7,2. Spreekbeurt door een scholier 2439 woorden 26 april keer beoordeeld. Wij gaan wat vertellen over de ziekte Alzheimer:

Transcriptie

1 Spreekbeurt door een scholier 2439 woorden 26 april ,2 62 keer beoordeeld Vak Biologie Wij gaan wat vertellen over de ziekte Alzheimer: De mens wordt veel ouder, dit blijkt al dat de gemiddelde levensverwachting vandaag de dag ±78,2 jaar is. Maar we zien nu ook dat tussen 70 en 80 jaar, één op twintig mensen aan dementie lijdt, dat is dus een groot probleem. Ook de toekomst ziet er niet echt rooskleurig uit. Studies hebben uitgewezen dat, wanneer het zo doorgaat, er in 2025, vierendertig miljoen mensen met dementie zullen kampen. Daarom moeten er zo snel mogelijk oplossingen gevonden worden. Wetenschappelijk onderzoek heeft ons al heel wat geleerd, maar toch moet deze vreemde ziekte nog veel van haar geheimen bloot geven Vaak zeggen mensen Alzheimer wanneer dementie wordt bedoeld, maar Alzheimer is eigenlijk een vorm van dementie. Je hoeft namelijk geen Alzheimer te hebben om dement te zijn. Ook zeggen mensen te gauw dat iemand dement is terwijl het ook gewoon vergeetachtigheid kan zijn door een geestelijk of lichamelijk probleem. Om dementie te hebben moet je wel aan een paar voorwaarden voldoen. Dementie is een ziekte die eigenlijk niet gezien wil worden door de meeste mensen. Maar toch lijden er gigantisch veel mensen aan deze ziekte. Dementie is een ongeneeslijke hersenziekte, waarbij de cellen in sommige delen van de hersenen stoppen met functioneren en afsterven. Dementie is niet terug te draaien en er is nog geen manier om te genezen. De symptomen van de ziekte zijn vergeetachtigheid, veranderingen in de persoonlijkheid, desoriëntatie en verlies van spraak hierop ga ik straks verder in. Ik heb nog een gedichtje gevonden over dementie: Dementie Leven doen ze niet meer Niet meer zoals vroeger Verdwaasd lopen ze door de gangen In hun eigen geest gevangen Ze zijn altijd aan het zoeken En ik hoor iemand roepen Pagina 1 van 7

2 Waar is mijn fietsje gebleven Dat ik van mijn moeder heb gekregen Ik loop maar door en zeg maar niets Want ik weet niets van een fiets Ook kan ik niet zeggen Ik zal hem wel naar je brengen Ik zie een man en vrouw op een bankje Ze zitten dicht tegen elkaar handje, handje Zij zit helemaal op het randje Van het hele kleine bankje Ze lacht naar mij als ik voorbij kom En terwijl draait ze zich om Om trots naar hem te kijken Zonder een centimeter van hem te wijken Als een volkomen gelukkig mens Zit hij naast haar zonder een wens Haar hand in de zijne geklemd Rustig en ongeremd Met zijn hoofd naar opzij Slaapt hij dicht tegen haar dij Hij moet zijn middag slaapje doen Alsof hij een baby was net als toen Dat is al zo lang geleden Met haar aan zijn zij is hij tevreden Hij voelt de liefde die zij hem geeft En daarom is hij blij dat hij nog leeft In dit gedichtje kun je zien hoe iemand leeft met dementie. Ze kunnen net zoals mensen verliefd worden op een ander,dit is voor de partner, familie en kennissen van een man of vrouw erg moeilijk aan te zien. De partner zit te flirten met iemand, maar er later weet de persoon in kwestie er vaak niets meer van. Soms weet iemand met dementie niet eens meer dat hij/zij een partner heeft. Er zijn een aantal vormen van dementie dit zijn Alzheimer, Vasculaire dementie, Lewy body-dementie, Parkinson dementie en nog wat andere vormen Op dit diagram kun je duidelijk de hoeveelheden zien. Pagina 2 van 7

3 En er is ook nog Alzheimer, dit is de meest voorkomende vorm van dementie, hierover wijden wij het grootste deel van onze spreekbeurt wij gaan heier straks verder op in. Dan nu wat over Vasculaire dementie De tweede veelvoorkomende vorm van dementie is vasculaire dementie. Deze vorm komt in ongeveer 20% van de gevallen voor. Vasculaire dementie wordt veroorzaakt door afsluiting van de bloedvaten in de hersenen. Hierdoor krijgen de hersenen te weinig zuurstof waardoor ze beschadigd raken. Het begin van vasculaire dementie is acuut, in tegenstelling tot de ziekte van Alzheimer die een sluipend begin kent. Het plotselinge wegvallen van functies wijst dus op vasculaire dementie. Het verloop van de ziekte heeft een nogal grillig karakter: telkens als zich weer een infarct voordoet, is een stapsgewijze verslechtering te zien. Tussen de verslechteringen door is een zekere mate van stabiliteit te zien. De patiënt blijft een tijdlang op hetzelfde niveau en lijkt soms zelfs wat beter te worden. Patiënten met vasculaire dementie zijn vaak mensen met een voorgeschiedenis van hypertensie, dat is een te hoge bloeddruk), diabetes of wel suikerziekte, hart- en vaataandoeningen en CVA s dit zijn herseninfarcten. Nu wat over de Lewy body-dementie Lewy Body-dementie is de tweede meest voorkomende vorm van dementie na de ziekte van Alzheimer en komt in 15-25% van de gevallen voor. Het is niet duidelijk wat de oorzaak is van deze vorm van dementie. Het begint meestal tussen het 50e en 80e levensjaar. Net zoals bij vasculaire dementie heeft Lewy Body dementie een wisselend beloop. Naast symptomen die voorkomen bij de ziekte van Alzheimer, zoals geheugenstoornis en spraakstoornis, zijn er bij Lewy Bodydementie ook aandachtstoornissen, vertraging in denken en handelen en verminderde mentale flexibiliteit. Bij ongeveer de helft van de patiënten zijn psychiatrische symptomen de eerste klachten van de ziekte. Vaak begint de ziekte met verwardheid al dan niet met visuele waanbeelden en verandering van het gedrag. Fluctuaties in zogenaamde cognitieve functies (zoals geheugen) en aandachtstoornis staan op de voorgrond. De vastgestelde stoornissen veroorzaken al in een vroeg stadium een beperking van het sociaal en beroepsmatig functioneren. De volgende vorm is de Parkinson dementie Voor een patiënt met de ziekte van Parkinson is het risico op het ontwikkelen van dementie tweekeer zo groot als bij de gemiddelde mens. Parkinson dementie wordt gekenmerkt door een opvallende traagheid in denken en handelen. Patiënten hebben moeite met het terughalen van opgeslagen informatie, hebben vaak stemmingsstoornissen en motorische problemen; het beloop kan heel wisselend zijn. En tenslotte zijn er nog wat andere vor4 Tenslotte is het mogelijk dat de verschijnselen van de ziekte veroorzaakt worden door een andere Pagina 3 van 7

4 lichamelijke oorzaak, die niet in de hersenen ligt. Voorbeelden zijn alcohol- of medicijnvergiftiging, vitaminegebrek, long- en nieraandoeningen, verwaarloosde suikerziekte en dergelijke. Waarschijnlijk is bij de helft van de gevallen genezing mogelijk. Nu zijn we weer bij Alzheimer aanbeland, zoals eerder vermeld is dit de meest voorkomende vorm van dementie. Hier volgt een uitgebreide beschrijving. Ik ga eerst wat vertellen over de geschiedenis van de Alzheimer In 1906 was het de Duitse arts Alois Alzheimer die kenmerkende veranderingen ontdekte in het hersenweefsel van mensen die aan dementie waren overleden. Hij sprak over een vrouw die was overleden na jaren problemen te hebben gehad met haar geheugen, verward overkwam en moeite had met het begrijpen van vragen. Na haar dood deed hij een autopsie op haar hersenen en beschreef opeenhopingen buiten en rondom de hersencellen (amyloïde plaques). Binnenin de hersencellen merkte hij de aanwezigheid van een kluwen vezels op (neurofibribrillaire tangles). De ziekte is tegenwoordig naar hem vernoemd. Het waarnemen van de plaques en tangles tijdens een autopsie is op dit moment nog steeds nodig om de ziekte van Alzheimer met zekerheid vast te stellen. Sinds het begin van deze eeuw is er veel geleerd over de plaques (bulten) en tangles (knopen) in de hersenen die kenmerkend zijn voor de ziekte van Alzheimer. Ook krijgen wetenschappers nog steeds een groter inzicht in de genetische factoren. Vier genen zijn op dit moment geïdentificeerd; drie van deze genen (gelegen op chromosoom 1, 14 en 21) dragen ieder bij aan de vroege vorm van de ziekte van Alzheimer. Het vierde gen (gelegen op chromosoom 19) verhoogt de kans op het ontwikkelen van de ziekte van Alzheimer op latere leeftijd. Inmiddels is duidelijk dat niet alleen genetische factoren een rol spelen. Omgevingsfactoren, zoals voedsel, hebben waarschijnlijk een grotere invloed. Hiernaar wordt een onderzoek gedaan. Het volgende wat ik heb uitgezocht is of er geneesmiddelen voor zijn en hoe stel je Alzheimer met zekerheid vast? Er is geen geneesmiddel voor Alzheimer. Wel zijn er middelen verkrijgbaar die het verloop van de ziekte vertragen. Bij de behandeling staan daarom twee andere doelstellingen voorop. De eerste is een symptoombestrijding, zoals de gedragsstoornissen. Voor het bestrijden hiervan zijn verschillende middelen beschikbaar; regelmatig komen hier nieuwe producten bij. De tweede doelstelling is het remmen van het ziekteproces. Om de ziekte met zekerheid vast te kunnen stellen is een autopsie van de hersenen nodig, dit kan alleen wanneer iemand is overleden. Tijdens het leven kan een medisch onderzoek wel een indicatie geven. Ook ben ik gaan kijken naar Alzheimer in Nederland Op dit moment lijden er waarschijnlijk Nederlanders aan de ziekte van Alzheimer. Leeftijd is de grootste vriend van Alzheimer, hoe ouder je word hoe meer kans je krijgt dat deze ziekte zich gaat ontwikkelen. Aangezien de gemiddelde levensverwachting nog steeds toeneemt, zal ook het aantal Alzheimerpatiënten toenemen. Tegen het midden van deze eeuw zal het aantal Alzheimerpatiënten de Pagina 4 van 7

5 zijn gepasseerd. Dat is één op 57 Nederlanders. Je hebt dus een grote kans om het te krijgen. Hoe zien hersenen eruit met de ziekte van Alzheimer, dat kun je bij dit plaatje zien. Deze afbeeldingen stellen een dwarsdoorsnede voor van de hersenen, bekeken vanaf de voorkant. De dwarsdoorsnede aan de linkerkant beeldt hersenen van een persoon zonder Alzheimer af en de dwarsdoorsnede aan de rechterkant stelt hersenen voor van een persoon die lijdt aan de ziekte. Bij de ziekte van Alzheimer is er sprake van een inkrimping van het hersenweefsel. De groeven: de goed ontwikkelde plooien aan de buitenkant van de hersenen, zijn merkbaar dieper geworden. Bovendien zijn de hersenkamers, de ruimtes in de hersenen vergroot. Ook is er inkrimping van de windingen in de hersenen, die hersenvocht bevatten. In de eerste fase in de ontwikkeling van de ziekte van Alzheimer begint het kortetermijngeheugen af te nemen (zie ook het kader 'geheugen'). De cellen in de hippocampus, een onderdeel van het limbisch systeem, degenereren. De mogelijkheid om volgens routine te handelen neemt tevens af. Zodra de ziekte van Alzheimer zich verspreidt in de hersenschors (de buitenkant van de hersenen), gaat het inzicht achteruit, kunnen emotionele uitbarstingen voorkomen en wordt de taal aangetast. Voortgang van de ziekte leidt tot het afsterven van meer hersencellen en daarop volgend ontstaan gedragsveranderingen, zoals ronddwalen en gejaagdheid. De mogelijkheid om gezichten te herkennen en om te communiceren is in de laatste fase van de ziekte totaal verloren gegaan. Patiënten verliezen de controle over de ontlasting en hebben uiteindelijk constante verzorging nodig. Dit stadium van volledige afhankelijkheid kan jaren duren, voordat de patiënt uiteindelijk sterft. De gemiddelde duur vanaf het moment van de diagnose tot aan de dood is zeven jaar, hoewel het meer dan twintig jaar kan duren. Op dit plaatje kun je zien waar zojuist genoemde delen zich bevinden Amandelen limbisch structuur dat betrokken is bij diverse hersenfuncties, inclusief emoties, leren en geheugen. Het is een deel van een systeem dat reflexieve emoties verwerkt, zoals angst en ongerustheid. Kleine hersenen regelen de bewegingen. Schorswinding speelt een rol bij het verwerken van bewust opgedane emoties. Hersengewelf een boogachtige structuur dat de hippocampus met andere delen van het limbisch systeem met elkaar verbindt. Frontaal kwab helpt controle te houden over spierbewegingen,stemming, plannen maken voor de toekomst,doelen en prioriteiten stellen. Hippocampus speelt een belangrijke rol bij de vorming van lange termijn geheugen. Verlengde merg bevat centra die dienen voor de controle van vitale processen zoals hartslag, ademhaling, bloeddruk en slikken. Limbisch systeem een groep van onderling verbonden structuren die bemiddelt bij emoties, leren en geheugen. Achterhoofdskwab helpt bij het verwerken van visuele informatie. Parahippocampus winding een belangrijke verbindingsweg van het limbisch systeem. Pagina 5 van 7

6 Wandkwab ontvangt en verwerkt informatie betreffende temperatuur, tast, gevoel en beweging die vanuit de rest van het lichaam afkomstig is. In dit gebied worden tevens het lezen en rekenen verwerkt. Brug bevat centra die controle houden over vitale processen, inclusief ademhaling en hartfuncties. Het is tevens betrokken bij de coördinatie van de oogbewegingen en evenwicht. Slaapkwab verwerkt het gehoor, geheugen en taalfuncties. Thalamus een belangrijke steunzender tussen de zintuigen en de schors (de buitenkant van de hersenen bestaat uit de wand-, achterhoofds-, frontaal- en slaapkwab). Nu wat over de Neurofibillaire tangles en de Amyloïde plaques Gedacht wordt dat de vorming van amyloïde plaques en neurofibrillaire tangles bijdraagt aan de afbraak van de zenuwcellen in de hersenen en daarop volgende symptomen van de ziekte van Alzheimer. Een van de kenmerken van de ziekte van Alzheimer is de opeenhoping van amyloïde plaques tussen de zenuwcellen in de hersenen. Amyloïde is een algemene term voor eiwitfragmenten die het lichaam normaal aanmaakt. Beta-emyloïde is een eiwitfragment van het veel grotere APP-eiwit (Amyloïd Precursor Protein. In gezonde hersenen worden deze eiwitfragmenten afgebroken en verwijderd. In hersenen van een Alzheimerpatiënt stapelen deze fragmenten zich op en vormen stevige, onoplosbare plaques. Neurofibrillaire tangles Neurofibrillaire tangles bestaan uit onoplosbare kluwen vezels in de hersencellen. Zij bestaan voornamelijk uit het tau-eiwit. Dit eiwit vormt een deel van de structuur van normale zenuwcellen; de zogenoemde microtubule dat is een soort skelet. Dit helpt onder andere bij het transporteren van voedingsstoffen van het ene deel van de zenuwcel naar de andere. Echter, bij de ziekte van Alzheimer verandert het tau-eiwit van structuur en vallen de microtubulen uiteen. Er zijn een aantal symptomen voor de ziekte van Alzheimer De eerste symptomen van de ziekte van Alzheimer kunnen zijn: Verwardheid Verstoring in het korte termijn geheugen Concentratieproblemen en problemen met de ruimtelijke oriëntatie Veranderingen in de persoonlijkheid Taalproblemen Stemmingswisselingen Het is belangrijk om te weten dat de ziekte van Alzheimer niet iedere patiënt op dezelfde manier uitkomt. De stadia die hieronder zijn beschreven geven een algemeen beeld weer van het verloop van de ziekte van Alzheimer. Het eerste stadium: vergeetachtigheid, desoriëntatie, verandering van persoonlijkheid en vermindering van reactievermogen zijn de eerste kenmerken die kunnen duiden op de ziekte van Alzheimer. De patiënten zijn lusteloos, minder spontaan en leren trager. In dit stadium van de ziekte zijn Alzheimerpatiënten nog wel in staat om zonder hulp eenvoudige handelingen te verrichten. Voor al het overige zijn ze aangewezen op hulp. Hun spraak en begrip verslechteren en vaak zijn ze halverwege hun verhaal vergeten wat ze willen zeggen. Voor henzelf en de buitenwereld kan dat pijnlijke situaties opleveren. Het tweede stadium: het is nu duidelijk te zien dat de Alzheimerpatiënt belemmeringen ondervindt in het Pagina 6 van 7

7 dagelijkse leven. Het korte termijn geheugen functioneert matig, terwijl herinneringen uit een ver verleden vaak nog heel duidelijk zijn. Ze vergeten data, de tijd van de dag en hebben moeite met het herkennen van familieleden en vrienden. Doordat de patiënt sterk afhankelijk wordt van hulp, is het in dit stadium van de ziekte geboden. Het derde stadium: In het laatste stadium hebben de patiënten 24 uur per dag verzorging nodig en zijn hiervoor geheel afhankelijk van anderen. Mogelijke symptomen in dit stadium zijn slaapstoornissen, hallucinaties, slaapwandelen en verlies van controle over hun ontlasting. De lichamelijke problemen verergeren zo sterk dat vele complicaties ontstaan. Patiënten verliezen het vermogen om te kauwen en te slikken en zijn vatbaarder voor longontsteking en andere infecties. De ademhaling verloopt uiterst moeizaam, vooral bij patiënten die bedlegerig zijn. Uiteindelijk leidt dit alles tot een onvermijdelijke dood. Pagina 7 van 7