PRIMAIRE IMMUUNDEFICIENTIE: VAN DIAGNOSE TOT BEHANDELING. Jutte van der Werff ten Bosch

Transcriptie

1 PRMARE MMUUNDEFCENTE: VAN DAGNOSE TOT BEHANDELNG Jutte van der Werff ten Bosch

2 NLEDNG Problemen in de immuniteit teveel Autoimmuniteit Autoinflammatoire aandoeningen te weinig HV mmunosurveillance/kanker Aangeboren immuundeficienties 2

3 MMUUNSYSTEEM s een geheel van cellen, eiwitten, organen die ervoor zorgen dat ons lichaam gezond blijft. bescherming tegen infecties Bacterieel Viraal Protozoa, schimmels, wormen bescherming tegen kanker 3

4 OPBOUW mmuunsysteem bestaat uit Organen Eiwitten Cellen 4

5 VOORWAARDEN Snel Efficiënt Veelzijdig (allerlei verwekkers, bv ntra en extracellulair) Precies Aan/uit Geheugen Reactie enkel tegen de huidige infectie Enkel reactie wanneer infectie 5

6 ORGANEN Beenmerg: aanmaak Thymus: maturatie T cellen Lymfoid weefsel: immuunrespons 6

7 EWTTEN Cytokines: Communicatie BV L6, TNF, FAS, Targetable Complement mmunoglobulines 7

8 CELLEN 2 delen immuunsysteem Aangeboren immuniteit Verworven mmuniteit 8

9 9

10 AANGEBOREN MMUNTET - Direct activeerbaar - Bacterieele infecties - Aspecifiek - Neutrofielen, NK cellen, Macrofagen 10

11 11

12 FAGOCYTOSE 12

13 AANGEBOREN MMUNTET Deel van het immuunsysteem dat op maat gemaakt wordt Complex Eén antigen = één antilichaam/t cel kost tijd Regulatie, geheugen 13

14 CELLEN B Lymfocyten Lymfeklieren,5% van de lymfocyten in het bloed Maken antilichamen Alleen maar beter met hulp van T cellen op maat voor elke infectie Geheugen (Plasmacellen) 14

15 T CELLEN Zeer veel verschillende soorten Regulatie Hulp aan B cellen Cytotoxische T cellen (virale infecties, kanker) Geheugen 15

16 MMUUNRESPONS Antigen opgepikt door aangeboren immuunsysteem Aangeboden aan B en T cellen (DC s, neutrofielen) passende T cel zoekt passende B cel Antilichaam productie Cytotoxisch effect 16

17 ROL ANTLCHAMEN Binden aan het antigen Versterken de activiteit van het immuunsysteem Complement activatie Opsonizatie Voorkomen hechten & mobiliteit microorganismen neutralisatie toxines Agglutinatie van bacterieën 17

18 18

19 PATHOLOGE TE WJTEN AAN EEN VERZWAKT MMUUNSYSTEEM > 350 verschillende genetische aandoeningen ndeling op basis van kliniek eerder dan genetisch Aangeboren immuniteit bacteriën, schimmels Aangeleerde immuniteit B cellen: bacteriën (virussen) T cellen: viraal, opportunistisch, candida 19

20 DAGNOSTEK Hematologie Neutropenie, Lymfopenie verlaagd bij neutropenie en T cel problemen mmuunglobulines gg, ga, gm, subklassen, ge Verlaagd bij B en T cel problemen 20

21 DAGNOSTEK Flow cytometrie Gedetailleerd T en B cellen Antistoffen op vaccins Pneumo 23 Tetanos sohemagglutinines Complement (CH50 en AP 50) Functionele testen (Rhodaminetest, PHA/PWM response, TLR testen) Genetica 21

22 WELKE PATENTEN KOMEN N AANMERKNG VOOR TESTEN nfectieus Altijd Ziek Opportunistische infecties (Aspergillus, Non-CU Candida, etc) Verschillende vreemde infecties (> 1osteomyelitis, leverabces) Hoge antibioticanood 22

23 WELKE PATENTEN KOMEN N AANMERKNG VOOR TESTEN Niet infectieus Al dan niet samen met infecties Atypische BD Lymfoproliferatie Verhoogde incidentie van kanker (Lymfomen, EBV driven cancers, cervixkanker) Huidproblemen (eczeem), aften Autoimmuniteit (TP, AHA) Allergieën 23

24 KLNSCH Frequentie PD is misschien wel zo hoog als 1/1000 Merendeel hypogammaglobulinemie Laag gg en/of laag ga, gm Geisoleerd verlaagd gm Geisoleerd verlaagd ga CVD: laag gg en verlaagd ga of gm. Verlaagde switched memory B cellen én slechte respons op vaccinatie met Pneumo 23 Kinderen soms transiënt 24

25 KLNSCH Andere 10% - T cel problematiek - Severe Combined mmunde Deficiency (SCD): geen T cellen - Combined immunde deficiency: te weinig of slecht functionerende T cellen - Neutrofielen afwijkingen - Onvoldoende productie (SCN) - Onvoldoende functie (CGD) - Complement deficientie - Asplenisme - Specifieke verwekkers (XLP, UNC93B) - GATA2 25

26 BEHANDELNG Veel testen, weinig therapie mmuunglobuline substitutietherapie Antibiotica (empirisch vs Profylaxe) Stamceltransplantatie Doel - Kwaliteit van leven garanderen - Complicaties op lange termijn vermijden (bronchiectasieën, gehoorsproblemen) 26

27 MMUUNGLOBULNE SUBSTTUTETHERAPE Voor de groep altijd ziek en sommige T cel deficiënties Complexe terugbetaling V: in het ziekenhuis Privigen, Nanogam, Multigam, Octagam SC: Via adviserend geneesheer Hizentra, Gammanorm gg, gg2 of gg3 verlaagd (2 SD onder de norm voor de l leeftijd volgens de nl waardes in dat centrum) Onvoldoende respons op Pneumo 23 T cel defect, gebrekkige respons op PWA en PHA. TLR defect Genetisch defect En veel infecties 27

28 ANTBOTCA EMPRSCH Laagdrempelig AB starten bij een infectie n de praktijk complex (niet iedereen werkt mee) Twijfel 28

29 PROFYLAXE Azitromycine Verschillende schema s 3 dagen 10 mg/kg per week Voordelen: immunomodulerend, remt de mucusvorming Ook gebruikt in preventie van Astmatiforme bronchitiden Meestal goed verdragen Soms G klachten Soms spectaculaire verbetering van de kliniek. 29

30 ANDERE ANTBOTCA Trimetoprim/Sulfmethoxazole Ernstige T cel deficientie PCP profylaxe. Amoxicilline 25 mg/kg in 2x Asplenisme (functioneel of structureel) Complement deficientie Aspergillus profylaxe & Candida profylaxe CGD Ernstige T cel deficientie 30

31 STAMCELTRANSPLANTATE ndien een verhoogd risico op levensbedreigende infecties ndien de levensverwachting kort is Ernstige congenitale neutropenie (Severe) Combined mmunodeficiencie Sommige specifieke PD (SAP/XAP, UNC93B) Shift naar meer en meer tx gezien het slagingspercentage sterk toeneemt Belang goede donor en snel immuunherstel post tx. 31

32 TOEKOMST: GENETSCHE MANPULATE Ervaring SCD (ADA deficiëntie) Rond : enkele gevallen van ALL nadien Hernomen zonder problemen CGD Lopend 32

33 CONCLUSE mmuundeficienties komen veel voor Meerderheid hypogammaglobulinemie Diagnose en behandelingsmogelijkheden beperkt Meestal Duidelijke impact op QoL als gst wordt gestart Moeilijke wetgeving rondom terugbetaling Nood naar innoverende therapieën 33