Jaarcongres veilige zorg voor ouderen 11 okt Workshop agressiehantering bij ouderen met dementie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Jaarcongres veilige zorg voor ouderen 11 okt Workshop agressiehantering bij ouderen met dementie"

Transcriptie

1 Jaarcongres veilige zorg voor ouderen 11 okt 2016 Workshop agressiehantering bij ouderen met dementie

2 Programma workshop agressiehantering bij ouderen met dementie Wat is dementie? Wat is agressie? Beinvloedbare agressie Niet meer beïnvloedbare agressie Voorkomen van agressie Fysieke veiligheid

3 Wat is dementie? Dementie is de naam voor een combinatie van symptomen (een syndroom), waarbij de verwerking van informatie in de hersenen is verstoord. De meest voorkomende vormen van dementie zijn de ziekte van Alzheimer, vasculaire dementie, Lewy Body Dementie en Fronto temporale Dementie. Maar liefst 1 op de 5 mensen krijgt een vorm van dementie. Bron stichting Alzheimer

4 De ziekte van Alzheimer In de loop van de tijd zal de persoon minder onthouden, begrijpen en kunnen communiceren. De ontwikkeling kan grillig, langzaam of snel verlopen.

5 Vasculaire dementie Dit geeft een vertraging in denken, spreken en handelen, in combinatie met fysieke beperkingen zoals verlamming. Vaak is er een helder besef van de ziekte en daar door depressie. De ziekte kan zich plotseling of trapsgewijs ontwikkelen.

6 Lewy Body dementie Deze vorm van dementie lijkt erg op de ziekte van Parkinson met verschijnselen zoals verstijving, vertraging, hallucinaties, aandachtstoornissen, gebogen houding, verwardheid. Oorzaak is inkapseling van zenuwcellen met eiwithoudend materiaal in de middenhersenen. (Lewy Body s) Het ziektebeeld kan per dag wisselen.

7 Fronto temporale dementie (FTD) Hierbij sterven hersencellen in de frontaalkwab (gedragsgebied) of temporaal kwab (taalgebied) af. Vaak op jonge leeftijd Veranderingen in gedrag Taal en spraak Motoriek (trillen)

8 1 e fase comfort zone De bewoner is ontspannen en voelt zich prettig

9 2 e fase agitatie De bewoner is onrustig, gespannen of somber

10 3 e fase hoge frustratie De bewoner is heel boos, maar niet gericht op. de medewerker.

11 4 e fase witteboordenagressie Deze persoon is arrogant, neerbuigend en kleinerend naar de medewerkers (oudere of familie)

12 5 e fase verbaleagressie op de persoon Deze persoon scheld, dreigt, intimideert (seksueel), bedreigd of discrimineert.

13 6 e fase fysieke agressie De oudere knijpt, slaat, krabt en of schopt.

14 1.COMFORTZONE 2.AGITATIE AANPAK VAN ALLE FASEN IEMAND ER IN HOUDEN DOOR AANDACHT, WENSEN TEGEMOET KOMEN IEMAND AFLEIDEN, STOPPEN MET ADL, WEG GAAN, TERUG NAAR COMFORTZONE 3. HOGE FRUSTRATIE BEGRIP, AANDACHT, AFLEIDING, TROOST TERUG NAAR COMFORTZONE 4. WITTE BOORDEN AGRESSIE (FAMILIE/BEWONER) Aanhoudend roepen 5. VERBALE AGRESSIE SCHELDEN, DREIGEN, INTIMIDEREN (SEKSUEEL) DISCRIMINEREN 6. FYSIEKE AGRESSIE KNIJPEN, SLAAN, SCHOPPEN, AAN HAREN TREKKEN ENZ. BENOEMEN, IK BOODSCHAP, KEUZEMODEL, Stop zeggen met het team STOP ZEGGEN, MET TEAM TESTEN BEINVLOEDBAARHEID, AFLEIDEN, FRUSTRERENDE HANDELINGEN VERMINDEREN. STOP ZEGGEN, MET HET TEAM BEINVLOEDBAARHEID TESTEN, VEILIG WERKEN DOOR AFSTAND, SAMEN ADL DOEN, AFLEIDEN, ZO MIN MOGELIJK FRUSTRERENDE HANDELINGEN DOEN, VEILIGE GREPEN.

15 TECHNIEK WITTEBOORDEN AGRESSIE Benoem je gevoel Ga niet in discussie Benoem wat de ander doet of zegt Als u doorgaat met mij niet serieus te nemen dan beëindig ik het gesprek Als u me wel serieus neemt kan ik met u samen kijken wat we voor u moeder kunnen doen. Wat wilt u?

16 TECHNIEKEN FYSIEK VEILIG WERKEN Houd veilige afstand Benader de ander alert en observeer Test beïnvloedbaarheid Stel grenzen voor je zelf en collega s Afleiden Vraag hulp van collega s Stop en loop weg inzake eigen Veiligheid.

17 Zorg voor een veilig team, straal een norm uit. Bespreek wekelijks de aanpak met elkaar en leg dit vast in het EPD. Kijk in het EPD bij start dienst Na een incident, spui bij een Collega. SAMEN VEILIG WERKEN Meld alle incidenten in het MIM Opdracht: bespreek met je buurvrouw/man: Wat hebben jullie al geregeld? Wat is er te ontwikkelen?

18 Norm Een norm is een grens die je gezamenlijk afspreekt Een norm draag je gezamenlijk uit BV: U scheld mij nu uit, dat wordt bij mijn organisatie niet geaccepteerd. Agressie is niet gewenst Uiteindelijk wordt je hard of kwetsbaar. Zonder norm geld het recht van de grenzeloze medewerker. Wat is jullie organisatienorm tegen agressief gedrag?

19 Bedankt voor je deelname aan de workshop agressiehantering bij ouderen met dementie Meer info vind je op

Dementie in de palliatieve fase

Dementie in de palliatieve fase Dementie in de palliatieve fase Wie zijn wij? Marielle Rooijakkers Karin van Mersbergen Dementie Verzamelnaam voor een combinatie van symptomen waarbij de hersenen, informatie niet meer goed kunnen verwerken.

Nadere informatie

Verschil tussen Alzheimer en Dementie

Verschil tussen Alzheimer en Dementie Verschil tussen Alzheimer en Dementie Vaak wordt de vraag gesteld wat precies het verschil is tussen dementie en Alzheimer. Kort gezegd is dementie een verzamelnaam voor een aantal verschijnselen. Deze

Nadere informatie

WandelTrainersDag 8 april Ronder 3 nr. 30. Best Practice: Wandelen als interventie bij dementie Anne-Mieke Huisman

WandelTrainersDag 8 april Ronder 3 nr. 30. Best Practice: Wandelen als interventie bij dementie Anne-Mieke Huisman WandelTrainersDag 8 april Ronder 3 nr. 30 Best Practice: Wandelen als interventie bij dementie Anne-Mieke Huisman Waarom deze workshop? Momenteel leven 270.000 mensen in Nederland met dementie en dat aantal

Nadere informatie

Agressie = er wordt steeds een norm overschreden, (door jezelf bepaald) en steeds als negatief ervaren. lichte vormen horen tot het werkveld?

Agressie = er wordt steeds een norm overschreden, (door jezelf bepaald) en steeds als negatief ervaren. lichte vormen horen tot het werkveld? Coenye Patrick Agressie = er wordt steeds een norm overschreden, (door jezelf bepaald) en steeds als negatief ervaren. lichte vormen horen tot het werkveld? = betekenisvol gedrag ( tussen bedoeling van

Nadere informatie

Vormen van dementie 2018

Vormen van dementie 2018 De ziekte van Alzheimer Dit is de meest bekende vorm lang ging men ervan uit dat dit ook de meest voorkomende vorm is. Maar onderzoek heeft uitgewezen dat deze vorm minder voorkomt dan het mengbeeld ziekte

Nadere informatie

DEMENTIE. Stadia en symptomen van dementie. Er zijn drie hoofdstadia van dementie.

DEMENTIE. Stadia en symptomen van dementie. Er zijn drie hoofdstadia van dementie. DEMENTIE De term dementie beschrijft een verzameling symptomen waaronder, in de meeste gevallen, verlies van verstandelijk vermogen - het geheugen laat na, denken en redeneren wordt moeilijker. Als zodanig

Nadere informatie

Voetbalvereniging HVV RAS. Opgericht: 28 juli Sportiviteitbeleid

Voetbalvereniging HVV RAS. Opgericht: 28 juli Sportiviteitbeleid Voetbalvereniging HVV RAS Opgericht: 28 juli 1928 Sportiviteitbeleid Voetbalvereniging HVV RAS 1 mei 2013 Inleiding Iedereen bouwt frustratie op. Op alles wat we doen is wel wat aan te merken en ook al

Nadere informatie

Het belang van Levensverhalen bij Dementie

Het belang van Levensverhalen bij Dementie Het belang van Levensverhalen bij Dementie 24 februari 2015 Inge van Rooij (coördinerend begeleider, Lunet zorg) Willem Lemmens (gedragsdeskundige, Lunet zorg) Ouder worden! Veroudering = Levensloop! Mensen

Nadere informatie

Vergeetachtig of dement?

Vergeetachtig of dement? Dementie Riëtte Oudenaarden, verpleegkundig specialist geriatrie Vergeetachtig of dement? 2 1 Vergeetachtig of dement? 3 Dementie is meer dan vergeten Verstoring op meerdere domeinen. Lichamelijke problemen

Nadere informatie

Dementie Radboud universitair medisch centrum

Dementie Radboud universitair medisch centrum Dementie Bij u, uw partner of familielid is dementie vastgesteld. In deze folder kunt u lezen wat dementie is en waar u voor verdere vragen en informatie terecht kunt. Vanwege de leesbaarheid wordt in

Nadere informatie

De Kopgroep in Nieuwegein. Praten over en omgaan met uw dementie

De Kopgroep in Nieuwegein. Praten over en omgaan met uw dementie De Kopgroep in Nieuwegein Praten over en omgaan met uw dementie "In het begin vond ik het eng", vertelt Pieter. "Nu zeg ik het gewoon tegen iedereen: Ik heb Alzheimer." Omgaan met dementie Sinds de diagnose

Nadere informatie

Toolboxmeeting Agressie & Geweld

Toolboxmeeting Agressie & Geweld Agressie en geweld, seksuele intimidatie en pesten op het werk vormen een aanzienlijk probleem. Uit onderzoek blijkt dat het ziekteverzuim onder slachtoffers van seksuele intimidatie en agressie en geweld

Nadere informatie

Agressief gedrag. Samenvatting Hieronder hebben we de inhoud van de aflevering Agressief gedrag samengevat. Gemakkelijk om er nog eens bij te pakken.

Agressief gedrag. Samenvatting Hieronder hebben we de inhoud van de aflevering Agressief gedrag samengevat. Gemakkelijk om er nog eens bij te pakken. Agressief gedrag Samenvatting Hieronder hebben we de inhoud van de aflevering Agressief gedrag samengevat. Gemakkelijk om er nog eens bij te pakken. Wat is agressief gedrag? Dementie kan ervoor zorgen

Nadere informatie

Stoornis in praktisch handelen. Dit bemoeilijkt de uitvoering van bijvoorbeeld koken, autorijden of hobby s.

Stoornis in praktisch handelen. Dit bemoeilijkt de uitvoering van bijvoorbeeld koken, autorijden of hobby s. Dementie 2 Dementie in de Nederlandse bevolking Dementie is een aandoening die vooral ouderen treft, maar het kan ook voorkomen op jongere leeftijd. In Nederland zijn er naar schatting ongeveer 300.000

Nadere informatie

Voorlichtingsbijeenkomst

Voorlichtingsbijeenkomst Voorlichtingsbijeenkomst 13 februari 2018 Voor: Adviesraad Sociaal Domein Goeree-Overflakkee Door: Joke van Dijk en Marloes Jacobs Ik wil dat dit niet wordt vergeten Filmpje Is het vergeetachtigheid of

Nadere informatie

Monique Jozen, verpleegkundig specialist ouderen ZZG zorggroep

Monique Jozen, verpleegkundig specialist ouderen ZZG zorggroep Monique Jozen, verpleegkundig specialist ouderen ZZG zorggroep Wat is onbegrepen gedrag? Welk gedrag bij welke vorm van dementie? Relatie met fase van dementie Vormen van probleemgedrag Kijken naar gedrag

Nadere informatie

DEMENTIE EN MANTELZORG

DEMENTIE EN MANTELZORG DEMENTIE EN MANTELZORG Oorzaken vergeetachtigheid Oudere leeftijd Geneesmiddelen Voeding Lichamelijke problemen Psychische problemen Eenzaamheid Gevolg van een vorm van dementie Vergeetachtigheid Bijvoorbeeld:

Nadere informatie

Start Alzheimercafe s in Bère Miesen, psycholoog, psychogerontoloog

Start Alzheimercafe s in Bère Miesen, psycholoog, psychogerontoloog Start Alzheimercafe s in 1997 Bère Miesen, psycholoog, psychogerontoloog 8 Alzheimer cafe s + 1 Jungheimercafe Oosterwolde/Drachten/Leeuwarden/Franeker/Wolvega/ Sneek/Dokkum/Drachten Dementie is de naam

Nadere informatie

Workshop: Omgaan met lastig en dwingend gedrag. Ivo Spanjersberg adviseur & trainer

Workshop: Omgaan met lastig en dwingend gedrag. Ivo Spanjersberg adviseur & trainer Workshop: Omgaan met lastig en dwingend gedrag Ivo Spanjersberg adviseur & trainer Corpus Sanum: - Specialisten in Gezond & Veilig werken - Advies en training op de thema s fysieke belasting, agressiepreventie

Nadere informatie

Parkinson en Dementie

Parkinson en Dementie Parkinson en Dementie Alzheimer Café 4 februari 2019 dr. Arthur G.G.C. Korten neuroloog geheugenpolikliniek Laurentius Ziekenhuis Roermond Inhoud De ziekte van Parkinson Dementie Lewy Body Ziekte en Parkinsondementie

Nadere informatie

Dementie bij mensen met een verstandelijke beperking

Dementie bij mensen met een verstandelijke beperking Dementie bij mensen met een verstandelijke beperking 30 september 2014 Marius de Greef (orthopedagoog, Severinus) Willem Lemmens (gedragsdeskundige, Lunet zorg) Ouder worden... Ouder worden.. Toename levensverwachting

Nadere informatie

Palliatieve zorg en dementie

Palliatieve zorg en dementie Palliatieve zorg en dementie 17 april 2014 Welkom Lied Leonie Meijer Inleiding op palliatieve zorg bij dementie Door Monique van den Broek Wat is dementie?door Lyan de Roos PAUZE Keten dementie adhveen

Nadere informatie

Antonius College: Dementie

Antonius College: Dementie Antonius College: Dementie Sprekers Karel van Wieringen internist ouderengeneeskunde Doetie Visser verpleegkundig specialist geriatrie Polikliniek Klinische Geriatrie Specifiek gericht op ouderen, maar

Nadere informatie

Func/onele achteruitgang

Func/onele achteruitgang Veroudering Vergeetach/gheid Func/onele achteruitgang DEMENTIE Leeftijdsafhankelijk geheugenverlies 0 Lee?ijd 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 % Geheugen - 5-10 - 15-20 - 25 Leeftijdsafhankelijk

Nadere informatie

DE ZIEKTE VAN ALZHEIMER ONTSTAAT MEESTAL SPONTAAN.

DE ZIEKTE VAN ALZHEIMER ONTSTAAT MEESTAL SPONTAAN. Aubaine tekstproef CAPS_ZVZO 24-09-10 15:29 Pagina 4 VOOR U LIGT EEN EXEMPLAAR VAN HOUVAST VOOR MENSEN DIE OP ZOEK ZIJN NAAR MEER INFORMATIE OVER DEMENTIE EN DE VOORZIENINGEN EN MOGELIJKHEDEN DIE IN ZEEUWS-VLAANDEREN

Nadere informatie

Belangen sprekers. Geen

Belangen sprekers. Geen Belangen sprekers Geen (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie,

Nadere informatie

HERSENEN BIJ DEMENTIE: EEN VALSE BEDRIEGER

HERSENEN BIJ DEMENTIE: EEN VALSE BEDRIEGER HERSENEN BIJ DEMENTIE: EEN VALSE BEDRIEGER Symposium Dementie en euthanasie NVVE 12 april 2019, Amersfoort. Hans van Dam, docent en consulent hersenaandoeningen en levenseindevragen. hv.dam@online.nl PROGRAMMA

Nadere informatie

Nieuwsbrief. De vroege fase van dementerende ouderen. In dit nummer. Kenmerken dementerende ouderen. Dementie. Juni 2015

Nieuwsbrief. De vroege fase van dementerende ouderen. In dit nummer. Kenmerken dementerende ouderen. Dementie. Juni 2015 Nieuwsbrief De vroege fase van dementerende ouderen. Juni 2015 Dementie In dit nummer Dementie Kenmerken van dementerende ouderen Determinanten van dementerende ouderen Belemmerende en faciliterende factoren

Nadere informatie

Bewonersbespreking bij Ruitersbos. Inhoud:

Bewonersbespreking bij Ruitersbos. Inhoud: Bewonersbespreking bij Ruitersbos Inhoud: 1. Overzicht van bewoners en contactverzorgenden. 2. Planning. 3. Voorbereiding. 4. Leidraad bewonersbespreking. 5. Na de bewonersbespreking. 6. Notulen. 7. Toelichting:

Nadere informatie

Dementie. Huiveringwekkend?

Dementie. Huiveringwekkend? Dementie Huiveringwekkend? Overzicht Ontvangst en Conclusies Praktijk ervaringen uit de zaal Inleiding in de verschillende vormen van dementie Hoe stel je de diagnose Differentiaal Diagnose: de Drie D

Nadere informatie

Palliatieve Zorg. Marjolein Kolkman en Ingrid Kienstra. Verpleegkundigen Palliatieve Zorg

Palliatieve Zorg. Marjolein Kolkman en Ingrid Kienstra. Verpleegkundigen Palliatieve Zorg Palliatieve Zorg Marjolein Kolkman en Ingrid Kienstra Verpleegkundigen Palliatieve Zorg Wat is het belangrijkste speerpunt van palliatieve zorg? A Genezing B Kwaliteit van leven C Stervensbegeleiding

Nadere informatie

Invloed van omgevingsfactoren op gedrag

Invloed van omgevingsfactoren op gedrag Invloed van omgevingsfactoren op gedrag Congres StudieArena maandag 11 januari 2016 gedragsveranderingen in de ouderenzorg Marga van Oort, Wilma Lanke, Linda Willems alle rechten voorbehouden Bronnen:

Nadere informatie

Dementie na de diagnose

Dementie na de diagnose Dementie na de diagnose 1. Beloop en symptomen 2. De rol van het ziekenhuis na de diagnose - Medicatie bij dementie 3. Samenwerking 1 e lijn en ziekenhuis: vragen/opmerkingen - Ziekte van Alzheimer - Vasculaire

Nadere informatie

Probleemgedrag bij ouderen

Probleemgedrag bij ouderen Probleemgedrag bij ouderen Machteloos, bang of geïrriteerd. Zo kunnen medewerkers en cliënten in de thuiszorg zich voelen in situaties waarin sprake is van probleemgedrag. Bijvoorbeeld als een cliënt alleen

Nadere informatie

Agressieprotocol«1» 1. Vooraf

Agressieprotocol«1» 1. Vooraf Agressieprotocol«1» 1. Vooraf 1.1. Definities Onder agressie wordt verstaan het gehele scala van voorvallen of situaties waarbij een werknemer psychisch of fysiek wordt lastiggevallen, bedreigd of aangevallen

Nadere informatie

Palliatieve zorg en Dementie verbinden. Jet van Esch Specialist ouderengeneeskunde

Palliatieve zorg en Dementie verbinden. Jet van Esch Specialist ouderengeneeskunde Palliatieve zorg en Dementie verbinden Jet van Esch Specialist ouderengeneeskunde Kennistoets Dementie kan alleen sluipend ontstaan ja/nee Bij dementie is ook het gevoel aangetast ja/nee Palliatieve zorg

Nadere informatie

Inhoud Dementie: Symptomen en vroegsignalering

Inhoud Dementie: Symptomen en vroegsignalering Inhoud Dementie: Symptomen en vroegsignalering Marian Maaskant Stg. Pergamijn Universiteit Maastricht / GKC Rianne Meeusen Geestelijke Gezondheidszorg Eindhoven en De Kempen Marian Maaskant Casus Wat is

Nadere informatie

VIO. Bij bijzondere zorgvragen. een samenwerking met het CCE en de Wever

VIO. Bij bijzondere zorgvragen. een samenwerking met het CCE en de Wever 1 VIO Bij bijzondere zorgvragen een samenwerking met het CCE en de Wever 2 Wat is Video Interventie Ouderenzorg (VIO) Een interventie die gericht is op anders leren kijken naar probleemgedrag middels videofeedback

Nadere informatie

Informatiefolder delier

Informatiefolder delier Informatiefolder delier Informatiefolder delier Het gedrag en de reactie van uw partner, familielid, vriend(in) of kennis zijn anders dan u gewend bent. Hij of zij is onrustig, begrijpt u niet, geeft vreemde

Nadere informatie

Leren luisteren. over opvoeden gesproken - Tips voor ouders

Leren luisteren. over opvoeden gesproken - Tips voor ouders Leren luisteren over opvoeden gesproken - Tips voor ouders? Leren luisteren Grenzen Grenzen zorgen ervoor dat je kind zich veilig en zelfzeker kan voelen. Zo weet hij wat van mama en papa mag en moet hij

Nadere informatie

Lesmodule 4 fasen van. dementie. VOORBEELD LESMODULE: 4 fasen van dementie

Lesmodule 4 fasen van. dementie. VOORBEELD LESMODULE: 4 fasen van dementie Lesmodule 4 fasen van dementie Inhoudsopgave: 1. Wat is dementie? blz. 3 2. Twee basisprincipes over de werking van de hersenen blz. 4 3. Omschrijving van de vier fasen van ikbeleving bij dementie blz.

Nadere informatie

ACUUT OPTREDENDE VERWARDHEID (DELIER) INFORMATIE VOOR PATIENT, FAMILIE EN BETROKKENEN

ACUUT OPTREDENDE VERWARDHEID (DELIER) INFORMATIE VOOR PATIENT, FAMILIE EN BETROKKENEN ACUUT OPTREDENDE VERWARDHEID (DELIER) INFORMATIE VOOR PATIENT, FAMILIE EN BETROKKENEN Inleiding Uw familielid, partner of kennis is in Franciscus Gasthuis & Vlietland opgenomen. Hij of zij is opgenomen

Nadere informatie

Dementie, ook u ziet het?! Hanny Bloemen Klinisch Geriater Elkerliek Ziekenhuis Helmond 22 mei 2013

Dementie, ook u ziet het?! Hanny Bloemen Klinisch Geriater Elkerliek Ziekenhuis Helmond 22 mei 2013 Dementie, ook u ziet het?! Hanny Bloemen Klinisch Geriater Elkerliek Ziekenhuis Helmond 22 mei 2013 Hoeveel mensen in Nederland hebben dementie? 16.5 miljoen Nederlanders; 2.5 miljoen hiervan is 65+ (15%)

Nadere informatie

Over mensen met psychische of psychiatrische problematiek. Bijeenkomst voor kerken, raden en verenigingen in de gemeente Aalburg 19 november 2009

Over mensen met psychische of psychiatrische problematiek. Bijeenkomst voor kerken, raden en verenigingen in de gemeente Aalburg 19 november 2009 Over mensen met psychische of psychiatrische problematiek Bijeenkomst voor kerken, raden en verenigingen in de gemeente Aalburg 19 november 2009 Programma 19.30 uur Opening 19.35 uur Inleiding door Gertie

Nadere informatie

Woord vooraf 13. Over de auteur 15. Redactionele verantwoording 17

Woord vooraf 13. Over de auteur 15. Redactionele verantwoording 17 Inhoud Woord vooraf 13 Over de auteur 15 Redactionele verantwoording 17 1 Zorg voor de kwetsbare oudere 21 1.1 Vergrijzing en dubbele vergrijzing 21 1.2 Verschil kalenderleeftijd en biologische leeftijd

Nadere informatie

Wat is dementie? 2 Gevolgen 2. Ziekteverloop bij verschillende vormen van dementie

Wat is dementie? 2 Gevolgen 2. Ziekteverloop bij verschillende vormen van dementie Wat is dementie? 2 Gevolgen 2 Ziekteverloop bij verschillende vormen van dementie Mogelijke gevolgen van de dementie 4 Behandeling 4 Medicijnen 4 Autorijden 5 Zorgen voor iemand met dementie 5 Levenstestament/Volmacht

Nadere informatie

Carolien Schalenbourg Yasmine Sterckx

Carolien Schalenbourg Yasmine Sterckx Carolien Schalenbourg Yasmine Sterckx 3 Vragen Is er een definitie van agressie die gehanteerd wordt? Worden agressie-incidenten geregistreerd? Is er een agressiebeleidsplan? Prikkeldraadoefening XL Wat

Nadere informatie

Onbegrepen gedrag. Trudy Jacobs en Maartje Willems Geriatrie Radboudumc. /

Onbegrepen gedrag. Trudy Jacobs en Maartje Willems Geriatrie Radboudumc. / Onbegrepen gedrag Trudy Jacobs en Maartje Willems Geriatrie Radboudumc. Trudy.Jacobs@radboudumc.nl / maartje.willems@radboudumc.nl 2018 Definitie: Alle gedrag van de patiënt dat door deze patiënt en/of

Nadere informatie

Dementie. Havenziekenhuis

Dementie. Havenziekenhuis Dementie Uw arts heeft met u en uw naasten besproken dat er (waarschijnlijk) sprake is van dementie. Mogelijk bent u hiervan geschrokken. Het kan ook zijn dat u of uw omgeving hier al op voorbereid was.

Nadere informatie

Wat is dementie? Radboud universitair medisch centrum

Wat is dementie? Radboud universitair medisch centrum Wat is dementie? Bij de diagnostiek en behandeling van mensen met dementie werkt het Jeroen Bosch Ziekenhuis nauw samen met het Radboud Alzheimer Centrum in het Radboudumc te Nijmegen. We wisselen voortdurend

Nadere informatie

Psychogeriatrie of gerontopsychiatrie.

Psychogeriatrie of gerontopsychiatrie. Psychogeriatrie of gerontopsychiatrie. Psychogeriatrie : geneeskunde cognitieve beperkingen Gerontopsychiatrie psychiatrische ziekenhuizen - curatief Bedenkingen Binnen gerontopsychiatrie goede balans

Nadere informatie

Ik ben uit de mode. Netwerk Dementie 7 februari 2019 Judith van Tuijn

Ik ben uit de mode. Netwerk Dementie 7 februari 2019 Judith van Tuijn Ik ben uit de mode Netwerk Dementie 7 februari 2019 Judith van Tuijn (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium

Nadere informatie

De ziekte van Parkinson. Ria Noordmans Margreeth Kooij

De ziekte van Parkinson. Ria Noordmans Margreeth Kooij De ziekte van Parkinson Ria Noordmans Margreeth Kooij - Oorzaak - Verschijnselen - Symptomen - Psychische verschijnselen - Diagnose - Parkinsonisme - Medicatie - Therapieën - Met elkaar in gesprek gaan

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Plotse verwardheid Delier

PATIËNTEN INFORMATIE. Plotse verwardheid Delier PATIËNTEN INFORMATIE Plotse verwardheid Delier Wat is delier? Plotse verwardheid wordt ook wel een delier genoemd. Deze verwardheid kan op enkele minuten tot dagen ontstaan (of een bestaande toestand ineens

Nadere informatie

Gedragsproblematiek bij dementie: een uitdaging!?

Gedragsproblematiek bij dementie: een uitdaging!? Gedragsproblematiek bij dementie: een uitdaging!? Martin Smalbrugge, specialist ouderengeneeskunde & onderzoeker Sandra Zwijsen, psycholoog & onderzoeker Wat gaan we vandaag doen? Warming up Gevolgen gedragsproblematiek

Nadere informatie

Omaha System Support, juli Oefen-zorgplan cliënt met dementie

Omaha System Support, juli Oefen-zorgplan cliënt met dementie Oefen-zorgplan cliënt met dementie Hoe ziet een zorgplan er in Omaha System uit? Hoe zorg je ervoor dat het overzichtelijk is? Als je net begint met Omaha System kan het je soms gaan duizelen. Zoveel aandachtsgebieden

Nadere informatie

Depressie. Informatiefolder voor cliënt en naasten. Zorgprogramma Doen bij Depressie UKON. Versie 2013-oktober

Depressie. Informatiefolder voor cliënt en naasten. Zorgprogramma Doen bij Depressie UKON. Versie 2013-oktober Depressie Informatiefolder voor cliënt en naasten Zorgprogramma Doen bij Depressie Versie 2013-oktober Inleiding Deze folder bevat informatie over de klachten die bij een depressie horen en welke oorzaken

Nadere informatie

Omgaan met Agressie en Seksuele Intimidatie

Omgaan met Agressie en Seksuele Intimidatie Omgaan met Agressie en Seksuele Intimidatie W A T E R O F R O T S? J A A R C O N G R E S V E I L I G E Z O R G V O O R O U D E R E N 1 1 O K T O B E R 2 0 1 6 M A T H I L D E B O S R N M S C Florence Nightingale

Nadere informatie

Over veranderend gedrag bij dementie & Wat is dementie?

Over veranderend gedrag bij dementie & Wat is dementie? ACTIVITEITENAANBOD VOORJAAR 2019 met getuigenis van een mantelzorger met o.a. thema s Over veranderend gedrag bij dementie & Wat is dementie? met een deskundig spreker van het expertisecentrum dementie

Nadere informatie

Vragenlijst: Omgaan met agressie en geweld in het werk

Vragenlijst: Omgaan met agressie en geweld in het werk Vragenlijst: mgaan met agressie en geweld in het werk Als. willen wij graag meer inzicht krijgen in de mate waarin onze medewerkers met agressie en geweld in aanraking komen en de manier waarop hiermee

Nadere informatie

workshop? 2. In welke situatie(s) voel je je wel eens onveilig in je werk? 3. Wat heb je nodig om je veilig te voelen

workshop? 2. In welke situatie(s) voel je je wel eens onveilig in je werk? 3. Wat heb je nodig om je veilig te voelen 1. Om welke reden(en) volg je deze workshop? 2. In welke situatie(s) voel je je wel eens onveilig in je werk? 3. Wat heb je nodig om je veilig te voelen in je werk? 4. Waarin blink jij jjmet betrekking

Nadere informatie

Omgaan met onaangepast gedrag in het Sociaal Raadsliedenwerk en Schuldhulpverlening. Sjaak Boon www.bureauboon.nl

Omgaan met onaangepast gedrag in het Sociaal Raadsliedenwerk en Schuldhulpverlening. Sjaak Boon www.bureauboon.nl Omgaan met onaangepast gedrag in het Sociaal Raadsliedenwerk en Schuldhulpverlening Sjaak Boon www.bureauboon.nl Sombere stemming Verminderde interesse in activiteiten Duidelijke gewichtsvermindering Slecht

Nadere informatie

De Dementiegame. Zorgcentra Revalidatiecentrum Hospices Zorg thuis Verzorgd Wonen. Jo Geesink

De Dementiegame. Zorgcentra Revalidatiecentrum Hospices Zorg thuis Verzorgd Wonen. Jo Geesink De Dementiegame Jo Geesink Inhoud presentatie De Dementiegame Ontwikkelingen en achtergrond. Opbouw van de game. Toepassing binnen formele zorg Welkom in mijn wereld. Welkom in mijn wereld Welkom in mijn

Nadere informatie

Inhoud. Over de auteurs 11

Inhoud. Over de auteurs 11 Inhoud Over de auteurs 11 Woord vooraf 12 Een praktische handreiking 12 Opbouw van het boek 13 Mannelijke en vrouwelijke vorm 14 Bij deze tweede druk 14 1 De-escalerende aanpak van conflicten en agressie

Nadere informatie

Werkstuk Biologie Dementie

Werkstuk Biologie Dementie Werkstuk Biologie Dementie Werkstuk door een scholier 1045 woorden 22 december 2003 5,3 40 keer beoordeeld Vak Biologie Wat is dementie: Vanuit het Latijn vertaald betekent dementie letterlijk ontgeestelijk-zijn.

Nadere informatie

Ziekte van Huntington

Ziekte van Huntington Ziekte van Huntington Begrijpen van en omgaan met veranderend gedrag Niels Reinders en Henk Slingerland (psychologen) Huntington Café 27 september 2018 Ziekte van Huntington Erfelijke neurologische ziekte

Nadere informatie

Wanneer is dementie erfelijk? Dr. Harro Seelaar Neuroloog-in-opleiding & arts onderzoeker Alzheimercentrum Erasmus MC 14 april 2018

Wanneer is dementie erfelijk? Dr. Harro Seelaar Neuroloog-in-opleiding & arts onderzoeker Alzheimercentrum Erasmus MC 14 april 2018 Wanneer is dementie erfelijk? Dr. Harro Seelaar Neuroloog-in-opleiding & arts onderzoeker Alzheimercentrum Erasmus MC 14 april 2018 Opbouw presentatie Wat is dementie Wat is DNA Wat is erfelijkheid Erfelijkheid

Nadere informatie

Het crisisontwikkelingsmodel. Fase Gedrag bewoner/deelnemer Suggesties voor begeleiden. Niets aan de hand Rustig Ontspannen Evenwicht

Het crisisontwikkelingsmodel. Fase Gedrag bewoner/deelnemer Suggesties voor begeleiden. Niets aan de hand Rustig Ontspannen Evenwicht Doel en reikwijdte van dit document Dit agressieprotocol is opgesteld voor toepassing bij King Arthur Groep. Doel is om aan zorgverleners duidelijkheid te verstrekken over de visie van de King Arthur Groep

Nadere informatie

Dag van de Dementiezorg 2016 Palliatieve zorg bij dementie

Dag van de Dementiezorg 2016 Palliatieve zorg bij dementie Dag van de Dementiezorg 2016 Palliatieve zorg bij dementie Workshop Paul Vogelaar, verpleegkundig expert palliatieve zorg en pijn Lux Nova, palliatieve zorg & training 2 Work-shoppen 3 Dementie Combinatie

Nadere informatie

Antwerpen. Leren luisteren

Antwerpen. Leren luisteren Antwerpen Leren luisteren Luisteren, hoe leren kinderen dat? Grenzen Grenzen zorgen ervoor dat je kind veiligheid en zekerheid ervaart. Zo weet hij wat mag van mama en papa en moet hij niet steeds aftoetsen

Nadere informatie

In deze factsheet worden vier vormen van agressie en de daarbij behorende acties door personeel uitgewerkt:

In deze factsheet worden vier vormen van agressie en de daarbij behorende acties door personeel uitgewerkt: Agressie overzicht In deze factsheet worden vier vormen van agressie en de daarbij behorende acties door personeel uitgewerkt: Verbale agressie Bedreiging Fysieke agressie en geweld Opschaling personeel

Nadere informatie

Dienst geriatrie Dementie. Informatiebrochure voor de patiënt en de familie

Dienst geriatrie Dementie. Informatiebrochure voor de patiënt en de familie Dienst geriatrie Dementie Informatiebrochure voor de patiënt en de familie WAT IS DEMENTIE? Dementie is een hersenaandoening, geen normaal hersenverouderingsproces. Het is een geleidelijk evoluerende,

Nadere informatie

TYPE QUIZ MOCKS FAUX OBLIQUE

TYPE QUIZ MOCKS FAUX OBLIQUE abcdefghijklmnopqrstuvwxyz ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ the quick brown fox jumps over a lazy dog de pas wijze lynx bezag vroom het fikse aquaduct zwei boxkämpfer jagen eva durch sylt type quiz mocks faux

Nadere informatie

Verschijningsvormen van dementie op jonge leeftijd, verschillen en overeenkomsten Freek Gillissen

Verschijningsvormen van dementie op jonge leeftijd, verschillen en overeenkomsten Freek Gillissen Verschijningsvormen van dementie op jonge leeftijd, verschillen en overeenkomsten Freek Gillissen Verpleegkundig consulent dementie Alzheimercentrum VUMC Herkenning preseniele dementie Vroege verschijnselen:

Nadere informatie

Welkom bij Djoke.nl Kraamzorg bij Psychische klachten

Welkom bij Djoke.nl Kraamzorg bij Psychische klachten Welkom bij Djoke.nl Kraamzorg bij Psychische klachten huishoudster maaltijden De Kraamverzorgster beschuitjes smeren lange dagen korte nachten lange werkweken vrouw/moeder mantelzorger kameleon borstvoeding

Nadere informatie

Psychosociale gevolgen van hersenmetastasen. Vera van Berkel, GZ-psycholoog i.o Marieke Damen, Klinisch psycholoog i.o.

Psychosociale gevolgen van hersenmetastasen. Vera van Berkel, GZ-psycholoog i.o Marieke Damen, Klinisch psycholoog i.o. Psychosociale gevolgen van hersenmetastasen Vera van Berkel, GZ-psycholoog i.o Marieke Damen, Klinisch psycholoog i.o. (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met

Nadere informatie

INFO VOOR PATIËNTEN NEURODEGENERATIEVE AANDOENINGEN ERFELIJKHEIDSONDERZOEK

INFO VOOR PATIËNTEN NEURODEGENERATIEVE AANDOENINGEN ERFELIJKHEIDSONDERZOEK INFO VOOR PATIËNTEN NEURODEGENERATIEVE AANDOENINGEN ERFELIJKHEIDSONDERZOEK INHOUD 01 Wat zijn neurodegeneratieve aandoeningen? 4 02 Familiale ziekte van Alzheimer 5 03 Fronto-temporale dementie (FTD)

Nadere informatie

Depressie. Informatiefolder voor zorgteam. Zorgprogramma Doen bij Depressie UKON. Versie 2013-oktober

Depressie. Informatiefolder voor zorgteam. Zorgprogramma Doen bij Depressie UKON. Versie 2013-oktober Depressie Informatiefolder voor zorgteam Zorgprogramma Doen bij Depressie Inleiding Deze folder is bedoeld voor afdelingsmedewerkers die betrokken zijn bij de zorg voor een cliënt bij wie een depressie

Nadere informatie

Gedragswaaier. Stephanie de Kroon Margreet Smit Ronald Wiedemeyer

Gedragswaaier. Stephanie de Kroon Margreet Smit Ronald Wiedemeyer Gedragswaaier Stephanie de Kroon Margreet Smit Ronald Wiedemeyer Het drukke kind Het dromerige kind Het faalangstige kind Het opstandige, agressieve kind Het teruggetrokken, sociaal angstige kind Het kind

Nadere informatie

Rode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Delier (acute verwardheid) rkz.nl

Rode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Delier (acute verwardheid) rkz.nl Patiënteninformatie Delier (acute verwardheid) rkz.nl Inleiding Uw partner, familielid of iemand uit uw naaste omgeving is opgenomen in het. Zoals u gemerkt heeft, reageert uw naaste niet zoals u gewend

Nadere informatie

Bang, boos en in de war Mantelzorgdag 23 september 2013

Bang, boos en in de war Mantelzorgdag 23 september 2013 Bang, boos en in de war Mantelzorgdag 23 september 2013 Margreet Smorenburg, casemanager Geriant Ellen Ruijer, psycholoog Geriant Wat gaan we doen? Wat gebeurt er bij dementie in het hoofd? Gedragsveranderingen

Nadere informatie

Bepaal samen wanneer iemand over de grens gaat en wat je dan doet.

Bepaal samen wanneer iemand over de grens gaat en wat je dan doet. Veilig werken in de huisartsenzorg Team Paspoort Bepaal samen wanneer iemand over de grens gaat en wat je dan doet. Bij je werk in de huisartsenpraktijk of post lopen de emoties wel eens op, maar soms

Nadere informatie

Depressie en angst bij de ziekte van Parkinson Rianne van Gool Verpleegkundig specialist

Depressie en angst bij de ziekte van Parkinson Rianne van Gool Verpleegkundig specialist Depressie en angst bij de ziekte van Parkinson Rianne van Gool Verpleegkundig specialist Dopamine Ziekte van Parkinson: minder dopamine Dopamine is een signaalstof die de communicatie tussen hersencellen

Nadere informatie

Medicatie bij dementie. Dr. L.K. Pul Huisarts Mw. L.A. Klarenbeek MSc Verpleegkundig specialist

Medicatie bij dementie. Dr. L.K. Pul Huisarts Mw. L.A. Klarenbeek MSc Verpleegkundig specialist Medicatie bij dementie Dr. L.K. Pul Huisarts Mw. L.A. Klarenbeek MSc Verpleegkundig specialist Inhoud Terug naar de basis De hersenen en de ziekte van Alzheimer Het geheugen Het autonoom zenuwstelsel De

Nadere informatie

inleiding bij psycho-educatiepakket Dementie en nu tekst voor mantelzorgers Inleiding mantelzorg samen afhankelijkheid financiën leven zorglast

inleiding bij psycho-educatiepakket Dementie en nu tekst voor mantelzorgers Inleiding mantelzorg samen afhankelijkheid financiën leven zorglast inleiding bij psycho-educatiepakket Dementie en nu tekst voor mantelzorgers Inleiding relatie mantelzorg samen afhankelijkheid chronisch gezondheid comfort gevoel handelen leven financiën administratie

Nadere informatie

Praktische zaken. Programma Workshop. Werkwijze. Doel vandaag. C o r p u s S a n u m

Praktische zaken. Programma Workshop. Werkwijze. Doel vandaag. C o r p u s S a n u m Workshop: Omgaan met lastig en dwingend gedrag Programma Workshop Introductie, praktische zaken en doelen Theorie agressie: Inzicht in jezelf Inzicht in de ander Oefenen met acteur Praktische zaken Doel

Nadere informatie

27/10/2011. Vergeet Dementie Onthou Mens Meer info: 1. Dementie maar anders. Wat is dementie? Dementie: stand van zaken

27/10/2011. Vergeet Dementie Onthou Mens Meer info:   1. Dementie maar anders. Wat is dementie? Dementie: stand van zaken Dementie maar anders Vergeet Dementie Onthou Mens Wat is dementie? Dementie is geen op zichzelf staande ziekte, maar een combinatie van verschijnselen (syndroom): Geheugenstoornissen Verwardheid Verminderde

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Acuut optredende verwardheid (delier) Acuut optredende verwardheid (delier)

Patiënteninformatie. Acuut optredende verwardheid (delier) Acuut optredende verwardheid (delier) Patiënteninformatie Acuut optredende verwardheid (delier) Acuut optredende verwardheid (delier) 20140024 Delier.indd 1 1 24-01-17 14:02 Acuut optredende verwardheid (delier) Wat is acuut optredende verwardheid

Nadere informatie

Vroegsignalering bij dementie

Vroegsignalering bij dementie Vroegsignalering bij dementie Docentenhandleiding voor mbo-zorg onderwijs en bijscholing Docentenhandleiding voor mbo-zorg onderwijs en bijscholing Contact: Connie Klingeman, Hogeschool Rotterdam c.a.klingeman@hr.nl

Nadere informatie

Ziektebeelden Vormen van gedrag. Waar wordt gedrag door beïnvloed? Casus Kernelementen SOFI (DCM)

Ziektebeelden Vormen van gedrag. Waar wordt gedrag door beïnvloed? Casus Kernelementen SOFI (DCM) Ellen Bos-Ruijer, GZ-(neuro)psycholoog Wat gaan we doen? Ziektebeelden Vormen van gedrag. Waar wordt gedrag door beïnvloed? Casus Kernelementen SOFI (DCM) Ellen Bos-Ruijer, GZ-(neuro)psycholoog Algemeen

Nadere informatie

Veel meer dan vergeten

Veel meer dan vergeten Veel meer dan vergeten 19 april 2017 Josephine Lambregts Jos van der Poel Programma Wat wil Alzheimer Nederland Vergeetachtigheid of dementie? Wat is dementie vormen en kenmerken Betekenis voor patiënt

Nadere informatie

NHL symposium. Down & Alzheimer. dr. Alain Dekker Rijksuniversiteit Groningen Universitair Medisch Centrum Groningen

NHL symposium. Down & Alzheimer. dr. Alain Dekker Rijksuniversiteit Groningen Universitair Medisch Centrum Groningen NHL symposium Down & Alzheimer dr. Alain Dekker a.d.dekker@umcg.nl Rijksuniversiteit Groningen Universitair Medisch Centrum Groningen Wat is het verschil tussen dementie en de ziekte van Alzheimer? Dementie

Nadere informatie

Artsen symposium. Bidden voor bruine bonen de meerwaarde van multidisciplinair handelen bij probleemgedrag. 21 mei 2019

Artsen symposium. Bidden voor bruine bonen de meerwaarde van multidisciplinair handelen bij probleemgedrag. 21 mei 2019 Artsen symposium 21 mei 2019 Bidden voor bruine bonen de meerwaarde van multidisciplinair handelen bij probleemgedrag Annebel Wijsman, ergotherapeut en Sandra Hazebroek, GZ psycholoog https://www.youtube.com/watch?v=jgw-agbewyy

Nadere informatie

Onderzoekssessie over dementie op jonge leeftijd UKON symposium, 10 april 2018

Onderzoekssessie over dementie op jonge leeftijd UKON symposium, 10 april 2018 Onderzoekssessie over dementie op jonge leeftijd UKON symposium, 10 april 2018 Britt Appelhof, psycholoog/ promovenda, Archipel Zorggroep Ans Mulders, specialist ouderengeneeskunde/ promovenda, Thebe Inleiding

Nadere informatie

Opleidingscyclus Winkelveiligheid 2014 Workshop 1 Diefstal door collega s: hoe stel je het vast en hoe ga je ermee om?

Opleidingscyclus Winkelveiligheid 2014 Workshop 1 Diefstal door collega s: hoe stel je het vast en hoe ga je ermee om? Opleidingscyclus Winkelveiligheid 2014 Workshop 1 Diefstal door collega s: hoe stel je het vast en hoe ga je ermee om? Hoe omgaan met moeilijke situaties? Hoe pak ik conflicten en agressie aan? David De

Nadere informatie

Begeleiding van kind en ouders op de SEH. Leerdoelen. ontwikkeling. 20% van de patienten die een SEH bezoeken is jonger dan 16 jaar.

Begeleiding van kind en ouders op de SEH. Leerdoelen. ontwikkeling. 20% van de patienten die een SEH bezoeken is jonger dan 16 jaar. Begeleiding van kind en ouders op de SEH Module 3 vervolgopleiding SEH-vpk Monique Vermaas Verpleegkundige SEH UMCN st Radboud Leerdoelen Aan het eind van de les heeft de cursist kennis en inzicht in de

Nadere informatie

Verschil tussen Alzheimer en dementie

Verschil tussen Alzheimer en dementie Inhoudsopgave Verschil tussen Alzheimer en Dementie blz. 1 De fasen van Dementie blz. 2 Verschijnselen van Dementie blz. 3 Verschil tussen gezond en dementerend, waardoor? Blz. 4 Benaderingswijze blz.

Nadere informatie

Signalering symptomen bij mensen met dementie

Signalering symptomen bij mensen met dementie Signalering symptomen bij mensen met dementie Dinsdag 13 juni 2017 Moniek Pierik, verpleegkundige TMZ Annemiek Poelman, verpleegkundige TMZ Inhoud Signalering in de palliatieve fase Onbegrepen gedrag

Nadere informatie

Depressie bij verpleeghuiscliënten

Depressie bij verpleeghuiscliënten Doen bij Depressie zorgprogramma Informatiefolder voor cliënt en naasten Depressie bij verpleeghuiscliënten Folder 3 Inleiding Deze folder bevat informatie over de klachten die bij een depressie horen

Nadere informatie

Protocol Zorgvuldig handelen bij conflicten. de Wijnberg Onderwijsexpertise SO-VSO

Protocol Zorgvuldig handelen bij conflicten. de Wijnberg Onderwijsexpertise SO-VSO Protocol Zorgvuldig handelen bij conflicten de Wijnberg Onderwijsexpertise SO-VSO Versie september 2017 1 Doel: Een eenduidige lijn waarop wij handelen in conflictsituaties. Informatieverstrekking voor

Nadere informatie