Schooljaar: 2013/2014. Groep: 7a. Makers: Jesse m, Lucas, Nikki, Näara, Nancy en Sem

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Schooljaar: 2013/2014. Groep: 7a. Makers: Jesse m, Lucas, Nikki, Näara, Nancy en Sem"

Transcriptie

1 De slavernij Schooljaar: 2013/2014 Groep: 7a Makers: Jesse m, Lucas, Nikki, Näara, Nancy en Sem

2 Inhoud Inleiding... Nederland en Slavenhandel... Zeeland en Slavenhandel... slaven handel in cijfers... Driehoeks reizen... vertrek naar West-Afrika... Slaven kopen... Overtocht naar Amerika... Slavenmarkt... Thuiskomst van de slavernij... verkoop en veiling... Handelsgoederen... Slavenarbeid... Op de plantages... Soorten slaven... Einde van de slavernij... Tastbare herinneringen belangrijke jaren... Rondleiding door Middelburg... Excursie Zeeuws museum.... Siegfried komt op school vertellen over het project.... Einde...

3 Inleiding Beste lezer, Dit boekje staat geheel in het thema van: Het Zeeuwse Slavernij verleden. Hopelijk kunt u veel informatie uit dit boekje halen over de zwarte plek in onze geschiedenis. Veel lees plezier!!!

4 Nederland en Slavenhandel Slavenhandel is handel met slaven, vooral de West-Indische Compagnie (WIC) handelde met slaven. Bij de WIC werd er al gehandeld met slaven rond de 17e eeuw. Ze werden met slavenschepen weggevoerd. De Nederlanders gingen slaven handelen omdat ze ontdekt hadden dat er veel mee verdiend kon worden, ze verdiende vooral goud en ivoor met de handel. De WIC werd opgericht in Er zijn nog veel gebouwen overgebleven van de WIC in: Amsterdam, Middelburg, Rotterdam, Hoorn en Groningen. die gebouwen zijn gekocht van het geld dat verdiend is met de slaven handel. Die gebouwen zijn veel waard, vooral omdat ze oud en beroemd zijn, hoe ouder, hoe meer waard! Nu worden ze vaak nog wel gebruikt voor andere dingen. Ook verdiende de WIC geld met: goederenhandel bijvoorbeeld met buskruit, wapens, alcohol, goud staven, en zilver staven. En schepen veroveren, meestal gebruiken ze het schip dan om oorlog te voeren, soms verkochten ze zo'n schip om geld te verdienen. Nederland was goed in oorlog voeren en veroveren, dat komt door het geld dat ze hebben door de slavenhandel. Want ook daar waren de Nederlanders goed in, door al dat positieve, ging het goed met Nederland in de 17e eeuw. Zeeland en Slavenhandel De eerste bekende slavenhandel was in Bij een slavenhandel handelen ze met slaven. Niet met blanke mensen maar met donkere mensen. Ze reisden met de West Indische Compagnie (WIC). De mensen die stiekem gingen handelen noemde ze vaak, lorrendraaiers. De WIC wilde ze graag weg hebben, maar dat lukte niet. In 1730 kan de WIC geen handel meer drijven langs de Atlantische Oceaan met slaven. Kooplieden uit Vlissingen gingen toen handelen met slaven. Ze gingen alleen of met een groepje. slaven handel in cijfers In de periode van slavenhandel zijn er 11 tot 12,5 miljoen Afrikanen met schepen naar anderen landen gebracht en daar als slaaf verkocht. Hiervan werden er gekocht door Nederlanders. Het blijkt dat de Zeeuwse schepen wel slaven van west Afrika naar Amerika vervoerden. Dat is meer dan de helft van alle slaven die door Nederlanden zijn getransporteerd. Getransporteerd betekent:( iets vervoeren). Het Zeeuwse aandeel in procenten is in totaal van de slaven handel 2,5%. Tussen 1519 en 1867 vinden wereldwijd naar schatting slaventransporten plaats. Deze rijzen stierven ongeveer Afrikanen Afrikaanse mensen komen na deze lange rijs veilig in Amerika aan. Driehoeks reizen Driehoeksreizen zijn reizen in de vorm van een driehoek, omdat: ze eerst gingen handelen op een bepaalde plek. als het schip dan nog niet vol zit met goederen gingen ze door naar een andere plek, als je dat tekent op een kaart dan krijg je de vorm van een driehoek. De schepen van de West-Indische Compagnie (WIC) en de Middelburgsche Commercie Compagnie (MCC) maakte de meeste driehoeksreizen, omdat hun grote schepen hadden. Als ze zo'n schip een driehoeksreizen ging maken gingen ze eerst naar Afrika om slaven te handelen

5 met bijvoorbeeld wapens en buskruit. Dan maakte ze een reis van zo'n 3 maanden dan kwamen ze aan in Amerika daar verkochten ze de slaven weer in een veilinghuis klein dorpje midden in het woud. De slavenhandel is in 1863 afgeschaft. nu is het in Nederland verboden om een slaaf in huis te hebben. Soms worden er nog wel eens slaven gesmokkeld naar andere landen. vertrek naar West-Afrika De W.I.C had veel schepen. Er lagen veel schepen in de Middelburgse haven ze handelden in slaven. Maar je had ook de V.O.C en die handelden met spullen ze gingen bijvoorbeeld met goud weg en kochten zout en anderen spullen. er werden schepen gekocht en verhuurd om naar west Afrika daar kochten ze slaven met die slaven gingen ze naar Amerika daar verkochten ze de slaven en kochten bijvoorbeeld weer hout en zo werd Nederland steeds rijker en rijker ze konden slaven aan het werk zetten op een plantage en konden het verkopen en zo geld verdienen. Overtocht naar Amerika Slavenschepen varen vanuit West-Afrika naar Amerika. Het gaat er niet echt goed aan toe op zo'n schip. Ziektes heersen over heel het schip. De meeste schepen voerden in de richting van West-Indië. Ook werden er slaven naar Noord-Amerika gebracht. Aan boord van het slavenschip werden de slaven vastgebonden met grote kettingen aan ijzeren ringen. Het deed vreselijk veel pijn. Mannen en vrouwen werden gescheiden. De reis duurde zo'n drie maanden. Slaven kopen Vroeger verkochten de Nederlanders slaven op de markt. En meestal kochten rijke mensen slaven. Ze gebruikte de slaven voor huishoudelijke klusjes of voor op het land. ze betaalde de mensen die de slaven haalde met kaurischelpen. Dat is een schelp die je alleen in Indië kan vinden. De slaven werden heel hard gestraft als ze iets fout deden. De straf was soms veertig zweepslagen. De slaven vluchten ook wel eens soms werden ze teruggevonden en soms ook niet. Als ze niet werden gevonden maakten ze vaak zelf een Slavenmarkt Op de slavenmarkt word er gehandeld met slaven. De mensen die slaven willen kopen betaalde nog niet met munten, maar met kaurischelpen. De mensen die slaven willen kopen letten goed op: het gebit van de slaaf, en andere verzorging. de mensen die slaven kopen heten: medicus. Als ze betaald hadden voor de slaaf, bijvoorbeeld van de WIC, kregen ze een brandmerk met het logo van WIC erop,

6 zodat ze niet konden ontsnappen. De slaven werden meestal gebruikt voor plantages en het dek schrobben. dat was geen leuk karweitje! En als je niet goed je best deed werd je gewoon over boord gegooid, en ze werden ook vastgebonden met kettingen. Af en toe werden ze los gemaakt en mochten ze even bewegen, maar dat gebeurden niet vaak. Altijd, toen ze vastzaten wouden ze maar een ding: bewegen! Maar als ze de kans kregen konden ze het geen eens, omdat ze zolang stil hadden gezeten. zoals suiker, cacao, koffiebonen, indigo, tabak en huiden. De slaven die ze kochten, kochten ze met Kaurischelpen of ze handelden met wapens buskruit en andere dingen die de zwarte mensen mooi of handig vonden. De spullen die de Hollanders meenamen verkochten ze in Nederland voor een vermogen van geld. Heel populair bij de Hollanders was suiker. Bijna op alles wat ze aten namen ze wel een schepje suiker. Als ze eenmaal suiker hadden geproefd wouden ze alleen maar meer. Slavenarbeid Thuiskomst van de slavernij Na een lange reis naar West-Indië komt het schip weer terug in Zeeland. Met roeisloepen en paarden trekken de mensen het schip naar de Middelburgse haven. de rest van de spullen wordt gelost met een grote kraan. verkoop en veiling voordat de spullen worden opgeslagen in pakhuizen word het gewogen. Daarna kunnen de prijzen voor de suiker, koffie, cacao, tabak bepaald worden. Op de veiling krijgt de hoogste bieder het. Een groot deel van de spullen werd vervoerd naar Amsterdam om daar op een veiling verkocht te worden. Handelsgoederen Slavenschepen voerden tijdens de driehoek reizen naar Afrika om slaven te kopen die slaven verkochten ze weer in Zuid- Amerika. Vanuit daar namen ze spullen mee Slaven worden uit Afrika vervoerd naar Amerika om te werken. Veel slaven worden na komst in Amerika (West-Indië) verkocht aan eigenaren van plantages. Op de plantages Op de plantages moesten slaven hard werken. Van het suikerriet kregen ze ook sneden en wonden dat was heel erg pijnlijk. Ook was er een suikerriet machine en daar konden ze soms in komen dan rukte de machine bijvoorbeeld een arm af. Sommige slaven vluchtte van de plantages het woud in daar maakten ze groepen met de gevluchte en begonnen ze een nieuw leven. Soorten slaven Er zijn veel soorten slaven zoals: Huisslaven: Die werkten voor hun meester. Veldslaven: Die deden het harde werk op de plantages. Fabrieksslaven: Die slaven deden het werk in bijvoorbeeld een suikerfabriek. Foetoeboys: Bleven altijd in de buurt van hun meester.

7 Einde van de slavernij Eindelijk is het voorbij geen zweepslagen meer en geen pijn. In 1814 werd het eindelijk afgeschaft. Maar toch is dat niet zo. In werkelijkheid is het pas echt in 1863 echt afgeschaft. In Hier zie je een lijst met alle afschaffingen in landen. Denemarken-1803 Frankrijk Brazilië Engeland Nederland Verenigde Staten Portugal Spanje De Nederlandse afschaffing van de slavernij op 1 juli 1863 wordt Keti Koti genoemd. Het staat voor: verbreken van de ketenen deze dag word nog steeds gevierd op 10 oktober. In Middelburg staan nog veel gebouwen en standbeelden die ons doen denken aan de slavenhandel. Zoals het commerciehuis in Middelburg. Er staan nog meer huizen in Middelburg die ook zijn betaald met het geld wat verdiend is met de slavenhandel. Veel mensen hebben slechte herinneringen over gehouden aan de slavernij. Gelukkig is het nu voorouders vandaan zijn gekomen. Als je dat opstuurt kunnen ze dat zien het kost alleen wel wat geld. allemaal voor bij. Tegenwoordig kan je met je speeksel er ook achter komen waar je belangrijke jaren In Zeeland in 2013 word aandacht besteed aan de afschaffing van de slavernij, 150 jaar geleden in In 2014 word herdenkt over de afschaffing van de slavernij van 200 jaar geleden en in 1814 was de slavernij afgeschaft. In de 18de eeuw heeft de MCC ( Middelburgsche Commercie Compagnie) de nationale herdenking van de afschaffing zal in 2013 plaats vinden. de nationale herdenking zal in 2014 plaats vinden in Zeeland. Tastbare herinneringen

8 Rondleiding door Middelburg We zijn naar het Zeeuws Archief geweest en Anneke gaf ons een rondleiding. We keken een filmpje en kregen veel informatie. We zagen brieven van vroeger die echt geschreven zijn door de kapitein van een oude slavenboot. Toen gingen we met Siegfried Steglich naar buiten. Hij gaf ons informatie over een monument. Dat monument had 2 kleuren wit en zwart. Wit staat voor de blanke mensen in die tijd en zwart voor de zwarte mensen ook wel gezegd de slaven. We gingen ook naar een pakhuis tegenover het monument. Hij gaf ons daarover niet zo veel informatie. Toen kwam Cor de Lange ons halen voor de grote rondleiding door heel Middelburg. We kwamen langs veel kanalen en rivieren. Toen we langs kanaal Balkengat kwamen bouwden ze vroeger oude zeilschepen die ze gebruikten om slaven te vervoeren. Ze zeggen dat de Slavernij er niet meer is maar dat is niet zo in arme landen doen ze nog steeds aan de slavernij. Wij snappen dat niet maar daar is het dood normaal. We gingen allemaal steegjes in en kwamen een hele grote tempel tegen. Hij wou daar iets over vertellen maar een meneer ging de tempel met een tuinslang sproeien en toen hoorde we niks meer. Dus we gingen een stukje verder lopen en daar maakte Cor zijn verhaal af. We zagen daar ook een weeshuis van vroeger nu wonen er gewoon mensen. Maar vroeger gingen de mensen best wel vroeg dood dus er waren veel weeskinderen en daar konden ze dan verblijven. Weeskinderen zijn kinderen die geen ouders meer hebben die ouders zijn dan overleden of vertrokken zonder de kinderen. Hij vertelde dat de kapitein van een slavenboot kinderen nodig. Die werden dan slaven. Maar soms kwamen die kinderen niet meer levend terug. Want ze moesten met heel veel kinderen tegelijk vastketent in een kleine ruime zitten daar poepte en plasten ze overal het stonk daar heel erg. Daarvan werden kinderen ook ziek en soms gingen die kinderen dood. Als die kinderen tot overlijden komen gooiden de kapitein die kinderen zo recht het water in. Het kind zonk en werd opgegeten door dieren daar in de zee. Excursie Zeeuws museum. We kwamen op school aan we moesten opschieten want we gingen met de bus naar het Zeeuws museum. Met de fiets moesten we naar de bus toe fietsen. Eenmaal daar stapten we in de bus. Eindelijk kwamen we aan! Toen we binnen kwamen werden we gesplitst in twee groepen. Groep A en Groep B. Maar eerst moesten we onze jassen ophangen. Toen werden we geleid naar een hal vol met reuzen tapijten. De mevrouw die ons wat ging vertellen had heel veel over de tapijten verteld. Op de tapijten werd afgebeeld over de oorlog tussen de Nederlanders en de Spanjaarden. Toen ze uit was gepraat mochten we ook nog een kanons kogel vasthouden! Hij was heel zwaar. Toen gingen we naar een kamer waar kleding was te zien ze had ons veel verteld over beschermende kleding. Ook mochten Merlijntje vasthouden (een Merlijntje is een rat soort). Ze vertelde ook dat in de mantel van de koning ook van Merlijntjes is gemaakt. Toen gingen we naar een kamer waar werd verteld over sieraden. Er waren veel verschillende soorten sieraden zoals sieraden van bloedkoraal, botjes en van steen. Bloedkoraal is koraal wat zo rood is als bloed. Er werd verteld dat ze zeggen dat het koraal rood is omdat: er ooit een heks was die je versteende als je haar aankeek, maar er was op een dag een man en die was niet bang voor

9 de heks en sloeg haar hoofd er zo af. Haar bloed kwam in de zee terecht en dat kwam op het koraal terecht. Daarom noemen ze het bloedkoraal. Ook zeggen ze dat bloedkoraal geluk brengt. Toen gingen we naar de volgende hal. We moesten met de trap naar boven. Toen we boven kwamen stond er een groot kanon. En er stonden ook hele groten kisten, waar je zelfs in kon! Toen gingen we in de eerste kist. Dat ging over Huis en Handel. Daar kon je veel zien van oud speelgoed een opgezette dieren. Toen gingen we naar de tweede kist dat ging over leven en dood. We mochten er in kijken, er was zelfs een echte mummie. De mummie was een twaalfjarig meisje uit Egypte. Ook waren er wapens te zien en vruchtbaarheids beelden. Toen gingen we naar de laatste kist. Dat ging over macht en pracht. Daar kon je veel zien over sieraden en uniformen van belangrijke mensen. De meneer die ons alles had verteld was klaar met praten. Daarom gingen we weer terug naar de bus. Siegfried komt op school vertellen over het project. Het was Maandag 17 Februari Siegfried Steglich kwam onze groep vertellen over het slavernij verleden. Hij had ons verteld over waar hij vandaan kwam en waar zijn naam vandaan kwam. Officieel komt zijn achternaam uit Slovenië. Maar door de driehoeksreizen is de naam terecht gekomen in Suriname en nu ook in Nederland. In Duitsland is de naam ook bekend. Maar in Nederland komt de naam nauwelijks voor. Ook had hij ons veel informatie verteld over : Het monsterboekje. Als je het monsterboekje bezit mag je meegaan op een groot schip. In het monsterboekje staat dan ook of je gezond bent en er staat een foto in. Zodra je ziek bent of ongezond mag je het monsterboekje niet meer in bezit hebben. Maar als je eenmaal weer beter ben weer wel. Had ons ook nog veel spullen laten zien, zoals boeken. Op het einde had hij een tas en daar zat iets in, wij mochten voelen en raden wat het was. Wat er in zat was een echte oude slavenarmband. Daarna bedankte hij ons en wij bedankte hem. Toen ging hij weer weg.

10 Einde Dit is al weer het einde! Hopelijk heeft u er veel van geleerd!

[Kies de datum] REDACTIETEAM 3 SLAVERNIJ. Slavernij Redactieteam 3

[Kies de datum] REDACTIETEAM 3 SLAVERNIJ. Slavernij Redactieteam 3 [Kies de datum] REDACTIETEAM 3 SLAVERNIJ Slavernij Redactieteam 3 Inhoud 1. Nederland en slavenhandel 2. Zeeland en slavenhandel 3. Slavenhandel in cijfers 4. Excursie Middelburg 5. Driehoeksreizen 6.

Nadere informatie

zeeland en slavenhandel driehoeksreizen 2013-2014 overtocht naar Amerika.

zeeland en slavenhandel driehoeksreizen 2013-2014 overtocht naar Amerika. Alles over slavernij Hoofdredacteur: Milo Brasser Redacteuren: Jesse Bliek, Fenna de Meulmeester, Rowen Wiggelinkhuyzen, Fleur van Dalen en Babet de Voogd zeeland en slavenhandel De eerste bekende Zeeuwse

Nadere informatie

Redactieteam De Wissel. De slavernij. Milan, Demian, Esperanza en Robin. K l e i w e g 1 5-1 7, V l i s s i n g e n

Redactieteam De Wissel. De slavernij. Milan, Demian, Esperanza en Robin. K l e i w e g 1 5-1 7, V l i s s i n g e n Redactieteam De Wissel De slavernij Milan, Demian, Esperanza en Robin 2014 K l e i w e g 1 5-1 7, V l i s s i n g e n Inhoud Inhoud... 2 Inleiding... 4 Slavenhandel in cijfers... 5 Inleiding... 5 De eerste

Nadere informatie

een zee van tijd een zee van tijd Werkblad 17 Ω Over Indië en Suriname Ω Les 1: Van Batavia tot Jakarta Naam:

een zee van tijd een zee van tijd Werkblad 17 Ω Over Indië en Suriname Ω Les 1: Van Batavia tot Jakarta Naam: Werkblad 7 Ω Over Indië en Suriname Ω Les : Van Batavia tot Jakarta VOC Schepen van de VOC varen naar Indië om specerijen te halen. Specerijen zijn bijvoorbeeld peper, kruidnagel en nootmuskaat. De reis

Nadere informatie

Lees het verhaal over master Roelof en slaaf Tomboy (deel 1).

Lees het verhaal over master Roelof en slaaf Tomboy (deel 1). Lees het verhaal over master Roelof en slaaf Tomboy (deel 1). Kijk, een schip uit Amerika, Amerika is een nu een vrij land. Zie jij de blanke jongen? Hij heet Roelof. Roelof is de zoon van de gouverneur.

Nadere informatie

Geschiedenis van Suriname : de slavenhandel

Geschiedenis van Suriname : de slavenhandel Geschiedenis van Suriname 1502-1808: de slavenhandel 1502: het begin van de Europese slavenhandel Na de ontdekking van Amerika werden er door de Spanjaarden en Portugezen al snel plantages aangelegd. Op

Nadere informatie

Geschiedenis groep 6 Junior Einstein

Geschiedenis groep 6 Junior Einstein De oude Grieken en Romeinen hadden ze al en later ook de Vikingen. Koloniën. Koopmannen voeren met hun schepen over zee om met andere landen handel te drijven. Langs de route richtten ze handelsposten

Nadere informatie

HANDEL LES 2. De Oostzeevaart of de Sontvaart. Aangenaam. De naam is Bicker, Jacob Bicker, directeur bij de Oostzeevaart.

HANDEL LES 2. De Oostzeevaart of de Sontvaart. Aangenaam. De naam is Bicker, Jacob Bicker, directeur bij de Oostzeevaart. Regenten en vorsten LES 2 HANDEL 1600 Aangenaam. De naam is Bicker, Jacob Bicker, directeur bij de Oostzeevaart. 1700 JE LEERT waarom de moederhandel zo belangrijk is; hoe de VOC werkt; hoe de WIC werkt.

Nadere informatie

Redactie team 2. Slavernij en slavenhandel. Gemaakt door: Lindsay, Merel, Jayne, Esmee, Klaudia, Daphne Groep 7a Redactieteam 2

Redactie team 2. Slavernij en slavenhandel. Gemaakt door: Lindsay, Merel, Jayne, Esmee, Klaudia, Daphne Groep 7a Redactieteam 2 Redactie team 2 Slavernij en slavenhandel Gemaakt door: Lindsay, Merel, Jayne, Esmee, Klaudia, Daphne Groep 7a Redactieteam 2 Nederland en slavenhandel Slavenhandel door de Nederlanders gebeurt vooral

Nadere informatie

Samenvatting Gouden Eeuw ABC

Samenvatting Gouden Eeuw ABC Samenvatting Gouden Eeuw ABC Week 1ABC: Gouden Eeuw algemeen Info: De Gouden Eeuw (1600-1700) De 17 e eeuw wordt de Gouden Eeuw genoemd, omdat er in Nederland veel geld werd verdiend. Vooral door de handel.

Nadere informatie

De leerkracht zorgt ervoor dat alle leerlingen een gatentekst en een ontdekkaart hebben.

De leerkracht zorgt ervoor dat alle leerlingen een gatentekst en een ontdekkaart hebben. Thema/ onderwerp: Ontdekkaart 1.1 Slavenkralen Korte samenvatting van de leeractiviteit: De leerlingen vullen de woorden op de goede plek in in de gatentekst. De leerlingen bevragen de kralen en maken

Nadere informatie

!"#$%&'&(%)*#+&,-#./##

!#$%&'&(%)*#+&,-#./## Brandaan samenvatting groep 6 Mijn Malmberg!"$%&'&(%)*+&,-./ :%$)-%330); (%)*+&0)&1$23.*%$!"$%&%'%"()%"$%%%*++%,$-%$%,./"$%%",)01%"2%./"3,)014/"$%.5./"$6785(%,$/8+/54%( 9%"(,*8'/"$%4/"$%.67.'/"/:;11%"1>>?.)%$%"*)($%4%.%+%,%.$"//,$%&%5(/$6

Nadere informatie

7.1 Slavenhandel en abolitionisme.

7.1 Slavenhandel en abolitionisme. 7.1 Slavenhandel en abolitionisme. Hieronder treffen jullie een aantal bronnen aan die betrekking hebben op de kwestie van zwarte Piet. Lees en bekijk de bronnen goed en probeer een antwoord te geven op

Nadere informatie

Verslag van het nationaal archief Den Haag

Verslag van het nationaal archief Den Haag Verslag van het nationaal archief Den Haag Verslaggevers: Nafthali en Rens Wij gaan maandag 12 juni naar het nationaal archief in Den Haag. we gaan op zoek naar het gezonken schip van de VOC. VOC betekent:

Nadere informatie

Driehoekshandel hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/61315

Driehoekshandel hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/61315 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 15 december 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/61315 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van

Nadere informatie

Driehoekshandel hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Driehoekshandel hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 22 July 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/61315 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

7.1 Scheepsjournaals

7.1 Scheepsjournaals Thema/ onderwerp: Ontdekkaart 7.1 Scheepsjournaals Korte samenvatting van de leeractiviteit: De leerlingen vullen de woorden op de goede plek in in de gatentekst. De leerlingen bevragen het scheepsjournaal

Nadere informatie

Lees het verhaal over Columbus de ontdekkingsreiziger (deel 1)

Lees het verhaal over Columbus de ontdekkingsreiziger (deel 1) Lees het verhaal over Columbus de ontdekkingsreiziger (deel 1) Dit is Columbus. Columbus ontdekte in 1492 Amerika. Hij was een ontdekkingsreiziger. Columbus was heel gemeen. Daar lees je straks meer over.

Nadere informatie

Naam: DE GOUDEN EEUW en Rembrandt

Naam: DE GOUDEN EEUW en Rembrandt Naam: DE GOUDEN EEUW en Rembrandt De Gouden Eeuw duurde niet precies honderd jaar. Hij begon aan het eind van de 16de eeuw, beleefde zijn hoogtepunt rond 1675 en was in de 18de eeuw voorbij. De Gouden

Nadere informatie

Geschiedenis van Suriname : Suriname van Engelse naar Nederlandse landbouwkolonie

Geschiedenis van Suriname : Suriname van Engelse naar Nederlandse landbouwkolonie Geschiedenis van Suriname 1667-1683: Suriname van Engelse naar Nederlandse landbouwkolonie 581-1795: De Republiek In de 17e en 18e eeuw spraken we nog niet van één Nederland maar, van de Republiek der

Nadere informatie

8.2 Fort Elmina. De leerkracht bespreekt de vragen met de leerlingen die op hun plaats zitten.

8.2 Fort Elmina. De leerkracht bespreekt de vragen met de leerlingen die op hun plaats zitten. Thema/ onderwerp: Werkblad 8.2 Fort Elmina Korte samenvatting van de leeractiviteit: De geschiedenis van Fort Elmina wordt verteld a.d.h.v. afbeeldingen en een videofragment. Hierna gaan de leerlingen

Nadere informatie

Tijd van regenten en vorsten: De gouden eeuw

Tijd van regenten en vorsten: De gouden eeuw Tijd van regenten en vorsten: De gouden eeuw Meester Rembrandt Zet een X, is het waar of niet waar? waar niet waar Rembrandt is een schilder van nu Op het plaatje staat het schilderij De nachtwacht Het

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Slavernij

Werkstuk Geschiedenis Slavernij Werkstuk Geschiedenis Slavernij Werkstuk door een scholier 2240 woorden 11 juni 2007 6,2 300 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Voorwoord In dit werkstuk wordt er verteld over slavernij. Dit is een schande

Nadere informatie

Geschiedenisproefwerk groep 7 Hoofdstuk 5 Een nieuwe wereld: Amerika

Geschiedenisproefwerk groep 7 Hoofdstuk 5 Een nieuwe wereld: Amerika Geschiedenisproefwerk groep 7 Hoofdstuk 5 Een nieuwe wereld: Amerika In het vroegere Amerika woonden Indianenstammen. Columbus ontdekte dit land van de Indianen in 1492. Het waren de Azteken, de Inca s

Nadere informatie

4.1 Leven van een slaaf

4.1 Leven van een slaaf Thema/ onderwerp: Verschillende soorten slaven 4.1 Leven van een slaaf Korte samenvatting van de leeractiviteit: De leerlingen maken kennis met de verschillende soorten slaven en kunnen een dag van één

Nadere informatie

Naam: Samenvatting Gouden Eeuw.

Naam: Samenvatting Gouden Eeuw. Samenvatting Gouden Eeuw. In het kort: De zeventiende eeuw (1600-1700) werd ook wel de Gouden Eeuw genoemd. De Gouden Eeuw was een periode waarin het erg goed ging met Nederland. Het ging goed met de schilderkunst

Nadere informatie

Voorwoord. Over de slaventijd

Voorwoord. Over de slaventijd Voorwoord Over de slaventijd Dit is een verhaal uit de slaventijd. Die begon in de 16 de eeuw. Veel mensen zijn toen uit West-Afrika naar Amerika vervoerd, als slaaf. In de 17 de en 18 de eeuw werden steeds

Nadere informatie

INLEIDING Het onderwerp van mijn werkstuk is slavernij, de slavenhandel in de 17e en 18e eeuw en de rol die Nederland daarin speelde.

INLEIDING Het onderwerp van mijn werkstuk is slavernij, de slavenhandel in de 17e en 18e eeuw en de rol die Nederland daarin speelde. Werkstuk door een scholier 2510 woorden 20 maart 2001 6,3 403 keer beoordeeld Vak Geschiedenis INLEIDING Het onderwerp van mijn werkstuk is slavernij, de slavenhandel in de 17e en 18e eeuw en de rol die

Nadere informatie

Wij slaven van Suriname

Wij slaven van Suriname Wij slaven van Suriname Anton de Kom in makkelijke taal Moeilijke woorden staan schuin en worden uitgelegd in de woordenlijst op pagina 91. Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen Inhoud Over dit boek...7

Nadere informatie

LESPAKKET DE VLIEGENDE HOLLANDER

LESPAKKET DE VLIEGENDE HOLLANDER @ LESPAKKET DE VLIEGENDE HOLLANDER ! inleiding Ik zal de Kaap ronden, Al moet ik blijven varen tot het einde der tijden! DE VLIEGENDE HOLLANDER Deze opdracht gaat over de legende van de Vliegende Hollander,

Nadere informatie

Slavernij en. Slavenhandel. Antwoorden. Hoofdstuk 1. Opdrachten. Antwoorden

Slavernij en. Slavenhandel. Antwoorden. Hoofdstuk 1. Opdrachten. Antwoorden Slavernij en Slavenhandel Hoofdstuk 1 1. Je ouders zeggen ook wel eens dat jij iets moet doen. Toch is dat geen slavernij. Wat is het verschil? 2. Ken je landen waar mensen niet vrij zijn? Waarom is daar

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis VOC in de gouden eeuw

Werkstuk Geschiedenis VOC in de gouden eeuw Werkstuk Geschiedenis VOC in de gouden eeuw Werkstuk door een scholier 1373 woorden 1 december 2004 5,2 619 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Deelvraag 1: Wat is de geschiedenis van de VOC? De VOC (Verenigd

Nadere informatie

De leerkracht zorgt ervoor dat alle leerlingen een gatentekst en een ontdekkaart hebben.

De leerkracht zorgt ervoor dat alle leerlingen een gatentekst en een ontdekkaart hebben. Thema/ onderwerp: Ontdekkaart 2.1 Kaurischelpen Korte samenvatting van de leeractiviteit: De leerlingen vullen de woorden op de goede plek in in de gatentekst. De leerlingen bevragen de schelpen en maken

Nadere informatie

Wat denken de jongens? Trek een lijn naar het denk-wolkje. Het is niet eerlijk, ik ben arm en hij is rijk. Ik wil graag vrienden blijven

Wat denken de jongens? Trek een lijn naar het denk-wolkje. Het is niet eerlijk, ik ben arm en hij is rijk. Ik wil graag vrienden blijven Lees het verhaal Een onmogelijke vriendschap. Zie jij de blanke jongen? Hij heet Olivier. Olivier komt uit Nederland. Olivier woont op Sumatra. Zijn vader is de baas van een plantage. Olivier en zijn familie

Nadere informatie

Klas 2: Revoluties en Slavernij

Klas 2: Revoluties en Slavernij Auteurs Laatst gewijzigd Licentie Webadres Joyce Landman ; ; 09 September 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62754 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

7.1 Slavenhandel en abolitionisme.

7.1 Slavenhandel en abolitionisme. 7.1 Slavenhandel en abolitionisme. Hieronder treffen jullie een aantal bronnen aan die betrekking hebben op de kwestie van zwarte Piet. Lees en bekijk de bronnen goed en probeer een antwoord te geven op

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis De oprichting, bloei en ondergang van de VOC

Werkstuk Geschiedenis De oprichting, bloei en ondergang van de VOC Werkstuk Geschiedenis De oprichting, bloei en ondergang van de VOC Werkstuk door een scholier 2703 woorden 24 februari 2005 6,1 337 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Voorwoord Ik heb gekozen voor dit onderwerp,

Nadere informatie

Sinterklaas. Lees het verhaal en beantwoord de vragen.

Sinterklaas. Lees het verhaal en beantwoord de vragen. Sinterklaas Lees het verhaal en beantwoord de vragen. Sinterklaas is geboren aan het begin van de vierde eeuw. Hij is dus ongeveer 1700 jaar oud. Hij komt uit Myra, dat is een plaats in wat tegenwoordig

Nadere informatie

VOC. Jantje Postma. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/38582

VOC. Jantje Postma. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/38582 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Jantje Postma 26 June 2012 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/38582 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

Dagje naar zee. Yosei

Dagje naar zee. Yosei Zandvoort We gingen met school een schoolreisje doen. We gingen naar Zandvoort met de bus. Het was een uur rijden. Kwart over tien eindelijk we zijn er. Toen ging ik met mijn groepje opdrachten doen. Het

Nadere informatie

Batavia werf. We gingen naar Batavia werf.

Batavia werf. We gingen naar Batavia werf. Batavia werf We gingen naar Batavia werf. Met de klas. En we gingen ook met de auto. Ik zat met Yessir Thijs en Sebastiaan en de moeder van Sebastiaan.We hadden ook groepjes toen we in de Batavia werf

Nadere informatie

Het Rijksmuseum We gingen naar het rijksmuseum over de gouden eeuw. We vonden de nachtwacht heel erg mooi want hij is heel bijzonder omdat het van

Het Rijksmuseum We gingen naar het rijksmuseum over de gouden eeuw. We vonden de nachtwacht heel erg mooi want hij is heel bijzonder omdat het van Het Rijksmuseum We gingen naar het rijksmuseum over de gouden eeuw. We vonden de nachtwacht heel erg mooi want hij is heel bijzonder omdat het van donker naar licht is geverfd en dat vind ik heel speciaal

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4 Samenvatting door een scholier 990 woorden 24 februari 2018 4,2 7 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Geschiedenis samenvatting hoofdstuk 3 + kenmerkende

Nadere informatie

Ontdek. ons zoute DNA. Zonder de scheepvaart geen Nederland. basisonderwijs 2015/2016

Ontdek. ons zoute DNA. Zonder de scheepvaart geen Nederland. basisonderwijs 2015/2016 Ontdek ons zoute DNA Zonder de scheepvaart geen Nederland basisonderwijs 2015/2016 Welkom in het scheepvaartmuseum amsterdam Ontdek Het leven aan boord van verschillende schepen, doe mee aan het havenspel

Nadere informatie

De pianomannen We waren naar de Tiliander in Oisterwijk geweest. We hadden daar een voorstelling gezien van 2 pianomannen. We moesten best lang

De pianomannen We waren naar de Tiliander in Oisterwijk geweest. We hadden daar een voorstelling gezien van 2 pianomannen. We moesten best lang De pianomannen We waren naar de Tiliander in Oisterwijk geweest. We hadden daar een voorstelling gezien van 2 pianomannen. We moesten best lang wachten tot we erin konden. Onze klas mocht als eerste de

Nadere informatie

De tijd die ik nooit meer

De tijd die ik nooit meer De tijd die ik nooit meer vergeet Jan Smit uit eigen pen deel 3 De Stiep Educatief De tijd die ik nooit meer vergeet De schrijver die blij is dat hij iets kan lezen en schrijven, vertelt over zijn jeugd.

Nadere informatie

Suriname in de kijker

Suriname in de kijker 44 2012 Suriname in de kijker Dit boekje brengt jullie naar een land, ver hier vandaan. Een vliegtuig doet er ongeveer 9 uur over om van Schiphol (in Nederland) naar de hoofdstad Paramaribo te vliegen.

Nadere informatie

Doel: Na deze opdracht weet je meer over het leven en de gebruiken van de Vikingen

Doel: Na deze opdracht weet je meer over het leven en de gebruiken van de Vikingen Thema: Van A tot Z Geschiedenis Tijd van monniken en ridders Vikingen Moeilijkheid: *** Tijdsduur: *** Juf Nelly De Vikingen komen Doel: Na deze opdracht weet je meer over het leven en de gebruiken van

Nadere informatie

inhoud 1. Slavernij 2. Slavernij in de oudheid 3. Europa in de middeleeuwen 4. Afrikaanse slavenhandel 5. Nederland en slavernij

inhoud 1. Slavernij 2. Slavernij in de oudheid 3. Europa in de middeleeuwen 4. Afrikaanse slavenhandel 5. Nederland en slavernij Slavernij inhoud. Slavernij 3 2. Slavernij in de oudheid 4 3. Europa in de middeleeuwen 7 4. Afrikaanse slavenhandel 8 5. Nederland en slavernij 6. Moderne slavernij 3 7. Filmpjes 5 Pluskaarten 6 Bronnen

Nadere informatie

Bert staat op een ladder. En trekt aan de planten die groeien in de dakgoot. Hij verstopt de luidspreker en het stopcontact achter de planten.

Bert staat op een ladder. En trekt aan de planten die groeien in de dakgoot. Hij verstopt de luidspreker en het stopcontact achter de planten. Helaas Wanneer besloot Bert om Lizzy te vermoorden? Vreemd. Hij herinnert zich het niet precies. Het was in ieder geval toen Lizzy dat wijf leerde kennen. Dat idiote wijf met haar rare verhalen. Bert staat

Nadere informatie

Praktische opdracht Geschiedenis Slavernij in Amerika

Praktische opdracht Geschiedenis Slavernij in Amerika Praktische opdracht Geschiedenis Slavernij in A Praktische-opdracht door een scholier 2983 woorden 5 mei 2007 5,8 172 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoudsopgave Inleiding Deelvraag 1: Wat is slavernij?

Nadere informatie

Tijd van monniken en ridders Vroege Middeleeuwen. Tijd van jagers en boeren Prehistorie. - 3000 v C 500-1000

Tijd van monniken en ridders Vroege Middeleeuwen. Tijd van jagers en boeren Prehistorie. - 3000 v C 500-1000 jagers en boeren Prehistorie - 3000 v C monniken en ridders Vroege Middeleeuwen 500-1000 Grieken en Romeinen Oudheid -3000 v C - 500 n C steden en staten - Hoge en Late Middeleeuwen 1000 1500 ontdekkers

Nadere informatie

Maak hier de gaatjes voor in je multomap. Leerlingenboekje WELKOM BIJ DE ROMEINEN. Dit boekje is van

Maak hier de gaatjes voor in je multomap. Leerlingenboekje WELKOM BIJ DE ROMEINEN. Dit boekje is van Maak hier de gaatjes voor in je multomap Leerlingenboekje WELKOM BIJ DE ROMEINEN _ Dit boekje is van Welkom bij de Romeinen! In Welkom bij de Romeinen maak je kennis met het Romeinse leven. Je zult merken

Nadere informatie

Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties

Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Dit hoofdstuk gaat over opstand in Amerika, Frankrijk en Nederland. Deze opstanden noemen we revoluties. Opstand in Amerika (1775). De

Nadere informatie

INHOUD. Hoofdstukken

INHOUD. Hoofdstukken INHOUD Hoofdstukken 1 Onzichtbaar... 2-3 2 Kinderen op slavenschepen... 4-5 3 Ontvoerd of geruild... 6-7 4 Opgroeien in slavernij... 8-9 5 Je werk, je waarde... 10-11 6 Te koop... 12-13 7 Verliefd... 14-15

Nadere informatie

Klas 2: Revoluties en Slavernij

Klas 2: Revoluties en Slavernij Auteurs Laatst gewijzigd Licentie Webadres Joyce Landman ; Hielke ter Veld; Jonne Lubbi; Joyce Landman 09 september 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/62754 Dit lesmateriaal

Nadere informatie

Welke wapens worden voor het eerst gebruikt in de Eerste Wereldoorlog? 1. Geweren en gifgas. 2. Machinegeweren en gifgas. 3. Gifgas en pistolen.

Welke wapens worden voor het eerst gebruikt in de Eerste Wereldoorlog? 1. Geweren en gifgas. 2. Machinegeweren en gifgas. 3. Gifgas en pistolen. Tussen welke twee landen is de Eerste Wereldoorlog begonnen? 1. Engeland en Frankrijk 2. Duitsland en Frankrijk 3. Duitsland en Engeland Nederland blijft neutraal. Wat betekent dat? 1. Nederland kiest

Nadere informatie

Samenvatting Gouden Eeuw DEF

Samenvatting Gouden Eeuw DEF Samenvatting Gouden Eeuw DEF Week 1DEF: Gouden Eeuw algemeen Info: De Gouden Eeuw (1600-1700) De 17 e eeuw wordt Gouden Eeuw genoemd, omdat er in Nederland veel geld werd verdiend. Vooral door de handel.

Nadere informatie

Voorbereidende les bij:

Voorbereidende les bij: Voorbereidende les bij: 1 U heeft een bezoek aan de tentoonstelling 24 uur met Willem in het Nationaal Archief gepland. Wij verheugen ons op uw komst, u bent van harte welkom! Om uw bezoek aan het Nationaal

Nadere informatie

rijks museum Voorbereidende les bij de rondleiding Proef de Gouden Eeuw (NT2) 1/5

rijks museum Voorbereidende les bij de rondleiding Proef de Gouden Eeuw (NT2) 1/5 1/5 Deze voorbereidende les hoort bij het programma Proef de Gouden Eeuw, speciaal ontwikkeld voor NT2 niveau A1 t/m B2. Ter voorbereiding op het museumbezoek kunt u met deze les de cursisten op een actieve

Nadere informatie

2 maart 1945. 2 maart 2016. Leerlingen groep 7 en 8 De Meeander Heelweg

2 maart 1945. 2 maart 2016. Leerlingen groep 7 en 8 De Meeander Heelweg 2 maart 1945 2 maart 2016 Leerlingen groep 7 en 8 De Meeander Heelweg Er kwamen 4 Duitsers bij de Bark. Ze slaan piketten, voor het plaatsen van batterijen veldartillerie. Maar op die dag gingen de verzetsgroepen

Nadere informatie

De Romeinen. Wie waren de Romeinen?

De Romeinen. Wie waren de Romeinen? De Romeinen Wie waren de Romeinen? Lang voor de Romeinen naar ons land kwamen, woonden ze in een kleine staat rond de stad Rome. Vanaf 500 voor Christus begonnen de Romeinen met gebiedsuitbreiding. Als

Nadere informatie

Spreekbeurt Geschiedenis Slavernij

Spreekbeurt Geschiedenis Slavernij Spreekbeurt Geschiedenis Slavernij Spreekbeurt door een scholier 1863 woorden 10 februari 2003 6,3 385 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding Mijn spreekbeurt gaat over de Slavernij van Afrika tot

Nadere informatie

Ontdekkingen en uitvindingen

Ontdekkingen en uitvindingen prehistorie 68 oudheid 3000 v. Chr. 2500 v. Chr. 2000 v. Chr. 1500 v. Chr. Steden en Staten Ontdekkingen en uitvindingen Vandaag zijn Jos en Mirthe in de Buitenhaven in Kampen. Mirthe, krijgen we zeebenen

Nadere informatie

Rembrandt van Rijn (1606 1669) Het beroemdste werk van Rembrandt

Rembrandt van Rijn (1606 1669) Het beroemdste werk van Rembrandt De Gouden Eeuw De zeventiende eeuw (1600-1700) werd ook wel de Gouden Eeuwgenoemd. De Gouden Eeuw was een periode waarin het erg goed ging met Nederland. Het ging goed met de schilderkunst b.v. Rembrandt

Nadere informatie

Hieronder volgt een chronologisch overzicht van de ontwikkelingen van de handelsstromen. Verder in dit werkstuk

Hieronder volgt een chronologisch overzicht van de ontwikkelingen van de handelsstromen. Verder in dit werkstuk Werkstuk door een scholier 1433 woorden 1 november 2017 7 6 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Inhoudsopgave 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Inleiding; Wat zijn handelsstromen? Wat zijn kolonies? Chronologisch

Nadere informatie

Les 11 Van zeehelden/ontdekkingsreizigers tot kolonisators

Les 11 Van zeehelden/ontdekkingsreizigers tot kolonisators Les 11 Van zeehelden/ontdekkingsreizigers tot kolonisators gatentekst versie 1 Talrijk zijn de kinderliedjes die over varen gaan, over en havens en verre reizen over. Generaties Nederlanders groeiden op

Nadere informatie

H utnieuws 4 2014-2015

H utnieuws 4 2014-2015 OBS de Boomhut 31 oktober 2014 H utnieuws 4 2014-2015 Locatie Bernhardlaan 10 6824 LE Arnhem 026-4433102 Locatie Julianalaan 1 6824 KG Arnhem 026-3701183 In dit nummer: Tussenschoolseopvang Tussenschoolseopvang

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info Kleuren Inleiding Hallo allemaal. Ik hou mijn spreekbeurt over kleuren omdat ik het een leuk en interessant onderwerp vind en ook omdat kinderen er niet zo snel op komen denk ik. Ik heb mijn spreekbeurt

Nadere informatie

14 God ging steeds voor hen uit, overdag in een wolk, s nachts in licht en vuur.

14 God ging steeds voor hen uit, overdag in een wolk, s nachts in licht en vuur. Psalmen Psalm 78 1 Een lied van Asaf. De lessen van het verleden Luister allemaal naar mijn woorden. Luister goed, want ik wil jullie iets leren. 2 Wijze woorden wil ik spreken, wijze woorden over het

Nadere informatie

KINDEREN VAN HET LICHT

KINDEREN VAN HET LICHT KINDEREN VAN HET LICHT Verteller: Het gebeurde in een donkere nacht, heel lang geleden, dat er herders in het veld waren, die de wacht hielden over hun schapen. Zij stonden net wat met elkaar te praten,

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis De pest

Werkstuk Geschiedenis De pest Werkstuk Geschiedenis De pest Werkstuk door een scholier 1688 woorden 27 september 2005 6 362 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding Ik heb als onderwerp De zwarte Dood gekozen, of ook wel de pest.

Nadere informatie

Niet in slaap vallen hoor!

Niet in slaap vallen hoor! Niet in slaap vallen hoor! Marcus 13: 33-37: Dierenversie Geïllustreerd door: 30 november 2014 Maria Koninginkerk Baarn 2 De oude leeuw heeft vakantieplannen. Dat vertelde hij vanmorgen aan alle dieren:

Nadere informatie

tje was saai. Haar ouders hadden een caravan, waarmee ze ieder jaar in de zomer naar Frankrijk gingen. Ook voor deze zomer was de camping al

tje was saai. Haar ouders hadden een caravan, waarmee ze ieder jaar in de zomer naar Frankrijk gingen. Ook voor deze zomer was de camping al Hoofdstuk 1 Echt? Saartjes mond viel open van verbazing. Maar dat is supergoed nieuws! Ze sloeg haar armen om haar vriendin heen. Waaah, helemaal te gek. We gaan naar Frankrijk. Zon, zee, strand, leuke

Nadere informatie

KIJKROUTE IN VREDESNAAM

KIJKROUTE IN VREDESNAAM ONDERHANDELEN VECHTEN COLOFON Deze kijkroute is gemaakt voor kinderen vanaf 8 jaar en hun ouders, bij de tentoonstelling In Vredesnaam. De Vrede van Utrecht 1713. Deze tentoonstelling staat van 12 april

Nadere informatie

Nederland. Op welke dag is deze foto gemaakt?.. Welke bekende persoon is er altijd bij?

Nederland. Op welke dag is deze foto gemaakt?.. Welke bekende persoon is er altijd bij? Nederland Op welke dag is deze foto gemaakt?.. Waar? (vul in) Op de. in (plaats) Waarom zijn al die mensen daar?... Welke bekende persoon is er altijd bij?. Hoe heet het meisje rechts? Haar moeder viert

Nadere informatie

6,1. Werkstuk door een scholier 1701 woorden 10 februari keer beoordeeld. Geschiedenis

6,1. Werkstuk door een scholier 1701 woorden 10 februari keer beoordeeld. Geschiedenis Werkstuk door een scholier 1701 woorden 10 februari 2003 6,1 178 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding. Wij hebben dit onderwerp gekozen omdat het een leuk onderwerp is en het kwam meteen in ons op

Nadere informatie

Opkomst en ondergang van de VOC

Opkomst en ondergang van de VOC Les 5 De eerste multinational ter wereld. presentatieopdracht 1 Een typisch VOC-schip: de fluit In een presentatie van 5 minuten geeft u antwoord op de vraag: Hoe heeft de scheepsbouwtechniek bijgedragen

Nadere informatie

Vraag 1c. In welke plaatsen waren VOC- vestigingen in Nederland?...

Vraag 1c. In welke plaatsen waren VOC- vestigingen in Nederland?... Naam: DE VERENIGDE OOSTINDISCHE COMPAGNIE (VOC) In 2002 was het 400 jaar geleden dat de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) werd opgericht. Dit werd in binnen- en buitenland op diverse manieren herdacht.

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis H1 (-1.5)

Samenvatting Geschiedenis H1 (-1.5) Samenvatting Geschiedenis H1 (-1.5) Samenvatting door een scholier 1178 woorden 19 november 2017 5,7 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Geschiedenis Samenvatting H1 Het Spaanse wereldrijk

Nadere informatie

Rijksuniversiteit Groningen Nameting kennis en argumentatie

Rijksuniversiteit Groningen Nameting kennis en argumentatie Rijksuniversiteit Groningen Nameting kennis en argumentatie Instructie onderdeel kennis: Hieronder staan 22 vragen over tijdvak 6 en 7. Probeer de vragen zo goed mogelijk te beantwoorden. Omcirkel met

Nadere informatie

Module 5 Geschiedenis en geografie

Module 5 Geschiedenis en geografie Module 5 Geschiedenis en geografie 5.1 De geschiedenis van Nederland Tekst 1: De gouden eeuw Handel In de zeventiende eeuw gingen Nederlanders steeds meer handelen. Nederland ligt aan zee en er zijn veel

Nadere informatie

Er was eens een heel groot bos. Met bomen en bloemen. En heel veel verschillende dieren. Aan de rand van dat bos woonde, in een grot, een draakje. Dat draakje had de mooiste grot van iedereen. Lekker vochtig

Nadere informatie

EEN PRINS WORDT EEN HERDER

EEN PRINS WORDT EEN HERDER Bijbel voor Kinderen presenteert EEN PRINS WORDT EEN HERDER Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: M. Maillot en Lazarus Aangepast door: E. Frischbutter en Sarah S. Vertaald door: Erna van Barneveld

Nadere informatie

Schokland Werelderfgoed Kijktocht basis onderwijs

Schokland Werelderfgoed Kijktocht basis onderwijs Schokland Werelderfgoed Kijktocht basis onderwijs Opdracht 1 Bij de tekst Schokland Werelderfgoed op de grond. 1a. De grote foto op de grond is gemaakt in 1930. Toen was Schokland nog een eiland. Waarom

Nadere informatie

Geschiedenis kwartet Tijd van jagers en boeren

Geschiedenis kwartet Tijd van jagers en boeren Geschiedenis kwartet jagers en boeren jagers en boeren jagers en boeren Reusachtige stenen die door mensen op elkaar gelegd zijn. Zo maakten ze een begraafplaats. * Hunebedden * Drenthe * Trechterbekers

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

De jongen weet dat hij niet in slaap moet vallen. Want dan zullen dieven zijn spullen stelen. Ook al is het nog zo weinig wat hij heeft.

De jongen weet dat hij niet in slaap moet vallen. Want dan zullen dieven zijn spullen stelen. Ook al is het nog zo weinig wat hij heeft. In Kanton, China Op de hoek van twee nauwe straatjes zit een jongen. Het is een scheepsjongen, dat zie je aan zijn kleren. Hij heeft een halflange broek aan, een wijde bloes en blote voeten. Hij leunt

Nadere informatie

Voorwoord. Rome en de Romeinen

Voorwoord. Rome en de Romeinen Voorwoord Rome en de Romeinen Dit verhaal speelt in Rome, ongeveer 2000 jaar geleden. Rome was toen een rijke stad, met prachtige gebouwen. Zoals paleizen voor de keizers, voor de Senaat en voor de grote

Nadere informatie

Opwindende ontdekkingen in oud-oosterhout! Wo uter is

Opwindende ontdekkingen in oud-oosterhout! Wo uter is rcheobode Opwindende ontdekkingen in oud-oosterhout! Wo uter is archeoloog. Hij hoort bij de groep archeologen die nu aan het opgraven is in Oosterhout in het gebied Vrachelen. Daar wordt over een jaar

Nadere informatie

WERKBLAD. De Hanze. Naam: Figuur 1 Afbeelding uit Stedelijk Museum Zwolle

WERKBLAD. De Hanze. Naam: Figuur 1 Afbeelding uit Stedelijk Museum Zwolle WERKBLAD De Hanze Figuur 1 Afbeelding uit Stedelijk Museum Zwolle Naam: 1 1. Wat was de Hanze Een Hanze was een naam voor de samenwerking van handelaren en steden tijdens de middeleeuwen. De mensen werkten

Nadere informatie

Kastelen in Nederland

Kastelen in Nederland Kastelen in Nederland J In ons land staan veel kastelen. Meer dan honderd. De meeste van die kastelen staan in het water. Bijvoorbeeld midden in een meer of een heel grote vijver. Als er geen water was,

Nadere informatie

Voor jongeren in het praktijkonderwijs. Verdriet om Nelson Mandela. gediscrimineerd door de blanke regering. Deze tijd wordt apartheid genoemd.

Voor jongeren in het praktijkonderwijs. Verdriet om Nelson Mandela. gediscrimineerd door de blanke regering. Deze tijd wordt apartheid genoemd. PrO -weekkrant Week 50 december 2013 Voor jongeren in het praktijkonderwijs 9-15 december 2013 Eenvoudig Communiceren Verdriet om Nelson Mandela Foto: ANP Foto: KRO/Liselore Chevalier In de hele wereld

Nadere informatie

Canonvensters Michiel de Ruyter

Canonvensters Michiel de Ruyter ARGUS CLOU GESCHIEDENIS LESSUGGESTIE GROEP 8 Canonvensters Michiel de Ruyter Michiel Adriaanszoon de Ruyter werd op 23 maart 1607 geboren in Vlissingen. Zijn ouders waren niet rijk. Michiel was een stout

Nadere informatie

Expeditie Zijderoute. Dit werkboekje is van:

Expeditie Zijderoute. Dit werkboekje is van: Expeditie Zijderoute Dit werkboekje is van: Hallo! Je gaat binnenkort op bezoek in het museum Hermitage Amsterdam. Het woord Hermitage spreek je uit als hermitaasje. Een museum is een gebouw waarin je

Nadere informatie

MULTATULI. Saïdjah en Adinda

MULTATULI. Saïdjah en Adinda MULTATULI Saïdjah en Adinda 3 4 Rangkas - Betoeng. District Lebak. Rivier achter het huis van Multatuli. 5 6 Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen. Voorwoord In de 17e en 18e eeuw is Nederland een

Nadere informatie

Sindbad. De Vier Windstreken

Sindbad. De Vier Windstreken Nieuwsgierig naar de wereld achter de horizon, vertrekt Sindbad op een schip naar Oost-Indië. Hij bevaart alle zeeën en oceanen waar de zon op schijnt en beleeft de meest fantastische avonturen. Hongerige

Nadere informatie