Als opvoeden te kort schiet. Gevolgen van vroegkinderlijke traumatisering

Transcriptie

1 Als opvoeden te kort schiet. Gevolgen van vroegkinderlijke traumatisering Prof.dr. Ramón Lindauer Symposium de Bascule 28 oktober 2016

2 Wat doet u in zo n situatie?

3 Trauma en kindermishandeling

4 Prevalentie ingrijpende gebeurtenissen prevalentie ingrijpende gebeurtenissen voor 18de leeftijd: 25% (Costello e.a., 2002; Copeland e.a., 2007) prevalentie kindermishandeling (van IJzendoorn e.a., 2007, Lamers-Winkelman e.a., 2007, Alink e.a., 2011): circa 3,4% van de kinderen, één kind per klas één kind per week overlijdt als gevolg van kindermishandeling aanmelding KJP-problematiek: 45% trauma Jeugdzorgplusinstellingen: 90% trauma

5 Gevolgen vroegkinderlijk trauma psychologische gevolgen lichamelijke gezondheid ontwikkeling hersenen regulatie stresssystemen

6 Gevolgen vroegkinderlijk trauma

7 Gevolgen vroegkinderlijk trauma aanzienlijk extra kosten in de volwassenheid, zorggebruik en ziekteverzuim meerkosten afhankelijk van type mishandeling 869 tot 2893 per persoon per jaar totale kosten 88 miljoen voor seksueel misbruik en 395 miljoen voor multipel misbruik economische gevolgen zijn aanzienlijk minder als er het gevoel is van controle over het eigen leven Bonomi e.a., 2008; Speetjens e.a., 2016

8 Werking vreessysteem fight, flight, freeze response

9 PFC shutdown survival mode gevaar amygdala slaat alarm

10 Gevolgen jeugd - volwassenen niet ieder kind of volwassene ontwikkelt traumaklachten prevalentie PTSS bij kinderen en jongeren ongeveer 16-33% (Alisic e.a., 2014) risico- en beschermende factoren: ernst en type trauma, trauma voorgeschiedenis, geslacht, coping en gezinsfactoren veerkracht

11 Onderzoek - trauma screeningslijst

12 Diagnostiek - jongere Klinische interviews: CAPS-CA: PTSS ADIS-C/P: angststoornissen K-SADS: angststoornissen

13 Veiligheid

14 Behandeling - taxatie veiligheid manier van spreken met ouders en gezinsvoogd: niet beschuldigend en oplossingsgericht risicotaxatie-instrument: Licht Instrument Risicotaxatie Kindveiligheid (LIRIK): predictieve validiteit is onvoldoende Actuarieel Risicotaxatie Instrument voor Jeugdbescherming (ARIJ): predictieve validiteit is matig Van der Put e.a., 2016

15 Stabilisatie - vaardigheden

16 Wat is bekend? psychotherapie effectiever dan medicatie evidence-based behandelingen: trauma cognitieve gedragstherapie (TF-CBT) Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR) Parent-Child Interaction Therapy (PCIT) Abrahamse e.a., 2015; APA, 2004; Beer & de Roos, 2004; Diehle e.a., 2014; Foa e.a., 2000; NICE, 2005

17 Onderzoek - behandeleffecten Abrahamse, 2015

18 Onderzoek - behandeleffecten Abrahamse, 2015

19 Onderzoek - behandeleffecten n=23 n=25 Diehle, 2012

20

21 Beeldvormend hersenonderzoek 8 sessions TF- CBT/EMDR CAPS-CA (t1) + CAPS-CA (t2) rs-fmri (t1) 8 weeks

22 Beeldvormend hersenonderzoek Zantvoord & Lindauer e.a., in voorbereiding

23 Epigenetisch onderzoek epigenetica = interactie tussen genen en omgeving kindermishandeling kan blijvende schade aanrichten doordat het van invloed is op het functioneren van onze genen waarschijnlijk werkt het ook omgekeerd bijvoorbeeld na psychotherapie of plaatsing in een veilig gezin

24 (Epi-)genetisch onderzoek 8 sessions TF- CBT/EMDR CAPS-CA (t1) + + CAPS-CA (t2) 8 weeks

25 Innovatieve psychotherapie en medicatie Integrative team treatment for attachment trauma Stapstenen. Kroneman, Beer, Leenarts & Lindauer, 2014; Wesselmann e.a., 2014

26 Innovatieve psychotherapie en medicatie Oxytocine dempt angst en stressreacties en stimuleert interacties met omgeving augmentatie Oxytocine tijdens psychotherapie bij PTSS: minder angst, rustiger en meer motivatie Repetitive transcranial magnetic stimulation (rtms) Van Geffen e.a., 2016; Koch, 2016

27 Zelfzorg secundaire traumatische stress pleegouders, leerkrachten, begeleiders, therapeuten. snel, kort, goedkoop.. tijd voor zelfzorg: indirecte tijd? eigen tijd?

28 Conclusies prevalentie trauma en kindermishandeling is hoog, aanwezig in brede KJP/Jeugdhulp impact trauma en kindermishandeling op diverse ontwikkelingsgebieden gevolgen van vroegkinderlijk trauma op de hersenontwikkeling en het vreessysteem gevolgen vroegkinderlijke trauma op volwassenleeftijd, ook financieel belang van goed genoeg ouderschap

29 Conclusies vroegkinderlijk trauma: veiligheid? als het kan: TF-CBT of EMDR anders: fasegerichte of multimodale behandeling (pleeg-)ouders bij de behandeling betrekken multidisciplinaire aanpak is belangrijk evidence-based behandelingen, TF-CBT en EMDR worden niet overal ingezet

30 Conclusies biologische uitkomstmaten als voorspellers van behandeleffect: beeldvormende hersenonderzoek en (epi-)genetica ontwikkeling innovatieve psychotherapie en medicatie zelfzorg als voorwaarde voor effectieve hulp

31 Centrum voor Trauma en Gezin Traumacentrum: Inga Aarts Marlies van Dijk Irma Hein Harriët Hofstede Rosanne op den Kelder Rianne Kloppenburg Nathalie Schlattmann Lotte Soeters Judith Witte Ramón Lindauer. Onderzoeksafdeling: Mariëlle Abrahamse Judith Ensink Maj Gigengack Irma Hein Rosanne op den Kelder Inger van der Kooij Els van Meijel Esther van Duin Jasper Zantvoord Ramón Lindauer.