Bontekoe een van de vele Nederlanders die in de zeventiende eeuw de kost op zee verdiende.

Transcriptie

1 Antwoorden door een scholier 1595 woorden 11 juni ,6 10 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Pharos Paragraaf 1 Een volk van schippers en handelaars Wie was Bontekoe? Bontekoe een van de vele Nederlanders die in de zeventiende eeuw de kost op zee verdiende. Deelvraag: hoe belangrijk waren handel en scheepvaart voor de Nederlandse economie in de 17e eeuw? Heel belangrijk. Het zorgde ervoor dat de Nederlandse boeren zich gingen specialiseren. In het westen was er geen of minder grond beschikbaar voor landbouw, dankzij de scheepvaart was er werk voor deze mensen. De scheepvaart heeft ervoor gezorgd dat Nederland of eigenlijk Amsterdam het centrum werd van de wereldgraanhandel en in Nederland was Graan goedkoop geworden. Ook waren heel veel beroepen afhankelijk van de scheepvaart, van ankersmeden tot beschuitbakkers. Een vloot van duizenden masten Waar had Nederland beschikking over rond koopvaardijschepen in Europese wateren. 600 haringbuizen Schepen van de VOC Schepen van de WIC Waar staat VOC voor Verenigde Oost-Indische compagnie Waar staat WIC voor? West-Indische Compagnie. WIC beschrijving Had in de jaren 30 van de 17e eeuw meer dan honderd schepen in de vaart. Werd in 1621 opgericht. Kreeg het alleenrecht op de scheepvaart en handel met Amerika en de westkust van Afrika. Ook als doel op alle mogelijke manieren schade toe te brengen aan de Spanjaarden en de Portugezen. Beginjaren hield deze zich bezig met kaapvaart., grootste succes is de verovering van een Spaanse zilvervloot door Piet Hein bij Cuba in Pagina 1 van 6

2 Hoeveel schepen had Nederland in de vaart in de 16e eeuw? 400 Hoe heette Nederland midden 17e eeuw en wat kan je over dat jaartal zeggen over de economie van het land. Republiek der zeven verenigde Nederlanden. De republiek stak boven elk ander nationale vloot uit. De Nederlandse vloot had in haar eentje de omvang van de gezamenlijke vloten van Engeland, Frankrijk en Spanje. Wat Beïnvloedde de groei en bloei van de scheepvaart? Technische ontwikkelingen, Ligging De mentaliteit van de Hollanders ( let op dat het Hollanders zijn en niet Nederlanders) Hoe beïnvloedde de techniek de groei en bloei? Bepaalde scheepstypen werden aangepast aan de ondiepe wateren die bij de Nederlandse kusten en bij de Oostzeekusten vaak voorkwamen. En er kwamen nieuwe scheepstypen, met elk hun voordelen. Door grotere en snellere schepen was het mogelijk om in een vaarseizoen de driehoekstocht te voltooien. Noem 2 scheepstypen en hun karakter. - Galjoot: nieuwe mogelijkheid is dat schippers bij meer verschillende windrichtingen en windsnelheden de havens kunnen verlaten. Hierdoor werden ligtijden bekort en gemiddelde reistijden teruggebracht - Fluitschip: platte bodem, geringe diepgang en een zeer smal dek. Minder tol betalen in Denemarken, want tol werd daar bepaald door het dekoppervlak. Werd goedkoop gebouwd. En weinig bemanning nodig. Waarom had Nederland een gunstige ligging? Lag aan de Noordzee Nabij de mondingen van de rivieren Schelde, maas en rijn. Noordelijke Nederlanden lagen op het snijpunt van de belangrijke handelslijnen van oost naar west en van noord naar zuid. Wat is de driehoekstocht? Een doorgaande vaart vanuit Holland naar de Golf van Biscaye om zout en wijn te laden, van daar ging men naar de Oostzeehavens voor graan en hout en weer terug naar holland voor het einde van het seizoen. Waar ligt de Golf van Biscaye? ten noorden van Spanje. Zekerheid voor alles De vragen gaan over de 15e eeuw Pagina 2 van 6

3 Wat is de Hanze? De belangrijkste economische centra in Europa. Gebieden rondom de Middellandse Zee en de Noord- Europese steden. Wat was het belangrijkste economische punt voor de lage landen. Antwerpen. Waar lag het sterktepunt van de Nederlandse economie? In het Zuiden. Van alle markten thuis Waarom was het niet vanzelfsprekend dat de Noordelijke Nederlandse gewesten zoude uitgroeien tot de vrachtvaarders van Europa? - belangrijkste economische centra in Europa waren verenigd in Europa, daarin was België bijv belangrijker dan Nederland. En ook lag het brandpunt van de Nederlanden in heet zuiden. Waar vestigde WIC steunpunten? Westkust van Afrika, Brazilië en Suriname. Waar richtte de WIC zich op nadat er genoeg steunpunten gevestigd waren? Slavenhandel. Hoe ontstond het VOC en wanneer? In 1602 onder druk van de overheid. Waar breidde de handelsgebieden zich naartoe uit en wanneer en waarom daar naartoe? Vanaf 1580 breidde het Nederlandse handelsgebied zich uit: - naar het noorden (walvisvaart) - naar Amerika en West-Afrika (vooral slavenhandel); WIC kreeg alleenrecht om handel te drijven (monopolie) - naar Azië (textiel, specerijen, koffie etc.); VOC kreeg monopolie en gebruikt soms geweld Wat is de VOC? Had het alleenrecht op de handel en scheepvaart vanuit de republiek naar het gebied ten oosten van kaap de goede hoop en ten westen van straat Magalhaes. Wat werd er door de VOC naar Europa vervoerd? Peper Textiel Verfstoffen Koffie en thee Salpeter Pagina 3 van 6

4 Wat was het middelpunt van alle militaire en commerciële netwerken van de VOC? Batavia En de boer, hij ploegde niet meer Waar had de groei en bloei van de handel en scheepvaart invloed op Handel en nijverheid Hoe ontstond de specialisatie in de bereiding van boter en kaas? Men ging vervenen, de bodem daalde hierdoor. Grond werd nat en akkerbouw was niet meer mogelijk, men ging over op veeteelt Wat is moedernegotie? Amsterdam als centrum van de wereldgraanhandel. Waarom is het goed dat het aantal bouwgrond in de kustgebieden beperkt bleef? Anders had men steeds nieuw land onder de ploeg kunnen brengen. Kon men thuis de kost verdienen. Zo kon de Nederlandse zeevaart makkelijk mensen vinden die bereid waren de vele handels-, vissers-, en oorlogsschepen op water te houden. Van waar uit werd graan verhandeld? Handel van graan vanuit Baltische staten Wat was hierdoor mogelijk? Nederlandse boeren kunnen zich gaan specialiseren in handelsgewassen. Wat gebeurde er verder met de Baltische graan? Baltisch graan werd vanuit Amsterdam verder verhandeld (moedernegotie=handel), naar frankrijk, Noord- Spanje, Portugal en soms naar Italië. Een mis oogst van deze gebieden betekende vaak meer dan een verdubbeling van de winsten voor de Hollandse kooplieden. Waardoor was er veel personeel beschikbaar voor de scheepvaart? Weinig landbouwgrond in het westen van Nederland. Paragraaf 2 De zee geeft, de zee neemt Hoe was in de zeventiende eeuw de sociale situatie van zeevarenden, en van de andere mensen die van handel en scheepvaart afhankelijk waren? Het was voor de zeevarende een slechte tijd, ze liepen allemaal risico om gekielhaald te worden en om ziektes op te lopen onderweg zoals scheurbuik. Zeelieden die in dienst traden bij de scheepvaart via zielverkopers tekende een contract waarbij zich als het ware als slaaf verkochten. De medische kennis was niet zo hoog dus als men ontstekingen opliep dan werd dat ontstoke lichaamsdeel gewoon geamputeerd. Voor de andere mensen die van de handel en scheepvaart afhankelijk waren was dit een betere tijd, omdat de handel en scheepvaart voor de benodigde grondstoffen zorgde voor bepaalde beroepen. Ook waren er banen die diensten verleenden aan de scheepvaart. Pagina 4 van 6

5 Zeevarenden Wat bemoeilijkte de scheepvaart voor de zeemannen? Men kon gekielhaald worden. Men kon scheurbuik oplopen Schipbreuken. Wat is kielhalen? Als zeevarenden een misdrijf pleegden of een schipper of een andere officier sloegen werden ze gekielhaald. Men bond ze aan een touw om het lijf en werd op de een of andere manier onder het schip doorgehaald. Dit werd 3x herhaald Hoe trad je in dienst bij de VOC? Aanmelden bij de heren Bewindhebbers der Edele Compagnie aan het Oost-Indische Huis, of via zielverkopers. Waarom werden er 2 maandgages ingehouden op de loon van de in dienst getreden schippers? Dit geld ging naar de zielverkopers omdat ze kosten voor de rekruut hadden gemaakt zoals het betalen van eten en drinken. Risico van het vak Wat voor gevaren dreigden er bij het uitvaren? Onvoldoende of slecht voedsel. Was geen koeling dus het eten bedierf snel. Geen hygiëne door gebrek aan ruimte. Wat was de gevreesde ziekte door slecht voedsel? Scheurbuik. Wat was de standaarduitrusting van een scheepschirurgijn en wat zegt dit over de mogelijkheden? Amputatiezaag. Dat men ontstekingen en botbreuken niet kon genezen en daardoor men vaak lichaamsdelen verloor. Een sobere traktement Waar bestond de verdienste van een zeeman uit in de Republiek? De gage(het eigenlijke loon) De voering(de goederen die men mocht meenemen voor eigen gebruik of voor eigen verkoop) Diverse premies en uitkeringen. Wat is bekend over de hoogte van de gages op de schepen die met andere gebieden handeldreven dan de VOC? Daar werd meer verdiend dan bij de VOC. Pagina 5 van 6

6 Wanneer werden premies gegeven? Als de reis sneller voltooid werd dan aanvankelijk gepland was en op slavenschepen werden premies gezet op het levend overbrengen van slaven. De walvisvaart kende een stukloon: hoe meer walvissen er gevangen werden hoe hoger de verdiensten. Hoe zat het met het buitgeld van de VOC en de marine? Werden er Vijandelijke schepen in beslag genomen dan ging een gedeelte van de buit naar de autoriteiten die een kaperbrief hadden uitgegeven een gedeelte naar de officieren ene een kleiner gedeelte naar het lagere scheepsvolk Uitstraling Wat was de kurk waar de Nederlandse economie op dreef? De handel en scheepvaart. Noem enkele beroepen die afhankelijk waren van de gaan van zaken in de maritieme sector. - kruiers - touwslagers - zeil- en mastenmakers - houtzagers - ankersmeden - kanonnengieters - bierbrouwers - beschuitbakkers. - scheepsbouw (zorgde voor veel werkgelegenheid) Hoeveel procent van de beroepsbevolking was er in een van de ondersteunende diensten van de scheepvaart werkzaam in het eerste kwart van de zeventiende eeuw? 15% Samenvatting door Mootje. Pagina 6 van 6