel Geschiedenis van Suriname 1502-1808: de slavenhandel 1502: het begin van de Europese slavenhandel Na de ontdekking van Amerika werden er door de Spanjaarden en Portugezen al snel plantages aangelegd. Op

Nadere informatie

HANDEL LES 2. De Oostzeevaart of de Sontvaart. Aangenaam. De naam is Bicker, Jacob Bicker, directeur bij de Oostzeevaart.

HANDEL LES 2. De Oostzeevaart of de Sontvaart. Aangenaam. De naam is Bicker, Jacob Bicker, directeur bij de Oostzeevaart. Regenten en vorsten LES 2 HANDEL 1600 Aangenaam. De naam is Bicker, Jacob Bicker, directeur bij de Oostzeevaart. 1700 JE LEERT waarom de moederhandel zo belangrijk is; hoe de VOC werkt; hoe de WIC werkt.

Nadere informatie

een zee van tijd een zee van tijd Werkblad 17 Ω Over Indië en Suriname Ω Les 1: Van Batavia tot Jakarta Naam:

een zee van tijd een zee van tijd Werkblad 17 Ω Over Indië en Suriname Ω Les 1: Van Batavia tot Jakarta Naam: Werkblad 7 Ω Over Indië en Suriname Ω Les : Van Batavia tot Jakarta VOC Schepen van de VOC varen naar Indië om specerijen te halen. Specerijen zijn bijvoorbeeld peper, kruidnagel en nootmuskaat. De reis

Nadere informatie

Redactie team 2. Slavernij en slavenhandel. Gemaakt door: Lindsay, Merel, Jayne, Esmee, Klaudia, Daphne Groep 7a Redactieteam 2

Redactie team 2. Slavernij en slavenhandel. Gemaakt door: Lindsay, Merel, Jayne, Esmee, Klaudia, Daphne Groep 7a Redactieteam 2 Redactie team 2 Slavernij en slavenhandel Gemaakt door: Lindsay, Merel, Jayne, Esmee, Klaudia, Daphne Groep 7a Redactieteam 2 Nederland en slavenhandel Slavenhandel door de Nederlanders gebeurt vooral

Nadere informatie

Lees het verhaal over master Roelof en slaaf Tomboy (deel 1).

Lees het verhaal over master Roelof en slaaf Tomboy (deel 1). Lees het verhaal over master Roelof en slaaf Tomboy (deel 1). Kijk, een schip uit Amerika, Amerika is een nu een vrij land. Zie jij de blanke jongen? Hij heet Roelof. Roelof is de zoon van de gouverneur.

Nadere informatie

Geschiedenis groep 6 Junior Einstein

Geschiedenis groep 6 Junior Einstein De oude Grieken en Romeinen hadden ze al en later ook de Vikingen. Koloniën. Koopmannen voeren met hun schepen over zee om met andere landen handel te drijven. Langs de route richtten ze handelsposten

Nadere informatie

Driehoekshandel hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Driehoekshandel hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 22 July 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/61315 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

Driehoekshandel hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/61315

Driehoekshandel hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/61315 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 15 december 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/61315 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van

Nadere informatie

De leerkracht zorgt ervoor dat alle leerlingen een gatentekst en een ontdekkaart hebben.

De leerkracht zorgt ervoor dat alle leerlingen een gatentekst en een ontdekkaart hebben. Thema/ onderwerp: Ontdekkaart 1.1 Slavenkralen Korte samenvatting van de leeractiviteit: De leerlingen vullen de woorden op de goede plek in in de gatentekst. De leerlingen bevragen de kralen en maken

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Slavernij

Werkstuk Geschiedenis Slavernij Werkstuk Geschiedenis Slavernij Werkstuk door een scholier 2240 woorden 11 juni 2007 6,2 300 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Voorwoord In dit werkstuk wordt er verteld over slavernij. Dit is een schande

Nadere informatie

Wij slaven van Suriname

Wij slaven van Suriname Wij slaven van Suriname Anton de Kom in makkelijke taal Moeilijke woorden staan schuin en worden uitgelegd in de woordenlijst op pagina 91. Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen Inhoud Over dit boek...7

Nadere informatie

8.2 Fort Elmina. De leerkracht bespreekt de vragen met de leerlingen die op hun plaats zitten.

8.2 Fort Elmina. De leerkracht bespreekt de vragen met de leerlingen die op hun plaats zitten. Thema/ onderwerp: Werkblad 8.2 Fort Elmina Korte samenvatting van de leeractiviteit: De geschiedenis van Fort Elmina wordt verteld a.d.h.v. afbeeldingen en een videofragment. Hierna gaan de leerlingen

Nadere informatie

Lees het verhaal over Columbus de ontdekkingsreiziger (deel 1)

Lees het verhaal over Columbus de ontdekkingsreiziger (deel 1) Lees het verhaal over Columbus de ontdekkingsreiziger (deel 1) Dit is Columbus. Columbus ontdekte in 1492 Amerika. Hij was een ontdekkingsreiziger. Columbus was heel gemeen. Daar lees je straks meer over.

Nadere informatie

!"#$%&'&(%)*#+&,-#./##

!#$%&'&(%)*#+&,-#./## Brandaan samenvatting groep 6 Mijn Malmberg!"$%&'&(%)*+&,-./ :%$)-%330); (%)*+&0)&1$23.*%$!"$%&%'%"()%"$%%%*++%,$-%$%,./"$%%",)01%"2%./"3,)014/"$%.5./"$6785(%,$/8+/54%( 9%"(,*8'/"$%4/"$%.67.'/"/:;11%"1>>?.)%$%"*)($%4%.%+%,%.$"//,$%&%5(/$6

Nadere informatie

LESPAKKET DE VLIEGENDE HOLLANDER

LESPAKKET DE VLIEGENDE HOLLANDER @ LESPAKKET DE VLIEGENDE HOLLANDER ! inleiding Ik zal de Kaap ronden, Al moet ik blijven varen tot het einde der tijden! DE VLIEGENDE HOLLANDER Deze opdracht gaat over de legende van de Vliegende Hollander,

Nadere informatie

Het Rijksmuseum We gingen naar het rijksmuseum over de gouden eeuw. We vonden de nachtwacht heel erg mooi want hij is heel bijzonder omdat het van

Het Rijksmuseum We gingen naar het rijksmuseum over de gouden eeuw. We vonden de nachtwacht heel erg mooi want hij is heel bijzonder omdat het van Het Rijksmuseum We gingen naar het rijksmuseum over de gouden eeuw. We vonden de nachtwacht heel erg mooi want hij is heel bijzonder omdat het van donker naar licht is geverfd en dat vind ik heel speciaal

Nadere informatie

Batavia werf. We gingen naar Batavia werf.

Batavia werf. We gingen naar Batavia werf. Batavia werf We gingen naar Batavia werf. Met de klas. En we gingen ook met de auto. Ik zat met Yessir Thijs en Sebastiaan en de moeder van Sebastiaan.We hadden ook groepjes toen we in de Batavia werf

Nadere informatie

Wat denken de jongens? Trek een lijn naar het denk-wolkje. Het is niet eerlijk, ik ben arm en hij is rijk. Ik wil graag vrienden blijven

Wat denken de jongens? Trek een lijn naar het denk-wolkje. Het is niet eerlijk, ik ben arm en hij is rijk. Ik wil graag vrienden blijven Lees het verhaal Een onmogelijke vriendschap. Zie jij de blanke jongen? Hij heet Olivier. Olivier komt uit Nederland. Olivier woont op Sumatra. Zijn vader is de baas van een plantage. Olivier en zijn familie

Nadere informatie

Geschiedenis van Suriname : Suriname van Engelse naar Nederlandse landbouwkolonie

Geschiedenis van Suriname : Suriname van Engelse naar Nederlandse landbouwkolonie Geschiedenis van Suriname 1667-1683: Suriname van Engelse naar Nederlandse landbouwkolonie 581-1795: De Republiek In de 17e en 18e eeuw spraken we nog niet van één Nederland maar, van de Republiek der

Nadere informatie

De Evolutietheorie. Gemaakt door : Thomas Pereira Datum : 26-3-2010 School : Het Baken Klas : 7a

De Evolutietheorie. Gemaakt door : Thomas Pereira Datum : 26-3-2010 School : Het Baken Klas : 7a De Evolutietheorie Gemaakt door : Thomas Pereira Datum : 26-3-2010 School : Het Baken Klas : 7a 1 Inhoudsopgave 2. Inleiding... 3 3. Wat is Evolutie en wie is Darwin?... 4 3.1 Wat is Evolutie?... 4 3.2

Nadere informatie

7.1 Slavenhandel en abolitionisme.

7.1 Slavenhandel en abolitionisme. 7.1 Slavenhandel en abolitionisme. Hieronder treffen jullie een aantal bronnen aan die betrekking hebben op de kwestie van zwarte Piet. Lees en bekijk de bronnen goed en probeer een antwoord te geven op

Nadere informatie

Samenvatting Gouden Eeuw ABC

Samenvatting Gouden Eeuw ABC Samenvatting Gouden Eeuw ABC Week 1ABC: Gouden Eeuw algemeen Info: De Gouden Eeuw (1600-1700) De 17 e eeuw wordt de Gouden Eeuw genoemd, omdat er in Nederland veel geld werd verdiend. Vooral door de handel.

Nadere informatie

Kastelen in Nederland

Kastelen in Nederland Kastelen in Nederland J In ons land staan veel kastelen. Meer dan honderd. De meeste van die kastelen staan in het water. Bijvoorbeeld midden in een meer of een heel grote vijver. Als er geen water was,

Nadere informatie

Klas 2: Revoluties en Slavernij

Klas 2: Revoluties en Slavernij Auteurs Laatst gewijzigd Licentie Webadres Joyce Landman ; ; 09 September 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62754 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

Een week varen met de morgenster. Suzanne van Tilborg.

Een week varen met de morgenster. Suzanne van Tilborg. Een week varen met de morgenster. Suzanne van Tilborg. Ik begon deze week met het gevoel ik heb er zin in en ik zie wel wat we allemaal gaat gebeuren, ik laat het wel op me afkomen. Na de eerste dag voor

Nadere informatie

QUIZ. geschiedenis hoofdstuk 1

QUIZ. geschiedenis hoofdstuk 1 QUIZ vraag 1: Over welke eeuw gaat dit hoofdstuk? A. De 20 ste eeuw B. De 14 de eeuw C. De 16 de eeuw D. De 18 de eeuw vraag 2: Hoe wordt deze tijd ook wel genoemd? A. Tijd van de Azteken en de Maya s.

Nadere informatie

INHOUD. Hoofdstukken

INHOUD. Hoofdstukken INHOUD Hoofdstukken 1 Onzichtbaar... 2-3 2 Kinderen op slavenschepen... 4-5 3 Ontvoerd of geruild... 6-7 4 Opgroeien in slavernij... 8-9 5 Je werk, je waarde... 10-11 6 Te koop... 12-13 7 Verliefd... 14-15

Nadere informatie

Dagje naar zee. Yosei

Dagje naar zee. Yosei Zandvoort We gingen met school een schoolreisje doen. We gingen naar Zandvoort met de bus. Het was een uur rijden. Kwart over tien eindelijk we zijn er. Toen ging ik met mijn groepje opdrachten doen. Het

Nadere informatie

INLEIDING Het onderwerp van mijn werkstuk is slavernij, de slavenhandel in de 17e en 18e eeuw en de rol die Nederland daarin speelde.

INLEIDING Het onderwerp van mijn werkstuk is slavernij, de slavenhandel in de 17e en 18e eeuw en de rol die Nederland daarin speelde. Werkstuk door een scholier 2510 woorden 20 maart 2001 6,3 403 keer beoordeeld Vak Geschiedenis INLEIDING Het onderwerp van mijn werkstuk is slavernij, de slavenhandel in de 17e en 18e eeuw en de rol die

Nadere informatie

inhoud 1. Slavernij 2. Slavernij in de oudheid 3. Europa in de middeleeuwen 4. Afrikaanse slavenhandel 5. Nederland en slavernij

inhoud 1. Slavernij 2. Slavernij in de oudheid 3. Europa in de middeleeuwen 4. Afrikaanse slavenhandel 5. Nederland en slavernij Slavernij inhoud. Slavernij 3 2. Slavernij in de oudheid 4 3. Europa in de middeleeuwen 7 4. Afrikaanse slavenhandel 8 5. Nederland en slavernij 6. Moderne slavernij 3 7. Filmpjes 5 Pluskaarten 6 Bronnen

Nadere informatie

Dag 6 & 7: dag 6 zondag & dag 7 bezoek ver weg

Dag 6 & 7: dag 6 zondag & dag 7 bezoek ver weg Dag 6 & 7: dag 6 zondag & dag 7 bezoek ver weg Hallo beste medereisgenoten, We hebben gehoord dat jullie zaterdag een hele mooie dag gehad hebben met een mooie opbrengst. Daar zijn we blij mee. Voordat

Nadere informatie

Slavernij in Afrika, Europese Slavenhandelaren

Slavernij in Afrika, Europese Slavenhandelaren DEEL Slavernij in Afrika, Europese Slavenhandelaren MIDDELEN Strip Ontvoering (pagina -) Bijlage Overzichtskaarten (pagina 66-67) Tijdlijn (onderaan op pagina 68-79) Bronnen (pagina 68-7) Doelen Kennis:

Nadere informatie

Suriname in de kijker

Suriname in de kijker 44 2012 Suriname in de kijker Dit boekje brengt jullie naar een land, ver hier vandaan. Een vliegtuig doet er ongeveer 9 uur over om van Schiphol (in Nederland) naar de hoofdstad Paramaribo te vliegen.

Nadere informatie

De tijd die ik nooit meer

De tijd die ik nooit meer De tijd die ik nooit meer vergeet Jan Smit uit eigen pen deel 3 De Stiep Educatief De tijd die ik nooit meer vergeet De schrijver die blij is dat hij iets kan lezen en schrijven, vertelt over zijn jeugd.

Nadere informatie

Voorwoord. Over de slaventijd

Voorwoord. Over de slaventijd Voorwoord Over de slaventijd Dit is een verhaal uit de slaventijd. Die begon in de 16 de eeuw. Veel mensen zijn toen uit West-Afrika naar Amerika vervoerd, als slaaf. In de 17 de en 18 de eeuw werden steeds

Nadere informatie

Ontdek. ons zoute DNA. Zonder de scheepvaart geen Nederland. basisonderwijs 2015/2016

Ontdek. ons zoute DNA. Zonder de scheepvaart geen Nederland. basisonderwijs 2015/2016 Ontdek ons zoute DNA Zonder de scheepvaart geen Nederland basisonderwijs 2015/2016 Welkom in het scheepvaartmuseum amsterdam Ontdek Het leven aan boord van verschillende schepen, doe mee aan het havenspel

Nadere informatie

Bert staat op een ladder. En trekt aan de planten die groeien in de dakgoot. Hij verstopt de luidspreker en het stopcontact achter de planten.

Bert staat op een ladder. En trekt aan de planten die groeien in de dakgoot. Hij verstopt de luidspreker en het stopcontact achter de planten. Helaas Wanneer besloot Bert om Lizzy te vermoorden? Vreemd. Hij herinnert zich het niet precies. Het was in ieder geval toen Lizzy dat wijf leerde kennen. Dat idiote wijf met haar rare verhalen. Bert staat

Nadere informatie

Klas 2: Revoluties en Slavernij

Klas 2: Revoluties en Slavernij Auteurs Laatst gewijzigd Licentie Webadres Joyce Landman ; Hielke ter Veld; Jonne Lubbi; Joyce Landman 09 september 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/62754 Dit lesmateriaal

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info Kleuren Inleiding Hallo allemaal. Ik hou mijn spreekbeurt over kleuren omdat ik het een leuk en interessant onderwerp vind en ook omdat kinderen er niet zo snel op komen denk ik. Ik heb mijn spreekbeurt

Nadere informatie

7.1 Scheepsjournaals

7.1 Scheepsjournaals Thema/ onderwerp: Ontdekkaart 7.1 Scheepsjournaals Korte samenvatting van de leeractiviteit: De leerlingen vullen de woorden op de goede plek in in de gatentekst. De leerlingen bevragen het scheepsjournaal

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

De ondergang van de Spaanse Armada een spannend verhaal

De ondergang van de Spaanse Armada een spannend verhaal De ondergang van de Spaanse Armada een spannend verhaal Een volk in opstand, een boze koning, een dappere koningin, een onoverwinnelijke vloot en... een storm. Dit is het spannende verhaal van de Spaanse

Nadere informatie

VOC. Jantje Postma. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/38582

VOC. Jantje Postma. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/38582 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Jantje Postma 26 June 2012 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/38582 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

Verhalen uit het. Midden-Oosten. naverteld door Sandra van der Stege

Verhalen uit het. Midden-Oosten. naverteld door Sandra van der Stege Verhalen uit het Midden-Oosten naverteld door Sandra van der Stege Moeilijke woorden staan schuin. Ze worden uitgelegd in de woordenlijst op pagina 63. Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen Inhoud

Nadere informatie

Voorbereidende les bij de rondleiding Ik ruik, ik voel wat jij niet ziet Geschiedenis Werkblad voor leerlingen bij Gouden Eeuw (groep 7 en 8)

Voorbereidende les bij de rondleiding Ik ruik, ik voel wat jij niet ziet Geschiedenis Werkblad voor leerlingen bij Gouden Eeuw (groep 7 en 8) Voorbereidende les bij de rondleiding Ik ruik, ik voel wat jij niet ziet Geschiedenis Werkblad voor leerlingen bij Gouden Eeuw (groep 7 en 8) Werkblad 1 Oorlog en vrede Nederland was in de 17de eeuw vaak

Nadere informatie

: de komst van contractarbeiders

: de komst van contractarbeiders Geschiedenis van Suriname 1853-1939: de komst van contractarbeiders 1853-1890: de Chinezen als eerste contractarbeiders Vanaf 1853 werden de eerste Chinese contractarbeiders naar Suriname gebracht. In

Nadere informatie

De jongen weet dat hij niet in slaap moet vallen. Want dan zullen dieven zijn spullen stelen. Ook al is het nog zo weinig wat hij heeft.

De jongen weet dat hij niet in slaap moet vallen. Want dan zullen dieven zijn spullen stelen. Ook al is het nog zo weinig wat hij heeft. In Kanton, China Op de hoek van twee nauwe straatjes zit een jongen. Het is een scheepsjongen, dat zie je aan zijn kleren. Hij heeft een halflange broek aan, een wijde bloes en blote voeten. Hij leunt

Nadere informatie

Slavernijgeschiedenis Werkboek

Slavernijgeschiedenis Werkboek Slavernijgeschiedenis Werkboek Samenwerkingsverband Onderwijstijdverlenging van schoolbesturen PO en VO in Amsterdam Nieuw-West en Stadsdeel Nieuw-West Contactadres: Postbus 87591, 1080 JN Amsterdam T

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

Zuid-Afrika Jan van Riebeeck

Zuid-Afrika Jan van Riebeeck Zuid-Afrika Jan van Riebeeck 1.04.02 inv. nr. 1188 1.04.02 inv. nr. 1188 De reis naar Indië duurt zo n acht of negen maanden. Omdat het precies op de helft van de reis ligt is Kaap de Goede Hoop is de

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis VOC in de gouden eeuw

Werkstuk Geschiedenis VOC in de gouden eeuw Werkstuk Geschiedenis VOC in de gouden eeuw Werkstuk door een scholier 1373 woorden 1 december 2004 5,2 619 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Deelvraag 1: Wat is de geschiedenis van de VOC? De VOC (Verenigd

Nadere informatie

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Haring! Verse haring! Wie maakt me los! Ik heb verse haring! Ha... ja, nou heb ik jullie aandacht, hè? Sorry, ik ben uitverkocht. Vandaag geen haring

Nadere informatie

De ontelbaren is geschreven door Jos Verlooy en Nicole van Bael. Samen noemen ze zich Elvis Peeters.

De ontelbaren is geschreven door Jos Verlooy en Nicole van Bael. Samen noemen ze zich Elvis Peeters. Over dit boek De ontelbaren is geschreven door Jos Verlooy en Nicole van Bael. Samen noemen ze zich Elvis Peeters. Dit boek bestaat uit twee delen. Het eerste deel gaat over een man die vlucht naar Europa.

Nadere informatie

Praktische opdracht Geschiedenis Slavernij in Amerika

Praktische opdracht Geschiedenis Slavernij in Amerika Praktische opdracht Geschiedenis Slavernij in A Praktische-opdracht door een scholier 2983 woorden 5 mei 2007 5,8 172 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoudsopgave Inleiding Deelvraag 1: Wat is slavernij?

Nadere informatie

Geschiedenis tijdvak slavenarbeid op plantages

Geschiedenis tijdvak slavenarbeid op plantages Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 28 february 2019 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie https://maken.wikiwijs.nl/87958 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs

Nadere informatie

Tijd van monniken en ridders Vroege Middeleeuwen. Tijd van jagers en boeren Prehistorie. - 3000 v C 500-1000

Tijd van monniken en ridders Vroege Middeleeuwen. Tijd van jagers en boeren Prehistorie. - 3000 v C 500-1000 jagers en boeren Prehistorie - 3000 v C monniken en ridders Vroege Middeleeuwen 500-1000 Grieken en Romeinen Oudheid -3000 v C - 500 n C steden en staten - Hoge en Late Middeleeuwen 1000 1500 ontdekkers

Nadere informatie

UvA-DARE (Digital Academic Repository)

UvA-DARE (Digital Academic Repository) UvA-DARE (Digital Academic Repository) Het slavenschip Leusden: over de slaventochten en de ondergang van de Leusden, de leefomstandigheden aan boord van slavenschepen en het einde van het slavenhandelsmonopolie

Nadere informatie

8 6 Samenwerking in de wereld. Lees het verhaal Bijna de derde Wereldoorlog.

8 6 Samenwerking in de wereld. Lees het verhaal Bijna de derde Wereldoorlog. Lees het verhaal Bijna de derde Wereldoorlog. Dirk komt thuis. Dirk heeft gewonnen met voetballen. Hij is heel blij. Maar dan ziet hij zijn moeder. Zijn moeder kijkt niet blij. De moeder van Dirk denkt

Nadere informatie

Module 5 Geschiedenis en geografie

Module 5 Geschiedenis en geografie Module 5 Geschiedenis en geografie 5.1 De geschiedenis van Nederland Tekst 1: De gouden eeuw Handel In de zeventiende eeuw gingen Nederlanders steeds meer handelen. Nederland ligt aan zee en er zijn veel

Nadere informatie

NOORWEGEN. Vertrek: s ochtends moesten we gewoon naar school tot 12 uur. we werden 09-05-2012 13-05-2012

NOORWEGEN. Vertrek: s ochtends moesten we gewoon naar school tot 12 uur. we werden 09-05-2012 13-05-2012 NOORWEGEN 09-05-2012 13-05-2012 Vertrek: s ochtends moesten we gewoon naar school tot 12 uur. we werden door onze ouders naar Schiphol gebracht. Ik zat bij Ilonka in de auto. Op Schiphol gaf meester Hendrie

Nadere informatie

Begrippen. mammoet Een dier uit de prehistorie. Een mammoet leek op een grote harige olifant. jagers

Begrippen. mammoet Een dier uit de prehistorie. Een mammoet leek op een grote harige olifant. jagers ijstijd De tijd dat Nederland onder een laag ijs lag. mammoet Een dier uit de prehistorie. Een mammoet leek op een grote harige olifant. jagers Mensen die zochten naar dieren om ze te vangen en op te eten.

Nadere informatie

Verslag van het nationaal archief Den Haag

Verslag van het nationaal archief Den Haag Verslag van het nationaal archief Den Haag Verslaggevers: Nafthali en Rens Wij gaan maandag 12 juni naar het nationaal archief in Den Haag. we gaan op zoek naar het gezonken schip van de VOC. VOC betekent:

Nadere informatie

London. klas 2B kompas. Dagboek: Gemaakt door Stacey Wilbrink

London. klas 2B kompas. Dagboek: Gemaakt door Stacey Wilbrink London klas 2B kompas Dagboek: Gemaakt door Stacey Wilbrink Dag 1 Klas 2b van het kompas moesten allemaal verzamelen op het station Breda. Daar werden de kinderen uitgezwaaid door hun ouders. De kinderen

Nadere informatie

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon Op weg met Jezus eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 5 Bidden Eerste communieproject "Op weg met Jezus" hoofdstuk 5 blz. 1 Joris is vader aan het helpen in de tuin. Ze zijn

Nadere informatie

Geelzucht. Toen pakte een vrouw mijn arm. Ze nam me mee naar de binnenplaats van het huis. Naast de deur van de binnenplaats was een kraan.

Geelzucht. Toen pakte een vrouw mijn arm. Ze nam me mee naar de binnenplaats van het huis. Naast de deur van de binnenplaats was een kraan. Geelzucht Toen ik 15 was, kreeg ik geelzucht. De ziekte begon in de herfst en duurde tot het voorjaar. Ik voelde me eerst steeds ellendiger worden. Maar in januari ging het beter. Mijn moeder zette een

Nadere informatie

Niet in slaap vallen hoor!

Niet in slaap vallen hoor! Niet in slaap vallen hoor! Marcus 13: 33-37: Dierenversie Geïllustreerd door: 30 november 2014 Maria Koninginkerk Baarn 2 De oude leeuw heeft vakantieplannen. Dat vertelde hij vanmorgen aan alle dieren:

Nadere informatie

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij Rijk Phileas Fogg is een vreemde man. Hij is erg rijk. Maar niemand weet hoe hij aan zijn geld komt. Een baan heeft hij namelijk niet. Toch woont hij in een groot huis, midden in Londen. In zijn eentje.

Nadere informatie

Water Egypte. In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven.

Water Egypte. In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven. Water Egypte In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven. Ik ga naar een restaurant in Nederland. Daar bestel ik een glas water. De ober vraagt

Nadere informatie

Inhoud. Woord vooraf 9. 1. Ik haat de dood 11 Overdenking bij 1 Korintiërs 15: 1-7 42

Inhoud. Woord vooraf 9. 1. Ik haat de dood 11 Overdenking bij 1 Korintiërs 15: 1-7 42 Inhoud Woord vooraf 9 1. Ik haat de dood 11 Overdenking bij 1 Korintiërs 15: 1-7 42 2. Papa, ik ben bang dat jij ook dood gaat 44 Overdenking over 1 Korintiërs 15: 35-49 78 3. Ik ben mijzelf niet meer

Nadere informatie

Iedereen aan boord! Bontekoe Lesbrief deel 3. pagina 1. Bontekoe Lesbrief deel 3

Iedereen aan boord! Bontekoe Lesbrief deel 3. pagina 1. Bontekoe Lesbrief deel 3 Bontekoe Lesbrief deel 3 3 Afbeelding: De route die de VOC-schepen naar Azië namen. Iedereen aan boord! 1) Aanmonsteren Het leven aan boord van een VOC-schip was geen pretje. Maar in de tijd van de VOC

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info Suriname Voorwoord Ik houd mijn werkstuk over het land Suriname. Ik heb het onderwerp gekozen omdat mijn oom uit Suriname komt en ik het daarom ook een heel interessant land vind waar ik graag meer over

Nadere informatie

Iris marrink Klas 3A.

Iris marrink Klas 3A. Iris marrink Klas 3A. 1 Inhoud. 1- Voorpagina 2- Inhoud, inleiding & mijn mening 3- Dag 1 4- Dag 2 5- Dag 3 6- Dag 4 7- Dag 5 Inleiding. Ik kreeg als opdracht om een dagverslag te maken over Polen. 15

Nadere informatie

4.1 Leven van een slaaf

4.1 Leven van een slaaf Thema/ onderwerp: Verschillende soorten slaven 4.1 Leven van een slaaf Korte samenvatting van de leeractiviteit: De leerlingen maken kennis met de verschillende soorten slaven en kunnen een dag van één

Nadere informatie

Bevolkingsgroepen DOE KAART 1. Naam van het project. Als je voor deze opdracht kiest leer je meer over een bepaalde bevolkingsgroep.

Bevolkingsgroepen DOE KAART 1. Naam van het project. Als je voor deze opdracht kiest leer je meer over een bepaalde bevolkingsgroep. DOE KAART 1 Bevolkingsgroepen Als je voor deze opdracht kiest leer je meer over een bepaalde bevolkingsgroep. Zoek 6 verschillende bevolkingsgroepen op. Kies 1 bevolkingsgroep uit waar je meer over wilt

Nadere informatie

een zee van tijd een zee van tijd Werkblad 1 Ω Steden Ω Les 1: De middeleeuwse steden Naam:

een zee van tijd een zee van tijd Werkblad 1 Ω Steden Ω Les 1: De middeleeuwse steden Naam: Werkblad Ω Steden Ω Les : De middeleeuwse steden De middeleeuwse steden Aan het eind van de middeleeuwen is de adel de baas. De adel is rijk en heeft alle grond. De kasteelheer woont met zijn vrouw, kinderen

Nadere informatie

Ik ben maar een eenvoudige ezel, maar ik wil je graag een mooi verhaal vertellen

Ik ben maar een eenvoudige ezel, maar ik wil je graag een mooi verhaal vertellen De ezel van Bethlehem Naar een verhaal van Jacques Elan Bewerkt door Koos Stenger Ik ben maar een eenvoudige ezel, maar ik wil je graag een mooi verhaal vertellen over iets wat er met me gebeurd is. Het

Nadere informatie

Vraag 1c. In welke plaatsen waren VOC- vestigingen in Nederland?...

Vraag 1c. In welke plaatsen waren VOC- vestigingen in Nederland?... Naam: DE VERENIGDE OOSTINDISCHE COMPAGNIE (VOC) In 2002 was het 400 jaar geleden dat de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) werd opgericht. Dit werd in binnen- en buitenland op diverse manieren herdacht.

Nadere informatie

De Ontdekkingsreiziger III

De Ontdekkingsreiziger III De Ontdekkingsreiziger I De Slaaf De Ontdekkingsreiziger II De Ontdekkingsreiziger III De Uitkijk De Cartograaf De Scheepsbouwer De Scheepskok De Matroos De Geestelijke De Koopvaarder De Scheepsdokter

Nadere informatie

Inhoud. Het leven van Escher. Weiland wordt vogel. Kringloop metamorfose. De wereld op z n kop.

Inhoud. Het leven van Escher. Weiland wordt vogel. Kringloop metamorfose. De wereld op z n kop. Inhoud. Blz. 1. Blz. 2. Blz. 3. Blz. 4. Blz. 5. Blz. 6. Blz. 7. Blz. 8. Blz. 9. Blz. 10. Blz. 11. Kaft Inhoud Het leven van Escher. Moeilijke jaren. Weiland wordt vogel. Kringloop metamorfose. De wereld

Nadere informatie

Neus correctie 2012. Aanleiding. Intake gesprek. Stap 1: Wat gaan we doen

Neus correctie 2012. Aanleiding. Intake gesprek. Stap 1: Wat gaan we doen Neus correctie 2012 Aanleiding Al een tijdje heb ik last van mijn neus. Als kind van een jaar of 5 kreeg ik een schep tegen mijn neus, wat er waarschijnlijk voor heeft gezorgd dat mijn neus brak. Als kind

Nadere informatie

Naam: DE GOUDEN EEUW en Rembrandt

Naam: DE GOUDEN EEUW en Rembrandt Naam: DE GOUDEN EEUW en Rembrandt De Gouden Eeuw duurde niet precies honderd jaar. Hij begon aan het eind van de 16de eeuw, beleefde zijn hoogtepunt rond 1675 en was in de 18de eeuw voorbij. De Gouden

Nadere informatie

Ik vind zelf dat ik best veel geleerd heb vooral over het touwwerk, had de week alleen iets anders willen beginnen.

Ik vind zelf dat ik best veel geleerd heb vooral over het touwwerk, had de week alleen iets anders willen beginnen. De week op de morgenster, Maurits cleijne. Ik begon de week met een heel goed gevoel over deze tocht naar engeland, had er zeer veel zin in, en ging er voor. Toen ik de eerste dag op de morgenster kwam

Nadere informatie

sarie, mijn vriend kaspar en ik

sarie, mijn vriend kaspar en ik sarie, mijn vriend kaspar en ik Leen Verheyen sarie, mijn vriend kaspar en ik is een theatertekst voor kinderen vanaf 4 jaar en ging in première op 12 september 2009 bij HETPALEIS in Antwerpen 1 ik: het

Nadere informatie

Hieronder volgt een chronologisch overzicht van de ontwikkelingen van de handelsstromen. Verder in dit werkstuk

Hieronder volgt een chronologisch overzicht van de ontwikkelingen van de handelsstromen. Verder in dit werkstuk Werkstuk door een scholier 1433 woorden 1 november 2017 7 6 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Inhoudsopgave 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Inleiding; Wat zijn handelsstromen? Wat zijn kolonies? Chronologisch

Nadere informatie

Hallo allemaal, Wij, de kinderen van groep 4 hebben voor jullie de Kidsflits gemaakt. Wij. wensen jullie veel leesplezier!

Hallo allemaal, Wij, de kinderen van groep 4 hebben voor jullie de Kidsflits gemaakt. Wij. wensen jullie veel leesplezier! Schooljaar 2015-2016 Nr 3 22 januari 2016 Hallo allemaal, Wij, de kinderen van groep 4 hebben voor jullie de Kidsflits gemaakt. Wij Weetjes uit groep 4 wensen jullie veel leesplezier! Groetjes groep 4

Nadere informatie

DE ZENDINGSREIZEN VAN PAULUS

DE ZENDINGSREIZEN VAN PAULUS Bijbel voor Kinderen presenteert DE ZENDINGSREIZEN VAN PAULUS Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Janie Forest Aangepast door: Ruth Klassen Vertaald door: Importantia Publishing Geproduceerd

Nadere informatie

Waarom is deze avond

Waarom is deze avond Waarom is deze avond Het doel Kinderen, vanavond ga ik jullie een verhaal vertellen wat mij lang geleden eens overkomen is. Of het iets goeds was, dat mij was overkomen? Ja het was iets goeds. Hoewel,

Nadere informatie

Voorwoord. Rome en de Romeinen

Voorwoord. Rome en de Romeinen Voorwoord Rome en de Romeinen Dit verhaal speelt in Rome, ongeveer 2000 jaar geleden. Rome was toen een rijke stad, met prachtige gebouwen. Zoals paleizen voor de keizers, voor de Senaat en voor de grote

Nadere informatie

Een van de agenten komt naar hem toe. Nou, het is me het dagje wel, zegt hij. Nu zijn er toch rellen in de stad.

Een van de agenten komt naar hem toe. Nou, het is me het dagje wel, zegt hij. Nu zijn er toch rellen in de stad. Een dode De voetbalwedstrijd is afgelopen. Het stadion is bijna leeg. Het is koud, de zon schijnt bleek. Munck staat op de tribune van vak H en staart naar de dode man op de bank. Wat vreselijk, denkt

Nadere informatie

Naam: Waar woon jij? Vraag 1b. Waarom wonen veel mensen in Kenia in een hut? Vraag 1a. In wat voor soort huis woon jij?

Naam: Waar woon jij? Vraag 1b. Waarom wonen veel mensen in Kenia in een hut? Vraag 1a. In wat voor soort huis woon jij? Naam: Waar woon jij? Wonen over de hele wereld Heb jij wel eens in een tent gewoond? Waarschijnlijk niet. In de vakantie is het leuk. Maar voor altijd? Toch zijn er mensen op de wereld die altijd in een

Nadere informatie

migratie en de multiculturele samenleving: SLAVERNIJ M4 aardrijkskunde

migratie en de multiculturele samenleving: SLAVERNIJ M4 aardrijkskunde migratie en de multiculturele samenleving: SLAVERNIJ M4 aardrijkskunde Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Wat is slavernij? blz 3 Hoofdstuk 2 Waar kwam slavernij voor? blz 4 2.1 Grieken en Romeinen blz 4 2.2 Israël

Nadere informatie

Rijksuniversiteit Groningen Nameting kennis en argumentatie

Rijksuniversiteit Groningen Nameting kennis en argumentatie Rijksuniversiteit Groningen Nameting kennis en argumentatie Instructie onderdeel kennis: Hieronder staan 22 vragen over tijdvak 6 en 7. Probeer de vragen zo goed mogelijk te beantwoorden. Omcirkel met

Nadere informatie

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Een land waar mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Lilian (48) vraagt haar zoontje om even een handje te komen geven. Dat doet hij en dan gaat hij weer lekker verder spelen. Wij nemen plaats aan

Nadere informatie

Lei en griffel: Kinderen schreven met een griffel op een lei. Soms leerden ze lezen met een ABC-boekje.

Lei en griffel: Kinderen schreven met een griffel op een lei. Soms leerden ze lezen met een ABC-boekje. Onderwijs Schooltje Lhee in het Openluchtmuseum Het schoolgebouwtje dat in het Openluchtmuseum staat, is een dorpsschooltje uit Lhee (Drenthe). De inwoners van Lhee hadden die speciaal gebouwd in de 18e

Nadere informatie

Sindbad. De Vier Windstreken

Sindbad. De Vier Windstreken Nieuwsgierig naar de wereld achter de horizon, vertrekt Sindbad op een schip naar Oost-Indië. Hij bevaart alle zeeën en oceanen waar de zon op schijnt en beleeft de meest fantastische avonturen. Hongerige

Nadere informatie

Jezus kreeg de straf voor onze zonden, wij ontvangen vergeving en vrede. Jesaja 53:4-6 en 1 Petrus 2:24

Jezus kreeg de straf voor onze zonden, wij ontvangen vergeving en vrede. Jesaja 53:4-6 en 1 Petrus 2:24 Jezus kreeg de straf voor onze zonden, wij ontvangen vergeving en vrede. Jesaja 53:4-6 en 1 Petrus 2:24 Als je iets verkeerd doet, verdien je straf. Ja toch? Dat is eerlijk. Er is niemand die nooit iets

Nadere informatie