Vormen van dementie 2018
|
|
- Siebe Bosmans
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 De ziekte van Alzheimer Dit is de meest bekende vorm lang ging men ervan uit dat dit ook de meest voorkomende vorm is. Maar onderzoek heeft uitgewezen dat deze vorm minder voorkomt dan het mengbeeld ziekte van Alzheimer met de vorm vasculaire dementie, dit noemt men een meng beeld. Hoe ontstaat de ziekte van Alzheimer? De ziekte van Alzheimer ontstaat door eiwitophoping in de zenuwcellen van de hersenen (plaques) en door een aantasting van de zenuwcellen door kluwen van eiwitten (tangles). Plaques: Bij de ziekte van Alzheimer ontstaan er in de zenuwcellen van de hersenen ophopingen van een bepaald eiwit, beta-amyloïd. De afbraak van dit eiwit verloopt niet goed. Door de ophoping hiervan (plaques,) gaan de zenuwcellen en de verbinding tussen deze zenuwcellen ten gronde. Hierdoor kunnen de hersenen niet goed meer functioneren en sterven zenuwcellen af. Tangles: op den duur worden ook zenuwcellen aangetast. Er ontstaan tangles, kluwen. Het ziet er uit als een wirwar van draadvormige eiwitten in een zenuwcel, die het functioneren van de zenuwcel onmogelijk maakt Verloop van de ziekte van Alzheimer: De ziekte van Alzheimer is een progressieve ziekte. Dat betekent dat de hersenen door de ziekte steeds verder beschadigd raken en hierdoor niet meer functioneren. De mate waarin een persoon in staat is om te onthouden, te begrijpen, te communiceren, en te redeneren zal geleidelijk afnemen. Door de achteruitgang wordt iemand steeds meer afhankelijk van hulp van anderen en het functioneren in het dagelijks leven wordt steeds moeilijker. Hoewel mensen met de ziekte van Alzheimer zich in de laatste fase nog maar weinig kunnen uiten en vaak de mensen om hen heen niet herkennen, reageren zij nog op genegenheid en helpt het ook met een rustige kalmerende stem te spreken. Zij kunnen ook genieten van geuren, muziek of bijvoorbeeld het strelen van een huisdier. Gemiddeld leven mensen met de ziekte van Alzheimer nog 8-10 jaar na de eerste verschijnselen. De levensverwachting varieert echter van persoon tot persoon hoogopgeleide mensen leven met deze ziekte gemiddeld langer Uiteindelijk overlijdt de dementerende aan algemene verzwakking, slikproblemen die luchtwegontstekingen kunnen veroorzaken of evenwichtsproblemen waardoor ernstige valongelukken kunnen voorkomen. Op dit moment is er nog geen genezende behandeling. Vasculaire dementie Vasculaire dementie is een verzamelnaam voor dementie ontstaan als gevolg van een stoornis in de bloedvoorziening in de hersenen, waardoor hersenweefsel beschadigd raakt en afsterft. De vasculaire dementie kan ook samengaan met de ziekte van Alzheimer en dat wordt dit een mengbeeld genoemd Ziektebeeld bij vasculaire dementie: Vasculaire dementie begint meestal op een leeftijd van jaar, maar kan ook op jongere leeftijd tot uiting komen. Het komt wat vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. De verschijnselen zijn afhankelijk van de plekken in de hersenen die zijn beschadigd. Stemmingswisselingen, ernstige depressie, motorische stoornissen waardoor het lopen moeilijker gaat, of de stem erg zacht klinkt kunnen voorkomen. 1
2 Soms is het vooral traagheid in combinatie met aandachts- en concentratieproblemen en apathie. Soms zijn er stoornissen in het spreken en taalbegrip (afasie) er kan er slecht worden onthouden. Het inzicht in de eigen ziekte blijft lang intact. Iemand met vasculaire dementie weet nog geruime tijd wat er aan de hand is. Dit kan tot somberheid en een depressie leiden. Een bepaalde vorm van vasculaire dementie aangeduid als Multi-infarctdementie, ontstaat door kleine beroertes (TIA) Kenmerkend is het plotselinge begin en de stapsgewijze achteruitgang, waarbij tussentijds verbetering in het functioneren kan optreden. Andere vormen van vasculaire dementie beginnen juist sluipend, en kenmerken zich door geleidelijke achteruitgang Bij lichamelijk onderzoek vindt de arts soms een hoge bloeddruk, een hartruis of gespannen spieren. Vaak zijn mensen met een vasculaire dementie al onder behandeling voor een verhoogde bloeddruk. Wat gebeurt er in de hersenen: De hersenen gebruiken veel energie en zuurstof. Deze worden door het bloed via slagaderen naar de hersenen gevoerd en via steeds kleinere bloedvaten naar alle delen van de hersenen. Problemen in de bloeddoorstroming kunnen tot een tekort aan zuurstof leiden met als gevolg dat hersencellen afsterven. Deze problemen ontstaan onder meer door het stugger worden van de vaatwanden door verkalking, en embolie of trombose. Erfelijkheid: Een chronische hoge bloeddruk en aderverkalking kan een oorzaak zijn van verschillende vormen van dementie, waaronder vasculaire dementie. Aandoeningen aan hart en bloedvaten kunnen een erfelijke oorzaak hebben. Door de vasculaire dementie sterven stukjes hersenweefsel af. Hersencellen herstellen zichzelf niet en kunnen ook niet worden vervangen als ze afsterven. De geestelijke achteruitgang kan derhalve niet gestopt worden, er is geen behandeling mogelijk die de dementie ongedaan maakt De behandeling met geneesmiddelen beperkt zich daarom tot de onderliggende hart- en vaatziekten. Hierdoor kan verdere hersenbeschadiging misschien worden voorkomen. Er zijn factoren die het risico op vasculaire dementie verhogen zoals hoge bloeddruk en roken. Stoppen met roken, afvallen bij overgewicht, meer bewegen, en matig gebruik van alcohol kunnen helpen de verergering van hart- en vaatziekten te voorkomen. Medicatie voor hoge bloeddruk, en een bloedverdunner kunnen de kans op een nieuw infarct of TIA misschien verkleinen. Een sterk vernauwde slagader in de hals kan worden opgeheven met een operatie. Aan sommige stoornissen in de vetstofwisseling is iets te doen door het volgen van een dieet. Benadrukt moet worden dat het effect van al deze maatregelen nog niet duidelijk is. Fronto-temporale dementie (Ziekte van Pick) Fronto-temporale dementie is een vorm van dementie die vaak voorkomt op jongere leeftijd. Veranderingen in het gedrag vallen meestal als eerste op. Ook de taal en de spraak kunnen aangetast zijn de oorzaak is het afsterven van de hersencellen in de frontaalkwab en de temporaalkwab. 2
3 Ziektebeeld: Veranderingen in de voorhoofdskwab hebben invloed op de persoonlijkheid en het gedrag Daarom staan bij deze vorm van dementie gedragsveranderingen op de voorgrond en vallen stoornissen in het denkvermogen pas later op. Ontremming is vaak het eerste verschijnsel en kan zich uiten in onaangepast gedrag Andere kenmerken zijn: Verlies van initiatief Minder aandacht voor persoonlijke hygiëne Onverschilligheid Onrust en ongedurigheid Dwangmatig gedrag Veranderingen in de temporaalkwabben hebben vooral gevolgen voor de spraak Moeite met het vinden van woorden, hij/zij gebruikt steeds hetzelfde woord voor verschillende dingen. Moeite met het ordenen van woorden tot een zin Blijven hangen bij een onderwerp Nazeggen, bijvoorbeeld herhalen wat de ander zegt Binnen enkele jaren spreekt hij/zij niet meer Het begrip van taal blijft over het algemeen lang gespaard. Achtergrond: In 1892 beschreef de Duitse neuroloog en psychiater Arnold Pick een 71 jarig patiënt met een specifieke vorm van dementie. De frontale (voorhoofds- kwab) en temporale (slaap)kwab van de hersenen bleken gekrompen. De overgebleven hersencellen in de kwabben waren ballonvormig en opgezwollen. Deze cellen werden pickcellen genoemd. Bij de meeste gevallen van Fronto-temporale dementie ontbreken deze pickcellen. De term ziekte van Pick wordt daarom vervangen door de meer algemene naam FOT 3
4 Wat gebeurt er in de hersenen De frontaalkwab is de regisseur van ons gedrag. Alle informatie komt hier binnen, er worden keuze gemaakt en besluiten genomen, plannen gesmeed en gecoördineerd. Voorgenomen gedrag wordt getoetst aan normen en waarden. De temporaalkwab speelt een rol in het reguleren van gedrag maar is vooral belangrijk voor taal en spraak. Erfelijkheid Enkele erfelijke vormen van FOT worden veroorzaakt door een defect gen op chromosoom 17 Door dit gen defect functioneert het eiwit dat een rol speelt in het transport van stoffen in de hersencel niet meer goed, hierdoor sterft de hersencel af. 25 tot 40% van de FOT diagnoses hebben een erfelijke oorzaak. Heeft een van de ouders deze afwijking dan lopen kinderen 50% kans deze ziekte ook te krijgen. De meeste gevallen van FOT ontstaan dus niet door deze erfelijke vorm. Voor FOT bestaat geen genezende behandeling. Bepaalde verschijnselen zoals de veranderingen in het gedrag kunnen soms met medicijnen behandeld worden. Deze medicijnen helpen niet tegen de dementie zelf, maar onderdrukken of verminderen de verschijnselen wel. Deze vorm van dementie is voor de omgeving een van de moeilijkste vormen en een goede ondersteuning voor de partner en kinderen is dan ook zeer gewenst. Lewy body dementie: Lewy body kenmerkt zich door met schommelingen gepaard gaande achteruitgang in het geestelijk functioneren en de aanwezigheid van een aantal verschijnselen van de ziekte van Parkinson. In 1817 beschreef James Parkinson een nieuw ziektebeeld. De belangrijkste kenmerken die hij zag waren verlammingsverschijnselen van onwillekeurige bewegingen. Cognitieve functies zoals taal gebruik, geheugen, waarnemingen en denken waren normaal. Dit noemde men de ziekte van Parkinson. In 1912 ontdekte de Duitser Friedrich Henrich Levi Vreemde structuren in de hersenen van Parkinsonpatiënten. Deze zogenaamde Lewy bodies (lichaampjes) bleken een belangrijke rol te spelen bij de ziekte van Parkinson. In 1961 ontdekten Japanse artsen ook Lewy lichaampjes bij mensen die aan dementie leden. Zij dachten dat het om een zeldzame vondst ging en besteedden er geen verdere aandacht aan. Vanaf de jaren '90 van de vorige eeuw is deze vorm van dementie "herontdekt" en meer bekend geworden onder de naam Lewy Body dementie. Ziektebeeld: Kenmerkend voor Lewy Body dementie zijn de sterke schommelingen in de achteruitgang van het verstandelijk functioneren en de verschijnselen van de ziekte van Parkinson. Dit zijn tremoren (trillingen) stijfheid, langzame bewegingen een gebogen houding en een afwijkende manier van lopen. In het begin is de dementie meestal licht. Vooral aandacht stoornissen vallen dan op. Ook zijn er vaak problemen met het benoemen van allerlei zaken. Het geheugen en het uitvoeren van handelingen blijven meestal lange tijd goed. Al vroeg in het proces kunnen visuele hallucinaties optreden, mensen gaan dingen zien die er niet zijn. De dementie is hierdoor niet altijd gemakkelijk te herkennen. 4
5 Dit is met name vervelend omdat mensen met Lewy Body dementie extreem gevoelig kunnen zijn voor bijwerkingen van middelen tegen hallucinaties. De mate van dementie is uiterst variabel van dag tot dag. Ook de verschijnselen van Parkinson kunnen sterk wisselen. Vee mensen met een Lewy body dementie maken regelmatig een periode van verwardheid door en zijn gevoelig voor depressiviteit en wanen. Wat gebeurt er in de hersenen In de hersenen van Lewy Body dementerende bevinden zich zenuwcellen met zogenaamde Lewy Bodies. Dit zijn abnormale inkapselingen van eiwithoudend materiaal. Men denkt dat deze eiwitten worden afgezet als een hersencel gevaar loopt, bijvoorbeeld door de aanwezigheid van een giftige stof. Bij Lewy body bevinden de afwijkingen zich voornamelijk in het hersenschors. Onderscheid Lewy Body dementie en Parkinson Het onderscheid tussen dementie bij de ziekte van Parkinson en Lewy body dementie is een kwestie van definitie Wanneer dementie verschijnselen optreden voor of binnen één jaar na het ontstaan van de ziekte van Parkinson, spreekt men van Lewy Body dementie; wanneer dementie later in het verloop van de ziekte van Parkinson optreedt spreekt men van den Parkinson dementie. De symptomen van Lewy Body dementie vertonen veel overeenkomst met die van de ziekte van Alzheimer en de ziekte van Parkinson. Hierdoor wordt in het begin vaak een verkeerde diagnose gesteld. Dit kan problemen geven met de behandeling met medicijnen. De medicijnen die de Parkinson hij/zij in de regel krijgen hebben nauwelijks effect bij de Lewy body dementie. Bij langdurig gebruik werken ze zelfs averechts De medicijnen die die gewoonlijk gebruikt worden bij gedragsveranderingen de zogenaamde antipsychotica, verslechteren de situatie. Dit kan zeer dramatische gevolgen hebben. Om dit te voorkomen, is het belangrijk dat de diagnose Lewy body dementie zo vroeg mogelijk wordt gesteld. De ziekte van Parkinson en dementie De ziekte van Parkinson wordt gekenmerkt door stoornissen in het bewegen, waarvan beven van de handen waarschijnlijk het meest bekend is. ook verschijnselen van dementie kunnen bij deze ziekte optreden. De Engelse chirurg James Parkinson beschreef in 1817 deze ziekte, deze ziekte komt bij 1 % van de 65plussers voor en begint meestal op een leeftijd tussen de 50 en 60 jaar.. Circa 10% van de mensen met de ziekte van Parkinson is jonger dan 40. De ziekte is niet erfelijk, maar kan wel vaker inde familie voorkomen. Veranderingen in de hersenen De stoornissen in het bewegen ontstaan door cel verlies in een gebied in de middenhersenen die de regie heeft over onze bewegingen. Abnormale eiwitafzetting met de naam Lewy lichaampjes-boosdoeners bij Lewy body dementie worden ook aangetroffen bij mensen met Parkinson. 5
6 Veranderingen in bewegingen Handen die in rust hevig beven, zijn wellicht het meest opvallende kenmerk van de ziekte van Parkinson. Maar er zijn ook andere bewegingsstoornissen. Zo worden de bewegingen trager, en ontstaat bewegingsarmoede (hypokinesie) Dit kan zich uiten in een maskergelaat (vlakke gezichtsuitdrukking), een monotone stem, en een stijve lichaamshouding. bij het lopen worden de passen kleiner en schuifelend, en gaat het bovenlichaam voorover hellen. Omdat het stemvolume afneemt kan hij/zij woorden minder duidelijk uitspreken, en wordt het moeilijker iemand te verstaan. Veranderingen in het denken Bij 35 tot 55% van de mensen die lijden aan de ziekte van Parkinson ontwikkelt een dementie. In de meeste gevallen uit deze zich in een vertraging in het denken en spreken. Geheugenproblemen betreffen het zelf ophalen van informatie; de herkenning van de informatie is nog goed. Ook het vermogen tot abstract denken neemt af Bij sommige parkinsonpatiënten lijkt de dementie meer op de ziekte van Alzheimer. Parkinson is een ziekte die langzaam voortschrijdt en is niet te stoppen. Wel zijn er medicijnen die verschijnselen onderdrukken. Door het cel verlies in de hersenen ontstaat er een tekort aan dopamine ( een boodschappers-stof) De medicijnen kunnen dit tekort tijdelijk opvangen. Professionele casemanagement voor mensen met dementie in Hollands Kroon is geregeld door Stichting Geriant 6
Verschil tussen Alzheimer en Dementie
Verschil tussen Alzheimer en Dementie Vaak wordt de vraag gesteld wat precies het verschil is tussen dementie en Alzheimer. Kort gezegd is dementie een verzamelnaam voor een aantal verschijnselen. Deze
Nadere informatieDementie in de palliatieve fase
Dementie in de palliatieve fase Wie zijn wij? Marielle Rooijakkers Karin van Mersbergen Dementie Verzamelnaam voor een combinatie van symptomen waarbij de hersenen, informatie niet meer goed kunnen verwerken.
Nadere informatieDe ziekte van Parkinson. Ria Noordmans Margreeth Kooij
De ziekte van Parkinson Ria Noordmans Margreeth Kooij - Oorzaak - Verschijnselen - Symptomen - Psychische verschijnselen - Diagnose - Parkinsonisme - Medicatie - Therapieën - Met elkaar in gesprek gaan
Nadere informatieDEMENTIE. Stadia en symptomen van dementie. Er zijn drie hoofdstadia van dementie.
DEMENTIE De term dementie beschrijft een verzameling symptomen waaronder, in de meeste gevallen, verlies van verstandelijk vermogen - het geheugen laat na, denken en redeneren wordt moeilijker. Als zodanig
Nadere informatieLeven met dementie. Geef om je hersenen
Leven met dementie Geef om je hersenen Leven met dementie Stelt u zich eens voor dat u niet meer weet hoe u zich moet aankleden. Dat u verdwaalt in uw eigen huis of uw partner niet herkent. Dementie gaat
Nadere informatieJaarcongres veilige zorg voor ouderen 11 okt Workshop agressiehantering bij ouderen met dementie
Jaarcongres veilige zorg voor ouderen 11 okt 2016 Workshop agressiehantering bij ouderen met dementie Programma workshop agressiehantering bij ouderen met dementie Wat is dementie? Wat is agressie? Beinvloedbare
Nadere informatieLeven met dementie. Geef om je hersenen
Leven met dementie Geef om je hersenen Leven met dementie Stelt u zich eens voor dat u niet meer weet hoe u zich moet aankleden. Dat u verdwaalt in uw eigen huis of uw partner niet herkent. Dementie gaat
Nadere informatieDE ZIEKTE VAN ALZHEIMER ONTSTAAT MEESTAL SPONTAAN.
Aubaine tekstproef CAPS_ZVZO 24-09-10 15:29 Pagina 4 VOOR U LIGT EEN EXEMPLAAR VAN HOUVAST VOOR MENSEN DIE OP ZOEK ZIJN NAAR MEER INFORMATIE OVER DEMENTIE EN DE VOORZIENINGEN EN MOGELIJKHEDEN DIE IN ZEEUWS-VLAANDEREN
Nadere informatieParkinson en Dementie
Parkinson en Dementie Alzheimer Café 4 februari 2019 dr. Arthur G.G.C. Korten neuroloog geheugenpolikliniek Laurentius Ziekenhuis Roermond Inhoud De ziekte van Parkinson Dementie Lewy Body Ziekte en Parkinsondementie
Nadere informatieDementie. Huiveringwekkend?
Dementie Huiveringwekkend? Overzicht Ontvangst en Conclusies Praktijk ervaringen uit de zaal Inleiding in de verschillende vormen van dementie Hoe stel je de diagnose Differentiaal Diagnose: de Drie D
Nadere informatieZiekte van Parkinson. Patiënteninformatie
Patiënteninformatie Ziekte van Parkinson Informatie over (de oorzaken van) de ziekte van Parkinson, waar u dan last van kunt hebben, hoe we de diagnose stellen en wat u er zelf aan kunt doen Ziekte van
Nadere informatiePalliatieve zorg en dementie
Palliatieve zorg en dementie 17 april 2014 Welkom Lied Leonie Meijer Inleiding op palliatieve zorg bij dementie Door Monique van den Broek Wat is dementie?door Lyan de Roos PAUZE Keten dementie adhveen
Nadere informatieWat is dementie? Radboud universitair medisch centrum
Wat is dementie? Bij de diagnostiek en behandeling van mensen met dementie werkt het Jeroen Bosch Ziekenhuis nauw samen met het Radboud Alzheimer Centrum in het Radboudumc te Nijmegen. We wisselen voortdurend
Nadere informatieWandelTrainersDag 8 april Ronder 3 nr. 30. Best Practice: Wandelen als interventie bij dementie Anne-Mieke Huisman
WandelTrainersDag 8 april Ronder 3 nr. 30 Best Practice: Wandelen als interventie bij dementie Anne-Mieke Huisman Waarom deze workshop? Momenteel leven 270.000 mensen in Nederland met dementie en dat aantal
Nadere informatieDementie in een notendop
Achtergrondinformatie Dementie in een notendop Dit hoofdstuk is een bewerking van Steyaert, J. (2016). Dementie, de essentie. Antwerpen: Uitgeverij EPO. Dementie is geen eenduidige ziekte, maar een syndroom:
Nadere informatieStoornis in praktisch handelen. Dit bemoeilijkt de uitvoering van bijvoorbeeld koken, autorijden of hobby s.
Dementie 2 Dementie in de Nederlandse bevolking Dementie is een aandoening die vooral ouderen treft, maar het kan ook voorkomen op jongere leeftijd. In Nederland zijn er naar schatting ongeveer 300.000
Nadere informatieAlzheimer Café 11 maart 2014 Kay Deckers. Nieuwe ontwikkelingen in dementie-onderzoek, theorie en praktijk. Afdeling 1
Alzheimer Café 11 maart 2014 Kay Deckers Nieuwe ontwikkelingen in dementie-onderzoek, theorie en praktijk Afdeling 1 Inhoud Dementie Algemeen Cijfers Typen Diagnostiek Behandeling Eigen ervaringen Onderzoeksproject
Nadere informatieDementie. Ilse Masselis regionaal expertisecentrum dementie Sophia Kortrijk
Dementie Ilse Masselis regionaal expertisecentrum dementie Sophia Kortrijk Expertisecentra dementie Vlaanderen Visie Het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen en de negen regionale expertisecentra dementie
Nadere informatieTYPE QUIZ MOCKS FAUX OBLIQUE
abcdefghijklmnopqrstuvwxyz ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ the quick brown fox jumps over a lazy dog de pas wijze lynx bezag vroom het fikse aquaduct zwei boxkämpfer jagen eva durch sylt type quiz mocks faux
Nadere informatieZiekte van Parkinson. 'shaking palsy' ofwel 'schudverlamming
Ziekte van Parkinson 'shaking palsy' ofwel 'schudverlamming Aantal patienten Naar schatting zijn er op dit moment tussen de 40.000 en 45.000 mensen in Nederland die aan de ziekte van Parkinson lijden.
Nadere informatieZiekte van Parkinson
Ziekte van Parkinson De ziekte van Parkinson is een chronische aandoening van de hersenen die progressief is. In deze folder leest u meer over deze ziekte en over de polikliniek Neurologie van het Havenziekenhuis.
Nadere informatieZiekte van Parkinson
Ziekte van Parkinson Historie Ontstaanswijze Verschijnselen Behandeling Dr. E.S. Louwerse, neuroloog Jeroen Bosch Ziekenhuis s-hertogenbosch Progressieve neurologische ziekte Oorzaak onbekend Geen genezing
Nadere informatie7,2. Spreekbeurt door een scholier 2439 woorden 26 april keer beoordeeld. Wij gaan wat vertellen over de ziekte Alzheimer:
Spreekbeurt door een scholier 2439 woorden 26 april 2005 7,2 62 keer beoordeeld Vak Biologie Wij gaan wat vertellen over de ziekte Alzheimer: De mens wordt veel ouder, dit blijkt al dat de gemiddelde levensverwachting
Nadere informatieVerschil tussen Alzheimer en dementie
Inhoudsopgave Verschil tussen Alzheimer en Dementie blz. 1 De fasen van Dementie blz. 2 Verschijnselen van Dementie blz. 3 Verschil tussen gezond en dementerend, waardoor? Blz. 4 Benaderingswijze blz.
Nadere informatieNHL symposium. Down & Alzheimer. dr. Alain Dekker Rijksuniversiteit Groningen Universitair Medisch Centrum Groningen
NHL symposium Down & Alzheimer dr. Alain Dekker a.d.dekker@umcg.nl Rijksuniversiteit Groningen Universitair Medisch Centrum Groningen Wat is het verschil tussen dementie en de ziekte van Alzheimer? Dementie
Nadere informatieParkinsonismen Vereniging. Parkinson Vereniging
Parkinsonismen Vereniging Parkinson Vereniging Inhoudsopgave De Parkinson Vereniging 4 Dit zijn de verschijnselen 4 Dopamine 5 Behandeling van symptomen 5 Bijwerkingen en operaties 5 Verenigingsactiviteiten
Nadere informatiePalliatieve zorg en Dementie verbinden. Jet van Esch Specialist ouderengeneeskunde
Palliatieve zorg en Dementie verbinden Jet van Esch Specialist ouderengeneeskunde Kennistoets Dementie kan alleen sluipend ontstaan ja/nee Bij dementie is ook het gevoel aangetast ja/nee Palliatieve zorg
Nadere informatieAntonius College: Dementie
Antonius College: Dementie Sprekers Karel van Wieringen internist ouderengeneeskunde Doetie Visser verpleegkundig specialist geriatrie Polikliniek Klinische Geriatrie Specifiek gericht op ouderen, maar
Nadere informatieStand van het Onderzoek naar Dementie en Alzheimer
Stand van het Onderzoek naar Dementie en Alzheimer Christine Van Broeckhoven Neurodegeneratieve Hersenziekten Groep, Department Moleculaire Genetica, VIB, Laboratorium voor Neurogenetica, Instituut Born-Bunge,
Nadere informatieDEMENTIE: HOEVER STAAT HET ONDERZOEK? Christine Van Broeckhoven. 2012-10-23 Lezing Davidsfonds Boom- Niel. Prof. Dr. Christine Van Broeckhoven PhD DSc
DEMENTIE: HOEVER STAAT HET ONDERZOEK? Christine Van Broeckhoven Neurodegeneratieve Hersenziekten Groep, Department Moleculaire Genetica, VIB, Laboratorium voor Neurogenetica, Instituut Born Bunge, Universiteit
Nadere informatieinleiding bij psycho-educatiepakket Dementie en nu tekst voor mantelzorgers Inleiding mantelzorg samen afhankelijkheid financiën leven zorglast
inleiding bij psycho-educatiepakket Dementie en nu tekst voor mantelzorgers Inleiding relatie mantelzorg samen afhankelijkheid chronisch gezondheid comfort gevoel handelen leven financiën administratie
Nadere informatieEEG tijdens geheugenactivatie een onderzoek naar vroege hersenveranderingen bij de ziekte van Alzheimer en de ziekte van Huntington
EEG tijdens geheugenactivatie een onderzoek naar vroege hersenveranderingen bij de ziekte van Alzheimer en de ziekte van Huntington In Nederland wordt het aantal patiënten met dementie geschat op meer
Nadere informatieinleiding bij psycho-educatiepakket Dementie en nu tekst voor mantelzorgers Inleiding mantelzorg samen afhankelijkheid financiën leven zorglast
inleiding bij psycho-educatiepakket Dementie en nu tekst voor mantelzorgers Inleiding relatie mantelzorg samen afhankelijkheid chronisch gezondheid comfort gevoel handelen leven financiën administratie
Nadere informatieEr zijn verschillend oorzaken bij hersenletsel. Deze oorzaken worden verdeeld in 3 groepen.
Boekverslag door S. 1258 woorden 21 maart 2015 5.8 5 keer beoordeeld Vak Zorg en welzijn Niet aangeboren hersenletsel NAH De afkorting NAH staat voor niet aangeboren hersenletsel. Dit wil zeggen dat er
Nadere informatiedrs. Nienke Scheltens Arts onderzoeker VUmc Alzheimercentrum
ALZHEIMER CAFÉ AMSTERDAM NOORD 27 september 2016 drs. Nienke Scheltens Arts onderzoeker VUmc Alzheimercentrum Aan deze presentale kunnen geen rechten worden ontleend Missie: Het combineren van topreferente
Nadere informatieDementie Radboud universitair medisch centrum
Dementie Bij u, uw partner of familielid is dementie vastgesteld. In deze folder kunt u lezen wat dementie is en waar u voor verdere vragen en informatie terecht kunt. Vanwege de leesbaarheid wordt in
Nadere informatieFXTAS een neurologische aandoening in verband met fragiele X. Informatie voor mensen met de fragiele X premutatie, behandelaars en andere betrokkenen
FXTAS een neurologische aandoening in verband met fragiele X Informatie voor mensen met de fragiele X premutatie, behandelaars en andere betrokkenen Een uitgave van de Fragiele X Vereniging Nederland Wat
Nadere informatie6.7. Boekverslag door D woorden 8 april keer beoordeeld
Boekverslag door D. 1994 woorden 8 april 2002 6.7 105 keer beoordeeld Vak Biologie 1. WOORD VOORAF Tegenwoordig spiegelt de media ons graag af dat de mens alsmaar ouder wordt. Terecht! Zo blijkt dat de
Nadere informatieOpbouw praatje. Wat is dementie? Vormen van dementie Diagnose dementie Behandeling van dementie De verloop van dementie Conclusie
DEMENTIE Opbouw praatje Wat is dementie? Vormen van dementie Diagnose dementie Behandeling van dementie De verloop van dementie Conclusie Definitie dementie Dementie is een syndromale diagnose, een ziekte
Nadere informatieFunc/onele achteruitgang
Veroudering Vergeetach/gheid Func/onele achteruitgang DEMENTIE Leeftijdsafhankelijk geheugenverlies 0 Lee?ijd 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 % Geheugen - 5-10 - 15-20 - 25 Leeftijdsafhankelijk
Nadere informatie2.1: Hoe kunnen wij, als mensen, andere mensen helpen om deze ziekte te laten verdwijnen uit de wereld? Al dan niet een deel.
Werkstuk door een scholier 1417 woorden 10 april 2001 4,8 34 keer beoordeeld Vak Biologie 1.Verhelder onduidelijke begrippen en termen. Geen onduidelijke begrippen. 2.Wat is nu precies het probleem? 2.1:
Nadere informatieLeergang ouderen. Module: dementie en mantelzorgondersteuning Docent: Jacqueline de Groot, specialist ouderengeneeskunde
Leergang ouderen Module: dementie en mantelzorgondersteuning Docent: Jacqueline de Groot, specialist ouderengeneeskunde Inhoud van de scholing Epidemiologie Vormen van dementie Diagnostiek Behandeling
Nadere informatieCognitie. Wie heeft cognitieve stoornissen? Alles draait om aandacht. Huib Speelman Specialist Ouderengeneeskunde
Alles draait om aandacht Cognitie Huib Speelman Specialist Ouderengeneeskunde Wie heeft cognitieve stoornissen? Bijna iedere persoon met Parkinson heeft cognitieve stoornissen. De een in lichte mate, bij
Nadere informatieParkinson en Psychoses
Parkinson en Psychoses Inleiding Mensen met de ziekte van Parkinson kunnen last krijgen van ongewone belevingen die niet overeenkomen met de werkelijkheid. Dit zijn psychotische belevingen die de vorm
Nadere informatieVroegsignalering bij dementie
Vroegsignalering bij dementie Docentenhandleiding voor mbo-zorg onderwijs en bijscholing Docentenhandleiding voor mbo-zorg onderwijs en bijscholing Contact: Connie Klingeman, Hogeschool Rotterdam c.a.klingeman@hr.nl
Nadere informatieParkinsonismen Vereniging. Parkinson en Psychose
Parkinsonismen Vereniging Parkinson en Psychose Inhoudsopgave Inleiding 4 Psychose 4 Oorzaak 5 Door de ziekte van Parkinson 5 Door het gebruik van anti-parkinsonmedicatie 5 Door een lichamelijke aandoening
Nadere informatieWetenschappelijk onderzoek Lewy body dementie
Wetenschappelijk onderzoek Lewy body dementie Wetenschappelijke artikelen 600 500 400 300 200 216 198 232 265 270 257 301 346 341 333 326 362 422 437 429 487 504 100 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
Nadere informatieParkinson en parkinsonisme
Parkinson en parkinsonisme Afdeling neurologie Inhoudsopgave De ziekte van Parkinson pag. 2 wat is de ziekte van Parkinson oorzaak symptomen diagnose omgaan met de ziekte Parkinsonisme pag. 4 1. multi
Nadere informatieWanneer is dementie erfelijk? Dr. Harro Seelaar Neuroloog-in-opleiding & arts onderzoeker Alzheimercentrum Erasmus MC 14 april 2018
Wanneer is dementie erfelijk? Dr. Harro Seelaar Neuroloog-in-opleiding & arts onderzoeker Alzheimercentrum Erasmus MC 14 april 2018 Opbouw presentatie Wat is dementie Wat is DNA Wat is erfelijkheid Erfelijkheid
Nadere informatieWelkom. Publiekslezing dementie 17 februari 2015 #pldementie
Welkom Publiekslezing dementie 17 februari 2015 #pldementie R.H. Chabot, neuroloog Beatrixziekenhuis Rivas Zorggroep DEMENTIE DIAGNOSE EN SYMPTOMEN Inhoud Geheugen Wat is dementie? Mogelijke symptomen
Nadere informatieWerkstuk Biologie Dementie
Werkstuk Biologie Dementie Werkstuk door een scholier 1045 woorden 22 december 2003 5,3 40 keer beoordeeld Vak Biologie Wat is dementie: Vanuit het Latijn vertaald betekent dementie letterlijk ontgeestelijk-zijn.
Nadere informatieNON MOTORE KLACHTEN EN VERSCHIJNSELEN BIJ PARKINSON. Jean-Michel Krul, neuroloog
NON MOTORE KLACHTEN EN VERSCHIJNSELEN BIJ PARKINSON Jean-Michel Krul, neuroloog WAAR GAAN WE OVER SPREKEN?.De premotore fase van de ziekte van Parkinson.De motore klachten en verschijnselen.de non
Nadere informatieVoorlichtingsbijeenkomst
Voorlichtingsbijeenkomst 13 februari 2018 Voor: Adviesraad Sociaal Domein Goeree-Overflakkee Door: Joke van Dijk en Marloes Jacobs Ik wil dat dit niet wordt vergeten Filmpje Is het vergeetachtigheid of
Nadere informatieDementie...En alle verschillende soorten
Dementie....En alle verschillende soorten Algemeen over dementie; Dementie is een soort verzamelnaam van een aandoening die verschillende vormen heeft. De verschillende vormen zal ik verderop in dit verslag
Nadere informatieHet belang van Levensverhalen bij Dementie
Het belang van Levensverhalen bij Dementie 24 februari 2015 Inge van Rooij (coördinerend begeleider, Lunet zorg) Willem Lemmens (gedragsdeskundige, Lunet zorg) Ouder worden! Veroudering = Levensloop! Mensen
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting In het promotieonderzoek dat wordt beschreven in dit proefschrift staat schade aan de bloedvaten bij dementie centraal. Voordat ik een samenvatting van de resultaten geef zal ik
Nadere informatieSam envatting en conclusies T E N
Sam envatting en conclusies T E N Samenvatting en conclusies Samenvatting en conclusies Sinds de zeventigerjaren van de vorige eeuw zijn families beschreven met dominant overervende herseninfarcten,dementie
Nadere informatieDementie. Havenziekenhuis
Dementie Uw arts heeft met u en uw naasten besproken dat er (waarschijnlijk) sprake is van dementie. Mogelijk bent u hiervan geschrokken. Het kan ook zijn dat u of uw omgeving hier al op voorbereid was.
Nadere informatieVerschillende soorten van dementie. Door: Wim Dorst Geriatrisch verpleegkundige i.o
Verschillende soorten van dementie Door: Wim Dorst Geriatrisch verpleegkundige i.o 2013 Als je het niet meer weet. Wanneer is er sprake van dementie? Als er sprake is van meer dan één stoornis in de cognitieve
Nadere informatieCognitieve problematiek bij de ziekte van Parkinson invloed voor patiënt en mantelzorger
Cognitieve problematiek bij de ziekte van Parkinson invloed voor patiënt en mantelzorger 26 november 2016 Dr. J.M.L. Henselmans, neuroloog Sonja de Jong Parkinson verpleegkundige Overzicht presentatie
Nadere informatieINFO VOOR PATIËNTEN NEURODEGENERATIEVE AANDOENINGEN ERFELIJKHEIDSONDERZOEK
INFO VOOR PATIËNTEN NEURODEGENERATIEVE AANDOENINGEN ERFELIJKHEIDSONDERZOEK INHOUD 01 Wat zijn neurodegeneratieve aandoeningen? 4 02 Familiale ziekte van Alzheimer 5 03 Fronto-temporale dementie (FTD)
Nadere informatieVerhoogde kans op een delier?
Verhoogde kans op een delier? Maatregelen om een delier te voorkomen Afdeling Geriatrie Inleiding U of uw naaste heeft een verhoogd risico op een delier. Dat heeft de verpleegkundige en/of uw behandelend
Nadere informatieFTD lotgenotendag 10 januari Congres Vancouver oktober 2014 Vervolg
FTD lotgenotendag 10 januari 2015 Congres Vancouver 23-25 oktober 2014 Vervolg Overzicht presentatie Even voorstellen Korte achtergrond FTD FTD congres Biomarkers Achtergrond overerving Behandelingen Ander
Nadere informatieInformatiebijeenkomst. Dementie
Informatiebijeenkomst Dementie KBO Bergeijk - November 2016 Kristien Jansen, Specialist Ouderengeneeskunde Ellen Rozel, GZ-psycholoog Valkenhof Vergeetachtigheid is niet altijd een teken van dementie!
Nadere informatieDe ziekte van Parkinson
De ziekte van Parkinson Wie krijgt de ziekte van Parkinson? De ziekte van Parkinson is geen zeldzame ziekte. Precieze getallen ontbreken, maar Parkinson komt in Nederland voor bij ongeveer 40.000 mensen.
Nadere informatieVergeetachtig of dement?
Dementie Riëtte Oudenaarden, verpleegkundig specialist geriatrie Vergeetachtig of dement? 2 1 Vergeetachtig of dement? 3 Dementie is meer dan vergeten Verstoring op meerdere domeinen. Lichamelijke problemen
Nadere informatieVerhoogde kans op een delier?
Geriatrie Verhoogde kans op een delier? Maatregelen om een delier te voorkomen Inleiding U of uw naaste heeft een verhoogd risico op een delier. Dat heeft de verpleegkundige en/of uw behandelend specialist
Nadere informatieWerkstuk Biologie De ziekte van Parkinson
Werkstuk Biologie De ziekte van Parkinson Werkstuk door een scholier 1433 woorden 19 januari 2004,2 8 keer beoordeeld Vak Biologie DE ZIEKTE VAN PARKINSON De ziekte van Parkinson is een stoornis in de
Nadere informatieIk ben uit de mode. Netwerk Dementie 7 februari 2019 Judith van Tuijn
Ik ben uit de mode Netwerk Dementie 7 februari 2019 Judith van Tuijn (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium
Nadere informatieACUUT OPTREDENDE VERWARDHEID (DELIER) INFORMATIE VOOR PATIENT, FAMILIE EN BETROKKENEN
ACUUT OPTREDENDE VERWARDHEID (DELIER) INFORMATIE VOOR PATIENT, FAMILIE EN BETROKKENEN Inleiding Uw familielid, partner of kennis is in Franciscus Gasthuis & Vlietland opgenomen. Hij of zij is opgenomen
Nadere informatieArteriosclerose. Ziekenhuis Gelderse Vallei
Arteriosclerose Ziekenhuis Gelderse Vallei U hebt een folder in handen met daarin uitleg over de klachten en de behandeling van arteriosclerose. Het is goed u te realiseren dat de situatie voor u anders
Nadere informatieinleiding bij psycho-educatiepakket Dementie en nu tekst voor mantelzorgers Inleiding mantelzorg samen afhankelijkheid financiën leven zorglast
inleiding bij psycho-educatiepakket Dementie en nu tekst voor mantelzorgers Inleiding relatie mantelzorg samen afhankelijkheid chronisch gezondheid comfort gevoel handelen leven financiën administratie
Nadere informatieDe ziekte van Alzheimer. Diagnose
De ziekte van Alzheimer Bij dementie is er sprake van een globale achteruitgang van de cognitieve functies, zoals het geheugen of de taalfuncties. Deze achteruitgang leidt tot functionele beperkingen in
Nadere informatieSportief bewegen met dementie. Dementie
Sportief bewegen met dementie Dementie Sportief bewegen met dementie...................................... Bewegen: gezond en nog leuk ook! Regelmatig bewegen heeft een positieve invloed op de gezondheid
Nadere informatieCOMPLICATIES Lange termijn complicaties Complicaties van de ogen (retinopathie) Complicaties van de nieren (nefropathie)
COMPLICATIES Lange termijn complicaties Wanneer u al een lange tijd diabetes heeft, kunnen er complicaties optreden. Deze treden zeker niet bij alle mensen met diabetes in dezelfde mate op. Waarom deze
Nadere informatieTips om zelf uw klachten te verminderen en informatie over wat de fysiotherapeut voor u kan doen
Tips om zelf uw klachten te verminderen en informatie over wat de fysiotherapeut voor u kan doen U ervaart elke dag de gevolgen van de ziekte van Parkinson, voornamelijk door problemen in denkprocessen
Nadere informatieAls een pilletje niet meer genoeg is
Als een pilletje niet meer genoeg is Jeroen van Vugt Medisch Spectrum Twente Iets over Parkinson n Verstoorde motoriek Trillen (tremor) Stijve spieren Trager Starre mimiek Onduidelijker spreken Moeilijker
Nadere informatieDementie op jonge leeftijd. Jong dementerend. probleemschets. Jong dementerend. Waarom onderkenning groep jong dementerenden belangrijk?
Dementie op jonge leeftijd Definitie Probleemschets Ziektebeelden Jong dementerend Herkenning van dementie Prof.dr.Ph.Scheltens, neuroloog VUMC Drs. Rolinka Romkes, Dementieconsulent Geriant West-Friesland
Nadere informatieVerpleegkundige aandachtspunten bij een parkinsonpatiënt. Delaere Griet
Verpleegkundige aandachtspunten bij een parkinsonpatiënt Delaere Griet Verpleegkundige aandachtspunten inhoud: 1. Medicatie 2. Mobiliteit 3. Voeding 4. Uitscheiding 5. Slaappatroon 6. Psychische en cognitieve
Nadere informatieWelke fasen zijn er in Dementie? Blz. 2. Afb eeldingen van gezonde hersenen en een dementerende zorgvrager. Wat is het verschil? Blz.
Wat is het verschil tussen Dementie en Alzheimer? Blz. 1 Welke fasen zijn er in Dementie? Blz. 2 Wat zijn de verschijnselen bij de verschillende fasen? Blz. 3 Afb eeldingen van gezonde hersenen en een
Nadere informatieParkinsoncafe april 16. Ziekte van Parkinson Cognitie
Parkinsoncafe april 16 Irene Vermeulen, Ziekte van Parkinson Cognitie GZ-psycholoog Brabantzorg Programma Dopamine en de hersenen Psychologische gevolgen Cognitie Neuropsychologisch onderzoek Dopamine
Nadere informatieVerhoogde kans op een delier?
Verhoogde kans op een delier? Maatregelen om een delier te voorkomen Afdeling Geriatrie Locatie Purmerend/Volendam Inleiding U of uw naaste heeft een verhoogd risico op een delier. Dat heeft de verpleegkundige
Nadere informatieChirurgie. Operatie wegens een afsluiting of vernauwing van liesof beenslagaderen
Chirurgie Operatie wegens een afsluiting of vernauwing van liesof beenslagaderen Inleiding Deze folder geeft u een globaal overzicht van de klachten en de behandeling van het perifeer arterieel (slagaderlijk)
Nadere informatieRisicofactoren die een rol spelen in het proces van atherosclerose zijn:
Arterieel vaatlijden Inleiding Deze folder geeft u een globaal overzicht van de klachten en de behandeling van het perifeer (slagaderlijk) arterieel vaatlijden. Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk
Nadere informatieDepressie. Informatiefolder voor zorgteam. Zorgprogramma Doen bij Depressie UKON. Versie 2013-oktober
Depressie Informatiefolder voor zorgteam Zorgprogramma Doen bij Depressie Inleiding Deze folder is bedoeld voor afdelingsmedewerkers die betrokken zijn bij de zorg voor een cliënt bij wie een depressie
Nadere informatieNeupro Pleister plakinstructies
Neupro Pleister plakinstructies Meer informatie over de Neupro Pleister vindt u in de bijsluitertekst. Lees deze goed door voordat u de pleister gaat gebruiken. Neupro wordt in Nederland in de handel gebracht
Nadere informatieBehandeling met rivastagmine capsules
Behandeling met rivastagmine capsules Behandeling bij dementie De geriater heeft bij u een vorm van dementie vastgesteld. Voor deze hersenziekte kan de dokter u medicijnen voorschrijven. In uw geval is
Nadere informatieZiektebeelden Vormen van gedrag. Waar wordt gedrag door beïnvloed? Casus Kernelementen SOFI (DCM)
Ellen Bos-Ruijer, GZ-(neuro)psycholoog Wat gaan we doen? Ziektebeelden Vormen van gedrag. Waar wordt gedrag door beïnvloed? Casus Kernelementen SOFI (DCM) Ellen Bos-Ruijer, GZ-(neuro)psycholoog Algemeen
Nadere informatieNederlandse samenvatting proefschrift Renée Walhout. Veranderingen in de hersenen bij Amyotrofische Laterale Sclerose
Nederlandse samenvatting proefschrift Veranderingen in de hersenen bij Amyotrofische Laterale Sclerose Cerebral changes in Amyotrophic Lateral Sclerosis, 5 september 2017, UMC Utrecht Inleiding Amyotrofische
Nadere informatieVasculair Preventie Centrum
Vasculair Preventie Centrum Afdeling interne geneeskunde Uw huisarts of specialist heeft u verwezen naar het Vasculair Preventie Centrum van Máxima Medisch Centrum, locatie Eindhoven. Bij u is een risicofactor
Nadere informatieVerschijningsvormen van dementie op jonge leeftijd, verschillen en overeenkomsten Freek Gillissen
Verschijningsvormen van dementie op jonge leeftijd, verschillen en overeenkomsten Freek Gillissen Verpleegkundig consulent dementie Alzheimercentrum VUMC Herkenning preseniele dementie Vroege verschijnselen:
Nadere informatie1 Geheugenstoornissen
1 Geheugenstoornissen Prof. dr. M. Vermeulen 1.1 Zijn er geheugenstoornissen? Over het geheugen wordt veel geklaagd. Bij mensen onder de 65 jaar berusten deze klachten zelden op een hersenziekte. Veelal
Nadere informatieHet geheugen en dementie. Presentatie gemaakt door M.J. te Hennepe-van Vulpen MSc. ing. Preventiefunctionaris/psycholoog GGNet Preventie
Het geheugen en dementie Presentatie gemaakt door M.J. te Hennepe-van Vulpen MSc. ing. Preventiefunctionaris/psycholoog GGNet Preventie Lezing over Geheugen en Dementie Programma: Hoe zit het geheugen
Nadere informatieDementie en de ziekte van Alzheimer
Dementie en de ziekte van Alzheimer Prof Frans Verhey Maastricht Universitair medisch Centrum Alzheimer Centrum Limburg Wat is dementie? Een syndroom (ziektebeeld) Term dementie zegt niets over de oorzaak
Nadere informatieIn de laatste levensfase staat de mens voor aan aantal taken:
Ouderdomsfase: (=8 e en laatste levensfase in de theorie van de psychoanalyticus Erik Erikson) In de laatste levensfase staat de mens voor aan aantal taken: - verwerken - terugzien - balans opmaken - berusting
Nadere informatieWelkom in het Alzheimercentrum Erasmus MC
Welkom in het Alzheimercentrum Erasmus MC In ons Alzheimercentrum zien wij mensen met verschillende vormen van dementie, of een vermoeden daarvan. Door intensieve samenwerking tussen verschillende afdelingen
Nadere informatieProbleemgedrag bij ouderen
Probleemgedrag bij ouderen Machteloos, bang of geïrriteerd. Zo kunnen medewerkers en cliënten in de thuiszorg zich voelen in situaties waarin sprake is van probleemgedrag. Bijvoorbeeld als een cliënt alleen
Nadere informatieOperatie bloedvat hals. Het ontstaan van een vernauwing. Klachten
Operatie bloedvat hals De belangrijkste slagaders in het hoofd zijn de linker- en rechter halsslagader. Ze ontspringen vlak boven het hart uit de grote lichaamsslagader (aorta) en lopen voor in de hals
Nadere informatieNieuwsbrief. De vroege fase van dementerende ouderen. In dit nummer. Kenmerken dementerende ouderen. Dementie. Juni 2015
Nieuwsbrief De vroege fase van dementerende ouderen. Juni 2015 Dementie In dit nummer Dementie Kenmerken van dementerende ouderen Determinanten van dementerende ouderen Belemmerende en faciliterende factoren
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Dementie
PATIËNTEN INFORMATIE Dementie Uw arts heeft met u en uw naasten besproken dat er (waarschijnlijk) sprake is van dementie. Mogelijk bent u hiervan geschrokken. Het kan ook zijn dat u of uw omgeving hier
Nadere informatie