Geraadpleegde bronnen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Geraadpleegde bronnen"

Transcriptie

1 Geraadpleegde bronnen De volgende bronnen zijn geraadpleegd: Cohen, J.A., Mannarino, A.P., Deblinger, E. (2008). Behandeling van trauma bij kinderen en adolescenten. Met de methode Traumagerichte Cognitieve Gedragstherapie. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum. Hendricks, A., Cohen, J.A., Mannarino, A.p., & Deblinger, E. (2007). Your Very Own TF-CBT Workbook. (Unpublished manuscript). Hendricks, A., Cohen, J.A., Mannarino, A.p., & Deblinger, E. (2012). Dealing with Trauma: A TF-CBT Workbook for Teens. (Unpublished manuscript). Module 1 Informatie over gevaar en trauma: Schijf van vijf: Pas, Alice van der (1993). Handboek methodische ouderbegeleiding. Deel 5 De adviesfase. Rotterdam: Ad Donker. Module Hoe stress en PTSS inwerken op onze hersenen en ons lichaam: overgenomen uit handleiding, blz Spierontspanningsoefening jongere of ouder: overgenomen uit handleiding, blz. 98. Variant voor jong kind: overgenomen uit handleiding, blz. 97. Tweede variant voor jong kind: overgenomen uit Pat-Horenczyk e.a., Building Emotional & Affect Regulation, From a Strength Perspective. Ademhalingsoefening voor kinderen: overgenomen uit Shapiro, L. & Sprague, R. (2011). Werkboek ontspanning voor kinderen. 55 oefeningen om stress te verminderen. Amsterdam: Hogrefe, blz. 55. Fantasieoefening voor kinderen: overgenomen uit Shapiro, L. & Sprague, R. (2011). Werkboek ontspanning voor kinderen. 55 oefeningen om stress te verminderen. Amsterdam: Hogrefe, blz. 75. Module 5 Structuur (met enige aanpassingen) overgenomen uit: Saxe, G.N., Ellis, B.H. & Kaplow, J.B. (2009). Collaborative treatment of traumatized children and teens: The trauma systems therapy approach. New York: Guilford Press.

2 1 Bijlage Meting symptomen Met behulp van onderstaand schema kunt u uw klinische indrukken voor en na de behandeling systematisch vastleggen, op basis van gebruikte diagnostische instrumenten of mondelinge zelfrapportage. Het betreft een subjectieve aanduiding van verschillen in symptomen voor en na de behandeling. Geef op basis van gebruikte diagnostische instrumenten of zelfrapportage een cijfer tussen 0 10 voor vermoedelijke hinder van de klachten, waarbij 0 betekent geen last en 10 extreem veel last. Voor behandeling Na behandeling Cognitieve symptomen Relationele problemen Affectieve problemen Familieproblemen Traumagerelateerde gedragsproblemen Somatische problemen

3 2 Bijlage Checklist moduledoelen Deel I Traumatische stress Module Ouder Jeugdige Psycho-educatie Doelen:. ouders en jeugdige zijn van mening dat ze voldoende en begrijpelijke informatie hebben gekregen;. ouders begrijpen op welke manier de opvoeding bijdraagt aan herstel van hun kind. Relaxatie Doel: jeugdige is in staat om eigen stressreacties te herkennen en te verminderen door adequate toepassing van relaxatietechnieken. Affectmodulatie Doel: jeugdige heeft voldoende vaardigheden om over gevoelens te praten en beschikt over de nodige (probleemoplossende en sociale) vaardigheden om negatieve emoties te kunnen reguleren. Cognities 1 Doel: jeugdige is in staat onderscheid te maken tussen gevoelens en gedachten, en de ouders kunnen de jeugdige helpen de cognitieve driehoek toe te passen. Traumaverhaal Doel: ouders en jeugdige zijn in staat om met elkaar te communiceren over alle aspecten van het verhaal en kunnen daarbij hun emoties blijven reguleren. Cognities 2 Doel: onterechte en ontregelende cognities zijn samen met ouders en jeugdige opgespoord en veranderd, zodat onderdelen van het verhaal die voorheen leidden tot emotionele problemen dat niet meer doen. Combinatiesessie(s) Doel: ouders en jeugdige zijn in staat om constructief met elkaar te spreken over de ervaringen. In vivo controle over traumareminders Doel: de jeugdige verdraagt de confrontatie met situaties die herinneren aan de gebeurtenis, en de ouders zijn in staat de jeugdige daarbij zo nodig hulp te verschaffen. En nu naar de toekomst Doel: de jeugdige beschikt over de nodig geachte vaardigheden en is voldoende weerbaar. + = bereikt, =niet bereikt

4 68 verwerken en versterken Deel II Traumatische rouw Module Ouder Jeugdige Psycho-educatie over rouw. Doel: ouders en jeugdige kunnen met elkaar praten over het verlies. Rouwen om het verlies en oplossen ambivalente gevoelens Doel: de jeugdige komt toe aan rouwen om het verlies. Positieve herinneringen bewaren Doel: de jeugdige beseft dat hij/zij nog steeds gelukkig kan en mag zijn. En nu verder Doel: jeugdige kan zijn ontwikkeling vervolgen zonder onnodige belemmering door geblokkeerde rouw. + = bereikt, =niet bereikt

5 Over de auteurs Drs. Renée Beer is klinisch psycholoog/psychotherapeut en cognitief gedragstherapeut. Zij was tot juni 2013 verbonden aan het Traumacentrum van de Bascule als coördinator-programmamanager en is sindsdien werkzaam in een eigen praktijk en voor verschillende instellingen als behandelaar, supervisor en docent. Zij is opleider en supervisor voor de VGCt, VKJP en VEN, geaccrediteerd als trainer in TF-CBT en tevens in EMDR bij kinderen en adolescenten. Zij heeft samen met Carlijn de Roos EMDR voor jeugdigen in Nederland op de kaart gezet door het verzorgen van trainingen, publicaties en presentaties op (inter)nationale congressen. Zij schreef diverse publicaties over (o.a.) diagnostiek en behandeling van kinderen met traumagerelateerde problematiek. Voor haar verdiensten op het gebied van de zorg voor getraumatiseerde kinderen werd zij in 2013 onderscheiden met de Jaap Christoffels Penning. Dr. Ramón J.L. Lindauer is als kinder- en jeugdpsychiater/systeemtherapeut van het Centrum voor Trauma en Gezin werkzaam bij de Bascule. Hij is geaccrediteerd als trainer TF-CBT. Daarnaast is hij hoofd van de afdeling Kinder- en Jeugdpsychiatrie van het AMC. Speerpunten in zijn onderzoek zijn psychotrauma en kindermishandeling. Als projectleider is hij verantwoordelijk voor een aantal door ZonMw gesubsidieerde onderzoeksprojecten naar predictoren, screening, diagnostiek en behandeling van aan psychotrauma gerelateerde stoornissen bij kinderen en adolescenten. Hij heeft meerdere publicaties en hoofdstukken in boeken geschreven over psychotrauma, kindermishandeling en gehechtheid. In 2012 is zijn boek Trauma bij kinderen uitgegeven. In 2013 verscheen Klinisch interview voor PTSS bij kinderen en adolescenten (CAPS-CA), de handleiding en het klinische interviewboek, waarvan hij auteur is.

Verwerken en versterken

Verwerken en versterken Verwerken en versterken Kind en Adolescent Praktijkreeks Dit Werkboek voor therapeuten hoort bij Behandeling van trauma bij kinderen en adolescenten. Met de methode Traumagerichte Cognitieve Gedragstherapie

Nadere informatie

Opleiding voor de behandeling van PTSS en andere traumagerelateerde klachten bij kinderen. Trauma Focused Cognitive Behavior Therapy (TF-CBT)

Opleiding voor de behandeling van PTSS en andere traumagerelateerde klachten bij kinderen. Trauma Focused Cognitive Behavior Therapy (TF-CBT) Opleiding voor de behandeling van PTSS en andere traumagerelateerde klachten bij kinderen Trauma Focused Cognitive Behavior Therapy (TF-CBT) AMC-De Bascule organiseert opleidingen en trainingen speciaal

Nadere informatie

Verwerken en versterken

Verwerken en versterken Verwerken en versterken Kind en Adolescent Praktijkreeks Dit Werboek voor ouders hoort bij Behandeling van trauma bij kinderen en adolescenten. Met de methode Traumagerichte Cognitieve Gedragstherapie

Nadere informatie

Verwerken en versterken

Verwerken en versterken Verwerken en versterken Kind en Adolescent Praktijkreeks Dit Werkboek voor kinderen en jongeren hoort bij Behandeling van trauma bij kinderen en adolescenten. Met de methode Traumagerichte Cognitieve Gedragstherapie

Nadere informatie

Behandeling na seksueel trauma bij kinderen: STEPS, TF-CBT of EMDR?

Behandeling na seksueel trauma bij kinderen: STEPS, TF-CBT of EMDR? Behandeling na seksueel trauma bij kinderen: STEPS, TF-CBT of EMDR? Renee Beer, klinisch psycholoog, Traumacentrum De Bascule Iva Bicanic, klinisch psycholoog i.o., Landelijk Psychotraumacentrum UMC Utrecht

Nadere informatie

Congres Behandeling van trauma bij kinderen en adolescenten

Congres Behandeling van trauma bij kinderen en adolescenten Congres Behandeling van trauma bij kinderen en adolescenten Vrijdag 11 september 2009 Jaarbeurs, Utrecht Bestemd voor psychotherapeuten psychologen orthopedagogen psychiaters Cursussen & Congressen www.bsl.nl/trauma

Nadere informatie

Symposium EMDR; brede toepassingen in de praktijk. Eerder beoordeeld met een 8! Inschrijven via www.bsl.nl/emdr

Symposium EMDR; brede toepassingen in de praktijk. Eerder beoordeeld met een 8! Inschrijven via www.bsl.nl/emdr Eerder beoordeeld met een 8! Symposium EMDR; brede toepassingen in de praktijk Vrijdag 27 september 2013 Jaarbeurs Utrecht Bestemd voor beginnende EMDR therapeuten, therapeuten die regelmatig verwijzen

Nadere informatie

Trauma en kindermishandeling: DSM-classificaties

Trauma en kindermishandeling: DSM-classificaties Trauma en kindermishandeling: DSM-classificaties Nathalie Schlattmann Ramón Lindauer Referaat DSM-5 17 november 2015 Inhoud prevalentie, gevolgen diagnostiek ü DSM-IV versus DSM-5 ü instrumenten behandeling

Nadere informatie

Psychotrauma van enkelvoudig tot complex: diagnostiek en behandeling. Ramón Lindauer AMC-de Bascule. NEJA Mei 2012

Psychotrauma van enkelvoudig tot complex: diagnostiek en behandeling. Ramón Lindauer AMC-de Bascule. NEJA Mei 2012 Psychotrauma van enkelvoudig tot complex: diagnostiek en behandeling Ramón Lindauer AMC-de Bascule NEJA Mei 2012 Vraag organisatie NEJA relevant maatschappelijk vraagstuk binnen de Jeugdzorg delen kennis

Nadere informatie

Voor de start van haar praktijk InZicht, was ze twaalf jaar werkzaam bij een polikliniek voor kinder- en jeugdpsychiatrie in Noord-Nederland.

Voor de start van haar praktijk InZicht, was ze twaalf jaar werkzaam bij een polikliniek voor kinder- en jeugdpsychiatrie in Noord-Nederland. Jiska Weijermans is als GZpsycholoog en cognitief gedragstherapeut gespecialiseerd in de diagnostiek en behandeling van angst en stemmingsstoornissen en trauma s bij kinderen, jongeren en volwassenen.

Nadere informatie

Kleine Hans Symposium 2011

Kleine Hans Symposium 2011 Kleine Hans Symposium 2011 Het helen van de wond Diagnostiek en behandeling Van traumatische herinnering naar gewone herinnering Julia Diehle en Karen van Zon Centrum voor traumagerelateerde stoornissen

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 134 Nederlandse samenvatting De inleiding van dit proefschrift beschrijft de noodzaak onderzoek te verrichten naar interpersoonlijk trauma en de gevolgen daarvan bij jongeren in

Nadere informatie

COMPLEX TRAUMA BIJ KINDEREN: SAMEN DOEN WAT WERKT. Mariska de Baat (NJi), Marie-José van Hoof (Rivierduinen), Leanthe van Harten (TNO)

COMPLEX TRAUMA BIJ KINDEREN: SAMEN DOEN WAT WERKT. Mariska de Baat (NJi), Marie-José van Hoof (Rivierduinen), Leanthe van Harten (TNO) COMPLEX TRAUMA BIJ KINDEREN: SAMEN DOEN WAT WERKT Mariska de Baat (NJi), Marie-José van Hoof (Rivierduinen), Leanthe van Harten (TNO) WIE IS WIE Complex trauma het meerkoppige monster in de praktijk Prevalentie

Nadere informatie

No part of this book may be reproduced in any way whatsoever without the written permission of the publisher.

No part of this book may be reproduced in any way whatsoever without the written permission of the publisher. Bedankt voor het downloaden van dit artikel. De artikelen uit de (online)tijdschriften van Uitgeverij Boom zijn auteursrechtelijk beschermd. U kunt er natuurlijk uit citeren (voorzien van een bronvermelding)

Nadere informatie

Jaap Chrisstoffels Symposium 2017

Jaap Chrisstoffels Symposium 2017 Jaap Chrisstoffels Symposium 2017 Vergroten van regulatievaardigheden bij meervoudig interpersoonlijk getraumatiseerde adolescenten: Vóór, dóór of EN na na PTSS-behandeling? Rik Knipschild, GZ-psycholoog,

Nadere informatie

Trauma bij kinderen en adolescenten: screening, diagnostiek en behandeling

Trauma bij kinderen en adolescenten: screening, diagnostiek en behandeling korte bijdrage Trauma bij kinderen en adolescenten: screening, diagnostiek en behandeling ACHTERGROND Jeugdigen maken vaak één of meer traumatische gebeurtenissen mee. Ongeveer 16% krijgt een posttraumatische

Nadere informatie

Training van pleegouders en jeugdzorgwerkers

Training van pleegouders en jeugdzorgwerkers Training van pleegouders en jeugdzorgwerkers Jeugd in Onderzoek, 24 mei 2018 Carolien Konijn (Spirit) (GJ. Stams, R. Lindauer, C. Colonnesi, L. Kroneman) Dit onderzoek is mede mogelijk gemaakt door: Prevalentie

Nadere informatie

Als opvoeden te kort schiet. Gevolgen van vroegkinderlijke traumatisering

Als opvoeden te kort schiet. Gevolgen van vroegkinderlijke traumatisering Als opvoeden te kort schiet. Gevolgen van vroegkinderlijke traumatisering Prof.dr. Ramón Lindauer Symposium de Bascule 28 oktober 2016 Wat doet u in zo n situatie? Trauma en kindermishandeling Prevalentie

Nadere informatie

PTSS - diagnostiek en behandeling. drs. Mirjam J. Nijdam psycholoog / onderzoeker Topzorgprogramma Psychotrauma AMC De Meren

PTSS - diagnostiek en behandeling. drs. Mirjam J. Nijdam psycholoog / onderzoeker Topzorgprogramma Psychotrauma AMC De Meren PTSS - diagnostiek en behandeling drs. Mirjam J. Nijdam psycholoog / onderzoeker Topzorgprogramma Psychotrauma AMC De Meren Opbouw Diagnose PTSS Prevalentiecijfers PTSS en arbeid Preventie van PTSS Behandeling

Nadere informatie

Denken + Doen = Durven

Denken + Doen = Durven 1 Denken + Doen = Durven Werkboek voor ouders Houten Bohn Stafleu van Loghum, 2008 2 Denken + Doen = Durven Kind en Adolescent Praktijkreeks Dit Denken + Doen = Durven, Werkboek voor ouders, is onderdeel

Nadere informatie

Traumabehandeling Emergis kinder- en jeugdpsychiatrie

Traumabehandeling Emergis kinder- en jeugdpsychiatrie Traumabehandeling Emergis kinder- en jeugdpsychiatrie Krijg je (binnenkort) traumabehandeling vanuit zorgprogramma Angst & stemming van Emergis kinder- en jeugdpsychiatrie? Ben je 6 tot 18 jaar? Dan is

Nadere informatie

Cognitieve gedragstherapie bij jongeren met een eetstoornis

Cognitieve gedragstherapie bij jongeren met een eetstoornis Cognitieve gedragstherapie bij jongeren met een eetstoornis Kind en Adolescent Praktijkreeks Dit boek, Cognitieve gedragstherapie bij jongeren met een eetstoornis, is onderdeel van de Kind en Adolescent

Nadere informatie

Kindermishandeling; Wel of geen diagnose? Drs. A van Dijke Drs. M. Reijns

Kindermishandeling; Wel of geen diagnose? Drs. A van Dijke Drs. M. Reijns Kindermishandeling; Wel of geen diagnose? Drs. A van Dijke Drs. M. Reijns Impact afhankelijk van aantal factoren: Eigenschappen van trauma zelf Eigenschappen van het kind Eigenschappen van omgeving Eigenschappen

Nadere informatie

TRAUMA EN LVB. Kajak werkcafé 13 mei Carina van Kregten Pluryn/Intermetzo

TRAUMA EN LVB. Kajak werkcafé 13 mei Carina van Kregten Pluryn/Intermetzo TRAUMA EN LVB Kajak werkcafé 13 mei 2019 Carina van Kregten Pluryn/Intermetzo Waar staan we?? In ontwikkeling: handreiking trauma en LVB: Kajak In ontwikkeling: richtlijn trauma-gerelateerde problemen:

Nadere informatie

Hulp voor vluchtelingenkinderen en hun ouders. Wat kan Altra bieden?

Hulp voor vluchtelingenkinderen en hun ouders. Wat kan Altra bieden? Hulp voor vluchtelingenkinderen en hun ouders Wat kan Altra bieden? Problemen & Risico s Beschermende factoren Bouwstenen jeugdhulp van Altra Verlies familie en verlatingsangst Veilige basis, vertrouwen

Nadere informatie

Zelfregulatie. bij kinderen en CONGRES 10 APRIL 2018

Zelfregulatie. bij kinderen en CONGRES 10 APRIL 2018 Zelfregulatie bij kinderen en adolescenten CONGRES 10 APRIL 2018 Zelfregulatie Snel afgeleid zijn, woedeaanvallen, moeite om te plannen, huiswerk weer vergeten... Sommige kinderen hebben meer moeite dan

Nadere informatie

Denken + Doen = Durven

Denken + Doen = Durven 1 Denken + Doen = Durven Werkboek voor jezelf Dit werkboek is van: Houten Bohn Stafleu van Loghum, 2008 2 Denken + Doen = Durven Kind en Adolescent Praktijkreeks Dit Denken + Doen = Durven, Werkboek voor

Nadere informatie

EFFECTIVITEIT VAN METHODIEKEN VOOR SLACHTOFFERS

EFFECTIVITEIT VAN METHODIEKEN VOOR SLACHTOFFERS EFFECTIVITEIT VAN METHODIEKEN VOOR SLACHTOFFERS WAT WETEN WEOVER DE EFFECTIVITEIT VAN METHODIEKEN IN DE VERSCHILLENDE FASEN VAN HET VERWERKINGSPROCES? Fasen in het verwerkingsproces Verschillende auteurs

Nadere informatie

EMDR bij adolescenten

EMDR bij adolescenten EMDR bij adolescenten Een vorm van traumabehandeling Marijke de Koning-Groothuizen ZMC Kinderen en Jongeren van de Gelderse Roos Voorbeelden uit de praktijk Sofie, 16 jaar. Klachten, sinds ongeveer een

Nadere informatie

Aardbevingen en psychische klachten

Aardbevingen en psychische klachten Aardbevingen en psychische klachten (Karin Folkers, Klinisch Psycholoog) Jantien Mast, Verpleegkundig Specialist Peter Pijper en Coosje Klootwijk, verpleegkundigen Bouke Koopmans, psychiater Loppersum,

Nadere informatie

Er wel/niet zijn voor je pleegkind. Symposium Pleegzorg Waar blijft het kind 19 juni 2014 Ede

Er wel/niet zijn voor je pleegkind. Symposium Pleegzorg Waar blijft het kind 19 juni 2014 Ede Er wel/niet zijn voor je pleegkind Symposium Pleegzorg Waar blijft het kind 19 juni 2014 Ede 22-6-2014 de Zeeuw & Brok Inhoud 1. Lawaaiboek 2. Zorg voor het kind: houdt rekening met gevolgen van Verlating

Nadere informatie

Seks over de grens 26 januari 2009

Seks over de grens 26 januari 2009 Seks over de grens 26 januari 2009 STEPS STEPS Iva Bicanic & Astrid Kremers Iva Bicanic & Astrid Kremers Programma Voorstellen Informatie eenmalig seksueel geweld Algemene informatie STEPS DVD STEPS Gedetailleerde

Nadere informatie

Dialectische gedragstherapie voor jongeren met een borderlinestoornis en andere emotieregulatiestoornissen

Dialectische gedragstherapie voor jongeren met een borderlinestoornis en andere emotieregulatiestoornissen Dialectische gedragstherapie voor jongeren met een borderlinestoornis en andere emotieregulatiestoornissen Kind en Adolescent Praktijkreeks Dit boek, Dialectische gedragstherapie voor jongeren met een

Nadere informatie

Exploring EMDR-therapy and tinnitus. Linda Hochstenbach-Nederpel Gz-psycholoog

Exploring EMDR-therapy and tinnitus. Linda Hochstenbach-Nederpel Gz-psycholoog Exploring EMDR-therapy and tinnitus Linda Hochstenbach-Nederpel Gz-psycholoog Introductie Voorstellen: GZ-psycholoog, gedragstherapeut en traumatherapeut (EMDR) eigen eerstelijnspraktijk (verwijzingen

Nadere informatie

Cognitieve Gedragstherapie Kind en Jeugd (50 uur)

Cognitieve Gedragstherapie Kind en Jeugd (50 uur) Cognitieve Gedragstherapie Kind en Jeugd (50 uur) Een VGCt-vervolgcursus voor 50 uur (Vereniging voor Gedragstherapie en Cognitieve therapie). Cursusplaats: Amersfoort uitgangspunten van de cognitieve

Nadere informatie

TSCYC Ouderversie. Vragenlijst over traumasymptomen bij jonge kinderen. Jeroen de Groot. ID 256-18 Datum 24.12.2014. Informant:

TSCYC Ouderversie. Vragenlijst over traumasymptomen bij jonge kinderen. Jeroen de Groot. ID 256-18 Datum 24.12.2014. Informant: TSCYC Ouderversie Vragenlijst over traumasymptomen bij jonge kinderen ID 256-18 Datum 24.12.2014 Informant: Mieke de Groot-Aerts moeder TSCYC Inleiding 2 / 10 INLEIDING De TSCYC is een vragenlijst die

Nadere informatie

Trauma en kindermishandeling: stand van zaken

Trauma en kindermishandeling: stand van zaken Congres Traumatische ervaringen in de kindertijd 24 april 2015 Trauma en kindermishandeling: stand van zaken Dr. Ramón Lindauer Casus Linda, 4 jaar, huiselijk geweld, woont bij moeder, vader is zeer dreigend,

Nadere informatie

Horizon methodiek na huiselijk geweld & na seksueel misbruik

Horizon methodiek na huiselijk geweld & na seksueel misbruik Horizon methodiek na huiselijk geweld & na seksueel misbruik 29-09-2014 Merijn van de Vliet, GZ-psycholoog Programma Introductie Oefening Horizon: twee varianten naast elkaar Film Oefening Thema s en

Nadere informatie

Bijlage 17: Informatie voor de individuele behandelaar

Bijlage 17: Informatie voor de individuele behandelaar Bijlage 17: Informatie voor de individuele behandelaar N.b.: stuur deze informatie (inclusief de drie bijlagen) naar de individuele behandelaar vóórdat de training van start gaat Emotieregulatietraining

Nadere informatie

Doelgroepanalyse Centrum voor Trauma en Gezin

Doelgroepanalyse Centrum voor Trauma en Gezin Doelgroepanalyse Centrum voor en Gezin Efua Campbell & Inez Berends December 2013 PI Research is gevraagd om voor het Centrum voor en Gezin van de Bascule een doelgroepanalyse uit te voeren. Aan de hand

Nadere informatie

Psychotrauma binnen de Kinder- en Jeugdpsychiatrie: een stand van zaken

Psychotrauma binnen de Kinder- en Jeugdpsychiatrie: een stand van zaken Psychotrauma binnen de Kinder- en Jeugdpsychiatrie: een stand van zaken Ramón Lindauer AMC-de Bascule EFCAP 10 maart 2011 Inhoud prevalentie en incidentie algemene bevolking - kjp effecten kind - ouders

Nadere informatie

Het geïntegreerd behandelen van verslavingsproblematiek en PTSS

Het geïntegreerd behandelen van verslavingsproblematiek en PTSS Het geïntegreerd behandelen van verslavingsproblematiek en PTSS Dag van de Inhoud Den Haag 28 september 2017 Ante Lemkes, GZ-psycholoog in opleiding tot Specialist Inleiding Introductie van mezelf, jullie

Nadere informatie

Eten zonder angst. Nieuw in Nederland: Protocol Cognitieve gedragstherapie bij jongeren met een eetstoornis. Cursussen & Congressen

Eten zonder angst. Nieuw in Nederland: Protocol Cognitieve gedragstherapie bij jongeren met een eetstoornis. Cursussen & Congressen Dinsdag 20 september 2011 Jaarbeurs Utrecht Congres Eetstoornissen: Eten zonder angst Nieuw in Nederland: Protocol Cognitieve gedragstherapie bij jongeren met een eetstoornis Bestemd voor: (cognitieve-)

Nadere informatie

ESAT- Screening van ASS op jonge leeftijd

ESAT- Screening van ASS op jonge leeftijd ESAT- Screening van ASS op jonge leeftijd ESAT- Screening van ASS op jonge leeftijd Praktische handleiding voor signalering, screening en diagnostiek prof. dr. J. Buitelaar drs. E. van Daalen dr. C. Dietz

Nadere informatie

EMOTIEREGULATIE. Jaarbeurs Utrecht. Boosheid, verdriet en angst bij kinderen en adolescenten met ASS, ODD, ADHD, depressie en borderline

EMOTIEREGULATIE. Jaarbeurs Utrecht. Boosheid, verdriet en angst bij kinderen en adolescenten met ASS, ODD, ADHD, depressie en borderline EMOTIEREGULATIE Boosheid, verdriet en angst bij kinderen en adolescenten met ASS, ODD, ADHD, depressie en borderline Congres Dinsdag 26 november 2013 Jaarbeurs Utrecht prof.dr. Bram Orobio de Castro prof.dr.

Nadere informatie

Zorgen voor getraumatiseerde kinderen: een training voor opvoeders

Zorgen voor getraumatiseerde kinderen: een training voor opvoeders Zorgen voor getraumatiseerde kinderen: een training voor opvoeders Handboek voor trainers Redactie: Leony Coppens Carina van Kregten Houten 2012 2012 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media

Nadere informatie

Cognitieve gedragstherapie bij borderline persoonlijkheidsstoornis: schematherapie en dialectische gedragstherapie

Cognitieve gedragstherapie bij borderline persoonlijkheidsstoornis: schematherapie en dialectische gedragstherapie Cognitieve gedragstherapie bij borderline persoonlijkheidsstoornis: schematherapie en dialectische gedragstherapie Informatie voor mensen die hun probleem willen aanpakken 2 Cognitieve gedragstherapie:

Nadere informatie

GGzE centrum psychotrauma

GGzE centrum psychotrauma GGzE centrum psychotrauma GGzE centrum psychotrauma Mensen helpen met complexe traumaproblematiek en het (her)vinden van hun weg in de samenleving. Algemene informatie >> COMPLEXE TRAUMA S KUNNEN GROTE

Nadere informatie

Behandelingsstrategieen bij Complex Trauma:

Behandelingsstrategieen bij Complex Trauma: Behandelingsstrategieen bij Complex Trauma: Trudy Mooren, klinisch psycholoog-psychotherapeut, Centrum 45 Martijn Stöfsel, klinisch psycholoog-psychotherapeut, SinaiCentrum Jos Truyens, klinisch psycholoog-psychotherapeut,

Nadere informatie

GGzE centrum psychotrauma

GGzE centrum psychotrauma GGzE centrum psychotrauma GGzE centrum psychotrauma Mensen helpen met complexe traumaproblematiek en het (her)vinden van hun weg in de samenleving. Algemene informatie >> Complexe trauma s kunnen grote

Nadere informatie

BETER BIJ DE LES INFORMATIE

BETER BIJ DE LES INFORMATIE BETER BIJ DE LES INFORMATIE Training in executieve functies BROCHURE Beter bij de les is bedoeld voor kinderen op de basisschool vanaf 8 jaar en bestaat uit een Werkboek, een Handleiding en Trainingsmateriaal

Nadere informatie

SCHEMATHERAPIE BIJ VERSLAVING EN COMPLEX TRAUMA 6 OKTOBER 2014 KEES BIEGER

SCHEMATHERAPIE BIJ VERSLAVING EN COMPLEX TRAUMA 6 OKTOBER 2014 KEES BIEGER SCHEMATHERAPIE BIJ VERSLAVING EN COMPLEX TRAUMA 6 OKTOBER 2014 KEES BIEGER Wat is complex trauma? Theoretisch model trauma/persoonlijkheid Welke rol speelt middelengebruik? Fasering in de behandeling Indicatiestelling

Nadere informatie

Cognitieve gedragstherapie bij autisme

Cognitieve gedragstherapie bij autisme Cognitieve gedragstherapie bij autisme Caroline Schuurman, gz-psycholoog Centrum Autisme Rivierduinen Nieuwe ontwikkelingen in de behandeling van autisme bij volwassenen Utrecht, 14 juni 2011 CGT bij autisme

Nadere informatie

Behandeling van de dwangstoornis bij kinderen en adolescenten

Behandeling van de dwangstoornis bij kinderen en adolescenten Behandeling van de dwangstoornis bij kinderen en adolescenten 1 2 Kind en Adolescent Praktijkreeks Dit boek, Behandeling van de dwangstoornis bij kinderen en adolescenten, is onderdeel van de Kind en Adolescent

Nadere informatie

Dr. Leo Kannerhuis Brabant. Polikliniek

Dr. Leo Kannerhuis Brabant. Polikliniek Dr. Leo Kannerhuis Brabant Polikliniek Sterker met autisme Welkom bij het Dr. Leo Kannerhuis Brabant Wij zijn er voor kinderen, jongeren en jongvolwassenen met autisme (normaal begaafd) die vastlopen:

Nadere informatie

Hans Grietens, Ramón Lindauer & Marca Geeraets. Kind en Trauma

Hans Grietens, Ramón Lindauer & Marca Geeraets. Kind en Trauma Hans Grietens, Ramón Lindauer & Marca Geeraets Kind en Trauma Het tijdschrift Kind en Adolescent is een uitgave van Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media. Naast het wetenschappelijke Kind

Nadere informatie

EMDR en andere effectieve interventies

EMDR en andere effectieve interventies EMDR en andere effectieve interventies Effectiviteit op het continuüm van curatieve zorg, jeugdzorg en ggz.. Synergie! Renée Beer Vragen 1. Wat voor solutions hebben we? 2. Hoe kunnen we hiermee de effectiviteit

Nadere informatie

31/10/2012 OVERZICHT DEFINTIE 1. TRAUMATISCHE GEBEURTENISSEN TYPE GEBEURTENISSEN TRAUMA

31/10/2012 OVERZICHT DEFINTIE 1. TRAUMATISCHE GEBEURTENISSEN TYPE GEBEURTENISSEN TRAUMA Posttraumatische stressklachten bij kinderen Eva Verlinden, orthopedagoog Karen van Zon, GZ-psycholoog Renee Beer, klinisch psycholoog OVERZICHT 1. Traumatische gebeurtenissen 2. Traumagerelateerde stoornissen

Nadere informatie

Probleemgedrag beter duiden en behandelen. Aanvullende diagnostiek en specialistische behandeling

Probleemgedrag beter duiden en behandelen. Aanvullende diagnostiek en specialistische behandeling Probleemgedrag beter duiden en behandelen. Aanvullende diagnostiek en specialistische behandeling Oorzaken achter complexe problematiek achterhalen. Aanvullende diagnostiek en specialistische behandeling

Nadere informatie

Vluchtelingenkinderen: wat is de rol van de jeugdggz?

Vluchtelingenkinderen: wat is de rol van de jeugdggz? Vluchtelingenkinderen: wat is de rol van de jeugdggz? Eindreferaat Annerieke Horlings Begeleiders: I. Hein en H. van Megen 11 april 2016 De Bascule/ GGZ Centraal http://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2059761-kinderombudsman-richteuropese-taskforce-op-voor-asielkinderen.html

Nadere informatie

Diagnostiek bij kinderen op het gebied van complex trauma en dissociatie

Diagnostiek bij kinderen op het gebied van complex trauma en dissociatie Diagnostiek bij kinderen op het gebied van complex trauma en dissociatie Marthe Schneijderberg, orthopedagoog Leony Coppens, klinisch psycholoog HKJ, Polikliniek Intermetzo Zonnehuizen Den Haag Top Referent

Nadere informatie

Voor kinderen die vastlopen in hun ontwikkeling, thuis en op school.

Voor kinderen die vastlopen in hun ontwikkeling, thuis en op school. Voor kinderen die vastlopen in hun ontwikkeling, thuis en op school. Waarom RIOzorg? Complete zorg: onderzoek en behandeling Wetenschappelijk effectief bewezen behandelmethodes Een zo kort mogelijke wachtlijst

Nadere informatie

EXECUTIEVE FUNCTIES. Congres DONDERDAG 5 JUNI 2014 JAARBEURS UTRECHT

EXECUTIEVE FUNCTIES. Congres DONDERDAG 5 JUNI 2014 JAARBEURS UTRECHT EXECUTIEVE FUNCTIES Kinderen en adolescenten met problemen met inhibitie, cognitieve controle, emotieregulatie, werkgeheugen, motivatie en zelfregulatie thuis en op school Congres DONDERDAG 5 JUNI 2014

Nadere informatie

Hyperacusis vanuit psychiatrisch perspectief: diagnostiek en psychofarmacologische behandeling Ines Sleeboom-van Raaij consulent-psychiater

Hyperacusis vanuit psychiatrisch perspectief: diagnostiek en psychofarmacologische behandeling Ines Sleeboom-van Raaij consulent-psychiater Hyperacusis vanuit psychiatrisch perspectief: diagnostiek en psychofarmacologische behandeling Ines Sleeboom-van Raaij consulent-psychiater 24 april 2014 Jaarvergadering KNO en HHH Disclosures Geen Hyperacusis

Nadere informatie

Inhoud. plaatsbepaling en verklaringsmodel... 9. met een verstandelijke beperking... 27. Literatuur... 8. verstandelijke beperking...

Inhoud. plaatsbepaling en verklaringsmodel... 9. met een verstandelijke beperking... 27. Literatuur... 8. verstandelijke beperking... XIII Inhoud 1 Het handboek SOS Snelle Opvang bij Seksueel misbruik..................... 1 1.1 Doelgroep van het handboek SOS..................................................... 2 1.2 Het belang van het

Nadere informatie

psychologische hulp online

psychologische hulp online psychologische hulp online posttraumatische stress pathologische rouw paniekstoornis en agorafobie depressie bulimia nervosa Burn-out preventie en behandeling diagnostische screening & indicatie Geschiedenis

Nadere informatie

Wetenschappelijk onderzoek naar somatisatie en somatoforme stoornissen

Wetenschappelijk onderzoek naar somatisatie en somatoforme stoornissen 9 Wetenschappelijk onderzoek naar somatisatie en somatoforme stoornissen Samenvatting Dit hoofdstuk geeft een overzicht van het wetenschappelijk onderzoek naar somatisatie en somatoforme stoornissen. De

Nadere informatie

Post-hbo opleiding cognitief gedragstherapeutisch

Post-hbo opleiding cognitief gedragstherapeutisch Post-hbo opleiding cognitief gedragstherapeutisch werker Volwassenen en ouderen mensenkennis Van onze klinisch psycholoog heb ik een groep cliënten overgenomen, bij wie ik de instrumenten uit de opleiding

Nadere informatie

DIRECT, DICHTBIJ EN DOELTREFFEND

DIRECT, DICHTBIJ EN DOELTREFFEND DIRECT, DICHTBIJ EN DOELTREFFEND Een no-nonsense benadering vormgegeven door gedreven en erkende professionals DIRECT, DICHTBIJ EN DOELTREFFEND Hoofdlocatie: Oostwaarts 5 E,2711 BA Zoetermeer Telefoonnummer:

Nadere informatie

Extra formulieren METING 1. spanning: signalen: spanning: signalen: spanning: signalen: spanning: signalen: spanning: signalen: spanning: signalen:

Extra formulieren METING 1. spanning: signalen: spanning: signalen: spanning: signalen: spanning: signalen: spanning: signalen: spanning: signalen: Extra formulieren Spanningsthermometer METING 1 METING 2 METING 3 DAG 1 DAG 2 DAG 3 DAG 4 DAG 5 DAG 6 DAG 7 extra formulieren 111 Agressieketen Situatie Wat ging eraan vooraf? (verleden, omstandigheden)

Nadere informatie

Dagvoorzitter at Jaarcongres Klinisch Psychologen & Klinisch Neuropsychologen

Dagvoorzitter at Jaarcongres Klinisch Psychologen & Klinisch Neuropsychologen Annette van Schagen A.van.Schagen@centrum45.nl Ervaring at Stichting Centrum '45 april 2014 - Huidig (4 maanden) Dagvoorzitter at Jaarcongres Klinisch Psychologen & Klinisch Neuropsychologen april 2014

Nadere informatie

Accare Opleidingen e.sentener@accare.nl 19-05-2016 19-05-2016 8:45 16:30 3. RINO Noord-Holland info@rino.nl 28-09-2015 23-05-2016 9:30 16:30 24

Accare Opleidingen e.sentener@accare.nl 19-05-2016 19-05-2016 8:45 16:30 3. RINO Noord-Holland info@rino.nl 28-09-2015 23-05-2016 9:30 16:30 24 215007 Hechting en trauma Psy-zo! info@psy-zo.nl 12-04-2016 17-05-2016 10:00 17:30 18 249706 Studiedag Transculturele kinder- en jeugdpsychiatrie Accare Opleidingen e.sentener@accare.nl 19-05-2016 19-05-2016

Nadere informatie

Stemmingsstoornissen. Van DSM-IV-TR naar DSM-5. Johan van Dijk, klinisch psycholoog-psychotherapeut Max Güldner, klinisch psycholoog-psychotherapeut

Stemmingsstoornissen. Van DSM-IV-TR naar DSM-5. Johan van Dijk, klinisch psycholoog-psychotherapeut Max Güldner, klinisch psycholoog-psychotherapeut Stemmingsstoornissen Van DSM-IV-TR naar DSM-5 Johan van Dijk, klinisch psycholoog-psychotherapeut Max Güldner, klinisch psycholoog-psychotherapeut Inhoud Veranderingen in de DSM-5 Nieuwe classificaties

Nadere informatie

Theoretische verantwoording

Theoretische verantwoording Goed gedaan Theoretische verantwoording Malmberg Goed gedaan! Theoretische verantwoording Een preventief programma Goed gedaan! is een praktisch sociaal-emotioneel programma voor de basisschool. Het geeft

Nadere informatie

DSM-5: Nieuw, maar ook beter? Arq Herfstsymposium vrijdag 25 november 2016

DSM-5: Nieuw, maar ook beter? Arq Herfstsymposium vrijdag 25 november 2016 DSM-5: Nieuw, maar ook beter? Arq Herfstsymposium vrijdag 25 november 2016 Psychotrauma en stressorgerelateerde stoornissen Marloes de Kok, GZ-psycholoog Marthe Schneijderberg, orthopedagoog Psychotrauma

Nadere informatie

therapieën [ therapie voor positieve gedragsverandering ]

therapieën [ therapie voor positieve gedragsverandering ] therapieën [ therapie voor positieve gedragsverandering ] In het noorden en oosten van Nederland behandelen en begeleiden wij kinderen, jongeren en volwassenen met een licht verstandelijke beperking. Therapieën

Nadere informatie

Interview met Renée Beer en Carlijn de Roos

Interview met Renée Beer en Carlijn de Roos Interview met Renée Beer en Carlijn de Roos In een themanummer over EMDR mag een interview met Renée Beer en Carlijn de Roos, de grondlegsters voor de toepassing bij kinderen en jeugdigen in Nederland,

Nadere informatie

Boek Slapende honden? Wakker maken!

Boek Slapende honden? Wakker maken! Boek Slapende honden? Wakker maken! A.Struik, ontwikkelingspsycholoog/ systeemtherapeut Joany Spierings Drie testen Weinig theorie en veel praktijk CD-Rom/ werkbladen Formulier zes testen Geen protocol

Nadere informatie

COMPLEX TRAUMA. Symposium 25 februari 2019 Hand-out Drs. A. Oud

COMPLEX TRAUMA. Symposium 25 februari 2019 Hand-out Drs. A. Oud COMPLEX TRAUMA Symposium 25 februari 2019 Hand-out Drs. A. Oud HAND-OUT BIJ PRESENTATIE VAN AD OUD OVER COMPLEX TRAUMA Definitie van CT van Judith Herman (1997): 1. Geschiedenis van onderworpen zijn aan

Nadere informatie

Klik bovenaan op jeugdigen. Hier vind je alle informatie over Bureau Jeugdzorg en hoe je met ze in contact kan komen.

Klik bovenaan op jeugdigen. Hier vind je alle informatie over Bureau Jeugdzorg en hoe je met ze in contact kan komen. 58 Links www.bureaujeugdzorg.info Klik bovenaan op jeugdigen. Hier vind je alle informatie over Bureau Jeugdzorg en hoe je met ze in contact kan komen. www.emdr.nl Informatie over de behandeling met EMDR.

Nadere informatie

Leven met een sociale fobie

Leven met een sociale fobie Leven met een sociale fobie Van A tot ggz De boeken in de reeks Van A tot ggz beschrijven niet alleen oorzaak, verloop en behandeling van de onderhavige problemen, maar geven ook antwoord op de vraag hoe

Nadere informatie

De behandeling van complexe rouw. Jantien Piekstra GZ psycholoog / cognitief gedragstherapeut

De behandeling van complexe rouw. Jantien Piekstra GZ psycholoog / cognitief gedragstherapeut De behandeling van complexe rouw Jantien Piekstra GZ psycholoog / cognitief gedragstherapeut Disclosure of interest Mogelijke belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven

Nadere informatie

Cognitieve gedragstherapie bij autisme. Psycho-sociale problemen. Uitingsvormen autisme. Autisme? Coping? Of? 12-7-2013

Cognitieve gedragstherapie bij autisme. Psycho-sociale problemen. Uitingsvormen autisme. Autisme? Coping? Of? 12-7-2013 Cognitieve gedragstherapie bij autisme "Het resultaat telt, de weg er naar toe nog meer! Behandelmethodieken bij ontwikkelingsstoornissen." GGNet, Apeldoorn, 27 juni 2013 Caroline Schuurman gz-psycholoog,

Nadere informatie

T D B O Opleidingsinstelling. Behandelingsstrategieën bij obese kinderen 3 1 2 Cure & Care Development www.curecare.nl 2.006.010

T D B O Opleidingsinstelling. Behandelingsstrategieën bij obese kinderen 3 1 2 Cure & Care Development www.curecare.nl 2.006.010 Afkortingen: T = totaal geaccrediteerde uren (exclusief bijtelling 25% voorbereiding/huiswerk) D = geaccrediteerde uren voor het taakgebied Diagnostiek B = geaccrediteerde uren voor het taakgebied Behandeling

Nadere informatie

This item is the archived peer-reviewed author-version of:

This item is the archived peer-reviewed author-version of: This item is the archived peer-reviewed author-version of: Toelichting op een eerder betoog over de behandeling van psychogene nietepileptische aanvallen : reactie op ten Broeke et al. in dit nummer Reference:

Nadere informatie

Hulp bij trauma in de kindertijd

Hulp bij trauma in de kindertijd Hulp bij trauma in de kindertijd D/2018/45/334 97 894 014 5415 5 NUR 870 Vormgeving omslag: Nanja Toebak, 's Hertogenbosch Vormgeving binnenwerk: Studio Jan de Boer, Utrecht Foto's binnenwerk: istock Illustraties

Nadere informatie

GGZ aanpak huiselijk geweld

GGZ aanpak huiselijk geweld GGZ aanpak huiselijk geweld Wat is er nodig en wat helpt Jeannette van Borren Mei 2011 Film moeder en zoon van Putten Voorkomen van problemen is beter en goedkoper dan genezen Preventieve GGZ interventies

Nadere informatie

Psychiatrische stoornissen

Psychiatrische stoornissen Psychiatrische stoornissen Reeks Kinderen en Adolescenten. Problemen en risicosituaties Psychiatrische stoornissen is het eerste deel van de tiendelige reeks Kinderen en Adolescenten Problemen en risicosituaties.

Nadere informatie

Vroegdetectie van een autismespectrumstoornis bij jonge kinderen. Dr. Jo Wellens, kinder- en jeugdpsychiater TheA

Vroegdetectie van een autismespectrumstoornis bij jonge kinderen. Dr. Jo Wellens, kinder- en jeugdpsychiater TheA Vroegdetectie van een autismespectrumstoornis bij jonge kinderen Dr. Jo Wellens, kinder- en jeugdpsychiater TheA 7-12-2018 Inhoud Vroegdetectie in een relationeel perspectief Infant and Early Childhood

Nadere informatie

Cursus code Cursusnaam Instituut adres Startdatum Einddatum PE Punten

Cursus code Cursusnaam Instituut  adres Startdatum Einddatum PE Punten 250949 Narratieve Exposure Therapie- Basisopleiding (NET) Arq Academy info@academy.arq.org 20-05-2016 20-01-2017 18 250949 Narratieve Exposure Therapie- Basisopleiding (NET) Arq Academy info@academy.arq.org

Nadere informatie

Psychosociale problemen

Psychosociale problemen Psychosociale problemen Reeks Kinderen en Adolescenten. Problemen en risicosituaties Psychosociale problemen is het tweede deel van de tiendelige reeks Kinderen en Adolescenten - Problemen en risicosituaties.

Nadere informatie

Bijlagen J. Wiersma et al., Neem de regie over je depressie, DOI / , 2015 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media

Bijlagen J. Wiersma et al., Neem de regie over je depressie, DOI / , 2015 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media Bijlagen J. Wiersma et al., Neem de regie over je depressie, DOI 10.1007/978-90-368-1003-6, 2015 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media 50 neem de regie over je depressie Bijlage 1 Beloopstabel

Nadere informatie

Heeft positieve affectregulatie invloed op emotionele problemen na ingrijpende gebeurtenissen?

Heeft positieve affectregulatie invloed op emotionele problemen na ingrijpende gebeurtenissen? Heeft positieve affectregulatie invloed op emotionele problemen na ingrijpende gebeurtenissen? Lonneke I.M. Lenferink Rijksuniversiteit Groningen, Universiteit Utrecht Paul A. Boelen Universiteit Utrecht,

Nadere informatie

Gedragsproblemen bij kinderen

Gedragsproblemen bij kinderen Gedragsproblemen bij kinderen Reeks Praktische Kindergeneeskunde Redactie: V.R. Drexhage, kinderarts L.W.E. van Heurn, kinderchirurg C.M.F. Kneepkens, kinderarts R. Pieterse, kinderarts E. van Rijswijk,

Nadere informatie

AGENDA door de VEN geaccrediteerde bij-/nascholing

AGENDA door de VEN geaccrediteerde bij-/nascholing Vereniging EMDR Nederland EMDRbeheer 23-03-2017 AGENDA door de VEN geaccrediteerde bij-/nascholing 266105 2 jarige Opleiding Seksuologie 2016-2018 RINO Amsterdam info@rino.nl 06-09-2016 07-07-2018 3 206424

Nadere informatie

Smoelenboekje Psychologenpraktijk Perspectief locatie Gorinchem

Smoelenboekje Psychologenpraktijk Perspectief locatie Gorinchem Smoelenboekje Psychologenpraktijk Perspectief locatie Gorinchem WIE ZIJN WIJ? Psychologenpraktijk Perspectief is een professionele, laagdrempelige, enthousiaste en dynamische zorginstelling werkzaam in

Nadere informatie

Posttraumatische stressstoornis na uitzending

Posttraumatische stressstoornis na uitzending Posttraumatische stressstoornis na uitzending Factsheet Inleiding Een ruime meerderheid van de Nederlandse bevolking (ongeveer 80%) krijgt ooit te maken met één of meer potentieel traumatische gebeurtenissen.

Nadere informatie

Boeken. Protocollen in de ggz. Saskia van Es

Boeken. Protocollen in de ggz. Saskia van Es 328 Boeken Protocollen in de ggz Saskia van Es Sako Visser & Michel Reinders. Serieredactie: Marieke Pijnenburg & Willemijn Scholten. Cognitieve gedragstherapie bij somatisatie. Houten: Uitgeverij Bohn

Nadere informatie

Leven met chronische hoofdpijn

Leven met chronische hoofdpijn Leven met chronische hoofdpijn Van A tot ggz De boeken in de reeks Van A tot ggz beschrijven niet alleen oorzaak, verloop en behandeling van de onderhavige problemen, maar geven ook antwoord op de vraag

Nadere informatie

Omgaan met lichamelijke klachten

Omgaan met lichamelijke klachten Omgaan met lichamelijke klachten Dit Werkboek omgaan met lichamelijke klachten is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ. Serie Protocollen voor de GGZ De boeken in de reeks Protocollen voor de

Nadere informatie