Welkom! 11 congressen in samenwerking met Hogrefe Uitgevers

Transcriptie

1 Welkom! 11 congressen in samenwerking met Hogrefe Uitgevers

2 Emotiegerichte therapie (Emotion Focused Therapy, EFT) Combinatie van Cliëntgerichte/experiëntiële psychotherapie Emotietheorie(en) Proces-experiëntiële methoden, inclusief Gestalt-therapie technieken (Frits Perls)

3 EFT-individual versus EFT-couples EFT-i : Emotion focused therapy for individuals Greenberg, L.S. (2002) Emotion-Focused Therapy: Coaching clients to work through their feelings. Washington DC: American Psychological Association EFT-c : Emotionally focused therapy for couples Johnson, S.M. (2004). The practice of emotionally focused marital therapy: Creating connections. New York: Brunner/ Routledge.

4 Inhoud masterclass 1. Theoretische inbedding 2. Doelstelling EFT (waar gaat het in therapie om) 3. Therapeutische processen en methoden 4. Illustratie therapeutische technieken d.m.v. videofragmenten en zelfervaring (focusingoefening)

5 Historie vanuit CCT-kader Laura Rice & David Wexler (1974): Innovations in Client-Centered Therapy. Introductie van evocative unfolding als therapeutische techniek ( The evocative function of the therapist ) Rice & Greenberg (1984): Patterns of change. Introductie van begrip marker en taakanalyse (onderzoeksgericht)

6 Emotietheorie (1) Het belang van emoties: Emoties zijn bepalend voor hoe iemand naar zichzelf en zijn omgeving kijkt Emoties leiden tot actietendensen (bijv. aanvallen of vluchten) Emoties vertellen ons wat we nodig hebben

7 Emotietheorie (2) Emoties versus cognities: What comes first? (Zajonc, 1980) Dialectisch-constructivistisch standpunt t.a.v. begrijpen van emoties: symbolisering van (lichamelijk gevoelde) gewaarwordingen van gebeurtenissen die daardoor hun betekenis krijgen Emotieschema s: gedifferentieerde structuren van belevingen die door opdoen van nieuwe ervaringen geconstrueerd worden

8 Emotietheorie (3) Adaptieve versus maladaptieve emoties Adaptieve primaire emoties o Passend in de situatie (bijv. woede bij bedreiging) o Helpen om constructief met de situatie om te gaan (bijv. assertief optreden, of uit situatie weggaan) Inadequate primaire reacties o Staan effectief optreden in de weg o Komen veelal voort uit slechte leerervaringen (bijv. in paniek raken als iemand dichtbij komt, a.g.v. misbruik ervaring in het verleden)

9 Emotietheorie (3) Primaire versus secundaire emoties Primaire emoties o meestal minder toegankelijk o zijn veelal kwetsbaar (verdriet, angst, eenzaamheid, niet gezien worden) o onderliggend aan secundaire emoties Secundaire emoties o gemakkelijker om mee om te gaan dan primaire emoties (bijv. tonen van boosheid i.p.v. verdriet, irritatie, verwijten maken)

10 Emotietheorie (3) Instrumentele emoties Al dan niet bewust bedoeld om anderen te beïnvloeden o Krokodillentranen tonen om steun te krijgen o Boosheid tonen om dominantie te onderstrepen o Schaamte tonen om aangepastheid te fingeren Staan los van eigenlijke emotionele reactie

11 Emotietheorie (4) Emotieregulatie Emoties kunnen overspoelend zijn (onderregulatie) Emoties kunnen niet herkend worden, men heeft er geen contact mee (overregulatie)

12 (Doelen van) Emotiegerichte therapie Bewustwording Expressie Regulering Reflectie Transformatie van Emoties

13 Aspecten van emotionele verandering Bewustwording (d.m.v. evoceren van emoties) Expressie (m.n. ook verwoording ervan) Regulering (o.a. door focusing techniek) Reflectie (op de gesymboliseerde beleving, waardoor nieuwe betekenissen gevormd kunnen worden) Transformatie ( emotion by emotion, d.w.z. dialectische synthese van aan elkaar tegengestelde emotieschema s)

14 Emotiegerichte therapie Combinatie van relationele en taakgerichte interventies Relationeel: veilig klimaat scheppen ( Rogeriaanse condities), met nadruk op empathie Taakgerichte interventies op basis van markers (=processignalen)

15 Emotiegerichte therapie Stappen in EFT-protocol (16 sessies): Empathic bond: listen to the most painful core emotional (disadaptive) scheme ( Use the pain-compass ) Emotional evocation ( You can t leave a place until you ve arrived at it ) Emotional transformation (by regulation, by giving it another meaning, or by competive emotions)

16 Greenberg, Rice & Elliott (1993): Facilitating emotional change Introductie van zes therapeutische taken: Systematic evocative unfolding at a marker for a problematic reaction point Experiential focusing for an unclear felt sense Two-chair dialogue at a self-evaluative split Two-chair enactment for self-interruption split Empty-chair work and unfinished business Empathic affirmation at a marker of intense vulnerability

17 6 therapeutische taken Evoceren (Systematic evocative unfolding at a marker for a problematic reaction point): Doel: problematische reactie(s) exploreren nieuwe kijk op de wereld en op zichzelf krijgen

18 6 therapeutische taken Focusing (Experiential focusing for an unclear felt sense): Doel: Vage gevoelens verhelderen Eventueel ook emotie reguleren

19 6 therapeutische taken Tweestoelendialoog (Two-chair dialogue at a self-evaluative split): Doel: Integratie van incongruente belevingen, ambivalente gevoelens of interne conflicten

20 6 therapeutische taken Tweestoelenrollenspel (Two-chair enactment for self-interruption split): Doel: Geblokkeerde belevingsaspecten tot uitdrukking laten komen

21 6 therapeutische taken Legestoeldialoog (Empty-chair work and unfinished business): Doel: Onuitgesproken gevoelens en behoeften naar anderen uiten en leren accepteren

22 6 therapeutische taken Empathische bevestiging (Empathic affirmation at a marker of intense vulnerability): Doel: Zelfvertrouwen vergroten, zich sterker gaan voelen Nu vooral ( self-soothing ): meer compassie met zichzelf krijgen

23 Elliott, Watson, Goldmann & Greenberg (2004): Learning emotion-focused therapy Verdere differentiatie van therapeutische taken (van 6 naar 12), maar deze blijken niet wezenlijk verschillend van die uit 1993.

24 12 therapeutische taken Procestaken m.b.t. empathie: Empathisch exploreren Empathisch bevestigen Relationele taken: Vestigen van de werkrelatie Bespreken van de werkrelatie Belevingsgerichte procestaken: Ruimte maken Focussen Gevoelens toelaten en (laten) uiten (bijv. legestoel dialoog)

25 12 therapeutische taken Verwerkingstaken: Vertellen van trauma Betekenis onderzoeken Systematische evocatieve ontvouwing Ensceneringen: 2-stoelendialoog (bij self-evaluative split) 2-stoelenrollenspel (bij self-interruption split ) Legestoeldialoog (bij unfinished business)

26 Greenberg, Rice & Elliott (1993): Facilitating emotional change Introductie van zes therapeutische taken: Systematic evocative unfolding at a marker for a problematic reaction point Experiential focusing for an unclear felt sense Two-chair dialogue at a self-evaluative split Two-chair enactment for self-interruption split Empty-chair work for unfinished business Empathic affirmation at a marker of intense vulnerability (later als self-soothing taak geïntroduceerd)

27 Taak: evoceren Systematic evocative unfolding at a marker for a problematic reaction point, ofwel: Onderzoeken van een problematische reactie in een bepaalde situatie Uitgangspunt: Bewerking van één (exemplarische) situatie levert meer op dan bespreking van allerlei lastige situaties in zijn algemeenheid (specificiteit versus generaliteit).

28 Procedure evocatieve ontvouwing 1. Vaststelling problematische situatie. 2. Inleving in de concrete situatie. 3. Beschouwing van affectieve en cognitieve reacties op aanwezige stimuli. 4. Explicitering van operationele persoonlijke schemata 5. Bijstelling/vernieuwing persoonlijke schemata

29 Focusing (Gendlin, 1978) Stap 1: Stap 2: Stap 3: Stap 4: Stap 5: Stap 6: Ruimte maken Felt Sense Handvat zoeken Resoneren Vragen stellen Ontvangen

30 Stoelendialogen 2 stoelen dialoog bij conflict-splits 2 stoelen rollenspel bij zelf-interrupties Lege stoel dialoog bij unfinished business

31 Emotion coaching 1. De cliënt helpen zich bewust te worden van zijn emoties, deze te verwoorden en als zodanig te aanvaarden 2. Het identificeren van de primaire gevoelens van de cliënt 3. Evalueren of primaire emotie een (in)adequate reactie is op situatie 4. Identificeren van destructieve overtuigingen die met primaire emoties gepaard gaan 5. Naar alternatieve adaptieve emotionele reacties en behoeften zoeken 6. Helpen onaangepaste emoties en destructieve overtuigingen te veranderen

32 Literatuur Leslie Greenberg (2012). Emotiegerichte therapie in de praktijk. Amsterdam: Hogrefe. Takens, R.J. (2013). Emotiegerichte psychotherapie: Een introductie. Tijdschrift Cliëntgerichte Psychotherapie, 51, 6-27.

33 Opleidingen in EFT Apanta-academy Veldhoven Emotion Focused Therapy for individuals level I Data: 29, 30 en 31 oktober en I november 2014 Docent: Jeanne Watson