Hemorragische koortsvirussen: Ebolavirus en hantavirus

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Hemorragische koortsvirussen: Ebolavirus en hantavirus"

Transcriptie

1 Marburgvirus Hemorragische koortsvirussen: Ebolavirus en hantavirus Piet Maes, PhD Marburgvirus Marburgvirus Groene meerkat (Cercopithecus aethiops) 1

2 Marburgvirus Marburgvirus Rousettus aegyptiacus (Fruit bat - Nijlroezet) Marburgvirus Ebolavirus 2

3 Ebolavirus Ebolavirus o 3-4 days of non-specific symptoms (headache, high fever, fast-heart rate, ) o Progressively severe sore throat with maculapapular rash, severe abdominal pain and muscle pain, severe headache o Bleedings from multiple sites, principally the gastrointestinal tract. Ebolavirus Ebolavirus 160,000x magnification Source: BBC.com 3

4 Huidige situatie: / ,5% (67% Guinee vs 28% S.L.) Ebolavirus - Guéckédou Ebolavirus - Guéckédou 4

5 Case Zero Emile, Male 2 years Meliandou, Guéckédou Onset 26/12/13 Died 28/12/13 Philomena, Female 3 years Sister Onset 01/01/14 Died 05/01/14 Chain 2: Guéckédou Hospital Koumba, Female D. Sia, Female Fanta, Female Chain 3: Grandmother, hospitalized Mother, miscarriage Friend from Sierra Leone Dawa Onset 11/01/14 Died 14/01/14 Onset 06/01/14 Died 28/12/14 Onset 06/01/14 Died in S.L. Sierra Leone D. Saran, Female 20 years David K., Male F. Boundey, Female M. Toho, Female Daughter Nephew, Died in Conakry Midwife Midwife (Guéckédou Hospital) Onset 24/01/14 Died 28/01/14 Onset 01/02/14 Died 05/02/14 Onset 15/01/14 Died 19/01/14 Onset 24/01/14 Died 28/01/14 F. Saalo, Male Chain 4: F. Mathias, Male S. Nani, Female Sierra Leone Solano Nondo Damdou POMBO Son Traditional doctor Onset 22/01/14 Died in S.L. Onset?? Died 22/01/14 Onset 07/02/14 Died 15/02/14 Sierra Leone D.H. Yeleda D. Gbana S. Koula, Daughter F. Therese, Female D. Vanarila Died 04/04/2014 Died 01/04/2014 from Baladou Onset 02/04/2014 Onset 01/04/2014 Familie Filoviridae Familie Filoviridae o genus Cuevavirus Lloviu cuevavirus o genus Marburgvirus Marburg virus o genus Ebolavirus Bundibugyo ebolavirus Reston ebolavirus Sudan ebolavirus Taï Forest ebolavirus Zaire ebolavirus (Ebola virus) Geënveloppeerd, niet-gesegmenteerd, negatief enkelstrengig RNA D.H. Janette Died 25/04/2014 K. Rose Sister K. Rose, Female Onset 31/04/2014 CFR: 25% tot 90% Reston ebolavirus Familie Filoviridae Familie Filoviridae o genus Cuevavirus Lloviu cuevavirus o genus Marburgvirus Marburg virus o genus Ebolavirus Bundibugyo ebolavirus Reston ebolavirus Sudan ebolavirus Taï Forest ebolavirus Zaire ebolavirus (Ebola virus) Geënveloppeerd, niet-gesegmenteerd, negatief enkelstrengig RNA Macaca fascicularis of Java aap CFR: 25% tot 90% 5

6 Familie Filiviridae, Genus Ebolavirus 6

7 Primaire doelcellen: Dendritische cellen Macrofagen Bloedklontering & lekkende bloedvaten Cytokines Organen falen door tekort aan bloed. Door beschadigde bloedvaten komen bacteriën van de darm in bloedsomloop sepsis Ebolavirus Killer Inhibitory Receptors Geïnfecteerde immuuncellen transporteren EBV naar de bloedvaten Geïnfecteerde immuuncellen transporteren EBV naar de lymfeknopen Decoy Door het falend immuunsysteem verspreid EBV verder naar de organen (lever, milt & nieren) Overproductie van cytokines zorgt voor massale dood van immuuncellen oa. deze die antilichamen kunnen produceren close contact beschadiging huid mucosa (oog, neus, keel) Virale proteïnen komen vrij in het bloed - decoys. Hijacking immuunsysteem falen bloedvaten orgaanfalen Bron: World Health Organization Ebolavirus Killer Inhibitory Receptors Ebolavirus Killer Inhibitory Receptors KIR2DS1 KIR2DS3 Preliminary data (not published) 7

8 Ebolavirus Ebolavirus symptomen Organ System General Neurological Cardiovascular Pulmonary GastrointesKnal Hematological Integumentary Klinische Manifesta4e Koorts (87%), vermoeidheid (76%), arthralgia (39%), myalgia (39%) hoofdpijn (53%), verwardheid (13%), oogpijn (8%), coma (6%) Pijn aan de borst (37%), Hoesten (30%), dyspnea (23%), keelpijn (22%), hikken (11%) Braken (68%), diarrhea (66%), anorexia (65%), buikpijn (44%), dysphagia (33%), geelzucht (10%) Onverwachte bloedingen (18%), melena/hematochezia (6%), hematemesis (4%), vaginale bloedingen (3%), gingiviks (2%), hemoptysis (2%), epistaxis (2%), bloeding van injeckeplaats (2%), hematuria (1%), petechiën/ecchymoses (1%) ConjuncKviKs (21%), huiduitslag(6%) Ebolavirus symptomen Voorbeelden van hemorragische symptomen 8

9 Voorbeelden van hemorragische symptomen Ebolavirus symptomen Bron: CDC Atlanta Bron: Artsen zonder Grenzen (MSF) Ebolavirus symptomen Ebolavirus - transmissie Droplet Aërosol Bron: Artsen zonder Grenzen (MSF) 9

10 Ebolavirus - transmissie Ebolavirus - transmissie 1 m 2 m Ebolavirus - transmissie Ebolavirus - transmissie 10

11 Preventie en behandeling Preventie en behandeling Isolatie van patiënten (incubatieperiode, long-term infectie) Strenge ontsmettingsprocedures Contact tracing Surveillance Communicatie/informeren van het risico naar de populatie Behandelingsopties zijn gelimiteerd o Supportief q q q vochtbalans/elektrolyten bestrijden van secundaire infecties bestrijden van andere complicaties Preventie - vaccinatie Nut van vaccinatie? o zeldzame ziekte o weinig interesse van farmaceutische bedrijven (kostprijs) o tactical advantage Veranderingen in de laatste jaren o Aantal uitbraken met hoge mortaliteit o Aantal geïmporteerde ziektegevallen o Biologisch wapen weapons of mass destruction Wie? o Medisch personeel o hulpverleners in het veld ( first responders ) o Militairen o Onderzoekers o Ring vaccinatie Preventie - vaccinatie 2 experimentele vaccins in ontwikkeling Virale glycoproteïnen o o Chimpanzee adenovirus serotype 3 (cad3-ebo) Recombinant vesicular stomatitis virus (rvsv-ebo) Fast-tracked door FDA en WHO, maar beperkte data beschikbaar over veiligheid. 11

12 Preventie vaccinatie Behandeling Antilichaam therapie o Convalescent plasma o Monoklonale antilichamen (ZMapp) Antivirale therapie o RNA-polymerase gebaseerde antivirale middelen o Favipiravir o Chloroquine Behandeling Behandeling - Favipiravir Pyrazine carboxamide derivaat (adenine (A) en guanine (G) analoog) 12

13 Behandeling Favipiravir Behandeling - Favipiravir Unpublished data manuscript in preparation JIKI clinical trial Behandeling - Favipiravir Behandeling - Favipiravir Unpublished data manuscript in preparation JIKI clinical trial Unpublished data manuscript in preparation JIKI clinical trial 13

14 Behandeling - Favipiravir Nurse Pauline Cafferkey Bron: BBC news Acute hemorragische koorts met prominente renale (HFRS) of cardiopulmonaire (HPS) complicaties na inademen van (geïnfecteerde) stofdeeltjes (faeces, urine) HFRS: Oude Wereld ( hemorrhagic fever with renal syndrome ) CFR 10% (100, ,000 gevallen/jaar) HPS: Nieuwe Wereld ( hantavirus pulmonary syndrome ) CFR 35% (>2700 gevallen sinds 1993) 14

15 Hantavirus pulmonary syndrome Hemorrhagic fever with renal syndrome Hemorrhagic fever with renal syndrome Hemorrhagic fever with renal syndrome 15

16 16

17 Puumala virus Myodes glareolus (rosse woelmuis) milde vorm van HFRS CFR 0.1% - 0.3% gevallen/jaar o Dobrava-Belgrade virus o Seoul virus o Tula virus o Nova virus o Bruges virus 17

18 Hantavirus Cases/year Hantavirus Cases/year 18

19 Nova virus en Bruges virus Nova virus en Bruges virus Nova virus en Bruges virus Nova virus en Bruges virus 19

20 Nova virus en Bruges virus Nova virus en Bruges virus Nova virus en Bruges virus 20

21 21

Ebolavirus. Virologie, epidemiologie en infectiepreventie. Janette Rahamat-Langendoen Arts-microbioloog/viroloog

Ebolavirus. Virologie, epidemiologie en infectiepreventie. Janette Rahamat-Langendoen Arts-microbioloog/viroloog Ebolavirus Virologie, epidemiologie en infectiepreventie Janette Rahamat-Langendoen Arts-microbioloog/viroloog Ebolavirus Virologie Wat is Ebolavirus Symptomatologie Diagnostiek Behandeling? Epidemiologie

Nadere informatie

Meer leren over lichaam en gezondheid. Ebola. Astrid ML Oude Lashof Internist-infectioloog MUMC+

Meer leren over lichaam en gezondheid. Ebola. Astrid ML Oude Lashof Internist-infectioloog MUMC+ Meer leren over lichaam en gezondheid Ebola Astrid ML Oude Lashof Internist-infectioloog MUMC+ Ebola virus Geschiedenis van Ebola 1976 - Yambuku in (destijds Zaïre nu) Congo - School, Ziekenhuis, Missiepost

Nadere informatie

Ebola. Chantal Bleeker-Rovers Internist-infectioloog/acuut geneeskundige

Ebola. Chantal Bleeker-Rovers Internist-infectioloog/acuut geneeskundige Ebola Chantal Bleeker-Rovers Internist-infectioloog/acuut geneeskundige (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Geen Geen Sponsoring of onderzoeksgeld

Nadere informatie

Vragen en antwoorden over ebola

Vragen en antwoorden over ebola Vragen en antwoorden over ebola 2 oktober 2014 Wat is ebola? Het ebolavirus veroorzaakt een zeldzame maar zeer ernstige infectieziekte die in Afrika voorkomt. De ziekteverschijnselen zijn: hoge koorts,

Nadere informatie

Virussen zonder grenzen

Virussen zonder grenzen Virussen zonder grenzen Prof. Eric Snijder Afdeling Medische Microbiologie Leids Universitair Medisch Centrum 1 Inferno, een kolfje naar mijn hand 2 1 2012... MERS Nature, October 4, 2012 3 Ebola 4 2 Ebola...

Nadere informatie

Ebola: What you need to know

Ebola: What you need to know Ebola: What you need to know Nationale dagen voor arbeidsgeneeskunde 12-13 november 2015 Dr Ula Maniewski, internist Instituut voor Tropische geneeskunde, Antwerpen Reisgeneeskunde Lid werkgroep werknemers

Nadere informatie

No time to lose Lessen van de Ebola epidemie 2014

No time to lose Lessen van de Ebola epidemie 2014 No time to lose Lessen van de Ebola epidemie 2014 Marit de Wit Artsen zonder Grenzen KAMG congres 2014 Ebola 1976 en 2014 1976 Een blauwe thermosfles arriveert in Antwerpen Eén buisje bloed was nog heel

Nadere informatie

Medische protocollencommissie Intensive Care

Medische protocollencommissie Intensive Care Titel Ebola Datum vaststelling: 09-2014 Datum revisie: 09-2016 Verantwoording: Medische protocollencommissie Intensive Care Brondocument: Literatuurstudie Algemeen Ebola is een RNA filovirus dat wordt

Nadere informatie

Viraal hemorragische Koorts: Ebola. K.R. Wilting Internist-infectioloog Medische microbiologie/interne geneeskunde - Infectieziekten

Viraal hemorragische Koorts: Ebola. K.R. Wilting Internist-infectioloog Medische microbiologie/interne geneeskunde - Infectieziekten Viraal hemorragische Koorts: Ebola K.R. Wilting Internist-infectioloog Medische microbiologie/interne geneeskunde - Infectieziekten Viraal Hemorhagische koorts: Belangrijkste vier: Ebola virus Marburg

Nadere informatie

Wat as het misloopt met de lever! Slide Source:

Wat as het misloopt met de lever! Slide Source: Wat as het misloopt met de lever! Les geven in Zuid-Afrikaans :! LIFT Les geven in Zuid-Afrikaans :! LIFT = HYSBAK Les geven in Zuid-Afrikaans :! METRO? Les geven in Zuid-Afrikaans :! METRO= MOLTREIN Les

Nadere informatie

Judith Baert 28/08/2014

Judith Baert 28/08/2014 Judith Baert 28/08/2014 17/08/2014 Jongen 13 jaar Sinds 3-tal dagen in België Komende van Guinee Sinds 14/08 duizelig + rillen, geen koorts genomen Direct vermoeden van Ebola-infectie waarop isolatiemaatregelen

Nadere informatie

Belangrijke informatie over pembrolizumab voor patiënten PEMBROLIZUMAB. Patiënteninformatiefolder

Belangrijke informatie over pembrolizumab voor patiënten PEMBROLIZUMAB. Patiënteninformatiefolder Belangrijke informatie over pembrolizumab voor patiënten PEMBROLIZUMAB Patiënteninformatiefolder Belangrijke informatie over pembrolizumab voor patiënten PEMBROLIZUMAB Patiënteninformatiefolder Uw arts

Nadere informatie

Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Patiëntenfolder

Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Patiëntenfolder De Europese gezondheidsautoriteiten hebben bepaalde voorwaarden verbonden aan het in de handel brengen van het geneesmiddel YERVOY. Het verplichte plan voor risicobeperking in België, waarvan deze informatie

Nadere informatie

Infectieziektebestrijding en de rol van arboprofessionals

Infectieziektebestrijding en de rol van arboprofessionals Infectieziektebestrijding en de rol van arboprofessionals Karin Heimeriks, Arbeidshygiënist, Centrum Infectieziektebestrijding, RIVM 1 14 april 2011 Wat kunnen jullie verwachten? Infectieziektebestrijding

Nadere informatie

Havensymposium 2016 Lennert Slobbe internist-infectioloog Havenziekenhuis

Havensymposium 2016 Lennert Slobbe internist-infectioloog Havenziekenhuis More research is needed -een update- Havensymposium 2016 Lennert Slobbe internist-infectioloog Havenziekenhuis Disclosures Nothing to declare s new What about : Malaria (vaccinatie) Ebola (behandeling

Nadere informatie

CGM/ Advies omlaagschaling van werkzaamheden met gepseudotypeerd, single-round genetisch gemodificeerd Vesicular stomatitis Indiana virus

CGM/ Advies omlaagschaling van werkzaamheden met gepseudotypeerd, single-round genetisch gemodificeerd Vesicular stomatitis Indiana virus Aan de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu Mevrouw S.A.M. Dijksma Postbus 20901 2500 EX Den Haag DATUM 02 mei 2016 KENMERK ONDERWERP CGM/160502-04 Advies omlaagschaling van werkzaamheden met

Nadere informatie

VERKORTE DOCUMENTATIEFICHE EBOLA

VERKORTE DOCUMENTATIEFICHE EBOLA Li / documentatiefiche VERKORTE DOCUMENTATIEFICHE EBOLA Verkorte versie van de operationele procedure van 7 oktober 2014 van de Risk Management Group Belgium over ebola voor gezondheidswerkers/ 10.10.2014

Nadere informatie

Praktische richtlijnen voor de huisarts. A. Van Gompel Y. Rosiers Avondseminarie ITG 18/12/2014

Praktische richtlijnen voor de huisarts. A. Van Gompel Y. Rosiers Avondseminarie ITG 18/12/2014 Praktische richtlijnen voor de huisarts A. Van Gompel Y. Rosiers Avondseminarie ITG 18/12/2014 INSTRUCTIE- PAKKET 1. Slides 10 stappen 2. Flowchart 3. Begeleidende tekst www.info-ebola.be Ebola in de praktijk

Nadere informatie

Risicominimalisatiemateriaal betreffende pembrolizumab voor patiënten PEMBROLIZUMAB. Patiënteninformatiefolder

Risicominimalisatiemateriaal betreffende pembrolizumab voor patiënten PEMBROLIZUMAB. Patiënteninformatiefolder Risicominimalisatiemateriaal betreffende pembrolizumab voor patiënten PEMBROLIZUMAB Patiënteninformatiefolder Risicominimalisatiemateriaal betreffende pembrolizumab voor patiënten PEMBROLIZUMAB Patiënteninformatiefolder

Nadere informatie

Immuunreactie tegen virussen

Immuunreactie tegen virussen Samenvatting Gedurende de laatste eeuwen hebben wereldwijde uitbraken van virussen zoals pokken, influenza en HIV vele levens gekost. Echter, vooral in de westerse wereld zijn de hoge sterftecijfers en

Nadere informatie

Voorbereid zijn op zoönosen: lessen van de H7N7 uitbraak

Voorbereid zijn op zoönosen: lessen van de H7N7 uitbraak Voorbereid zijn op zoönosen: lessen van de H7N7 uitbraak Marion Koopmans Professor of public health virology Ede, October 0 Mensen en vogelgriep: een zeldzame gebeurtenis Virus infectie aangetoond H7N

Nadere informatie

Vragen en antwoorden over ebola

Vragen en antwoorden over ebola Vragen en antwoorden over ebola 06 december 2014 Algemeen over ebola Wat is ebola? Hoe verloopt de besmetting? Kan ebola ook via onbeschermde geslachtsgemeenschap worden overgedragen? Is er een risico

Nadere informatie

Wereldwijd overzicht ebolavirusinfecties

Wereldwijd overzicht ebolavirusinfecties Wereldwijd overzicht ebolavirusinfecties Epidemiologisch weekoverzicht ebola per 19oktober 2014 Inleiding Dit document bevat een wereldwijd overzicht van de epidemiologische situatie van ebolavirusinfecties

Nadere informatie

Registratieprotocol incidentiemeting Surveillance Netwerk Infectieziekten Verpleeghuizen (SNIV)

Registratieprotocol incidentiemeting Surveillance Netwerk Infectieziekten Verpleeghuizen (SNIV) Doel Het doel van dit registratieprotocol is komen tot een eenduidige uitvoering van de surveillance van infectieziekten. Voorwaarden - De registratieweek loopt van maandag tot en met zondag. - De data

Nadere informatie

CGM/160310-01 Advies: Omlaagschaling werkzaamheden met gg-vesicular stomatitis Indiana virus

CGM/160310-01 Advies: Omlaagschaling werkzaamheden met gg-vesicular stomatitis Indiana virus Aan de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu Mevrouw S.A.M. Dijksma Postbus 20901 2500 EX Den Haag DATUM 10 maart 2016 KENMERK ONDERWERP CGM/160310-01 Advies: Omlaagschaling werkzaamheden met gg-vesicular

Nadere informatie

Bijsluiter: informatie voor de patiënt. Removab 10 microgram concentraat voor oplossing voor infusie catumaxomab

Bijsluiter: informatie voor de patiënt. Removab 10 microgram concentraat voor oplossing voor infusie catumaxomab Bijsluiter: informatie voor de patiënt Removab 10 microgram concentraat voor oplossing voor infusie catumaxomab Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke

Nadere informatie

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKERS. Removab 10 microgram concentraat voor oplossing voor infusie catumaxomab

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKERS. Removab 10 microgram concentraat voor oplossing voor infusie catumaxomab BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKERS Removab 10 microgram concentraat voor oplossing voor infusie catumaxomab Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken - Bewaar deze bijsluiter.

Nadere informatie

Aan de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu dhr. J. J. Atsma Postbus 30945 2500 GX Den Haag. Geachte heer Atsma,

Aan de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu dhr. J. J. Atsma Postbus 30945 2500 GX Den Haag. Geachte heer Atsma, BEZOEKADRES: A. VAN LEEUWENHOEKLAAN 9 3721 MA BILTHOVEN POSTADRES: POSTBUS 578 3720 AN BILTHOVEN Aan de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu dhr. J. J. Atsma Postbus 30945 2500 GX Den Haag TEL.:

Nadere informatie

Aerogeen Vector Vehikel

Aerogeen Vector Vehikel TRANSMISSIE INDIRECTE TRANSMISSIE Aerogeen Vector Vehikel - voedsel / feco-oraal oraal - bloedproducten - fomites INDIRECTE TRANSMISSIE Aerogeen Vector Vehikel - voedsel / feco-oraal - bloedproducten -

Nadere informatie

Registratieprotocol incidentiemeting Surveillance Netwerk Infectieziekten Verpleeghuizen (SNIV)

Registratieprotocol incidentiemeting Surveillance Netwerk Infectieziekten Verpleeghuizen (SNIV) Registratieprotocol incidentiemeting Surveillance Netwerk Infectieziekten Verpleeghuizen (SNIV) A. van Leeuwenhoeklaan 9 3721 MA Bilthoven Postbus 1 3720 BA Bilthoven www.rivm.nl T 030 274 91 11 F 030

Nadere informatie

Informatie over de behandeling met het medicijn adalimumab bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa

Informatie over de behandeling met het medicijn adalimumab bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Patiënteninformatie Adalimumab Informatie over de behandeling met het medicijn adalimumab bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa 1234567890-terTER_ Adalimumab Informatie over de behandeling met het

Nadere informatie

Jaap T. van Dissel Afdeling Infectieziekten. Neuraminidaseremmers bij pandemie door Mexicaanse Griep Influenza A(H1N1)

Jaap T. van Dissel Afdeling Infectieziekten. Neuraminidaseremmers bij pandemie door Mexicaanse Griep Influenza A(H1N1) Jaap T. van Dissel Afdeling Infectieziekten Neuraminidaseremmers bij pandemie door Mexicaanse Griep ofwel Nieuwe ofwel Pandemische Influenza A(H1N1) griep (H1N1) 2009 Influenza Mexicaanse griep Wat is

Nadere informatie

Dengue update. Dr. P.J.J. van Genderen, internist Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten

Dengue update. Dr. P.J.J. van Genderen, internist Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten Dengue update Dr. P.J.J. van Genderen, internist Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten Dengue historie 265-420 Beschrijving mogelijke ziekte in China 1789 Eerste beschrijving breakbone fever

Nadere informatie

KEYTRUDA (pembrolizumab)

KEYTRUDA (pembrolizumab) Risico minimalisatie materiaal betreffende Keytruda (pembrolizumab) voor patiënten KEYTRUDA (pembrolizumab) Patiënteninformatiefolder Risico minimalisatie materiaal betreffende Keytruda (pembrolizumab)

Nadere informatie

KEYTRUDA (pembrolizumab)

KEYTRUDA (pembrolizumab) Risicominimalisatiemateriaal betreffende Keytruda (pembrolizumab) voor patiënten KEYTRUDA (pembrolizumab) Patiënteninformatiefolder Risicominimalisatiemateriaal betreffende Keytruda (pembrolizumab) voor

Nadere informatie

Legionella pneumophila. S.G.S Vreden, MD, PhD

Legionella pneumophila. S.G.S Vreden, MD, PhD Legionella pneumophila S.G.S Vreden, MD, PhD Legionella pneumophila, established in 1976 Legionella is een aerobe, gram negatieve bacterie Familie Legionellaceae heeft 50 species, met ruim 70 serogroups.

Nadere informatie

GRIEPVACCINATIE VOOR ZORGVERLENERS Hoe kan griep voorkomen worden?

GRIEPVACCINATIE VOOR ZORGVERLENERS Hoe kan griep voorkomen worden? GRIEPVACCINATIE VOOR ZORGVERLENERS Hoe kan griep voorkomen worden? WAT IS SEIZOENSGRIEP? WAT IS SEIZOENSGRIEP? > Een acute luchtweginfectie: Plots begin met koorts en rillingen Hoofdpijn Spierpijn Keelpijn

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Chapter 8 Niertransplantatie is de optimale therapie voor patiënten met chronische nierinsufficiëntie. Niertransplantatie kan echter leiden tot zowel acute als chronische complicaties

Nadere informatie

Inleiding. Wat is infliximab

Inleiding. Wat is infliximab Infliximab-infuus Inleiding In overleg met uw maag-, darm-, leverarts (MDL-arts) gaat u starten met de behandeling infliximab. In deze folder vindt u informatie over infliximab, over de werking en de behandeling,

Nadere informatie

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER. Lanvis tabletten 40 mg tioguanine

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER. Lanvis tabletten 40 mg tioguanine BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER Lanvis tabletten 40 mg tioguanine Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat innemen want er staat belangrijke informatie in voor u. - Bewaar

Nadere informatie

De rol van virussen bij verteringsstoornissen bij varkens en pluimvee. Naomi de Bruijn

De rol van virussen bij verteringsstoornissen bij varkens en pluimvee. Naomi de Bruijn De rol van virussen bij verteringsstoornissen bij varkens en pluimvee Naomi de Bruijn Virale darminfecties: Algemeen Betreft vooral jonge dieren Meer ziekte verschijnselen Veelal relatief milde darmschade

Nadere informatie

Het Epstein-Barr virus (achtergrond) infecteert de mens via de mondholte. Bij direct contact met speeksel vindt zeer gemakkelijk besmetting plaats.

Het Epstein-Barr virus (achtergrond) infecteert de mens via de mondholte. Bij direct contact met speeksel vindt zeer gemakkelijk besmetting plaats. Het Epstein-Barr virus (achtergrond) infecteert de mens via de mondholte. Bij direct contact met speeksel vindt zeer gemakkelijk besmetting plaats. Foto: K. Govorushchenko/UK CVN THERAPIE THE KISSING DISEASE

Nadere informatie

Influenza surveillance

Influenza surveillance Influenza surveillance Tijdens de pandemie Hoe het begon in 2009 Begin april eerste infecties Verenigde Staten/Mexico In Nederland 1 e infectie 30 april 11 juni : WHO pandemie Interpandemische fase Laag

Nadere informatie

Informatieve brochure voor ahus-patiënten en ouders of verzorgers van ahus-patiënten

Informatieve brochure voor ahus-patiënten en ouders of verzorgers van ahus-patiënten BELANGRIJKE VEILIGHEIDSINFORMATIE 1 Ten gevolge van het werkingsmechanisme verhoogt het gebruik van SOLIRIS de vatbaarheid van de patiënt voor meningokokkeninfecties (Neisseria meningitidis). Derhalve

Nadere informatie

Peiling naar kennis, perceptie, paraatheid en angst ten aanzien van Ebola bij zorgverstrekkers werkend in ziekenhuizen in de regio Brussel

Peiling naar kennis, perceptie, paraatheid en angst ten aanzien van Ebola bij zorgverstrekkers werkend in ziekenhuizen in de regio Brussel FACULTEIT GENEESKUNDE EN FARMACIE Peiling naar kennis, perceptie, paraatheid en angst ten aanzien van Ebola bij zorgverstrekkers werkend in ziekenhuizen in de regio Brussel Thesis neergelegd voor het behalen

Nadere informatie

Protocol Ebola. Doel Preventie van besmetting met het Ebola virus.

Protocol Ebola. Doel Preventie van besmetting met het Ebola virus. Doel Preventie van besmetting met het virus. Toepassingsgebied Iedere telefonische melding koorts, algehele malaise al dan niet in combinatie met bloedingen, in combinatie met verblijf West-Afrika korter

Nadere informatie

Ziekteverwekkende micro-organismen dringen via lichaamsopeningen het lichaam binnen:

Ziekteverwekkende micro-organismen dringen via lichaamsopeningen het lichaam binnen: IMMUNITEIT 1 Immuniteit Het lichaam van mens en dier wordt constant belaagd door organismen die het lichaam ziek kunnen maken. Veel van deze ziekteverwekkers zijn erg klein, zoals virussen en bacteriën.

Nadere informatie

Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Patiënteninformatiebrochure

Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Patiënteninformatiebrochure De Europese gezondheidsautoriteiten hebben bepaalde voorwaarden verbonden aan het in de handel brengen van het geneesmiddel KEYTRUDA. Het verplicht plan voor risicobeperking in België, waarvan deze informatie

Nadere informatie

Informatieve brochure voor PNH-patiënten en ouders of verzorgers van PNH-patiënten

Informatieve brochure voor PNH-patiënten en ouders of verzorgers van PNH-patiënten BELANGRIJKE VEILIGHEIDSINFORMATIE 1 Ten gevolge van het werkingsmechanisme verhoogt het gebruik van SOLIRIS de vatbaarheid van de patiënt voor meningokokkeninfecties (Neisseria meningitidis). Derhalve

Nadere informatie

Feline infectieuze peritonitis (FIP), Besmettelijke buikvliesontsteking bij katten

Feline infectieuze peritonitis (FIP), Besmettelijke buikvliesontsteking bij katten Omschrijving Oorzaken Verschijnselen Diagnose Therapie Prognose Omschrijving Feline infectieuze peritonitis (FIP) is een virale ziekte die schade toebrengt aan verschillende lichaamsweefsels. Twee vormen

Nadere informatie

Bijlage 3. Monitoring contacten ebola- of marburgpatie nt

Bijlage 3. Monitoring contacten ebola- of marburgpatie nt Bijlage 3. Monitoring contacten ebola- of marburgpatie nt Contacten van een patiënt met een ebola- of marburginfectie staan onder controle van de GGD, de afdeling infectiepreventie of de bedrijfsgeneeskundige

Nadere informatie

Je gezondheid, zó werk je eraan! Correct antibioticagebruik.

Je gezondheid, zó werk je eraan! Correct antibioticagebruik. Je gezondheid, zó werk je eraan! Correct antibioticagebruik www.lm.be Het natuurlijke afweersysteem De meeste virale en bacteriële infecties genezen spontaan na enkele dagen. In normale omstandigheden

Nadere informatie

Richtlijnen voor huisartsen rond ebola

Richtlijnen voor huisartsen rond ebola Richtlijnen voor huisartsen rond ebola Gevalideerd door de RMG op 18 / 12 / 2014 Inhoud Inhoud... 2 Inleiding... 3 Wat is ebola?... 3 Welke regio s kregen te maken met ebola... 3 Hoe wordt ebola overgedragen?...

Nadere informatie

Infliximab. Bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa

Infliximab. Bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa Infliximab Bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa 2 Uw maag-, darm-, en leverarts (MDL-arts) heeft u infliximab voorgeschreven voor de behandeling van de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa. Infliximab

Nadere informatie

Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring

Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring De Europese gezondheidsautoriteiten hebben bepaalde voorwaarden verbonden aan het in de handel brengen van het geneesmiddel Bavencio. Het verplicht plan voor risicobeperking in België, waarvan deze informatie

Nadere informatie

Van sepsis tot orgaanfalen

Van sepsis tot orgaanfalen Van sepsis tot orgaanfalen Hoe een infectie uit de hand kan lopen in neutropene patiënten 21 januari 2015 J.C. Regelink, internist hematoloog 4 th Nursing Symposoim Inhoud Historie Begrippen Sepis en orgaanfalen

Nadere informatie

YERVOY. (ipilimumab) Concentraat voor oplossing voor infusie Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring.

YERVOY. (ipilimumab) Concentraat voor oplossing voor infusie Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. De Europese gezondheidsautoriteiten hebben bepaalde voorwaarden verbonden aan het in de handel brengen van het geneesmiddel YERVOY. Het verplicht plan voor risicobeperking in België, waarvan deze informatie

Nadere informatie

Influenza et al. bij ouderen

Influenza et al. bij ouderen Influenza et al. bij ouderen Adam Meijer Deelnemersdag SNIV 2012 28 september 2012, Driebergen 1 28 september 2012 Onderwerpen Monsterafname Overzicht resultaten influenzaseizoen 2011/2012 Belang rhinovirus

Nadere informatie

PRRS in vraag? en antwoord!

PRRS in vraag? en antwoord! KENNISDOCUMENT Met kennis vooruit: PRRS in vraag? en antwoord! Veel varkenshouders en dierenartsen hebben vragen over PRRS. Daarom geven we in dit kennisdocument antwoord op de vier meestgestelde vragen

Nadere informatie

Contactpersoon voor hantavirus:

Contactpersoon voor hantavirus: Hantavirus, versie 11 (PDF aangemaakt op: 12-3-2019) EPI-azc lblhancont1 lblmeldcrit HANmeldCrit1 HANmeldCrit2 Indien de patiënt een asielzoeker betreft worden data doorgeven aan GGD GHOR Nederland. Contactpersoon

Nadere informatie

Bloedvergiftiging. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl

Bloedvergiftiging. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl Bloedvergiftiging Informatie voor patiënten F0907-1225 juni 2010 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070 357 44

Nadere informatie

natalizumab (tysabri)

natalizumab (tysabri) patiënteninformatie natalizumab (tysabri) behandeling en werking medicijn Uw neuroloog heeft u het medicijn natalizumab (Tysabri) geadviseerd. Hoe werkt dit medicijn? Hoe wordt natalizumab toegediend?

Nadere informatie

Adalimumab (Humira )

Adalimumab (Humira ) Patiënteninformatie Adalimumab (Humira ) Informatie over de behandeling met het medicijn adalimumab bij de ziekte van Crohn en collitis ulcerosa 1234567890-terTER_ Adalimumab (Humira ) Informatie over

Nadere informatie

Vedolizumab (Entyvio ) Bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa

Vedolizumab (Entyvio ) Bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Patiënteninformatie Vedolizumab (Entyvio ) Bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Informatie over de behandeling door de MDL-arts met het medicijn vedolizumab 1234567890-terTER_ Inhoudsopgave Pagina

Nadere informatie

EBOLAVIRUS VERSPREIDING ONDER PRIMATEN

EBOLAVIRUS VERSPREIDING ONDER PRIMATEN EBOLAVIRUS VERSPREIDING ONDER PRIMATEN Aantal woorden: 19.439 Dominique Flipse Studentennummer: 00103141 Promotor: Prof. dr. Hans Nauwynck Promotor: Prof. dr. Pierre Dorny Onderdeel van de Masterproef

Nadere informatie

Golimumab (Simponi ) Bij colitis ulcerosa. Informatiefolder. NNIC folder Golimumab uitgave november 2014

Golimumab (Simponi ) Bij colitis ulcerosa. Informatiefolder. NNIC folder Golimumab uitgave november 2014 Golimumab (Simponi ) Bij colitis ulcerosa Informatiefolder NNIC folder Golimumab uitgave november 2014 Deze folder is tot stand gekomen door samenwerkende IBD verpleegkundigen en MDL artsen binnen respectievelijk

Nadere informatie

Flavivirus serologie. Jean-Luc Murk, arts-microbioloog

Flavivirus serologie. Jean-Luc Murk, arts-microbioloog Flavivirus serologie Jean-Luc Murk, arts-microbioloog Flaviviridae POWV TBEV Mogelijk grootste Familie onder de virussen ZIKV SLEV WNV MVEV Virus taxonomy 9 th ed 2012 Flaviviridae Zika virus Kunjin virus

Nadere informatie

Klinische Dag NVvH 2 oktober 2014 Disclosure belangen M. Roeven

Klinische Dag NVvH 2 oktober 2014 Disclosure belangen M. Roeven Klinische Dag NVvH 2 oktober 2014 Disclosure belangen M. Roeven Geen (potentiële) belangenverstrengeling Azacitidine, een gekke oorzaak van crazy paving M. Roeven; M. Cruijsen; W. van der Velden, Casus

Nadere informatie

Ebola: nieuwe middelen voor behandeling?

Ebola: nieuwe middelen voor behandeling? Ebola: nieuwe middelen voor behandeling? 2 Ebola: current treatment options? K.R. Wilting 1, dr. A. Riezebos-Brilman 2 Samenvatting De ebola-epidemie die sinds december 2013 rondgaat in verschillende landen

Nadere informatie

Informatieve brochure voor ahus-patiënten en ouders of verzorgers van ahus-patiënten

Informatieve brochure voor ahus-patiënten en ouders of verzorgers van ahus-patiënten BELANGRIJKE VEILIGHEIDSINFORMATIE 1 Ten gevolge van het werkingsmechanisme verhoogt het gebruik van SOLIRIS de vatbaarheid van de patiënt voor meningokokkeninfecties (Neisseria meningitidis). Derhalve

Nadere informatie

6,9. Werkstuk door een scholier 1909 woorden 27 juni keer beoordeeld. Wat is Aids?

6,9. Werkstuk door een scholier 1909 woorden 27 juni keer beoordeeld. Wat is Aids? Werkstuk door een scholier 1909 woorden 27 juni 2004 6,9 17 keer beoordeeld Vak ANW Wat is Aids? Het Aids-virus, dat staat voor aquired immune deficiency syndrome, wordt veroorzaakt door het HIV-virus.

Nadere informatie

Toolbox-meeting Het gevaar van naalden (van junks) in de liftput

Toolbox-meeting Het gevaar van naalden (van junks) in de liftput Toolbox-meeting Het gevaar van naalden (van junks) in de liftput Inleiding Monteurs van vooral de service en reparatie&renovatie lopen een kans geïnfecteerd te raken met een virus, tengevolge van het (per

Nadere informatie

Hepatitis C Klinische les

Hepatitis C Klinische les Hepatitis C Klinische les Naam Saskia Glorie Klas Lg13-3MPH Opleiding Hbo verpleegkunde School Hogeschool van Amsterdam Tafelbergweg 51 Studiejaar 3 Stage instelling Brijder stichting verslavingszorg Polderweg

Nadere informatie

Vaccineren van honden Voorkomen is beter dan genezen!

Vaccineren van honden Voorkomen is beter dan genezen! INFORMATIE Vaccineren van honden Voorkomen is beter dan genezen! Vaccineren Als eigenaar verzorgt u uw hond natuurlijk zo goed mogelijk. Immers, een goede voeding en de juiste verzorging houden uw dier

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting Respiratoir syncytieel virus Het respiratoir syncytieel virus (RSV) is een veroorzaker van luchtweginfectiesvan de mens. Het komt bij de mens met name in het winterseizoen voor.

Nadere informatie

Nieuwe inzichten in de Immunologie

Nieuwe inzichten in de Immunologie Nieuwe inzichten in de Immunologie Huub F.J. Savelkoul Allergie Consortium Wageningen Celbiologie en Immunologie Wageningen Universiteit huub.savelkoul@wur.nl Functies van het immuunsysteem Het totale

Nadere informatie

Informatie over de behandeling met het medicijn vedolizumab bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa

Informatie over de behandeling met het medicijn vedolizumab bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Patiënteninformatie Vedolizumab (Entyvio ) Informatie over de behandeling met het medicijn vedolizumab bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa 1234567890-terTER_ Vedolizumab (Entyvio ) Bij de ziekte

Nadere informatie

YERVOY. (ipilimumab) Concentraat voor oplossing voor infusie. Patiëntenbrochure. met patiëntenwaarschuwingskaart

YERVOY. (ipilimumab) Concentraat voor oplossing voor infusie. Patiëntenbrochure. met patiëntenwaarschuwingskaart Om een maximaal voordeel te halen voor uw gezondheid uit de effecten van het geneesmiddel YERVOY, om voor een goed gebruik ervan te zorgen en om de ongewenste effecten ervan te beperken, zijn er bepaalde

Nadere informatie

Bloedvergiftiging (sepsis)

Bloedvergiftiging (sepsis) Bloedvergiftiging (sepsis) Albert Schweitzer ziekenhuis december 2014 pavo 0661 Inleiding De arts heeft u verteld dat u of uw familielid een bloedvergiftiging heeft. Een bloedvergiftiging wordt meestal

Nadere informatie

Registratieprotocol incidentiemeting Surveillance Netwerk Infectieziekten Verpleeghuizen (SNIV)

Registratieprotocol incidentiemeting Surveillance Netwerk Infectieziekten Verpleeghuizen (SNIV) Registratieprotocol incidentiemeting Surveillance Netwerk Infectieziekten Verpleeghuizen (SNIV) A. van Leeuwenhoeklaan 9 3721 MA Bilthoven Postbus 1 3720 BA Bilthoven www.rivm.nl T 030 274 91 11 F 030

Nadere informatie

WAT IS ORENCIA (ABATACEPT)?

WAT IS ORENCIA (ABATACEPT)? WAT IS ORENCIA (ABATACEPT)? Wat is ORENCIA? Wat is ORENCIA? 3 Waarom heb ik ORENCIA voorgeschreven gekregen? 4 Wat kan ik verwachten van de behandeling met ORENCIA? 4 Hoe werkt ORENCIA? 4 Hoe neem ik ORENCIA?

Nadere informatie

Richtlijn voor aanpak van vermoedelijke ebola-infectie in niet-referentieziekenhuizen verkorte versie

Richtlijn voor aanpak van vermoedelijke ebola-infectie in niet-referentieziekenhuizen verkorte versie Richtlijn voor aanpak van vermoedelijke ebola-infectie in niet-referentieziekenhuizen verkorte versie Gevalideerd door de RMG op 23/04/2015 Inhoud Inhoud... 2 Inleiding... 3 Wat is ebola?... 3 Welke regio

Nadere informatie

HEPATITIS B EN ZWANGERSCHAP. Ann-Sophie Page & Gerbrich van den Bosch 04-11-2014

HEPATITIS B EN ZWANGERSCHAP. Ann-Sophie Page & Gerbrich van den Bosch 04-11-2014 HEPATITIS B EN ZWANGERSCHAP Ann-Sophie Page & Gerbrich van den Bosch 04-11-2014 INTRODUCTIE HBV = dsdna virus, hoge viremie, zeer infectieus (50-100x infectieuzer dan HIV) Transmissie door contact met

Nadere informatie

Ebolavirusinfectie: transmissierisico in gezondheidszorg en indicaties voor postexpositieprofylaxe

Ebolavirusinfectie: transmissierisico in gezondheidszorg en indicaties voor postexpositieprofylaxe Ebolavirusinfectie: transmissierisico in gezondheidszorg en indicaties voor postexpositieprofylaxe Assessment of the risk of Ebola virus transmission in healthcare and indications for post exposure prophylaxis

Nadere informatie

Inhoudsopgave Inleiding Wat doet de lever Wat is een virus? Wat is hepatitis? Hepatitis C Hoe wordt hepatitis C overgebracht?

Inhoudsopgave Inleiding Wat doet de lever Wat is een virus? Wat is hepatitis? Hepatitis C Hoe wordt hepatitis C overgebracht? Inhoudsopgave Inleiding 1 Wat doet de lever 1 Wat is een virus? 2 Wat is hepatitis? 2 Hepatitis C 3 Hoe wordt hepatitis C overgebracht? 3 Hoe uit zich een hepatitis C infectie? 5 Hoe verloopt een hepatitis

Nadere informatie

Een donatie met een staartje

Een donatie met een staartje Een donatie met een staartje Jaap van Hellemond Dept. Medische Microbiologie & Infectieziekten Erasmus MC & Havenziekenhuis Rotterdam Met medewerking van en dank aan Havenziekenhuis, Rotterdam Emmaline

Nadere informatie

GUIDELINES PBO CONTROLE. bij solide tumoren

GUIDELINES PBO CONTROLE. bij solide tumoren GUIDELINES PBO CONTROLE bij solide tumoren 1 Algemene richtlijnen Witte bloedcellen Een grondige klinische evaluatie van de neutropene patiënt is essentieel. Bij de minste twijfel, gelieve met ons contact

Nadere informatie

RMA gewijzigde versie 10/2017 KEYTRUDA. (pembrolizumab) Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Patiëntenwaarschuwingskaart

RMA gewijzigde versie 10/2017 KEYTRUDA. (pembrolizumab) Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Patiëntenwaarschuwingskaart RMA gewijzigde versie 10/2017 KEYTRUDA (pembrolizumab) Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Patiëntenwaarschuwingskaart Bewaar deze kaart altijd bij u en laat deze kaart zien aan

Nadere informatie

Het zit zeker tussen mijn oren? De rol van stress bij lichamelijk onbegrepen klachten en syndromen

Het zit zeker tussen mijn oren? De rol van stress bij lichamelijk onbegrepen klachten en syndromen Het zit zeker tussen mijn oren? De rol van stress bij lichamelijk onbegrepen klachten en syndromen Anamnese/ Laatste maand toenemend last van pijn voeten, daarbij al langer bestaande moeheid, nekpijn,

Nadere informatie

Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Patiënteninformatiebrochure

Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Patiënteninformatiebrochure De Europese gezondheidsautoriteiten hebben bepaalde voorwaarden verbonden aan het in de handel brengen van het geneesmiddel KEYTRUDA. Het verplicht plan voor risicobeperking in België, waarvan deze informatie

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Adalimumab (Humira ) Informatie over de behandeling met het medicijn adalimumab bij de ziekte van Crohn en collitis ulcerosa

Patiënteninformatie. Adalimumab (Humira ) Informatie over de behandeling met het medicijn adalimumab bij de ziekte van Crohn en collitis ulcerosa Patiënteninformatie Adalimumab (Humira ) Informatie over de behandeling met het medicijn adalimumab bij de ziekte van Crohn en collitis ulcerosa Adalimumab (Humira ) Informatie over de behandeling met

Nadere informatie

Siklos 100 mg filmomhulde tabletten (hydroxycarbamide)

Siklos 100 mg filmomhulde tabletten (hydroxycarbamide) De Europese gezondheidsautoriteiten hebben bepaalde voorwaarden verbonden aan het in de handel brengen van het geneesmiddel Siklos. Het verplicht plan voor risicobeperking in België, waarvan deze informatie

Nadere informatie

14u05-14u50 Geef griep geen kans op de werkvloer. Els De Pinnewaert, verpleegkundig ziekenhuishygiënist

14u05-14u50 Geef griep geen kans op de werkvloer. Els De Pinnewaert, verpleegkundig ziekenhuishygiënist 14u05-14u50 Geef griep geen kans op de werkvloer Els De Pinnewaert, verpleegkundig ziekenhuishygiënist GRIEPVACCINATIE VAN ZORGVERLENERS Hoe kan griep voorkomen worden? 1. Griep quiz 2. Wat is seizoensgriep?

Nadere informatie

Samenvatting. Etiologie. samenvatting

Samenvatting. Etiologie. samenvatting Samenvatting Hoofdstuk 1 is een algemene inleiding op dit proefschrift. Luchtweginfecties zijn veel voorkomende aandoeningen, die door een groot aantal verschillende virussen en bacteriën veroorzaakt kunnen

Nadere informatie

Inleiding. Chapter 11. Achtergrond en doel van het onderzoek

Inleiding. Chapter 11. Achtergrond en doel van het onderzoek Chapter 11 Inleiding Achtergrond en doel van het onderzoek Kanker is na hart en vaatziekten de belangrijkste doodsoorzaak in Nederland. Per jaar wordt in Nederland bij ongeveer 70.000 mensen kanker vastgesteld

Nadere informatie

Wereldreizen en ruimte voor exotische verwekkers op de IC? Leo Pors, Coördinator infectiepreventie Rivas Zorggroep

Wereldreizen en ruimte voor exotische verwekkers op de IC? Leo Pors, Coördinator infectiepreventie Rivas Zorggroep Wereldreizen en ruimte voor exotische verwekkers op de IC? Leo Pors, Coördinator infectiepreventie Rivas Zorggroep Topics, 8 december 2016 Wereld wordt steeds kleiner We reizen veel, ver en niet altijd

Nadere informatie

SEOULVIRUS BIJ RATTENFOKKERIJ

SEOULVIRUS BIJ RATTENFOKKERIJ SEOULVIRUS BIJ RATTENFOKKERIJ Harry Rozendaal NVWA Hans Beks GGD GM 23-11-2017 1 SEOULVIRUS 2 Hantavirussen Familie Bunyaviridae Dragers: knaagdieren Geassocieerd met drie ziektebeelden NE: nephropatica

Nadere informatie

Biologische agentia bij waterschappen. Algemene inleiding. Biologische agentia: Werken met oppervlakte water 2013 v1.1

Biologische agentia bij waterschappen. Algemene inleiding. Biologische agentia: Werken met oppervlakte water 2013 v1.1 Biologische agentia bij waterschappen Algemene inleiding Afbakening van de Toolboxmeeting Definities (toolbox, onderwerp)..... Doel / doelgroep......... Afbakening........... Tijdsduur en frequentie......

Nadere informatie

Icterus na tropenbezoek. Sophie Willemse Maag-Darm-Leverarts Academisch Medisch Centrum

Icterus na tropenbezoek. Sophie Willemse Maag-Darm-Leverarts Academisch Medisch Centrum Icterus na tropenbezoek Sophie Willemse Maag-Darm-Leverarts Academisch Medisch Centrum Casus 1 Man, 51 jaar Voorgeschiedenis Niertransplantatie prednison, cellcept en tacrolimus M. Bechterew etanercept

Nadere informatie