Praktische richtlijnen voor de huisarts. A. Van Gompel Y. Rosiers Avondseminarie ITG 18/12/2014

Transcriptie

1 Praktische richtlijnen voor de huisarts A. Van Gompel Y. Rosiers Avondseminarie ITG 18/12/2014

2 INSTRUCTIE- PAKKET 1. Slides 10 stappen 2. Flowchart 3. Begeleidende tekst

3 Ebola in de praktijk Voorbereid zijn in 10 stappen 3

4 1. Wat is Ebola? Ebola is een draadvormig virus, voorkomend in tropisch (sub-sahara) Afrika Natuurlijke gastheer = wilde dieren bv. vleermuizen, apen, Veroorzaakt virale hemorragische koorts Klassieke symptomen Koorts Braken, diarree Bloedingsneiging Multipel orgaanfalen (MOF) overlijden in ~50% 4

5 2. De epidemie in West-Afrika 12/2013: eerste patient ziek verspreiding naar familie en buurdorpen 3/2014: alarm overheid over epidemie in Guinée 7/2014: uitbreiding naar Liberia en Sierra Leone 11/2014: meer dan gevallen en 5000 doden. Bron: WHO 5

6 3. De ziekte Besmetting 7-10 dagen (max.21dagen) Begin symptomen +/- 5 dagen Hospitalisatie (Overlijden) (Naar huis) dagen) 7-10 dagen Incubatie Ziek Herstel Diagnose vereist RT-PCR op bloed Vroege symptomen Late symptomen % Koorts 87 Hoofdpijn 53 Diarrhee 66 Braken 68 Spierpijn 39 Conjunctivitis 21 % Hoest 30 Dyspnee 23 Dysfagie 33 Keelpijn 22 Bloeding 18 Verwardheid 13 Icterus 10 Rash 6 6

7 Anorexie malnutritie, deshydratatie Mucosale bloedingen Acute nierinsufficientie, electrolietenstoornissen Bloedingen uit prikplaatsen 7

8 3. Het virus Relatief besmettelijk Maar makkelijk te doden! Water en zeep Klassieke ontsmettingsmiddelen (bv. chlooroplossing) UV-licht Uitdroging (van de omgeving) Verhitting (60 aan 60 C, of 5 aan 100 C) Overleeft langer in donkere en vochtige plekken Afkoelen of invriezen doodt het virus niet 8

9 Besmettelijkheid is relatief Bron: Nature, Oct

10 4. Hoe kan je besmet raken? Contact met (lichaamsvloeistoffen van) Ebola-patient Risicovol patiënten-contact betekent < 1 meter afstand Ingangspoort = niet-intacte huid of slijmvliezen van ogen, neus, mond Lichaamsvloeistoffen = bloed, braken, stoelgang, urine, tranen, zweet, Geen overdracht via de lucht (wel eventueel via druppels)!! Mensen zonder koorts of symptomen zijn NIET besmettelijk Na contact/maaltijd met geïnfecteerde wilde dieren/bush meat 10

11 Ebola overdracht via druppels, niet via lucht 11

12 5. Hoe groot is de kans dat ik een patiënt met Ebola-infectie zie? De kans is extreem klein Standaard hygiënische voorzorgen zoals handhygiëne zijn onze beste bescherming voor onverwachte risico s 12

13 6. Heeft mijn patiënt Ebola-infectie? Stel de 3 vragen: 1. In epidemisch gebied verbleven in de afgelopen 21 dagen? 2. Koorts en/of andere klachten (braken, diarree, bloedingen, )? 3. Blootstelling in risicogebied aan zieken, lichaamsvochten? Zorgvuldige en gedetailleerde anamnese Stel patiënt gerust dat goede zorgen altijd gegeven worden Overleg met arts infectieziektenbestrijding 13

14 7. Vermoeden van Ebola-infectie: welke acties te nemen? 1. Denk eraan, en stel de drie vragen 2. Bel en bespreek met arts infectieziektenbestrijding 3. Houd afstand en gebruik standaard hygiënische voorzorgen 4. Zet patiënt apart tot transport naar referentie ziekenhuis 5. Laat ruimtes waar patiënt verbleef veilig schoonmaken 6. Help met inventarisatie van contacten 7. Informeer en stel familie gerust 14

15 15

16 Heeft de patiënt symptomen compatibel met ebola? (klinische criteria) koorts (hoger dan 38 C axillair) of tijdens de laatste 24 uur koorts (hoger dan 38 C axillair) gehad en minstens één van de volgende tekenen: ernstige hoofdpijn braken, diarree, abdominale pijn onverklaarbare bloedingen ongeacht de vorm tekens van multipel orgaanfalen 16

17 Contact met een ebola-patiënt of diens lichaamsvloeistoffen nauw contact (1m) zonder adequate bescherming met een waarschijnlijk of bevestigd geval met symptomen niet-beschermde geslachtsgemeenschap met een bevestigd geval van ebola binnen 3 maand na het opduiken van de symptomen bij het geval direct contact met materiaal dat besmet werd met lichaamsvloeistoffen van een waarschijnlijk of bevestigd geval prikongeval of blootstelling aan lichaamsvochten, weefsel of labostalen van een waarschijnlijk of bevestigd geval Gewerkt of opgenomen in ziekenhuis in de epidemische regio Contact met een overledene in de epidemische regio deelname aan begrafenisritueel met direct contact met een lichaam, in of nabij een risicozone, zonder adequate bescherming Fysiek contact met of het eten van wilde dieren in de epidemische regio manipulatie of consumptie van rauw of onvoldoende gebakken/gekookt bushmeat in de risicozone 17

18 18

19 8. Patient heeft mogelijk Ebola: wat nu? 19

20 8. Patient heeft mogelijk Ebola: wat nu? Een waarschijnlijk geval moet verder getest worden vooraleer ebola kan worden uitgesloten. Besmetting kan enkel bij direct contact met de patiënt, diens lichaamsvloeistoffen of voorwerpen in contact geweest zijn met de lichaamsvloeistoffen (bv. naalden). Omdat contact met deze patiënt een risico op besmetting kan inhouden worden de volgende maatregelen genomen: Houd een afstand van minstens 1m Geen interventies, zoals bloednames Plaats de patiënt in een aparte ruimte Plaats de gebruikte voorwerpen (vb. thermometer) in een plastiekzak 20

21 8. Patient heeft mogelijk Ebola: wat nu? Bij een waarschijnlijk geval moet een bijkomende risicoinschatting gebeuren op basis van wet (lichaamsvochten: braaksel, diarree, overmatig zweet of bloedingen) of dry (enkel koorts) Het risico op besmetting is hoger bij een wet waarschijnlijk geval. Bij een dry waarschijnlijk geval is het risico op besmetting bij direct contact zeer beperkt. Dit beïnvloedt mede de wijze van transport. 21

22 8. Patient heeft mogelijk Ebola: wat nu? 22

23 8. Patient heeft mogelijk Ebola: wat nu? 23

24 8. Patient heeft mogelijk Ebola: wat nu? 24

25 8. Patient heeft mogelijk Ebola: wat nu? Personen die contact hebben gehad met de patiënt? Er wordt een lijst opgesteld van de personen die contact gehad hebben met een waarschijnlijk geval (=blootgestelde personen). Hiertoe behoren ook personen die naast de patiënt zaten in de wachtzaal. Deze personen zullen 21 dagen lang hun temperatuur moeten meten en worden door de artsen infectieziektebestrijding verder opgevolgd. Na een direct contact met een waarschijnlijk geval of diens lichaamsvloeistoffen wordt aangeraden de plaats van contact (vb. handen) met alcohol te ontsmetten. Verder wordt aangeraden een douche van 5 minuten met water en zeep te nemen. 25

26 8. Patient heeft mogelijk Ebola: wat nu? 26

27 8. NB : Blootgestelde persoon Een persoon zonder symptomen, maar die blootgesteld is aan een ebolageval, kan uit ongerustheid een arts contacteren. NOG NIET FINAAL GOEDGEKEURDE TEKST Deze personen moeten tot 21 dagen na het contact hun temperatuur twee maal per dag meten, of telkens zij zich onwel voelen. Een dergelijk geval moet doorgegeven worden aan de arts infectieziektebestrijding. Deze zal een gedetailleerde risico analyse uitvoeren en regelt de verdere opvolging. Wanneer deze personen klachten ontwikkelen van diarree, braken, bloedingen en/of koorts moeten zij de arts infectieziektebestrijding onmiddellijk contacteren. Afhankelijk van het risicoprofiel mag een blootgesteld persoon naar het buitenland reizen. Indien er direct contact geweest is met een patiënt of diens lichaamsvloeistoffen mag dit niet. Verder zijn er geen restricties. Bij omgang met deze personen gelden de normale hygiënische maatregelen. (Deze personen mogen geen bloed of plasma geven.) 27

28 8. Patient heeft mogelijk Ebola: wat nu? 28

29 9. Wat gebeurt er in het ziekenhuis? Opname in isolatie in referentieziekenhuis UMC Sint-Pieter, UZ Leuven, UZA Bloedname voor diagnostische tests op ITG: Sneltest malaria en PCR voor Ebola Empirische behandeling: Anti-malaria medicatie Antibiotica Medische zorgen: vocht en electrolieten PO of IV, analgetica, Gecoördineerde communicatie (FOD Volksgezondheid) 29

30 10. Last but not least 30

31 Meer weten? 31

32 Met dank aan 32

33 33

34 Huisarts uit Antwerpen (na het verlof) In onze patiënten populatie zitten heel wat mensen die terugkomen uit Liberia. Die zitten in onze wachtzaal. Hoe gaan we daar mee om? 34

35 Spoedgevallen Een Liberiaanse commercant is sinds twee dagen terug uit Saoedi Arabië, hij heeft koorts. Kan dat Ebola zijn? 35

36 Haven arts Een van mijn haven arbeiders gaat volgende week naar Guinée om afscheid te nemen van zijn moeder die Ebola heeft. Wat doe ik wanneer hij terugkomt? 36

37 Huisarts in West Vlaanderen Ik heb een kind van 3 jaar op de raadpleging dat sinds gisteren terug is uit Guinée. Hij is er op vakantie geweest samen met zijn grootmoeder. Hij heeft nu koorts. 37

38 Guinea Ik heb een reis gepland naar New Guinea. Moet ik iets speciaals doen ivm preventie Ebola? 38

39 Met dank aan 39