UITVOERINGSPROGRAMMA FIETS Vastgesteld door GS op 6 maart 2012

Transcriptie

1 UITVOERINGSPROGRAMMA FIETS Vastgesteld door GS op 6 maart

2 SNEL OP JE WERK EN SNEL IN HET GROEN In 2008 is een nieuw Fietsplan vastgesteld. Het bijbehorende fietspadenprogramma werd bottum-up opgezet, in nauwe samenwerking met regio s, waterschappen en gemeenten. Daarbij is vanuit ruim 500 wensen een selectie van circa 165 projecten opgenomen. Het Fietsplan 2008 vormt ook het vertrekpunt voor het Uitvoeringsprogramma Daarnaast is uiteraard ook de brede ervaring ingezet die de afgelopen jaren werd opgebouwd met het programma Fiets, zijn actuele inzichten verwerkt en zijn op basis van een regioronde nieuwe wensen toegevoegd. Ambitie Fietsplan 2008 en behaalde successen Het Fietsplan 2008 heeft als hoofddoelstelling méér mensen op de fiets te krijgen en daarmee de bereikbaarheid van Zuid-Holland te vergroten. Pijlers van dit beleid zijn: - verbetering van het fietsnetwerk; - communicatie en gedragsbeïnvloeding; - investeringen in stalling- en overstapfaciliteiten. In de afgelopen vier jaar heeft dit de inwoners en bezoekers van Zuid-Holland het volgende opgeleverd. Voor de verbetering van het fietsnetwerk lag de nadruk de afgelopen jaren (1 e fase, vanaf 2008) op het realiseren van 110 kilometer fietspad. Tot en met einde van 2011 heeft dit geresulteerd in 144 km fietspad. Hiermee is de fietser in Zuid-Holland in vier jaar tijd circa 75 nieuwe c.q. vernieuwde fietspaden rijker. Een aantal sprekende voorbeelden zijn: - Snelfietsroutes Leiden- Den Haag (Velostrada en Via 44). Een grootschalig project met realisatie van zowel ontbrekende schakels als upgrading van bestaande paden, resulterend in snelle en veilige fietsroutes tussen Leiden en Den Haag. - Interstedelijke verbinding Balijbos en Delftse Hout, een belangrijke schakel in het fietsnetwerk tussen Delft en Zoetemeer, zowel voor woon-werk als recreatief gebruik. - Interprovinciale route Fietspad 273, waarmee een verbinding tot stand is gekomen in het routenetwerk Oudewater en Haastrecht, tussen Zuid-Holland en Utrecht. - 3 recreatieve fietspaden rond Werelderfgoed Kinderdijk, de F366, F268 en F344. Deze route draagt ook bij aan fietsveiligheid voor scholieren. Naast grootschalige inzet op een beter fietsnetwerk is de Zuid-Hollandse fietser er ook op vooruit gegaan dankzij een aantal extra maatregelen. Zo is de Fietsrouteplanner verbeterd en maakt sinds 2011 integraal onderdeel uit van de landelijke planner van de Fietsersbond. Er is nadrukkelijk aandacht voor bewegwijzering bij realisatie van fietspaden. Bijvoorbeeld voor de fietspaden rond de N470 is een uitgebreid bewegwijzeringsplan opgesteld met steun van ondermeer vrijwilligers van de Fietsersbond. Er is ook bijgedragen aan het opzetten van enkele fietsknooppuntennetwerken, waarmee het netwerk van Zuid-Holland is gecompleteerd. Verder stimuleert ROV Zuid-Holland, in het kader van het verbeteren van de verkeersveiligheid, fietsvaardigheid van bepaalde doelgroepen, bijvoorbeeld basisschoolleerlingen. Als mensen het openbaar vervoer gebruiken, vormt de fiets in veel gevallen het vervoermiddel bij voor- of natransport. Voldoende en kwalitatief goede fietsparkeervoorzieningen zijn dan ook een voorwaarde voor optimaal ov-gebruik. De doelstelling lag op nieuwe stallingsplekken bij 2

3 bushaltes en treinstations. Er zijn uiteindelijk met de subsidieregeling stallingsplekken gerealiseerd, in samenwerking met Prorail. Trends en actuele ontwikkelingen Nederland is in de Westerse wereld het fietsland bij uitstek; van alle verplaatsingen gaat 26% per fiets. Het fietsgebruik blijft de laatste 25 jaar op peil, ondanks het stijgende autobezit en toenemende verplaatsingsafstanden. Het totaal aantal fietskilometers is dan ook flink gegroeid. Toename van het aantal inwoners, vergrijzing en aandacht voor gezondheid en duurzaamheid spelen daarin een rol. Ook de stevige opmars van de elektrische fiets speelt mee. Met de aanhoudende forse groei van het aandeel elektrische fietsen 1, komen voor woon-werkverkeer grotere afstanden binnen fietsbereik. De huidige landelijke aandacht voor snelfietsroutes sluit aan bij deze trend. Relaties als Delft Zoetermeer en Spijkenisse Rotterdam worden daarmee extra interessant voor het optimaliseren van fietsverbindingen. Een andere trend is een stijgende behoefte aan recreatiemogelijkheden, onder meer vanwege de vergrijzing en een toename van sportdeelname vanuit een gezondere leefstijl. De ontwikkeling van de recreatieve knooppuntnetwerken en de opmars van (digitale) bewegwijzering sluit hierbij aan. Al met al is de verwachting dat de toename van fietskilometers zich zal voortzetten en dat het recreatieve verkeer daarin flink zal toenemen. Doelen uitvoeringsprogramma Ook de komende jaren investeert de provincie fors in de fiets; er is met het Hoofdlijnenakkoord Zuid- Holland verbindt en geeft ruimte 35 miljoen beschikbaar gesteld voor realisatie van fietsinfrastructuur. Het accent wordt gelegd op bovenregionale verbindingen voor woon-werkverkeer of schoolroutes en verbindingen tussen het stedelijk en landelijk gebied. Achterliggend doel is het faciliteren van inwoners om snel op het werk te komen of snel de stad uit in het groen. Vanuit de opgebouwde ervaring van de afgelopen jaren is hieraan nadere invulling gegeven. Zo zal bijvoorbeeld de aanpak gevolgd bij de realisatie van de snelfietsroutes Leiden - Den Haag breder worden toegepast. Met deze aanpak worden routes integraal bekeken: er is aandacht voor zowel ontbrekende schakels, als voor upgrading van bestaande paden (o.a. verbreding, verlichting enz.). En om de investering in fietsinfrastructuur maximaal te benutten, is bekendheid geven aan nieuwe routes een aandachtspunt. Goede bewegwijzering, ook langs toeleidende wegen, is in dat opzicht een basisvereiste. Op deze manier streven we de komende jaren naar een netwerk van bovenregionale routes tussen de grotere woonkernen en economische centra in Zuid-Holland. Concrete hoofddoelen ultimo 2015 (conform de huidige begrotingsindicatoren): - 70 % projecten binnen planning / 85 % binnen budget (jaarlijks) - 36 woon-werkverbindingen gerealiseerd - 40 stad-landverbindingen gerealiseerd Voor de komende jaren zien we echter voor fietsparkeren beperkt nieuwe mogelijkheden. De gerealiseerde extra fietsparkeerplekken zijn voldoende om de groei van het fietsgebruik de komende 1 Momenteel is 1 op de 5 verkochte nieuwe fietsen elektrisch; naar verwachting van fabrikanten is rond 2015 van het totale fietsbestand in Nederland 1 op de 10 fietsen elektrisch. Bron: Fietsverkeer Fietsberaad, sept

4 jaren op te kunnen vangen. Locaties in Zuid-Holland waar op dit moment al een tekort aan parkeerplekken is, betreft met name grote stations. Hier zijn veelal dure gebouwde voorzieningen nodig, die niet onder verantwoordelijkheid van de provincie vallen. ACCENT UITVOERINGSPROGRAMMA: OPTIMALISATE BESTAANDE INFRASTRUCTUUR In de achterliggende periode is met name geïnvesteerd in de aanleg van ontbrekende schakels en is het Zuid-Hollandse fietsnetwerk fors uitgebreid. In dit uitvoeringsprogramma zal extra aandacht zijn voor meer benutting van bestaande fietsinfrastructuur: - Als er sprake is van de aanleg van een ontbrekende schakel, wordt daarbij ook de route als geheel bekeken. Vergelijkbaar met de werkwijze bij snelfietsroutes kunnen bestaande delen in aanmerking komen voor een upgrade. Ook is het denkbaar dat in bepaalde gevallen bijgedragen wordt aan een afzonderlijke loopstrook voor wandelaars, ten behoeve van betere doorstroming van de fiets. - In veel gevallen houdt een route niet bij de stadsgrenzen op. Indien van toepassing, dan begint de fietsroute zo dicht mogelijk bij centrumstedelijk gebied, zodat zoveel mogelijk fietsers een directe aansluiting hebben. Voorwaarde is dat een en ander binnen de projectscope zonder veel kosten of vertraging mee te nemen is (zie verder onder snelfietsroutes en cofinanciering). - Een betere benutting begint ook bij bekendheid van (snel)fietsroutes. Goede bewegwijzering, ook langs toeleidende wegen, is in dat opzicht een basisvereiste. De snelfietsroutes Leiden Den Haag zullen hiervoor testcase zijn. - Voor realisatie van nieuwe stad-landroutes zijn veelal dure kunstwerken nodig. In samenwerking met de gemeente Zoetermeer, Fietsersbond, ANWB en Fietsplatform wordt daarom een pilot uitgevoerd in Zoetermeer met als doel te onderzoeken op welke slimme (en goedkope) manier bestaande stad-landverbindingen kunnen worden verbeterd. Indien de pilot succesvol wordt beoordeeld, dan hopen we via de Groenagenda de resultaten ook op andere plaatsen in Zuid- Holland toe te passen. Woon-werk en woon-schoolroutes Snelfietsroutes zijn een relatief nieuw begrip. Zuid-Holland was met de zogenaamde Zoef-route (De Lier Delft Pijnacker) een van de pioniers op dit vlak. Een snelfietsroute is een rechtstreekse en comfortabele route, die een aantrekkelijke optie is voor woon-werk en woon-schoolverkeer (tot circa 15 km enkele reis). Door Goudappel Coffeng is becijferd dat elke euro geïnvesteerd in dergelijke routes, 1,5 tot 3,5 euro oplevert aan maatschappelijk rendement (economie, gezondheid, klimaat) 2. Als provincie zetten we voor de zware woon-werkverbindingen in op uitbreiding en verbetering van fietsroutes en is er bij het opstellen van dit programma nadrukkelijk gekeken naar de potenties die er op dit vlak liggen.tegelijkertijd is het verknopen van fietsroutes ook een belangrijke stap om de bestaande routes meer optimaal te gebruiken. In de komende periode werken we om die reden aan definiering van een netwerk van provinciale hoofdverbindingen. Hiervoor kunnen bestaande netwerken als Sternet Den Haag en het netwerk van Stadsregio Rotterdam als vertrekpunt dienen. 2 Zie Goudappel Coffeng - Fietssnelwegen: wat leveren ze ons op? De maatschappelijke baten in kaart gebracht (1 maart 2011). 4

5 Dit netwerk kan stapsgewijs worden gerealiseerd c.q. op kwaliteit worden gebracht, afhankelijk van beschikbare financiele middelen bij de diverse betrokken partijen. Ook vormt het een heldere afbakening van de verantwoordelijkheid van de provincie. Stad-landverbindingen en recreatie Stad-landverbindingen bieden mensen de mogelijkheid om in hun vrije tijd ontspanning buiten de stad te zoeken. Onderzoek heeft uitgewezen dat in Nederland met name in de Zuidvleugel de behoefte aan recreatiemogelijkheden aanzienlijk groter is dan de beschikbare ruimte. Om die reden is een goede fietsontsluiting van bijvoorbeeld de provinciale landschappen nabij de grote steden van groot belang. In het fietsprogramma is er overigens nadrukkelijk aandacht voor ruimtelijke kwaliteit (zie de aanbevelingen van de Commissie Plankwaliteit). Bij de voorbereiding van een fietspad wordt gezocht naar een route die vanuit landschappelijk oogpunt zo optimaal mogelijk is ingepast. Een belangrijke basis voor het recreatieve fietsnetwerk zijn de fietsknooppuntnetwerken en de LFroutes. Er is inmiddels een dekkend netwerk van 11 regionale (fiets-) knooppuntnetwerken, met een totale lengte van ongeveer 3000 km. Hiervan valt een kleine 500 km samen met het landelijk netwerk van LF-routes. De provincie voert de regie op de samenhang van dit netwerk. Promotie Zoals gezegd zal er in dit uitvoeringsprogramma extra aandacht zijn voor benutting van bestaande routes. In het verlengde daarvan is het logisch om ruime bekendheid te geven aan de openstelling van nieuwe routes. Er zullen geen algemene campagnes worden gevoerd om meer mensen op de fiets te krijgen. Wel zal er een standaardmethodiek worden opgezet met behulp waarvan potentiële gebruikers rond de opening van een nieuwe fietsroute eenvoudig kunnen worden geinformeerd. Innovaties Ook op fietsgebied staat de techniek niet stil. Er is bij de voorbereiding en uitvoering van dit programma ruimte voor nieuwe ontwikkelingen. Zo wordt gekeken of er voor snelfietsroutes een innovatie kan worden toegepast waarbij fietsers bij VRI s altijd groen krijgen, zonder dat dit van invloed is op het overige wegverkeer. Ook is het voornemen om samen met marktpartijen een proef uit te voeren met een nieuwe funderingstechniek voor fietspaden in gebieden met slappe ondergronden. 5

6 FINANCIËN EN ORGANISATIE Financiën In het Hoofdlijnenakkoord is het thema Fiets een van de prioriteiten. Streven is de komende collegeperiode in de realisatie van fietsinfrastructuur. Ook wordt in deze periode een vergelijkbaar bedrag geïnvesteerd in de afronding van het programma uit de afgelopen coalitieperiode op basis van eerder gemaakte bestuurlijke afspraken. De onderstaande tabel uit geeft een overzicht van de nieuwe middelen t/m 2015, met een indicatie van het geprogrammeerde bedrag per subcategorie. OVERZICHT NIEUWE INVESTERINGEN FIETSPROGRAMMA (x Hoofdfunctie* Netto PZH Woon-werkroutes 13,6 Woon-schoolroutes 5,9 Stad-landverbindingen 15,5 TOTAAL 5 * veel routes worden voor elk van de 3 functies gebruikt; de onderverdeling is dan ook indicatief. Om de provinciale doelstellingen te behalen, werken we volgens het principe van overprogrammering. Fietsprojecten kennen een lange voorbereidingstijd (4 à 5 jaar) en ook leert de ervaring dat een deel van de geplande projecten vertraging oploopt of in een enkel geval niet tot uitvoering komt. Om die reden wordt sinds enkele jaren gewerkt met een overprogrammering (in de zin van een reserveprogramma), zodat er voldoende projecten op de plank liggen en onderuitputting van de budgetten voorkomen wordt. Vanuit beleidsmatig oogpunt zijn de volgende aspecten relevant als een keuze gemaakt moet worden om een project uit het lopende programma te ruilen met een project vanuit de overprogrammering: 1. Zijn er nieuwe inzichten op de betreffende route die extra middelen vragen? Zo ja, dan middelen hiervoor reserveren en deze extra reserveringen door laten werken in het totale bouwwerk van overprogrammering. 2. Is er in dezelfde categorie (bijv. woon-werkroutes) een alternatief project in de overprogrammering? Zo ja, welke heeft inhoudelijk meeste prioriteit en voldoende draagvlak? 3. Indien punt 1 en 2 geen alternatief oplevert, dan kan een ander project uit de overprogrammering op grond van inhoudelijke prioriteit en draagvlak worden gekozen. 6

7 Verwachtingen ten aanzien van bijdragen van derden In het nieuwe uitvoeringsprogramma is uitgangspunt dat derden bijdragen aan realisatie van het project middels cofinanciering of een bijdrage in natura. In dit laatste geval kan gedacht worden aan: - Inbreng van gronden voor het project; - De ontwikkeling van het gebied waarin het fietspad ligt; - Maatregelen ten bate van de betreffende fietsroute op het eigen grondgebied van de overheid, bijvoorbeeld het asfalteren van een toeleidend fietspad naar een snelfietsroute; - Het op eigen kosten voorbereiden en trekken van het project. Per project worden hierover afspraken gemaakt als onderdeel van het subsidietraject. Als geen overeenstemming kan worden bereikt over een bijdrage van derden, dan zal voorrang worden gegeven aan het eerstvolgende geprioriteerde project uit de overprogrammering waar deze bijdrage wel zeker is. Subsidieregeling Gezien de ervaring van de afgelopen jaren en de accenten van dit uitvoeringsprogramma, is in de subsidieregeling fietsprojecten Zuid-Holland een aantal nieuwe voorwaarden worden opgenomen, te weten: - Er kan bevoorschotting plaatsvinden voor grondverwerving; - De hiervoor beschreven regels ten aanzien van cofinanciering worden verwerkt; - Een aantal deelproducten wordt samenvoegd tot producten; - Er kan subsidie worden verleend aan fietsbevorderende maatregelen gerelateerd aan een fietspadproject. - Overeenstemming mbt overdracht van beheer van het fietspad is een eis bij toekenning van subsidie. Organisatie Bij de realisatie van dit programma wordt als voorheen nauw samengewerkt met interne en externe partners. Zo zijn er samenwerkingsovereenkomsten met enkele waterschappen, is de Fietsersbond bij veel projecten aangehaakt en wordt met de Stadsregio Rotterdam en Stadsgewest Haaglanden gezamenlijk opgetrokken (op basis van 50/50% financiering). De lijn blijft overigens dat fietspaden na afronding van het project voor beheer worden overgedragen aan gemeenten of waterschappen (tenzij het een fietspad langs een provinciale weg betreft). Voor wat betreft de snelfietsroutes is daarnaast het plan om per route het traject door te lichten met lokale partners en op basis daarvan te komen tot een afgewogen pakket aan maatregelen per route. Ook vindt er een pilot plaats waarbij de voorbereiding en realisatie van een pakket fietspaden integraal aan een marktpartij is aanbesteed. 7

8 OPZET UITVOERINGSPROGRAMMA De bijgevoegde tabellen geven een overzicht van de fietspaden waarvoor in de periode middelen beschikbaar zijn. De betreffende fietspadprojecten zijn geselecteerd op een afweging van zowel beleidsmatige aspecten als een realistische inschatting van de realiseerbaarheid. Met andere woorden een afweging tussen wat willen we en wat kunnen we in deze periode. Voor de utilitaire verbindingen is daarbij gebruik gemaakt van onder meer de volgende gegevens: - Analyse van pendelstromen tussen Zuid-Hollandse gemeenten - Analyse aantallen verkeersslachtoffers (leeftijd 4 18 jaar) op routes t.b.v. onderdeel schoolroutes - Draagvlak bij andere overheden (mede bepalend voor een plaats in het programma of in de overprogrammering) Bij stad landverbindingen zijn de volgende bouwstenen relevant: - De ambities uit de Groenagenda 2020 (in voorbereiding), waarbij niet meer wordt ingezet op recreatiegebieden aankopen en inrichten maar op het verbeteren van de toegankelijkheid en aantrekkelijkheid van de provinciale landschappen als vrijetijdslandschap nabij de grote steden. Dit betekent onder meer het versterken van relaties tussen de Zuidvleugel en kust, Groene Hart en Delta. - Onderzoeken mbt tekorten aan recreatieruimte rond de grote steden alsmede vraaggerichte recreatie. - Draagvlak bij andere overheden (mede bepalend voor een plaats in het programma of in de overprogrammering) Randvoorwaardelijke zaken Voor een aantal randvoorwaardelijke zaken is geen apart budget opgenomen. Dit wordt meegenomen in de projectbudgetten. Het betreft: - Inzet op bekendheid van (nieuwe) routes - Realiseren van aanvullende bewegwijzering voor een optimaal gebruik van routes (toeleiding naar snelfietsroutes; zichtbaarheid stad-landverbindingen) - Innovatieve ontwikkelingen 8

9 BIJLAGEN 1. Programma per regio 2. Kaart Uitvoeringsprogramma

10 Conceptlijst Holland-Rijnland Uitloop Fietspad nr. Fietsverbinding Fietspad categorie Projectcategorie Projectinhoud Jaar gereed F271 Katwijk - Leiden Snelfietsroute B Aanleg kunstwerk fietsbrug /-pad over Oude Rijn 2013 / 2014 x HR21 Katwijk - Leiden (snelfietsroutes) Snelfietsroute B upgrading Bijdrage 2 snelfietsroutes PM x F243.2 Katwijk - Voorhout Snelfietsroute B Aanleg nieuwe route nieuwe route / fietsbrug 2016 x F285 Noordwijk - Voorhout Snelfietsroute B Aanleg kunstwerk + nieuwe route asfalteren 2016 x F306 Alphen a/d Rijn - Nieuwkoop Snelfietsroute B Aanleg kunstwerk korte, snellere route 2012 x F209 Hillegom - Bennebroek woon-werkroute Aanleg nieuwe route veilige fietsverbinding station 2014 x HR23 Alphen a/d Rijn - Weteringpad woon-werkroute Aanleg nieuwe route schakel richting bedrijventerrein PM x HR22 Hillegom - station Hillegom woon-werkroute Aanleg nieuwe route groot onderhoud 2012 x N443 Noordwijkerhout - Sassenheim woon-werkroute Upgrading korte, snellere route 2012 x F446 Voorhout - Sassenheim woon-werkroute Aanleg nieuwe route korte, snellere route 2014 x F446.1 Voorhout - Sassenheim (Wasbeekerlaan) woon-werkroute Aanleg nieuwe route korte, snellere route 2012 x F446.4 Voorhout - Sassenheim (Zandsloot) woon-werkroute Aanleg nieuwe route korte, snellere route 2012 x F446.2 Voorhout - Sassenheim (Randweg) woon-werkroute Aanleg nieuwe route fietspad naar NS-station PM x F314 Ter Aar - Zevenhoven Schoolroute Aanleg nieuwe route fietspad naar Groene Hart 2014 x F267.1 Leiden - Grote Polder (via Zoetw-Rijndijk) Stad-landroute Aanleg nieuwe route fietstunnel naar Groene Hart 2014 x F267.2 Leiden - Grote Polder (bij station RGL) Stad-landroute Aanleg kunstwerk fietspad in natuurgebied 2014 x F267.0 Leiderdorp - Munnikenpolder Stad-landroute Aanleg nieuwe route fietspad naar Munnikenpolder 2016 x F287 Noordwijkerhout - Noord Zijder Polder Stad-landroute Aanleg nieuwe route fietspad archeologisch gebied 2013 x F403.1 Zoetermeer - Zuidbuurt Stad-landroute Aanleg nieuwe route fietspad in Groene Hart 2014 x F210 Leimuiden - Oude Wetering Stad-landroute Aanleg nieuwe route fietspad naar Groene Hart 2012 x F274.2 Alphen a/d Rijn - Bedelaarsbos Stad-landroute Aanleg nieuwe route fietspad naar Plassen 2012 x F100.5 Alphen a/d Rijn - Nieuwkoopse Plassen Stad-landroute Aanleg nieuwe route fietspad /-pont bij Grecht 2012 x F Bodegraven - Kamerik Stad-landroute Aanleg kunstwerk + nieuwe route fietspad in / naar Groene Hart 2012 x F401 Zoetermeer - Polder de Noordplas Stad-landroute Aanleg nieuwe route fietspad in / naar Groene Hart 2012 x HR20 Meijepad Stad-landroute Upgrading scheiding fietsers / wandelaars PM x Nieuwe middelen overprogrammering

11 Conceptlijst Stadsregio Rotterdam Uitloop Fietspad nr. Fietsverbinding Fietspad categorie Projectcategorie Projectinhoud Jaar gereed SRR20 Rotterdam - Spijkenisse (Groene Kruisweg) Snelfietsroute A Upgrading groot onderhoud / upgrading 2013 x F233 Rotterdam - Ridderkerk Snelfietsroute A Aanleg kunstwerk oa fietstunnel / Deltapoort 2014 x F228 Zoetermeer - Delft (langs N470) Snelfietsroute B Aanleg kunstwerk + nieuwe route kortere route / fietsbrug 2012 x SRR21 Zoetermeer - Rotterdam Snelfietsroute B Aanleg kunstwerk fietsbrug A12 station Bleizo 2015 x SRR24 Barendrecht - Ridderkerk - Albrandswaard Snelfietsroute B Aanleg nieuwe route meerdere routes? PM x F252 Spijkenisse - Oud Beijerland woon-werkroute Aanleg nieuwe route veilig vrijliggend fietspad 2012 x SRR28 Spijkenisse - Botlek woon-werkroute Aanleg nieuwe route vrijliggend fietspad ri Botlekfietsbrug 2016 x F297 N496 Westvoorne woon-werkroute Aanleg nieuwe route veilig vrijliggend fietspad 2012 x SRR22 Krimpen ad IJssel - Capelle ad IJssel woon-werkroute Aanleg kunstwerk fietspont PM x F269.5 Rotterdam - Polder Schieveen Stad-landroute Aanleg nieuwe route fietspad naar Hof van Delfland PM x F269.6 Rotterdam - Boterdorpsche Polder Stad-landroute Aanleg nieuwe route fietspad naar Rottemeren PM x F269.7 Rotterdam - Zuidpolder Stad-landroute Aanleg nieuwe route fietspad naar Schieveen 2013 x F269.8 Rotterdam - Schiebroekse Polder Stad-landroute Aanleg nieuwe route fietspad in nieuwe groenzône 2014 x F269.x Rotterdam - Triangel Stad-landroute Aanleg kunstwerk fietsviaduct N209 / F x F269.xx Rotterdam - Hoekse Park Stad-landroute Aanleg nieuwe route fietspad in nieuwe groenzône 2014 x F356 Rotterdam - Polder Schieveen Stad-landroute Aanleg nieuwe route fietspad naar Hof van Delfland 2014 x F212.3 Schiedam - Hof van Delfland Stad-landroute Aanleg nieuwe route fietspad naar Hof van Delfland 2012 x F212.4 Fietsbrug Poldervaart Stad-landroute Aanleg kunstwerk fietsbrug naar Hof van Delfland 2012 x SRR26 Maassluis - Vlietlanden Stad-landroute Aanleg nieuwe route fietspad in natuurgebied PM x F357.2 Maassluis - Landtong Rozenburg Stad-landroute Aanleg nieuwe route fietspad naar Landtong 2012 x F355.1 Hoogvliet - Albrandswaard Stad-landroute Aanleg nieuwe route fietspad naar bos Valckesteyn PM x SRR27 Ridderkerk - recr gebied De Gorzen Stad-landroute Aanleg nieuwe route fietspad in natuurgebied 2014 x SRR23 Ridderkerk - Donckse Velden Stad-landroute Aanleg nieuwe route fietspad in natuurgebied PM x F251 Zwijndrecht - Waalbos Stad-landroute Aanleg nieuwe route fietspad in Deltapoort 2013 x Nieuwe middelen overprogrammering

12 Conceptlijst Stadsgewest Haaglanden Uitloop Fietspad nr. Fietsverbinding Fietspad categorie Projectcategorie Projectinhoud Jaar gereed F453 Den Haag - Leiden (Velostrada) Snelfietsroute A Upgrading groot onderhoud / upgrading 2012 x F454 Den Haag - Leiden (Via 44) Snelfietsroute A Upgrading groot onderhoud / upgrading 2012 x F456 Den Haag - Pynacker/Nootdorp Snelfietsroute A Aanleg kunstwerk fietsbrug Ypenburg over A x HGL28 Den Haag - Zoetermeer Snelfietsroute A Upgrading deel sterroute Den Haag 2016 x HGL20 Den Haag - Delft (langs De Vliet) Snelfietsroute A Upgrading asfalteren deel route 2013 x HGL22 Den Haag - Poeldijk (N211 - N213) Snelfietsroute A Upgrading pm 2015 x F228.5 Zoetermeer - Delft (langs N470) Snelfietsroute B Aanleg nieuwe route korte, snellere route 2013 x F227.5 Zoetermeer - Delft (Baly / Bieslandse bos) Snelfietsroute B Upgrading verbreden Virulypad 2014 x F11 Den Haag - Westland (Lange Watering) woon-werkroute Aanleg nieuwe route veilig vrijliggend fietspad 2014 x HGL24 Delft Zuid - TU-wijk Delft (Gelatinebrug) woon-werkroute Aanleg kunstwerk + nieuwe route fietspad / fietsbrug naar TU-wijk 2014 x HGL25 De Lier - Naaldwijk woon-werkroute Aanleg kunstwerk hellingbanen aanpassen 2015 x HGL27 Verbindingsweg Stompwijk N206 - combi met nieuwe weg ontsl woon-werkroute Aanleg nieuwe route bedrijventerrein bedrijven en glas x F298.1 P. Verburghweg - Strikkade woon-werkroute Aanleg nieuwe route fietspad Strikkade 2012 x HGL26 t Woudt - De Lier (bij N223) Schoolroute Aanleg nieuwe route veilig vrijliggend fietspad 2016 x F370 Den Haag - Hoek van Holland Stad-landroute Aanleg nieuwe route fietspad op nieuwe duinen 2012 x F11.5 Den Haag - Zwethzone Stad-landroute Aanleg nieuwe route fietspad in Zwethstrook 2012 x F228.4 Delft - Ruyven /Zuidpolder van Delfgauw Stad-landroute Aanleg kunstwerk of upgrade fietstunnel onder de A x F455 Zoetermeer - Nieuwe Driemanspolder Stad-landroute Aanleg kunstwerk fietsbrug naar het Groene Hart 2014 x F298.4 Pynacker - Oude Leede Stad-landroute Aanleg nieuwe route fietspad bij natuurgebied 2016 x Nieuwe middelen overprogrammering

13 Conceptlijst Goeree Overflakkee Uitloop Fietspad nr. Fietsverbinding Fietspad categorie Projectcategorie Projectinhoud Jaar gereed GOE20 Middelharnis - Nieuwe Tonge (N215) Schoolroute Aanleg kunstwerk onveilige kruisingen: realisatie kunstwerk 2014 x GOE21 Stellendam - Melissant (Plaatweg) Schoolroute Upgrading verkeersmaatregelen tbv veiligheid 2014 x GOE22 Ouddorp - Hofdijksweg Schoolroute Upgrading veiliger route naar manege oa 2016 x F245 Middelharnis - Melissant Schoolroute Aanleg nieuwe route korte, snellere route 2012 x F270.1 N59 - Hellegatsplaten Stad-landroute Aanleg nieuwe route verbinding tussen 2 fietspaden 2012 x F405 Middelharnis - Stad aan 't Haringvliet Stad-landroute Aanleg nieuwe route verbinding tussen 2 fietspaden 2013 x F408 Oude Tonge - Ooltgensplaat Stad-landroute Aanleg nieuwe route dijkfietspad op Goeree 2012 x F409 Ingang Slikken - Gabriellina Stad-landroute Aanleg nieuwe route dijkfietspad op Goeree 2012 x F410 Ouddorp - Oudelandse Zeedijk Stad-landroute Aanleg nieuwe route dijkfietspad op Goeree 2013 x F364 Melissant - Polder Dirksland Stad-landroute Aanleg nieuwe route fietspad op Goeree 2013 x Nieuwe middelen overprogrammering

14 Conceptlijst Drechtsteden Uitloop Fietspad nr. Fietsverbinding Fietspad categorie Projectcategorie Projectinhoud Jaar gereed DRE20 Rotterdam - Dordrecht Snelfietsroute A Upgrading groot onderhoud / upgrading 2013 x F425 Zwijndrecht - Ringdijk woon-werkroute Aanleg nieuwe route naar F16 dijkfietspad langs De Noord 2014 x F426 Zwijndrecht - Heerjansdam woon-werkroute Aanleg nieuwe route veilig vrijliggend fietspad 2012 x F427.0 Papendrecht - Rotterdam (waterbushalte) woon-werkroute Aanleg fiets overstappunt fietsontsluiting halte Westeind 2016 x F427.1 Papendrecht - Rotterdam (waterbushalte) woon-werkroute Aanleg fiets overstappunt fietsontsluiting halte Oosteind 2013 x F427.2 Dordrecht - Hel- en Zuilespolder (Ottersluis) Stad-landroute Aanleg fiets overstappunt fietsveer + steigervoorzieningen 2014 x F427.3 Dordrecht - Nieuwe Dordtse Biesbosch Stad-landroute Aanleg fiets overstappunt steigervoorzieningen fietsveer 2014 x F220 Dordrecht - Alloijzen- of Bovenpolder Stad-landroute Aanleg nieuwe route fietspad naar Land v Dordrecht 2014 x DRE21 Dordrecht - Polder de Zuidpunt Stad-landroute Aanleg nieuwe route fietspad langs Dordtse Kil 2014 x Nieuwe middelen overprogrammering

15 Conceptlijst Hoeksewaard Uitloop Fietspad nr. Fietsverbinding Fietspad categorie Projectcategorie Projectinhoud Jaar gereed F244 Klaaswaal - Westmaas Schoolroute Aanleg nieuwe route veilig vrijliggend fietspad 2014 x HW21 Klaaswaal - A29 Schoolroute Upgrading maatregelen veiligheid 2014 x HW22 Goudswaard - Piershil Schoolroute upgrading fietsstraat maken van dijkweg 2014 x F244.2 Klaaswaal - N91 (Strijen) Schoolroute Upgrading maatregelen veiligheid 2016 x F421 Oud-Beijerland - Nieuw Beijerland Stad-landroute Aanleg nieuwe route dijkfietspad in Hoekse Waard 2016 x F420 Dordrecht - Dordtse Kil Stad-landroute Aanleg nieuwe route dijkfietspad in Hoekse Waard 2015 x F414.1 Numansdorp - Hollands Diep Stad-landroute Aanleg nieuwe route dijkfietspad in Hoekse Waard 2015 x Nieuwe middelen overprogrammering

16 Conceptlijst Alblasserwaard Vijfheerenlanden Uitloop Fietspad nr. Fietsverbinding Fietspad categorie Projectcategorie Projectinhoud Jaar gereed F249.1 Leerdam - Gorinchem (via Arkel) woon-werkroute Aanleg nieuwe route korte, snellere route x F434 Ameide - Nieuwpoort (Lekdijk) woon-werkroute Aanleg nieuwe route veilig vrijliggend fietspad 2015 x F258 Papendrecht - Nieuw Lekkerland woon-werkroute Aanleg nieuwe route korte, snellere route 2016 x F268.3 Kinderdijk - Nieuw Lekkerland Schoolroute Aanleg nieuwe route veilig vrijliggend fietspad 2013 x F431.1 Groot Ammers - Ottoland (Molenkade) Schoolroute Aanleg nieuwe route veilige passages bij 4 molens 2013 x F432.2 Groot Ammers - Ottoland (Damseweg) Schoolroute Aanleg nieuwe route veilig vrijliggend fietspad 2012 x F433.1 Nieuwland (Zijlkade) Schoolroute Upgrading fietsveiliger fietsstraat 2013 x F429.1 Gorinchem - Boven-Hardinxveld Schoolroute Aanleg nieuwe route vernieuwing icm dijkversterking 2012 / 2013 x F277.2 Arkel - Gorinchem Schoolroute Aanleg nieuwe route veilig vrijliggend fietspad 2012 x F249 Arkel - Leerdam Schoolroute Aanleg nieuwe route korte, snellere route 2012 x F346.2 Giessen-Oudekerk - Ottoland Schoolroute Aanleg nieuwe route veilig vrijliggend fietspad 2012 x F268.6 Nieuw Lekkerland - Streefkerk Schoolroute Aanleg nieuwe route veilig vrijliggend fietspad 2017 x AV3 Leerdam - onderdoorgang Lingebrug + ZH-laan Schoolroute Upgrading upgrade bestaande onderdoorgang 2016 x AV6 Giessen-Oudekerk - Ottoland (Vuilendam) Schoolroute Upgrading fietsstraat 2016 x F428.1 Papendrecht - Alblasserbos (brug A15) Stad-landroute Aanleg kunstwerk helling fietsbrug minder steil 2016 x F430 Leerdam - Diefdijk Stad-landroute Upgrading veilige fietsverbinding op Diefdijk 2012 / 2013 x F436 Leerdam - De Linge / Wiel v Oosterwijk Stad-landroute Aanleg nieuwe route fietspad naar de Diefdijk 2013 x AV2 Gorinchem - Waterlinie Stad-landroute Aanleg nieuwe route fietspad naar Hollandse Waterlinie 2016 x AV5 Sliedrecht - Groene Hart Stad-landroute Aanleg nieuwe route fietsstraat naar Wijngaarden 2016 x Nieuwe middelen overprogrammering

17 Conceptlijst Midden-Holland Uitloop Fietspad nr. Fietsverbinding Fietspad categorie Projectcategorie Projectinhoud Jaar gereed F278.4 Gouda - Waddinxveen Snelfietsroute B Aanleg kunstwerk fietstunnel onder A x F263 Nieuwerkerk - Moordrecht Snelfietsroute B Aanleg nieuwe route veilig deels vrijliggend fietspad 2012/2013 x F263.3 Gouda - Moordrecht (deel Sluiseiland) Snelfietsroute B Aanleg nieuwe route veilig vrijliggend fietspad 2012 x F263.1 Gouda - Moordrecht Snelfietsroute B Aanleg nieuwe route korte, snellere route 2015 x MHL22 Bodegraven - Woerden (Broekveldselaan - Boerderijweg) woon-werkroute Upgrading twee bruggetjes 2014 x F273 Haastrecht - Schoonhoven Schoolroute Aanleg nieuwe route veilig vrijliggend fietspad 2012 x F402 Zevenhuizen - Nieuwerkerk a/d IJssel Schoolroute Upgrading rode fietsstroken / fietsstraat 2017 x F96 Zoetermeer - Bentwoud Stad-landroute Aanleg nieuwe route fietspad in Bentwoud - Oost 2014 x F96.7 Zoetermeer - Bentwoud (tunnel Boskoop) Stad-landroute Aanleg nieuwe route fietspad in Bentwoud - Oost 2013 x F253 Zoetermeer - Rottemeren Stad-landroute Aanleg nieuwe route fietspad langs De Rotte 2016 x MHL21 Boogpark / Vredenburghzone Stad-landroute Aanleg nieuwe route fietspad in nieuwe groenzône 2014/2015 x MHL20 Waddinxveen - Moerkapelle (Kleikade) Stad-landroute Aanleg nieuwe route + kunstwerk fietspad op bestaande dijk + brug 2014/2015 x F365.1 Rotterdam - Eendragtspolder Stad-landroute Aanleg nieuwe route fietspad in nieuw natuurgebied 2013 x F330.1 Krimpen a/d IJssel - Loetpolder Stad-landroute Upgrading groot onderhoud 2012 x F439 Gouda - Polder Beneden Haastrecht Stad-landroute Aanleg nieuwe route fietspad naar Krimpenerwaard 2012 x F320 Gouda - Polder Benedenkerk Stad-landroute Aanleg nieuwe route fietspad naar Krimpenerwaard 2012 / 2013 x x F500 Gouda - Polder Benedenkerk Stad-landroute Aanleg kunstwerk fietstunnel naar Krimpenerwaard 2012 x F320.2 Gouda - Polder Veerstalblok Stad-landroute Aanleg nieuwe route fietspad naar Krimpenerwaard 2016 F437 Gouda - Fort Wierickerschans Stad-landroute Aanleg nieuwe route fietspad naar Groene Hart 2012 x F340 Zevenhuizen - Zuidplaspolder Stad-landroute Aanleg nieuwe route fietspad bij Groene Waterparel 2012 x Nieuwe middelen overprogrammering