Nieuwe inzichten in de Immunologie
|
|
- Adriana Lemmens
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Nieuwe inzichten in de Immunologie Huub F.J. Savelkoul Allergie Consortium Wageningen Celbiologie en Immunologie Wageningen Universiteit
2 Functies van het immuunsysteem Het totale verdedigbare oppervlak is 2 m 2 huid, 80 m 2 longweefsel, en 350 m 2 darmweefsel Infectie = Non-self Tumor = Modified-self
3 Start van de Immunologie als discipline! Innate immuniteit Adaptieve immuniteit Nobelprijs 11 December 1908
4 wond Macrofagen cytokines stimuleren wondgenezing bloeding Verscheurd weefsel Infectie met bacteriën
5 Calor rubor tumor dolor functio laesa
6 Innate immuunherkenning Pathogen reognition receptor (PRR) pathogen associated molecular pattern (PAMP) ssrna
7 Oplosbare en cellulaire serummerkers van ontsteking Cytokines Anti Microbiele Peptides Autofagie Activatie caspase-1 inflammatie Calder et al., Br J Nutr 109, 2013
8 Bij weefselschade (1) treden alarmstoffen uit de beschadigde cellen en de bloedbaan (2) die de ontstekingsreactie activeren en de migratie van cellen uit bloedbaan en omgeving starten (3).
9 Inflammatoire neutrofielenrespons
10 Neutrophil Extracellulaire Traps NETosis: celdood anders dan apoptosis en necrosis Afgifte gedecondenseerd chromatine met granulaire en cytoplasmatische eiwitten Inductie van migratie van monocyten en macrofagen
11 BCG vaccinatie induceert niet specifieke stimulatie van monocyten om pathogenen te fagocyteren. Hiervoor is epigenetische reprogrammering noodzakelijk. Deze trained immunity werkt via autofagie (afbraak van celcomponenten door lysosomale enzymen) Trained monocyten
12 Trained innate immunity: immunologisch geheuegenin innate immuunsysteem
13 Infectieweerstand en immuniteit Infectie in de gastheer Immuunantwoord
14
15 Cross-talk en regulatie in het immuunsysteem allergie Th2 IL-4, IL-5 IL-13 IL-10, TGF-b Treg IFN-g Th11 Th17 IL-23 DC MF Auto-immuniteit Schimmelinfecties Innate immuniteit
16 Balans lymfocytenactivatie en controle Activatie Effector T cellen Tolerantie en Regulatoire T cellen Normaal: reacties tegen pathogenen Inflammatoire ziekten, bv. reacties tegen zelf Geen respons tegen zelf Gecontroleerde respons tegen pathogenen
17 Balans in het immuunsysteem Gebalanceerd immuunsysteem Immuunsysteem uit balans
18 B-cel vorming en recirculatie
19 Antigeen-antilichaam interactie
20 Antilichaamdiversiteit
21 Primaire en secondaire Ab responsen
22 Immunologisch geheugen B-cellen: frequentie 3x10-4 (3x10 3 ) 1:30 (3x10 6 ) T-cellen: frequentie 10-5 (10 3 ) 10-2 (10 6 )
23 Migratie DC en antigeen-specifieke T en B cellen na sc injectie van antigeen in drainerende lymfeklier
24
25 Chronische ontsteking in de darm inflammatie
26 10% menselijke cellen; 90% bacterien (10 13 en ) 80 miljoen microben in 10 seconden heen en weer tussen zoenende partners 1000 soorten 150 per persoon 60 gemeenschapelijk
27 1,5 kg immuunsysteem 70% in darm 1,5 kg darmmicrobiota 1,5 kg hersenen Voeding per jaar 0,7 1,0 t
28 Pauze
29 De globale last van infectieziekten
30 Gezondheidstatus is gerelateerd aan immuuncompetentie bij bescherming tegen infectieziekten. Waarom hebben wij nog steeds genen die na miljoenen jaren nog steeds zorgen voor erfelijke ziekten?
31 Gevaarlijke zoönosen door gedomesticeerde dieren Ziekte bij de mens Mazelen Tuberculose Smallpox influenza Pertussis (kinkhoest) Falciparum malaria Dier als pathogeendrager koeien (runderpest) koeien koeien (koeienpokken) varkens en eenden varkens en honden vogels (kippen en eenden) Levensverwachting kort vanwege ziekten, werk, vechten, Nu toename levensverwachting en lichaamslengte met 1 cm/10 jr Van >150 verschillende planten in het dieet naar slechts 5 Inductie van epigenetische veranderignen in DNA Domesticatie veranderde ook onze menselijke genen!
32 Immuniteitsgolven tijdens een infectie Kosten van immuniteit Kosten van Infectie
33 Vader van de Immunologie: Edward Jenner An Inquiry into the Causes and Effects of the Variolae Vaccinae (1798) Variola major: 35% letaal His work has saved more lives than the work of any other human. Eradication of smallpox - WHO 1980 Kind van vier jaar heeft 48 vaccindoses gehad van 14 verschillende vaccinaties waarvan 36 in de eerste 18 maanden van het leven
34 Eerste vaccinatie experiment April: Sarah Nelmes (melkmeisje) koepokken infectie (Blossom) 14 mei: koepokken injectie in de arm van 8 jr James Fipps d7: milde symptomen van infectie 1 Juli: infectie James Fipps met pokkenvirus (METC!) Geen symptomen van pokken Maanden later herinfectie: geen symptomen en dus immuniteit Vaca = koe vaccinatie
35 Basaalmetabolisme en immuunfunctie Training stimuleert immuunfunctie: antilichamen, NK cellen Training reduceert ontstekingsreactie: remt neutrofiel functie Rol voor voeding! Basaalmetabolisme: +30% bij systemische infectie; % met koorts (1 C = %)
36 Can a biologist fix a radio?
37 Biologist s view Engineer s view Immuunreceptor signalerings routes Seong and Matzinger, 2004
38 Spreiding van EBOLA infectie Virus fuseert met cellen langs luchtwegen, ogen en lichaamsholten Genetische code van virus komt vrij in de cel Genetische materiaal repliceert zichzelf Nieuwe viruskopiën worden gemaakt en komen vrij
39 infecties en doden per
40 Zoönose en verspreiding EBOLA virus Bushmeat Tandvleesbloeding bloedbraken
41 Diagnose en prognose EBOLA infectie Kritische parameter: koorts
42 Pathofysiologie Ebola infectie Immuuncellen zijn target voor infectie Leverschade: bloedstollings stoornis Cytokinenstorm virus infectie induceert antilichamen die de virale infectiviteit stimuleren, complement activeren en celdood veroorzaken
43 Therapeutische EBOLA medicaties Beperkte humane klinische trialdata: Zmapp: drie chimere humaan-muis monoklonale antistoffen Tekmira: lipide nanopartikels met sirna Favipiravir: oraal RNA-afhankelijk RNA plymerase remmer Vaccins in klinische trial: Chimpanzee-adenovirus met EBOLA virus gen Verzwakt vesiculair stomatitis virus met EBOLA virusgen Zmapp Enkele adenovirus immunizatie en na 4 weken challenge
44 Immuunmodulatie Immuunstimulatie Gunstig Vaccinatie Anti-tumor activiteit Ongunstig Overgevoeligheid Ontsteking anafylaxis voeding Immuunsuppressie Gunstig Ontstekingsziekten Autoimmuunziekten Allergie Transplantatie Ongunstig Verlaagde antitumor respons Verlaagde infectierespons BRAVO
De immunologische achtergrond van orale tolerantie. Femke Broere Assistant professor
De immunologische achtergrond van orale tolerantie Femke Broere Assistant professor Artritis (Osteo)artritis Slijtage? Immunologisch? Christopher B. Little & David J. Hunter Nature Reviews Rheumatology
Nadere informatieImmuuncompetentie. VDI-1 Huub Savelkoul. Immuuncompetentie
Immuuncompetentie VDI-1 Huub Savelkoul Immuuncompetentie Definitie Ontwikkeling sterk gereguleerd en actief immuunsysteem op jonge leeftijd Effectieve reactie op infectieuze antigene stimuli en tolerantie
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Het immuunsysteem Ons immuunsysteem beschermt ons tegen allerlei ziekteverwekkers, zoals bacteriën, parasieten en virussen, die ons lichaam binnen dringen.
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
Samenvatting Allergie, astma, mycobacteriën en Nramp1. Astma is een een chronische ziekte die gekenmerkt wordt door een chronische ontsteking van de luchtwegen en door overgevoeligheid van de luchtwegen
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting 129 Samenvatting en discussie Immuniteit wordt over het algemeen gedefinieerd als de aangeboren of verworven bescherming tegen een infectie. Deze functie wordt uitgeoefend door
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Het mucosale immuunsysteem Het afweersysteem beschermt het lichaam tegen infecties met bacteriën, virussen, schimmels en parasieten. De huid en de mucosale weefsels zoals bijvoorbeeld
Nadere informatieVoeding en opbouw en functie hersenen
Voeding en opbouw en functie hersenen Opbouwhersenenmet koolhydratenen vetten(omega-3 vetzuren) Functioneren hersenen met ijzer, jodium, zink Cognitieve ontwikkeling door voldoende vitamines A, B, C en
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting EJA van Wanrooij Hart en vaatziekten zijn de meest voorkomende doodsoorzaak in de westerse wereld. De onderliggende oorzaak van infarcten en beroertes
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/40898 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Elis, A.S. Title: Identification of therapeutic targets and antisense oligonucleotide
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/29019 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Ariotti, Silvia Title: Function and behavior of CD8+ T cells in the skin Issue
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/19037 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/19037 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Hende, Muriel van den Title: Human papillomavirus clade A9 specific cellular immunity
Nadere informatieNederlandse Samenva ing
Nederlandse Samenva ing Nederlandse Samenva ing De ziekte van Crohn en colitis ulcerosa zijn de meest voorkomende vormen van chronische ontstekingen van het maag-darm-kanaal. In het engels wordt deze groep
Nadere informatieOntwikkeling van allergie op kinderleeftijd
Ontwikkeling van allergie op kinderleeftijd Prof.dr. Huub F.J. Savelkoul huub.savelkoul@wur.nl Immuunsysteem en bescherming tegen infecties Het totale te verdedigen oppervlak bestaat uit 2 m 2 huid, 80
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting FcaRI als therapeutische target voor het verminderen van IgA-geïnduceerde neutrofielen activatie De slijmvliezen (mucosale weefsels), zoals bijvoorbeeld in de luchtwegen en het
Nadere informatieNederlandse samenvatting
171 172 Nederlandse samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING Met vaccinaties kunnen veel ziektes voorkomen worden, zoals de mazelen, de rode hond en de griep. Echter een vaccin voor het voorkomen van kanker
Nadere informatieAllergie@WUR en het ACW
Allergie@WUR en het ACW Huub F.J. Savelkoul Allergie Consortium Celbiologie en Immunologie Wageningen Universiteit Algemeen: www.allergie.wur.nl Allergie @WUR Wat is allergie? te sterke afweer tegen onschuldige
Nadere informatieNederlandse samenvatting
6 78 Nederlandse samenvatting Colon kanker Colon (dikke darm) kanker is één van de meest voorkomende kankers en is de tweede doodsoorzaak door kanker in geïndustrialiseerde landen. Het voorstadium van
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Behorende bij het proefschrift: Regulation of T cell responses in atherosclerosis Hart- en vaatziekten zijn ondanks het vele onderzoek en de verschillende cholesterol en bloeddruk
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/40905 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Ateba Ngoa, U. Title: The effect of parasitic co-infections on immune responses
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Respiratoir syncytieel virus Het respiratoir syncytieel virus (RSV) is een veroorzaker van luchtweginfectiesvan de mens. Het komt bij de mens met name in het winterseizoen voor.
Nadere informatieInleiding. Chapter 11. Achtergrond en doel van het onderzoek
Chapter 11 Inleiding Achtergrond en doel van het onderzoek Kanker is na hart en vaatziekten de belangrijkste doodsoorzaak in Nederland. Per jaar wordt in Nederland bij ongeveer 70.000 mensen kanker vastgesteld
Nadere informatieBasisprincipes tumorimmunologie
Basisprincipes tumorimmunologie Joost Lesterhuis Afd. Medische Oncologie en Tumor Immunologie Nijmegen Centre for Molecular Life Sciences Het afweersysteem beschermt tegen kanker Risico op kanker neemt
Nadere informatieImmuunreactie tegen virussen
Samenvatting Gedurende de laatste eeuwen hebben wereldwijde uitbraken van virussen zoals pokken, influenza en HIV vele levens gekost. Echter, vooral in de westerse wereld zijn de hoge sterftecijfers en
Nadere informatieGolimumab (Simponi ) Bij colitis ulcerosa. Informatiefolder. NNIC folder Golimumab uitgave november 2014
Golimumab (Simponi ) Bij colitis ulcerosa Informatiefolder NNIC folder Golimumab uitgave november 2014 Deze folder is tot stand gekomen door samenwerkende IBD verpleegkundigen en MDL artsen binnen respectievelijk
Nadere informatieNederlandse samenvatting Hexachloorbenzeen
Hexachloorbenzeen Hexachloorbenzeen (HCB; C 6 Cl 6 ) is een organochloorverbinding (Figuur 1) die in het verleden werd gebruikt als bestrijdingsmiddel tegen schimmels. Mede door de schadelijke effecten
Nadere informatieImmunologie. Afweer. Wij leven als levende organismen in evenwicht met onze omgeving
Immunologie Afweer 1 Wij leven als levende organismen in evenwicht met onze omgeving Verstoring van het evenwicht tussen organisme en omgeving kan ertoe leiden dat ons lichaam door indringers uit de omgeving
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/28275 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/28275 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: O Flynn, Joseph Title: Properdin-dependent activation and control of immune-homeostasis
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/45885 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Kersten, K. Title: Pulling the strings on anti-cancer immunity Issue Date: 2017-02-07
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Vulvaire intra-epitheliale neoplasie (VIN) is een relatief weinig voorkomende afwijking aan de schaamlippen met vaak een langdurig beloop en recidiverend karakter. VIN is een voorstadium
Nadere informatieDiagnostische toets Van HIV tot AIDS?
Diagnostische toets Van HIV tot AIDS? Moleculen 1. Basenparing In het DNA vindt basenparing plaats. Welke verbinding brengt een basenpaar tot stand? A. Peptidebinding B. Covalente binding C. Zwavelbrug
Nadere informatieLes 11 Infectie. Zomaar wat begrippen. Begrippen 2
Les 11 Infectie Infectie, menselijke afweer, wondgenezing, ontstekingsverschijnselen, anafylactische shock, vaccinatie, antibiotica, MRSA ANZN 1e leerjaar - Les 11 - Matthieu Berenbroek, 2000-2011 1 Zomaar
Nadere informatieNederlandse samenvatting
De cellen van het menselijke immuunsysteem kunnen grotendeels worden verdeeld in een aangeboren (innate) en een verworven (adaptieve) tak. De cellen van het aangeboren immuunsysteem vormen een eerste lijn
Nadere informatieNederlandse Samenvatting. Nederlandse samenvatting
Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting Het menselijke Respiratoir Syncytieel Virus (RSV) is wereldwijd oorzaak nummer 1 van virale luchtweginfecties bij kinderen. In de geïndustrialiseerde wereld
Nadere informatieI. INLEIDING (12-09-2015) homeostase pathologie pathofysilogie symptomen casus: pijn R - thorax
Lijst H.H. Tan I. INLEIDING (12-09-2015) homeostase pathologie pathofysilogie symptomen casus: pijn R - thorax diagnostiek: X-thorax bloedonderzoek longscan percussiescan: gestoord verticale scan doppler
Nadere informatieZiekteverwekkende micro-organismen dringen via lichaamsopeningen het lichaam binnen:
IMMUNITEIT 1 Immuniteit Het lichaam van mens en dier wordt constant belaagd door organismen die het lichaam ziek kunnen maken. Veel van deze ziekteverwekkers zijn erg klein, zoals virussen en bacteriën.
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING 146 Klinische en immunologische aspecten van pretransplantatie bloedtransfusies Inleiding Bloedtransfusies worden in de meeste gevallen gegeven aan patiënten die een tekort hebben
Nadere informatieHet vaccin waarmee de meisjes worden geïnjecteerd, beschermt onder andere tegen HPV18.
Examentrainer Vragen HPV-vaccinatie Baarmoederhalskanker is een vorm van kanker die relatief vaak voorkomt bij vrouwen. De ziekte kan zijn veroorzaakt door een infectie met het humaan papillomavirus (HPV).
Nadere informatieNederlandse samenvatting, Dankwoord, Curriculum Vitae, List of publications
, Dankwoord, Curriculum Vitae, List of publications Nederlandse samenvatting Respiratoir syncytieel virus (RSV, beter bekend als het RS-virus) is bij zuigelingen de meest voorkomende oorzaak van ernstige
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Het menselijke lichaam kan zich op vele manieren goed beschermen tegen binnendringende ziekteverwekkers. Hierbij speelt het immuunsysteem een zeer belangrijke rol. Het immuunsysteem
Nadere informatieDe beschermende invloed van flavonoïden op ons brein
Prof. dr. Jerome Hendriks Universiteit Hasselt An apple a day keeps the doctor away De beschermende invloed van flavonoïden op ons brein Jerome Hendriks Vitamine C Flavonoïden Albert Szent-Györgyi 1 Flavonoïden
Nadere informatieGolimumab (Simponi ) Informatiefolder. Bij colitis ulcerosa. NICC Folder Golimumab Uitgave september 2016
Golimumab (Simponi ) Bij colitis ulcerosa Informatiefolder NICC Folder Golimumab Uitgave september 2016 Deze folder is tot stand gekomen door samenwerkende IBD verpleegkundigen en MDL artsen binnen respectievelijk
Nadere informatieHoe onze darmflora ons immuunsysteem beïnvloedt
Hoe onze darmflora ons immuunsysteem beïnvloedt Janneke N. Samsom Hoofd Laboratorium Kindergeneeskunde Groepsleider div. Gastroenterologie en Voeding ErasmusMC, Sophia Kindergziekenhuis Rotterdam j.samsom@erasmusmc.nl
Nadere informatieHet immuunsysteem. Prof.dr.ir. Huub F.J. Savelkoul. Celbiologie en Immunologie, Wageningen Universiteit (huub.savelkoul@wur.nl)
Het immuunsysteem Prof.dr.ir. Huub F.J. Savelkoul Celbiologie en Immunologie, Wageningen Universiteit (huub.savelkoul@wur.nl) Het immuunsysteem beschermt tegen lichaamsvreemde stoffen (antigenen die antistofvorming
Nadere informatieSamenvatting SAMENVATTING
SAMENVATTING Een karakteristieke eigenschap van astma is ontsteking van de luchtwegen. Deze ontsteking wordt gekenmerkt door een toename van ontstekingscellen in het longweefsel. De overgrote meerderheid
Nadere informatieChapter 9. Nederlandse samenvatting
Chapter 9 Nederlandse samenvatting 150 Samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING De natuurlijke afweer van het lichaam wordt verzorgd door het immuunsysteem. Zonder immuunsysteem zouden pathogenen zoals virussen
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/49549 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Dijkgraaf, E.M. Title: Immune-based therapies in ovarian cancer Issue Date: 2017-06-13
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting In het menselijk lichaam heeft het maagdarmstelsel de belangrijke taak om het voedsel te verteren en voedingsstoffen tot zich te nemen. Om deze functie uit te voeren bestaat het
Nadere informatiePRIMAIRE IMMUUNDEFICIENTIE: VAN DIAGNOSE TOT BEHANDELING. Jutte van der Werff ten Bosch
PRMARE MMUUNDEFCENTE: VAN DAGNOSE TOT BEHANDELNG Jutte van der Werff ten Bosch NLEDNG Problemen in de immuniteit teveel Autoimmuniteit Autoinflammatoire aandoeningen te weinig HV mmunosurveillance/kanker
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/24600 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Mariman, Rob Title: Probiotic bacteria and the immune system : mechanistic insights
Nadere informatieAppendices. Nederlandse samenvatting 148. Dit proefschrift op één pagina 152. Dankwoord 153. About the author 155. List of publications 156
Appendices Nederlandse samenvatting 148 Dit proefschrift op één pagina 152 Dankwoord 153 About the author 155 List of publications 156 148 Nederlandse samenvatting Dendritische cellen en macrofagen in
Nadere informatieHoofdstuk 15 Immunity to Microbes E. Sietsema
Hoofdstuk 15 Immunity to Microbes E. Sietsema General features of immune responses to microbes Alhoewel antimicrobiële verdedigingsreacties erg variëren, zijn er een paar algemene eigenschappen voor immuniteit
Nadere informatieNederlandse samenvatting voor niet-ingewijden. Achtergrond
Nederlandse samenvatting voor niet-ingewijden Achtergrond Het immuunsysteem beschermt ons tegen gevaarlijke virussen en bacteriën en is in staat om bedreigende veranderingen in het lichaam te detecteren.
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/18692 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Herbert-Fransen, Marieke Fernande Title: Targeting the tumor-draining area : local
Nadere informatieDe eerste stap van deze cellen is heel simpel: ze nemen de ziekteverwekker
1. In de aanval! Wat gebeurt er bij een immuunreactie? Aangeboren vs verworven Zodra er een ziekteverwekker je lichaam binnendringt, is het de taak van je immuunsysteem om zo snel mogelijk de verwekker
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/43190 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Raeven, R.H.M. Title: Systems vaccinology : molecular signatures of immunity to
Nadere informatieAdalimumab (Humira ) Bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa
Adalimumab (Humira ) Bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Ziekenhuis Gelderse Vallei Uw behandelend arts en/of verpleegkundige heeft met u gesproken over het gebruik van Adalimumab (Humira ). In
Nadere informatieAdalimumab (Humira) Bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa
Adalimumab (Humira) Bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Uw behandelend arts en/of verpleegkundige heeft met u gesproken over het gebruik van Adalimumab (Humira ). In deze folder krijgt u informatie
Nadere informatieInfliximab (Remicade )
MDL Infliximab (Remicade ) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Inhoudsopgave Algemeen...4 Werking...4 Voorzorgsmaatregelen...5 Gebruik...6 Bijwerkingen...7 Interactie met andere geneesmiddelen...8
Nadere informatieSamenvatting. Figuur 1. Een T cel gemedieerde immuun response. APC: antigen presenterende cel; Ag: antigen; TCR: T cel receptor.
Samenvatting Het immuunsysteem Het menselijke lichaam bevat een uniek systeem, het immuunsysteem, wat ons beschermt tegen ongewenste en schadelijk indringers (ook wel lichaamsvreemde substanties of pathogenen
Nadere informatieHoofdstuk 3.2. Vaccinaties, gaat na hoe en door wie vaccinaties werden ontdekt.
Wereldoriëntatie - Natuur Algemene vaardigheden: 1.1 Levende en niet-levende natuur: 1.3 & 1.5 Gezondheid: 1.17-1.19 Wereldoriëntatie - Techniek 2.16* Geschatte lesduur 50 minuten Hoofdstuk 3.2. Vaccinaties,
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
Samenvatting Introductie Wat zijn T cellen? T cellen zijn witte bloedcellen die een cruciale rol spelen bij het beschermen tegen ziekteverwekkers zoals virussen en bacteriën. Dit doen zij door middel van
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Inleiding Reuma is een verzamelnaam voor een groot aantal ernstige aandoeningen van het bewegingsapparaat, waarbij gewrichtsklachten een belangrijke rol spelen. Reumatoïde artritis (RA) is een vorm van
Nadere informatieRemicade. Interne geneeskunde
Remicade Interne geneeskunde Uw behandelend arts of verpleegkundige heeft met u gesproken over het gebruik van Infliximab (Remicade ). In deze folder krijgt u informatie over de werking en het gebruik
Nadere informatieRijksuniversiteit Groningen
Immunologie II 2013 College 1 Het immuunsysteem bestaat uit een innate (non-specific) en een adaptieve (specific) component. De innate immunity bestaat uit drie componenten: Barrières als de huid en mucosa,
Nadere informatieUstekinimab : STELARA
Ustekinimab : STELARA Deze fiche werd in 2016 opgesteld door de gastro-enterologen van de GETAID (Groupe d Etude Thérapeutique des Affections Inflammatoires Digestives). Ze is bestemd voor patiënten met
Nadere informatieNederlandse samenvatting MUCOSALE ADJUVANS ACTIVITEIT VAN LIPOSOMEN
102 Nederlandse samenvatting MUCOSALE ADJUVANS ACTIVITEIT VAN LIPOSOMEN 103 104 Mucosale immunoadjuvans activiteit van liposomen Inleiding Het menselijk lichaam is voortdurend bezig indringers zoals bacteriën,
Nadere informatieUniversity of Groningen. Experimental studies on dietary fibers Sahasrabudhe, Neha Mohan
University of Groningen Experimental studies on dietary fibers Sahasrabudhe, Neha Mohan IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it.
Nadere informatieVirussen zonder grenzen
Virussen zonder grenzen Prof. Eric Snijder Afdeling Medische Microbiologie Leids Universitair Medisch Centrum 1 Inferno, een kolfje naar mijn hand 2 1 2012... MERS Nature, October 4, 2012 3 Ebola 4 2 Ebola...
Nadere informatieGeneesmiddelentherapie
https://www.printo.it/pediatric-rheumatology/be_fm/intro Geneesmiddelentherapie Versie 2016 13. Biologische geneesmiddelen Er zijn de laatste jaren nieuwe perspectieven geïntroduceerd met stoffen biologische
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Samenvatting Niertransplantatie Patiënten met eindstadium nierfalen zijn voor hun overleving afhankelijk van nierfunctievervangende therapie zoals nierdialyse of het ondergaan
Nadere informatieUvA-DARE (Digital Academic Repository) Nasal epithelial cells : effector cells in allergy Vroling, A.B. Link to publication
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Nasal epithelial cells : effector cells in allergy Vroling, A.B. Link to publication Citation for published version (APA): Vroling, A. B. (2009). Nasal epithelial
Nadere informatieNederlandse samenvatting voor leken
Nederlandse samenvatting voor leken Effecten van siaalzuur op immuniteit Het immuunsysteem bestaat uit een complex netwerk van cellen die als doel hebben het lichaam te verdedigen tegen aanvallen van binnendringende
Nadere informatieInfliximab (Remicade) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa
Infliximab (Remicade) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Polikliniek Maag-Darm-Leverziekten Uw behandelend arts of IBD-verpleegkundige heeft met u gesproken over het gebruik van Infliximab (Remicade).
Nadere informatieChapter 9. Nederlandse samenvatting voor de leek
Chapter 9 Nederlandse samenvatting voor de leek 164 Chapter 9 Nederlandse samenvatting voor de leek Baarmoederhalskanker Baarmoederhalskanker wordt jaarlijks wereldwijd bij ongeveer 470.000 vrouwen geconstateerd,
Nadere informatieDe rol van virussen bij verteringsstoornissen bij varkens en pluimvee. Naomi de Bruijn
De rol van virussen bij verteringsstoornissen bij varkens en pluimvee Naomi de Bruijn Virale darminfecties: Algemeen Betreft vooral jonge dieren Meer ziekte verschijnselen Veelal relatief milde darmschade
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/24378 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Melief, Sara Marie Title: Immunomodulatory properties of human multipotent stromal
Nadere informatieSAMENVATTING IN HET NEDERLANDS
SAMENVATTING IN HET NEDERLANDS Allergisch astma Allergisch astma is een veel voorkomende ziekte waarbij mensen benauwd worden wanneer ze de stof inademen waar ze allergisch voor zijn geworden. Daarnaast
Nadere informatieNederlandse samenvatting. Methodes van antilichaam therapie voor kanker
Nederlandse samenvatting Methodes van antilichaam therapie voor kanker Methodes van antilichaam therapie voor kanker 151 INTRODUCTIE TOT HET IMMUUNSYSTEEM Dagelijks wordt de mens blootgesteld aan een uitgebreid
Nadere informatieAfweer: 3 Barrières / Wat / Waar
Afweer: 3 Barrières / Wat / Waar ASPECIFIEKE AFWEER Primaire / Externe bescherming (fysieke barrière) (AANGEBOREN) Secundaire / Interne bescherming (cellulaire / biochemische barrière) SPECIFIEKE AFWEER
Nadere informatieSpijsverteringssysteem en afweer: een complexe puzzel
Spijsverteringssysteem en afweer: een complexe puzzel Huub Savelkoul Celbiologie en Immunologie Wageningen Universiteit huub.savelkoul@wur.nl Belangrijkste functies van het immuunsysteem Het totale verdedigbare
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/37233 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Tummers, Bart Title: Human papillomavirus targets crossroads in immune signaling
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Proteasomen en aminopeptidases zijn verantwoordelijk voor de afbraak van intracellulaire eiwitten die verkeerd gevouwen, beschadigd of overbodig zijn. Deze eiwitten kunnen vervolgens
Nadere informatieREADER. Cursus Sepsis : herkennen en behandelen in de pre-hospitale setting
READER Cursus Sepsis : herkennen en behandelen in de pre-hospitale setting ACHTERGRONDINFORMATIE: PATHOFYSIOLOGIE Pro- inflammatoire en anti-inflammatoire respons Sepsis is de systemische respons van de
Nadere informatieChapter IX. Samenvatting
Chapter IX Samenvatting Chapter 9 Inleiding Multiple Organ Dysfunction Syndrome (MODS) is een ernstige complicatie bij zwaar gewonde patiënten. MODS gaat gepaard met een hoog sterftecijfer (40 tot 60 %)
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/43352 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Velden, D. van der Title: Mast cell-mediated immune modulation in experimental
Nadere informatieChapter 6. Nederlandse samenvatting
Chapter 6 Nederlandse samenvatting Chapter 6 122 Nederlandse samenvatting Het immuunsysteem Het immuunsysteem (of afweersysteem) beschermt het lichaam tegen lichaamsvreemde en ziekmakende organismen zoals
Nadere informatieDe betekenis van dierexperimenteel onderzoek bij de risicoschatting van allergeenblootstelling
De betekenis van dierexperimenteel onderzoek bij de risicoschatting van allergeenblootstelling C. Frieke Kuper Dieren zijn geen mensen.. 2 Focus Moeten huidcontact en inademing wel gescheiden worden? Bij
Nadere informatieVoorwoord. Hallo aankomende student!
Voorwoord Hallo aankomende student! Het studentenleven is zwaar; heel zwaar. Daarom is SlimStuderen.nl er voor je om je door deze zware tijd heen te helpen! Is dat vak toch net iets moeilijker dan je dacht?
Nadere informatieNederlandse Samenvatting voor niet-ingewijden Wayel H. Abdulahad
CHAPTER 9 Nederlandse Samenvatting voor niet-ingewijden Wayel H. Abdulahad Chapter 9 De ziekte van Wegener: De ziekte van Wegener is een aandoening waarbij om onbekende redenen ontstekingen van kleine
Nadere informatieInfliximab (Remicade) bij Inflammatoire darmziekten (ziekte van Crohn, Colitis Ulcerosa)
Infliximab (Remicade) bij Inflammatoire darmziekten (ziekte van Crohn, Colitis Ulcerosa) Uw behandelend arts heeft met u gesproken over het gebruik van infliximab In deze folder leest u over de werking
Nadere informatieInfliximab (Inflectra ) Bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa
Infliximab (Inflectra ) Bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa Ziekenhuis Gelderse Vallei Uw behandelend arts en/of verpleegkundige heeft met u gesproken over het gebruik van Infliximab (Inflectra
Nadere informatiePatiënteninformatie. Adalimumab (Humira ) Informatie over de behandeling met het medicijn adalimumab bij de ziekte van Crohn en collitis ulcerosa
Patiënteninformatie Adalimumab (Humira ) Informatie over de behandeling met het medicijn adalimumab bij de ziekte van Crohn en collitis ulcerosa Adalimumab (Humira ) Informatie over de behandeling met
Nadere informatieMDL. Adalimumab (Humira ) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa
MDL Adalimumab (Humira ) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Inhoudsopgave Algemeen 4 Werking 4 Voorzorgsmaatregelen 5 Gebruik 6 Interacties met andere geneesmiddelen 6 Bijwerkingen 7 Zwangerschap
Nadere informatieHet immuunsysteem van de pasgeborene: klaar voor actie? Joris van Montfrans, MD, PhD Kinderarts-immunoloog
Het immuunsysteem van de pasgeborene: klaar voor actie? Joris van Montfrans, MD, PhD Kinderarts-immunoloog j.vanmontfrans@umcutrecht.nl Disclosure slide Research sponsors Stichting Vrienden van het WKZ
Nadere informatieCHAPTER 10. Nederlandse samenvatting
CHAPTER 10 Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Al sinds mensenheugenis is het mensen opgevallen dat infectieziekten bij de ene persoon veel ernstiger verlopen dan bij de andere. Terwijl
Nadere informatieInfliximab. (Inflectra /Remicade /Remsima ) Informatiefolder. bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. N-ICC folder IFX uitgave november 2014
Infliximab (Inflectra /Remicade /Remsima ) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Informatiefolder N-ICC folder IFX uitgave november 2014 Deze folder is tot stand gekomen door samenwerkende IBD verpleegkundigen
Nadere informatieInfliximab Inflectra, Remicade, Remsima
Infliximab Inflectra, Remicade, Remsima Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: infliximab. Hoe werkt infliximab?
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/33005 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Vos van Steenwijk, P.J. de Title: Immunology and immunotherapy of high grade cervical
Nadere informatiein de route kunnen activeren. Een groep van enzymen die ook deel uitmaken van deze cascade zijn de mitogen-activated protein kinases (MAP kinases).
Samenvatting Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 1 geeft een algemene introductie tot de immuunresponsen die worden opgewekt door helminthen; wormen, waarvan de meeste soorten parasitair zijn. Twee typen zijn te onderscheiden:
Nadere informatieNederlandse samenvatting. Baarmoederhalskanker en het humaan papillomavirus
Nederlandse samenvatting Baarmoederhalskanker en het humaan papillomavirus Baarmoederhalskanker is de op een na meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. Elk jaar krijgen wereldwijd ongeveer 500.000
Nadere informatie